CKCCC
faVi¥
,WriV
HET KERKELIJK JAAR 1935
DONDERDAG 9 JANUARI 1936
EERSTE BLAD PAG. 3
KERKNIEUWS
GEREF. KERKEN
Beroepen: Te Heeg (miss. dienst te
Keboemen) Dr. J. v. d. Linden te Tzum.
NED. HERV. KERK
Drietal: Te Baambrugge P. Six Dijkstra
te Tuil en 't Waal, G. Bons te Colijnsplaat en
C. J. de Haan te Scherpenisse.
HULPPREDIKER
Cand. J. C. Everaars te Hilversum is
door de Geref. Kerk van Sloten (Fr.) be
noemd tot hulpprediker, met ingang van 26
januari as. deze benoeming is aanvaard.
De heer Everaars heeft gelegenheid Zon
dags de kerken te dienen en een eventueel
i beroep terstond in overweging te nemen.
AFSCHEID, BEVESTIGING. INTREDE
De intrede van Ds. W. Volger, O.-I.
predikant m. v., als Ned. Herv. predikant te
N i e u w-A msterdam, zal plaats hebben
op Zondag 2 Februari. Als bevestiger treedt
op Ds. H. J. F. Wesseldijk te Oud-Schoone-
beek.
Ds. W. F Dankbaar hoopt 16 Febr.
afscheid te nemen van de Ned Herv. Kerk te
Kuinre (Ov.) en 23 Februari intrede
doen te Kuinre (Ov.) en 23 Februari in
trede te doen te St. Anna Parochie (Fr.)
Ds. M. Groenenberg, van Vlaardingen zal hem
bevestigen.
toegelaten tot den h. dienst
De heer J. C. v. E i z i n g a te Buitenpost,
i cand. aan de Rijksuniversiteit te Groningen,
is door het Pïov. kerkbestuur van Noord-Hol
land toegelaten tot de Evangeliebediening in
de Ned. Herv. Kerk.
Ds. A. S. SCHAAFSMA
A.s. Zondag viert Ds. A. S. Schaafsma, em.
predikant van Lunteren, zijn 40-jarig
ambtsjubileum.
Ds. Schaafsma werd 25 Nov. 1863 te Groo-
i tegast geboren en oorspronkelijk opgeleid in
de wagenmakerij van zijn vader. Aanvanke-
I lijk geheel afkeerig van Christendom en
Kerk greep in het leven van den jubilaris
onder de prediking van wijlen Ds. E. v. d.
Berekamp te Grootegast een algeheele om-
i keering plaats en op 25-jarigen leeftijd ging
Ds. Schaafsma als student naar de Theol.
School te Kampen. In 1895 werd hij candi-
daat en 12 Januari 1898 werd hij ih zijn
eerste gemeente Boornbergum bevestigd.
Voorts diende hij de kerken van Beilen, ten
Boer, Grijpskerk en Lunteren. Hierna ver
kreeg Ds. Schaafsma 1 December 1933 we
gens het bereiken van den 70-jarigen leeftijd
eervol emeritaat. Sinds enkele weken woont
Ds. Schaafsma te Zeist. In Boornbergum
maakte Ds. Schaafsma begin met de stich
ting van een Chr. School, in Beilen stichtte
hij een Chr. School, terwijl zoowel te ten
Boer als te Grijpskerk tijdens het verblijf
van den jubilaris de kerkgebouwen moesten
worden vergroot. In Grijpskerk heeft Ds.
Schaafsma verschillende bestuursfuncties be
kleed en stichtte hij een afd. van de Geref.
Ver. voor Drankbestrijding. Van de Part.
1 Synoden van' Friesland, Groningen, zoowel
als van Drenthe maakte hij meerdere malen
deel uit.
Ds. Schaafsma is van het viertal Ds. K.
Doornbos, Ds. C. Goote, Ds. J. Vesseur, Ds.
A. S. Schaafsma, dat gelijk aan de Theol.
School te Kampen studeerde en daar een
vriendenclub vormde, de laatste die zijn
40-jarig ambtsjubileum vieren mag. Thans
zijn zij allen emeritus. Ds. Schaafsma zal
zijn gedenkdag in alle stilte doorbrengen.
Ds. H. VISSER
Ds. H- Visser, de nestor van de Ned.
Herv. predikanten te Zwolle, heeft te^en
1 April as .eervol emeritaat aangevraagd.
Met hem verdwijnt een bekend figuur in de
I Ned. Herv. Kerk uit den actie ven dienst.
Ds. H. Visser werd 10 Jan. 1870 te IJlst
geboren en studeerde aan het gymnasium te
Doetinchem en aan de Universiteit te Lei
den. Daar werd Ds. Visser een teerling in
s j den engeren zin des woords van zijn lateren
schoonvader, wijlen Prof. Dr. J. H. Gunning.
Op 24 Maart 1895 aanvaardde Ds. Visser
het ambt als predikant te Idzegahuizen-
i Piaam, en vertrok naar Workum, vanwaar
hij 7 Mei 1905 naar Zwolle vertrok.
