ONZE AGRARISCHE
BEDRIJVEN
VREES VOOR DEVALUATIE
EEN WENDING IN DE ECONO
MISCHE CONJUNCTUUR
MAANDAG 23 DECEMBER 1935
Landen Tuinbouw in 1935
Veel vergaderingen, protesten,
adressen, moties,
telegrammen
Nog weinig lichtpunten, na
meerdere sombere jaren
Gereed om het Jaaroverzicht voor Land
en Tuinbouw over 1935 ie schrijven komen
we tot de conclusie dat dit over nieis ander
of bijna niets anders zal gaan, dan over d
crisis en c.e crisismaatregelen. En aangezifi
onze voormalige regeeringsconinusssans
voor de zuivel thans bezig is aan de heiu ge
geven opdracht., om een geschiedenis van de
crisismaatregelen te schrijven, zouden
misschien kunnen volstaan met op deze ge-
schiedbeschrijving te wachten e-n dan naar
het hoofdstuk over 1935 te verwijzen.-
vreezen echter, dat bedoeld geschiedkundig
overzicht wel eenigen tijd zal uitblijvei
zullen dus, de gewoonte getrouw, trachten
een kort, en een kaleidoscopisch overzicht
geven van het voornaamste wat ons uit bet
afgeloopen jaar is bijgebleven.
Land- en Tuinbouw in 't algemeen
Het jaar begon met het in functie treden
van de nieuwe directeur-generaal van de
Landbouw Ir. A. Roebroeck, wat door oe
goede kijk welke de nieuwbenoemde op oe
land- en tuinbouw heeft, hoop deed wekken,
dat nog meer dan tot dusverre reeos ge
schiedde, op de belangen hiervan werd ge
let.
In de loop van het jaar werd, na de kabi
netscrisis van Juli, de landbouw verblijd
door het instellen van een departement
landbouw en visscherij en het benoemen van
Dr. Deckers tot minister, hoofd van dit de
partement. Deze van oefensie komende mi
nister, smeedde dus in figuurlijke zin de ka
nonnen om tot ploegen en de zwaarden t.it
Bikkelen en keerde terug tot het terrein,
waarop hij bijzonder thuis is krachtens vroe
gere werkzaamheden. We gelooven dat de
Nederlandsche landbouw over het instellen
van dit departement en over de benoeming
,van deze minister verheugd mag zijn.
Er is voor oeze bewindsman heel wat te
doen, en misschien heel wat op te knappen.
Want men hoorde over de crisisinstelliugcn
meerdere malen minder goede dingen. I-Itl
meest officieele daarvan kwam van de
gemeene Rekenkamer die in het verslag
over 1934 eenige zaken onthulde, die een
eigenaardig beeld deij'en ontstaan.
De geschorste coöperatie te Veghel en dc
tjs. tarweschandalen in Gelderland, die heel
wat beroering brachten hebben, evenals de
hengelende, biljartende enz. crisisambtena
ren te Zevenhuizen Bleiswijk c.a. een ide?
gegeven van de minder goede zijde van de
ambtenarij aie over de boeren en tuinders
kwam.
Misschien dat de commissie die benoemd
Ss om voorstellen te doen het gecompliceerde
samenstel de crisisinstellingen te vereenvou
digen, spoedig verbetering mag bewerken.
Overigens valt te constateeren, dat er heel
Veel vergaderd, geprotesteerd, geadresseerd
en getelegrafeerd is door de organisaties,
die vooral door de crisis sterker dan eenige
jaren vroeger in ledental zijn geworden. Ook
in dit laatste opzicht werkt de crisis, doch
nu eens in gunstige zin.
De export daalde, alleen die van boter en
condensmeLk liep op, doch de prijzen, die
voor deze exportproducten gemaakt worden
zijn bedroevend geweest
Het hypotheekvraagstuk, wat verlag.ng
van de rentevoet en voorkoming van noode
looze executies aangaat, is nog steeds niet
door de wet geregeld.
