Jlirtuur gjrihsriji* (ütmrant
HAN D CfvHANDiwt
^0^
Dagelijks verschijnend
Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
OPLOSSING OF UITSTEL?
EBERTO-schoenen
UO
abonnementsprijs
Per kwartaal in Leiden en in plaatsen
waar een agentschap gevestigd is 235
Franco per post 2.35 portokosten
Per week0.18
Voor hel Buitenland bij wekelijkscbe
zending4.50
Bij dagelijksche zending5.50
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 77* ct
Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbaar
Bureau: Breestraat 123
NO. 5661
Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936
15e Jaargang
a&bertentiepripm:
Van I tot 5 regels 1.177*
Elke regel meerf 0.22'/»
ingezonden Mededeelingen
van 1—5 regels 2.30
Elke regel meer0.45
Handelsadvertentiën per regel 0.17 7»
Bij conlract belangrijke korting
Voor het bevragen aan '1 bureau
V wordf berekend0.10
ZATERDAG 21 DECEMBER 1935
De gedwongen concentratie
Het was wel een bijzondere situatie
in de Tweede Kamer. Een onderwijs-
voorstel van het Kabinet, dat in groote
meerderheid tot de rechterzijde behoort
en verdedigd door een overtuigd voor
stander van de bijzondere school, werd
hartelijk door de linkerzijde bejubeld en
zoo al niet heftig, dan toch hoogst ern
stig door de rechterzij de bestreden.
Hieruit trekke men onmiddellijk de
belangrijke conclusie, dat het Kabinet
zich van geen kwaad tegenover het Bij
zonder Onderwijs bewust kan zijn. Dit
noopt tot voorzichtige en milde beoor
deeling.
De Minister-president heeft einde
1934 in een ernstig betoog het Bijzon
der Onderwijs bezworen om toch tot
Vrijwillige concentratie over -te, gaan,
omdat de Regeering anders door de
nood der tijden genoodzaakt zou zijn
dwingend op te treden. Niet ten on
rechte en niet zonder hartstocht heeft
meer dan één spreker ter linkerzijde
zich op deze toezegging beroepen.
Alleen maar, men heeft daarbij te
weinig nadruk gelegd op de toevoeging,
dat het natuurlijk volgens objectieve
normen zou gaan en de fout van het
Kabinet was dan ook alleen, dat het
zich hierin blijkbaar heeft vergist, ook
al onder de aandrang der drie „link-
dche" ministers.
Dit kon gemakkelijk, omdat reeds
meermalen deteischen waren verzwaard
voor de stichting van scholen en men
nu al te gemakkelijk ging meenen, dat
ook bestaande scholen aangetast konden
worden.
De tweede kardinale fout was,
men nü pas concentratie mogelijk maakt
door vergoeding te geven. Zelfs in de
vrijzinnige pers werd hierop gewezen
en er was dus alle reden nog even af te
Wachten.
De derde, meest ernstige fout was.
dat „willekeur" van den Minister in de
plaats komt van de wet. De voorstan
ders van het Bijzonder Onderwüs heb
ben op dat punt te veel droeve ervaring
om- dit kwaad niet uit alle macht te be-
strijden.
En zoo ontwikkelde zich ziender-
oogen het conflict, dat gistermiddag
door de Regeeringsverklaring een voor-
loopige oplossing vond.
Deze Regeeringsverklaring, welke de
lezer elders in dit blad vond of vindt,
heeft indirect iets meegedeeld over het.
drietal vrijzinnige ministers, dat niet
voor hun onbevangenheid pleit. Zij heb
ben zich nl. homogeen verklaard met de
agitatie in het land, welke het voorstel
de, alsof de Openbare school onredelijk
in de verdrukking kwam.
Men versta ons wel. Wij zelf hebben
zeer positief op gevallen gewezen,
waarbij een Openbare school o.i. ten
onrechte werd opgehesen. En we jui
chen het daarom toe, dat de Regeering
die dubieuze beslissingen nog eens zal
be- en misschien her-zien.
