HET PARLEMENT IN 1935
rüJaak, d& oveA,
MAANDAG 6 JANUARI 1936
EEN POLITIEK EN PARLEMENTAIR BEWOGEN JAAR
TWEEDE KAMER
De groote crisis
Het jaar 1933tmag uit politiek en parle
mentair oogpunt als een jaar van bijzondere
bewogenheid worden aangemerkt.
Niet alleen werd het Nederlandsche volk
tweemaal ter stembus opgeroepen. in
April voor oe Statenverkiezingen en in Juni
voor de vernieuwing der gemeenteraden
maar op 23 Juli ontstond tusschen de Tweede
Kamer en het Kabinet tijdens de behandr-
ling van het groote Bezuinigingsontwerp
een ernstige botsing, welke leidde tot een
gelukkig korte wijl lioogstge vaar lij ke
kabinetscrisis.
In deze crisis manifesteerde zich de poli
tieke spanning, welke sinds geruimen tijd
re^rf» bestond tusschen de R.-K. Kamer
fractie en het Kabinet en geaurende enkele
voorafgaande maanden in bijzondere mate
was versterkt door een critiek en agitatie
in de R.K. pers, welke door haar algemeen
heid en uniformiteit sterk den indruk maak
te niet als een spontane, actie te kunnen wor
den beschouwd. Het kabinet daarop kwam
het neer bleef ver beneden zijn taak en
verdiende eigenlijk geenerlei vertrouwen
meer. Daarbij kwam uit dezen zelfden hoek
een sterk drijven naar devaluatie, hoewel
tevens vaststona. dat op dit punt in den boe
zem der R.-K. fractie verdeeldheid bestond.
Uiterlijk demonstreerde zij haar schijn-een
heid in economisch opzicht door een parle
mentaire actie voor z.g. „consekwente defla
tie", een begrip, waarvan de inhoud niet
concreet kan worden gedefinieerd.
Dit verzet., dat. door de S.D.A.P. op de
meest roekclooze wijze wera aangemoedigd
en geprikkeld gehoopt werd op 'n roomsch-
rood kabinet, spitste zich vooral toe tegen
den minisl-er-president. Dr. Colijn, van wege
de economische en crisis-politiek, welke door
het kabinet werd gevoerd. Miskend werd
daarbij, dat de naast betrokken minister, n.l.
de minister van Economische Zaken die
sinds jaren van Katholieken huize was
[volkomen de vrije hand had, en in niets,
dat in hét belang des lands werd geacht,
geremd werd.
Sterk werd het verzet ook beïnvloed
we merkten het reeds op door het sterke
drijven binnen de R.K. Staatspartij naar
devaluatie als middel ter bestrijding van de
ernstige gevolgen, welke Neoerland van de
economische wereldcrisis had te dragen
Door het genoemde monetaire experiment
meende men ons land, dat door zijn hoogst
kwetsbare internationale economische pos
tie bijzonder zwaar getroffen werd, uit de
moeilijkheden te kunnen helpen. Het kabinet
.verzette zich echter met kracht tegen dit
gevaarlijke middel der vrijwillige devaluatie.
De situatie werd ten slotte zoo, dat ae
onderling sterk verdeelde oppositie uit den
roomsch-rooden hoek voor de consekwentie
werd geplaatst. Onmachtig en onbekwaam
bleek zij toen om het bewind over te nemen
nomische Zaken, Mr. Steenberghe, op het
onverwachtst ontslag. Hij kon zich met de
economische politiek der Regeering niet
meer vereenigen; voor hem was devaluatie
en onmisbaar middel om tot verlaging \an
aste lasten te kunnen koinen. Minister
Steenberghe stond echter in liet kabinet in
zijn opvattingen alleen. Tcrnauwertijd een
jaar was hij aan het bewind geweest. Prof.
Gelissen werd zijn opvolger.
Het Kabinet had reeds eerder pcrsoneele
verliezen geleden.
Op 13 Januari was overleden de minister
van Waterstaat, Mr. J. A. Kalff en op 18
Mei was de minister van Onderwijs, Mr. H.
P. Marchant, uit het Kabinet getreden, wijl
hem op zijn verzoek eervol ontslag was
verleend. Dit aflreden hield verband met het
aanvaarden door dezen vrijz.-dcm. bewinds
man van den R.-K. godsdienst.
