m
m
m
m
m
m
Veivolqveiluial
DE DERDE MAN
BRENGT
RUZIE AN
VISSCHERS AAN
DOOD WATER
is
11
if
i
i*:
1
B
ft
S-
ft»
Ut
1
i
SS
R»
Hl
Hg
1
|jj
ia
IH i I
i m
i i
door C. Key
Het gaat winter wordcn: eind November.
De boomen staan met kale vingers in de grauwe
lucht te grijpen.
Alles is stil aan het doodgaan
Pleun begint oud te worre.
En Jans ook.
Nou za 'k nie segge, da se nie meer mee kcnne,
maar 't is toch een mooie leeftijd: Pleun is nou
seventig en Jans vier en taggentig.
Ouderdom komp met gebreke.
Een jong mensch ken om zoo te zegge óók wel
's wat overkomme, maar as ie 'n daagie ouwer
wordt, dan ga je sukkele
En daarom is de dokter er nog al eens over de
vloer.
Het is die jonge dokter, die pas bij hen in de
buurt woont. Drie huizen voorbij de kerk, aan
deze kanL
Jans bewaart z'n portret in de la van de tafel.
D'r zit een lijsie om van blik.
Het sting in de krant, dat portret. Ze heeft het
zélf uitgeknipt en een ander heeft het in 't lij6ie
gezet.
Maar 't is een beetje geel en groezelig geworden.
Ze heeft nog een mooier portret van 'm, dat ligt
in 't knoopendoosie. Dat kwam zóó: Pleun had
boter gehaald bij Van Schelleven en toen regenden
'et zoo, en toe hebbe ze d'r een krant om gedaan,
anders wier 't zoo nat. En dat was krèk die krant,
daar de dokter in sting. Een van de neefs, dat is
zoon echte knusselaar, die zal 't nieuwe portret
wel 's in 't lijsie zette.
Ze hebben veel neefs en nichten: de kindere van
Pietje, en dajn die van Dirrekie en dan al die
kleinkindere en de angetrouwdc.
Ze zeggen allemaal Oome Pleun en Tante Jans, als
ze komen. Ook zijn ze allemaal welkom.
Je merkt het zoo niet, dat ze ouwer worre, die
twee. Want je hebt ze nooit anders gekend.
En Jans is nog net evel ondeugend as altijd.
As ze de kans krijgt, gooit ze je 's zomers zoo
maar een pannetje water over je hoofd. En dan
maar lachen!
Lache da se kenl D'r handen slaat ze dan op d'r
streepjesschort en ze staat heelemaal kromge
bogen.
Oome Pleun doet niet mee met zulke dingen. Die
Ls veul sikkeneurigcr.
Maar hij het ook zoo'n last van z'n hart.
En as tie z'n eige dan zenuwachtig maak, dan het
ie 't zóó benauwd.
Tante Jans is om zoo te zegge veul vroolijkcr.
Maar ze is mismaakt: ze het een hooge rug, van
een val, toe ze nog een klein meissie was.
En daarom is d'r broer Pleun nooit op z'n eige
gaan wone, maar altijd bij d'r gebleve.
Soms, dan is Jans weer 's nie goed, en dan
Pleun weer 's. Ze worden oud en ze gaan suk
kelen. Jans d'r eenige angst is, dat Pleun een
aanval krijgen zal als zij ziek is. Wie mot 'r dan
om de dokter gaan? Pleun reaeneert net anders
om: As Jansic nou 's niet goed wordt, en hij ligt
óók op bed? Wie zal dan de dokter gaan waar
schouwe?
Als een donkere misdaad echter houden hun ouwe
gezichten die gluipende angst voor elkaar ver
borgen.
Wat helpt 't nou, of je mekaar in de put gaat zit te
douwe? Maar Pleun is vol meelij voor Jans, die
arme stumpert. En Jans beklaagt in d'r hart die
goeie arme Pleun. De dokter beklaagt hen beiden
Geen van drieën kan er wat aan verhelpen.
Totdat
Ergens ver de polder in is t'r een gestorreve.
