FILM OVER
HET BOLSJEWISME
ZATERDAG 30 NOVEMBER 1935
DERDE BLAD PAG. 10
KERKNIEUWS
GEREF. KERKEN
Aangenomen: Naar De Krim, D.
Veenhuizen te Valthermond.
NED. HERV. KERK
Beroepen: Te Katwijk aan Zee, G.
Grootjans Jr. te Watergraafsmeer. Te
Ridderkerk, J. Fokkema te Amstelveen.
Aangenomen: Naar Neerbosch, en
Hees, J. F. Pop te Spijkenisse.
DOOPSGEZ. GEM.
Aangenomen: Naar Amsterdam, T.
p. Hylkema te Amersfoort.
TOEGELATEN TOT DEN H. DIENST
Door het Provinciaal Kerkbestuur van
Utrecht werden, na afgelegd examen, als can-
didaten tot den Heiligen Dienst toegelaten de
heeren J. C. Kopper; te Utrecht, Obrecht-
straat 6, en E Dijkhuis te Nieuwe Pekela,
„Doorsnee".
hulppredikers
De kerkeraad der Geref. Kerk van Poort-,
vliet heeft de classis Tholen bericli: dat
zij besloten heeft over te gaan tot de aanstel
ling van een hulpprediker.
CANDIDATEN-OVERVLOED
Bij de talrijke raadgevingen ter oplossing
van het beklemmende vraagstuk van den
Candidalen-overvloed voegt de Kroniek van
'het Geref. T h e o 1. T ij d s c h r i f t er nog
een door te citeeren, wat onlangs een der
classes van de Geref. Kerken op de agenda
Reeft gehad. Het was dit:
„Stel dat er in een classis drie werklooze
'candidaten zijn; welnu laat ze dan in ieder
'geval „geregeld" in de classes-kerken pree-
ken. Zoo oefenen ze zich. Ze blijven er in.
't Beneemt hun niet zoo den moei. Is er
'door ziekte of om andere reden een open
gevallen beurt, dan is honoreering een van-
zelfsheid. Maar anders doen ze het voor
niets. Wanneer er in een classis tien kerken
zijn, en elke kerk laat één beurt dus niet
een vollen Zondag om de twee maanden
één der drie candidaten naar volgorde op
treden, dan is er voor deze drie ongeveer
zestig maal gelegenheid in een jaar om een
preek te houden."
In het algemeen zou inderdaad hst doen
vervullen van vacature-beurten door candi
daten overweging verdienen. Men behoeit
zich tot afwering van dit denkbeeld al niet
meer op hun groenneid te beroeper.: er zijn
pr al, die twee jaren wachten!
Ds. J. W. Poort f
In den ouderdom van 60 jaar is te 's-G r a-
venhage plotseling overleden Ds. J. Y"
roort, em.-predikant der Ned. Herv. Kerk,
Ds. Jan Wilhelm Pootft werd in 1875 gebo-
fen en in 1899 candidaat. Hij werd in 1900 pre
dikant te Hilversum, ging in 1903 naar De
jRyp en in 1909 naar den Helder. In 1921 ver
trok hij als tijdelijk predikant naar Paramari
bo, in 1922 werd hij daar definitief benoemd
en'Juli 1934 werd hij op wachtgeld gesteld. Ds.
Poort vestigde zich daarop metterwoon te Den
Haag.
De teraardebestelling van zijn stoffelijk over
fechot zal a.s. Mandagmiddag op Nieuw-Eik-
en-Duinen te Den Haag plaats vinden.
ORDE DER GETROUWE
GETUIGEN
Als nr. 3 van de Mededeelingen van de
„Orde der Getrouwe Getuigen van den ko
menden Christus" is verschenen een reeks
inlichtingen over het streven dezer Orde en
het verslag van den in October j.L gehou
den Ordedag. Wij hebben destijds eenige
motieven van haar streven vermeld; blij
kens de toelichting op blz. 13 heeft men om
vangrijke plannen:
„Wij achten het onze taak de plekken,
Waar de verscheurdheid van het kerkelijk
leven ontstond, op te zoeken en te trachten
met ernst een weg te vinden tot overbrug
ging der meeningsverschillen door de rela
tieve waarde daarvan tegenover het Evan
gelie zelf in het licht te stellen."
Ten overvloede zij nog medegedeeld, dat
'de hoofdleider der Orde, Baron van Lynden
een werkzaam aandeel neemt in de N.S.B.
en „lijdt onder de onbarmhartige bestrij
ding ,die zij van de Christelijke wereld te
Verduren heeft."