In Zwolle beweegt Ds. Visser zi.h op on-
1 i derscheiden gebied. Enkele jaren was hij
6ecundus-lid van het Prov. kerkbestuur van
i Overijssel, voor het examen der proponen
ten. Daar is hij ook gevangenispredikant en
I lid van de Zwolsche afd. van het Genoot
schap tot zedelijke verbetering vail gevan
genen. Verder is Ds. Visser voorzitter der
zeven Herv. soholen, mede-oprichter en eere
voorzitter der Chr. school in de buurtschap
pen Berkum en Wijthmen, voorzitter van de
Herv. Kweekschool en leeraar Chr. religie
aan die school.
Ook is Ds. Visser regen van het Herv.
"Weeshuis, idem van de classicale zendings-
vereeniging, quaestor van de classicale we-
duwenbeurs, voorzitter van de Prov. Com
missie van het Ned. Bijbelgenootschap, eere
voorzitter van de Zwolsche afdeeling van
den Prot. Chr. Bond van Spoor- en Tram
wegpersoneel enz. Ook is Ds. Visser mede-
Werker aan de Zwolsohe Kerkbode.
De kerkeraad der Ned. Herv. Gem. te
Zwolle besloot het beroepingswerk in deze
Vacature onverwijld ter hand te nemen en
de vacature te doen bezetten door een pre
dikant, die, evenals Ds. Visser, tot de Con-
fessioneele richting behoort.
HERDENKING
.VAN DE DOLEANTIE
Van het Comité tot herdenking van de
Doleantie vernemen wij, dat het programma
thans definitief werd vastgesteld. De her
denking zal plaats vinden te Amster
dam. Donderdag 13 Febr. a.s. des avonds
acht uur zal er een dankt en bedestond
worden gehouden in de Kejzersgrachtkerk.
Als voorganger zal optreden Ds. K. Fern-
hout, van Baarn.
Vrijdag 14 Febr. worden er twee
samenkomsten gehouden in de groote
zaal van het Concertgebouw. De mor-
genvergadering begint des morgens
10 uur. Als spreker hoopt eerst op te
treden: Dr. K. Dijk, van 's-Graven-
hage, met het onderwerp: „Om het
verbond Gods", en daarna Prof. Dr.
G. M. den Hartogh, van Kampen, met
het onderwerp: „De Doleantie en het
ambt van ouderlingen en diakenen".
In de middagsamenkomst, welke om
2 uur aanvangt, spreken: Prof. Mr. A.
Anema, van Amsterdam, over „De
Doleantie en de Staat"; Dr. T. Fer-
werda, van Amsterdam, over: „De
Doleantie en het Kerkrecht"; Prof. Dr.
F. W. Grosheide, van Amsterdam,
over: „De beteekenis van de Doleantie
voor het heden". Daarna zullen nog
die nauw bij dé
De Chr. Geref. Kerk
Hoogte- noch dieptepunten heeft de Chr.
Geref. Kerk in 1935 gekend. Het was een
zeer kalm jaar, waarin we zelfs geen enkele
gebeurtenis van ingrijpend belang geno
teerd hebben. De predikantenkring werd
door niet één sterfgeval getroffen; uitbre-i
ding had plaats door de toelating van cand.
Baan, wiens 17 beroepen opnieuw de aan
dacht vestigden op het beduidend tekort
aan Dienaren des Woords; van de 125 ge-
meentey is ongeveer de helft vacant. In 1935
werden bijna 60 beroepen uitgebracht, doch
slechts zes predikanten verwisselden van
Standplaats.
Als een navolgenswaardig! novum
bracht de Chr. Geref. Kerk in het voorbije
jaar den roizenden predikant, die wel een
standplaats (Haarlem) heeft, doch verder ter
besdhtikking van vacante gemeenten is. Een
geheel andersoortig en ook voorbeeldig
novum was het aanbod van den onderwijzer
van Noort, die als §dministrateur-onderwij
zer naar het Zendingsveld op Celebes ver
trok, en daarvoor geen enkele voorwaarde
stelde dan zich te mogen geven in dien ar
beid.
Tegen het einde des jaars ontvingen we
een uitvoerig schrijven van den vroegeren
Chr. Geref. predikant A. M. Berkhoff, be
helzende een motiveering van zijn toetre
ding tot de Vrije Evang. Gemeenten, van
welke hij die van Groningen zal gaan
dienen.
DE GEREF. KERKEN IN H. V.
Ook voor deze kerkengroep in 1936 al
weer tien jaren oud heeft de vorige jaar
kring ©en rustig verloop gehad. Eenige dei
ning werd veroorzaakt door het af en toe
optreden van predikanten van andere kerk
formaties in den Dienst des Woords. De
Kerkeraad der Ned. Herv. Gemeente van
Middelburg heeft zelfs openlijk er tegen ge
protesteerd, dat Herv. predikanten in Geref.