Het was al een man op leeftijd.
De dooie benne d'r nog niet 't slcchste an toe
Maar: hij had een huishoudster.
En die had kind noch kraai op de wereld.
Daar was 't erreger voor.
Wat moes ze nou beginne?
Dat vroeg ze d'r eige tevergeefs af.
Ook vroeg ze 't an al de mensche, die d'r kwamme,
voor de begrafenis. Maar die wisten ook niks.
Ze hadden genoeg gewichtiger dingen om over te
prate. Want de ouwe man had al brandstof voor
de winter opgedaan. En hoe moes dat nou?
Dit is een zeer gewichtig probleem: 't vervoer is
duur, en 't lag los in 't kolenhok. Sommigen zeien,
dat 't wel zestien mud was. Maar anderen be
weerden van twee cn twintig.
Het waren vriendelijke menschcn, die familie
leden: de ouwe heer was maar arm geweest. Doch
hóé vriendelijk ook, ze konden Francina niet
helpen. En ze wisten niks voor d'r ook.
Tot de dokter een helder oogenblik had!
Omdat hij haar niet blij wilde maken met een
dooie musch, zfei hij niets.
Regelrecht fietste hij naar 't huis van Jansie.
Jans zag 'm direct, toe die voorbij 't raam kwam.
„Daór komp te dokter", zee ze, en ze ging al na
de kelder om 't stikkie zeep te hale, daar die altijd
z'n hande mee waschte.
„Neen, laat maar, Jansie," riep hij, buiten nog.
,,'k kom alleen maar 's even praten!"
Hij pakte een stoel en ging zitten.
Z'n vingers trommelden op de tafel.
En toen zei hij 't zoo maar: als een bom viel het
boven op hun tafel, zoomaar zei hij, dat als een
grijze dreiging gehangen had onder 't lage plafond,
wat ze allebei geweten hadden, zonder het voor
elkaar te willen weten:
„Kijk eens hier, Jans, jullie beginnen oud te wor
den en je sukkelt allebei wel eens een beetje;
jullie moesten eigenlijk een hulp in huis hebben;
Je kunt nooti weten, hè, wat er opdoet."
En nu hèb ik al iemand voor jullie, een huishoud
ster, ze is ook al over de zestig, en de man bij
wien ze was, is van de week gestorven
Ze kan Jansie zoo mooi helpen, bij de wasch en
zoo, en je hebt nog eens wat aanspraak ook
Je kunt nooit weten, eh, wat er opdoet."
Als een bom boven op hun tafel
Eerst snapten ze 't geeneens goed.
Ze keken den dokter verbaasd aan.
Jans d'r mond sting ietewat ope.
En ze vergat heelemaal, 'm koffie in te schenken.
„Nou, wat' dénken jullie daarvan?" vroeg do
dokter dan, voldaan.
We vinde 't netuurlijk wel heel vrindelijk van
U, maarrebegon Pleun.
„Maar?"
„Nou ja, zooln vreemd mensch d'r in hale, dat
gaat toch zoo maar niet? Je weet niet, wét voor
één 't 'r is!"
„O, wat dèt betreft't was er altijd heel schoon,
hoor. En ze lijkt me heusch niet onvriendelijk: Ze
heeft me nooit ook maar dèt in de weg gelegd
Maar, we praten er nog wel eens overdég
hoor!"
De dokter is weg.
En ze zitte zoo zielegies bij mekaar.
„Wat denk j ij d'r van, Jans?" vraagt dan Pleun.
„Hij denk seker, dat i k 't nie meer alleen óf ken",
en d'r onderlip bibbert 'n beetje.
„Ja, kijk is, 't is toch óórdig van 'm, dat ie zoo on
ons denkWe worre wei een daagie ouwer, en
és t'r isDan knikt ze, en hij zwijgt.
De wekker tikt de stilte st.uk
Ze kan komen.
't Is maar 't beste, voor alle twee, voor alle drie.
En de dokter ken. je toch óók nie voor 't hoofd
stoote
Want het is zoo'n goeie man.
