ONDERWIJSBEGROOTING
DE VREK
VRIJDAG 13 DECEMBER 1935
DERDE BLAD PAG. 9
Tweede Kamer
MINISTER SLOTEMAKER DE BRUINE
AAN HET WOORD
19 stemmen een motie-MolIer
aan inzake het ontslag van
Prof. van Calcar te Leiden
Vergadering van 12 December
Overzicht
Minister Slotemaker heeft ten aanzien
m de hanteering van art 185 der Gemeen
tewet wat water in den departementalen
wijn gedaan. Met de nieuwe jurisprudentie
zal het wel zoo'n vaart niet meer loopen.
Pe Kamer in haar geheel zal door deze
niededeeJing bevredigd zijn.
De lyriek over dan staat en paedagogische
en onderwijskunde beginselen weid tot sim
pele proporties teruggebracht. Het .vare
mogelijk geweest deze eenvoudige dingen
eenvoudig te zeggen en buiten de Troon
rede te houden.
Over de stijging van zijn begrooting zei
de minister dingen, die duidelijk doen
zien. dat heed andere wegen zullen moe
ten worden bewandeld om tot positieve oc-
zuiniglng te kpmen.
In zake de spelling gaf de minister een
bescheid, dat niet algemeen bevredigd zal
hpfcben. De commissie voor de nog onopge
loste taalvragen zal wel worden uitgebreid.
Bij de afdeeling „Hooger Onderwijs" ont
stond een relletje tegen den minister over
het ontslag van een professor te Leiden.
Het kwam ons voor. dat de meerderheid
der Kamer, die de motie-MoUer hielp aan
nemen, op ^en stoel der Regeering zich
plaatste. Dat de minister door deze stand
rechtelijk niet zeer juiste daad zich zal la-
tep beïnvloeden, gelooven we niet
De kwestie van het Lorentzlyceum werd
verschoven naar het bezuinigingsontwerji
Verslag
Onderwijsbegrooting
Kamer zette de behandeling der hegroo-
Wat
'et betreft, consta
let principieel h&i
leid de daad
art 135 der Gemeente-
ie de mlniater. dat men
lng van bet artikel ult-
zlchtlgheld aanbeval en
n de nieuwe juriapru-
mogoltJkheid ontstond om
aken van wettelijke be
an de Kroon ongedaan te
Afwachten van den beroepstermtJn ts In
bet algemeen wel wenschelUk. maar snelle
sohorslng kan soms in 't belang van belde
partijen zfln. Voorshands moet strtjd met
heï algemeen belang niet worden gecon
strueerd. De minister zaJ de kwestie eer
lang-nader moeten overwegen, in verband
met een ingekomen advies van den Raad
van State.
Ketelaar brt
De bestaande kweekschoolopleiding ia geens-
□den anderen
Overheid niet
kan doen. wat op dit gebied van haar gevraagd
wordt De maatschappij houdt zich roet dit on-
:ds bozig. Nu ook de gemeenten op
bezuinigen, nemen de bijzondere
neutrale scholen sterk i
jraan dus doei
>ereldend onderwijs
tref ti...
Wat het V.H. en M.O. betreft
- j|É' op dit gebied nog Iets
nlnlst
heeft het optil
té kunnen doen, zelfs
deee materie opgedane ervaring.
Dó minister sprak zUn afkeer voor staats-
paedagog e uit maar paedagogische vragen
gaan toch niet buiten hem om. HU moet bv.
iÜn aandacht geven aan de aansluitingen van
verschillende takken van onderwijs cn aan het-
een ln de maatschappij groeit ten aanzien van
aderwHsbehoeften.
Voorzichtigheid met paedagogeu en medici»
waartoe de heer Zijlstra aanmaande, wil de
betrachten.
-schillende paedagogische vragen Is
het advlei
adv
is deze
^Ondei
Lad gevraagi
Wat de subsidies betreft
Ztjlstra aanmerking maakte, merkte de minli
ter op. dat die voor de cltó te Parijs al van 1934
dateert
De steun voor de jamboree komt langs an
deren weg weei terug in de kassen van mid
denstanders en gemeentebesturen.
-olksbelauger
rend gezocht
en sangegevi
met al zijn
De financleele uitwerking der pacificatie
Is reeds lang ln onderzoek, maar men heeft
nog geen botore oplossing dan de geldende
Voor 1936 ts de begrooting g-est
volg van de 3.6 ralllloen voor nl
gelders en van het accres. Maar c
ölet ln een toenemend aantal lee:
ln de stijging der salarissen. He
salaris Is n). gestegen van 2154 tol
Voorts heeft d«* verhooging van de
leeftijd niet geleid tot een verm
het aantal leerlingen
gemiddelde
2228 gulden.
j toelatlngs-
Wat het spellingvraagstuk betreft,
moet nog allerlei worden beslist, ook i
taalgebied.
