Jliruuif iYihsrltr (ümmtut HAND Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken POLITIEKE GRONDSLAGEN BOUWWERKEN HET WONDER DER TELEVISIE abonnementsprijs: Pet kwartaal in Leiden en in plaatsen waar een agentschap gevestigd is 235 Franco per post 235 portokosten Per week0.18 Voor hel Buitenland bij wekelijksche zending4.50 Bij dagelijksche zending530 Alles bij vooruitbetaling Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7'/» cf. Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbaar No. 5655 Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936 ZATERDAG 14 DECEMBER 1935 15e Jaargang* gfobmentitprijjen: Van 1 tot 5 regels 1.17'/» Elke regel meer 0.22 Ingezonden Mededeelingen van 1—5 regels 2.30 Elke regel meer0.45 Handelsadvertentiën per regel 0.17'/» Bij contract belangrijke korting Voor het bevragen aan 't bureau V wordt berekend f 0.10 DRANG NAAR PRINCIPIEELE BEZINNING Het ware struisvogelpolitiek om te I dienstige overtuiging. Onze levens- ontkennen, dat de oude coalitiepartijen beschouwing bepaalt mede ons poli- in de laatste jaren van elkaar aigroeien tiek inzicht. Het is eigenlijk zoo, dat in plaats van elkander terug te vinden. We zyn nu al zoover, dat in het kabinet drie rechtsche en twee vrijzinnige par tijen samenwerken; en dat niet alleen als gevolg van der tijden nood, maar ook wegens het ontbreken van een ste vige rechtsche meerderheid, welke des noods alleen het roer kan houden. In eigen kring doet dat telkens vra gen rijzen en velen duchten geestelijk gevaar. Zoo schreef ons nog pas een onzer trouwste lezers, die in 1878, als milicien-infanterist de éérste scherp schutter van het Nederlandsche leger was. dat hij dikwijls in de verleiding komt om 't zijdgeweer der principieele politiek aan te gorden, want, aldus heet het: „elke morgen en elke avond verzet ik m;] in de geest tegen de ziellooze „cri- slsstaatkunde", de zoogenaamde „gods vrede", welke niet anders is dan de rust van het kille graf, dat gedekt en opge smukt is met de schoonschijnende bloe men van giftige planten". Men zou geneigd zijn maar het klinkt al te onwaarschijnlijk in dit ge val om hier van jeugdig ongeduld en ongetemperde jongerenhartstocht te spreken. Doch liever dan een poging te doen om deze en dergelijke verzuchtin gen te corrigeeren, zouden we willen waarschuwen tegen al te groot pessi misme op dit punt. En zulks o. m. op grond van het merkwaardige verschijn sel. dat er juist nu drang en streven is om zich principieel te beraden. Men doet dat aan beide zijden van de histo rische scheidslijn en feitelijk bij alle partijen, al geschiedt het op verschil lende wijzen. De meest sprekende voorbeelden zijn thans de vrijzinnig-democraten en de roomsch-katholieken en daarbij is eenig onderling verband niet te loochenen, al ligt de oorzaak hiervan geheel bij eerst- f zijl genoemde partij. Toen minister Marchant tot de Roomsch-Katholieke Kerk overging wa rén zijn politieke volgelingen van oor deel, dat hij door deze daad tevens op hield lid der partij te zijn, van welke hij jarenlang de onbetwiste leider was geweest en dat hij diensvolgens ook als minister moest aftreden. De laatste gevolgtrekking was logi scher dan de eerste; want hadden de vrijzinnig-democraten niet altijd, gelijk alle vrijzinnigen, beweerd, dat iemands godsdienstige overtuiging geen enkel beletsel kon zijn om als lid tot een vrij zinnige partij toe te treden? Vrijzinnig beteekende immers niet: anti-godsdien stig, maar wat de politiek betreft, a-godsdienstig. Men kan inderdaad niet ontkennen, dat het oordeel over minister Marchant tevens