ériEOJj
rU)acüL ck, Madm.
waar
WERK
DE VREK
DINSDAG 10 DECEMBER 1935
DERDE BLAD PAG. 9
DE WARMTE TEGEMOET
Een ideaal vacantieoord
Rn.ki IV
Langs hooge en grootend eels kale berg
massa's gaat oe weg moeizaam voort naar
Montenegro. Bij afwisseling ziet men Mon-
titTdJ tenegrijnsche en Albaneesche kleoderdrach-
Iten. Evenals de teanpefatunr toont de ons
omringende boomen- en plantengroei aan,
dat een Zuidelijker klimaat in aantocht is.
ltereic Tenslotte werd Cetinje bereikt., de vroegere
•actiS hoofdstad van Montenegro, die nog alle
ik. kern teek enen daarvan draagt. Het is de ge
boorteplaats van den overleden vorst
Alexander L Uit zijn rijk verleden telt Ce
tinje vele standbeelden en andere histori-
ltleT' ache herinneringen. Om deze reden en ook
wegens zijn aangename, gezonde ligging
wordt het door toeristen druk bezocht. Wij
kunnen ons evenwel indenken, dat voor
1918, toen tengevolge van de stichting van
het Zuid-Slavische rijk een wending kwam
in de positie van deze stad, de aantrekke
lijkheid grooter is geweest
zoogenaamde „Serpentinenstrasse"
voert u zigzagswijze op een eenigszins
avontuurlijken tocht van oe bergen naar
beneden, waar binnen een vesting het inte
ressante plaatsje Kotor met zijn typische
in nauwe straten en steegjes gelegen is. Ver
der voortgaande waant ge u in Noorwegen,
want er is veel overeenkomst met do fjor
den. Het zijn kale rotsen, waartusschen het
leewater stroomt Men spreekt dan ook van
Fjords Boka Kotorska en uw aandacht
Kja] wordt getrokken door twee eilandjes, juist
bw elkaar gelegen, waarvan op het eene
een kerkgebouw van den Servischen en op
het andere oen dito van den Katholieken
«eredienst zich verheft. Dan komt Herceg-
,M. novi, met een sfeer als aan de Riviera, In
üheid, een warmte als bij ons gedurence de hccte
«merdagen is het heerlijk zitten te midden
uven; van palmboomen en cypressen, citroen-,
[JKEj (jnaasappel- en dadelboomen. Maar de
kroon spant toch het heerlijke Dubrovnik,
liet! vroeger heter bekend onder den naam van
d Ragusa. Terwijl in ons land het badseizoen
Lioyd W September ten einde is, beleeft Dubro
vnik juist nu zijn drukste dagen, zoodat in
de hotels nauwelijks plaatsen te bekomen
Waar-
4 burg
'iimlr,
r::-v
Dodd(
'üneni
NAAR HET GRENSGEBIED VAN DE
WESTERSCHE EN OOSTERSCHE CULTUUR
Sin.
Den Bilt meldt het „Weest op uw hoede",
met berichten over storm, wind en regen,
doch daar behoeven wij ons niets van aan
te trekken, heerlijk in de open lucht, ter-
N^'J-wijl aan onze voeten de vrijwel rimpel-
looze Adrïatische Zee zich uitsrekt Dan te
37, bedenken, dat deze zomerweelde van licht
en zon kan voortduren tot in December!
Wij uit Noordelijker streken, die wellicht
metis spoedig zullen neerzitten bij de koes
terende warmte van den haard, beseffen in
■t; oit opzicht toch wel iets te missen.
De stad Dubrovnik is door vestingmuren
»n wallen omringd, hetgeen haar een mi<l-
iti deleeuwsch karakter geeft en geheel in
av'aart overeenstemming hiermede is het interieur,
Lin- niet veie nauwe straten' en doorgangen.
p- Menige wijk is zóó pittoresk, dat een schlh
.nVc° ^er °f teekenaar ruime keuze heeft ip boei-
[ithra, eiide onderwerpen. De plaats, al is zij dan
oud, wekt geen oogenblik de gedachte van
verouderd te zijn. Neetij het vólle leven
Vo> bruist er welig in op, hetgeen mede een
gevolg is van haar bestemming als bad- en
III stond in ons blad van 6 December
vacantie-oord van den eensten rang. Tot uit
Amerika komen toeristen hier hun ver-
poozing zoeken. Men taxeert de verdceling
ongeveer als volgt: 1/3 uit het eigen land.
