DE ONDERWIJS-BEZUINIGING
RENTE OP RENTE
VRIJDAG 20 DECEMBER 1935
DERDE BLAD PAG. 9
Tweede Kamer
HEDEN VALT DE BESLISSING OVER GEDWONGEN
CONCENTRATIE VAN BIJZONDERE SCHOLEN
Dc Regeering handhaaft
tot heden haar voorstel
H.B. Scholen
•agraaf 1 (Regeling van de bll-
engemeenten |n de kosten van
gymnasia) 2.h.st. goedgekeurd.
l... v-ihooglng van vergoeding waren
;hter büzondrre Inrichtingen uitgesloten.
BU paragraaf 2 (Subsid eregeling) was een
intal amendementen van den heer Moller.
1. Geen verrekening van giften en schen
kingen voor bUz. H.B. Scholen en gymnasia
met het Rijkssubsidie.
2. Handhaven van de mogelijkheid, dat
subsidie wordt verleend voor eventueel door
de Kroon uoodzakelük geachte stichting en
verbod van oprichting van nieuwe openbare
inlichtingen.
3. Niet het geheele subsidie mag verval-
voor een H.B.S. met g
lang de vermindering ten hoogste een vierde
van bet venïischte gc-tal bedraagt, wordt de
helft van het subsidie uitgekeerd.
Het eerste amendement was reeds door den
minister overgenomen. Het tweede wilde dc
minister ook overnemen, mits voor Wageningen
eer. uitzondering werd gemaakt. Deze stopbe
paling zal gelden tot 1 Jan. 1041.
Paragraaf 3 (Schoolgeldregeling) was na een
technische verbetering goedgekeurd. 1 Sept.
1036 vervallen zoowel de schoolgeldverordenln-
btjzondere al3 voor openbare Inrlch-
ïngcn.
Paragraaf 4 (Elndexamengelden) r
«nder stemming.
er wei
ierd«
Verplichte onderwijzers mogen ook in
mag kinderen niet op
llng toetsen voor toela-
ULÖ-school; het hoofd der
school beslist
De minister had deze overgenomen. Dc
paragraaf werd z h.s. goedgekeurd.
Gymnasium en H.B.S.
De beraadslagingen over paragraaf 2 werden
heropend.
De heer KETELAAR (v.d.) natn er acte van.
dat de arneoderoenten van rechts geen uitslui
ting van links bedoelden.
HU wilde het verbod van oprichting voor
nieuwe H.B.-Scholon ongewijzigd houden. Moet
cr voor Wageningen een school komen, dan
moet die maar afzonderllik worden aangevraagd
als uitzondering door de Stopwet toegelaten.
De beer MOLLER (r.k.) was bereid tot in
trekking van zlln amendement als de minister
zUn artikel 2 terugnam.
De beer T1LANUS (c.h.) sprak in denzelfden
ïef>e MINISTER nam het voorstel terug om de
ultzonderingszinsncde In de Stopwet te schrap
pen. Zulks In }iet belang van bet zooveel mo
gelijk handhaven der pacificatie.
Art 1 van paragraaf 2 (verrekening van
giften en subsidie) werd verworpen met 50
tegen 36 stemmen: rechts tegen links ver
sterkt door den heer Lingbeek.
Do heer K. TER LAAN (ad.): Ben mooi be
haald.
bestaande regeling werd gehamd-
Ijzlgde de minister het artikel over
partieelo intrekking van subsidio in den zin
als door den heer Moller was voorgesteld. Deze
trok zUn amendement in. Artikel en paragraaf
werden z.h.st goedgekeurd.
Overgegaan werd naar paragraaf
Do Lecrllngcnscbaal
De heer THIJSSEN (a.d.) had er bezwaar
tegen om 900 nieuwe wachtgelders te make"
door de voorgestelde regeling. Doorde 40-
«chaal wordt het ond'
irdedtgdo
het i
ichtgeldregellng. Hü
t bij 1
gevolgen
doe
gewezen boventalligen onderwijze)
drukken niet op den wachtgelder, n
schoolbestuur. Bij niet herbenoeming moet niet
het wachtgeld worden aangetast, maar de
goedlng volgens art. 100 of art. 101. Er^
ten hoogst*
geld worden
maal het bedrag v
i het wacht-
De heer TILANUS (c.li.)
leidingslijn
_.jd de bedoeling
lympathiek, maai
it bjj de gemeenten
„„wu getrokken.