een veroordeeling was van een der hoofdstellingen van vrijzinnige po litiek. En de opvolger van Mr. Mar- gozff chant, minister Oud, heeft de oude fout dan ook eerlijk erkend. „Wij hebben ook wel verkondigd, al dus sprak h\i onlangs, dat godsdien stige begrippen er eigenlijk voor de ïpoJ Staatkunde niets toe doen, dat men de ecfil- godsdienst, als zaak van het gemoed, terzijde zou moeten stellen, als het over de politieke vragen gaat. Bekend is de formule, dat als godsdienst en politiek zich vermengen, beide bederven." Ja, dat is jaar en dag de gewone redeneering geweest; het is over- en overbekend. Maar thans liet Mr Oud er ^nadrukkelijk op volgen: „Zoo scherp kan men het echter niet stellen"en hij verloochende metterdaad het oude, vrij zinnige beginsel in de politiek, teen hij zei„De staatkundige begrippen van den mensch moeten wel in sterke mate worden beïnvloed door zijn gods- godsdienstige en staatkundige overtui ging twee verschillende facetten zijn van eenzelfde levensbeschouwing.' Waarschijnlijk heeft de spreker er niet bij nagedacht, dat er een fijne on derscheiding gemaakt moet worden tusschen hetgeen hij nadrukkelijk on derstreept en wat daarop vclgt. Het eerste is volstrekt „onvrijzinnig". Wij beamen de stelling ten volle, dat ons politiek inzicht bepaald wordt door onze levensbeschouwing, daarbij reke ning houdend met tijden en toestanden. Maar, waarschijnlijk instinctief voel de Mr Oud, dat hierop eenige reserve noodzakelijk was en stélde hij godsdién en politieke overtuiging naast elkaar. Dat wil eenvoudig zeggen, dat de beslissing bij den mensch ligt, dat niet de Openbaring, maar de rede de regel aangeeft. De spreker moest hiertoe komen, om dat hij de stelling wilde handhaven Wij zijn niet alleen democraten, maar ook vrijzinnigen. „De grondleggers onzer richting, al dus Mr Oud, hebben met uit te spre ken, dat wij vrijzinnig zijn, ongetwij feld te kennen willen geven, dat gods dienst en politiek gescheiden zaken die nen te zijn. Vrijzinnig-democratie zij, zoo hebben zij het ons geleerd, ondog matisch. Noch het godsdienstige noch het economische dogma mag haar be ïnvloeden." Men voelt duidelijk aan, dat de spre ker hier worstelde met de taal om aan nemelijk te maken, hoe men eenerzijds kan volhouden, dat „het godsdienstige dogma de politiek niet mag beïnvloe den" en anderzijds moet toegeven, dat „de staatkundige begrippen van den mensch in sterke mate beïnvloed moe ten worden door zijn' godsdienstige overtuiging". En daarom zette hij gods dienstige en staatkundige overtuiging op één lijn. Intusschen gevoelt men hoe gewron gen de logische constructie wordt, wan neer de spreker de juistheid der vrij zinnig-democratische beginselen aan nemelijk wil maken met dit betoog: „Er zijn er velen in onze rijén, die juist op grond van hun godsdienstige begrippen er toe- gekomen zijn ons staatkundig beginsel te aanvaarden. Wij vragen daarnaar niet. Omdat onze partij vrijzinnig is, is het haar voldoen de, dat men haar beginselen aanvaardt en er zich naar wenscht te gedragen. 1-Ioe hij tot die beginselen heeft meenen te mceten komen, make ieder voor zich zelf uit. Daarom is er bh ons plaats voor ieder, die onze beginselen onderschrijft, wat ook zijn godsdienstige overtuiging moge zijn." Zoo onduidelijk als dit betoog veels zins moge zijn, zoo duidelijk blijkt er toch uit, dat ook in vrijzinnig-democra tische kring erkend wordt: Godsdienst en politiek staan niet los naast elkaar, zooals onze geestelijke voorvaderen met veroordeeling van alle Christelijke poli tiek door dik en dun geleerd hebben. Dat is winst. En