DE HEER SCHOUTEN OVER
HET REGEERINGSBELEID
HET ONDERWIJS IN 1935
MAANDAG 13 JANUARI 1936
NEDERLAND ONTVANGT 1600 MILLIOEN
MINDER UIT HET BUITENLAND
Wat er gedaan wordt om
de crisisslagcn op
te vangen
Consequente deflatie, devaluatie
en „Het Plan van den Arbeid"
M'
De Stateneectie Delft heeft Zaterdag
middag in het Gebouw voor Chr. Be
langen een buitengewone vergadering
gehouden voor de bij haar aangesloten
kiesvereenigingen uit Delft en omgeving.
De vergadering etond onder leiding van
burgemeester mr G. van Baren. Deze
liet bij den aanvang zingen Pa. 89 8. las
Ps. 97 cn ging vóór in gebed. Hierna richtte
de voorzitter woorden van welkom tot de
vele aanwezigen, onder wie zich ook mr H.
Bijleveld bevond en in 't bijzonder tot het
Tweede Kamerlid, den heer J. Schouten, die
els spreker zou optreden en wiens arbeid
zoo zeide mr van Baren door ons op
hoogen prijs wordt gesteld, omdat wij weten
dat ge door liefde tot het beginsel gedreven
jvordt.
Hierna las de secretaris, de neer* bol
man, uit Rijswijk, de notulen der vorige
vergadering, die na lezing onveranderd wer.
den vastgesteld. Voorts werd mededeeling
gedaan van enkele ingekomen stukken.
De Voorzitter heeft daarna melding
gemaakt van de actie, welke in 't district
gevoerd zal worden. Met blijdschap werd
gewag gemaakt, dat er allerwege een rede
lijk medeleven gevonden wordt.
Het woord was daarna aan den heer J.
S c h o u te n die zou spreken over:
„Het beleid der Regeering".
Spr., die met luid applaus begroet werd,
begon met te zeggen, dat er, sprekende over
het beleid der Regeering, aandacht, moet
worden geschonken aan het Binnen- en Bui
ten! andsch beleid en het beleid in de kolo
niën Ned.-Indië, Suriname en Curasao. Wat
het laatste betreft meent spr. te kunnen vol
staan met te zeggen, dat vrijwel ieder het
er over eens is, dat dit zoo voortreffelijk is
als het maar zijn kan. Ook over de buiten-
landsche politiek kan ieder, die zich op
den grondslag van "het recht wil plaatsen-
gerust zijn.
Alle wilde, onbeheersohte, onmatige aan
vallen op dit buitenlandsch beleid gedaan,
bijzonder door de N.S.B., moeten wij afwij
ken In deze critiek ziet de heer Schouten
onbeholpenheid of zeer geraffineerde bestrij
ding van het gezag.
Onder het binnenlandsch beleid vat spr.
samen het politiek, financieel, sociaal en
economisch beleid. Hierover sprekende, zegt
de heer Schouten, dat, wat de Regeering
doet voor de handhaving van het gezag en
het recht in het algemeen, onze instemming
yerdient. v
Spr. geeft hierna een opsomming van het
geen de toenemende wanorde en verdwa
zing ons land voor schade berokkent: 1
uitvoer (bodemproducten naar het buiten
land, verminderde, vergeleken bij eenige ja
ren geleden, met rond 400 millioen gulden,
500 millioen minder uit de voortbrengse
len onzer industrie; 3. uit Indië aan rente,
dividenden, tantièmes, 400 millioen gulden
minder; 4. verlies vrachten scheepvaart, niet
precies op te geven, doch die varieert
tusschen 125 en 175 millioen gulden:
5. voor aan het buitenland verschafte cre-
dieten in den vorm van obligaties, bedrijfs-
credieten enz. een belangrijk bedrag aan
rente minder. .-$[?»' a -
jfc*' Conclusie is deze, daï Nederland
zeker een bedrag van 1600 millioen gul-
';i den minder uit het buitenland ontvangt
'l dan voor enkele jaren geleden 't geval
r?' was' 11
Niet te verwonderen Is, dat ons volk en
ook de Overheid moeilijkheden ondervinden.
In de jaren '31— 35 is de Staat alleen reeds
550 millioen gulden ingeteerd en in '36 zul
len wij niettegenstaande de genomen maat
regelen zeker opnieuw 60 en naar alle waar
schijnlijkheid 75 millioen gulden interen.
Wat de Regeeilng doet
De heer Schouten somt hierna op, wat de
Regeering ondanks dit alles doet voor de
instandhouding van ons sociaal en maat
schappelijk leven. De maatregelen voor de
tuinbouw kosten 200 millioen gulden. De
steun aan het bedrijfsleven door contingen-
teeringsmaatregelen is niet gemakkelijk in
cijfers uit te drukken, doch deze wordt door
dr Colijn geraamd op 100 150 millioen. Dan
de steun aan de scheepvaart, 8 millioen.