1/3 uit Duitschland, Polen en Oostenrijk, dc
rest uit ande.ro staten, mot eenig hoewel
geen talrijk bezoek uit Nederland. Bij her
haling vestigde zich reeds gedurende onze
reis de meening, dat de karakteristieke
eigenschappen van Yoego-Slavië voor het
toeristenverkeer ten onzent te weinig be
kend zijn en, tot de Dalmatische kust ge
naderd, wordt deze indruk niet weinig ver
sterkt. Of is misschien de betrekkelijk lange
afstand een boziwaar? Wij hoorden inmid
dels van een tweetal groepen uit Nederland
die Zuid-Slaviö voor hun vacantiereis had
den uitgekozen, maar dit wordt dan als oen
bijzonderheid vermeld. Ook maakten wij
ergens in de bergen bij het bezichtigen van
eon grot toevalligerwijze kennis met een
tweetal landgenooten uit Amsterdam. Het
was aardig, onze bevindingen met dc
hunne te controleeren. Wij vernamen dan
van een zeer bereisd man, dat hij op zijn
tochten nergens grooter en interessanter
afwisseling in één land vereenigd had ge
zien. Een gunstige factor is de lage stann
van het betaalmiddel, waardoor de verblijf
kosten geen groote sommen behoeven te
vorderen
Op zee.
Van Kotar tot Suzak, dus langs de ge-
hecle Dalmatische kust, zijn uitstekende
stoombootverbindingen, voor pleizierrcizigers
en voor de bewoners zelf, die geen betere
verbinding tusschen de anders moeilijk te
hereiken kustplaatsen kunnen wenschen.
Dit kustgebied is als bezaaid met eilandjes,
soms bevinot men zich in volle zee, dan
weer in bochten of geheel tusschen dc eilan
dengrocpen. Steeds blijft het gezicht land
waarts u boeien, vooral wanneer de con
ditie van het weer niets te wenschen over
laat. De onmiddellijk aan zee gelegen
plaatsen worden helder beschenen docy de
zon, aan de kaden is er haastig vertier voor
het in- en ontschepen van passagiers, koop
lieden komen aangeloopen met druiven en
andere vruchten, om gedurende het korte
oponthoud nog vlug eenige zaken te doen.
Kleine visschersbooton liggen rondom. In
de verte tegen de bergen hier en daar een
torenspits, aanduidend dat de kerk het
middelpunt is voor de bewoners van deze
dorpjes. Aan de andere zijde de zee, die
het aan kalmte en effenheid bijna nog wint
van onze Maas. Op de dekken de passagiers
in hun ligstoelen uitgestrekt, zich behage
lijk koesterend in een zonnebad en genie
tend van het hen omringende schouwspel.
De booten zijn geheel ingericht voor een
'eóblijf van meerdere dagen, doch wij wa
ren in dit geval slechts „dagjcsmenschen"
en verlieten het schip te Split, om te gaan
zien naar de grootsche overblijfselen varï
het paleis, dat keizer Dioclctianus zich bij
zijn aftreden aan het einde van de derde
eeuw deed bouwen.
L. H. BRAUN.
TUBERCULOSEBESTRIJDING.
De Minister van Sociale Zaken heeft een
nieuwe regeling vastgesteld voor de ver
strekking van RijkiWtbeHdic voor tubercu
losebest rijding. Dc nieuw* rege'Tng treedt
1 Januari in werking» de Vroegere ter zake
getroffen regelingen rijn rjet ingang van
genoemden datum Ingttroklópn.
Gezicht op Dubrovnik (Ragusa)
Kerk en Vrede
De Sancties brengen tweedracht
Het laatste rfummer van „Kerk on Vrede"
c\ut van het hoofdbestuur ae volgende
aededeeling.
„Op dc laatste vergadering van het H.
B. is de kwestie der militaire sancties
nogmaals besproken. Ds. Brümmer, de
voorzitter van de Federatie Friesland,
woonde op verzoek van het H.B. deze vet
gadering bij. Heel lang en heel brééd
hebben wij over de vraag, hoe „Kerk ori
Vrede' de militaire sancties beoordeelt;
moet, van gedachten gewisseld. Tot over
eenstemming kwamen wij niet. Daartoe
was het. verschil in opvatting tusschen!
ds. Brümmcr en het II.B. te groot.
Het H.B. blijft elke oorlog als zonde be
schouwen, dus ook de militaire sancties en'
ook do oorlog, welke AbesXnië voert. Andè
re willen Abessinië, zelfs met wapens sten
nen.
Het H.B. wil deze weg niet op. Onder
geen voorwaarde. En het meent, dat het
in do priucipieeeie afwijzing dor mi li tui
re sancties niet anders doet, dan onac
statuten handhaven.
Het H.B. besloot nochtans, de voorstad
ders van de militaire sancties in het. blad
aan het woord te iatcn om hun ziens
wijze te verdedigen.
We schreven onlangs over een huis, dat
tegen zichzelf verdeeld is. Thans blijkt wel
hoe juist dat was.
Een burgerlijke regeering
Maar wat is daarvan de tegenstelling?
We wezen er onlangs op, dat men bij de
S.D.A.P. nog steeds gaarne spreekt over bur
ger-partijen en burgelijke regeering en vroe
ger: wat is daarvan nu rie tegenstelling?