Maar, dit waren uitzonderingen. In
't algemeen behoeft men niet te vree
zen, dat de departementale administra
tie partijdig tegenover de O
school zal optreden.
De vrijzinnige ministers, die met ont
slag dreigden, als de beruchte para
graaf werd afgestemd, zullen goed
doen naar een objectief oordeel over de
casus-positie te streven. Laat de
mengde commissie maar eens onbevan
gen het vraagstuk der kleine scholen in
't algemeen bekijken, dan vreezen wij
de conclusie niet.
Natuurlijk verheugt het ons ten zeer
ste dat het Kabinet voorloopig een mo
dus vivendi gevonden heeft en wij we
ten dat vooral in de vrijzinnige minis
ters te waardeeren. Want een Kabinets
crisis heeft onder de huidige omstan
digheden onmiddellijk zoo kwade gevol
gen voor heel ons economisch leven.
dat we dit gevaar zoo lang mogelijk
dienen te bezweren.
Overigens zou het thans al tot een
zeer ingewikkelde situatie moeten lei
den. Rechtsche ministers zouden om
een conflict over de rechten der Bij
zondere school door de rechterzijde tot
aftreden worden gedwongen. Een zoo
gewrongen verhouding als we nog nooit
hebben beleefd.
Vandaar ook, dat wij van meetaf
hebben geadviseerd: bespaar ons land
en volk, ons Christenvolk vooral, deze
ramp.
Maar, wat nu? Het conflict is niet
opgelost. Er is slechts voorloopig uit
stel. Er moet gezocht worden naar een
uitweg.
Dat deze niet gemakkelijk te vinden
is, blijkt voldoende uit het feit, dat hij
na lange voorbereiding en overleg niet
is gevonden. Tijdens de discussie wer
den we zelfs door een onaangename
verrassing bedreigd, omdat de toenade
ring absoluut onvoldoende was.
We staan daarom vrij sceptisch
tegenover de vraag of de commissie,
dan wel de Regeering spoedig een be
vredigende oplossing aan de hand zal
doen. De verklaring acht zelfs een on
gewijzigde herindiening van paragraaf
12 niet onmogelijk.
Dit moet voorkomen. Het beste ware,
dat het Bijzonder onderwijs die oplos
sing zelf bracht. De Regeering zin
speelt daarop ook, als. ze zegt, dat pa
ragraaf 13 der nu aangenomen wet de
vrijwillige concentratie sterk kan sti-
muleeren.
Kort en goed legt de Regeerings
verklaring een dure en zware plicht op
het Bijzonder Onderwijs. Er is gezegd:
wij willen wel concentreeren, maar het
gaat tot heden niet. We kunnen waar
borgsommen en gebouwen niet zonder
meer wegwerpen.
Dat behoeft thans niet meer. Er is
een behoorlijke regeling. Het Bijzonder
Onderwijs dient nu te toonen,-dat het
zijn vrijheid waard is. Een vrijheid,
waarvoor men met kracht, zelfs tegen
over bevriende ministers mag opkomen,
doch die ook verdiend en desnoods .vrij
willig beperkt moet worden.
Dat is de groote les welke dit debat
i deze voorloopige oplossing ons
bracht.
Mocht op korte termijn blijken, dat
het Bijzonder Onderwijs zich geen zelf
beperking weet op te leggen en daar
voor offers wil brengen (offers, welke
trouwens enkel versterking geven), dan
zou zijn schuld groot zijn; geheel afge
zien van de vraag of op grond daarvan
de Regeeringhet recht zou hebben
dwingend in te grijpen.
Vooral de besturen onzer Christelijke
scholen hebben zich wel van deze waar
heid te doordringen. Hun roeping
zwaar, doch mooi. Hun opgave is: door
doelmatige en principieel gewenschte
concentratie de Regeering steunen en
eigen kracht versterken.
DRA.A.L. RUTGERS
Benoemd tot lid van den
Raad van State
Bij Kon. Besluit van 20 December is,
met ingang van den dag, waarop hij
zijn betrekking zal aanvaarden, be
noemd tot lid van den Raad van State
dr. A. A. L! Rutgers, lid van de
Tweede Kamer der Staten-Generaal.