Verder wordt op de begrooting een belang
rijk bedrag uitgetrokken voor uitvoering
van Openbare Werken, wegen en bruggen.
Bovendien is er het Werkfonds van 60 mil
lioen. De Regeering heeft zich bereid ver
klaard hiervoor nog meerdere millioenen
beschikbaar te stellen.
Noodige verdere bestrijding van werk
loosheid kosten Rijk en gemeente 90
millioen; idem werkverschaffing 38
millioen; idem subsidie werkloozenkas-
sen 12 millioen; idem Armenzorg 82mil
lioen.
Door particuliere organen en Kerken
wordt voor Armenzorg bovendien nog
28^4 millioen besteed, terwijl de Nèder-
landsohe volksgemeenschap voor zieke
en invalide arbeiders 84*4 millioen uit-
geeft. -w 1
Daarnaast zijn nog vele andere moeilijk
heden te overwinnen. Velen meenen, dat wij
het zoo niet zullen redden en dat het beleid
een fundamenteele wijziging zal moeten on
dergaan. De Regeering ontmoet hier en
daar op haar weg de voorstanders van de
zg. con eek wen te deflat ie; voorstan
ders van devaluatie en voorstanders
van het plan van den arbeid.
De hoofdgrief van de eerste groep is, dat
'de Regeering de eene zijde alle lasten op
legt en de andere maar laat betijen. Uit
voerig toont de heer Schouten de onjuist
heid hiervan aan en dat alle groepen door
de aanpassingspolitiek der Regeering ge
troffen worden.
Geen devaluatie
Als wij het over devaluatie hebben is on
derscheid zeer noodig. Zooals wij over brand
sprekende, onderscheid maken tusschen
brand en brandstichting. Wij zijn van oor
deel, dat het laatste ongeoorloofd ia Dit
beeld vasthoudende, zegt de heer Schouten,
dat de Ned. regeering, het parlement en ons
volk tot taak hebben, devaluatie te voorko
men. En als wij dat allemaal doen dan zou
het nog mogelijk kunnen zijn, dat devalua
tie kwam tengevolge van buitenlandsche
factoren, die wij niet zouden kunnen af
weren. Spr. is intussehen dankbaar, dat de
Regeering hardnekkig volhoudt aan haar
standpunt, dat wij met de huidige muntpoli-
tiek door de moeilijke omstandigheden heen
moeten.
Het Plan van den Arfceid
Over het Plan van den Arbeid sprekende
wijst de heer Schouten op permevruchtcn
van het s.d. Kamerlid Van der Tempel in
de Soc. Gids, de laatste maanden van het.
vorig jaar. Hierin wordt waarde erend en
steunend geschreven over het plan, doch
voor wie goed leest spreekt uit verschillen
de uitlatingen een vernietigende critiek.
Grondpijlers voor het plan zijn de ge
durende drie jaar uit te geven 200 millioen.
Spr. meent, dat de Staat dit geld niet op de
geldmarkt zal kunnen opnemen en dat het
ook niet de verwachte vermindering van 't
aantal werkloozen tengevolge zou hebben,
terwijl ook de verbeterde koopkracht in
twijfel mag worden getrokken.
Er blijft niets anders over dan het
beleid der Regeering te steunen. Wij
hebben onze plicht te doen, aanvaar
dend, dat het levensniveau omlaagging
en gaat. Dit alles is vrucht van Gods
voorzienig bostel.
Waarom het over ons komt is niet altijd
duidelijk, doch wij weten, dat het van Hem
komt. en daarom moeten wij Ilem, al is het
moeilijk, er voor danken en bidden, dat God
verdere smart wil weren.
s wij zóó staan, komen wij ook in de
juiste verhouding tot het beleid der Re
geering.
Tenslotte wekt spr. op in rust en kracht,
in geloof en met moed verder te gaan.
Discussie
Op dit met gloed en bezieling gesproken
woord volgde nog een uitvoerige" gedachten-
wisseling, die zich door het intieme karak
ter van menige vraag en antwoord niet laat
verslaan.
Mr van Baren heeft aan het eind den,
spreker dank gezegd voor zijn rede. Het was
zoo besloot de voorzitter, een kostelijke ver
gadering.
De heer Schouten ging hierna in dank
gebed voor, waarop sluiting volgde.
KERKNIEUWS
GEREF. KERKEN
eroepen: Te Groningen (vac. Gispen),
B. van 't Veer te Zevenbergen; (vao.
Miedema), P. van Strien te Haarlemmer
meer (O.Z,),
NED. HERV. KERK
Beroepen: Te Baambrugge, P. Six
Dijkstra te Put en 't Waal en Hoenswijk.
angenomen: Naar Kuinre (toez.), H.
J. Pol, cand. en hulppred. te Sloten (A.'dam-
West).