De spellingregels van 1934 staan niet ln
eigenmachtige onderwijzer
Want er zön nle
staan, o.a. bij dé
erkend door voorsï
1934, bv. da heer -
we moeilijkheden ont-
erkwoorden. Dit wordt
nders van de spelling-
De Regeerlng kan
spelling -
Br wordt nog overlegd over een nieuwe
commissie of uitbreid ng der commlssle-
v. Hoerlngen. Aan prof. Wille zal de minis
ter denken, evenals, aan allerlei anderen.
Aan onderwijzer
tesef moeten woi
oe geschiedt De r
Er volgden
irkeerde hanteer
185 der Gemeentewet van het recht i
pellatte gebruik zal maken.
De heer v. DIJKEN (a.r.) bestree/
ling van den minister, over het sch
het gezag der Kroon-
De MINISTER dupliceerde.
Bij de afd. „Departement" ontwil
heer COOPS (lib bezwaren tegen I
ilnlster zal doen. wat hij kan.
De MINISTER meende, dat de
minister zich van bepaalde hulp i
geueraal besproken moet worden
haven van den post heeft niets t
den lust om -on dlre^teur-gener*
Do afdeeling werd goedgekeurd
Hooger Onderwijs
Mevr. DE VRIBS-BRUINS (s.d.) ontwikkelde
bezwaren tegen evcntueele opheffing van den
leerstoel voor sociale geneeskunde te Ut
De heer MOLDER (r.k.) raadt den
HOLLANDSCH-
ZWITSERSCHE
REEPEN
GRATIS NAAR!
NOORWEGEN - DE RIJN - DE ARDENNEN
ZWITSERLAND - TYROL - DE RIVIÈRA
ZOOMEDl R11ZEN VOOR OE JEUGD
EEN SIMPLEX R IJ WIEL
Koop» doortoe bij Uw winkelier
1 Hollondrch ZwiUerwho Chocolade reep
1 Volle Melk reep
1 m Hozelnoot reep
I Toffee reep
Nootvruchten reep
Vroogt doorbij een „invulbiljet" onzer
elen voor bacteriologie,
ïeneeskundo. Do centrale
i nevengestelde blijft De
,d bezwaren
do leerstoelen voor Hc-
breeuwsch te Utrecht en to Groningen. Ook
klaugde hij, aat nooit een volgeling van Hoede-
ïsprak de Leldsehe
pelBke lez
inclui
Dat I
eng s
De heer COOPS (lib.)
ters voornemens ter voorziening ln de va
Kernkamp te Utrecht.
De heer ZIJLSTRA (a.r.) wees er op,
elke bezuiniging weer gezegd wordt:
dat moet nu Juist niet gebeuren. Er sto
geen andere wog open. dan hU 1
eld heeft
De MINISTER
•el blUki
ildo, dat vandaag of morgen
i ln Utrecht wordt benoemd,
de clté kan worden, gesproken als het
isrdam ls de minister
In bespreking.
Er zouden vtlf hogloeraren afvloeien; 1 te
Lelden. 3 te Utrecht en 1 te Groningen.
Over de sociale geneeskunde ls de minister
noc ln overleg; vast staat dus rog niet dat de
leerstoel te Ütrecht verdwijnen zal.
De veelbesproken concentratie te Le den bood
uitzicht op de meeste bezuiniging. Zo kan
moellllk uitvoerig worden besproken Van op
schorting der beslissing kan geen sprake zijn.
Zij ls op louter zakeltike gronden genomen. Do
eene hoogleeraar was niet bereid tot de com
binatie. de andore wel. Renlge diskwalificatie ls
niet ln het spel.
Troolsche hyg
meer worden o
met organisaties
Itffe3teld tot na de he-
zulniglngsontwerp. Met
>n danrna is beslist
kan ln Groningen en
serd door den Oud-Tos-
•cren van confesslonoe-"
s een fantasie. Er ls op
opge-
•oldoende gegrond schijnt
ner alle gewlr--"-
i faculteit teget
latle. De Kamer kan zich c
De motle-Mollér werd aangenomen met
68 tegen 19 stemmen. Voor: r.k. en links
mot de heeren Llngbeek, Arts. v. Houten.
Days en Sneevliet
De afdeeling werd vastgesteld.
Voorbereidend Hooger en M.O,
Mevr. BAKKER—NORT (V.D.) bepleitte sub
sidie" voor hot Lorentz-Lyceum to Eindhoven.
L>e heer FABER (S.D.)
van te groo.te hooger-
vcirzooht den rotnlst
üJin de aansluiting van lager en middelbaar
onderwijs. Zou van do eersta klos bij net
V. H. en M. O. niet een proefklas kunnon wor
den gemaakt om ann het eind van eken cursus
te kunnen beoordeelen wie in aanmerking, ko.»
men om het onderwijs te blijven volgen?