we erkennen dat te gereeder, als we in een volgend artikel letten op de principieele bezinning, waartoe de Roomsch-Katholieke partij leiding haar geestverwanten oproept en dit alles beschouwen in verband met en ondanks de tegenwoordige politieke situatie. Vast staat reeds: de beginselen waar op de Christelijke politiek staat, laten zich niet negeeren of terugdringen. Ons nieuwe Feuilleton Onze laatste feuilletons Goud en Vuur" en ,J)e Vrek" vielen telkens weer bleek ons dat zeer in de smaak van onze lezers. Voor ons nieuwe feuilleton, waarmede wij heden HEi\ 1 b een aanvang maken /%p en waarvan men hier naast de titel RENTE v*ndt, willen wij de bijzondere belang stelling van onze lezers vragen. Het is van de hand van den heer K. Jonkheid, schrijver van het spannende vervolgverhaal „De Gouden Postduif", dat in dezen jaargang van ons Zon dagsblad werd geplaatst. Het is een spannende familiegeschie denis, waarvoor de auteur zijn gegevens vond in 'n interessant familie-archiefOmdat vele lezers de feuilletonstrook be waren, lieten ivij de copie op breeder maat en iets ruimer zet ten, wat 't lezen vergemakkelijkt. Prov. Staten van Z.-Holland Bcgrooting voor 1936 goedgekeurd De najaarszitting van de Provinciale Sta ten van Zuid-Holland is gister beëindigd. De begrooting voor 1930 werd goedgekeurd. Verder werd besloten tot versnelde uit vee ring van hel provinciaal wegenplan over gaan. waarvoor ten hoogste f 10 mill'oén zal worden uitgetrokken. Alleen de nislan stemden tegen. N.V. AANN. MIJ. J. P. v. EESTEREN BOTTERDAM BELANGWEKKENDE DEMONSTRATIE BIJ PHILIPS TE EINDHOVEN Eerste mijlpaal bereikt! Voorloopig nog groote financieele bezwaren voor toepassing op groote schaal Op een projectieschermpje van onge veer 13 bij 18 centimeter verschijnt het lachende gelaat van mevrouw Stuchoff- Specnhof. Een kort gebaar, een paar ter zijde gesproken woorden en dan zet zij, met warme altstem, een Fransch chan son in. 't Geluid, aanvankelijk wat zwak, wordt alleng9 forscher; het oor wordt vrijwel bevredigd, maar het oog verlangt naar beterl Trillingen en don kere vlekken, met korte tusschenpoozen optredend, doen afbreuk aan de scherp te en de gaafheid van de projectie. „Stoornissen van voorbijrijdende auto's", fluistert een deskundige ons in het oor en wij kijken zeer verbaasd! Maar dan volgen er momenten, waarin het beeld stabiel en rustig is, de veramle ringen van de gelaatsuitdrukking, het ge baar der handen, dat de beteeken is van hei gezongen woord onderstreept, zijn thans duidelijk waarneembaar. Als mevrouw Stachoff-Speenhof, na haar lied te hebben beëindigd mei een ondeugende minnen! van het projectieschennpje de vraag stelt: „Komt het allemaal in de krant?", beteugelen "ij niet moeite de neiging tot een krachtig applaus Als geluidsfilmpje zou het gebodene verre van volmaakt geweest zijn; als televisie-uitzending en dat is het! wordt het een groot en alleszins ver diend succes! De demonstratie, gegeven voor een aantal journalisten en medewerkers aan radio vakbladen, die gast zijn van de N.V. Phi lips' Gloeilampenfabrieken te Eindhoven,1 betreft een completen, zeer modernen tele visiezender en -ontvanger, waarvan de stu dio met het opname-apparaat zich in het laboratorium bevindt, terwijl de eigenlijke radio-zender, die golven uitstraalt van 7 meter, opgesteld staat op een hoog punt van een der fabrieksgebouwen, 300 meter van de studio verwijderd. Het gezelschap genoodigden bevindt zich in het Philips Ontspanningsgebouw, waar in een experi menteervertrekje de Philips-televisie-ont- vangcr geplaatst is. Uiteenzetting van