De voorzitter van de VARA ging dezer da
gen nog verder. Hij zei:
(na de situatie vóór de zendtijdregeling
geschetst te hebben): De andere omroep-
vereenigingen verkrijgen hun zendtijd
zonder strijd de A V R.O. beschikt over
de meeste zendtijd en de V.A.RA. moe
er om vechten. Wanneer men de kwestie
objectief beschouwt dat moet men
geven dan krijgen wij onze zendtijd
zonder strijd, precies als de andere
eenigingen. Maar wij moeten er voor
vechten. Wij hebben een burgelijke, een
klasseregccring.
Maar als nu eens de schoone droom wer
kelijkheid wordt en er een rood-roomsch ka
binet optreedt, wat hebben we clan? Efrjh
klasse-regeering; of half burgerlijk kabinet
met voeten ten decle van ijzer en ten deólie
van leem?
De klassenstrijd-kenmerk
Onder dc jeugdige oud-O.S.P.-ers is een
niet gering deel er op uit, contact te zoe
ken met wat zij noemen „links-staande
elementen in de S.D.A.P." Wie zij daar
mee bedoelen is minder duidelijk dan
wat 7.ij van deze iinksche reformisten
verwachten: weer in de S D.A.P. te vvor
den binnengeloodst. Een wel is waar kort
stondipo maar zeer overtuigende erva
ring heeft hen tot de slotsom gebracht,
dat er buiten de S.D.A.P. slechts voi-
strekte machteloosheid on hopelooze fra-
seologie tot uiting kan komen.
Wij hebben niet de indruk, dat van
deze zijde iets als cellenböuw in de S.D.
A.P. wordt beoogd. Veeleer is hel aanne
melijk, dat een aantal der in jeugdig en
thousiasme naar de revolutionaire hoek
verdwaalden half bewust een ideologi
sche verhulling zoeken om met eenig
fatsoen in de S.D A.P. to kunnen terug
keeren. IIcl inzicht breekt baan, dat wie
buiten de S.D.A.P staat, geen deel heb
ben kan aan de klassenstrijd.
Do Christelijke vak vereen igingen verwer
pen dc klassenstrijd en toch behooren ze.
volgens de ronde propagandisten, bij N.V.V.
én S.D.A.P. thuis. Dat lijkt iets opfra
seologie.
Beloofde luchtkasteelen
Niet alleen dc huizenbouwer in het orgaan
der roode bouwvakarbeiders, ook de bouwei
van hot Plan van de Arbeid (U ziet, we
schrijven het altijd eerhicdig met hoofdlct
ters) belooft, luchtig mooie kasteden aan de
werkers. In een polemiek met de dochter
.van een groot sociaal-democraat die in de
erg "evolutionaire Nieuwe Fakkel
schrijft, belooft hij:
Daling van het uurloon wordt uitdruk-
kelijk afgewezen in het Plan! Juist in
tegenstelling met de regecrinpspolitiek
bij het uitvoeren van werkfondswerken.
waarbij een verlaagd uurloon wordt ge-
eischt. gaat het Plan uit van on verlaag
de uurloonen. Geen verscherpte uithui
ting flus» Integendeel rle looncorapensalie
bel eekent een gemiddeld verhoogd uur
loon, nog wel -met 11 pet De invoering
van de 40-uren-week in het Plan, voor
zoover deze een verlaagd wee kinkomen
medebrengt beteekent dus een zuivert
vorm van een offer van een deel van dc
arbeiders voor de werkloozen. Niet min
der. zeker niet, doch ook niet méér.
De he eren hebben het maar voor het zeg
gen. Men heeft wel eens gehoord van men
sehen, die zich rijk rekenen en al maar ar
mer worden.
Och ja, luchtkasteelen zijn goedkoop. En
-n fata morgana is een mooio luclRépie
gcling.
Tegen vrijgezellenbelasting
Zooals bij de meeste voorstellen is ook
voor een vr ij ge z ellenbelasting wel
iets te zeggen; schrijft het Chr. Marine
blad; maar
zoo'n voorstel zou alleen billijk zijn, als in
dc bezohligingsregelingon geen verschil
zou worden gemaakt tusschen gehuwden
en ongehuwde». Bij de vigeerende bczol
digingsregeling. waarin dit verschil wel
wordt gemaakt en inzonderheid bij de be
zoldigingsregeling voor het militaire per
soneél der zeemacht, waarin dit verschil
zelfs zeer sterk wordt gemaakt (tpen
vergelijke de boordsoldijen voor gehuwde
en ongehuwde schepelingen en denke tor
loops ook even aan de aangekondigde in
voering van jeugdsalarissen) zou
een de-gelijke belasting al zeer onrecht
vaardig werken.