ZIEKENHUISPREDIKANT
>t ziekenhuispredikant vanwege de
GerefKerk van Groningen is benoemd
Ds. Th. Bergsma, em.-predikant van de
Geref. Kerk van Drogeham (Fr.).
BUITENLANDSCHE ONDERSCHEIDING
De koning van België heeft ds. V. W. F. B.
chmidt, Evang. Luthersch predikant te
Schiedam, benoemd tot ridder in de Kroon
orde van België.
Ds H. C. Zwahler. predikant der Evang. Luthcrsche Gemeente te Den Haag, herd acht zijn 'i0-jarig ambtsjubileum. De jubilaris
temidden van familie en kerkeraad.
AFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE
Na des morgens bevestigd te zijn door Ds.
Ph. J. Vreugdenhil van Gorinchem met den
tekst Ex. 4 20 laatste gedeelte: „en Mozes
nam den staf Gods in zijne hand", deed Zon
dagavond Ds. B. N. B. Bouthoorn, geko
men van Huizen zijn intrede bij de N. H.
Gemeente te Harderwijk met den tekst 1
Kor 1 24 en besprak van deze apostolische
prediking: 1. de inhoud: 2. tot wie ze gericht
wordt en 3. wat de prediking uitwerkt.
Na de prediking volgden toespraken tot
den bevestiger: tot den Burgemeester en Wet
houders: tot zijn ambtsbroeder Ds. L. van
Mastrlgt en andere collega's uit de omge
ving; tot Kerkeraad en verdere ambtsdragers
der Kerk, waarna Ds. Hollaard van Putten
hem toesprak namens den ring en Ds. Van
Mastrigt namens Kerkeraad en Gemeente.
De Gemeente zong den nieuwen leeraar
toe Ps. 911.
Bij den aanvang herdacht Ds. Bouthoorn
zijn voorganger, wijlen Ds. J. J. van Ingen,
wiens plaats hij thans inneemt,
Ds. ANTH. C. ENKELAAR
A.s. Woensdag herdenkt Ds. Anth. C.
Enkelaar, Ned. Herv. predikant te Hasselt,
zijn 25-jarige ambtsbediening.
Ds. Enkelaar werd in 1883 te Utrecht ge
boren. Hij bezocht aldaar het Chr. gymna
sium en studeerde er aan de Rijksuniversi
teit. In 1910 candidaat geworden in Drenthe,
bevestigde Dr. J. D. de Lind van Wijngaar
den van de Bilt, hem 15 Jan. 1911 te Hedel
in zijn eerste gemeente. In 1914 vertrok de
jubilaris naar Jaarsveld, welke standplaats
hij in 1918 met Langer- en Korteraar ver
wisselde. In beide gemeenten leidde zijn
neef, Ds. G, Enkelaar van Krimpen a. d. Lek
hem tot zijn dienstwerk in. 7 Mei 1922 be
vestigde z(jn broer, Ds. J. Enkelaar van
Leerdam, hem in zijn tegenwoordige ge
meente. De jubilaris die tot den Geref. Bond
de Ned. Herv. Kerk behoort, heeft den
tisch te kennen geegven dat met het oog
op de tijdsomstandigheden zijn jubileum niet
zal worden gevierd. Ds. Enkelaar za] dan
ook door uitstedigheid zich aan alle feestbe
toon onttrekken.
Ds. I. F. RöTH
Naar wij vernemen is Ds. RcTlh. Neaérl.
Herv. Predikant te IJsselmonde, sinds enkele
dagen ernstig ziek» tijdens de morgengods
dienstoefening werd voor hemv voor. een
spoedig hérstel gebeden'.
Later deelde men ons mede dat in de toe
stand eenige verbetering is ingetreden.
OECUMENISCHE CONFERENTIES
De twee wereldconferenties, die in 1937
de aandacht der kerken naar Engeland zul
len trekken, zijn nader bepaald op: van 12
16 Juli te Oxford de Wereldconferentie
der Kerken, en van 318 Augustus te Edin
burgh dë 2e Wereldconferentie voor geloof
en kerkorde.
De voorjaarsconferentie van het Oecu
menisch Jeugdcomité in Nederland zal dit
jaar gehouden worden op Woudschoten van
1416 Maart. Zij is gericht op de Conferen-
aie van Oxforde, waar het t^ema Kerk-Volle-
Staat aan de orde zal zijn.
JUBILEUM Ds. H. C ZWAHLER
Onder groote belangstelling heeft Ds. H.
C. Zwahler, Ev. Luth. predikant te 's-G r a-
venhage gisteren zijn 40-jarig ambts
jubileum herdacht. Reeds Zaterdag waren tal
van bloemstukken en telegrafische geluk-
wenschen aan zijn woning bezorgd.
Gistermorgen heeft de jubilaris een ge
dachtenisrede gehouden over Rom. 1 16.
Aanwezig waren o.a. Mr. H. J. Loman
namens de Ev. Luth. Synode, waarvan Ds.