In "zake het Lorentz-Lyceum werd een meer
bevredigende oplossing gerraagd.
De heer ijjZERMAN (S.D.) besprak
ilf^ - --
daarvai» de oöri&ak
De te groote specialisatie?
heer IC. TER LAAN (S.D.) bepleitte het
ivnrecht B voor het instituut-Hommes te
rezand.
heer COOPS (Lib.) steunde het verzoek
aanzien van het Lorvntz-LyceUm.
heer MOLLER (R.K.) verzocht het af-
van lesuren ten bate van werklooza
-ren mogelijk te maken. Hij wenschte de
:li>khei<i van subsidie voor het Lorentz-
um open te honden,
heer VAN DIJKEN (AR.) vroeg 's minis-
standpunt ten aanzien van de salarlsrege-
ste-ocLe de grond vooi
MINISTER zei de, d:
Lens M-O.-gymnastlel
Do mogelijkheid -
op het dril-
dero dergelijke Instituten is beslist, zal het
echter moeilijk zijn te blijven weigeren. Een
nauwkeurig onderzoek zal nog worden Inge
steld. eer de minister zijn beslissing neemt
Ten opzichte van het Lorentz-Lyceum ts nog
niet een zekere belofte gedu-an. Wordt de onder-
wijs-bezuiniging aangenomen, dan is hot uit.
Voor uitzonderingen bestaat dan geen rechts-
Er zijn te groote H.B.S.-klassen als schaduw
zijde der bezuiniging.
De salarlsregeling voor het M.O. is een moei
lijke puzzle. de minister is er druk mee bezig.
De aans-luitmg van liet Lager bij het M. O.
stein en -Gerhard wordt uageguan wat zou
De afdeeling werd goedgekeurd.
AVONDVERGADERING
In de Avondvergadering werd begonnen met
Nijverheidsonderwijs
DE VRIES-BRUINS (S.D.) maakte
tegen beperkende bepalingen voor
Jesn.jverheldsonderwlja wat den toela
tingsleeftijd betreft.
Mej. METER (R.IC.) weaa op het tekort aan
geschoolde arbeidskrachten. Bezwaar werd ge
maakt tegen de uniforme regeling van den
tweejarigen cursus. Tegenover bet leerling
vezen stond mej. Meyer sceptisch; het stelsel
ïeeft hier, ln tegenstelling met België cn Zwlt-
icrland, geen wortel gesc-hoton. Ook daarom Ls
ange,r nijverheidsonderwijs gewenscht. Tei,
slotte werden salarisbelangen van leeraressen
ple-lt.
De heer GROEN (R.K.) drong er op aan op
Mei
relljk i
i beei
hotel
«soncel on meet gelegenheid voor mdorwös
huishoudelijke vakken, nu vtouw hoe
-nger hoe men onar vrouwelijke beroepen
wordt teruggedrongen.
De heer STEINMETZ (R.K.)
larlge
de S-
jPP—lilj In—1^—
gelding te brengen- We moeten de jeug
dige arbeiders zoo tang mogelijk vasthouden.
De heer WENDELAAR (Ub.) was van mee-
ndot de omzetting van drie- ln tweejarige
irsusscn geen bezuiniging brengt doordat zt
gevolgd word'.-o door avondcursussen, die ook
ten. De minister scheert alles te vee!
kam.
r K TER LAAN (S.D.) borduurde op
omzetting van 3-jarige ambachtsscholen
In 2-jarige ln nadere overweging te nemen,
zulks op de overweging, dat een tweejarige
opleiding ln vele gevallen onvoldoende is om
een vo.doendeu praCtlschen en theoretischer
grondslag te Irggen voor de nood-lge ontwikke
ling van aanstaande vaklinden.
De heer 3C-I.lt>TRA (A.R.) was niet onder
den indruk van de actie der leeraren om drie
jarige cursussen- -voor de- ambachtsscholen. Er
zijn tai van bevoegden, die anders oordeelen en
van meeuing zijn, dat het ouderwijs door de
•twee-ju-ilgo cursussen verbetert
De huishoudelijke voorlichting ten platte-
lande verdient eer billijke bejegening.
De hoer LOÜWES (Lib.) drong ook aan op
meer steun voor het hulshoudonderwijs ten
platte lande.
De heer SNEEVLIET (R.S.A.P.) was ook
ZATERDAG 14 DECEMBER
HILVERSUM I 1875 AL KRO-Ultzending.