Met denzelfden post bereikte ons een cir
culaire van een Commissie van oud-leden
der Orde, die in December een samenkomst
willen beleggen tot oprichting van een
nieuwe Orde. Dit is een gevolg van het
conflict, dat reeds in de prille jeugd der
moeder-Orde is uitgebroken. In de nieuwe
Orde „zal geen mogelijkheid meer zijn voor
een autocratisch drijven in een bepaalde
richting en alleen maar plaats zijn voor de
tucht van den Heiligen Geest." Tot deze
nieuwe groep behoort ook de -van zijn functie
ontheven „geestelijke leider" der oude
groep, Ds. Knottnerus, Herv. predikant te
Varsseveld.
GIFTEN EN LEGATEN
Wijlen de heer H. Papenburg te S an de-
buren (Dr.) heeft gelegateerd f 1600.te
verdeelen tusshen de Geref. Kerk en de Chr.
school, heiden te Roden (Dr.).
De Geref. Kerk van Oenkerk (Fr.)
ontving een legaat groot f 600.van wijlen
den heer A. L. Veenstra aldaar ten behoeve
van de diaconie.
Kerstfeest
Lees eens de besprekingen van Memema's
Kerstboekjes in de Zondagsschoolbladen.
Inhoud, illustratie, druk, papier en band:
alles zonder weerga. Er zijn nog velen, die
niet weten hoe mooi ze zijn en daarbij hoe
ongelooflijk g' Ikoop! Bestel eerst dan Uw
Kerstboekjes als ge die van Meinema te
Delft hebt gezien, .Ook Uw boekh. Reeft ze.
DR. J. R. CALLENBACH
De nestor der Rotterdamsche
Herv. predikanten
Gaat na 43 dienstjaren
niet emeritaat
Nog enkele maanden scheiden ons van
den dag, waarop Dr. J. R. Callenbach, sedert
24 Februari 1901 predikant der Ned. Herv.
Kerk van de Maasstad, zijn ambt zal neer
leggen na een eervollen en gezegenden staat
van dienst. Op den 28en Mei 1893 te Ierseke
het ambt aanvaard, en van 1897—1901 de
gemeente van Doorn gediend hebbende, heeft
oe grijze pastor dus 43 jaren het Woord
mogen brengen, een tijdperk, dat temeer
tot dank stemt, wanneer men zich herin
nert hoe Dr. Callenbach enkele jaren ge
leden door zóó zware krankheid aangetast
werd, dat het verzwakte lichaam dreigde
te bezwijken. God heeft het beter beschikt;
de gemeente van Rotterdam mocht haar
hooggeachten dienaar behouden en met aan
wending van zijn in meer dan één opzicht
groote talenten heeft hij tot op dezen dag
het Evangelie mogen verkondigen.
Dr. Callenbach heeft meer dan één talent
ontvangen; werd reeds zijn prediking ver
rijkt door onmiskenbaar literaire neigin
gen, deze hebben ook op ander terrein zijn
belangstelling vergezeld, zoodat mond èn pen
zijn spoor door het leven teekenen. Van de
stille meditatie tot het kloeke strijdwoord
heeft de welhaast 73 jaren tellende predi
kant zich doen hooren en lezen; historie en
Zending, maar ook literatuur en kunst,
theologie en Evangelisatie, maar ook ziels
zorg en catechisatie waren voorwerp van
zijn ernstige belangstelling en zoo heeft hij
zijn langen levensweg rijk gezegend en ten
zegen mogen gaan in Godes kracht.
Levensschets
In een korte levensschets willen we over
zien, hoe die weg ontworpen, geeffend en
gekroond is.
Geboren op 5 Dec. 1862 te Nijkerk en tot
zijn 19e jaar werkzaam in de bekende uit
geverszaak van zijn vader, ging de jonge
Callenbach studeeren te Utrecht, 0111 in 1892
candidaat te worden en op 2S Mei 1893 zijn
intrede te doen te Ierseke. Vier jaren later
ging hij naar Doorn en weer vier jaren
later verbond hij zich aan de gemeente van
Rotterdam.
Zijn bijzondere voorliefde voor Zending
en Zendingsstudie gaf hem het onderwerp
zijner dissertatie: „Justus Heurnius", een
bijdrage tot de geschiedenis des Christen-
doms in Ned.-Indië, waarop hij 5 Mei
promoveerde te Utrecht, toen hij predikant
te Doorn was. De liefde tot In- en Uitwen
dige Zending dreef hem naar de Zenoings
conferentie te Now-York in 1900 en naar de
Wereld-Zendingssconferentie te Edinburgh
in 1910 en maakte hem tot een vooraan
staande op alle gebied der Zending.
In 1905 werd hij dan ook benoemd tot
rector aan de toen opgerichte Zendings
school, doch ó'e liefde tot het predikambt
deed hem bedanken.
Dr. Callenbach behoort tot die sterko, zelf
standige naturen, die met een vast doel
voor oogen den weg gaan, die zij zich heb
ben voorgesteld.
Hij behoort tot die menschen, die voorko
mend en vriendelijk tegenover anderen, zoo
noodig strijdvaardig, doch tevens conciliant
ten opzichte van andersdenkenden zijn., waar
deerend ieders standpunt en overtuiging.