Zwahler secundus-lid is; Dr. J. A. Rust van
Utrecht; afgevaardigden van Doesburg en
Kuilenburg; in de laatste gemeente heeft Ds.
Zwahler op 12 Jan. 1896 zijn intrede gedaan,
ook sprekende over Rom. 1 16.
De samenkomst werd afgewisseld door het
kerkkoor
Ds. Zwahler heeft de colleges en personen
bedankt, die hem blijk van medeleven
hadden gezonden. Hem werd toegezongen
„U zegene God", enz.
Des middags had in de Luth. Kerk
huldiging plaats, waarbij tal van sprekers
getuigden van booge waardeering van den
persoon en het werk van den jubilaris.
Daarna sprak o.m. Ds. L. Schutte als pre
sident der Syn Commissie, de pres.-ouder-
ling Mr. Dr. Cramer bood een geschenk der
gemeente in enveloppe aan en deelde mede,
dat het H. M. de Koningin behaagd heeft,
Ds. Zwahler te benoemen tot ridder in de
orde van Oranje Nassau.
Voorts spraken nog vertegenwoordigers
van regenten van het Luth. Weeshuis, de
jeugdorganisatie, ambtsgenooten, enz.
De jubilaris dankte allen, waarna de re
ceptie aanving.
BISSCHOP MGR. HUIBERS
Dc nieuwe bisschop van Haarlem
Gistermorgen heeft Mgr. J. P. H u i b e r s
volgens de regelen van het Kanonieke recht,
bezit genomen van den Bisschoppelijken
zetel van Haarlem en is het bestuur van het
Bisdom, zoowel over de geestelijke als over
de tydelijke aangelegenheden, op den nieu
wen Bisschop overgegaan.
Nadat de nieuwe Bisschop voor het Bis
schoppelijk altaar de geloofsbelijdenis had
afgelegd en den eed van trouw aan den H.
Stoel had gezworen, werd, de Apostolische
Brief van de bisschopsbenoeming aan het
"Kapittel getoond en een schrijven van Z. H.
den Paus aan de geloovigen voorgelezen
aldus de bisschopsbenoeming aan het volk;
bekend gemaakt.
VROUWELIJKE PREDIKANTEN
De Prötestahtsche Kerk In Ned. O. Indië
zal in haar eerstvolgende synode in Mei zich
bezighouden met een voorstel tot openstel
ling van het predikantschap voor vrouwen.
In het bijzonder wordt hierbij gedacht aan
bijzondere werkzaamheden in een beperkt
aantal groote stadsgemeenten op Java.
KERKRESTAURATIE
De Kerkeraad der Ned. Herv. Gemeente te
Heemse (O.) heeft besloten tot verbouw
van het kerkgebouw aldaar.
Het werk zal worden uitgevoerd onder
architectuur van den heer G. B o x m a
Nijverdal in overleg met Rijks-Monumen-
zorg.
I.
Waarheen men eind December den blik
ook wendde op het gebied van het onder
wijs in al zijn geledingen, overal klonk de
toon van de Oudejaarsavondiklok gedempt.
Geen tak van hooger, middelbaar, lager,
nijverheids-, landbouw- of voorbereidend
onderwijs, of er is aan gesnoeid; heel de
sohoolpers toont er de neerslag van en in
dien de intellectueel© onderbouw van het
onderwijs in Nederland bij al zijn scha
duwkanten niet deze lichtzijde had, dat
hij een duwtje hebben kan, ware het uit
zicht op 1936 heel somber.
Men zal ons het woord duwtje willen
afnemen om het te vervangen door duw,
flinke duw omlaag of zooiets. En inderdaad
zou voor menig onderdeel van het school
terrein die term kunnen dienen; er is of er
komt afbraak aan de orde, afbraak van
in jarenlange volharding werd opge
bouwd. Maar anderzijds mag, evenmin als
op kerkelijk göbied in ander opzicht, het
oog gesloten worden voor wat b 1 ij f t Onze
Regeering moge ook tot h a a r verdriet
het snoeimes diep in moeten zetten, zij was
en is dusver nog trouw gebleven aan het
principe; dat fundeering en structuur van
oiis andenvijs niet mogen ontwricht wor
den.
Het inperken van het aantal professorale
katheders; het verminderen van uitgaven
voor de wetensohappelijke uitrusting onzer
hoogescholen; het verkorten van den ,cur-,
susduur bij het Nijverheidsonderwijs; het
concentreeren van lagere scholen; het pijn
lijk terugdringen van jonge leerkrachten;,
het verzwakken van de U.L.O.-school. en
wat al niet meer, het zijn altemaal moeilijk
te dragen en met schade dreigende tegen
spoeden van het jaar 1935 geweest. Maar
vergete men dan ook niet, dat dit gedwón
gen retireeren plaats heeft na een tijdperk
van schier onbeperkte uitbouw en opbouw.