Zoodra men het beginsel „loon naai
behoelte" in bezoldigingsregelingen
neerlegt, kan men het (overigens niet on
juiste) beginsel „belasting naai
draagvermogen" niet t e g e I ij k e r
t ij d toepassen zonder een tweesnijdend
zwaard te hanteeron, dat den vrijgezel
finanti eel. zoo al niet onthoofdt, dan
toch zeker scalpeert, hetgeen voor het
Rijk onmogelijk voordeelig kan zijn.
Nederlandsch fabrikaat
Een in een der Scandinavische landen
wonend Nederlander verhaalt in de N.R.Ct
als staaltje van ziekelijke angst voor Neder
landsch fabrikaat wat hem tijdens zijn jon;
ste verblijf in ons land overkwam:
„In een groot magazijn wekte een spe
ciale badjas mijn kooplust op. Dit is ze
ker een Duitsche. zei ik tot den chefver
kooper. Neen mijnheer. Dan een Tsjechi
sche of Weensche Neen mijnheer, om u
de waarheid te zeggen het is een Hol
landsche Ja, zei ik. waarom zegt u dat
niet dadelijk, daar stel ik juist prijs op
Nu mijnheer, antwoordde de rhèfverkoo
per. dat geldt misschien voor u, maar ah
ik dat zonder meer tegenover iedereen
verkondigde, verkocht ik geen stuk".
Als zóó de geest en stemming van altham
een deel van het koopend publiek bet
„betere" publiek nog wel! is, dan begrijpt
men dat er nog heelwat propaganda-cam-
pagnes voor Nederlandsch fabrikaat zullen
moeten worden gehouden alvorens een om
keer zal zijn bereikt.
WOENSDAG 11 DECEMBER
HILVERSUM 1875 M. NCR V-Uitzending
8.00 Schriftlezing; 10.30 Morgendienst;
11.00—12.00 Ensemble v. d. Horst; 12.15
gram.pl.; 12.30 vervolg ensembleconcert;
1.30 orgelspel; 2.30 Friesche lezing; 3.15
Chr. Lectuur: 3.45 gram.pl.; 4.00 zang;
5.00 Kinderuurtje. 6.00 .Landbouwpraatje;
7.00 Berichten; 7.15 gram.pl.; 7.30 Lezing;
8.00 Berichten, gram.pl.; 8.15 Arnhemsche
orkestvereen; 10.10 Berichten; 10.15 cau
serie; 10.3611.30 gram.pl.
HILVERSUM II 301 M. VARA-Uitzending.
8.00 Gram.pl. 8.3C De Notenkrakers. 9.30
Kookpraatje. 10.00 Morgenwijding VPRO.
10.15 E. Walis en zijn orkest, VARA-
Tooneel en' lezing. 12.00 Gram.pl. 12.30
Orgelspel. 1.30—1.45 Grani.pl. 2.00 Voor
de vrouw. 2.15 Gram.pl. 2.30 Voor de
kinderen. 6.35 Gram.pl. 6.50 Sportuitzen-
ding. 7.05 Dubbelmannenkvvartet. 7.30
Lezing. 8.00 Berichten. VARA-Varia. 8.15
VARA-Orkest, m.m.v. zangsoliste. 9.05
Radiotooneel. 9.30 Fantasia. 10.00 Be
richten, gram.pl. 10.25 Dubbel-X en zang.
DROITWÏCH 1500 M. 12.05 Orgelspel. 12.50-
Ch. Mannings orkest. 1.502.25 Gram.pl.
3.10 Pianorecital. 3.35 Sted. Orkest Bour
nemouth. 5.05 Orkest. 5.35 Populair con
cert. 6.50 Concert. 7.10 Lezing. 7.30 Voor
dracht. causerie. 8.20 Oratoriumconcert.
9.05 Berichten. 920 Vervolg concert. 10.25
BBC-Theaterconcert.
RADIO PARIS 1648 M. 12.35 Populair con
cert. 4.20 Symphonieconcert. 5.50 Kamer
muziek. 9.05 Radiotooneel.
KEULEN 456 M. 10 05 Concert. 11.20 Werag-
kamerörkest. 1.35 Gvam.pl. 3.35 Zang en
piano. 4.20 Omroeporkest. Hauck-kapel
en solisten. 6 20 Omroepkoor, orkestleden
en soliste. 9.5011.20 Omroeporkest en
-kleinorkest.
BRUSSEL 322 en 484 M. 322 m.: 1.30—2.20
C nstantin-orkest. 6.20 Zang en piapo.
650 en 7.35 Gram.pl. 8.20 Omroeporkest
en radiotooneel.
484 m.: 12.20 Constantin-orkest. 130
2.20 Gram.pl. 6.20 Gram.pl. 6.50 Kamer
muziek. 7.25 en 8.20 Gram.pl. 8.50 Sym
phonieconcert.
DEÜTSCHLANDSENDER 1571 M. 7.35 Rijks
zending. 8.05 Concert. 9.50 Viool en piano.