Kerken van het H. V. preekten. Aan het op
treden van den cand. ten Bruggencate, van
wien gemeld werd, dat hij de vrijzinnige
richting had ingeruild tegen de rechtzin
nige, is een èinde gekomen, doordat hij om
persoonlijke redenen niet meer uit preeken
gaat, zoodat zijn preekconsent voor deze
kerken is vervallen. De actie van Ds. H. C.
van. den Brink in verband met den inhoud
der prediking is in 1935 voortgezet met zijn
verzoek om revisie van het besluit der clas
sis Amsterdam, die zijn' verzoek niat ont
vankelijk verklaard had- Eindelijk hebben
wij te memoreeren de uitspraak van den
kerkeraad te Leeuwarden, die een raak
woord plaatste over het doellooze en vage
van de „oproepen" der Oecumenische be
wegingen.
DE GEREF. GEMEENTEN
Niet minder dan 38 beroepen werden in
1935 door dpzft kleine kerkengroep uitge
bracht; het feit, dat er slechts twee werden
aangenomen, bewijst wel het groote gebrek
aan predikanten. In 1935 werd de rij met
niet één candidaat aangevuld. De Geref. Ge
meenten hadden voorts te boeken het ver
lies van Ds. G. v. Reenen, em.-predikant te
Leiden, die in het orgaan dezer kerken „De
Saamhinder", de samenspraken „tusschen
Kees en Barth" 'over geestelijke onderwer-
pén schreef.
D? O ud-G ere f. Gemeenten verloren
in Ds. L. Boone den laatsten predikant in
ons land, die nog met steek en kuitbroek
ging.
DE EV. LUTH. KERK
In den engeren kring der Luthersdhe ker
ken deden zich geen bijzondere gebeyrtenis-
sen voor. Tn den loop des jaars verwisselden
acht predikanten van standplaats. Voor de
opleiding van predikanten was een groot
verlies het overlijden van Prof. Mr. J. Loos-
jes, wiens beteekenis als hoogleeraar aan
het Amsterdamsche Seminarium in die da
gen van vele zijden erkend is Ook door het
sterven van Ds. Steil wag leed de Evang.
I.uth. Kerk een gevoelig verlies.
Door haar slaan in dc branding van dezen
heftig bewogen tijd is de Kerk bezig, zich
in stijgende mate te bezinnen op de vraag,
of en in hoeverre zij tot taak heeft aaneen
sluiting der verschillende formaties te zoe
ken, terwijl anderzijds diezelfde branding
oorzaak is van groepeeringen, die, uit welke
motieven dan ook, het kerkelijk verband,
zoo niet verloten, dan toch van onderge
schikt belang achten. Deze verschijnselen
zijn en hiermee gaan we allengs ook over
naar het buitenland in allerlei landen te
vinden. In wijdste overspanning is het de
oecumenische beweging, die hier den toon
aangeeft. En niet altijd den juisten toon,
want zij onderstelt ook verbindingen, waar
voor het meest elementaire begrip van ce
ment ontbreekt.
Hoezeer het oecumenisch streven ver
zwakt wordt door het staan naar valsche
eenheid, is treffend aan den dag gekomen
in de houding van den bekenden Protes-
tantechen aartsbisschop van Zweden, wijlen
Nathan Söderblom, wiens oecumenisch be
sef zoo „sterk" was, dat hij den overgang
van Koningin Ast rid naar de R. K. Kerk
bevorderde. Soortgelijke onbegrijpelijke ver
draagzaamheid met Rome kon njen ook af
lezen uit beschouwingen van Nat. Soc. lei
ders in Duitsehland t.o.v. de samenstelling
eener Rijkskerk. Gelukkig bleven zulke ver
schijnselen uitzonderingen en wordt het
feit der Hervorming gehandhaafd als een
afgedane zaak.
Wat ons land betreft herinneren wij aan
de oprichting van het Ned. Lausanne Co
mité op 21 Maart; met „Stockholm" en de
Wereldbond der Kerken was de Lausanne-
beweging voorbestemd samen te smelten tot
een „Oecumenische Raad van kerken in Ne
derland", welke op 10 Mei d.a.v. te Utrecht
is opgericht. Zooals wij destijds medege
deeld hebben, zal deze Raad inzonderheid
voorbereidend werk verrichten met het oog
op de groote Intern. Oecumenische Confe
renties in 1937 te Oxford en Edinburgh. Dat
in het buitenland, waar de kerkelijke gren
zen over het algemeen minder scherp zijn
afgebakend, de oecumenische beweging op
breede schaal veld wint, is begrijpelijk. In
dit verband is ook te wijzen Op de vergade
ring van het Wereld Comité voor kerkelij
ke hulpacties, op de Alliantie der Presby
ter. Kerken en op de Intern. Zendings- en
Studentenconferenties, gelijk er in Augus
tus een te Bazel gehouden is.