Om slechts één voorbeeld te noemen: in
1910 omvatte de bevolking onzer hooge-
scholen bijna 5000, in 1930 ruim 12.000-stu
denten; dat is in 20 jaren een stijging van
82 tot 152 per 100.000 inwoners. En, even
zeer is bij het middelbaar onderwijs een
toememing van leerlingen èn leerkrachten
èn scholen te constateeren, die den terug
tocht dubbel moeilijk maakt.
Dat dan ook uit allerlei kring klachten;en
protesten gehoord werden, zouden wij niet
alleen als een begeleidend verschijnsel wil-,
len zien. maar ook willen aanmerken als
een ernstig, in liefde geworteld kampten óm
het behoud van wat dan toch behoort tot
de grondslagen van ons nationale cultureelc
leven. Dit geldt, elk naar zijn aard, even
zeer voor het yan Rijkswege beheerd, als
voor het (bijzonder onderwijs. Het zou ver
buiten het bestek van een jaaroverzicht
liggen, de bewijzen hiervan te noemen; dat
zij cr in overvloed zijn, toont aan, dat de
handhaving van een, bij het buitenland
vergeleken, hoogstaand, ontwikkelingspeil
door de leerkrachten van ons hooger, mid
delbaar en lager onderwijs als een zaak van
nationaal zelfbehoud wordt gezien en be
leefd.
Is het in iöeëelen en in financieele zin een
druk, waaronder de leiding geven-de instan
ties als curatoren en schoolbesturen èn de
leerkrachten als hoogleeraren, leeraren en
onderwijzers (essen) moeten voortgaan, onze
bijzondere belangstelling gaat uit naar de
jonge menschen, die aan het einde der baan,
welke zij afgeloopen hebben, een maatschap
pij vinden, dio haar poorten half dicht,
soms op een kier, soms geheel gesloten
heeft. Wij denken aan de afgestudeerden
onzer Universiteiten; blijkens een becijfe
ring van de Onderwijsstalistiek zullen van
de bijna 6000 studenten, die in de eerst
komende vijf jaren de Universiteit verlaten,
plm. 3500 door de maatschappij worden op
genomen.' Dat wil zeggen: er zullen plm.
2500 jongemenschen geen bestemming vin
dén. Wij denken ook aan de jongelui, die
de H.B.S. verlaten en in het administratieve
leven nauwelijks een plaats vinden; aan
onze nijverheidsscholen, wier leerlingen in
de gehavende industrie slechts ten deelo
emplooi vinden. De sociale zijde van dit
vraagstuk uiteraard ter zijde latende, zien
wij er ook een ernstige paedagogische kant
aan, omdat niet uitgesloten is de mogelijk
heid, dat omvangrijke verschuivingen te
wachten zijn in den aard der bezetting van
de Hooge en Middelbare Scholen. Men
denke slechts aan het afzien van de acade
mische studie en het toenemend zich wen
den tot de practische opleiding, anders ge
zegd: an de vorming voor het ambt naar
die voor het ambacht.
Ais een somber wolkendek zijn in 1935
boven ons onderwijs de bezuinigings-maat-
regelen samengetrokken en behoudens één
onderdeel: de concentratie van bijzondere
scholen, zullen zij reeds aanstonds zich
meer of minder pijnlijk doen gevoelen. De
Rijksuniversiteiten van Utrecht, Leiden en
Groningen moesten er rasp. 3, 1 en I hoog
leeraar aan ten offer brengen en vorls tal
van beperkingen in de wetenschappelijke
uitrusting ondergaan. Is dit voor de studen
ten een versobering van het studiemate
riaal, .voor de hoogleeraren beteekent het,
het zich ontzeggen van wetenschappelijk
onderzoek, dat ook buiten de collegezaal
van groote beteekenis kan zijn.
De instellingen van H.O. die afhankelijk
zijn van contributies of kerkelijke 'bijdra
gen, hebben natuurlijk nog in meerdere
mate den druk der versobering ondergaan,
al mag men daartegenover rekening hou
den met een factor die bij de Overheids
kassen onbekend is: liefde om' te geven
om meer te geven. De Vrije Universiteit
heeft het op haar jaarvergadering te Leeu
warden ondervonden; evenzoo de Theol
School te Kampen in het voortdurend ont
vangen van collecten en giften uit den ker
kdijken kring.
Al heeft de geruchtmakende overgang
naar Rome van den toen nog Minister van
Onderwijs zijnden Mr. Marchant weinig ver
andering gebracht ia de door de crisis ge
dicteerde houding der Regeering t.o.v.
financiering van het onderwijs, en al heeft
zijn vervanging door Minister Slotemaker
de Bruine ook geen wijziging gebracht in
haar houding t.o.v. de spelling, de persoons
wisseling zelve heeft in het algemeen in
stemming verworven. Met dat al heeft de
afgetreden Minister het jaar 1936 en wie
weet, hoeveel meer jaren heiast met de
erfenis van een spelling, die misschien nog
het zuiverst getypeerd is door haar nauw te
verbinden met den naam van haar schep
per. B u i t e n de onderwijskringen vindt zij
weinig of geen bodem, zoodat voorloopig al
leen d-e jeugd ervan profiteeren kan
De vermelding der personalia op het ge
bied van het H.O. brengt ons eerst hij een
lange rij overledenen, waarbij namen van
internationale beteekenis: Hugo de Vries,
Lanz, Went, Plooy, Prinsen, Van der Kloes,
Symons, Volimer, Aberson, Windisch.