Dr. Callenbach is een. aangenaam causeur
de firma Bredée te Rotterdam verkregen
toestemming) bovenstaand portret
reproduceeren uit de door haar uitgege'
gedachtenisrede van Dr. Callenbach bU aUn
"i-jarlge ambtsbediening ln 1933.
een snel en fijn opmerker, vol gezonden hu
mor. Zijn geschiedkundige geschriften als
„Neerlands onafhankelijkheid hersteld",
„Waterloo", „Dr. Maarten Luther" en zijn
stichtelijke geschriften als „Van Kracht tot
Kracht", „Voor stille uren", „Het Brood des
Levens" hebben steeds een wijden kring
van lezers gevonden.
Bij voorkeur beweegt hij zich op histo
risch gebied en uit al zijn geschriften blijkt,
dat hij zijn stof direct beheerscht en tevens
dat hij een vaardig en humaan criticus is.
Hoewel Dr Callenbach zich pas aan de
studie der theologie ging wijden op een leef
tijd, waarop anderen bijna gereed zijn het
ambt te aanvaarden, heeft hij ruimschoots
gewoekerd met de gaven, welke hem door
God gegeven zijn.
Zijn prediking draagt steeds het cachet
van kinderlijke vroomheid en geloovige
Schriftbeschouwing. Een groot bewonderaar
van den dichter Gezelle, aangetrokken tot
de Klassieke Oud-Hollandsche dichters,
heeft hij menige lezing over hen gehouden.
Voorts verscheen van zijn hand nog: De ge
schiedenis vay de Herv. Kerk Rotterdam,
als onderdeel van het bekende werk: „Rot
terdam in den loop der eeuwen". Ook lever
de hij Rotterdamsche bijdragen voor het
Rotterdamsche Jaarboekje o.a.: „De tijd van
stichting van het latere Schotsche Kerkje",
oorspronkelijk de St. Sebastiaankapel.
In het kerkelijk leven is Dr. Callenbach
een erkend bekwame figuur maar ook een
man van persoonlijke toewijding. Verschei
dene jaren bezocht hij de kranken in het
Stedelijk Armhuis en als predikant hield
hij er godsdienstoefeningen. Met het Kerk
schip „Dc Hoop" deed hij enkele reizen mee,
In de functie van vice-voorzitter van het
Chr. Nat. Zendingsfeest werd hij door H.M.
de Koningin gedecoreerd met de Ridderorde
van Oranje-Nassau.
Terugziende op zulk een staat van dienst
waarin nog menige finesse ontbreekt
mag de hoogbejaarde leeraar, eerlang eme
ritaat nemende, gerwagen van een welver
diende rust, die een werkzaam en gezegend
leven kroont. Moge die rust hem in een on-
gestoorden levensavond geschonken worden,
totdat hij het genadeloon van den getrouwen
dienstknecht uit d.e handen van zijn Herder
ontvangt.
ZENDING
EN PHILANTROPIE
Chr. Nat. Zendingsfeest
De Vereeniging „Chr. Nationaal Zendings
feest" hield Vrijdag te Utrecht haar alge
meens vergadering onder voorzitterschap van
Ds. Joh. Rauws.
Besproken werd het Zendingsfeest, dat 3
Juli te Soestdijk werd gehouden. Het heeft
een tekort van ruim f 1000 achtergelaten,
voor de eerste maal in zooveel jaren, maar als
zoo'n tekort zich zou herhalen, is de exploi
tatie over enkele jaren niet meer mogelijk.
Zendingsfeest 1936
Voor het Zendingsfeest op Woensdag 1
Juli 1936 zal het bestuur aan H.M. de Ko
ningin het landgoed „Raaphorst" by Wasse
naar aanvragen.
Aan den heer J. J. Voortman werd op
zijn verzoek wegens klimmenden leeftijd eer
vol ontslag als penningmeester, niet als be
stuurslid, verleend. Een nieuwe penningmees
ter zal spoedig worden benoemd.
Enkele leden, die aan de beurt van aftreden
waren, werden herbenoemd. Tot nieuwe leden
werden benoemd de heeren Ds. H. Fortgens te
Voorschoten, Ds. Hondius en De. Ten Kate te
Wassenaar.
NED VEREENIGING VOOR ISRAEL.
Jaarvergadering te Amsterdam
In het Zendingshuis te Amsterdam heeft
de Ned. Vereen, voor Israël dezer dagen
haar jaarvergadering gehouden en onder
leiding van den vice-voorzitter Ds. P. J. de
Jong van Amsterdam. In het jaarverslag
wordt herinnerd aan het afscheid van den
heer P. W. Cohen en de vervulling van
de zendelingsvacature door den heer Hirsch
Blum.