De vacature aan Waterstaat werd na een
interim van Dr. Colijn, vervuld door de be
noeming van Jhr. Ir. v. Lidth de Jeude;
Onderwijs kWam tijdelijk in handen van
Prof. Slotemaker de Bruine
Intusschen maalae de parlementaire molen
voort
Op 20 Juni hechtte de Kamer haar goed
keuring aan de stichting van de Ned. Om
roep Zender Maatschappij, welke een nieu
wc periode in de radio-ontwikkeling inluidde
Op 9 Juli werd de Wegenverkeerswet z.h.s.
goedgekeurd, eveneens de regeling betref
fende Uitverkoopen in het winkelbedrijf
en het wetje, waarbij aan het onder cura
teele gestelce Beerta met September weer
zelfstandigheid hergeven werd.
De verlaging der loodsgelden in de steun
aan de zeescheepvaart waren twee belang
rijke crisismaatregelen, die eveneens in Juli
werden goedgekeurd.
Werkzaamheden der Kamer
Dat de gang der parlementaire werkzaam
heden beïnvloed werd door de latente en
openlijke politieke twisten, spreekt wel van
zelf. Toch wist óe Kamer door zelfbeper
king en sterke inkorting van den spreek
tijd, veel in te halen. Ook kon na de crisis,
die noodlottig dreigde te worden voor land
cn volk we zijn misschien geen 24 uur
,van een monetaire ineenstorting verwijderd
geweest heel wat rustiger worden gewerkt
Er was wel iets geleerd, al waren niet alle
.wolken opgeklaard.
De Kamer begon haar werkzaamheden op
Ï2 Februari met het in behandeling nemen
der Indische begrooting. Met die van Suri
name er bij werden er twee parlementaire
.weken aan besteed.
De verbindend en onverbindend verkla
ring van ondernemersovereenkomsten
indertijd ingediend door Dr. Colijn als
waarnemend minister van Economische Za
ken kon op 26 Februari in openbare
behandeling koinen. Met 63 tegen 17 stem
men werd dit hoogst belangrijke ontwerp op
1 Maart aangenomen.
Dienzelfden dag had' een van de weinige
interpellaties plaats, welke tegenwoordig nog
door de Kamer worden toegestaan. Zij gold
het verblijf van revolutionaire vreemdelin-.
gen in ons land. De communistische voor
man, die haar had aangevraagd, kon er
zich niet mee vereenigen, dat hinderlijk wor
dende revolutionaire elementen, die in ons
land van het asylrecht profiteerden, soms
over de grenzen worden gezet. Vooral had
hij er bezwaar tegen als deze uitleiding in
Oostelijke richting plaats had.
Verkeersfonds en Landbouwcrisisfonds
kregen in begin Maart een beurt.
Minister de Wilde had in die dagen een
[verschil van meening met de Kamer uit te
vechten over de grenzen van de bevoegd
heid van den minister op- grond van de Amb
tenaren wet ten aanzien van salarisregelin-
gen van lagere organen. Een den minister
onwelgevallig amendement-Suring, dat het
begrip „exces" nader trachtte te omschrij
ven en te beperken, werd ten slotte met 48
tegen 42 stemmen aangenomen.
Dezelfde minister werd ook nog op een
iander punt door de Kamer bemoeilijkt, n.l.
bij de behandeling van een wijziging der
Kieswet. Wel werd aanvaard om den vollen
kiesdeeler als vereischte voor het verkrijgen
van een Kamerzetel te stellen, maar de be
paling, dat om de deuren van de Volksver
tegenwoordiging voor zich te zien openen,
door een partij ten minste drie zetels
moesten zijn verworven, werd door de Ka
mer afgewezen, evenals het verwijderen van
„vrijgestelden", organisaties van overheids
personeel uit vertegenwoordigende colleges
Op 27 Maart werd het Kieswetsontwerp met
69 tegen 10 stemmen aangenomen.
Een nieuw Tarief van invoerrechten,
waarbij een heffing van 12 pet. het normale
percentage werd, kreeg op 9 April de
sanctie der Kamer. Dienzelfden dag werd
voor de Ongevallenwet het premiestelsel door
het omslagstelsel vervangen en werd beslo
ten om de rijksbijdrage aan het Invalidi-
teilsfonds met 10 millioen te verlagen. Niet
zonder belang was ook de wijziging der
Armenwet, Avaarbij een regeling in het
leven werd geroepen met betrekking tot de
betaling van de kosten van verzorging van
behoeftigen, die een ongeval krijgen. De
kosten zullen voortaan ten laste komen van
de woonplaats van het slachtoffer.