Het voorstel schaadt echter do besulnigjng
en daarom ls het niet te aanvaarden.
De heer SURING (r.k.) noemt deze paragraaf
der?
ird. Ook komen i
900 wachtgel-
ig is of voldoend onderwüs mogelijk
blijft als de uiterste krachten worden Inge
spannen. Moeilijk wordt het zeker, maar on
mogelijk niet En daarom ls de voorgestelde
leerlingenschaal te aanvaarden.
Wat de wachtgelders betreft, de pension-
neering der 60-jarlgen en het ontslag der ge
huwde onderwijzeres zullen het mogelijk maken
de wachtgelders grootendeels weer te her
plaatsen.
De bedoeling der amendomenten-ThUssen 1:
voortreffelijk, maar de uitwerking heeft be
zwaren. Het aantal inwoners ls niet beslissend
voor het karakter van een gemeente. Hot „cen
trale scholen"-amendement is te aanvaarden.
Do heer KETELAAR (v.d.) achtte do a
dementen-v. Dijken een verbetering, Die
den heer Thjjssen zijn sympathiek, maar
doeltreffend. Alleen het amendement voor de
.centrale scholen" E= aan te bevelen.
De heer COOPS (lib.) sprak in dcnzelfden
IJ© heer KERSTEN (s.g.p.) acht de nieuwe
schaal verkeerd voor kleine scholen: er zullen
er zelfs moeten verdwijnen. Sommige van die
scholen ztin geheel betaald door de.vereenlgln-
gen. Die zullen bU opheffing verlies lijdon.
De amen.Iemen'ten-Thijssen .zijn om deze reden
sympathiek, ondojiks de verminderde bozuini
ging. die er het gevolg van is. Liever verlage
ten-v. Dijken hebben ook i
derde i
en nieuwe soort ULO-echolen in het lever
ou roopon, die heel duur zouden zijn.
Dc MINISTER deelde in dezen tijd het
standpunt van den heer Suring, al heeft in
theorie de heer Thijssen misschien geon
ongelijk.
Voor den minister ls de bezuiniging het
De drie amendementen van den heer
ThUssen kosten geld: twee zelfs niet onbe
langrijk. Diens nieuwe school zou meer dan
45 pet der bezuiniging verloren doen gaan.
Het amendement op de „centrale scholen"
zou op dit punt de bezuiniging tot op de
helft terugbrengen.
Worden de amendementen aangenomen,
dan gaat zeker van de 2.3 mlllioen aan be
zuiniging de helft verloren. De schaal-
ïstlg
raden: over het derde werd de beslissing
aan dc Kamer gelaten.
De minister wijzigde den fatalen tennün
voor de berekening van de rfjksvergooding
in l April 1936.
Het amendement-v. Dijken was hü be
reid over te nemen.
Replieken
De heer THIJSSEN (s.d.) achtte 's miniate: s
berekening onjut6L Zijn fractie zal voor bet
rendement-v. Dijken stemmen.
De heer TILANUS (c.h.) was van oordeel,
dat het derde anjendenient-Tliijssen ernstige
gevolgen zou hebben. Hij begreep niet. dat de
Inister er zoo slap tegenover stond.
Desgelijks oordeelde de heer v. DIJKEN (a.r.)
De heer KETELAAR (v.d.) bleef het ..ccn-
veiVr<;~cn. Is de gemengde hoofdeom 't
geschikt. Annslasr op één gegeven leidt tc
zlldigheld. Bovendien ls geheimhouding i
retributies eenzij-
hing te stellen.
De heer TER LAAN handhaafde zijn amen
dement.
De heer KOOIMAN (v.d was 't eens met de
opmerking, dat de tegenwoordige schoolgeld-
heffing aanstoot gegeven had. doordat zeer
vermogenden geen schoolgeld betaalden, omda*
Het amendement-Ter Laan werd ver
worpen met 68 tegen 30 stemmen. Voor:
8oc.-dero„ comm., on de heeren Lingbeek,
Sneevliet.
Bijzondere bijdragen
Paragraaf 9 (Afschaffing bijzondere bjjdra-
ar-n i werd z.h.ft goedgekeurd, evenals par. 10
(facultatief Ftellen commissie van toezicht
L.O.). Parnariaaf 11 betrof uitstel van dc ver
plichting tot Invoering van
onderwijs in lichamolijlte oefening
De heer K. TER LAAN (s.d.) verdedigde
eon amendement om het uitstel tot één jaar
te beperken.