De heer J. Swijnenburg, gepensionneerd
hoofd eener Chr. School kreeg als zijnde in
het bezit van de acte voor godsdienstonder
wijzer een arbeidsveld op het groote terrein
van de Zending onder de Joden
Mede op initiatief van oud-zendeling
Kammeyer werd in zijn huidige wonoplaats
Apeldoorn, evi afdeeling opgericht.
De kas heeft een nadeelig saldo van
f 2700. Als secretaris en penningmeester
werden resp. herkozen de heeren N. Hob-
ma en A. Tol. Nadat de heeren Wierstra
(namens de Ver. ter verbreiding der Waar
heid) en Grol (namens de afd. Apeldoorn)
en de heer Blum (namens de Vereen, van
Joden-Christenen) de vergadering hadden
toegesproken, deed Dr. W. ten Boom me
dedeelingen over het Zendingswerk. Het
benaderen van de Joodsche ziel wordt be
moeilijkt door het minderwaardigheids
complex, dat zoo veel bij de Joden heerscht
De drukte en de optredende brutaliteit bij
de Joden wijken by de Joden, als men hen
met liefde tegemoet komt.
Het is spr. opgevallen dat het werk
onder Israël een grooten band geeft onder
Christenen van alle kerkelijke gezindten
Verder spraken nog de Zendelingen J.
Swijnenburg en Hirsch Blum.
EVANGELISATIE-LECTUUR
SCHOOLNIEUWS
STUDENTENCIJFERS
De Afd. Onderwijsstatistiek van het Cen
traal Bureau publiceert als nr. 48 der Mede
deelingen de voorloopige cijfers van de be
volking der Universiteiten en Hoogescholen
tijdens het cursusjaar 1934/1935.
In totaal telde ons land in dat jaar 13.049
studenten. Het vorig jaar bedroeg dit aantal
13.683. Zoo valt dit jaar een verminde
ring met 634 studenten of 4,6 pet.
waar te nemen.
In 1930/31 viel er een vermeerdering met
5%, in 1931/32 een accres met 5,4% en in
1932/33 een toeneming met 6% te constatee-
ren. In 1933/34 was deze toeneming tot 1,5%
geslonken. Thans is zy in een achteruitgang
overgegaan.
Het aantal mannelijke studenten daalde
met 3,9% (1933/34 2,2%), het aantal
vrouwelijke studenten met 8% (1933/34
1,7%).
Belangwekkend is wederom het verschil
lend verloop der studentencijfers bij de uni
versiteiten eenerzij ds en de hoogescholen
andererzijds. Tot 1932/33 nam het aantal
studenten der universiteiten versneld toe
(1930/31 3,6 1931/32 4,2 1932/33
6%). Het aantal studenten der hoogescho
len nam daarentegen vertraagd toe.
1933/34 is er in dit proces, voor zoover de
universiteiten betreft, een keer gekomen. De
toeneming was in 1933/34 nog slechts 2,2%
By de hoogescholen was de slinkende toene
ming in een vermindering overgegaan, zi
het in een geringe vermindering, n.l. met
0,8%. Thans, in het studiejaar 1934/35,
verminderde ook de bevolking der universi
teiten, n.l. met 5,6 terwijl de terug
gang bij de hoogescholen met 1% ongeveer
gelijk bleef.
Blijkens de specialisatie waren aan
Rijks-Universiteit van Leiden 2521, van
Utrecht 1894, te Groningen 1080, aan de
Gem. Universiteit te Amsterdam 2496, aan
de Vrije Universiteit 622 en aan de R.K. Uni
versiteit 472 studenten werkzaam.
Referaat van Prof. Dr J. Waterink
Prof. Dr. J. Waterink, licogieieraar
de Vrije Universiteit, heeft gistermiddag
in het gemeentelijk Universiteitsgebouw te
Amsterdam voor do Sectie Paedagogie van
de Ned. Vier een i ging voor Volksgezondheid
een roeraat gehouden over het onderwerp:
„Hoe kan de school vroegtijdig afwijkingen
herkennen en in hoeverre kan zij door be
handeling afwijkingen corrigeeren?
Wij hopen hierop terug te komen.
De keuring van onderwijzers
Een adres aan den Minister van Onderwijs.
Klachten over de toegepaste keurings-
methode
De Schoolraad voor de Scholen met den Bij
bel, de Hoofdbesturen van de Vereen, van
Chr. Onderwijzers enz. en van de Vereen, voor
Chr. Volksonderwijs hebben een adres gezon
den aan den Minister van Onderwijs, waarin
zij er op wyzen, dat door tal van consultatie-
bureaux bij het bij de wet voorgeschreven ge
neeskundig onderzoek van het personeel, in
enting met tuberculine (proef van Pirqudt)
wordt toegepast. Deze methode van keuring
heeft herhaaldelijk ziektegevallen ten gevol
ge gehad. Daaromtrent bereikten adressanten
berichten uit Leeuwarden, Warnsveld, Arn
hem, Hilversum, Amsterdam en Oosterbeek.