Niet alleen de crisis trof de land- en tuin
bouw, ook de natuur werkte tegen. Veel
schade werd door de hagelbui op Pinkster
maandag veroorzaakt aan de tuinderijen en
door de herfststormen aan het fruit
Terwijl ook de bloemententoonstelling tc
Boskoop en de landbouwtentoonstelling te
Leiden ernstig door de storm gehavend war
den.
Veehouderij
Kon de voorzitter van de F.N.Z. op 6 Juni
mededeelen, dat de Margarine-industrie een
winst maakte van netto 100 millioen gulden,
hij de houders van rundvee is het nog
groote armoede. De boter moet nog voor veel
te lage prijzen verkocht worden, waarbij
vooral schrijnt het feit, dat in Duitschland
boterschaarschte is. Al heeft door reclame
op de wereldtentoonstelling te Brussel onze
zuivel de aandacht getrokken, rechtstreeks
succes is nog niet te constateereil, wat trou
wens ook bezwaarlijk zou kunnen zoo kort
na deze tentoonstelling.
De zuivelpropaganda in eigen land' kan
wel wat, doch niet afdoende de nood in de
zuivelkringen verzachten.
De voorgenomen melksteunbeperking, die
nationaal 11 a 11.7 pet. beperking beoogde
(provinciaal liepen de beperkingscijfers uit
een van 10.8 tot 17.5 pet.; per landbouwge
bied van 7y2 tot 25 pet.; per gemeente vun
6 tot 30 en per bedrijf van 5 (resp. Zy2) tot
■40 pet.) veroorzaakte groote beroering en
liep uit op een fiasco, want óndanks dreige
menten enz. moest deze midden November
(wel wat laat) ingetrokken worden. Nu
vreest men voor de derde afslachting waar
tegen zich vooral de slagers en veehandela
ren verzetten en misschien niet ten onrechte
Ook de varkens geven stof tot veel ru
moer.
De regeeringscommissie heeft onomwon
den de geste varkenscentrale afgekeurd.
Het baconcontract werd gelukkig eindelijk
geprotesteerd tegen de graanrechten, die
men voor de veehoudersbedrijven moet op
brengen, 'terwijl men het zelf al zoo moei
lijk had. Daarom wordt op restitutie recht
st reeks aan de pluimveehouders aangedron
gen en niet via de Bierhandelaren.
Akkerbouw
Met de zware varkens is het evenmin vlot
geloopen. Begin Mei bleek er nog 8 millioen
kg. dik spek onverkoopbaar, wat tot var
kensvoeder en reuzel verwerkt werd.
Door de verhoogae heffing (begin October)
op varkensvleesch met 50 pet. nam de vraag
naar varkensvleesch sterk af. Na twee we
ken werd dus de heffing weer van 9 op 6
cent gebracht.
Hoogtijdagen voor de veehouderij waren er
niet veel. Alleen de tentoonstellingen te
Utrecht en te Leiden moeten o.m. genoemd
^worden.
In dè pluimveehouderij werd veel
Bloementeelt
Wat de bloembollencultuur aangaat
e en worden we nog steeds gekweld
door de vrees dat Engeland de invoerrech
ten zal verhoogen. Telkens worden daartoe
door belanghebbenden in Engeland zelf po
ging gedaan.
Het saneenngsplan wordt ernstig gegis
Toch werd het plan, dat dit jaar, meer dan
daarvoor, aan de kweekers zelf, q.w.z. aan
de organisatie, de uitvoering liet, aangeno
men na felle strijd, doch met 114 tegen 111
stemmen, wat wel bewijst, dat de opinie
daarover zeer verdeeld is.
Op de laatst gehouden algemeene verga
dering is besloten niet voor eind 1936 deze
aangelegenheid weer te behandelen.
Vermelding dient dat qo zeer bekende
Voorzitter van de Alg. Ver. voor bloembol
lencultuur aftrad en dat Dr A. J. Verhage
zijn opvolger werd.