ELECTRO-ACOUSTIEK 1860-1935
Van breinaald-telefoon tot permanent
dynamische luidspreker
We Mieven dit jaar ëeii merkwaardig! j
j'ubileuifi, waarop,wel even de aandacht
mag worden gevestigd. Een ieder ver
keert natuurlijk in de meening, dat de
luidspreker pas een goede twintig jaar
geleden werd uitgevonden. Toch liggen
de feiten anders. De luidspreker, welke
thans zulke natuurgetrouwe klanken
voortbrengt, is een telg van „een oud en
roemrijk geslacht"!
Het was Philipp Reiss, in 1834 te Gelri-
h au sen in Duitschland als zoon van een
bakker geboren, die omstreeks 1856 op het
idee kwam langs electrischen weg geluiden
over te brengen en hoorbaar te maken.
Het mensclielijk gehoororgaan nam hij
als voorbeeld. Wie dit uitgangspunt kent,
verwondert zich niet over den eigenaard i-
gen vorm van het eerste electro-aooustisch
instrument, dat Beiss in 1860 uitvond.
Om de electrischc stroomstooten. die on
geveer met het opgevangen geluid corres-
pondceren, hoorbaar te maken, gebruikte
luj een zoogenaamde inductieklos (een spoel
niet draad omwonden), in wier opening een
breinaald lag. die door de electrische
stroomstooten in trilling geraakte.
Reiss, die niet veel voldoening van zijn
uitvinding heeft gehad stierf reeds in 1874.
zonder eenig vermoeden van de geweldige
omwenteling, die een halve eeuw late- als
gevolg van zijn uitvinding in de wereld zon
plaats grijpen. De naam, die hij aan zijn
instrument gaf, bleef echter gehandhaafd.
Het woord „telefoon" (vér-spreker) hebben
we aan Reiss te danken.
Voortbouwend op het door hem aangege
ven principe, was het vooral Graham Bell.
die de telefoon tot een practisch bruikbaar
instrument maakte. Hef patent van de Bell
telefoon dateert van 1S76.
De volgende etappe op don weg naar de
uitvinding van dc radioluidspreker werd
bereikt in 1918, Tóen was dc radio in op
komst. Do radiolamp werd uitgevonden en
hct^.koptelefoon-staditiïii" werd -vervangen
door de periode van de luidsprekende weer
gevers. die feitelijk niet anders waren dan'
zwaa|r geconstrueerde telefoons, waarbij in.
de gehooropening een geluidstrechter was
geplaatst.
Bijna tien jaar lang heeft dit type luid
spreker dienst gedaan. Toen kwam er een
nieuwe revolutie" op het gebied der electri
sche geluidsweergevers. In de Philips-labo-
ratoria vond men den electro-dynaniischen
luidspreker uit. Het ging er nl. om den luid
spreker gelijke tred te doen houden met
die van de versterker apparaten.
Echter bleven ook bij den eleetro-dynami-
schen luidspreker gebreken bestaan, omdat
de techniek geen natuur-magnetcn kende,
die krachtig en duurzaam genoeg waren
om in den electro-dynamischen luidspreker
toe te passen.
Eerst de ontwikkeling van een speciale
staalsoort bracht eindelijk de oplossing van
dit urgente probleem en de permanent-dyna
rnische luidspreker ontstond. Deze werd ook
weer geperfectioneerd cn thans kan men
zich overal overtuigen van de enorme vor
deringen, die de elertro-acoustjscbe tech
niek de-laatste jaren heeft gemaakt.
Htp stemt tot groote blijdschap en vreug
de, dat onze nationale industrie in F.ind
boy en op dit gebied prachtige resultaten
heef» weten te bereiken en dat haar luid
spreker-producten overal in de wereld, o.m.
op dp Normandië en de SI Pieter, met suc
ces worden toegepast.
AANBESTEDING TE HAARLEM
Het gemeentebestuur van Haarlem heeft
aanbesteed: 1e het graven van eeri vijver
het ophoogen van terreinen, bestemd,
r plantsoen, speelweide en speelvelden:
laagste inschrijfster firma De Latei en'
Meyers, te Oegstgeest voor 73.500.
RIJKSWEG NIJMEGEN—DEN BOSCH
De Rijkswaterstaat heeft aanbesteed het
verhreeden van de aarde liaan Nijmegen
GraveDen Bosch, tusschen Km. 24358 en
Km. 25511 onder de geni. Schavk Laagste
inschrijver was de Haven en Wegenbouw
bedrijf B. Bruil en Zn. te Doetinchem voor
f 12800.—.
De Genie heeft te P urmerend aanbe
steed liet eenjarig onderhoud van de mili
taire gebouwen en werken van Edam tot
l'itgeest en van die bij Amsterdam ten
Noorden van het Noordzeekanaal en te
Wirmcrveer Laagste inschrijver was dd
firma J. Steur te Volendam voor f 10984.
KOMENDE AANBESTEDINGEN
Het Provinciaal Bestuur van Noord
Brabant zal op Dinsdag 7 Januari 1936
besteden te 's Hertogenbosch Bestek 21.