Altijd evel zacht
En zoo hartelijk
Francina komt: drie dagen later!
Het is Zaterdag.
1 Heeft een beetje gevroren.
Eerst komen er twee koffers.
Een jongen met een kruiwagen brengt ze.
Dan komt de buurman.
Hij wil de blijde incomste zien!
De hond van den buurman is er ook.
„Koppie koffie, Kees?"
„Assiehlief, Ja>ns!"
Hij krijgt een warrem bakkie cn de hond een
hallef koekie. Daarvoor blaft hij schel, de hond
natuurlijk.
Buurman roert gedachten door do koffie.
Pleun giet 'n beetje op z'n «chuttcltje en blaast
lang.
Z'n hand beeft weer zoo
„Ja minsch, 't is een heelc verandering", merkte de
buunnun op. Hij zucht meewarig.
Pleun knikt. Hij voelt zich niet erg lekker.
„Ja", fcogt Jans, ,,'t is maar beter zoo. Ze neemp
me wat werk uit de hande. Ze ken wassche ook,
zee de dokter. Dan hoef ik de wasch niet meer
uit huis te doen. En groente hebbe me toch hier,
in 't tuintje
„Jaaa", zegt de buurman, cn hij vervolgt: „jè!n
Ook knikt hij.
Even later: ,,'k Ken ze niet, hoor, 'k zei niks van
d'r zegge, maar je hoort zoo wel is wat, hè.
Zélf ken 'k niet zóóveul van d'r zegge, maar
Thijs zee, dat die vent, daar ze dan mee leefuc,
die lustte d'r wel eentje. En wel twéé ook
Maar de minsche prate zoovonl, hè?
En ze gong wel is mot 'm mee ook, vertelden do
bruggewachter. Die het daar ommers dat nichie
in de buurt wone: Manke Neel, die mit die broer
vam Leen van Teune getrouwd is. Dan dronke zo
teugc mekaar op, zee die. Maar van mijn weet
je niks, hoor!"
Vastberaden sluit hij z'n mond.
Want bij belgt zich van hom, nie achterklapt.
De stilte knijpt de oudjes in de keel.
Ze zitten als gcslagencn.
Stom
Totdat ze komt, waggel-breed: de huishoudster.
„Goeie morrege, saam!" zegt ze teemerig, „beetje
gevroren, hè?" Jij bent zeker Jans, hè?En
jij Pleun!"
Ze geeft slappe handen.
'tVel van haar gezicht hangt als molton-dekens,
dio drogen. Ze kraakt bij elke stap met de
wrakke vloer mee.
Buurman schuift opzij.
Ze pakt zélf een stoel van naast de kachel.
Buurman schuift weer, met z'n hoofd achterom.
,J)oe je mantel af, Fransie!" zegt Oome Pleun
dan.
„Da kon 'k wel doen", zegt ze; „waar ken 'k me
poesie laten? Hij bijt toch niet?" met een blik op
de hond.
Die spitst z'n ooren.
Haar rechterhand aait behoedzaam onder ha*.r
mantel. „Soete poes!" zegt ze.
Ze is eigenlijk te groot en te breed voor dat
kleine, donkere kamertje.
Do hond begint te grommen.
„Koest, Duuks zegt de buurman.
Maar Duuks is onopgevoed en wederspannig.
Rassenhaat kan niet onderdrukt worden. De
kamer is boordevol van het nijdige gekef. De
vrouw is nog angstiger dan zoete poes. En de
hond blaft, blaft dóór, tot buurman met hem do
aftocht blaast.
„Niet op me schoone tafel, hoor, dat beest!zegt
tante Jansie, d'r hand beschermend uitgestrekt,
„Hij is schoon, hè, soete poes?" fleemt Fransie,
Toch zet ze 'm op de grond.
Dan doet ze d'r mantel af.
En die twee bekijken haar vijandig: een vreemde
pantserwagen in oorlogstijd.