8.009.15 en 10.00 Gram.pl. 11.30—12-00
Godsd. halfuur. 12.15 Gram.pl. 12.30 Or
kestconcert en Gram.pl. 2.00 Voor de
jeugd. 2.30 Sport. 3.00 Kinderuur. 4.00
Schlagermuziek. 5.30 Esperanto. 5.45
KRO-Boys. 6.20 Lezingen en Grapi-pl-
8.00 Berichten. Reportage. 8.20 Radio-
Sportrevue. 9.15 Voordracht. 9.40 Orkest
concert. 10.30 Berichten.
HILVERSUM II 301 M. VARA-Uitzending.
10.00 VPRO. 7.00 VRO. 8.00 Gram.pl.
10.00 Morgenwijding. 10.15 Orgelspel en
Gram.pl. 12.00 Trioconcert. 12.45 Gr.pl.
1.00—1.45 Trioconcert. 2.00 Gram.pl. 2.30
De Troubadours. 2.45 Bijenpraa'tje. 3.05
Vervolg concert en Gram.pl. 5.00 Lezing.
5.15 Solistenconcert. 5.40 Literaire cause
rie. 6.00 Orgelspel. 6.30 Vervolg van 5.15.
7.00 V.R.O. 8.00 Berichten. 8.15 „Die Fle-
dermaus", 9.45 Berichten. Toespraak.
10.00 Vervolg operette.
DROITWICH 1500 M. 11.20 BBC-Northern-
orkest. 12.35 Orkest. 2.20 Populair con
cert, 3.20 Orgelspel. 3.50 Orkestconcert
mmv. solist. 4.50 Gram.pL 5.20 Septetcon
cert. 5.50 Relais uit Amerika. 6.50 Sport-
praatje. 7.05 Welsh intermezzo. 7.20
KETELAAR (V.D.)
meent dat ln
nging
De .MI.Vb'TEP. za.! de
landbouwhuishoudonderwijs naar Landboi
bespreken met zijn ambtgenoot. Dr Deckers.
De huishoudelijke voorlichting ten platte-
lónde ls geen ond
zal blijven; allee
methode hoe de voornentmg ten piatieianc
ln de steden gelijkelijk kan worden be-haudeld.
In het oordeel over de tweejarige cursus
staat de eene deskundige tegenover den and«
De ambarhtsschool bedoelt niet specialisten
te kweeken: maar wil een grondslag leggen
óm daarop voort te bouwen. In Amsterdam zijn
reeds 2» jaar geleden de cursussen In twee
van practle) zijn o
ders van tweejarig»
Do bezuiniging door deze cursussen, wordt
niet te niet gedaan door kosten van avond-
ntjverheldsondeiwljs en wachtgelden. Er Is zoo
veel overgang naar een anderen staat des levenj
bij het meisjes-nijverheldsonderwljs, dat
voortdurend aanvraag is.
Verkorting van lesuren zou drukken op d«
minister bezuinigt liever niet oi
voorstan-
tvijzc.
spoediger
plai
echter
blljve
De kwestie van plaatsgebrek wórdt ook
verschillend beoordeeld. -
,De verlippging Van cfej leeftijdsgrens
Jóngens Is niet bestreden. Als regel ls ook
.de meisjes de maatregel goed; ze zijn
beter ln staat het onderwijs te volgen.
de protestvei-gadering was
zich aan gestooten heeft!
dat de mlnlsl
Vaedagogen t
den tot hedei
>eten
ictlsch netzelfde
Lager Onderwijs
LTNGBEEK (H.G.S.) v
n te onderzoeken hoe ln
t christelijke
Gevraagd werd
san bijbelkennis onder de leerlingen d
bare school. Het ls noodig bljbolkenn|,
léerprögram der openbare school op tt
Het ls onvoldoende godsdienstkennis buiten de
schooliiren te onderwijzen. Op deze wijze w<
het bijbelwoord uit de school ire worpen.
- De MINISTER: Leest u eerst nog eens
Memorie van Antwoord en durf mij dan
eens ln de oogen te kijken.
De heer VAN HOUTEN (C.D.U.) wilde a
drong op de gemeentebesturen, opdet do i
strekking van voeding en kler-duig op onbo-
krompen wijze geschiede.
Verder werd aandacht gevraagd vo
onderwijs aan schipperskinderen. Het
bij het vervolgonderwijs moet worden
De heer THIJSSEN (S-D.) keurde het af. dat
de Regeering van de examens een winstobject
-maakt Ook de U.LO.-t
cand-ldaten veel te veel
mag niet aan partlculh
--gel a t«-
afnemen er
:-reeni gingen
.laatschappelijke aeugdeu. Maa
r is een politieke groep, dio daartegenove
reemd staat en ook tegenover onze national
■aarden.