Br ï- L. Rutgers
Het nieuwe lid van den Raad van Stale,
dr. A. A L. Rutgers, is een zoon van wijlen
prof. dr. F. L. Rutgers, destijds hoogleer*
in de theologie aan de Vrije Universiteit,
is 24 Juli 1884 te Amsterdam geboren. Hij
studeerde aan de Vrije zoowel als aan de
Gem. Universiteit te Amsterdam en promo
veerde te Utrecht, waar hij assisten in de
zoölogie bij prof. Hubrecht en in de botanie
bij piof. Went was. in 1910 tot doctor in de
botanie op een proefschrift „De invloed de'
temperatuur op den praesentatietijd bi;
geotropio".
Direct na zijn promotie vertrok dr. Rut
gers naar Ned.-Indië, na 14 Nov. 1910 in het
huwelijk te zijn getreden met een dochter
van den oud-gouverneur-generaal wijlen
staatsraad A. YV. F. loenburg. In Indië was
hij werkzaam in het laboratorium van het
departement van Landbouw, waarna in
1917 zijn benoeming volgde tot directeur van
het proefstation van de Alg- Ver. van Rub
berplanters ter Oostkust van Sumatra. Ir*
1923 vertrok dr. Rutgers van Medan naar
Buitenzorg, waar hij den heer Sibinga Mul
der opvolgde als directeur van den Land
bouw. Dr. Rutgers was een gezaghebbend
lid van den Volksraad.
In 1928 werd hij benoemd tot gouverneur
van Suriname, welke hooge ambt hij tot 1933
bleef vervullen.
Na zijn terugkeer in Nederland werd de
heer Rutgers in 1933 voor de A.-R. partij ge
kozen tot lid van de Tweede Kamer, als
hoedanig hij thans nog zitting heeft.
Dr. Rutgers is ridder in de Orde var
Nederlandsche Leeuw en Commandeur in
de Orde van Oranje-Nassau.
ONTSLAG GEHUWDE
ONDERWIJZERES
Amendement-Suring door
Tweede Kamer goedgekeurd
Gistermiddag heeft de Tweede Kamer
het Amendement-Suring tot ontslag van
de gehuwde onderwijzeres met 58 tegen
37 stemmen goedgekeurd. Vóór stem
den de A.R.. C.H.. R.K.. S.G.P. en de
heeren Van Houten (C.D.U.), Wester
man (Nat. Herstel) en Arts (K.D.) Het
subamendement de Vries-Bruins. on
aan de ontslagen gehuwde onderwijze
res wachtgeld te verleenen, werd met
64 tegen 3 stemmen verworpen.
DE UTRECHTSCHE
BEGROOTING
AANGENOMEN
Groote eensgezindheid
in den Raad
Offers door Gemeentepersoneel
en burgerij
(Van
Utrecht schen redacteur)
firma WED. J. P. van BOMMEL
MOERGESTEL
Prompt om elf uur het gewone slui
tingstijdstip van avondvergaderingen, is
de Utrechtsche gemeenteraad gisteravond
gereed gekomen met de behandeling van
de gemeentehegrooting voor 1936. Negen
tien zittingen heeft de behandeling geduurd
Het vorige jaar was dit vijftien zittingen,
zoodat de debatten langer geduurd hebben
De nestor van den Raad de a.r. he-M
Vermooten heeft dit Ln zijn dankwoo-d
aan het slot der vergadering tot den Voor
zitter gesproken aldus verklaard, dat cr
een nieuwe raad en een nieuw college van
W. was, en dat ook de jongeren on
der de raadsleden „mee wilden kwink«:
leeren."
Over het algemeen kunnen we zeggen, Is
de toon van de debatten waardig en zake
lijk geweest. Een enkele maal dreigde een»
een incidentje, zooals gistermiddag nog
even toen de heeren de Boer (lib.) en Ploeg
(s.d.) elkaar minder vriendelijke woorden
toevoegden. Maar dit waren toch uitzonde
ringen. Als men bedenkt, dat de verschil
lende partijen in den verkiezingstijd fel
tegenover elkaar gestaan hebben, en ook
bij de wethouders verkiezing de zaken niet
altijd even vlot liepen, dan mag men er
verheugd over zijn, dat de verhouding tus
schen den raad en het college van B. en
YV. zoo uitstekend is gebleken.