Dr. Balth. v. d. Pol Het was een van de onvermoeide weten schappelijke werkers in de Philips labora toria, Dr. Balth. v. d. Pol, die aan deze belangwekkende demonstratie een inleiding had doen voorafgaan, waarmede, hij zijn grootendeels niet deskundig gehoor op po- pulair-wetenschappelijke wijze in de gehei men van het wonder dor televisie inwijdde Na de gedachte, die aan de televisie ten grondslag ligt besproken te hebben, wees hij er op dar het thans mogelijk is een stad als Amsterdam of Londen of Berlijn met behulp van één zender, in de stad of in de directe omgeving geplaatst, van televisie te voorzien. Geheel Nederland zou echter meerdere zenders vragen. Dit houdt ver band met het gebruik van golven van 7 nieter. De langere radiogolven zijn n.l. te log voor het overbrengen van de heelden en daarom moet de toevlucht genomen worden lot de veel beweeglijker korte golven. Deze dragen echter bij lange na niet zoo ver als de langere golven van den gewonen roep. Wel kan men televisie heelden langs kabels zenden naar een tweeden zender, maar daarbij zijn speciale kabels noodig. die -van een zeer bijzonder type moeten zijn zooals er thans in Holland nog geen enkele is gelegd. Een mogelijkheid bestaat verder per ultra korte golf gerichte radio. Dit gebied van de televisie is echter nog in ontwikkeling, evenals vele andere details. Een tweede demonstratie Na deze korte inleiding vond een tweede demonstratie plaats in het Natuurkundig Laboratorium; ditmaal van een buiten opname. De televisie-camera is thans op de binnenplaats gericht, waar eenige jongens druk en vroolijk bezig zijn met handballen. Mede dank zij de gunstige weersge steldheid een helder blauwe lucht slaagt deze demonstratie zeer naar wensch; op 't scherm van het televisie ontvangapparaat verschijnt het gansche vroolijke tafreel van de binnenplaats, tot in vrijwel allo details uitstekend waarneembaar! Dat een en ander het resultaat is van ja renlang experiméntéeren in de Philips- laboratoria, behoeft nauwelijks betoog. Van de directe uitzending van buitenlafreelen onder natuurlijke belichting heeft Philip:. op 't continent de primeur en als zoodanig vormt zij ongetwijfeld een mijlpaal voor de ontwikkeling van de televisie, terwijl het een verheugend feit is dat ons land thans ook op televisie-gebied in de voorste rijen staat. Beloften voor de toekomst De experimenteele televisie-zender, thans door Philips in bedrijf gesteld, dient voor loopig uitsluitend voor onderzoekingsdoel einden. Met deze zend- en ontvanginstallatie zal een groot aantal experimenteele uitzendin gen plaats vinden, die verdere verbetering van het systeem ten doel hebben en die te vens nadere gegevens zullen verschaffen omtrent de reikwijdte der ultra korte gol ven. Tot dusverre is gebleken, dat de prac- tische bruikbare werkingssfeer voor eei dergelijken kortegolfzender niet grooter i: dan maximum 40 K.M. De mogelijkheid on televisie naar de practijk over te brengen houdt hiermede ten nauwste verband, daar bij een dergelijke beperkte werkingssfeer een groot aantal Lenders voor een land Nederland noodig zou zijn, waardoor de kosten voor de uitzending zeer hoog zouden Worden. De demonstraties te Eindhoven toonen overtuigend aan, dat televisie tot de tech nische mogelijkheden behoort en dal eerder overwegingen van financieelen dan van technischen aard de oorzaak er van zijn. dat het nog wel °emgen tijd zal duren voor van een practischen uitzenddienst voor het geheele land sprake zal kunnen zijn. ACHTERSTAND IN ONZE DEFENSIE Rede van Prof. Jhr. de Savornin Lohman te Groningen We