Van de buitenkerkelijke bewegingen moe
ten wij
de Buchman-bewegino
even afzonderlijk noemen, omdat zij in ons
land van de. Geref. Kerken hier en daar bij
zondere aandacht eischte. Te herinneren is
aan de houding van Ds. Both te Arnhem,
met wien echter in den loop van 1935 be
vredigende uitkomst is verkregen. In de
brochure van Dr. Kraan werd uitvoerig en
duidelijk de verhouding tusschen Geref.
Kerken en Buohrnanbeweging geschetst.
In het buitenland heeft deze beweging
krachtige vorderingen gemaakt in Scandi
navië en in Gcnève. Ook daar is gebleken,
dat. 'zij in.de gesteldheid van dezen tijd een
zeel-' ontvankélijken bodem heeft, orn haart,
op, zichzelf ernstige aandacht verdienende
strevingen, (e doen wortel schieten.
Een buitenkerkelijke beweging van eeiiigs
zins verwanten, doch veel minder beschei
den optredenden aard, is de jonge „Orde
van Getrouwe Getuigen", die tegen het ein
de des jaars reeds gesplitst was door de op
richting van een uit haar voortgekomen o.p-
positioneele groep, zich aandienende met
den naam „Congregatie van de blinkende
Morgenster". De pretentie dezer groepen is
blijkens hun doelstellingen gericht op een
bezinning, die binnen de wanden der
Kerk reeds langen tijd bestaat en alleen
daar b 1 ij v e n d e vrucht kan dragen.
Doleantie betrokken waren, een kort
woord spreken.
Aangezien te verwachten is dat de belang
stelling voor deze herdenkings-dagen groot
zal zijn, en vermoedelijk niet allen, die dit
wenschen, toegang kunnen krijgen, moest
het Comité, voor de goede orde, wel beslui
ten toegangskaarten verkrijgbaar te stellen.
Deze kaarten, zoowel voor de Keizersgracht-
kerk als het Concertgebouw, kunnen worden
.ngevraagd aan het adres van Mr. G. H. A.
Grosheide, Keizersgracht 586 te Amsterdam.
Aanvragen nè den 28en Januari ontvangen,
kunnen niet meer worden beantwoord.
Voorts zal er in de pauze op' 14 Febr. ge
legenheid Zijn voor een eenvoudige, ge
meenschappelijke lunch. Ook hiervoor kun
nen kaarten worden aangevraagd aan het
adres van Mr. Grosheide, bovengenoemd.
Kerk en Staat in Duitsehland
De Staat en de vrije Kerk
In aansluiting op de berichten van gisteren
hebben wij nog te wijzen op een door het
N. C. P. „van Staatszijde" ontvangen mede-
deeling, dat de Staat niet van zins is om aan
aanhangers eener vrije kerk te beletten een
vrije kerk te vormen, maar dat de staat w 1
oordeel is, dat thans in dezen
•rgangstijd te moeten tegengaan,
opdat eerst de kerkcommissies, die slechts 'n
tijdelijke taak hebben, welke automatisch in
September 1937 eindigt, met haar resultaten
voor het Protestantsche Duitsche volk kun
nen komen, en dit in rust deze resultaten
kan bezien. Blijft er daarna nog een deel
over, dat niet meegaat en een eigen kerk wil
stichten met eigen kerkelijke hoogescholen
(Elberfeld en Berlijn) dan zal de S t aat
dit niet beletten.
GEREF. MANNENVEREENIGINGEN
De Geref. Mannenvereeniging „Onderzoekt
de Schriften" te Groningen viei-t 23 Jan.
a.s. haar zilveren jubileum. Van de drie leden
waarmede de vereeniging begon iis nog een
overige, nl. de heer A de Vries, thans voor
zitter van de jubileerende vereeniging. Uit
de vereeniging groeiden nog zes mannenver-
eenigingen in de stad Groningen, die totaal
ruim 150 leden tellen.
EVANGELISATIE TE NAARDEN
Men schrijft ons:
Op 7 Januari j.l. werd te Naarden in een
der buitenwijken door de Geref. Kerk een
eigen Evangelisatiegebouwtje in gebruik ge
nomen. Reeds enkele jaren werd daar, eerst
in een kamer bij een zuster der gemeente,
daarna in een leegstaand huis, vervolgens,
door slooping van dat huis, in een schuur,
daartoe ingericht, vooral onder de jeugd
geëvangeliseerd^
Door een onbekende gever buiten de
gemeente werd f 500 voor dit doel afgestaan
en met behulp van de classis Hilversum en
door giften uit eigen kring kon nu een eigen
gebouwtje worden gebouwd en in gebruik
genomen.
Behalve de pastor loci Ds. K. Prins voer
den o.a. het woord Ds. Ringnalda namens de
Classis Hilversum, verschillende afgevaar
digden van naburige gemeenten, de archi
tect en de aannemer.
Het geheel ziet er welverzorgd uit, een
voudig doch smaakvol.