Een marxistisch georiënteerd onderwijze
an de genoemde deugden niet waardceren ei
nde-rwijzen. Hij staat daar ho >gstens absoluu
otdoen aan wat de wetgevet van de
wijzers verwacht.
wljstoezlcht kan op dit pum
nd-ea-wljzer denkt -
der openbare school,
heer TILANUS (C.H.) onderscheidde
a bijbelkennis en godsdienstonderv
Bijbelkennis behoort op de
Er ligt I
de i
De voorstanders van de openbare schoei
;n zelf hun leegheid en er zijn er, die spreken
an een levensbelang voor de openbaro school
ni bijbelkennis te onderwijzen.
Vijftien jaar geleden kon het als verplicht
ak niet ln de wet komen: misschien staat
i deze kentering der tijden er gunstiger v<
Godsdienstonderwijs gaat verder; te betr
is het dat het prar-tlsch n'et mogelijk ts
ubsddie 1
Ook on.
op do op-?nbarc-
irgaderlng
Week-End-programma. 8.05 BBC-Theater
orkest. 8.50 Geraldo's orkest. 9.50 Berich
ten. 10.20 BBC-orkest.
RADIO-PARIS 1648 M. 8.20 Gram.pl. 12-35
Nat. orkest. 4.20 Gevar. concert. 8.20
Zang. 9.05 Concert
KEULEN 456 AL 11.20 Populair concert
12.35 Symphonieeoncert. 1.35 Gram.pl.
3.20 Vroolijk programma. 7.30 „Gesang
ins Gliïck".
BRUSSEL 322 en 484 M. 322 M.: 1.30—2.20
Orkest. 4.20 en 4.50 Gram.pl. 5.20 Nederl.
muziek. 7.35 Piano-recital. 8.20 Operette
concert. 10.3012.20 Populair concert.
484 m,: 12.20 Max Alexys' orkest 1.30
2.20 en 4.35 Gram.pL 5.20 Populair con
cert. 6.50 Solistenconcert. 8.20 Symphonie
eoncert. 8.50 Hoorspel. 9.35 Vervolg con
cert
ZONDAG 15 DECEMBER
HILVERSUM I 1875 M. 8.30 KRO. 9.30
11.30 KRO. 8.30 Morgenwijding. 9.30
Kerkdienst u. d. Geref. Kerk te Rijsoord.
Voorg. Ds. D. Pol. 12.15 Gram.pl. 1.00
Lezing. 1.20 Orkestconcert en Gram.pl.
3.00 Gram.pl4.30 Ziekenlof. 5.00 Gewijde
muziek. 6.00 Orgelspel. 6.25 Kerkdienst
uit de Ned. Herv. Kerk te Den Haag.
Voorganger Ds, G. P. van Iterzon. 7.45
Berichten. Causerie. 8.15 KRO-Boys.
8.55 Pianoduetten. 9.05 Gram.pl. en orkest
concert 9.55 Pianoduetten. 10.15 Orkest
concert 10.30 Berichten, Gram.pl. 10.40
Epiloog.
HILVERSUM n 301 AL 8.55 VARA. 12.W
AVRO. 5.00 VARA. 6.00 .VPRO, .8.00
32.00 AVRO. 9.00 Berichten, causerie. 9.30
Orgelspel. 10.00 Lezing. Gram.pl. en voor
dracht. 10.45 Hollandsch strijkkwartet.
11.15 Lezing. 11.30 Vervolg van 10.45,
12.00 Renova-kwintet. 12.50 Causerie.
1.15 Kovacs Lajos. 2.00 Boekbespreking.
2.30 Omroepoi-kest. 3.00 Piano-recital.
3.30 Omroeporkest. 4.30 Gram.pl. Sport
nieuws. 6.00 Lezing. 6.80 6.45 Herv-
Kerkdienst 8.00 Berichten. 8.15 Kovacs
Lajos. 9.20 Causerie. 9.30 Radio-Journaal.
9.45 Concertgebouw-orkest 11.00 Be
lichten.
DROITWICH 1500 AL 9.50—10.25 Kerk
dienst. 12.50 Orkestconcert. 1.50 StrijK-
sextet 4.05 Orkest. 6.20 Viool en piano.
7.05 Voordracht 7.15 Strijkorkest. 8.15
Kerkdienst. 9.20 Piano-recitaL 9.50 EBC-
Theater-orkest.
RADIO PARIS 1648 AI. 12.20 Orgelconcert
1.10 Orkestconcert. 5.20 Go-dy-orkest.
7.20 Zang en declamatie. 8 20 Vroolijk
programma. 9.05 Radio-tooneel.
KEULEN 456 AL 1-1.20 Gevar. concert 3.20
Kamerorkest. 5.45 Viool en piano. 6.10
Concert 7.20 „Königskinder", opera van
Humperdinck. 9.5011.20 Populair con
cert.
BRUSSEL 322 en 484 AL 322 M.: 11.20 Om
roeporkest. 1.302.20 Salon-orkest. 5.20
Orkest. 6.20 Kamermuziek. 7.20 Cembalo-
recital.' 8.20 Rossini's „Barbier van Se-
vflla".