Als bloemrijk einde van dit minder fleu-
Over 't algemeen genomen mag de akker
bouw niet klagen-, al is het nog geen win. i-
maken tegenwoordig. Maar vergeleken met
de andere agrarische bedrijven: veehouderij
tuinderij, pluimveehouderij, staat de akker
bouw er gunstig voor. Wel moet natuurlijk
nog de teelt aan banden gelega, waarom mid
den November besloten werd om de huidige
teeltbeperking ook voor 1936 te laten gel J
den.
De aardappelteelt wordt meer en meer bc
dreigd door de mogelijke komst van de geweten worden op de
coloradokever, die sleede did,ter onze grot- «eerdere moo.e tentoonstellingen: de Flora
0 te Heemstede, 01e helaas het beduidend te
kort van 26.000 gulden boekte. Het feest van
het 75-jarig bestaan van de Alg. Ver.
bloembollencultuur, bij welke gelegenheid
deze tenloonstelling werd georganiseerd,
luisterrijk gevierd.
Èn de roem onzer bloemen is wijd en zijd
voor de zooveelste maal verkondigd.
Ook Boskoop liet op een fraaie tentoon
stelling zijn beste producten, die helaas
weinig opbrengen, zien. In Amsterdam
kon men genieten van „Kleurenpracht", de
fraaie bloemshow in het Vondelpark. En in
Rotterdam kwam een Primavera in klein
formaat -heel wat schoons bieden.
zen nadert.
Tuinbouw
Zooals we reeds opmerkten lijdt de tuin
bouw in al zijn vertakkingen ten zeerste van
de tijdsomstandigheden. Gelukkig, dat de
Regeering de tuinbouwsteun verdubbelde
en van 6 millioen op 12 millioen gulden
bracht voor warmoezierderijproducten. Reeds
vroeg in het jaar, begin Februari, vroeger
dan andere jaren, werden de minimum
prijzen bekend gemaakt
De nood was zoo groot in de warmoe-
zierderij dat begin Juni reeds om een voor-
schot-steunuitkeering gevraagd moest wor
den.
Dat ons land deelnam aan het Internatio
naal Tuinbouwcongres, dat van 1621 Nov.
te Rome is gehouden, mag dienen als be-
Allen land- en tuinbouwers wenschen we
voor het volgend jaar Gods zegen toe, op
dat er meer arbeidsvreugde en een drage
lijk bestaan konje voor de vele noeste wer
kers in Gods heerlijke en rustige natuur.
Financieel Jaaroverzicht
DE BEURS IN 1935
APATHISCH GESTEMD
Behoudens enkele uitzonderingen
Hier en daar fenomenale
koersstijgingen
Het verloop van de
productenmarkten
De beurs heeft in 1935 een weinig'
grillig verloop gehad- Over het alge
meen bleef men ten opzichte van effec
tentransacties apathisch met uitzonde
ring van de paar momenten, dat een
aanval op den gulden de vrees voor
devaluatie deed toenemen. Dan ver
kocht men obligaties en men kocht die
aandeelen, die de fantasie der specu
latieve beleggers prikkelden, hoofdza
kelijk de internationaal gerichte sha
res, zooals o.a. Koninklijke Olie.
Toen de Italiaansch-Abessijnsche moei
lijkheden het oorlogsgevaar acuter maak
ten, begon de vlucht van het kapitaal naar
Amerika en deze vlucht houdt nog steeds
aan, zij het ook, dat zij de laatste weken
minder ernstige vormen aannam.- Hierdoor
ontstond er een stroom van goud in de
richting van Amerika.
De goudvoorraden in New York -zijn nu al
boven de 8 10 milliard gestegen en hierdoor
is er een nog niet ernstige credietinflatie ont
staan. De koersen der aandeelen bewegen
zich aldaar op een hooger niveau, terwijl de
liquidatie van Nederlandsche fondsen in
Amsterdam als gevolg van het koopen van
Amerkaansche waarden, hier tot een flau
were tendenz leidde.