De openingsavond was een goede avond
voor de Gemeente waarop zij dankbaar mag
terugzien.
giften en legaten
De Weesinrichtïng- te Neerbosch heeft
van N. N. te K. een gift ontvangen van flPOO.
SCHOOLNIEUWS
Prof. Dr. A. NOORDTZIJ
Prof. Dr. A. Noordtzij, die Zaterdag 25
Januari van zijn tijdelijk verblijf te Lau
sanne hoopt terug te keeren, is voornemens
Woensdag 29 Januari te 2 uur zijn
colleges aan de Rijksuniversiteit te Utrecht
te hervatten.
GOUDEN DOCTORAAT
Maandag 13 Januari a.s. zal het vijftig jaar
geleden zijn dat Mr. W. H. van Nes van
Meerkerk te Haarlem aan de Leidsche
Universiteit promoveerde tot doctor in de
Rechtsgeleerdheid.
WERKLOOZE AFGESTUDEERDEN
In „Horizon" schrijft Ds. W. A. Wier-
singa over de Werklooze afgestudeerden. Hij
citeert in zijn artikel de becijfering van Dr.
Ph. J. Idenburg over de verwachtingen van
den cursus 1935/4936. Er zullen dan door de
Universiteiten worden afgeleverd 1350 juris
ten, waarvan niet meer dan 775 mogen ver
wachten een plaats te krijgen; van de 1650
medici ten hoogste 1100; van de 540 tand
artsen 150; van de 500 chemici 200; van de
500 apothekers 150; van de 950 Delftsche
ingenieurs 750 en van de 300 landbouw
ingenieurs 150.
Van de 5790 afgestudeerden, die in de
eerstkomende vijf jaar „klaar" hopen te
komen, zullen dus 3275 door de martschappij
worden opgenomen, en 2515 afgestudeerde
jonge menschen zullen aan de kant blijven
staan.
Ds. Wiersinga verbindt aan dit somber
vooruitzicht een ernstig en sterkend woord
aan het adres der jongelui, die uitgeschakeld
zullen zijn (of reds zijn) uit het arbeids
proces en deswege aan moedeloosheid ten
prooi kunnen vallen,
WEERBERICHT
BAROMETERSTAND
Hoogste stand te Haparanda 7G6.7.
WEERVERWACHTING
Matige tijdelijk wellicht toenemende Z.W.
tot Z. wind, zwaar bewolkt met tijdelijke
opklaringen, waarschijnlijk enkele regen
buien, aanvankelijk iets kouder.
BUITENLANDSCH WEEROVERZICHT
De depressie op de oceaan heeft zioh voor
al N.waarts uitgebreid. Op het vasteland
nam de hooge drukking, vooral uit het Z.
en O. toe,
In Scandinavië heeft zich het gebied van
zeer strenge vorst verder naar het N.Ü. terug
getrokken, maar behalve de Z. Noorsche
kust en de zuidpunt van Zweden, heeft wel
geheel Scandinavië nog vorst.
Op het vasteland is alleen in Duitsehland
en Oostenrijk sporadisch lichte vorst voor
gekomen.
In W. Europa steeg de temperatuur. Over
de Spaansche kust komt föhn voor.
Ofschoon behalve in Scandinavië bijna
overal neerslag viel, is de hoeveelheid niet
groot.
De luchtdrulkverschillen zijn in onze om
geving iets afgenomen, maar het waaii nog
stormachtig over de Golf van Biscaye en
krachtig over de Britsche eilanden, de Noord
zee, W. Frankrijk en de Noorsche kust. ter
wijl op IJsland een N.O. storm waait met
matige vonst.
In Duitsehland is de lucht zwaar bewolkt
of nevelig met alleen in het W. regen.
Zwitserland heeft betrokken lucht met
lichte dooi in de lagere gedeelten.
Een belangrijke verandering is nog niet te
wachten, al is geleidelijk eenige tempera
tuurdaling waarschijnlijk.
THERMOMETERSTAND
Stand vanmorgen halftwaalf 9.2 C.
10 JANUARI
Zonsopgang 8.09 uur, zonsondergang 4.06 uur
Maan op nam. 6.26 uur, onder v.m. 8.49 uur
10 JANUARI
Van 's avonds 4.36 uur tot 's morgens 7.38 uur
Sedert 1 Dec. 1928 bestaat de Vereen, van
studenten in de theol. faculteiten in Neder
land, (adres R. J. W. Nijkamp, ab-actis, Kei
zersgracht 162, Amsterdam). Deze Vereeni
ging zendt ons een Jaarboekje, waarin alle
adressen van theol. studenten en hun clubs
zijn opgenomen. Voor wie in eenig verband
met de komende predikanten wil treden, dus
een onmisbare gids.