De afkeer komt op Fransie aangolven van alle
kanten en ze kan d'r niks, niks an doen. D'r
vriendelijkheid knapt kapot, vlak voor d'r ge
zicht. En dY magere woordjes vallen onhandig
uit haar mummelmond en breken als vermicelli-
strengetjes op 't versleten vloerkleed. De poes
spint onder de kachel. Die is al thuisMaar
't vrouwtje nog niet. Nog léng niet
(Slot volgt)
door K. Norel
Het was op die morgen in Maart 1935 niet voor
het eerst, dat we in het donker langs do visschers-
haven scharrelden, om de schui' te vinden, die
ons mee naar zee zou nemen. Verscheiden kee-
ren hebben we een afspraakje gemaakt met den
een of anderen visschennan. In barre winterkou,
bij het razen van Octoberstormen; op frissche
lentedagen, en als de zomer heet was, zoodat
je zelfs op zee geen koelte vond, zijn we mee
uitgevaren. Bij het slaan van drieën in de
morgen zijn we present geweest om op de ansjo
visvangst te gaan, en onder het spelen van het
liedje van tienen van de haventoren, hebben we
het zeegat gekozen om een nacht te kuilen.
Maar nooit vonden we onze botter zoo gemak
kelijk in het donker als deze keer. Want nooit
was de haven zoo leeg!
Vorige keeren lagen de botters over de heele
lengte van de haven rijen digp. Nu ging er hier
en daar ©en scheepje verloren in de groote
ruimte.
Dit lag hier aan, dat toen de botters visohtén
op de Zuiderzee, en dat ze nu gingen probeeren
op het IJselmeer wat visch te vangen. Visschers
aan dood water waren ze geworden.
De Drommedarls te Enkhuizen. Deze oude
haventoren bcheerscht de heele vlsschersbuurt.
Zijn carillon zingt de uren weg.
.404
Probleem no. 473
(no. 4 van den wedstrijd)
LETTERGREPEN-RAADSEL
Vul in de van 1 tot 6 genummerde hokjes zoo
danige lettergrepen in, dat in de gegeven volgorde
do volgende woorden ontstaan:
145Indisch persbureau
2—36plant
1—2vogel
34kluizenaarster (dichterlijk)
66stel katrollen
OPLOSSING
van hel Slnt-Nicolaas Kruiswoordraadsel
Horizontaal: 1. roe; 4. pet; 7. ra; 9. imago; 12. heg;
12a rap;14. ar; 15. Ada; 17. snert; 19. ah; 21. co.;
23. gis; 24. de; 27. os; 29. hart; 31. van; 32. gil; 33.
eb.; 35. ad; 3a v.t; 37. R.G.; 38. ho; 40. om; 42. me;
43. as; 45. va; 47. id.; 48. dat; 50. P.P.; 51. hap; 52.
pek; 54. re; 55. el; 56. de; 57. ra; 58. N.M.; 60. vegen;
62. Ajax; 63. op; 64. ba; 66. hoe; 67. Po; 69. Ie; 70.
fa; 72. al; 73. in; 75. h.a.; 76. num.; 78. er; 79. i.m.;
81. do; 83. el; 85. An; 87. in; 89. au; 90. a.m.
Verticaal: 2. op; 3. eer; 5. vrijer; 6. pro; 8. a.M.;
10. al; 11. garde; 12. hal; 13. aardig; 15. Ans; 16.
ga; 17. Sint; 13 tel; 20. ho; 21. cadeau; 22. or; 23.
gave; 25. schip; 26. we; 28. si; 29. ham; 30. trap;
32. grap; 34. bod; 39. Oder; 41. marsepein; 4i.
Spanje; 45. val; 46. ree; 49. te; 51. hé; 53. ka; 59.
ma; 60. vol; 61. n.b.; 65. af; 66. heilige; 67. paard;
68. O.L.; 71. aar; 74. nu; 75. h.e.; 77. mi; 80. me;
82. o.a.; 84. li; 86. na; 88. na.
SCHAAKRUBRIEK
Redactenr: W. J. H, CARON. Jacob Marisstraat 42,
Amsterdam-Wesl. Men wordt verzocht correspon
dentie over deze rubriek aan bovenstaand adres
te richten.