Er kwam verder een tegenstelling tus
schen cultuur-waarden en de inaustrieele
fondsen. De vraag naar grondstoffen en voor
al naar koloniale grondstoffen nam toe en
deze vraag accentueerde zich verder naar
mate de oorlogspsychose haar werking deed.
De nog steeds in ons land woedende crisis
was aanleiding, dat voor industrieele waar
aan nagenoeg geen belangstellng besiond.
Fenomenale koersstijgingen
Hier en daar zag men fenomenale koers
stijgingen. Speciaal profiteerden de aandee
len Koninklijke en in iets mindere mate de
tabakken.
R u bberfondsen bleven in een doen,
wat ook met thee-aandeelen het geval
was, terwijl suiker daarentegen een flinke
duw in opwaartsche richting kreeg. Voor al
deze stemmingen bestaan reëele oorzaken.
De olie-situatie is in 1935 aiet onbe-
'angrijk verbeterd. Grootendeels door meer
dere vraag vanwege de militaire voorberei-;
Gingen; tevens door het toenemende moto
risme en de voortschrijdende mechanisatie
-Suiker was begin 1935 in een impasse
aangeland. In den loop van het jaar bleek
echter, dat men te pessimistisch was ge
weest en dat de consumptie van het pro
duct het laagste punt was gepasseerd. Bo
vendien haddon de voornaamste suikerpi
duceerende centra de productie zeer sterk
ingekrompen, wat de statistische positie need
omslaan. De ondernemingen, die zich nog
staande hielden hoe velen zijn er in 193:
en 1935 niet gesneefd staan weer voor
een betere toekomst. De Indische Regeering
heeft een suikersaneeringsprogramma ing-ï
diend en dit programma zal binnenkort in
openbare behandeling komen.
Tabak maakte in 1935 weliswaar geen
gunsige prijzen; de kostprijs is echter ver
der turugeedrukt.terwijl de Amerikaanschs
Nederlandsche onderhandelingen over het
sluiten van een handelspolitiek verdrag gun
stig verloopen. Daaronder spelen de invoer
rechten op tabak een rol; deze rechten wori
den flink verlaagd, wat niet alleen aan de
prijsmarge voor ons land ten goede komt,
maar waardoor ook de export naar Amerika
zal worden gestimuleerd.
De theerestrictia
Thee had de ongunst der restrictie-maat
regelen te verduren. Het restrictie-percentage
werd te laag gezet en eerst toen het weer op
17.5 pet. werd gebracht, verbeterde de po
sitie.
Het geheele jaar door waren de prij
zen op een nauwelijks winstgevend ni
veau; tegen het eind van het jaar
kwam hierin verbetering en stegen de
noteeringen weer tegen de f 0.40 per
lb aan.
De internationale campagne voor „drinkt
meer thee" voor rekening van alle produ
centen in een bepaalde onderlinge verdee
ling, begint succes af te werpen, want
rapporteert uitbreiding van het verbruik.civ
Een en ander leidde tot het terugloopen
van de Londensche thee-voorraaen de baro
meter va*n de thee-situatie.
Rubber lag nagenoeg het geheele jaar
1935 door apathisch door den strijd, welke te
gen de Ned. Ind. bevolkingsrubber moest
worden gestreden. Men had de productie
hiervan onderschat en dientengevolge was
het aan ons Indië verleende contingent te
laag genomen
Reorganisaties
Zooals gezego ondergingen de Nederland
sche industrieele fondsen weinig verbetering.