Het gemeentepersoneel heelt een veer moe
ton laten; op de ambtenaren is vijf Dro
cent gekort, de werklieden krijgen twee uur
minder loon en zullen ook twee uur min
der werken. Voor net lagere politiepers-»-
neel is de korting gesteld op 2V2 procent,
voor de inspecteurs tweede klasse op 3
De burgerij heeft ook een veer moeten
laten. De belastingen moesten worden op
voerd. De maatregel, dat Utrecht in een an-
deere klasse geplaatst werd voor de gt.
meentefondsbtjlasting, en dat het aantal
opcenten op de personeele belasting ver
hoogd werd, is zeer pijnlijk te noemen voer
groote groepen van de bevolking weJte
met zeer veel moeite de zware belastingen
opbrengen.
Bezuinigingen werden getroffen, welke
eveneens offers voor de burgerij beteeke-
nen. Maar elke medaille heeft toch
keerzijde en de donkerste wolk heeft nog
een lichten rand. YVant van rechts zoowel
als van links is ten aanzien van het on Ier
wijs uitgesproken, dat bezuiniging gee
braak beteekent, en dat men ODdanks
sobering de kern weet te behouden, ja, dat
door de bezuiniging men vaak zelfs
wezenlijke en essentieele van het onderwijs
te meer te benaderen weet
De Raad heeft zonder hoofdelijke stem
ming de begrooting goedgekeurd. De man
van gemeentebelang schaarde zich aan de
zijde van den communist en samen vroegen
en verkregen ze aanteekening dat ze tegen
de begrooting waren geweest Maar de an
dere raadsleden hebben eenparig, zon iel
stemmen, hun goedkeuring aan de begroo
ting gehecht
Moge het gemeentebestuur: de burgemecs
ter, de wethouders en de gemeenteraad, in
hun zware taak Gods zegen ondervinden.
En laten de burgers, die bidden leerden,
steeds bedenken, dat meer dan ooif ii
zen tijd de overheid het gebed, waarop zij
recht heeft, zoozeer behoefti
DE BEZUINIGING
BIJ HET ONDERWIJS
door Tweede Kamer aanvaard
Wetsontwerp
Gistermiddag heeft de Tweede Kamer
het wetsontwerp tot verlaging van de
openbare uitgaven voor het onderwijs
met 71 teger. 22 stemmen goedgekeurd.
Tegen stemden S.D.A.P., C.P. en de
heer Sneevliet. Zooals bekend, is par. 12
van het ontwerp ingetrokken.
De Kamer is tot 11 Februari 1936
uiteengegaan.
DE LOONSVERLAGING
TE ROTTERDAM
Met groote meerderheid van
stemmen aangenomen
Gisteravond heeft de gemeenteraad van
Rotterdam met 40 tegen 5 stemmen het
voorstel van B. en W. aangenomen om op de
salarissen van het gemeentepersoneel 5%
verlaging toe te passen. Vóór stemden de
sociaal-democraten, de rechterzijde
liberalen. Tegen twee middenstanders, de
communisten en de rev. socialist.
De uitbreiding van den kindertoeslag,
voorgesteld door de rechtsche raadsleden berusten bij de Ministers van Onderwijs,
werd met 17 tegen 28 stemmen verworpen. K. en W. en Financiën.
CONCENTRATIE
VAN BIJZ. SCHOLEN
Staatscommissie in den geest van de
vroegere Padficatie-Commissie-Bos
Ldding bij Ministers Slotemaker
en Oud
HET NEDERL.-AMERIK.