moeten offers brengen De afdeeling Groningen van het Nat Jongerenverbond heeft gister een druk bezochte Leger- en Vloot- avond gehouden. Door Prof. Jhr. Mr. B. C. de Sa vornin Lohman, lid van de Eerste Kamer, werd een rede gehou den over het onderwerp: „De achter stand in onze Defensie". Ondanks de les van 1914, aldus Spr., zijn e steeds achteruit gesukkeld. We zijn al tijd geneigd tot vaderlandsliefde op een koopje. Deskundigen laten sombere klan ken hooren cn in het buitenland be schouwt men ons als vrijwel weerloos. Zóó erg is het ge lukkig niet, maar het is onze taak dien indruk weg te nemen, èn met het oog op de preven tieve functie onzer defensie, èn omdat Prof. Jhr. alleen een land dat de savornin lohman zich offers getroost op hulp kan reke nen. Men moet kunnen spreken van „brave little Holland", gelijk men sprak van „brave little Belgium". Ons volk moet de waarheid hooren. Spr. waardeert het in de regeering, dat zij open kaart speelt, b.v. bij de motiveering van het weerfonds. Het is toch te erg, dat wij 8.69% onzer begrooting voor de defensie uitgeven en Denemarken zonder koloniën 16.3%. Vervolgens stond spr. stil bij de inter nationale situatie en het Italiaansch-Abes- iijnsch conflict. De Volkenbond, die den oorlog Italië— Abessinië niet heeft kunnen voorkomen, unctionncert nu weliswaar, maar met hor en en stooten enzal Abessinië niet tóch nog het slachtoffer worden? Wij hadden dit alles niet kunnen voor zien! Inderdaad... maar andere naties even min. Deze hebben echter begrepen, dat een goede defensie-politiek dergelijke mogelijk heden vooraf moet verdisconteeren. Daarbij wij èn in Europa èn in Indië aan zeer bijzonder groote gevaren blootgesteld. Gelukkig begint er nu kentering te Ko men. Het Ned. volk gaat zich de oogen uit wrijven. Het gaat om ons onafhankelijk volksbestaan, waarvoor geen offer te groot mag zijn. Ook gaat het om Indië, welks verlies voor Nederland èn voor de Indische volkeren een ramp zou zijn. Wij moeten be reid zijn voor ons imperium te offeren. Thans vooral is krachtige propaganda noo dig, omdat de regeering moet gevoelen de natie achter zich te hebben en ook het par lement moet beseffen, dat er in Nederland iets is veranderd. Wij verafschuwen den- oorlog. Maar al- wij pal staan voor onze defensie, doen wij dat juist om den oorlog te weren, mede omdat een weerloos Nederland en Indië een internationaal oorlogsgevaar zijn en ook, omdat wij niet door eigen gierigheid, slapheid en gemakzucht mogen verspelen, wat ons door Hooger Bestel is toever trouwd. In den Kroningseed kan men le zen: „Ik zweer, dat fk de onafhankelijkheid van het grondgebied van den Staat met al Mijn vermogen zal verdedigen en bewa ren". Het Nederlandsche volk moet het een heilige plicht zijn, het onze geliefde en ge- eerbiedigde vorstin mogelijk te maken, deze plechtige gelofte aan het vaderland gestand te doen! Stormschadeverzekering Een specialiteit op het gebied van STORMSCHADE-VERZEKERING Algemeen Onderling Waarborg Genootschap „RENOVATOM" te Amsterdam - Spuistraat 219/21. Tel. 35626 Vraagt eens een prospectus aan! VOORNAAMSTE NIEUWS Uit nummer bestaal uit DRIE blaflen en het Zondagsblad De Eerste Kamer heeft met 29 tegen 12 stemmen besloten tot toelating van Graaf, de Marchant et d' Ansembourg. De Tweede Kamer heeft de behandeling ■an de begrooling van Onderwijs voortgezet. De korting op de Indische pensioenen is jor een iaar verlengd. Mr Goselinq heeft vragen gesteld over het incident-Kortenhorst bij de onderhandelin* gen met Duitschland. De Groningsche wethouder de J. is in ver* band met verduisteringen