Verschillende reorganisaties zullen moeten
plaats vinden, terwijl andere lichamen reeds
een dergelijke kapitaalssaneering hebben
ondergaan. De Unilever profiteerde van de
staag stijgende prijzen van vetten en van
oliën. Hier en daar werd de margarine aan
Op de Blaak, een der drukke winkelstraten van Botterdamheerscht de laatste weken
van 't jaar altijd een eigenaardige stemming. Dit jaar werd een sobere, doch stijlvolle
kerstversiering aangeebracht.
wettelijke bepalingen onderworpen, dooh in
het algemeen ontving de Unilever hiervoor
eenige compensatie. De koers kon boven
pari stijgen, doch de teleurstelling ontslaan
aoor het declareeren van een gelijk interim
als over 1934, nl. 2 pet. waar men op 3 pet.
had gerekend, deed de belangstelling voor
het fonds verflauwen. Over Philips is wei
nig te zeggen.. Het dividend werd eenigen
tijd achtergehouden door de internationale
bisbilles, doch eindelijk gedeclareerd. D?
gewone aandeelen kregen 11 pet., gelijk aan
c.at van het vorige boekjaar, alhoewel dit
vorige boekjaar over 16 maanden liep en
het huidige over 12 maanden, terwijl dc
preferente aandeelen 7 pet. toucheerden
tegen 9.87 over 1933/4.
- -Ter illustratie van de koersbeweging ge
ven wij hieronder de koers op begin Jan.
1935 en op 11 December jl.
Handelsvereen. A'dam 147 223^ plus 76%
Amsterdam-Rubber
Deli Maatschappij
Sedep
Koninklijke Olie
Alg. Exploratie
Unilever
Philips
224 239
132 210
135 165
74 99
plus 15%
plus 16%
plus 30%
plus 25%
plus 14
Het Jaar 1935 begon voor de publiek
rechtelijke lichamen met een rente
voet van 4 pet. Amsterdam ga! toen
een groote convexsie-leening nit ten
bedrage van i 29.400.000 tegen een
rente van 4 pet., koers 99 pet Op bet
moment Is de provincie Noord-Hol
land aan de markt voor een iVz pet.
leening ad f 5 millioen, eveneens te
gen een koers van 99 pet., waaruit
blijkt, dat de situatie op de beleggings
markt ongustiger is geworden.
Dit spreekt temeer, wanneer men bedenkt
dat in begin van 1935 een verder dalende
rentestand werd geregistreerd. Eerst na
enkele aanvallen op den gulden en de ka-
binetscisis einde Juli 1935 is deze gunstige
stemming omgedraaid.
De hansse in Wallstreet
De belangstelling voor Amerikaansehe
shares heeft in het najaar groote afmetin
gen aangenomen. Deze belangstelling gold
.hoofdzakelijk automobielwaarden, olieshar>>
jen koper-aandeelen. De belangstelling voor
automobielwaarden was gevolg van de groo-
i te vraag naar auto's het tegenhouden van
een ernstige prijzenoorlog in Amerika;
1 deze oorzaken nadden een normaal karak
ter, omdat de conjunctuurverbetering en de
voortschrijding van het motorisme vanzelf
sprekend ook de automobiel-inaustrie ten
goede komen. De belangstelling voor olie-
en koperaandeelen daarentegen moet wor
den toegeschreven aan de oorlogspsychose.
Indien Roosevelt den export van deze arti
kelen tegengaat of indien er olie-sancties
tegen Italië worden gedecreteerd, zou het
wel eens met de prijsopdrijving gedaan kun
nen zijn.
Ook enkele Amerikaansehe staalwaarden
ondervonden belangstelling, hoofdzakelijk do
I National Steel en de U.S. Steel hebben aan
prestige ingeboet door de teleurstellende
gang van zaken bij deze groote maatschap
pijen, die'aan óver expansie hebben gedaan
en die nu eerst voor interne saneering moe
ten zorgen.
Verbetering^in 1936?