VROUWEN MET ACADEMISCHE
OPLEIDING
De Ned. Ver. van vrouwen met academische
opleiding houdt haar algemeene vergadering
op Zaterdag 18 Januari des middags te 4 uur
in het Clubgebouw van de Utrechtsche Vrou
welijke Studenten Vereeniging, Drift No. 19
te Utrecht. Des avonds volgt een gemeen
schappelijke maaltijd in het Clubgebouw
de U.V.S.V., waarin Mej. J. L. H ij m
gouvernementearts op Java, zal spreken
„Medisch werk in Nederlandsoh Indië"', in
verband waarmede zij eenige films zal ver-
toonen.
VALCOOCH
Cijfers geven
De redacteur van het Maandblad voor op
voeding en onderwijs „Valcooch" de heer D.
Wouters, is afgetreden. Hem vervangt
een (ongenoemde) redacteur ad interim, die
het in zijn „Memorandum" heeft over de
normen, of liever over het gebrek aan nor
men voor het cijfers geven op school. Dit is
en blijft „een hachelijk ondernemen", dat
bovendien onbillijkheden schept. Maar de
schrijver weet gpen beter middel aan
wezen, bijaldien de cijfers werden af{_
schaft. Dus: dan maar verbeteren zoover het
mogelijk is. Bijvoorbeeld:
„Bij vele examens wordt door een bespre^
king vooraf een norm van waardeering vast
gesteld; vreemd genoeg, niet bij het Staats
examen voor Onderwijzer, dat afgenomen
wordt door vier commissies, die. geheel zelf-
.standig de cijfers voor hetzelfde werk be
palen. Ik kan dit billijken voor de opstellen
in de Nederlandsehe taal, in opvoedkunde,
ook nog voor het wiskundewerk, maar waar
om voor de vertalingen uit de drie moderne
talen ook hier niet naar eenige uniformiteit
wordt gestreefd, is mij nog nooit duidelijk;
geld behoefde het niet te kosten en onbillijk
heden zouden worden voorkomen."
Meer nog onbegrijpelijk is den schrijver,
dat zelfs onderwijsmenschen, die toch allen
wel van de uiterst betrekkelijke waarde van
cijfers overtuigd zijn, zulke verstrekkende
conclusies daaruit trekken. „Herhaaldelijk
komt het voor, dat een school wordt afge
maakt, omdat het aantal-bevorderden te
hoog wordt geacht, of een andere geroemd,
omdat het daar zoo laag is. Het Staats
examen voor Onderwijzer wordt afgekeurd
o.a. op dezen grond, dat het percentage ge
slaagden zoo klein is vergeleken bij dat dei-
Schoolexamens."
OPLEIDING VAN LEERAREN
In October van het vorige jaar heeft de
„Organisatie van Natuurphilosophische en
technologische faculteiten in Nederland" in
een adres aan den Minister van Onderwijs
verzocht te bevorderen, dat de universiteiten
in overleg met elkaar en met de scholen de
door haar noodig en nuttig geachte stappen
zullen doen voor de regeling der practische
leeraars-opleiding aan onze Universiteiten.
Daarna is aan de Groningsche universiteit
een opleiding tot stand gekomen.
Aan hen, die deze opleiding gevolgd heb
ben, reikt de faculteit een testimonium uit.
Het hospiteeren kan vóór of na het docto
raal examen geschieden. Deze universitaire
opleiding is, volgens een schrijven aan het
Hbld., verre te verkiezen boven andere,
want in de eerste plaats houdt zij rekening
met de eischen, di- de wetenschappelijke
vakstudie stelt, voorts behoeft de studieduur
met niet meer dan drie maanden verlengd te
worden, ten slotte blijft de studie in univer
sitair verband en zijn de a.s. leeraren niet
reeds tijdens hun opleiding afhankelijk van
den inspecteur.
Praeses en ab-actis van bovengenoemde
organisatie hebben op 23 December j.l. een
audiëntie bij den Minister van Onderwijs
gehad. Het vraagstuk der leeraarsopleiding
bleek de volle belangstelling van den Minis
ter te hebben en gaarne wilde hij alles doen
wat in zijn vermogen lag om orde te bren
gen in den bestaanden chaos van regelingen.
Nadat het daartoe noodzakelijke overleg
is gevoerd zal een definitieve regeling van
deze materie waarschijnlijk niet lang meer
OM HET WERELDKAMPIOENSCHAP
VOS VERLIEST DE ZESDE
PARTIJ MET WIT
Schitterend eindspel van
Raichenbach
De stand thans 84 voor
den kampioen
In het gebouw „Amicitia" te 's-Graven
liage werd gisteravond te zes yur onder
groote belangstelling aangevangen met de
ze-ide partij van den wedstrijd Vos—Raichcn
baoli om hr-t wereldkampioenschap.
Wit. J. H. VOS Zwart: M. RAICHENBACH
1. 34—29 19—24
2. 32—28 li—19
3. 37—32 20—25
4. 29X20 25X14
Een theoretisch verlocp.
5. 40—34 15—20
6. 41—37 18—23
7. 31—27 17—21
8. 37—31 12—18
9. 31—26 11—17
10. 46—41 17—22
11. 26X17 22X11
12. 41—37 7—12
Een opening zander noemenswaardige nf-
wii kingen.