484 m. 10.20 Omroeporkest. 11.05 Zang.
12.20 Salonorkest 1.30 Orgelconcert. 5.20
Orkest 6.20 Salon-orkest. 8.20 Kamer
muziek. 9.50 Piano-recital.
BRAMMETJE FLAPOOR EN Z'N VRINDEN
door G. T. ROTMAN
bel ai
rrljke
De heer WESTERMAN i
oordeel, dat
G5. Nu, dat maaltje waren ze dus misee-
Ioopcn. en dat was een heele teleurstelling.
Ze besloten nu maar. wat over de duken
rond te zwerven, tot het donker werd, en
dan te probeeren. naar beneden te komen
Toen de maan opkwam, hadden ze een mooi
afdakje ontdekt. Tewijl Menelik langs c'e
gootpijp naar beneden klom, waagde Bram
moedig de éprong
6G. De afstand was echter grooter dan
Bram gedacht had. en bo\endien vergat hij,
dat hij niet op den vasten bodem van Afrika,
maar op een schamel houten dakje terecht
zou komen. Hij ging er dan ook onder luid
gekraak dwars doorheen, terwijl teeelijker-
tijd van onder het dakje angstig gegil weer
klonk.
(Wordt Maandag vervolgd)
Feuilleton
door
JAN KNAPE Mzn.
9) (Slot)
Nu stond Rinus weer in het kamertje
vap den Biirgemeester. De Burgemeester
tat bij het schrijfbureau, er lagen een hoop
papieren op. En achter hem stond de veld-
wachter, vlak bij die deur. En voor hem oo
een stool zat oude Dimmen, hij staarde hem
met verwonderde oogen, alsof hij niet
goed begreep wat Rinus hier kwam doen...
Zwaar geboeid had de veldwachter hem
ingVbinnengebracht. Dat was berekening van
veldwachter. Zóó zou Dimmen begrij
pen, dat de dief voor hem stond, en bil
zou een aanklacht tegen hem indienen
wegens diefstal. En de veldwachter zou er
een .mooi proces-verbaal van opmaken, er»
de Officier van Justitie in Rotterdam zou
zeggen: „Dat heeft die veldwachter daar
in Veertiendorp aardig uitgezochtknap
pe kerel, die ventmoeten we in het ooe
houden
Hij draalde Rinus zóó, dat Dimmen d<
geboeide polsen moest zien. Eo Dimmen
hfrt« k°ek ©r "far met een vreemde aandacht
A'dei han richtte hij zijn hoofd op, zijn oogen ont-
moetten die van Rinus, er ffinr schok
koot (joor lichaam van den ouden man.
Rinus sloeg ?ijn oogen neer. Er werd iets
Vftn het kind in hem wakker nu zijn vader
Ber dakr zoo zat. hulpeloosDe waterige
twin oogen van den ouden man hadden iets
Bienschelijks gekregen, dat er vroeger niet
Lren 'n Voor het eerst wenschte Rinus,
zieni da' hij het geld niet gestolen had, omdat
Mao ziin oud o vader daar zoo zat
r De veldwachter keek naar den Burge
rmeester met een triumfantelijke uitdruk-
kine no z;i" Vht. want hii hnd gezien
- - hoe Rl«"c 7' (wmn nperslneg. Dien nacht
nog had Rinn* baHnckkig alle schuld ont-
he*l
kencL Hij bad gevloekt en gezwetst: „Be-
i'n mar es watlZe hadden ook
zijn vrouw nog in verhoor genomen, maar
dat was op niets uitgeloopen. En toen had
den ze wel een beetje geweifeld, de Bur-
zoo goed als de veldwachter. Ze
warén geen van beiden deskundig op hei
gebied der dactyloscopie (herkennings
systeem door middel van vingerafdrukken
dat was ook niet van hen te vergen...... Ze
hadden het er alleen maar op gewaagd,
omdat ze dachten, dat het raak zou kunnen
zijn...... Maar nu was er geen twijfel meer,
dat was dezelfde Rinus niet. die hier van
nacht gestaan hadNu was "hij een ont
dekte misdadiger, die geen ontkoming meer
zag...
„Je vindt zeker wel goed, dat-ie de ge
vangenis ingaat?vroeg de veldwach
ter. Hij klopte Dimmen op zijn schouder
om hem wakker te make.i, hij schreeuwde
met zijn mond vlak bij Dimmens oor. Dè
oude man keek hem aan met groote oogen.
„Hij heeft het gedaan, jioor!\\*e zullen
hem wel late zegge waar-die met je geld
gebleven isKomt dan hier jc naam
maar es zetteHij wenkte, dat Dimmen
met hem mee moest gaan naar de tafel en
maakte een schrijvende beweging in de
lucht: „Je naam zetteHeb ie ie bril bii
je?Of zou hot zóó gaan.