Bij de benoemingen van hoogleeraren trok
ken de aandacht die van twee in het bui
tenland werkzame Nederlandsohe journa
listen: Dr. van Eyck,, die r.e plaats van
Albert Verwey te Leiden, en Dr. Gevl, die
de plaats van Prof. Kernkamp te Utrecht
kwam innemen. Dat te Amsterdam niet
Prof. Obbink, doch Prof. v. d. Bergh van
Eysinga benoemd' werd, heeft in kerke
lijke kringen ontstemming gewekt.
Voorts herinneren we aan de opening 'van
de nieuwe aula der Landbouw-hoogeschool
en aan de instelling van een bijz. leerstoel
voor de Friesche, taal te Utrecht.
Ten slotte zij nog gewezen op het feit,
dat de wis- en natuurkundige faculteit vaii
de Vrije Universiteit haar eerste twee pro
movendi mocht afleveren; voorts op de be
noemingen van Dr. Los en Drs. Langedijk
tot docenten van het Paedagogisch Semi
narium der V. U., gevolg waarvan is, dat
men nu ook te 's-Gravenhage „college kan
loopen". De V. U. heeft ook haar tol aan
den tijdgeest betaald door een film van
■haar. leven en streven te laten maken.
Kerk en Staat in Duitschland
Manifest tegen Staatsinmenging
Als een begrijpelijk gevolg van de
besluiten der Belijdenisbeweging, voor
zoover zij door den z.g. Broederraad
vertegenwoordigd wordt, hebben, gis
termorgen te Berlijn een aantal predi
kanten van den kansel een manifest
voorgelezen, waarin opnieuw wordt
afgewezen de inmenging van 't Rijks
ministerie voor Kerkelijke Zaken in
de kerkelijke geschillen. In de uiter
aard volle kerken, waar ook in civiel
gekleeds Gestapo-mannen aanwezig
waren, is geen incident voorgevallen,
In het manifest wordt, naar de Tel.-cor-
respondent te Berlijn meldt, o.a. verklaard,
„dat de publicaties in de Dultsche pers over
den toestand en de gebeurtenissen op kerke
lijk gebied in den laatsten tijd bij de ge
meenteleden een volkomen onjuisten indruk
hebben gewekt en dat vooral de voorstelling
in de bladen, alsof de vrede in de kerk thans
wij wel is hersteld, in hooge mate mislei
dend is".
Wij hebben daarom ook de zinsnede over
den „practisch reeds bereikten kerkwede'"
in ons blad van 6 Jan. onder voorbe
houd doorgegeven.
De Tel.-correspondent constateert dat de
voorstelling, alsof de Kerkstrijd ten einde is
en minister Kerrl 't pleit definitief gewonnen
heeft, eenzijdig en voorbarig is. Alleen dc
partijen zijn thans zeer verschillend van om
vang, omdat de groepen, waarvan Broeder-
raad der Oud-Pruisische Unie thans de kern
vormt, alleen gelaten worden in hun kamp
om het principe der Vrije Kerk. In dezen
strijd staan zij uiterlijk heel zwak: haar pu-
bliciteitsmogelijkheden zijn ten eenenmale
afgesneden; al haar mededeelingen aan de
gemeenteleden moeten zij van den kansel
verkondigen, op gevaar af, dat de politie
tusschenbeide komt; haar gelden zijn in
beslag genomen en het is haar verboden
door collectes haar fondsen aan te vullen. In
de commissies hebben zij geen werkelijke
vertegenwoordigers meer, want de belijde
nispredikanten, voor zoover zij in deze li
chamen nog zitting hebben, nemen een
uiterst gereserveerde houding aan.
Innerlijk., echter is hier een principieele
strijd gaande en zoolang die bestaat, is van
kerkwede geen sprake.
MOSKOU EN HET ROTTERDAMSCHB
PROTEST
Het door de Europeesche pers alom gepu
bliceerd protest bij den Volkenbond van
internationalen bond tot bestrijding van het
bolsjewisme, secretaris Dr. F. J. Krop te
Rotterdam, tegen de geloofsvervolgingen ir
Rusland, wordt zooals te verwachten was ir
de Russische pers niet gepubliceerd. Wel val
len de bladen den Nederlandschen secretaris
wiens werk de godloozenactie in andere lan
den reeds sinds jaren bemoeilijkt, scherp
aan. Uit de critieken blijkt in elk geval, dat
het protest bij den Volkenbond de Sovjet-
regeering uiterst onaangenaam ia; de Sovjets
zullen, zooals de pers zegt, eischen, dat het
protest als een volkomen overbodige be
moeienis van het buitenland met een bin-
nenlandsche Russische aangelegenheid van
het agendum van den Volkenbond wordt af
gevoerd.