HANDELSVERDRAG
Gister te Washington geteekend
Onvoorwaardelijke meestbegunstiging
tusschen beide landen vastgesteld
Op 20 December 1935 heeft te
Washington de onderteekening
plaats gehad van een handelsver
drag tusschen Nederland en de Ver-
eenigde Staten van Amerika. De
onderteekening geschiedde voor
Nederland door den heer A. Th.
Lamping, Directeur van de Han-
delsaccoorden, voor de Vereenigde
Staten door den heer Cordell Huil,
Secretaris van Staat.
Bij dit verdrag zijn de Neder-
landsch-Amerikaansche handelsbe
trekkingen, voor wat het goederen
regiem betreft, in vollen omvang
geregeld. De scheepvaartbetrekkin
gen blijven geregeld bij. het verdrag
van 26 Augustus 1852.
Voor de eerste maal wordt bij dit han
delsverdrag de onvoorwaardelijke meest
begunstiging in het handelsverkeer tus
schen beide landen vastgelegd. Daarne
vens heeft de Amerikaansche Regeering
voor 52 Nederlandsche en Ned.-Indische
uitvoerartikelen de invoerrechten ver-
i en voor 24 andere de invoerrech
ten of den vrijdom van invoerrecht ge
consolideerd. Voor 26 artikelen heeft
Nederland een verlaging van 50 pet. van
het Amerikaansche invoerrecht verkre
gen, hetgeen het maximum is, waartoe
President Roosevelt bij de volmachtwet
gemachtigd werd. Daartegenover wor
den in Nederland voor een 35-tal Ame
rikaansche uitvoerartikelen de invoer
rechten resp. de vrijdom van invoerrecht
geconsolideerd, terwijl in Ned.-Indië
voor 17 Amerikaansche artikelen het
huidige tarief van invoerrechten wordt
vastgelegd. Daarnaast zijn eenige mono
polieheffingen in Nederland verlaagd of
geconsolideerd, terwijl een regeling werd
getroffen betreffende de mogelijkheid
van aankoop hier te lande van Ameri
kaansche tarwe en tarwebloem.
Tenslotte regelt het verdrag uitvoerig
het contingenteeringsregime.
©e bepalingen van dit verdrag, dat
voor drie jaren is gesloten en zoowel
voor Nederland als voor de overzeesche
gewesten geldt, zullen op 1 Januari 1936
voorloopig worden toegepast, in afwach
ting van de definitieve inwerkingtreding
Deze is afhankelijk aan Nederlandsche
zijde van de goedkeuring door de Staten-
Generaal en van de bekrachtiging door
de Koningin en aan Amerikaansche zijde
van de goedkeuring door den President
der V. S.
Naar wij vernemen, ligt het in het
voornemen, de Staatscommissie, waarop
de minister-president gistermiddag in de
Tweede Kamer doelde, en welke tot taak
zal hebben te onderzoeken of een wette
lijke regeling mogelijk is om de concen
tratie van bijzondere scholen te bevor
deren, samen te stellen in den geest van
de vroegere pacificatie-commissie-Bos,
met dien verstande, dat de leiding
VOORNAAMSTE
NIEUWS
Dit Nummer bestaat uit DRIE bladen
Be Tweede Kamer heeft het ontwerp in
ake de bezuiniging op de uitgaven voor het.
Onderwijs aangenomen.
Be Rotterdamsche Gemeenteraad heeft d&
voorstellen over de verlaging van loonen en
salarissen aangenomen.
Verschenen is de Memorie van Antwoord
in de Eerste Kamer over het Ontwerp.
Warenwet.
In het noorden van Abessinië duren de
gevechten voort, terwijl volgens geruchten
niet alleen ten N. van Takazze gestreden
vordt, doch eveneens in de nabijheid ran
Makailé.
Be Londensche Vlootconferentie is ver
daagd tot 6 Jan. a.s. Er werden nog geert,
resultaten bereikt.
Engeland zou thans verschillende Middel-
landsche Zeestaten hebben gepolst over een
eventueel aewapend ondersteunen der sanc-
tiepolitiek, zoo nl. Italië de Britsche vloot
zou aanvallen.
Te Washington heeft de onderteekening
plaats gehad van een handelsverdrag tus
schen Nederland en de Vereenigde Staten.