By 'tal van personen werd temperatuursverhoo-
ging geconstateerd wat blijkbaar niet onbe
kend iS getuige het reit, dat in Hilvereum een
verpleegster gedurende een week na de men
boekjes, tractaten en (of) kalenders, alle
bestemd voor het doel, waarvoor deze uit
gever al zoovele jaren met hart en hoofd
arbeidt. Ditmaal zijn het: het verhaal van
een boefje eigenlijk iets ouder onder
den titel „Landweg-Baronnen"; een kleiner
boekje „Laat uw licht schijnen" van Spur-
geon; een serie nieuwe tractaatjes en een
aardig weckkalendertje met voor eiken dag
een Schriftwoord.
Net levens- en strijdverhaal van ,3iebe-
lootje", door W. Laatsman, is uit het volle
zwerversleven genomen en lijkt heel ge
schikt, om bij Kerstuitdeelingen e d. aan
met zorg uitgekozen zelfkanters uit te rei
ken; daarnaast is het voor den gewonen
lezer een goed geschreven levensbeeld, dat
menigeen de oogen zal openen voor de al
zijdige duisternis, waarin sommige jonge
levens omlaag worden gezogen, doch waar
uit de groote Ontfermer ook dezulken red
den kan.
Het boekje van Spurgeon is een vertaling
van den Spurgeon-kenner Ds. A. G. Barkey
Wolf en bewy'st, dat de groote prediker niet
te hoog mikte, toen hij eens tot zijn stu
denten zei: „Ik zou wel kans zien, om over
één enkele kaars uren lang tot u te spre
ken". Hij deed het ook en in dit boekje is
de prachtige inprovisatie afgedrukt. Tevens
een best propagandaboekje om op te
ken tot Evangeliseeren.
De acht nieuwe tractaatjes zijn eenvou
dig van opzet, kort en in den gewenschten
toon. De uitvoering wijst erop, dat men ze
bij duizenden verspreiden kan voor weinig
geld.
Aan ons verzoek om aan Hollandsche
Belgische Gereformeerden in Vlaanderen
Frankrijk elke week een blad te willen toe
zenden hebben vele lezers bereidwillig ge
hoor gegeven. Sommigen gaven zelfs uitvoe
rig uiting aan hun blijdschap op deze wijze
mede te kunnen werken aan den opbouw
van het chr. belijden in België. Wij zijn zeer
dankbaar voor de vele bewijzen van meele
ven met het werk der Geref. Kerken in de
Zuidelijke Nedérlanden, waar in vroeger
eeuwen het geloof zoo ryk heeft gebloeid.
Toch schijnen sommige lezers de bedoeling
niet geheel verstaan te hebben. Verscheide-
nen meenden, dat wij om chr. dagbladen
vroegen. Maar de verzending zou veel te
duur worden. En bovendien is er uiteraard
niet zooveel belang bij, dat een Belg een
Hollandsche krant leest. Het meest zijn wij
gebaat met toezending van een Geref. ker
kelijk blad, b.v. de Heraut, de Reformatie,
de Bazuin, Calvinistisch Weekblad, plaatse
lijke kerkbode en Zondagsblad van de Rot
terdammer. Deze verzending kost slechts
2J4 cent per week. Lang nog niet alle abon-
né's, die ons schreven hebben wii kunnen
antwoorden. Wij hopen echter, dat nog meer
dere ons willen melden, dat zij tot wekelijk-
sche toezending van een blad bereid zijn. Het
adres is Ds. H. J. Winter, 42 Leopold III laan
Edeghem (België). De ingekomen brieven
en kaarten worden verdeeld tussehen Ant-
peroen, Brussel en Gent. Met aandrang be
velen wij deze zaak aan; met betrekkelijk
kleine moeite en kosten kunt ge zoodoende
wekelijks een gezin in België of Frankrijk
verblijden en mede werken aan den op
bouw van 's Heeren Kerk en de komst van
Zijn Koninkrijk.
ting driemaal daags bjj inge-ente personen
temperatuur is komen opnemen. Adressanten
noemen enkele gevallen en drukken in hun
adres een verklaring af van een behandelde
geneesheer die wijst op de gevolgen van deze
inenting bij een door hem behandelde onder-
wij zeres-patiënt.
Ook kwam bij adressanten de klacht ln
dat tegen een onderwyzeT die bezwaar
maakte tegen de inenting gezegd werd
dat by weigering zijnerzijds geen ge
zondheidsverklaring zou worden gegeven.
Onder bereidverklaring den Minister t.a.v.
de ingekomen klachten namen en adres
sen te noemen, verzoeken adressanten den
bewindsman zoo spoedig mogelijk maat
regelen te willen nemen tot bescherming
van de lichamelijke integriteit der onder
wijzers en schoolbeambt. te willen, treffen.