Toen kwam de stem van Dimmen plotse
ling met een vreemde vastheid: „Hie heit
het niet gedaen"Hij schudde langzaam
i zijn hoofd alsof hii moe was Ziin oogen
zochten die van Rinus, even ontmoetten
I hun blikken elkanderdan keek Rinu
weer naar zijn geboeide handen. En Dim
men herhaalde nog eens nadrukkelijk-
1 „Hie heit het niet gedaenrnaekt 'n
gaauw losgaamvZijn handen
maakten driftige gebaren.
De veldwachter hield vol: „Komt hier ie
naam maar es zette
Dimmen schudde nadrukkelijk met ziin
hoofd. Onrustig gingen zijn oogen van den
een naar den anderDe Burgemeester
die ir. zijn etoel vlak. bij de lessenaar zat.
en met zijn hand onder zijn hoofd het ge
beuren met intense belangstelling volgde...
De veldwachter, die met een penhouder j
stond te wenken.V. En vlak voor hem dio j
geboeide handen van Rinus... en als hij in
zijn gezicht keek die schuldige oogen
Die oogen maakten iets in hem wakker van
vroeger, toen kon Rinus ook zoo kijken als
hij kwaad gedaaai had. Eu dan zei zijn
vrouw: Rinus is niet slecht, maar hij heelt
verkeerde kamrneraadsDat was al heel
lang geleden, do kinderen waren allemaal
nog thuis, behalve Jaap. die was al vroeg
getrouwd. En Rinus was het langst van
allen bij hen gebleven. Misschien was hij
nog wel bij hem als die Mariet hem niet
ingepalmd had. Nee, Rinus was zoo kwaad
niet. zijn moeder had het wel goed voor
gehadZijn moeder!En hij keek
weer naar die geboeide polsen, vlak bij het
biankc ijzer was de huid rood geschrijnd
Hoc het zoo kw'am wist hij niet maar oii
moest er ineens aan denken hoe erg zijn
vrouw wei schreien zou, als ze nu nog
leefde, en die geboeide handen van Rinus
zag.. Ev'ön moest hij daaraan denken
toen was het weer weg. Het was net of zijn
hoofd nu weer leeg was en sufferig koe*
Ihij naai' Rinus met groote vragende
oogen......
Dimmen probeerde te begrijpen wat er
eigenlijk gebeurd was. Langzaam kwam het
weer in zijn hoofd. Rinus had het geld uit
i trommel gestolen, gisteren, toen hij weg
was. Rn nu hadden ze hem gepakt, en-
IRinus moest naar de gevangenis. En nu
moest hij zijn naam schrijven, dat Rinus
i het gedaan had en naar dp gevangenis
moest. Dat diefstal door een kind, alleen
op klacht van don vader vervolgd kan
'worden, wist Dimmen niet.. Dat hij zijn
naam moest schrijven legde hij op ziin
eigen manier uit: hij moest zeggen, dal
Rinus het gedaan had. Hij zou het nooit
doen. er was iets in hom wakker gewoixlen,
dat zich daartegen verzette. Hii wilde zijn
centjes terug hebben, maar als Rinus daar
voor naar de gevangenis moestIlij aar
zelde weer nu hij aan zijn gel dacht
Maar wie had er daarnet ook weer ge
scheid?Hij probeerde het in zijn ge
dachten te krijgen, maar hot ging niet
Zijn oogen zochten hulpeloos in het
rondDe veldwachtei noodigde nog
eens: „Komzet je naam nou hier
dat moet
Dimmen had de laatste woorden verstaan
en het overige begrepen: Dat moet!De
veldwachter bedoelde het goed: natuurlij';,
als Dimmen de diefstal vervolgd wilde
hebben, dan moest hij de aanklacht tegen
zijn zoon onderteekenen, anders ging het
niet
„Mot dat?vroeg de oude man.
De veldwachter knikte. „Ja, het moet.»."