PROTESTANTSCHE KERK
MUZIEK
De Ver. voor Protestantsche Kerkmuziek
heeft Zaterdagmiddag haar algemeene leden
vergadering gehouden in de Duinzichtkerk
te 's-Gravenhage.
Ds. L. D. Poot sprak een kort welkomst
woord, daarbij wijzende op de onmisbaar
heid van den zang voor religie en cultus. Het
is de vereeniging, die door koorzang de ge
meente wil helpen in de juiste stemming te
komen.
De secretaresse, mej. Joh. de Geu.,
bracht vervolgens het jaarverslag uit. Hier
aan wordt ontleend, dat de vereeniging op 31
December 1935 174 leden, waaronder 29
ren, kerkbesturen en vereenigingen, telt.
Onder deze leden zijn thans vertegenwoor
digd Hervormden, Doopsgezinden, Remon
stranten, Oud-Katholieken, Gereformeerden
en Gereformeerden in Hersteld Verband.
Door de algemeenebelangstelling, welke de
vereeniging uit het geheele land en ook uit
het buitenland ondervindt, is voldoende tot
uiting gekomen, dat zij recht van bestaan
heeft. Voor de Sweelinck-psalmen bestaat
groote belangstelling.
Naar aanleiding van een desbetreffende
opmerking, deelt de secretaresse in haar ver
slag mede, dat de uitgaven van de vereeni
ging moeten dienen in de eerste plaats om in
een leemte te voorzien. Erkend wordt, dat
de uitgegeven werken hooge eischen stellen
aan de uitvoerenden. Maar eenvoudige koor
muziek is reeds voldoende voorhanden. I
wensch wordt geuit, dat de moeilijke eischen
gen prikkel zullen zijn om zich op vocaal ge
bied verder te ontwikkelen. De vereeniging
wordt o.m. reeds te Amsterdam, Rotterdam,
Utrecht en Leeuwarden vertegenwoordigd.
Het jaarverslag eindigt met de hoop, dat de
vereeniging mag groeien en dat zij een band
mag vormen tusschen menschen van ver
schillende richtingen, ten teeken, dat zij één
kunnen zijn in de verheerlijking van God in
de internationale taal der muziek.
Bij de rondvraag werd o.m. de waag ge
steld of de Vereeniging principieel haar hou
ding moet bepalen voor de romantische- of
tegen de romantische opvatting van dirigen
ten. Deze kwestie heeft de aandacht van het
■bestuur.
Met een woord van dank aan Ds. Poot
voor de verleende gastvrijheid werd de ver
gadering gesloten.
WEERBERICHT
BAROMETERSTAND
Hoogste sta.nd te München 769.6.
Laagste stand te NordÖyan 741:0.
Stand vanmorgen half twaalf 766.4.
WEER VERWACHTING
Zwakke tot matige W. tot Z. wind, aan
hankelijk heldor of nevelig tot licht bewolkt,
later toenemende bewolking, weinig of geen
neerslag, lichte vorst tot temperatuur om
het vriespunt 's nachts, overdag dooi.
BUITENLANDSCH WEEROVERZICHT
De diepe depressie die Zaterdagmorgen
nog N.W. storm veroorzaakte trok naar het
N.Ö. en wordt gevolgd door krachtige stij
ging van de luchtdruk en een inval van
arctische lucht over geheel W. en Centraal-
Europa. Deze koude-inval gaf aanleiding tot
zware neersla,? in de Vogezen, het Scliwarz-
wald en de Oosten rij ksche Alpen, waar
groote hoeveelheden sneeuw gevallen moeten
zijn.
Te Friedrichshafen viel ïn het afgeloopen;,
etmaal 42, te München 40 mM. neerslag,
Te München ligt 35 cM. sneeuw.
In het Z.W. liigt een tweede gebied van
lage luchtdruk. Tusschen beide depressie-
gebieden ligt een strook van hooge lucht
druk, waarin de winden zwak zijn en waar
in de lucht helder is, zoodat in de nacht de
temperatuur onder het vriespunt daalt en
zich plaatselijk mist vormt.
Bij een Poolcirkel heerschen nog arctische
stormen, die de koude uit het Poolgebied
naar onze breedten transporteeren.
In onze omgeving en op het continent kan
bij helder weer op lichte vorst 's nachts
worden gerekend met temperatuur hoven het
vriespunt overdag.