Toen op 7 Mei de commissie van voorbe
reiding werd' benoemd A-oor het inmiddels
ingediende groote Bezuinigingsontwerp de
den zich, naar aanleiding van een nog te
vei w'a en ontwerp tot vermindering van
z.g. v 3 lasten, de eerste schermutselingen
voor verband met de economische Re-
geermgspolitiek. Getracht werd beide be
zuiniging en vermindering van vaste lasten
aan aar te koppelen. De „stille" oppo
sitie vc Ikaar, zulks tot schade van de
goede ~elijk later wel heel duidelijk
is gewr
Barstei het Kabinet
Op 3 Juni vro- de minister .van Eco-
Het Kabinet vraagt ontslag
Den 17den van die maand begon het debat
o\'er het Bezuinigingsontwerp. Op 23 Juli
kwam het politieke déraillement. De R.-K.
fractie weigerde haar vertrouwen aan het
Kabinet. Aan oen avond van dien dag vroeg
Dr. Colijn schorsing der beraadslagingen
over het in behandeling zijnde wetsont
werp, nu gebleken was, dat aan het Kabi
net de steun was ontvallen van de sterkste
groep, waarop het placht te steunen.
Twee dagen later stelde het Kabinet zijn
portefeuille ter beschikking van H. M. de
Koningin.
Het aftreden van het Kabinet bracht in
den lande hevige beroering te weeg. De
ongerustheid door de daad der R.-K. fractie
gewekt Avei-Q versterkt door het openlijke
aanbod der soc.-dem. om tot de vorming van
een Rooinsch-Rood Kabinet over te gaan en
had tot gevolg, dat heftige speculaties
legen den gulden ondernomen werden. De
Nederlandsche Bank wist door scherpe dis
conto-maatregelen en ten koste van goud-
afgiften tot een bedrag \'an ruim 130 mil
lioen gulden het a-reigende kwaad te
zweren.
Bovendien Averd de Kabinetscrisis zeer snel
opgelost.
Prof. Aalberse kreeg 26 Juli een nieuwe
opdracht, maar moest den volgenden dag
zijn onmacht erkennen Den 29sten Juli kreeg
Dr. Colijn opdracht tot vorming van een
Kabinet. Reeds den volgenden dag was hij
daarmee gereed. Alle ministers bleven; al
leen hadden enkele verschikkingen plaats.
De vacature aan Onderwijs werd vervuld
door de benoeming van minister Slotema
ker de Bruine, die aan Sociale Zaken werd
opgevolgd door Mr. M. Slingenberg, vrijz.-
dem. lid van de Eerste Kamer. Economi
sche Zaken werd gesplitst: minister Gelis
sen werd minister van Handel, Nijverheid
en Scheepvaart, terwijl minister Deckers
Defensie verliet en Landbouw en Visscherij
voor zijn rekening kreeg. Het departement
van Defensie bleef voorloopig open nadat
het R.-K. lid der TAveede Kamer Mr. Gose-
ling, die in het conflict nog al een actieve
rol had gespeeld, voor een benoeming be
dankt had. Toen nam Dr. Colijn voorloopig
ook dit ministerie voor zijn rekening. Niet
onwaarschijnlijk zal hij er blijven ook.
Hoewel het nieuwe Kabinet zich bereid
had verklaard voor het Parlement te ver
schijnen, scheen de Tweede Kanier daar
aan geen behoefte te hebben. Zij liet hel
BczuiniginsontAverp rusten tot aan het be-
'n van bet nieuwe parlementaire jaar.
Op 24 September kwam hel opnieuw In
behandeling; een crisisdebat, dat 'n uitersi
rustig verloop had, ging er mee gepaard. Op
2 October werd het ontwerp aangenomen
met 51 legen 23 stemmen.
Van toen af ging het Averk rustig verder
Weer aan 't werk
Op 24 October werd bet Sanctie-ontwerp
(in verband met vijandelijkheden Italië-
Abessinië) met GS tegen 3 stemmen goed
gekeurd. Den 7en November Averd begonnen
met de Algemeene BesehouAvingen over de
Rijksbegrooting; op 20 December werd er de
laatste hand aan gelegd.
Uit deze periode maken Ave slechts en
kele aanteekeningen.
Een voorstel der Regeering om opcenten
te heffen op de Omzetbelasting stuitte op
sterken tegenstand en Averd teruggenomen.