De heer ZIJLSTRA (a.r.) wees er op. dat de
leemeene invoering der lichamelijke oefening
'eel geld zal kosten. Daarom is uitstel der
erplichting geraden en is het ongewensent
- '«m *■- schrijven.
iclen'
Het
De Kamer-
ledon moeten ditmaal n
Inister. die welwillend tegenover het amen-
nnent stond. (V r o o 1 ij k he i d).
Do heer KERSTEN (s.g.p.) zal om bezuini
gingsredenen tegen do araendementen-Th lissen
stemmen. Het amendement-V. Dijken ls met het
oog op bh'zondere gevallen niet bijzonder sym
pathiek. maar er zal toch niet tegen worden
gestemd.
De heer SURING (r.Tc.) erkende, dat zal
worden uitgelokt tot het oprichten van
..centrale scholen". Daarom wilde hU do
werking van het amendement beperken tot
centrale scholen, dl0 reeds bestonden od
1 Dec. 1935. Een sub-amendement in dezen
zin werd ingediend.
De heer K. TER LAAN (s.d.) merkte op, dat
de Regoerlng zelf de splitsing tn de hajid hoeft
>m de stichting van nieuwe centrale scholen
e voorkomen.
De MINISTER had zijn houding omtrent de
entrale scholen doen bepalen door het streven
De MINISTER nam het amenderoent-v. Düken
Het centrale-scholen-amendement-THIJSSEN
verd z-h.st. goedgekeurd.
De heer TILANUS (c.h.) verzocht aantecke-
ntng1, dat hjj er tegen was.
Het eerste amendemen't-THIJSSEN (an
dere LO.-schaaJ) werd verworpen met 68
tegen 24 stemmen. Voor: soa-dem., 3 comm.
en de heeren v. Houten, Arts, Sneevliet en
Vervoorn.
Het tweede amendement (schaal U.L.O.)
werd bij sitten en opstaan met dezelfde
stemmenverhouding verworpen.
Ait. 1 van de paragraaf (de gewijzigde
schalen) werd naogenomen met 68 tegen
34 stemmen. Tegen: dezelfden als bü do
vorige stemming voor stemden.
De paragraaf werd z.h.sL goedgekeurd.
Schoolgeldhelling
De heer K. TER LAAN (s.d.) stelde **m
amendement voor om 't mogelijk te maken
dat z(j. die geen Inkomsten hebben, maar
wel vermogen, toch schoolgeld to laton be
talen. Dit ware te verkrijgen door aan de
gemeentebesturen ter beschikking te stel
len de afzonderlijke gegevens voor den aan
slag ln de Gemeentefondsbelasting en in do
Vermogensbelasting en niet alleen de zg.
gemengde hoofdsom.
schoolgeldaanslag willen regelen.
MINISTER OUD ontkent, dat do gemeente
lijke autonomie wordt aangetast Gemeentebe
sturen krtlgeD veel meer vrijheid om school-
geldregellngen vost te stellen, die
factoren rekening houden dan than
gelijk is. Ze moeten echter zelfstandig de ga-
verzamelen. Het Rijk deelt all'
omtrent de
igde hoofdsoi
billijkheid
1947
oordeel.
licharneVü'ke oefening nlot
het bevoegde personeel ln
de scholen gebruikt wordt. h
De MINISTER zegt. dat alleen de vc-rplicn-
'1111" tot invoering van lichamelijke oefening
reuomen wordt Men mag echter bet on-
Us wel geven. In eenvoudige lokalen en
door bevoegde onderwijzers gegeven ben oef t;
-el niet zoo veel te kosten, maar bet zal wel
teeds meer worden. Sinds 1930 is de uitvoe-
ins van het wetsartikel uitgesteld: we kunnen
ïoèiljjk in dezen tijd wel tot invoering over-
Het araendement-TER LAAN werd ver-
worpen met 63 tegen 33 stemmen. Voor:
AVONDVERGADERING
Tn do avondvergadering
aan de orde: paragraaf 1:
concentratie der bijzondere scholen
De heer DB GEER (c.h.) was de eers
°Strüd_
Ook thans gelden minima voor de bijzon-
Te school, dje niet gedlen voor de openbare
hooi. Niemand heeft dat ooit tn strijd met
Grondwet geacht Het naar üenzelfderi
aatstaf bekostigd worden, beteekent niet, dat
dezelfde minima noodzakelijk zijn.