Probleem no. 472
(no. 3 van den wedstrijd)
Ê2S
l
mm,
wé
mm
Wit begint cn geeft in drie zetten mat.
Wit (8): Kb4, De7, Tel, Te8, Lb8, Pc4, Pe5, pi. a7.
Zwart (4): Ka8, Df5, Pa4, pi. b7.
Men wordt verzocht de oplossingen binnen drie
weken in te zenden. Voor tweezettcn is opgave van
den sleutelzet voldoende. Voor driezetten tevens de
varianten tot en met den tweeden zet van wit.
Voor de problemen 470 en 471 resteert thans nog
één week inzendtijd.
Correspondentie
A. H. Geen bezwaar. Eerste plaatsingen en over
neming der copy met bronvermelding.
C. K. Daar Pc6 wil voorbereiden e7c5, is c2c4
het beste.
N. N. Gaarne nieuwe voortzetting der relaties!
Geweigerd Damegambiet
Gespeeld in het landentournooi te Warschau,
Aug. '35.
Wit: Stahlberg Zwart: Monticelli
(Zweden) (Italië)
1. d2d4 Pg8—f6
2. c2c4 c7e6
3. Pbl—c3 d7—dó
4. Pgl—f3 Pb8d7
5. Lelg5 c7c6
6. e2e3 Dd8—ao
De beroemde Cambridge Springs-variant (ook wel
genoemd Pillsbury-variant) geniot een nog steeds
ongeschokt vertrouwen.
7. c4Xdc
In de moderne behandeling dezer opening staat
wit onmiddellijk op do. Vroeger geschiedde hier
meestal 7. Pf3—d2. Het voordeel van den tekstzet
is slechts het nieuwe en ondoorzochte.
7Pf6Xd5!
Logischer en sterker dan e6Xd5. Zwarts vorige zet
had juist het paard ontpend.
8. Ddld2 Lf8b4?
Zoo speelde ook Pirc tegen Spielmann (Moskou
1935). Sterker is wel f7—f6, gelijk Spielmann aan
toonde in zijn partij tegen Stahlberg (Moskou
1935).
Maar de sterkste zet is hier 8Pd7b6!,
zooals Becker reeds speelde tegen Johner (Karls
bad 1929) en zooals ook Euwe deze week iri zijn
25ste partij tegen Aljechin weer overtuigend aan
getoond heeft.
9. Talcl c6-^c5
10. c3—ei! Pd5—f6?
Sterker wus PXc3. 11. bXc La3. 12. Tbl o—a
Zwart dreigt nu wel PX©4, maar
11. Lfl—d3
is de juist passende ontwikkelings- en verdedi-
gingszet
11c5Xd4
12. Pf3Xd4 o—o
13. o—d Pd7—c5?
Verzwakt op noodlottige wijze de koningsstelling.
14. Lg5Xf6 g7Xf6
15. a2a3 Pc5Xd3
16. a3Xb4
De pion, dien wit opoffert, levert oen onweerstaan
bare n aanval op.
16Pd3Xb4
Stand na 16. Pd3Xb4
Wit begint en geeft in twee zetten mat.
Wit (8): Kal, Dh6, Tb7, Tf5, La8, Le3, pi. e2^ h3.
Zwart (9): Kei, Th4, Lbl, Llu, Pc3, pi. ci, di, f2, 16.
Banden Zondagsblad 1935
Vanaf heden zijn banden voo' net
Zondagsblad 'aargang 1935 e bestel
len Prijs per band met uitvoerig register
65 cents
Op te geven aan de Administratie
17. Pc3b5!
Dreigt Telal-
17Pb4c6
Het eenige.
18. Tel—c3
Belet dameruil en is inleiding tot een rechtstreek-
schen koningsaanval.
18. Tf8—<18
19. Dd2h6 Pc6e7
20. Dh6Xf6 Pe7gO
2i: Pb5c7!
Met de scherpe dreiging Tg3f—Pg6, waarna de
dame op d8 den toren slaat.