Een daarmee verband houdende verlaging
van den Gedistilleerdaccijns bleef achter
wege en het voorstel om de inkomsten voor
het Werkloosheidssubsidiefonds te verhoo-
gen werd ten slotte met 56—24 stemmen
aangenomen.
Z.h.s. keurde de Kamer een wetsontwerp
goed tot het verder tegengaan van de z.g
cumulatie Hetzelfde geschiedde met de Re
eling van koop en verkoop op afbetaling.
Bij de Defensiebegrooting Arerklaarae de
rijz.-dem. fractieleider in de wereldsituatie
aanleiding te vinden zijn stem weer aan
deze begrooting te geven. Een van zijn
fractiegenooten sloot zich bij hem aan.
Goedgekeurd werden voorts nog de Be
scherming tegen luchtaanvallen (81—2 st.>
en de Crisis-Hypotheekaflossingswet.
Het laatst hield de Kamer zich bezig mot
de Bezuiniging op de Onderwijsuitgaven. De
gehuwde onderwijzeres Averd daarbij uit de
school verwijderd, de leerlingenschaal ver
hoogd, maar ten aanzien van de concen
tratie der bijzondere scholen dreigde een
botsing tusschen Kabinet en rechterzijde.
Het conflict werd afgewend doordat de Re
geering de omstreden paragraaf terugnam
en een staatscommissie toezegde om
bevreoigende regeling te zoeken.
Daardoor kon op 20 December nog in vrede
worden gescheiden, nadat het Bezuinigings-
ontAverp met 71 tegen 22 sL was goedge-
Na een periode van ingespannen arbeid
kon het Kerstreces ingaan.
Personalia
Wat de Personalia betreft hebben we te
memoreeren het overlijden van den minis
ter van Waterstaat, Mr. J. A. Kalff, op 13
Januari. In Jhr. Ir. v. Lidth de Jeude werd
een bekwaam opvolger gevonden.
Op 28 Februari herdacht de voorzitter het
plotseling overlijden van Saatsraad Iden-
burg, oud-lid der Kamer en oud-minister
van Koloniën.
Het aftreden van minister Steenberghe
de benoeming van zijn opvolger releveerden
we reeds.
Mr. P. W. A. Cort v. d. Linden, de premier
uit het oorlogskabinet 1913—191S, Averd op
17 Juli, na zijn verscheiden op hoogen
leeftijd herdacht. Precies tAvee maanden
later, op 17 Sept., wijdde de voorzitter woor-
acn van nagedachtenis aan de door een
ongeval om het leven gekomen Koningin
Astrid van België.
Van de leden der Kamer gingen heen de
heeren Teeskens (R.-K.) wegens zijn benoe
ming tot lid van de Eerste Kamer, Mr. v.
Rappard (Lib.) om dezelfde reden, oe heer
Brautigam (S.D.) in verband met het aan
vaarden van het wethouderschap van Rot
terdam en de heer Snoeck Henkemans
(C.-H.), die na een langjarig Kamerlidmaat
schap aan het wethouderschap van den
Haag de voorkeur gaf.
Hun opvolgers waren resp. de heeren
Lockefeer, Mr. Coops, Mr. Donker en T
Krol
De Kamer had aan het einde des jaars 3
politiek dakloozen in haar midden.
Non possumus
De gedwongen concentratie van het B. O.
Volle nadruk hebben we gelegd op het
e i t. dat de linkerzijde noch in de Kamer,
noch in de pers ook maar beproefd heeft de
argumenten tegen de gedwongen concentra
tie van B. L. S. te weerleggen. Het waren
enkel gevoelsargumenten.
In het laatste nummer van „Do R. K.
Staatspartij' 'wordt dit nog eens onder een
nieuwe lichtval duidelijk gemaakt. We le
zen daar:
„De rede van den Iheer Suring moge
nog zoo interessant zijn voor den heer
Albarda en... voor anderen, de heer Su
ring zal de eerste zijn om tc erkennen,
dat hij gegevens bezigde, die A'oor
ieder gemakkelijk toegankelijk zijn
die zeker niet nieuAV waren. Niettemin
is Aveerlegging achterAArege gebleven. Niet
anders verging het mr. Terpstra. In deze
situatie behoeft het geen venvondering te
Avekken, dat ook Minister Slotemaker,
die zich Avel voor een zeer zAvare en on
dankbare taak geplaatst zag, in zijn ver
dediging niet kon slagen.