De vraag of het voorstel der Regeerlng
ls te aanvaarden, zou de heer de Geer voor-
loopig ontkennnend willen beantwoorden.
Het bezuinigend karakter ia hoogst twij
felachtig. De Regeertng krijgt dê verant
woordelijkheid voor loege gebouwen, voor
nieuwe lokaliteiten, wachtgelden enz. Het
voorstel zal eer oen schadepost worden dan
een bezuinigingsmaatregel.
Misschien gaat het bij de voorstanders van
het openbaar onderwijs om een psychologisch
effect Maar-, dat kan niet beslissend zijn,
al als het geld kan kosten.
De concentratie zal niet geval voor geval
worden bekeken, maar geschieden op den bro
zen grondslag der cijfers, die over de nood
zakelijkheid van opheffing zouden beslissen.
Men zegt: er zijn openbare scholen, die op
geheven zijn. wier leerlingental boven de
voorgestelde minima
•keerd s
Want met dit voorstel
bare scholen kunnen verdwijnen Die zUn dus
beste be-
idold.
den nog 600 open-
blinde valbijlmethodc
is vrijwillige concentratie. Dan kunnen
omdat zU het gemakkelijkst gemist kunnen
worden, zelfs scholen verdwijnen, wier leer-
HngentaJ grooter Is dan de nu voorgestelde
minima. Men aanvaarde de vrijwilligheid.
Blilft deze onbevredigend, dan kunnen later
nog maatregelen worden getroffen en ln
ieder geval wordt de grootste bezuiniging
verkregen.
Men volg© den weg der natuurlijke selectla
BU bot openbaar onderwijs ls dat geschied. Ger
val voor geval la bekeken en vrijwillig hief de
overheid scholen op, waar dat met het m
bezwaar kon. (Protesten links).
Volgt men .de nu aangewezen methode, dan
vcrdwünen aanvankelijk wat minder kleine
scholen, maar het snoeimes wordt rant ovorli
gehai
Ernstig werden deze gedachten aan 't
Kabinet en zijn leden in erpstige over
weging gegeven en niet tot eiken prijs
vast te houden aan het voorgestelde in
par. 1?
MIJNHARDT'S
laxeer-
tabletten
werken zacht en zekei
doos 60ct
»t voorstel der Regeering ontmoet niet veel
aar, maar waarom wordt uit de salarissen
kloosterlingen-onderwijzers nog niet een
flinke bezuinig.ng gehaald? Is hier een heileg
huisje te ontzien? In België ontvangen retl-
gleusen maar de helft van het normale salaris,
"aar hier geldt:
Bezuinigd mag worden op alle dingen.
Behalve op de kloosterlingen.
De heer v. DIS (s.g.p.) verklaarde zich tegen
concentratie, die veel verder gaat dan bij
het openbaar onderwijs.
De vrijwillige concentratie is geremd door 't
>ntbreken van een behoorlUke regeliug voor de
waarborgsommen.
De hoer COOPS (lib.) meent, dat wat voor
de openbare scholen )s geschied, nu ook voor
de bijzondere moet gebeuren. De liberalen aan-
larden de pacificatie, maar de verlaging der
iderwUsultgaven is noodlg en het millioen.
dat van de concentratie der bUz. scholen wordt
irwacht, mag niet worden veronachtzaamt"
Het openbaar onderwijs heeft reeds gi
offers gebracht en het zou als ourechtvaardig
worden gevoeld, indien de belofte van den
mlnlster-presdient en den ambtsvoorganger van
dezen minister niet zou worden Ingelost.
De heer SURING (r.k.) stelde de vraag of.
Indien het voorgestelde nlot ln strüd ls met de
letter van de Grondwet, er dan geen stvtid is
met den geest van de Grondwet.
Over de materie van paragraaf 12 bestaat
veel misverstand, dat deels gevolg ls van on
voldoende voorlichting er over in den laatsten
tijd.
De opheffing van openbare scbolen in het
verleden kan niet maatstaf zlin voor maatrege
len op het bijzonder onderwijs.
BU het bUz. onderwüs zlln steeds sterk ge
concentreerd scholen gesticht Er zat finan
cieel te veel aan vast. Do bözondere scholen
groeiden steeds, maar de openbare daalden in
leerlingen tal. Ze zün daarom niet te verge
lijken.