THERMOMETERSTAND
Stand vanmorgen halftwaalf 2.8 C,
14 JANUARI
Zonsopgang 8.07 uur, zonsondergang 4.12 nut
Maan op nam. 11.06 uur, onder vjn. 9.49 uuu
14 JANUARI
s avonds 4.42 uur tot '8 morgens 7.36 unti
Bij beschikking van den minister van on
derwijs, is dr. R. Miedema te Amersfoort
toegelaten als privaat-dócent in de faculteit
der godgeleerdheid, aan de rijksuniversiteit
te Utrecht om onderwijs'te geven in de
geschiedenis, van de religieuze en kerkelijke
bouwkunst en beeldende kunst van den nieu
weren tijd.
STICHTING „REVEIL-ARCHIEF"
Studie-conferentie te Amsterdam
Op Woensdag 15 Januari des morgens t«
half elf zal in Café Restaurant „DerbyV
Spui 22-24, Amsterdam (C) deze conferen
tie worden geopend door den Voorzitter Dr«
W. Th. Boissevain.
Mededeelingen worden gedaan door: Prof,
Dr. A. Goslinga over: Dr. K. Gützlaff en het
Réveil; Mej. W. de Koningh over: Redactie
aangelegenheden der Nederlandsche Stem
men; Mej. L. J. van der Haer over: het Huis
ter Noot; Dr. J. C. van der Does over: wat
de nieuwe rechterlijke archieven bevatten
over de vervolgingen der Gescheidenen; Ev,
E. Gewin over de gebroeders van Zuylen
van Nijevelt; Mej. M. E. Kluit over Willem
Messchert. Da conferentie zal eindigen des
middags omstreeks vijf uur.
Voor zoover de plaats strekt is de confe
rentie ook toegankelijk voor hen, die zich
nog niet daartoe opgaven. Introductie aan de
zaal.
DOOF TE ZIJN IS ERG,
Maar het ergste is als men daardoor des
Zondags de verkondiging van het Evangelie
niet meer kan volgen.
Volledige uitkomst brengt hier de Kerk*
telefoon-Installatie type B 1936.
Men schrijve naar Maassluis aan DEN
PROPAGANDADIENST VAN HET CEN
TRAAL TELEFOONBUREAU voor KERKEN
SCHOOLNIEUWS
Prof. VAN CALCARS ONTSLAG
De Voorzitter van het ambtenarengerecht
Mr. H. van Haeringen te 's-Gravenhage
heeft, naar de Tel. verneemt, dezer dagen in
kort geding een beslissing gegeven over de
vraag of er aanleiding kan bestaan om, han-
gende de procedure voor het gerecht, de voor
loopige schorsing te bevelen van het aan
prof. Van Calcar gegeven ongevraagd eervol
ontslag als hoogleeraar in de algemeene hy
giëne en bacteriologie aan de Rijksuniversi
teit te Leiden in verband met samenvoeging
van zijn leerstoel met dien in de tropische
hygiëne. Mr. Van Haeringen heeft beslist, dat
er geen aanleiding bestaat voo?
een schorsing van het ontslag.
De heer C. Smit, directeur der Hoogere
Handelsschool te Enschedé, is voornemens
In verband met het bereiken van den 65-
jarlgen leeftijd tegen September eervol ont
slag aan te vragen.
ONDERWIJSBENOEMINGEN
Leeuwarden. Chr. H.B.S. Tot leeraaf
in Godsdienstonderwijs: Ds. G. v. Veld
huizen Azn. te Hantum.
Linschoten. Geref. School. Tot hoofdï
de heer P. Hildebrand, hoofd der bijz,
school te Hei- en Boeicop.
Varsseveld Prinses Julianaschool
(Heelweg E 217). Tot onderwijzeres: Mej. A,
R. Dikken te Wijk bij Duurstede.
SCHOOLOPHEFFING
Bij Kon. besluit is ongegrond verklaard
een beroep van B, en W. van Giessen-
d a m namens den raad dier gemeente, te
gen een besluit van Gedep. Staten van
Zuid-Holland, waarbij de opheffing is bevo
len van de o.l.s. te Giessen-Oudkcrk.
Aangezien de heer F. C. Verschoor to
Scheveningen is verhuisd van Badhuissrtr.
naar Gevers Deynootweg 20 aldaar, is het
secretariaat van den Bond van besturen
van Chr. (M.)UIoscholen en van de exa
mencommissie van den Schoolraad voor de
Scholen met den Bijbel eveneens verplaatst
naar laatstgenoemd adres.
DE VLIEGENDE SCHOOL
De stad Teaneck in New Yersey heeft een
middelbare school, waaraan vliegcursüssen
verbonden zijn. Voor de groote vacantie 1935
hadden de leerlingen al 5000 vluchten ge
maakt zonder ongelukken en 9 jongens en
meisjes solovluchten. Vier van hen hebben
nu vliegbrevetten gekregen van het handels
departement.
Examens
Academ. Examens. Amsterdam. Doet.-
I geneeskunde de heeren M. Polak, H. J„
'Schoenmaker, H, Terwey en mej. C. Bruinj