Hoe is het mogelijk geweest, dat
"dergelijke situatie is ontstaan? Ons
dunkt, de heeren Suring en Terpstra
hebben de spijker op de kop geslagen
door als aanleiding, als grond deze ge-
dachtengang aan te wijzen: Onder den
vorigen Minister van Onderwijs is een
aantal openbare scholen opgeheven;
daarom wordt het hoog tijd, dat op het
bijzonder onderwijs soortgelijke maatre
gelen worden toegepast. Mr. Terpstra
noemde met volle overtuiging deze ge-
dachtengang onjuist en hoogst bedenke
lijk. En de heer Suring deed goed door
in zijn systematisch betoog de oorsprong
van die gedachten, en van het gemakke
lijke voorttieren daarvan te zoeken in
heel \A-at misverstand, dat in en buiten
de Kamer omtrent deze materie bestaat
en tot uiting is gekomen.
Niet ten onrechte kon hij de onvol
doende en gebrekkige \roorlichting door
vele persorganen in den laatsten tijd tot
gptuipe nemen voor de sfeer buiten dp
Kamer en de redevoering, die juist voor
hem de liberale afgeA*aardigde mr. Coops
gehouden had, voor het inzicht in de Ka-
Wij zeggen niet, dat ook het Kabinet
rechtstreeks aan die misverstanden ten
prooi is gevallen. Maar wij kunnen het
toch niet anders zien, dan dat het den in-
Door financieelen steun van de gemeentede vereen, de Hollandsche Molen, en het plaat
selijk Oudheidkundig Genootschap blij ft de laatste, molen der. stad Arnhem behouden.
vloed en don weerslag dier misverstan
den niet tijdig heeft gekeerd en weer-
Na de onbcantAvoorde hoofdargumenten
tegen het regeeringsvoorstel gegroepeerd
te hebben, laat liet orgaan der R. K.
Staatspartij een non possumus hooren te
gen de mogelijkheid, dat dc Regeering
Colijn zou trachten dc samemverking
met de Tweede Kamer te saboteeren:
„Aan één zaak moeten Ave sterk vast
houden: het verzet tegen de A-oorstellen,
zooals ze zijn gedaan Avas volkomen re
delijk. Nu de Regeering in de verklaring
van den Minister-President gemeend
.heeft, de mogelijkheid te moeten openla
ten zelfs van een ongewijzigde indiening
Aran dc bepalingen van par. 12, kan het
daarom het resultaat van het te onder
nemen werk slechts ten goede komen
wanneer men weet, dat wij ook dan een
„non possumus" zouden moeten
laten hooren, opdat wij, medeAverkend in
goed vertrouAven, dat slotwoord nooit zul
Ten behoeven uit te spreken."
Concentratie; niet om de
financiën
Vastgeroest in die beschimmelde restan
ten uit de schoolstrijd, zagen vele voor
standers der openbare school de aanne
ming van 12 als de dag der victorie tege
moet; zegt. de Nederlander.
Indien hun die ontgaan zou, zou hun
critiek op de opheffing van openbare scho
len weer in sterfte mate levendig Avorden.
Dit gevaar moest afgeAvend.
Ziedaar het beheerschende politieke
element in de strijd om 12.
Het is te betreuren, dat thans AA'el zeer
vast is komen te staan, dat paragraaf 12
in hoofdzaak is ingegeven niet door be-
zuinigingsdrang, maar door overwegin
gen, die daaraan vreemd hadden belioo-
ren te blijven. Zulks blijkt niet alleèn
uit het aanvankelijk voornemen tot uit
treden A'an de linkschc ministers, maar
ook uit de zinsnede in de Regeeringsver-
klaring, Avaarin aangekondigd wordt,
dat eventueele fouten, door minister
Marchant bij de opheffing van openbare
scholen begaan, zullen Avorden goedge
maakt. Op zich zelf natuurlijk een prijs
lijk voornemen, maar Avaarvan de aan
kondiging op dit oogenblik en in dit ver
hand niet anders kan beteekenen dan
écn van de concessies, Avaartegen voor
melde ministers de voorloopige terugne-
ming van 12 hebben aanvaard.
Ilct zijn niet al te gunstige teekenen,
AA'aaronder dc nieuAve Staatscommissie
zal bijeenkomen. Moge iets van den geest
van de Commissie-Bos spoedig over haan
vaardig worden.
Hinderlijk volgen
De toelichting, Avelke het partijbestuur
van de R.K. Staatspartij onlangs bij het
ontwerp-beginsclprogram in het licht heeft
gege\en. wordt ook in de Maasbode be-
sproken.