De bijz. sohool kon nog niet vrijwillig
concentreeren. Voor do waarborgsommen
(15 pet der bouwkosten) was geen regeling
getroffen. En men kou toch niet bedoelen
hot btJz. onderwijs die verliezen te doen
1933. Voor groeiend onderwUa
Bcculniglng brengt par. 12 niet. vanwege dei
geconcentreerden toestand van het büz. onder
wijs. De gemeenten zullen zwaarder wordei
•gsonvne
volg van de wachtgelden.
Wat nu voorgesteld wordt, tast de
vrijheid van Onderwijs aan. Deze con
centratie zal werken tegelijk met de
Stopwet Er worden scholen afgenomen
en nieuwe zullen niet mogelijk zijn door
tie Stopwet, die voor de aanvangsklasse
zeer hooge minima stelt.
Bö concentratie zullen openbaar en bijzon
der onderwlis op gelüken voet moeten wordei
behandeld. In Den Haag zouden b'U concentra
tie enkele bijzonder© scholen worden opgehe
ven. maar 15 openbare Bcholen mot een leer
.1 beneden het minimum zouden biyvsi
bést
'chter
de
aarden.
De heer TERPSTRA (a.r.) stelt de van
concentratie te verwachten bezuiniging vc
lager dan' velen verwachten.
Er komen 26b büz. scholen voor opheffii
in aanmerking, maar voor vele zal dispensatie
moeten worden gegeven.
Een onderzoek heeft geleerd, dat practtsch
hoogstens 110 scholen voor concentratie in a.
raerking komen. In vele gevallen was eoncc
tratie daarbü niet mogelijk vanwege richtii
verschil. Hoogstens zullen 60 scholen verdw
ncn. Dat bespaart, maar brengt ook weer kc
blijft de besparing hoogste
bare scholen
■aarden. De R*
Voor 1933 werden openbaar en büz. onderwijs
ook niet gelük behandeld. Het openbaar on
derwijs had ook toen verreweg de meeste klei
ne scholen en dat Is nu nog zoo na de ophef
fing van vele kleine openbare scholen.
Kleine biiz. scholen r-Un evenzeer „vluchtheu
vels" als klèiue openbare scholen. Ooi
vergadering van „Volkeonderwü's" va
J.L is uitgesproken, dat het onjuist
i het büz.
'at het_ openbaar onderwüs heeft i
verstandig gered*
ondergaan. Dat
De tijdelijk verhoogde minima voor de
stichting van nieuwe bijzondere scholen,
wil de minister thans blijvend maken.
Dat is een hrekon met het verleden Van
de 174 scholen met den Bijbel, die zou
den moeten worden opgeheven, zijn or
110 van voor 1920, waarvoor geofferd en
geleden is.
De subjectieve criteria zouden in de
•plaats komen van objectieve criteria-
Dat is niet te aanvaarden-
Voor voldoend openbaar onderwüs kan de
Regeering zorgen, maar niet voor voldoend
büz. ondeiwüa ZU moot dat ook niet doen. Het
ware een eerste stap op don weg naar gelijk
tasting van de positie e
büz onderwUa
z. scholen op ïe heffen e
conit der overheid nle
schakeling en
De Stopwet heeft reeds
ewerkt.
De Regeering heeft nagelaten de voor
waarden voor vrijwillige concentratie te
scheppen. Voor zulk een beleid kan men
geen bewondering hebben. Do Regeering
make de regeling waardoor vrüwillige con
centratie mogelük wordt.
De minister neme het vraagstuk van de op
heffing der kleine scholen, dat blüft. zoowel
m aanzien van het openbaar ais het büzon-
sr onderwijs, in nadere overweging.
De heer SNEEVLIET (r.s.a.p.) verklaarde
standpunt der rechterzüde In strüd met ercht en
gerechtigheid. Het is plicht het regcerings-
•stel
iardei
De heer ALBARDA (s.d.) zeide. dut de S.l
A.P. al van 1902 af op he't standpunt der g<
HJkstelllng
1917 1
i zün
in gevaar. Tal van openbare
•dwongen opgeheven met bü-
Marchant:
bijz. onderwüs profiteerde daarvan. Minister
Colon heeft in 1934 een dringend beroep ge
daan op de rechterzüde oni tot vrüwillige con-
Dentratie over te gaan; waarby objectieve nor
men zouden moeten geidon.
De opheffing van büz. scholen zal ook een
pleister zün op de wonde, die door de ophef
fing van vele openbare scholen is geslagen.
Velen meenen, dat het büz. onderwüs zich wil
ittrekken aan de bezuiniging en zelfs aan vrü
•1111 ge concentratie.