Ruwe Huid J piigartl
Ruwe Handen
Officieele Berichten
ONDERSCHEIDINGEN
Benoemd is tot officier in d
je-Nassau W, Poortman te Ro
medaille tn zilver, verbonden
Oranje-Nassau is verleend aa
te Willemsoord. Benoemd is
Orde van Oranje-Nasi
ïmelln. dienet
land" en H.M. „N:
ihikking geste
gerlljke
retgevii
sijn 23 Dec. a-s. 1
voor de Ned. B>
_evoegd als adjun
G J Scholten te Rotterdam.
STAATSCOMMISSIE
NEDERL. BURGERL. WETGEVING
iT registratie en domeinen G
i-erplaatst van Olrschot nasit
;er J T ter Marsch van Weert
H C Mai
RAAD VAN ARBEID
noemd js tot werkgever-lid van den Raaxï
Arbeid A H Vegter te Rotterdam.
aan J Mastenbroek
is tot ridder in de
M P Gouverne, te
Op het werk in werkverschaffing op deiï
Persingschendijk bij Ubbergen is bij
hei opvijzelen van een locomotief op den;
gladden wee de. dommekracht uitgegleden*
Daarbij is de zwengel den arbeider J. K. uit
Groesbeek tegen het hoofd geslagen. De
man is met een schedelfractuur naar het
SL Canisiusziekenltuis te Nijmegen ver*
voerd.
VAN BRUG GEVALLEN
Toen gisteravond de trein uit N ij m e g eif
voor een onveilig signaal moest wachten,
meenoe zekere mej. v. K. uit Oeffeit, dat zij
bij het station Beugen was aangekomen
en stapte uit. Voordat zij haar vergissing
bemerkte was de trein reeds vertrokken.
\;ermoedelijk besloot zij toen naar dit
station verder te loopen, en is toen door de
duisternis misleid, van de vier meter hooge
brug over een viaduct gevallen. Zij kwam
op den straatweg terecht en werd ernstig
gewond opgenomen.
Zij is naar het ziekenhuis te Cuyk overge
bracht. Gebleken is, dat zij een pols en bei
de beenen heeft gebroken, benevens ver
schillende kneuzingen heft opgeloopen.
DE ONTPLOFFING VAN DE TANK
Naar wij vernemen heeft de Hoofdinspec
teur der Arbeidsinspectie een onderzoek in
gesteld naar aanleiding van de ontploffing
der olietank op het bedrijf van den kweeker
L. Staalduinen te N a a 1 d w ij k, en waarbij
de 19-jarige A. Keizer werd gedood.
Uit dit onderzoek is gebleken, dat de tanK
geen constructiefouten vertoonde, en alles in
goede orde zich bevond.
Hoewel de tank aan de bovenzijde geopend
was, schijnen zich toch zooveel gassen t«
hebben ontwikkeld, dat een explosie is ge
volgd, hetgeen K. het leven heeft gekost.
Hebt gij wat te zeggen in Uw huis of niet?
Ja toch zeker? Maar hóe zit het dan hiermee?
Gij zegt: Geen bioscoop in mijn huis, geen
Zondagssport, geen dancing-nieuws, niet wat
het tooneel brengt, enz.
Maar dagelijks komt er een dit alles in Uw
huis brengen. Die trekt zich van U niets
aan. Die ondermijnt stiekum heel Uw goed
bedoelde Christelijke opvoeding.
Maar zijt ge dan geen baas in Uw huis?
Men zou haast zeggen van niet. Want die
gevaarlijke vreemdeling stoort zich aan U
niet, engij betaalt hem ook nog
voor zijn „diensten".
Zoo hebt gij de neutrale krant nooit bekeken
misschien. Maar toch is het immers zoo?
En nu nog eens?
Wie is baas: U of de krant? Kan de
wereldsche krant in Uw huis nu letterlijk
alles maar inbrengen wat ze wil? Neen
toch zeker?
Wees baas in Uw eigen huis en zeg:
by my in huis de
Christelyke krant.