Met dat al kan niet worden ontkend, dat
de algemeene toestand aanmerkelijk verbe
terd is. De neiging tot verdere autarkie in
de wereld maakt het voor nog niet aan d<
wereldmarkt aangepaste landen moeilijk om
voor industrieele artikelen te kunnen con-
curreeren, wat zijn stempel zal drukken op
de uitkomsten van de andere, dan grond
stoffen concerns. De tegenstelling tusschen
grondstoffen en afgewerkte artikelen zal ver
moedelijk scherper worden. Naar mate oe
aanpassing vordert en naar male de inlei-
nationale situatie gunstiger wordt, zal ook
deze tegenstelling verminderen dan wc
verdwijnen. De symptomen echter wij ze l.
helaas nog niet op een betere samenwerking
tusschen de naties.
Economisch Jaaroverzicht
Tibv.lnoori Qf^ïi hoi Joni Jolt Ltoy.
Het koersverloop van enkele belangrijke fondsen op de Amslerdamsche beurs in 1935
UNIVERSEEL VOOR I
GRONDSTOFFEN
Partieel voor afgewerkte
producten, handel en
scheepvaart
Onze Crisispolitiek zal worden
gereorganiseerd
Tal van nieuwe problemen
doemen aan den horizon op
Het jaar 1935 is uitermate belang
rijk geweest. Zoowel internationaal
als nationaal. Internationaal, omdat
er een ommekeer is ontstaan In /Je
economische conjunctuur. Sinds 1932
constateert men eenige opleving, in
allen geval geen verdere achteruit
gang. In den beginne was acze voor
uitgang zoo minimaal, dat het een
goed jaar geduurd heeft alvorens men
dit feit kon vaststellen. Later is deze
opleving veel vlugger gegaan en nu
kan men werkelijk spreken van een
positieve en flinke verbetering.
Wat grondstoffen betreft is de verbetering
universeel; wat afgewerkte producten, han
del en scheepvaart aangaan, echter zeer
partieel. Landen, die met regeeringsgeld op
de been zijn gebracht en een speciale aan
passing hebben ondergaan, zijn aan de be
tere hand; de lanoen, die het gezocht heb
in den natuurlijken loop der dingen,
blevem achterop.
Ons land behoort tot de laatste categorie
Men heeft zoo min mogelijk willen ingrijpen
vastgehouden aan internationale regelin
gen. Intern echter zocht men naar middelen
voor verschillende groepen ae ongunst
der tijden zoo goed mogelijk te nivelleeren
het geheele complex van crisis-maat
regelen bracht een ontwrichting welke men
niet meer meester, kon worden. Naar buiten
stagneerde onze export, zoodat ten slotte ons
geheele bedrijfsleven werd bedreigd. De te
verleenen steun nam in schrikbarende vaarl
toe en weinigen in den lande doen het nu
zonder hulp en steun. Het is niet altijd
steun in geld, zooals bij de werkloozen, bij
de boeren maar ook steun in economische
maatregelen, zooals de con tingen teer ings-
politiek, de hoogere invoerrechten, de faci
liteiten, welke men toestaat om contra-pres
taties te kunnen verkrijgen
De vicieuse cirkel
De ineenzakking van ons bedrijfsleven, de
stagnatie in handel, vervoer, het hand over
hand toenemen van finaucieele debacles en
interne reorganisaties bij maatschappijen,
die eertijds aan de spits hebben gestaan
staan tegenover het volledig handhaven
van de publiekrechtelijke verplichtingen.
Rente en aflossing nemen hoe langer
hoe meer een stijgend deel van do
verschillende budetten tot zich en dit
moet leiden tot een verdere inschrompeling
van de regeeringsbemoeienissem, tot verdere
versobering op loonen, salarissen en pen
sioenen. Dat beteekent vermindering van
koopkracht en vermindering van koopkracht
is weer synoniem met verdere inschrompe
ling van het nationale ipkomen. Zoo beweegt
ons land zich in oen vicieusen cirkel, waar
uit het zeer moeilijk te ontsnappen is.
Met dit al neemt de autarkische bewe
ging in de wereld toe. Wat men in hel
eigen land kan voortbrengen, brengt men
ei- \oort en wij zelf, kunnen ons daaraan
niet onttrekken.