ter beschikking. in de justitie gesteld. Gister is te Den Haag de Ned. Hero- Oranjekerk in gebruik genomen in tegen woordiqheid van de Koningin en de Prinses, De 29ste partij EuweAljechin is geëin digd met remise. Een verklaring van Euwe over het incident. Ernstig ongeluk bij 'f rangeeren te Hoorn, De Parijsche vredesvoorstellen zijn gepu bliceerd. Mussolini heefl besloten nadere toelichtingen te vragen; Abessinië wenscht de zaak voor de Volkenbond gebracht te zien Minister Hoare heeft in Zwitserland bij n ongeluk zijn neusbeen gebroken; toch zal hij aanwezig zijn bij het Lagerhuis-debat Donderdag a.s. Een Ministerie verhuist In de Memorie van Antwoord op het wets ontwerp tot wijziging van de begroot ing 1934 van Onderwijs geeft de Minister een over zicht van de uitgaven die gedaan zijn voor de verplaatsing van het Ministerie naar de Oostduinlaan te 's-Gravenhage. Uitgegeven is voor den Rijksgebouwen, dienst f 53.029, archiefstellingen f 6073, gordijnen f 2227, kantoormeubilair f 8760, overbrenging van meubilair f 1400, di versen f 1724. Wat betreft het woordenboek der Neder landsche taal deelt de regeering mede, dat aan dit woordenboek wordt doorgewerkt en wel in de hiervoor eenmaal aanvaarde spelling. Er valt niet aan te denken nog een gewijzigde spelling in te voeren voor een werk dat reeds voor meer dan 2/3 gedeelte is gereed gekomen. De Begrooting van 's Gravenhage Belangrijke Nota van wijzigingen. Opcenten personeele belasting worden niet met 25 pCI. maar met 20 pCL verhoogd. De begrooting van den Haag valt f975.000 tegen, zeggen B- en VV. in een nota van wijzigingen op de ontwerp- begrooting 1936. Het is een gevolg daar van, dat verschillende ontvangsten en uitgaven bij nadere raming zeer ongun stig zijn uitgevallen. Hier staat echter tegenover dat het sub sidie uit het werkloosheidssubsidiefonds f 650.000 meevalt, terwijl bovendien f 10.000 wordt ontvangen als extra-toeslag voor brandstoffen. Medegedeeld wordt, zooals reeds door ons gemeld, dat de salarisverlaging na in het G. O. te zijn geweest, niet 5, doch 4 pCL zal bedragen. In verband met een en ander stellen B. en \V. voor het aantal opcenten op de personeele belasting niet met 25 doch met 20 pCt. te verhoogen- Medegedeeld wordt verder, dat de winsten van het G.E.B. met f50.000, die van de telefoon met f25-000 en die van de waterleiding met f30.000 hooger geraamd kunnen worden- HOFJACHT Te Gorsel cn Niersen is op de particu liere bezittingen van H.M de Koningin een hofjacht op groot wild gehouden, onder lei ding van den jagermeester van H.M. de Koningin, den heer W. Brandsma. Na af loop dejeuneerde het gezelschap in het Koninklijke Jachtslot te Gortel. Hebt gij wat te zeggen in Uw huis of niet? Ja toch zeker? Maar hoe zit het dan hiermee? Gij zegt: Geen bioscoop in mijn huis. geen Zondagssport, geen dancing-nieuws, niet wat het tooneel brengt, enz. Maar dagelijks komt er een dit alles in Uw huis brengen. Die trekt zich van U niets aan. Die ondermijnt stiekum heel Uw goed bedoelde Christelijke opvoeding. Maar zijt ge dan geen baas in Uw huis? Men zou haast zeggen van niet. Want die gevaarlijke vreemdeling stoort zich aan U niet, engij betaalt hem ook nog voor zijn „diensten". Zoo hebt gij de neutrale krant nooit bekeken misschien. Maar toch is het immers zoo? En nu nog eens? Wie is baas: U of de krant? Kan de wereldsche krant in Uw huis nu letterlijk alles maar inbrengen wat ze wil Neen toch zeker? Wees baas in Uw eigen huis en zeg: bij mij in huis de Christelijke krant.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1935 | | pagina 1