Bij de voorbereiding van he't wetsontwerp is
lot over een andere concentratiemethode ge-
Nergens mag de openbare school ontbreken,
aar behoefte is aan onderwijs, waarin niet fa
oorzien op voor bepaalde groepeu bevredlgen-
geh ouden, da:
ster Col ij n beschaamd
maatregel af t
openbare scholei
ral nu 2ü in vrliwililgen vorm is mislukt.
het i»ü'z. onderwüs. dat steeds heeft ge-
waarop het aanspraak had. behoort nu te
ren in het algemeen belang,
u wordt medewerking afhankelijk gemaakt
regelingen voor waarborgsommen en schul
Maar zit het dan met het beginsel wel
eheel onduidelijk.
We zitten in de politiek, verklaarde de be<
WIJNKOOP (comm.). De bezuiniging is m
!em. maar daarom te meer moet zü worde
~e* heer v. HOUTEN (c.d.u.) wenschte ni-
te werken aan de gedwongen concentrf
voor het blizonder onderwüs. Z0 zou oo
ln het belang van de openbare school zij:
Met het voorstel der Regeering komt de grond-
wettel üke vrijheid van het biiz. onderwijs l
het gedrang. Het is behoorlük. dat de bti:
schoolbesturen worden schadeloos gesteld voo
waarborgsommen en aangegane financleele ver
plichtingen. die vaak niet serine afin.
uitstel waartoe 's geadviseerd. kom
echter te laat. nu do Regeering verzuimd heet
"en weg voor vrüwillige concentrati
maken.
DE MINISTER VAN ONDERWIJS
AAN HET WOORD
Te kwart over elf kwam de minister van
Onderwijs aan het woord.
Hü begon met t» constnteeren. dat grondwet-
tel(Jk©t bezwaren in de Kamer niet zü'n iuge-
Het stellen van minima is niet ongrondwet
tig, al is deze bevoegdheid niet onbegrensd.
Do concentratie is inderdaad bemoellükt door
het ontbreken van een regeling als tfiaos
per. 13 is opgenomen. Dat bezwaar kan di
niet meer gelden. De regeling kan dorps- c
strcekgevoeligheden helpen overwinnen.
Het psyohologlsch argument mist In deze
zaak niet alle waar'do.
De opheffing van openbar© scholen had m
schien beter op andere wüze en ln andere sf*
heft openbai
wils doet z(j dat niet.
Rechtstreeksche bemoeiing
van het bijz. onderwüs staat
Wul is naar de minima gegrepen, eerst met
gelijke
idere
tptabel
Stichten van nieuwe
altijd noodig zijn. Dc n
eval om dat te bewüzen.
[ellng getrorr
ingrijpende re
die nadeel voor de gemeen te b
Don minister worden zeer
n gegeven. Ze zün geclausu
van is reeds
Nijverheidsoi
Heeft men daar bezwaara te
geen halsmisdaad om dit arti 1-
Büzondere „vluehtbeuvolscli.
k moeten blüven; de minis
n bevoegdheden gebruiken.
Alles büeengenomen is he
Regeering een redelük voo:
Replieken
begonnen te middernacht
De heer SURING (R.K.) verklaarde, dat
de minister er niet in ia geslaagd zijn be
zwaren weg te nemen.
De heer TERPSTRA (A.R.) herinnerde er
aan. dat minister Marcbant zich in bezuiniging.-
cijfers wel eens meer heeft vergist en daarom
iet door den minister genoemde cijfer van 1.
nillioen weinig waarde voor hein heeft. Wel
itaat hij voor zijn eigen ciifers in.
Met wat de minister zeidc over de scholen
ran voor 1920 en 1923 wordt geen genoegen
renomen. Een de-el der scholen wordt daarmee
liet geholpen.
De heer DE GEER (C.H.) wees er op. dat "tal
•an openbare scholen gespaard zijn. die bene-
ien de nieuwe limiet waren, grootere zijn op
geheven. Geval voor geval L bekeken en dat
ook voor de bi iz. scholen gebeuren oin
villige concentratie te verkrijgen.
De heer SCHOUTEN: De minister hei
uitdrukkelijk verklaard, dat par. 12 n
meer voor overleg in aanmerking kwa
De heer ALBARDA (S.D.) meende
de denkbeelden van den heer De Gee
overleg niet meer disputabel waren, ze
in zijn i
HAAGSCH GERECHTSHOF
ONTROUWE MAGAZIJNBEDIENDE
Dc magazünbediende C. L M. uit Rotterdam,
is door de rechtbank aldaar wegens mndeplinh-
tigheicl aan diefstal, meennale.i gepleegd ver
oordeeld tot drie maanden gevangenisstraf. M.
had het toezicht over de ia magazünen der N.V.