VEREEN. VAN CHR. ONDERWIJZERS
De algemeene vergadering
De algemeene vergadering van de Vereen,
van Chr. Onderwijzers zal worden gehouden op
30 en 31 Mei a.s. te Utrecht. Naar we ver
nemen zullen op deze vergadering als referen
ten optreden de heeren Prof. Dr. L.
der Hors';, hoogleeraar aan de Vrye Uni
versiteit met het onderwerp: „Verband tus
sehen lichamelijke en geostelyke vorming
Psycho-synthese)Mr. J. J. Hangel-
broek, secr. van den Schoolraad voor de
Scholen met den Bijbel, te Den Haag, onder
werp: „De opbouw van ons Chr. Schol wezen'"
en Ds. J. P. E. C. Eer hard, Ned. Herv.
predikant te Hillegom, onderwerp: „De söbiale
taak van de school".
Hoewefl de Gemeenteraad van Groningen
besloten had, het verzoek tot oprichting
van een Chr. Ambachtsschool af te wijzen
heeft de Vereen voor Chr. Nijverheids
onderwijs haar actie voortgezet en de huip
van den Minister ingeroepen. B. en W.
hebben nu. door Ged. Staten om advies
gevraagd, doen weten, dat zij van de komst
eener Chr. Ambachtsschool vreezen de
achteruitgang van de bestaande. Deze toch
telt van de 620 leerlingen plm. 200 uit
Godsdienstigen levenskring. Ook de finan-
cieele zijde der zaak lijkt hen ver van
gunstig voor de Gemeentekas. Derhalve
wordt aan Ged. Staten geadviseerd, een af-
-ijzende houding te bevorderen.
Blijkens een lijstje in Het Schoolblad
(N.O.G.) zijn tot dusver met signatuur van
.Minister Marchant van 123 ingestelde be
roepen tegen de opheffing van openbare
scholen 104 afgewezen en 19 toegewezen;
met signatuur van Minister Slotemaker
de Bruine van 6 ingestelde beroepen 4 af
gewezen en 2 toegewezen.
CURSUS IN VLIEGTUIGBOUW
Aan de M. T. S. te Haarlem
De gemeenteraad Van Haarlem Hëert be
sloten te verklaren dat uitbreiding van
het leerplan der Middelbaar Technische
School te Haarlem noodig is, door toevoe
ging van enkele vakken tot opleiding ln de
vliegtuigbouwkunde. Met invoering van
een eenjarigen vervolgcursus zal een uit
gave van f 6000 gemoeid zijn. welke vol
komen zal worden gedekt indien 40 of
meer leerlingen aan dien cursus deelnemen
hetgeen de directie van de M.T.S. ver
wacht.
WEERBERICHT
BAROMETERSTAND
Hoogste stand te La Co run a 767.8.
Laagste stand te Vestmanör 720.6.
Stand vanmorgen halftwaalf 753.L
WEERVERWACHTING
Matige tot krachtige Z. tot W. wind,
zwaar bewolkt met tijdelijke opklaring,
waarschijnlijk eenige regen, weinig verande
ring in temperatuur.
ALGEMEEN WEEROVERZICHT
De diepe depressie bij IJsland kreeg weet
versterking en beheerscht het weer in geheel
Europa. De druk over Spanje nam weer iets
toe, zoodat de luchtdrukverschillen weer toe-
nemen, vooral in verband met secundairen
over de Britsche eilanden. Hier valt bij
krachtige wind hier en daar regen; in het N,
natte sneeuw. Aan de Noorsche kust valt
regen, sneeuw en hagel. In Zweden nam de
vorst af. In Duitschland daalde de tempe
ratuur en valt regen in het O. en Z. Frank
rijk heeft bij zwaar bewolkte of betrokken
lucht regen in het Z.O. Er is gister weet
veel regen gevallen.
De alsem, toestand wijstop voortduring van
het stormachtige en regenachtige weer met
tijdelijke opklaring.
TEMPERATUUR
Stand vanmorgen halftwaalf 7.4 C
1 DECEMBER
Zonsopgang 7- 48 uur, zonsondergang 3.50 um
Maan op vjn. 11.45 uur, onder nam. 9-43 uui
2 DECEMBER
Zonsopgang 7.49 uur, zonsondergang 3.49 urn
Maan op nam. 0.04 uur, onder nam- 11.06 uut
VOERTUIGEN MOETEN HUN
LICHTEN OP HEBBEN
1 DECEMBER
Van 's avonds 4-20 uur tot 's morgens 7.19 uuj
Een Duitsche propagandafilm
die in Rusland speelt
Een artistieke film, die een
geestelijk gevaar bevat
'(Van onzen Duitschen correspondent)'
De rijksleiding der propaganda gaf tot de
film „De Nood der Friezen" de stoot en de
man, die door rijksminister dr. Goebbels
voor de artistieke en tendentieuse verzorging
werd aangewezen, is Peter Hagen, de rijks-
filmdramaturg, die in werkelijkheid Willy
Krause heet.