21Td8Xd4
Ook deze sprong van den toren, hoe heldhaftig
overigens, redt Jan van Schaffelaars zaak nietl
22. Df6xd4 Opgegeven.
De catastrophe is onafwendbaar.
Welke dieren komen thans in
Palestina voor?
Hierover vonden we interessante mededeelingcn
in „De Joodsche Middenstander." Onder aeze di-ï-
ren zijn er, die reeds in den Bijbel worden ge
noemd. Wie denkt daqrbij niet aan de wilde geit?
Men verhaalt wel, dat het vleesch van deze geit
hetzelfde was als dat wat aoor Ezau altijd aan
Izakk gegeven werd. Het gebraad, dat door Jacob
van geitenbokjes werd bereid, zou heel moeilijk
onderscheiden kunnen worden van wat Ezau ge
woon was te braden.
Heel vaak heeft men in Palestina nog hinder van
de wolf. Nog altijd is hij de groote schapen-roover,
die vaak „georganiseerde" aanvallen op de kud
den onderneemt. Zijn familielid, de vos, is meer
vegetarisch aangelegd en beperkt zich dan ook in
de regel tot vruchten stelen, ten eiude zich daar
mede te voelen.
Gelukkig maar dat er van vele dieren toch ook
wel wat goeds te zeggen valt Daar zijn b.v. de
jakhals en de hyena. Zij treden in de kleinere
steden veelal als vuilnisman op. 's Nachts gaan zij
op roof uit en reinigen dan vaak de steden en de
dorpen. Waarbij deze onbetaalde dienaren in
overheidsdienst dan vaak geholpen worden door
de wilde hond, die ook gaarne zijn aandeel "heeft
in het noodzakelijke opruimingswerk. Van een
rechtspositie in eenigerlei vorm voor de gepresteer
de arbeid is geen sprake!
Als gij 's avonds in Jeruzalem naar Uw bed gaat,
hoort gij buiten vank een zacht gegons. Het wordt
allengs sterker en sterker totdat het eindonjk uan-
zwelt tot bijkans de sterkte van een kloin orkest.
Ja wie zal de milliarden insecten kunnen schat
ten, die er bij dag en nacht hun voortdurend ge
zoem doen hooien?
Bleef het optreden dier gevleugelde vrienden nu
maar bij zoemen, dan was het waarlijk zoo erg
niet. Maar die gevleugelde vrienden worden vaak
de bittere vijanden van den landman En zij ma
ken daarbij dit moet tot hun eer worden ge
zegd geen onderscheid tusschen Arabieren cn
Joden. Heel vaak is nie-n toch in Palestina doode
lijk bevreesd voor een sprinkhanenplaag, die een
grondige vernietiging van de oogst kan bower keil.
Vogels kent Palestina zoo goed als ieder ander
land. Steeds meer kolonisten gaan zich toeleggen
op hoenderteelt. Het waterhoen kent men ook, ter
wijl merel, spreeuw en nachtegaal al evenmin
ontbreken.
Wij, hier in Holland, mogen wel weten, (lat de
ooievaars, als zij in het voorjaar naar het Noorden
komen, in Palestina pleisteren.
Men kan soms, plotseling, een vlucht van duizen
den van deze vogels zien opstijgen, zich in de
lucht oriënteeren cn dan Noord-Westwaarts zien
trekken.
Merkwaardig dat men voor Palestina geen visch-
hachsjarah heeft ingesteld! Want de heken, die
hun water naar de Jortlaan voeren, zijn zeer visch-
rijk. Brasem, karper en baars komen er in
menigte voor. In de hotels kan men dan ook zoo
veel visch eten als men maar verkiest. Ook het
meer van Genesareth is zeer vischrijk. En de
visschersvaartuigen zien er nog uit als voor twee
duizend jaar en wc geloovende visschers ook.
Natuurlijk zijn er in Palestina ook koeien cn
schapen en niet te vergeten ezels.
Ze had gelijk.
„En waar heeft Uw wieg gestaan, juffrouw Tho
mas?"
„De laatste vijftien jaar op zolder!"
409