13. 44—40 11—17
14. 34—30 20—25
15. 50-44 25X34
16. 39X30 14—20
17. 30—25 20—24
Nog steeds is er goen voordeeltje voor
een van beiden te bekennen.
18. 44—39 17—21
19. 40—34 21—26
20. 37—31 26X37
21. 42X31 10-14
22. 34—29
Een ruil, die door sommigen wel wordt af
gekeurd, doch hier zeker op zijn plaats is.
d>aa.r wit er tempi mee wint. Eh dit heefi
Vos zonder twijfel noodig.
2223X34
23. 39X30 18—23
24. 47—42 12—18
25. 44 1—7
26. 41—40 5—10
Wit dient nu een principieelen zet te doen,
welke formatie hij ami z'n stand zal willen
geven.
27. 31—26 7—11
Een lokzet! Vos had hier rustig 4034
kunnen spelen, doch speelt argeloos het
oor de hand liggende 4237, met de L.doe
!ing verder te gaan naar 31.
De stand na 27. 711 was:
■mz 'ma
28. 42—37
Er volgt nu de zeer verrassende comibi
natie:
2824—29
29. 33X24 1822!
30. 27X29 16—21
31. 26X17 11X31
31. 36X27 19—23
33. 29X18 13 X31
Materieel heeft de ruil Vos geen nadeel
gebracht, ieder heeft negen stukken. Dooli
wat de positie betreft, staat Raichenbach
sterk in het voordeel. Wit moet als 34sten
zet 48—42 spelen om den doorbraak van
schijf 31 te verhinderen. De Franschman
staat aan zijn langen vleugel goed verde
digd, terwij! hij nu op dien linkervleugel
van Vos, die zeer verzwakt is, een scherpen
aanval ?aat ondernemen. Het zal onzen
kampioen moeite kosten, om deze attaque
te weerstaan.
34. 4842 6—11
35. 40—34
Vos eenigste kans bestaat in een tegen
'aanval.
3 511—16
36. 24—20
Een z,et, die Vos niet veel verder brengt,
maar hij moet toch iets doen.
3 616—21
37. 34—39 21—26
38. 20-15 14-19
Hier houdt Raichenbachs aanval even op.
Hij wil ongetwijfeld na 31—36 42—37 (ge-
op zich laten wachten. Er is kans, dat de op
leiding, zooals die thans aan de Groningsche
Universiteit bestaat, daarbij als voorbeeld
en richtlijn zal worden genomen.
ONDERWIJSBENOEMINGEN
Z u t p h e n. Chr. Lyceum. Tot leeraar
aardrijkskunde: Drs. W. H. Vermooten
leeraar aan de Chr. H. B. S. te Utrècht.
Lin schoten. Chr. School. Tot kweekei.
m. a.: Mej. H. v. d. Brink te Woerden.
Schuinesloot (gem. Ambt Harden-
berg). Chr. School. Tot onderwijzeres: Mei.
G. v. d. Hel te Warnsveld.
SCHOOLJUBILEUM
Dinsdag 7 Januari is te Broek op Lan
ge n d ij k het 60-jarig bestaan der Chr. Nat.
School herdacht en tevens aan deze school
naam gegeven van Ds. J. D. van Arkel,
1. pred. te Hilversum, de eenig overgeble-
~n stichter. Des middags is in de Herv.
Kerk de 84-jarige Ds. van Arkel opgetreden
en is hem daarna toegezongen Ps. 134 3.
Daar hebben ook het woord gevoerd Ds.
A. E. v. Baaien, namens de kerkeraden der
Ned. Herv., Geref. en Chr. Geref. kerk, Bur
gemeester P. Slot namens het Gemeentebe
stuur, Ds. C. Heemskerk, em. pred. te Ter
Aar, namens het Hoofdbestuur van Chr. Nat
Schoolonderwijs, de heer H. Schuil van
Noordscharwoude namens de Chr. Scholen
van Noordscharwoude en Hugowaard, de
heer Muurling namens de Chr. School'van
St. Pancras.
Des avonds werd in de Geref. Kerk een
samenkomst gehouden. Deze wordt morgen
herhaald wegens de groote opkomst.
ACADEM. EXAMENS
Doct' artseiiübereidkunde mej.
M. E. J. de Jongh,
dwongen) 26—31, 37X26 en 36—41 vrijheid
om een dam te behalen voorbehouden. Mo
menteel zou Vos een zgn. vapgstelling kun
nen maken, daar hij, wanneer Raichenbach
op veld 41 is gekomen, 4146 eventueel zou
kunnen keeren met 29—23 en 30—24 en op
4147, 2420 zou laten volgen. Raichenbach
wil deze dreigingen ontgaan en noodzaakt
Vos nu met 1419 zijn plannen op te ge
ven, tenzij deze èrin mocht slagen een an
dere vangstelling voor den zwarten dam op
te bouwen.
39. 43-38 10—14
Zwart's verdediging aan zijn linkervleugel
ia onaantastbaar gebleven.