Wanneer men dan nog bedenkt, dat aan
deze film officieel het predicaat „staats-
politisch wertvoll" is toegekend dan
spreekt het vanzelf, dat we met bijzondere
belangstelling gaan kijken naar het eind
resultaat van zooveel gemeenschappelijke
arbeid.
Het gaat volgens de ondertitel om een
„Deutsches Schicksal auf russischer Erde",
om een Duitsch drama dus, oat zich op Rus
sisch grondgebied afspeelt. Friesche oocren
leven sedert 1830 in het gebied van de Wol-
ga, zij hebben vastgehouden aan dc zeden
en gebruiken, maar ook aan het vroom ge
loof hunner voorouders. Door 'n enorm bosch
gebied blijven zij afgescheiden van het ove
rige deel der bevolking, weten dus nle-,. dat
de oorlog allang is afgeloopen en dat het
keizerlijke Ruslana is veranderd in een
soviet-staat. Een oude boer, die geruime tijd
in de bolsjewistische heilstaat heeft geleefd,
keert stervende huiswaarts en vertelt nu,
wat hij aan gene zijde van de Wolga heeft
doorgemaakt. De stugge Friezen luisteren in
het dorpskerkje weliswaar naar hem, maar
niemand hecht geloof aan zijn dramatische
beschrijving van geloofsvervolging en toe
nemende hongersnood.
Pas eenige tijd later, als een jachtvlieg
tuig laag boven het dorpje cirkelt, krijgt men
argwaan en deze neemt toe bij de aankomst
va een aantal bereden bolsjewiki, die grie
zelige verhalen doen van de hongersnood,
welke in heel Rusland heerscht. Men specu
leert op de christelijke naastenliefde der
vrome bevolking, legt beslag op koren, le
vensmiddelen en vee. De aanvankelijk ka
meraadschappelijke uiteenzettingen zijn niet
van langen duur: de soldateska wordt bru
taal: er wordt gestolen en geplunderd, jon
ge vrouwen worden lastig gevallen en wel
dra beseft de bevolking, waar zij aan toe is.
Tussehen den aanvoerder der Russen en een
Duitsch meisje van Russische afkomst ont
staat een innige vriendschap, welke de ver
ontwaardiging der Duitsche bevolking wekt
en tot haar ondergang leidt. Dat bespoedigt
de catastrofe. Terwijl de soldaten onder de
invloed van wodka de kerk bestormen en het
crucifix vernielen, komt de bewapen do be
volking aangeslopen en zien we haar de
kerk beschieten en in brand steken. Men
redt, wat er nog te redden is van vee en ver
dei; eigendom, om ia een tf&Jes land t<-in
vlucht te zoeken voor de gruwelen van hei
bolsjewisme.
Zoo gezien, is deze film een felle aanval
De gemeenteraad van Amsterdam heeft
zich vereenigd met het voorstel van B. eu ju
W. tot het vestigen van een leerstoel ia CI
de Oost-Europeesche cultuurgeschiedenis c
aan de Universiteit van Amsterdam.
ONDER WIJ SBENOEMIN GEN
Biezelinge. Herv. Chr. School, ld
onderwijzeres: MeJ. C. W. Tonsbeek tl
Chaam.
A1 phen a. d. Rijn. Bijz. Lagere School
Tot tijdelijk onderwijzer: de heer D. dt
Meer te Zwijndrecht.
Bij Kon. besluit is benoemd tot leeraar in
tijdelijken dienst aan de R.H.B.S. ta
Tilburg R. T. Luyckx, wonende ti
Den Helder.
Bij Kon. besluit ls aan dr. J. M. v. d
Hoogt op zijn verzoek eervol ontslag ver
leend als leeraar aan de R.H.B. te Wage1
ningen.
Examens
Aead. Exnm
gedeelte. 4e damei
A. de' Munnik en C. L. de Roos; bevorderd
arts de heeren H. M. de Moncby, H. Beeuw
en Ph. J. Windemuller
Amsterdam. Doet. rechtsgeleerdheid: 0
heer W. L. A. Juten.
Doet Ned. letteren: mej. E. E. Keeslng.
Lei de
R. Pen
Óecon. doet Indologie: de heer K
Utrecht
tarbs.
heeren: A P. A. Col
lard" en H. C. Krom.
Arts-examen mej. L. Broens en de heer H.
EmanueLs.
Theor. tamdheelk- le gedeelte: de heeren
G. van Brink en H. Cox en mej. R. F- Hal
Theor. tandhee-lk. 2e gedeel
G. v. d. Arend, J. F. Witteveer
C Nobel. M. A. de **-
A Schulte
Tandarts oxamei
do
mej. H. Rozelaar, de he
op het bewind van een staat, waarmee L1wkakunde?°De n
1 W. R. Jansen, Haarlem
Duitschland als een der eerste staten van
Europa vriendschappelijke relaties onder
houdt. Het staat niet aan ons, hierop kritiek
uit te oefenen en allicht van Moskou uit zal
hierop gereageerd worden.