Vérbreeden steenslagbaan en aanbrengen
asfaltsteenslagdeklaag over vakken gebitu
mineerden steenslagwee op den provinci
alen weg Boxmeer Vicrlingsbeek. Raming
f 22400 Bes'ek 22. Verbreeden aardehaan
versterken en verbreeden steenslagbaan en
aanhrengon asfaltsteenslagdeklaag op den
provincialen weg Oud Gastel Kruisland. Ra
ming f 49200. Bestek 23. Aanbrengen dek
laag van asfaltsteonslag over vakken kei
en klinkerhestrating op provincialen weg
Hoogerheidc-Putte. Raming f 32300 Bestek
24.' Aanbrengen deklaag van asfaltsteen
slag over vakken .keibestrating op prpvin
clale wegen Baarle-Nassau-Belgisohe grens
en BaarleNassauAlphenGilze. Raming
f 152000.
Rivierwerken de Maas
Op Woensdag 8 Januari zal door den
Rijkswaterstaat te Maastricht worden aan
besteed het onderhoud van de rivierwerken
an de Maas van de Belgische grens "(bij
Evsden) tot kilometer.paal 54 van de Bcrg-
che Maas (bij de monfl van de Donge) ge
durende 1936. Raming perc.'l f 2150.—, pèrc.
f 12700.1—, perc.3 f 6010.—, pcrc. 4 f 16900.
Pompgebouw te Beilen
Op 20 Decejnber zal te Beilen wopden aan
besteed het maken van' een pompgebouw en
zuiveringsinstallatie met bijkomende wer
ken'op een terrein, gelegen aan de haven ie
Beilen, toli behoeve van de rioleering in de
kom der Gemeente Bgilcn.
GUNNINGEN
De Rijkswaterstaat heeft de volgende wer
ken gegund:
Verbreeding en verbetering van de rij
baan op den Rijksweg Nijmegen—Venlo,on
der Bergen en Gennep. Met bijkomende
werken aan de N. V. Aanii Mij. Gebr. Hoy-
ink te Arnhem voor f 49.522.
Het uitvoeren van grond- en rioleerings-
werken en het maken van een rijweg met
een verharding van klinkers, kantstrooken
van beton, rijwielpaden niet een asphalt-
verharding en voetpaden niet eon verhar
ding van betonregels met bijkomende wer
ken. op den Rijksweg Vclsen— Alkmaar in
de genieenten Heemskerk en Castricum aan
de N.V. H. Bocsewinkel te Nijmegen voor
i 37.345.—.
Weg 's Gr avepolderOvezand
Het uitvoeren eener verbetering van het
bij de Prov Zeeland in onderhoud zijnde
deel van den weg 's Gravepolder-Ovezand,
voorkomende op het Prov. Wegenplan on
der volgnummer 13a. met bijkomende wer
ken is door het prov.-best uur gegund aan
M. W Knuist, Goes en Joh. Knuist, 's Heer
Arendskerke. voor f 20563.
Motorkruiser
Het bouwen van een stalen motorkrui
ser. volgens ontwerp-van het Ing bureau
Intveld te Del ft is gegund aan de scheeps
werf „Zorg en Vlijt" (fa. H. N. Meijster) te
KeChel.
Uitbreiding van circulatiekanalen
Hef uitbreiden van circulatiekanalen van
gewapend beton op terrein electr. centrale
aan 't Merwede kanaal te Utrecht door het
Prov. en Gem lTtr. Stroomleverineshedrijf,
is gegund aan N.V. Industriepte Mij. v.h. J.
W Bronwassei Czn te Breukelen.
door
JAN KNAPE Mzn.
(3
I>e kist was zwaar. Hij zette ze neer op
ten grond vlak voor het ijzeren kolom-
kacheltje. Dan d'eed hij het kacheldeurtje
open, er viel een zwak licht op de blikken
trommel. Het was een oude broodtrommel,
op het gebogten deksel waren hier en daar
groote, bruine roestvlekken. Er hing een
twaar hangslot aan de kist.
Dimmen liet zich op den grond zakken.
als hij daar op den grond zat bij de kachel.
Er was nu leven in zijn waterige oogen en
er was leven in zijn magere handen, die
zenuwachtig punnikten aan het deksel om
het open te krijgen. Met een zacht gerucht
vloog het deksel open
Begeerig staarden zijn oogen op den in
houd, hot was alles zilver, hoeveel er wn
wist Dimmen niot. De guldens en rijks
daalders waren netjes opgetast, en waar oen
stapeltje niet even hoog was als de andere,
daan' had hij een propje krantenpapier ge
stoken, opdat het niet om zou vallen. F,r
waren twee van die stapeltjes, één stapeltje
rijksdaalders en één stapeltje guldens. Ou
hot ééne stapeltje legde hij de rijksdaalder
Met zijn hand leunde hij op de knop van'die hij van De Vries gekregen had. v... v.M
Je kachel. Toen hij op zijn knieën zathet andere de gulden, die Van Stolk hem
kreunde Lij, want zijn beenen deden pijn. had gegeven. Dan bukte hij zich voorovci
Met zijn hand voelde hij op zijn borst, daar om goed te kunnen zien. hij elk stapeltj»
*'as het zoo moe. Even bleef hij zoo zitten.