Engeland moedigt zijn eigen agrarische
bedr" ?n aan. waardoor de import uit den
vreemde terugloopt, terwijl deze teruggaan
de invoer nog voor een groot gedeelte ge
reserveerd worot voor de Dominions en de
andere Britsche gebieden (Ottawa) en voor
de landen, die deel uitmaken van h<
Sterling-blok.
Ook Duitschland betrekt minder van
ons Hét gebrek aan deviezen noopt dit
land tot dezen maatregel; verder stag
neert de Duitsche export, hoofdzake
lijk vanwege 't stijgende binnenland-
sche prijspeil, gevolg van ae crediet
inflatie, welke er plaats vindt. En van
het noodgedwongen verwerken van
minderwaardige grondstoffen, nu de
deviezennood het land dwingt zuinig
met den import van hoogwaardige
grondstoffen te zijn. En uit den Duit-
schen export moet dit laind de miode-
len verkrijgen om zijn buitenlandsche
schulden to kunnen betalen.
Tal van nieuwe problemen
Wij s'.aan derhalve voor tal van nieuwe
problemen. De nieuwe minister van Land
bouw en Visscherij. Dr. Deckers heefl een
staatscommissie van Loon geïnstalleerd
Ie worden geadviseerd omtrent de beste
methoae om tot een deugdelijke reorgani-
satie van de landbouwcrisispoliüek te ko
men. Het roer moet worden gewend, maar
hoe? Deze vraag moet de staatscommissie
Van Loon zien te beantwoorden. Dit initia
tief moet worden gewaardeerd. Het hangt
van het te verkrijgen advies af, hoe de re
organisatie zal worden. Basis moet
meer inschakeling van de landbouworgani
saties. minder dwang en oruk op den boer,
billijke verdeeling ook ten behoeve van de
kleine boeren van de opbrengst der heffin,
gen en last not least: op- en herbouw van
het Nederlandsche agrarische bestel,
sende in de wordende nieuwe economische
en sociale structuur.
Ook de middenstand staat meer in oe re-
geeringsbelangstelling. Trouwens deze stand
verdient dit, want zij is krachtig begonnen
om de fouten in eigen boezem te verbeteren
Winstbejag komt op de tweede plaats; op
den voorgrond begint tc staan: het dienen
van den consument op de goedkoopste wijze
en het leveren daarvoor van de beste waar.
Doet oe middenstand zulks niet, dan zal hij
worden overvleugeld door zijn concurren
ten, het grootmiddenstandsbedrijf, de pro
ducentenwinkels en de coöperaties.
Verschillende wetsontwerpen kwamen tot
stand of zijn in behandeling. Het verleenen
van crisis-crediet volgens normen, in o
leg met de middenstandsorganisaties
maakt. Het verleenen van klein-crediet aan
oe zeer kleine middenstanders; het bestrij
den van onlogische uitverkoopen en oprui
mingen, het gemakkelijker en goedkooper
innen van kleine vorderingen, vestiging*
eischen etc. Het tegengaan van het cadtau.
stelsel is een probleem, dat de Regeering,
op advies van den Nijverheidsraad tijdelijk
op zijde heeft gelegd.
De Industriefinanciering
Minister Steenberghe trad in 1935 af- en
werd opgevolgd door Prof. Gelissen. Deze
minister ijvert voor nieuwe industriën als
miadel tot werkverruiming en voor indu-
striebanken, op speciale wijze geformeerd
teneinde de bestaansmogelijkheid voor deze
nieuwe industriën door het geven van doel
matig lang crediet grooter te maken. Te
gen de methode wordt van verschillende zij
den op heftige wijze geageerd. Anderen
daarentegen zijn groote voorstanders,
practijk zal hebben uit te maken of Prol
Gelissen goed gezien heeft en of men
juisten weg heeft weten te vinden. Het li
een vraag, of de oprichting van nieuwe in
dustrieën regionaal of centraal moet worden
beoordeeld en of de industriebanken regio
naai moeten worden gevormd. In verschil
lende provincies gaat men over, naar hel
voorbeeld van Limburg, tot het oprichten
van oconomisch-technologische instituten,
die de voorbereidende onderzoekingsarbeid
hebben te verrichten.