Belangrijk is, hier nogmaals te vinden da
afwijzing van de nationaal-socialistische
„totale staat". Het doel van de staat heat;
het algemeen welzijn. „De Maasbode" vco»
volgt:
Negatief is hiermee alvast dit gezegd:
dat de staat zijn doel niet heeft in zichi
zelf, dat hij er niet alleen is om zich
zelfs wil. De zorg voor zijn voortbe
staan, voor zijn machtsontplooiing, is
niet zijn doel, maar is slechts een der
middelen, om zijn doel te bereiken.
Door dit te aanvaarden hebben wij
positief stelling genomen tegenover de
aanhangers van de totale staat, die ieder I
levensterrein meent in zijn maohtssfeer I
te moeten brengen. Het doel van de
staat is. een zoodanige toestand te ver-
Avezenlijkcn, dat ieder, hetzij individu,
hetzij gemeenschap, in de gelegenheid is
zijn eigen doel te bereiken De staat ia
er juist, omdat de enkelingen in de la
gere gemeenschappen niet voldoende id
staat zijn om afzonderlijk ook zelfs maar
te ieA^en, veel minder nog om een in elk
opzioht menschwaardig en aa'aar lijk ze
delijk leven te leiden. De hopgste na
tuurlijke gemeenschap, die alleen dit
mogelijk kan maken, is de staat.
De roode pers, steeds strevend naar samen
gaan met de R.K.S.P. voegt aan dit citait
gauw toe:
Wie kennis genomen heeft van <Jd
partij rapporten over dit onderwerp weet,
dat wij ons, hoewel uitgaande van een
andere grondslag, met de houding, die
de katholieken aldus in de practijk ten
aanzien van ie staat aannemen, zeer
wel kunnen vcreenigen.
Dat lijkt werkelijk hinderlijk volgen.
Mr. Westerman werd door het hoofdbe
stuur van Nationaal Herstel gedesavoueerd,
Mr. Duys Averd geroyeerd als lid der S.D.A.P.
on Prof. Dr. H. Visscher scheidde, zich af van
de anti-rev. partij door de oprichting vaD
de Chr. Nationale Partij.
EERSTE KAMER
De Kamer, die haast maakt
De Senaat zorgde ook dit jaar weer voor
een vlotte expeditie der verschillende wets
ontwerpen op deri weg naar het Staatsblad
Reeds den 8sten Januari werd het werk
hervat. Het was toen het wetsontwerp be
treffende het ontslag der huwende onoer-
'ijzeres, dat met 26 tegen 17 stemmen werd
goedgekeurd.
Vier weken later werd de Rijksbegrooting
in behandeling genomen en op 21 Maart was
het laatste hoofdstuk afgedaan.
Daar tusschen door ging nog op 27 Febr.
een onteigening voor het Twente-Rijnkanaal
en de verwerping van het ontwerp-Lint-
bebouwing met 25 tegen 9 stemmen.
De minister van Onderwijs, Mr. Marchant,
voerde in dien tijd zijn laatste spellingdebat.
De toen reeds crypto-Katholieke minister
wist aan een veroordeelende uitspraak der
Kamer te ontkomen. Een motie-Lohman
werd op 21 Maart met 2317 stemmen ver
worpen.
In de maand April deed de Kamer een
belangrijke wijziging der Onteigeningswet
af; 8 en 9 Mei werden besteed aan de Indi
sche en Surinaamsche begrooting en 22 en
23 Mei aan de Bindend- en onverbindend-
verklaring van ondernemersovereenkomsten
(aangenomen met 318 stemmen). Uit de
maanden Juni en Juli noemen we voorts:
Tarief van invoerrechten (12 pet,) op 26
Juni, Verkeersfonds op 27 Juni en de nieuwe
omroepzendermaatschappij „Nozema" op 18
Juli en Beerta op 30 Juli.
Persoonswisseling
Het nieuwe zittingjaar begon met een voor
de helft vernieuwde Kamer. Bij het onder
zoek der geloofsbrieven rees twijfel om
trent het Nederlanderschap van een uer
beide gekozen N.S.B.-leden. De Kamer be
sloot deze Aangelegenheden in haar afdee
lingen te onderzoeken. De betrokkene, graaf
de Marchant et d' Ansembourg kon dus
voorloopig niet worden toegelaten. Zijn col
lega, Mr. v. Vessem, gaf er toen ook den
brui van en hoewel hij reeds voor den voor
zitter stond om den eed af te leggen, deser
teerde hij op het laatste nippertje bij deze
plechtigheid.