Toen kwam er ineens Iets in do ooeen
van oude Dimmen alsof hij plotseling wee»
jong geworden was. Maar uit zijn wijdopen
mond kwam een onzinnige lach en hii hak
kelde: „Ze hawe nie bio m'n gestoleze
hawe nie bie m'n gestole
Hij rees haastig op van zijn stoel. Even
stond hij rechtop voor Rinus. Zijn dorru,
beenige hand klemde zich in do schouder
van den reus. Zo keken elkander aan. In
de oogen van den vador was de smart van
een gewond dier, even, toen was het weer
weg
Rinus vloektehij probeerde iets weg
te vloaken, dat hem van binnen pijn
deedde boelen aan zijn polsen ram
melden
Toen de Burgemeester en de veldwachter
van hun verbazing bekomen waren was
oude Dimmen weggegaan
De menschen, die Dimmen passeerden,
b'even stilstaan om te kijken hoe hij haas
tig voortstrompelde op zijn oude beenen
Een enkele keer dreigde hij voorover te
vallen met zijn moeilijke klompen,
zwaar op de straatsfeenen klotsten. Soms
lachten de mensehen tegen elkander en ze
maakten een grapje over DimmenMaai
Dimmen zag niemand, zijn oogen staarden
recht vooruit alsof daar in de verte iels
was waar ze heengetrokken werden. Zijn
mond hing halfopen en kwijldenu en
dan kwam er uit zijn keel een geluid als
het zachte janken van een hondmaar
dat wist Dimmen niet
In zijn hoofd brandde aldoor dia ééne ge
dachte: dat zijn centjes weg waren en dat
Rinus het gedaan hadDie gedachte
brandde aldoor dieper in zijn hersens, die
gedachte brandei* zijn bewustzijn weg
Hij wist niet, dat hij nu buiten was en
door de straat liephij wist niet waar
hij heen gingZelf was hij er niet meer,
hij was weg, opgelost in dat ééne groote
verdriet, zijn geld weg, en Rinus, Rinus!...
Zijn bewustzijn kwam terug toen zijn
haastig loopen gestuit werd door de deur
van zijn huisje Hij draaide de sleutel om
en ging ne r binnen, graaide onder de trap
naar zijn pantoffels, zooals hij dat al jaren
gewend wasHij hing zijn jekker aan
de koperen knop in de kamerdeur, daar
hing hij a'tijdEn toen begon
weer: de centjes weg er. RinusRinus
had het gedaanMaar daar kwam nu
een nieuwe gedachte tusschendoor: wat
moest hij gaan doen nu zijn centjes weg
warenWeer van vorenafaan beginnen?
En ineens voelde hij hoe oud hij al was
Hij ging bij de tafel zitten met zijn han-
<?en onder zijn hoofd cn zijn oogen dicht.
Zoo ging hij zitten denken: de centjes weg
en RinusRinus had het gedaan
wat nu?wat nu?En telkens als
bij die vraag kwam stonden zi.in gedachten
even stil alsof dat het einde was
Dien eigen avond nog was Rinus vrij
Hij liep door de Domsstra.-yt, langzaam,
zijn handen in zijn zakken, zijn hoofd voor
overDe rnenschen keken hem na. het
heele dom was er vol van, maar Rinus
liep ze onverschillig voorhij
Hij liep /.onder dat hij wist waar hi
heenging. Hij wilde naar huis. Waar zot
hij anders naar toe gaan, dan naar huis?.,
En toch sloeg hij' de richting in naar het
nauwe straatje waar het huisje van oude
Dimmen was
Zijn gedachten woelden wild dooreen. Hij
probeerde den weg in te vinden. Daar
was zooveel gebeurd sinds gistermorgen
Het leek eerst zoo goed te gaan en ten
slotte was alles nog anders geloopen dan
hij gedacht had. Dat ze nu toch die vin
gerafdrukken gevonden hadden! En dat die
oude man zich dat geld zoo erg aan trok!
En waarom had bil geen klacht tegen hem
wil'en on derteek en en? Rinus had wel be
grepen waar het om ging. Dat ziin vader
het niet had willen doe maakte iets vau
berouw in hem wakker1-Iij vond het
nu jammer, dat hij het gedaan had
Waarom had hij maar niet gewacht tot de
man dood was't Was anders een heele-
bocl geld!
Ineens stond hij vlak voor het hui«:<\
Hij schrok er van, dat hij hier was. Hij
wilde dadelijk omkceren. maar hij bleef
toch staan, aarzelendHij zag, dat hot
huisje moe voorover leunde, hij keek er
naar alsof hij het nog nooit gezien had
Ilij greep do k'ink van de deur beet. hij
wist zelf niet wat hij wilde gaan doen. Hij
kon er zich geen rekenschap van geven,
hij wilde hem iets zeggen, maar hij wist
nog niet wat. Misschien wilde hii hem het
geld terug geven. En Rinus vloekte, omdat
hij. niet wist. wat hij giiu doen. en omdat
hij toch iets doen moestDan deed hu
resoluut de deur open
Met de klink in zijn hand bleef hij staan.
Tn de open kamerdeur hing Dimmen, de
long uit zijn mond, de oogen slaarden
levenloos in do verteOp don grond lag
een stoel, die had Dimmen van onder zich
weggetrapt toen hii zich verhing
«Godzei Rinus. En hij zei het nog
eens: „God"maar het was nu peen
v'oekZijn tanden klapperden......
Door de open deur kwam een windvlaag.
"Aan het touw draaide Dimmen rich om,
alsof hij zich afwendde van het kind, dat
zijn geld gestolen had