Kr was een vage onrust in hem, hii wist
biet hoe liet kwam. Daar was Rinus en het
geld. em zijn borst, die zoo moe was
Uit zijn zak diepte Dimmen de sleutel
moesten nog vijf geldstukken, dan waren
ze gelijk met de andere en met de rand
van de trommel. Dan kon liij weer begin
nen, om twee nieuwe stapeltjes te maken,
die moesten hier komen waar nu nog k
op. Bij het schemerlicht van de kachel had tenpapier zat. Zijn vingers frutselden aan
hij lang werk om het slot open tP krijgen, het papier, dat papier moest allemaal weg
en zijn handen heefden zoo ere. Met een daar moes» geld voor in de plaats komen
klik sprong hot slot open. Zijn vingers Ineens schrok hij. Als de trommel vol
punnikten aan het deksel, hpt ging niet met gold zat, dan zou hij die niet meer on
gemakkelijk om het open te krijgen, het j kunnen tillen. Die gedacht te verontruste
klemde. Hij bukte zich diep voorover, om hem even. Het duurde niet lang. liefkozend
te zien waar hij met zijn vingers het ge- ging zijn hand over hot koude metaal
Rinu
makkelijkst hel deksel beet kon krijgen, het I Hij moest w<
Was te donkerHij nam een stukje hout, daarnet was w
Jat onder de kachel lag en wierp het in g< n geweest f
het vuurKnetterend vlamde het hout voor Dimmen
°Pwegging. Het
De vlam van het kachelvuur verlichtte nu nog slond c., m, nd9 v,„n uem.
het beenige gezicht van oude Dimmen, zoo lüe jongen had al zoo dikwijls over geld
donken,
eggegaan. Het was vanmor-
nu was het avond, maai
as het alsof Rinus daarnet
as eigenlijk of Rinus daar
hang voor hem.
gepraa/t, en weer bekroop hem een vage
onrustAls Rinus maar niets wist!
Maar dat kon toch niet, hoe zou de jongen
het kunnen weten?
Rinus had gezegd, nat hij geen werk had
on niets verdiende met die vorst Maar wie
weet hoe gauw de vorst c ei zou zijn oil
dan verdiende Rinus weer geld volop. Hij
zou er wel voor oppassen om Rinus geld te
geven! Als hij hem vandaag pen dubbeltir
gaf, dan zou hij morgen een kwartje willen
hebben. F.n dan kwamen de anderen ook
nee, dat kon niet. 't Zou zonde wezen van
a! dat geld om het uit fe geven, 't 'was veel
tp mooi zoo, al die stapeltjes, ze lagen alle
maal zoo mooi gelijkEn weer verlus!
tigden zich zijn oogen in den doffen glans
van het zih er
Zoo was het elke Maandagavond. Iedere,
week kwam er minstens één geldstuk, bij
at de andere, die in don trommel waren.
Wanneer Dimmen er moe begonnen was
zou hij zelf niet kunnen vertellen. Zijn eer
ste rijksdaalder ging in den trommel to.-n
hij er nog papier in bewaarde. Die rijks
daalder moest daar blijven, totdat hii hem
eens noodig zou hebhen, om het een of
ander te koopen. of als hij eens ziek werd.
En daar kwamen nog oen paar rijksdaal
ders bij en een paar guldensEn hoe
meer rijksdaalders en guldons er in den
trommel kwamen hoe ongeruster Dimmen
zich maakte: als het nog eens zoover kwant
dat hij zijn spaarpotje zou moeten gebrul
ken, als er dan maar genoeg was. Want
zieke dagen kostten veel geld. dan moet i-i
versterkende middelen hebben, en er moest
iemand zijn, die je oppasteOf als 1
nog eens gebeurde, dat de Armen geen geld
,mccr had, en de DiaconieHij vond het
eigenlijk een onz.innig idee, want wie had
daar ooit van gehoord! Maar toch kon je
het nooit weten, en hij verdubbelde zijn
pogingen om geld te krijgen, veel geld....