Op 13 December werd tot toelating van
den graaf die bij het onderzoek der
kwestie weinig medewerking en rondbor
stigheid toonde besloten en op 18 Dec. kon
hij met zijn medestander worden geïnstal
leerd.
De Kamer deed in de laatste maanden des
jaars zoo vlot mogelijk oe haar toegezon
den wetsontwerpen af. Van de voornaamste
noemen we:
de verlaging der loodsgelden, het Sanctie
ontwerp en de daaraan voorafgegane mach
tiging tot uitvoerverboden ter bevordering
van de internationale samemverking in het
belaijg van den vrede, de invoering van den
Midden-Europeeschen tijd Avelk voorstel
met 328 st verworpen Averd hel
BezuinigingsontAverp en oe versterking van
de inkomsten van het Werkloosheidssubsidie
fonds.
Van gaan en komen
Ook in de Eerste Kamer Averden verschil
lende gedachtenisredevoeringen uitgespro
ken. Op 5 Febr. voor minister Kalff, op 28
Febr. voor Staatsraad Idenburg, op 21 Mei
voor het overleden lid der Kamer Mr. H.
Smeenge, op 10 Juli voor Mr. Cort van der
Linden en op 10 Sept. voor Koningin Astrid
van België.
Aan de Kamer ontviel haar griffier Jhr.
Mr. W. A. Beelaerts van Blokland. Als zijn
opvolger Averd aangewezen de commies
griffier Mr. L, A, de Block, terwijl in diens
plaats werd benoemd de anti-rev. heer Mr. .J
van Andel Gzn. De geheele rechterzijde is
thans in het bureau der Kamer vertegen
woordigd.
Van de zittende leden nam de heer J. W.
Baron de Vos van Steenwijk (C.-H.) ont
slag; opvolger was de heer Mr. G. Kolff. Mr.
Smeenge (Lib.) overleed en werd vervan
gen door Mr. v. Rappard. Voorts deed de
heer Mr. W. H. M. Werker zijn intrede in
de plaats van Mr. Slingenberg (V.D.), die
tot minister van Sociale Zaken werd be
noemd.
De vernieuwing van de helft der Eerste
Kamer had tot gevolg, dat van de zittende
leden uitvielen Mr. Fock (Lib.) en Mr. A.
Kranenburg (V.D.). Vrijwillig traden af oe
heeren Heerkens Thijssen (R.-K.), Vissei
(R.K.), Dr. Wibaut (S.D.) en Oudegeest
(S.D.). Bij deze verkiezing werden tot lid
der Kamer gekozen de heeren Graaf de Mar
chant et d'Ansembourg en Mr v. Vessem,
beiden op last van den leider der Nat, Soc.
Beweging.
KALENDERS 1936
Wij ontvingen de volgende kalenders voor
het nieuwe jaar:
Nederlandsche Middenstandsbank N.V.,
Heerengracht 580, Amsterdam. Een keurig
gebonden boekje, formaat 11 X 17 cM. Elke
bladzijde is voor drie dagen bestemd, zoo
dat er overvloed van ruimte is voor noti
ties. Een kostbare maar ook zeer practische
reclame, die in breeden kring waardeering
zal vinden.
Dagblad „De Rotterdammer", Goudsche
Singel 105, Rotterdam.
Metaalwareniabriek „Drenthina" te IIoo
geveen.
Vereen, van Levensverzekering „St. Eloy"
te Rotterdam.
Rotterdamsche Lloyd te Rotterdam.
„Noord-Braband", Maatschappij van ver
zekering op het leven, Waalwijk (1843).
Deze vijf kalenders noemen wij in één
adem, omdat de uitvoering tamelijk gelijk
is. 't Zijn keurig gebonden boekjes, die er
geheel op berekend zijn in vest, jas of por
tefeuille de geheele jaarreis mede te maken
Behalve de eigenlijke agenda, die voor no
tities bestemd is, werd opgenomen: feest
dagen, tarieven voor poststukken en tele
grammen, titulatuur, lengtematen, eerste
hulp bij ongelukken, enz.
De boekjes hebben een groote practische
waarde; de luxueuze uitvoering maakt ze
bovendien tot een zeer begeerlijk bezit.
N.V. Zuid-NederL Drukkerij, St. Joris-
straat 37, 's-Hertogenbosch. Een duidelijk
weekkalender op schild met bloemversie-
ring. Goed voor kantoorgebruik.