Borstel fabriek v. d. Dorp aan de Tuinderstrsat
aanwezige voorraad zeemleder. Een tweetal
jeugdig, magazijnbedienden maakten zich her
haaldelijk aan diefstal van pakken zeemleer
schuldig en naar zü verklaarden werden r.j
hierby geholpen door verlachte, -die de pakken
voor hen klaarlegde en van de opbrengst zou
t-generaal vroeg bevestiging van
het
nnis.
Uitspraak 23 December i
BRAMMETJE FLAPOOR EN Z'N VRINDEN
door G. T. ROTMAN
69. Toen Meneer Zandberg zag. dat zijn
belager in de klem zat, kreeg hij moed. Üij
pakte het voeteneind van zijn ledikant, iat
los op den grond lag, en begon daar Bram
metje's kop mee te bewerken! Hoewel Bram-
metje een schedel had, zoo hard als een
hardsteenen stoep vond hij het toch allesbe
halve aangenaam en hij 6pande onder woe
dend getrompetter al z'n krachten in, om
zich te bevrijden.
70. Hij zette z'n handen stevig in fiet
kozijn, werkte zich zoover mogelijk naar
voren en schoot toen opeens met een nik
achteruit Inderdaad zijn poging werd met
succes bekroond, en wel zoo goed. dat het
halfsteens muurtje, dat den voorgevel k'an
het uitbouwtje vormde, bezweek, zoodat
Bram met vensterraam en al buiten op deu
grond rolde.
(Wordt Maandag vervolgd.)
Feuilleton
De geschiedenis van een erfenis
(6
door K. Jonkheid
Oom Christiaan steekt het hij tich. ,Jk ga binnenkort naar
Den Haag, dan zal ik zien, wat ik doen kan."
Thuis vertelt hij het zijn vrouw.
„Zit daar voor ons wat aan?" vraagt ze.
„Feitelijk staan wc er buiten. Maar het gaat over enorme
bedragen. Als wij er ons een beetje voorspannen en het gelukt,
eeu klomp los te krijgen, dan valt er voor ons ook wel een
kluitje af.'*
„Dat 3 niet zeker."
„Laat dat maar aan mij over, daar zorg ik wel voor. Ik ga
morgen naar Den Haag."
.Alleen daar voor?"
„Nee, ik moet toch in de buurt zijn."
Oom gaat niet naar het Departement, maai* naar een
advocatenkantoor.
„Weet u zeker, dat uw zwager kan compareeren in deze zaak?
vraagt de advocaat. „Hebt u oude familiepapieren, proces
stukken of andere bewijzen, waarop ik de aanspraken van uw
zwager gronden kan?*'
„Neen. niets. Alleen dit schrijven van het ministerie."
„O. dus de zaak is nog in haar eerste begin. Wat wilt u
dan. dat wij voor u zullen doen?"
Oom Christiaan zuigt aan zijn sigaar.
„Wij willen wetep, hoe het heele geval in elkaar ziL"
„Maar Milt u dan eerst niet weten, of uw zwager Huidekooper
medegerechtigd is tot de nalatenschap? Daar gaat het toch om."
„Ja, daar gaat het om", zegt oom. „Daar gaat het juist om",
herhaalt hij met een deskundig gezicht. „En dat zal niet
meevallen. Dat is een heel werk. Het loopt over drie eeuwen.
En er mag niets aan haperen."
„Neen", bevestigt de advocaat, „daar mag geen schakeltje aan
ontbreken."
„En omdat dit zulk secuur werk is", vervolgt oom, nu hij oen
draad te pakken heeft, „willen wij dat opdragen aan een secuur
en vertrouwd kantoor, daarom kom ik hier.'*
De ander knikt tevreden en zegt zakelijk: „Goed, die opdracht
geeft u dus. Dat is toch uw bedoeling?"
„Ja, zeker."
„Goed begrepen. We zullen u dit schriftelijk bevestigen en
zien, dat we 't voor elkaar krijgen."
„Afgesproken", zegt oom. Opgelucht gaat hij weg.
De volgende morgen ziet hij bij de post een brief van den
advocaat.