40. 38—33 8—12
41. 33—38
Wit kan nog baat vinden bij het forceercn
van een tempi-tekort van zwurt. Hij is erin
geslaagd een nieusve vangst el Ling te formee-
ren, daar zwart bij damhalen op 46 thans
strandt op de opstelling der schijven 28,
29, 80, 35 en 45. Het gaat er nu slechts om,
of wit erin zal slhgen, deze vangstelling
intact te laten, of dat zwart d e noodig e
tempi zal vinden om een volhouden van de
witte verdediging te weerstaan. Raichen
bach dacht hier 25 minuten na, overwoog
alle mogelijkheden en speelde:
4112—17
42. 45—10 17—21
43. 292 3
Vos speelt uitstekend, hij brengt nu een
dreiging in de stelling, die zwart slechts
kan keeren door den ruil 21—27 en 26X17
of met 3136. Beide voortzettingen vormen
echter een belemmering voor het consequent
'doorzetten van cLen aanval.
432—7
44. 32—27 31X33
45. 40—34 19X28
46. 34—29 33X24
47. 30X10
Een klaterend appjaus beloonde Vos voor
bet scheppen van tegenkansen, welke door
dezen elagzet in ruirne mate zijn ontstaan!
479—14
48. 10X19 28—32
49. 19—14 26—31
50. 14—10 32—37
51. 42—38 37—^41
52. 10—5 41—47
53. 5-32 47X33
54. 32X2 33—28
De stand na 54: 3328 was:
Thans is een heel moeilijk eindspel ont
staan. Voor Vos moeilijk remise te maken,
voor Raichenbach moeilijk te winnen. Alles
zal hier afhangen van het doorzicht van
beide spel ers en van hun eindspel kennis. In
elk geval wordt de minste fout Vos nood
lottig.
55. 25—20 28—10
56. 2—24
Om het stuk op 31 tegen te houden. Vos
zal dit echter niet kunnen volhouden. Zwart
behaal een tweeden dam.
5631—36
57. 24—47 10—5
58. 35—30 5—28
59. 30—25 28—10
60. 47—24 36—41
De weg is thans gebaand. Het is nu de
vraag, of zwart met zijn tweeden dam in
derdaad ook een vvinststelling tot stamd kan
brengen.
61. 24—13 41—47
62. 13—35 47—36
63. 35-2 36—22
64. 2—35 22—11
65. 35—2 11—22
Zwart is weer op 22 teruggekeerd en
niets opgeschoten.
66. 2—35 3—9
67. 35—2 22—17
68. 2—35 17—11
69. 35—2 11—16
70. 2—35 1 16—2
71. 35—40 9—13
72. 40—29 2—8
73. 29—34 8—3
Alle manoeuvres met den zwarten dam
hebben ten doel den weg vrij te maken voor
schijf 13. Wit verdedigt zich hardnekkig.
74. 34—40 3—9
Zwart moet wit nu van de linie 1/45 zien
te verdrijven!
75 40—29 9—3
Zwart's plan blijkt mislukt te zijn.
76. 2940 3—26
77. 40—34 10—46
Bouwt nu een vangstelling op.
78. 34—40 - 26—37
Er dreigt nu 37—23.
79. 1.5-10 4X24
it geeft op. Een door den Frauschmam
schitterend gespeeld eindspel.
Nabeschouwing
De meest sensationeele en snamtnende par
tij tusschen de beide groot me esters. Het
Hcagsche pubeliek beleefde emotie na emo
tie! Na een aanvankelijk kalm öpenings-
spel, deed de wereldkampioen met zijn
27en zet een geraffineerde lokzet, Vos liet
zich verleiden tot het nemen van een rartd-
schijf, waardoor Raichenbach een combina
tie kon nemien, die hem een geweldigen
aanval op Vos' langen vleugel gaf. Vos'
beantwoording na de uitvoering der com
binatie mag feilloos en meesterlijk worden
g-noemd. Hij schiep zich dioor het opbou
wen van een vangstelling ressources en
slaagde er ten slotte in een doorbraak naar
dam te force eren.
Een uiterst moeilijk eindspel van ieder
vier stukken bleef over, waarin Raichen
bach overwegend stond, doordat hij spoe-
oig twee dammen behaalde, waarvan een de
hoofdlaan (5 tot 46) bezet hield. En de
Frainschman speelde dit eindspel zoo on
berispelijk, dat Vos geen kans meer kreeg
om een puntenverdeeling te bewerkstelli
gen. Bij dien 79sten zet werden de velschil
lende dreigingen Vos te machtig en hij gaf
op. De stand na deze zesde ontmoeting is
nu: Raichenbach: 6 gespeeld 2 gewonnen,
4 remise, 8 punten; Vos: 6 gespeeld, 2 ver
loren, 4 remise, 4 punten.
He revende partij wordt Ttonderdag 0
tenitari wederom te Amsterdam. Victoria-
hotel, gespeeld.