Nederl. Kruidcniersbond, Heemraadssin
gel 190, Rotterdam. De uitvoering van deze
maandkaleiwler werd opgedragen aan m>
W. Schermelé te Amsterdam, die voor haar
ontwerpen Nederlandsche folkloristische
kleederdrachten koos.
Coöperatie-Jeugdkalender van de Han
delskamer „Haka" te Rotterdam. Bij do
jeugd is deze kalender zeer gezocht en ook
voor het nieuwe jaar is de uitvoering weer
gelukkig te noemen.
Robinson Jongens-Sportkalender. Een zes
bladige kalender met kleurige platen. Deze
kalender bewijst weer welk prachtig effect
door goede kleuren-combinatie is te ver
krijgen.
Hendk. Veder N.V., IJselstraat 10, Rotter
dam. Een practische weekkalender met bij
elke dag hoog- en laagwaterstandcn.
Temeente-Gasbedrijf, Rotterdam. Een
mooi kalendertje, in zwart en blauw uitge
voerrl. Elke maand een nieuwe teekening
die meestal is een goedgeslaagde gas-
reclame.
Ned. Vereen, tot bescherming van dieren.
Deze kalender is bedoeld voor schoollokaal
en huiskamer en wil opwekken tot vrien»
delijke gezindheid jegens het dier. Bij de
afd. Rotterdam, Mathenesserlaan 302, zijn
exemplaren a 0.50 verkrijgbaar.
f.V. Stoomvaart Maatschappij „Neder»
land''. Een weekblok met veel ruimte vooi;
a-aiiteekeningeni. Eenige pnaohtiige ilLu^i
straties tusschen het blok. Vooral voor kan»
toren een zeer bruikbare kalender.
Nederlandsche Spoorwegen. Een moois.
maanclkalendcr op gekleurde ondergrond.
Boven elk blad een suggestieve teekening
op spoorgebied. De kalenders van de Spoor»
wegen zijn de laatste jaren zeer gezocht eH
ook deze zal zijn weg wel vinden.
Singer Naaimachines en Motoren. De „Sim
ger streeft er altijd naar duidelijke kalen
ders te geven, in de eerste plaats geschikt
voor kantoor- en winkelgebruik. Ook dit
jaar is 't weer een pracht-exemplaar, dat wij
aanstonds een goede plaats op ons bureau
hebben gegeven.
Molijn Co, lak-, vernis- en verffabrieB,
Rotterdam. Kalender met weekblok. Bij elk®
dag kan men notities maken.
Nederlandsche Telegraaf-Mij Radio-Hol»
land. De uitvoering is gelijk aan vorige jat
ren. De witte datum-cijfers doen het goed op
de bruine ondergrond.
Batavier-lijn, Wm H. Müller Co N.V.,
lobsterrein, Rotterdam. Een A/ierbladig®
kalender op zeer kunstzinnige wijze uitge
voerd. Een sieraad voor de huiskamer. „Hol
land" is uitgebeeld, zooals men dat in 'jj
buitenland zoo graag ziet.
W. B. Diepeveen Co, Rotterdam, Amstoft
dam. Een keurig uitgevoerde kalender met
weekblok. Ruimte voor notities en elke dag
opgave van de hoog- en laagwaterstanden,
F. Röttgering, Bedrijfskleeding, Rotterdam,
Een echte scheurkalender: elke dag een
blad met groot cijfer. Zeer bruikbaar.
Good Year. De bekende Engelsche kalen,
der van groot formaat. Een fleurige plaat
maakt hem zeer geschikt voor wand\rej>
siering.
Amstleven. Amsterdamsche Maatschappij
van Levensverzekering, N. Spiegelstraat 17,
Amsterdam.
Levensverzekering-Maatschappij Utrecht,
Maatschappij voor Assurantie, Disconto®»
ring en Beleening der Stad Rotterdam, Anno
1720, Wijnstraat 9294, Rotterdam.
Eerste Hollandsche Levensverzekerings»
bank N.V., Keizersgracht 174—176, Amster»
Nillmij te 's-Gravcnhagi
Drop. Dagelijks schoonhouden Aran kanto
ren, scholen, magazijnen enz., Aert van Nes-
straat 121, Rotterdam.
HA..V.-Bank, Schiedam.
Smit, Slikkerveer. Een goed uitgevoerde
weekkalender, waarvan de bladen geperfo»
reerd zijn, zoodat men elke dag kan afscheu
ren. Wel handig voor kantoorgebruijc.