Veel zwaarder weegt voor ons de rol, wel
ke het geloofsleven der vrome bevolking in
deze technisch ongetwijfeld waardevolle
film speelt..
Friedrich Kaysler speelt op zuiver door
dachte wijze de rol van den geestelijken en
materieelen adviseur der vrome bevolking.
Hij houdt zich aan Gods Woord, dat men
onderdanig moet zijn aan de overheid, wel
ke de macht in handen heeft, in dit geval
dus Stalin te Moskou. Hij voldoet aan de
harde eischcn van Inkijinoff, die in op
dracht van zijn regeering steeds nieuwe of
fers verlangt. De eenige, die het naderend
onheil doorvoelt, is de jonge, strijdlustige
Klaus Niegebüll, door Hermann Schomberg
meesleepend weergegeven. Hij stelt een reeks
vragen aan oen geestelijken leider van het
dorp en als al deze vragen aan de hand van
Gods Woord bevestigend worden beantwoord,
dan verklaart hij luidkeels, dat zulk een ge
hoorzaamheid tegenover een godloochenen-
den vijand hem onmogelijk valt. Van zulk
een geloof wil hij niets meer weten. Voor
hem gaat de naastenliefde het eerst en het
meest uit naar zijn eigen gezin en zijn eigen
volk.
Het daverend applaus in de zaal op deze
creatie bewijst, dat velen het met deze op
vatting in hun hart eens zijn. Dat wil zeg
gen: men wenscht een geloof, dat rekening
houdt met de tegenwoordige stand van
zaken. Zelfs Friedrich Kaysler, de dorps
geestelijke en burgemeester, wordt voor deze
vraag gesteld. Een meisje wordt aangedra
gen, wier eer door Russische soldaten is ge
schonden. Men vertelt hem, wat er in de
kerk gaande is. Hij klemt zijn handen vast
aan de bijbel, worstelt met zichzelf, laat het
Boek der Boeken uit zijn handen vallen,
grijpt naar de twee pistolen welke voor hem
op tafel ligen en marcheert als aanvoerder
met de boeren mee naar het kerkje, waar
de beschonken sovjetsoldaten worden neer
geschoten.
De bedoeling laat aan duidelijkheid niets
te wenschen over. De haat gaat uit tegen
het bolsjewisme en het jodendom. Onomwon
den uit men zijn afkeer van de christenen,
die hier nog aan samengaan of verzoening
kunnen denken. De scheidingslijn wordt
scherp getrokken. En uit het applaus valt
af te leiden, dat velen het met deze ziens
wijze 'n hun hart eens zijn. Onwaarschijn
lijk wil het ons toesrhünen, dat een film
met zulke tendenties in Christelijk Neder
land wordt opgevoerd. Mocht zulks toch ge
beuren, dan is het wenschelijk, dat nadruk
kelijk van tevoren wordt gewezen op de «r-
tistieke waarde, maar tevens on het geeste
lijk gevaar van wat ons geboden wordt in
,Pe Nood dec Friezen",
IHoogere wiskunö
M.Ö. akte K 5. Geelaagd de heer J. Kuiper
L.O. Den Haag. Geslaagd
G. C. van Leeuwen, RIJswük en de heerer.
Boers, Stadskanaal en R. J. Wljrdemann, Del!
*hi ]nr
ïej. O. de Ceunlnck
Lei don. Geslaagd
Amelhig, E.
lien Den Haag
Capelle, den Haag.
datnes A. G. Vrollj
d. Lind>en on J. Ankersm:
Geslaagd do heer M.
ïrink te Coevorden
Machinist. Den Haag. Geslaagd voor
roorlooplg diploma de heeren M. Ande
De Uniecollecte
Schild wolde
Wagenborgen
Zandtange bij Mussel
Donkerbroek
Metslawler
Ooethem e.a.
Almelo
Hooge Hexel (gem. Wierden)
Dinxperlo (De Heurne)
Ede
Harmeien
Nigteveoht
WUk bij Duurstede
wland bij Leerdai
Westkapelle
Totaal
400 Loc. Comlté's 48.053,f u
1 de opbrengst der Unie-coi d'
Te Schildwolde Is de opbre
lecte gestegen van f 80.70 to
opbrengst te Zonnemalre ver
vooruitgang. Beleefd verzoekt he: b^tui
Unie de opgaven der solloctjn,
naglften. spoedig mogei
Mr. J. J. HANGELBROEK,
secretaris van de Un
jtuur dtfl.
ie die ó<p
UIT OOST-INDIE
DB GLASBLAZERIJ IN INDIE
SEMARANG, 29 Nov. (Aneta). De Indi*
sche Maatschappij voor Individueels Werk
verschaffing zal ƒ30.000 voteeren voor de
oprichting van een glasblazerij, welke evei
tueel te Batavia, zal worden gevestigd.