„Zijn die lui gek!" barst hij uit.
„Wat is er?" vraagt oom Henk.
,Lees zelf maar. 't Schijnt, dat ze ons niet vertrouwen."
Oom Henk leest:
Weledele Heer,
Wij bevestigen Uw onderhoud van heden met onzen
heer van Welden, waarbij U ona hebt opgedragen, te
ondei-zoeken in hoeverre de hee.r Anthonius Huidekooper
medegerechtigd is tot do nalatenschap van wijlen
Catherine Huydecoper, weduwe vaD Alexander de Bas,
gewoond hebbende te Batavia en overleden aldaar in 1653
Tevens .maken we U beleefd opmerkzaam, dat hel
onze gewoonte is, van cliënten buiten de stad een
depot to vragen.
Wij verzoeken U daarom, te onze kantore te willen
deponeeren een bedrag van 150.— (eenhonderd vijftig
gulden).
Wij danken U voor de opdracht en verzekeren U,
dezelve zoo correct mogelijk te zullen uitvoeren.
Het nummer van onze postrekening is 998877.
Hoogachtend,
Mrs BRANT VAN WELDEN.
Oom Henk kijkt bedenkelijk en oom Chris verwoed .De brief
blijft een dag liggen.
De volgende morgen vraagt oom Henk: „Wat doe je met die
brief van Brani van Welden?"
„Ja. wat.zul'en we e- mee doen?"
Oom Henk zegt „je", oom Chris maakt er „we" van.
„We moeten er met Dirk over praten.*'
Dirk vertoont bedenkelijk gezicht nummer 3.
„Se vader kan toch die 150,— wel storten?"
„Daar kan ik bü vader niet mee aankomen. Hij weet van
onze actie niets. En dan pardoes 150.vragen, dat gaat niet"
„Denk er eerst nog eens over."
„Daar hoef ik niet over te denken", zegt Dirk koppig. Wat
hem aangaat, kunnen de ooms zich gerust terug trekken. Wat
willen ze eigenlijk?
Oom Christiaan kijkt naar zijn broer, maar diens gezicht is
onleesbaar.
„Kom morgen maar eens langs. Dirk. Tijd brengt raad."
Als Dirk weg is, beraadslagen de ooms.
„Zullen wij dat bedrag voorschieten?*'
,,'t ls de vraag of we er iets aan hebben."
„We kunnen er geen kwaad mee"
„Dat niet. Zwager Huidekooper is wel goed voor honderd-
vijftig gu'den Aan de eene kant kunnen we onaangenaamheden
er door krijgon on aan de andere kant kan ex- soms voor ons
iets aanzitten. Je weet nooit!"
.Al3 Dirk het ons vraagt, kunnen we 't wel doen."
,,'t Is zoo "n gek figuur tegenover die advocaten. Als wij het
depót weigeren, heeft het de schijn, dat we zelf geen ver
trouwen in 't zaakje hebben. En dan hooren we verder oolc
niets. Qaan we door, clan blijven we op de hoogte."
.JJa's waar. Dat is -wel van belang."
Ze praten nog even en 't eind is, dat de ooms het bedrag
gireeren.
VIII
Heer liefhebbers
Willem de Bas is een stevig in elkaar getimmerd boertje m«%
vierkante schouders, gedrongen figuur, bolrond hoofd en klein»
heldere kijkers.
Hij woont in een verre provincie en boert al veertig jaar op
de boerderij, waar hij geboren is en bij vader en moeder op
gegroeid. Die twee zijn al lang dood.
Willem de Bas zit er goed bij, trouwens al zijn buren zijn
welgestelde lui. de meestcn hebben een auto. hoewel ze voor
hun bedrijf eenige paarden op stal hebben en de wagenschuur
vo'doende rijtuig bergt.
Van voren gezien lijkt zijn boerderij een villa. Het huls sfant
hoog achter een goed verzorgde bloemhof en rondom staan
vmchtboomen.
Achter zijn de schuren, de stallen, de landbouwmachines, daar
loopen de kippen en kalkoenen, daar beweegt -cl. het werk
volk. Het heiligdom, dat „het huis" of „de woning" heet, heelt
met die dingen geen gemeenschap.
't Is avond, het gezin zit om de tafel.
„Heb je de nieuwe auto van Appelh'om goz'.en?" 'vraagt de
twintigjarige Pets aan haar broer, die in Groningen studeert
en met vacantie thuis is.
(Wordt vervolgd).