En toen Dimmen op een keer de papieren
uit don trommel deed. omdat er geen ruim
te meer voor was. dacht hij er niet meer
aan waarom hij het geld eigenlijk had. en
waarom hij het wilde hebben. Tiet preld was
er. en het was mooi om het te hezitten
F.n het was in zijn hersens vastgeroest
dat er telkens weer meer geld in dien trom
mei moest, en dat er nooit Iets uit mocht
En heel zijn leven cirkelde nu om dat
éénehet ging met de regelmaat van
een machine's Maandagsmorgens naar
De Vries. en. naar Van Stolk. er naar d'e
anderen om zijn giftje te halen. En
's avonds zocht hij zijn trommel op. om er
het geld in te doen. dat hii dien middag
had overgehouden, nadat Mariet er twee
gulden van had gekrecenEn 's Maan
dagsmiddags betaalde hij ook de hakker en
dp vinkelier on de-melkvrouw En elke dag
hre ide de kachel zuinig, en het nachi-
lai e. dat 's avonds or tafel stond, ver
l'r ktc bijna geen olie.. En 's Zondags in
d«' kerk stak hij zijn !e«*e hand in de
to.icctezakHet eine alles zoo regel
n'M»ig. dat hef vanzelf zoo ging. Dimmen
behoefde er heelcmanl niet hij te donken.
Zoo zou bet altijd kunnen blijven gaan
Voor Dimmens besef zou er alleen iets
veranderen als de kist zóó zwaar werd. dal
hij die niet meer uit de bedstee zou kunnen
tillenEn hoe het dan gaan zou wist
hii nietEn er zou ook iets veranderen
als de kist heelemaal vol was. maar dat
leek nog zoo heel ver weg, dat Dimmen
idaar bijna nooit aan dacht
III
Mel een ruk wierp Dimmen de deur van
de secretarie open. Even moest hij stil
blijven staan om diep adem te halen, zijn
mond wijd open met de brokkejige tan
denHij bracht een hand aan zijn borst.
Mij zag niet hoe de drie ambtenaren hun
werk staakten en hem met verwonderde
oogen aankeken. Hij zag alleen de Burgc
meester, die bij de kachel stond met een
brief in zijn hand. De Burgemeester zei
iets tegen hem. maar hij verstond het niet
Dimmen liet de deur wijdopen staajn
Vlak 'voor den Burgemeester hield hii sul
Ziin handen gebaarden wnnhonig en hij
vroeg: „Weet ie 't al hfi?Hii wendde
ziin honf<| naar de anderen pn vroeg nog
eens: „Weete juule het al. hu?Even
zonk zijn hoofd voorover, zijn handen ge
vouwen alsof hii stil nadacht. Dan inppp.s
stiet hij uit: „M'n eenties m'n centjes.
ze hawe m'n centjes gcstole!
Het werd stil na die woorden. Dimmen
keek van den een naar den ander. „Ze hawe
m'n centjes gpstoleHet was nu een
klacht. Ziin oogen waren op den Burge
meester gevestigd en er kwam een vreemd
vertrouwen in die oogen als in dc oogen
van een kind.
De Burgemeester begreep nog niet best
wat er gaande was en hij informeerde:
..Ben jp bestolen?
F.n weer maakte Dimmen dat wanhopige
gebaar met zijn handen: „Aol m'n centjes...
weg... gcstole... vanochtend, toen 'k weg
was... aollps... niks meer over... niks
meer Ik kom hef angeve..."
i De secretaris kwam er bij staan, nieuws
gierig. Dimmen zag het niet eens. De Bur
gemeester haaide zijn schouders op en
bromde: „Wat - zulle we nou weer beleve..."
En dan schreeuwend tegen' Dimmen: „Zaten
die centen in ie jaszak?
„Wathtiefjë," Burgemeester?..." Hijkwa.n
met zijn gezicht vlak hij dat van den Bur
gemeester Dan draalde hii zijn hóófd', zoo
dat de Burgemeester in ziin groezelig oor
keek De Burgemeester probeerde een stap
achteruit te doen. maar de kachel beleid
hem d»f
En weer kwam de stem van Dimmen, nu
er-geen antwoord kwam fleemend: ..Ik
hawe ie niet verstnen, m'nhacr... ik birine
zoa doaf mo' je dienke...... ik hinne zeven
en taehtig jaer... aol m'n eentjes weg..."
„Ziin dip uit je zak gestolen?
Dimmen knikte dat het zoo was. hij had
de vraat? niet verstaan, pn hii zei nog:
„"t Kistje stieng voor de bedsteeleeg
gpen centje meer
Dp Rurgemeester schudde ziin hoofd, hij
begreep het nóg niet F.r waren centen uit
Dimmens zak gestolen en er stond een
kistje voor de bedstee ..Hoeveel hehhetl ze
van je gestole?Hij schreeuwde zoo
hard als hij kon.
,,'Aolles... .Burgemeester aolles... geo*
cent ie meer., geen centje..."
„Ja maar. hoeveel precies?
..Wntlp Burgemeester? Wie het c4
daen heit?" Hij* haalde zijn schouders
op. Zo<i bleef hij staan niet opgetrokken
schouders, zijn oogen staarden langs den
Burgemeester heen, alsof hij in ziin ge-
dachten zocht, wie dat toch kon gedaan
hebben.
k(Wordt vervolgd)