Groote zorg wordt door de Regeering 1
steed aan de handelspolitiek, aan het slui
ten van nieuwe verdragen met het geef en
neem als basis aan het nagaan, of de coa
tingentcoringspolitiek deugdelijk werkt ol
dat daarin ingrijpende wijzigingen noodij
zijn dan wel of het stelsel van hoogere invocj
rechten de voorkeur verdient.
Aandacht heeft het havenvraag-
stuk, nu Rotterdam door de Belgische
devaluatie voor nieuwe moeilijkheden
staat; de vraag, hoe onze scheepvaart
maatschappijen kannen worden ge
steund en op welke wijze verschillende
scheepvaartmaatschappijen kunnen
worden gereorganiseerd, is in ernstige
stadie, terwijl het Werkfonds de twee
de Statendam voorzoover noodig, zal
helpen financieren-
Door de gezamenlijke pogingen van RegeS
ring, werven, arbeiders en de Holland-
Amerika Lijn is. deze tweede Statendam-
bouw voor het eigen land kunnen worden
gereserveerd.
Zoo nemen de problemen in omvang toa
Hot hotelwezen eischt zijn deel in d
geeringsbemoeienis met het bedrijfsleven;
het verkeersvraagstuk wordt hoe langer ho3
acuter, terwijl de spoorwegtekorten stijgen
De middelen van het Werkfonds zijn voor
verschillende doeleinden gereserveerd; de
Regeering vroeg een nieuw crediet van f 25
millioen aan.
Onze defensie moet noodzakelijk worden
herzien, wat nieuwe middelen vereischt. Wil
ons land versoberen, dan dienen ook
vaste lasten te worden verlaagd, doch wat
onze Regeering ook in deze richting doet,
steeds komt de keerzijde van de meaaill?
naar voren. Dan komt nieuwe verwarring,
nieuwe evenwichtsverstoring. De ingediende
voorstellen om tot verlaging van de hypo
theekrente en daardoor van de huur te ko
men, desorganiseerde de hypotheekver lee
ning. Dit had zijn invloed op het bouwen
van nieuwe woningen en derhalve op dfl
algemeene bedrijvigheid en op de werkver
ruiming.
Het jaar 1936 zal de Regeering voor tal
van nieuwe problemen stellen.
Over onze grenzen
In landen als Amerika en Engeland is een
positieve conjunctuursverandering te con
stateeren; in België werkt de nieuwe deva
luatie-politiek nog zwak.
Duitschland staat voor een crediet
inflatie en wellicht voor een devaluatie
van de Mark, terwijl Frankrijk met
groote zorgen de naaste toekomst tege-
moetgaat, Laval heeft tot nu toe de
moeilijkheden weten te overwinnen,
hetgeen niet wil zeggen, dat zijn po
sitie nu verzekerd is. In tegendeel; elk
moment kan zijn ministerie ten val
worden gebracht
En bij deze moeilijkheden staat Europa
voor het Italiaansch-Abessijnsche geschil
met zijn veroere dreigingen van de zijde
van Engeland, dat niet kan tolereeren, dat
den weg naar het Verre Oosten door Italic
wordt bedreigd. Zullen de huidige sancties
gevolgd worden door verdere en meer in
grijpende sancties en z.al op een g?geven
moment niet een Italiaansch-Engelsclie oor
log uitbreken? Wij gelooven het niet, wat
niet wegneemt dat de toestand uiterst ge
vaarlijk is geworden.
Bij nit alles komt nog de Japansche agres
sie in het Verre Oosten en de moeilijkheden
die onvermijdelijk ontstaan bij de Vlootcon-
ferentie, die een dezer dagen een aanvang
heeft genomen.
