Christelijke Stichtingen
van Barmhartigheid
D K W
No. 2
FIRMA GEBRS. SMILDE
C. C. M. Maat, Leiden
N.V. HIN'S
VISCII HANDEL
IJMUIDEN
.3 27 NOVEMBER 1935
Chr.-Philanthropisch
werk en Crisis
Het is een goede gedachte om in tijden
van economische crisis-de belangstelling te
verlevendigen voor zoo velerlei werk op
het gebied van Inwendige Zending of van
Philanthropischen arbeid om Christus' wil.
En dat wel om meer dan één reden.
Daar is de overweging, waaraan mijn
ambtgenoot van Binnenlandsohe Zaken in
een vorig nummer vorm gaf: onze offervaar
digheid dreigt te verminderen, maar zij mag
niet verminderen.
Een tweede overweging moge ik thans
daarnaast stellen: meer dan ooit leeren wij
in crisis-dagen dankbaar zijn voor hetgeen
het Christelijk geloof aam tastbare vruchten
der practijk te zien geeft.
De crisis ontwricht; niet het minst op
redelijk en geestelijk erf. De opvoeding is
moeilijker dan in normale tijden. De vast
heid ontbreekt aan meerderen dan anders.
Hoevelen slaan er los van hun laatsten an
ker-ketting.
Men somme de Inrichtingen en Vereenl-
gingen op, waarvan dit blad thans bezig is
te verhalen; men stelle zich de gevaren voor
den geest, waartegen de strijd wordt aange
bonden: welk een bonte en breede rijl Men
vrage zich af, in welk een mate deze geva-
rejj thans zijn gegroeid ieder kenner aan
schouwt Het, ook zonder eenige verbijzon
dering van 'gevallen of toestanden.
En......... dan zie men, wat God ons ge
schonken heeft aan tegenweer; voor Jonge-
en en ouderen, voor mannen en vrouwen,
oor lichamelijken en geestelijken nood, voor
zedelijke of godsdienstige bedreiging. Noem
maar op. En wees altoos weder stil van ver
bazing. En dank den barmhartigen Samari
taan dat Hij het menschen in het hart
geeft, het werk van den barmhartigen Sa
maritaan te doen.
Ja, vraag u af, hoe het met volk en maat
schappij en enkeling er thAns zou voorstaan,
thans 11 indien dit werk niet ware geplant
en gegroejd. Wie het zich voorstelt, huivert.
En wie dan al dien arbeid ontwaart, die
er zijn mag en dje blijft tot op vandaag
die aanbidt.
Stichting
Hoenderloo"
>l
In het boek „De Woudschoolmeester", be
schrijft Peter Rosegger de ervaringen van
een onderwijzer, die door den heer des lands
wordt gezonden naar de bewoners van het
woud. De bedoeling hiervan is om hen, oie
meestal voor de politie zijn weggevlucht en
geen beschaving kennen, op hooger peil te
brengen.
Wanneer nu de schoolmeester een tijdlang
onder de bewoners van het woud heeft ge
leefd en meer dan het uiterlijke van hen
heeft leeren kennen en zich niet meer door
de algemeene opvattingen, die er omtrent
hen bestonden, laat beïnvloeden, onderneemt
hij op een goeden dag een tocht door het
woud. Hij komt dan ook op een der hoog
ste heuvelen en ziet van daaraf in het dal,
waar hij van jongs af aan heeft gewoond
en wiens bewoners hij dus meer dan op
pervlakkig kent
Hij trekt dan onwillekeurig een vergelij
king tusschen de bewoners van het dorp
beneden en die van het woud en komt dan
tot de conclusie: In het dal zijn ze niet zoo
goed als velen wel meenen en in het woud
zijn ze niet zoo "slecht als velen wel denken.
Alleen een bewogen gemoed kan beluis
teren, wat er innerlijk wordt dorstreden.
Reeds meer dan 30 jaar heeft de Stichting
„Hoenderloo1' haar deuren voor weerbarstige
en misdeelde kinderen opengezet. Het werk
is niet gezocht, maar is opgedrongen. Ds.
Ottho Gerard Heldring, de geestelijke vader
van den Stichtingsarbeid op Hoenderloo had
niet de bedoeling, een inrichting in het leven
te roepen. Toen hij in 1839 in Hoenderloo
kwam. meende hij gehoor te moeten geven
aan de wenschen, die hier waren en te
moeten zorgen, dat de bewoners werden
voorzien van goed drinkwater, van een
school en van een kerk. Zoo is dan de Hel
dring-put, die in 18 il werd gegraven, de
oudste historische plek.
Meester Gangels pionierswerk
Toen in 1846 de school werd geopend en
Meester Gangel roet zijn gezin hieraan als
hoofd werd verbonden, had Ds. Heldring ge
legenheid om de jongens en de meisjes, die
hij verzwakt in de gevangenissen aantrof,
in dit gezin onder te brengen. Hoe meester
Gangel ook innerlijk met het lot dezer kin
deren bewogen was, zijn woning werd te
klein om op deze wijze voort te gaan. Het
verwondert dan ook niet, dat Meester Gan
gel begin 1849 het verzoek richt tot Ds. Hel
dring. een klein Doorgangshuis te laten bou
wen. Ds. Heldring riep hiervoor niet tever
geefs de hulp in van zijn vriend Meeschcrt
van Yollenhoven en zoo kwam het Door
gangshuis, dat aanvankelijk ruimte booo
voor 12 jongens, tot stand. Het paviljoen
werd geleidelijk uitgebreid. Vooral onder de
bezielende leiding van Ds. L. Heldring, een
zoon van Ds. O. G. Heldring, destijds voor
zitter van het bestuur en van den bekenden
philantroop M. van Wijhe Ezn., toenmaals
directeur der Stichting, heeft het werk be
langrijke uitbreidingen ondergaan, zoodat
thans 250 jongens zijn opgenomen. Van deze
jongens bezoeken er 100 de Meester-Gangel-
School, de school der Stichting, terwijl de
werkjongens zich kunnen bekwamen op ver
schillende werkplaatsen als boerderij, tuin,
schilderswinkel, kleermakerij, sc-hoenmake-
ROTTERDAMPootstraat 78 - HEERENVEENHeerenwal A144
SPECIAAL ADRES voor STICHTINGEN en
ZIEKENHUIZEN «Ie. voor de levering van
PRIMA EIGEN GESMOLTEN RUNDVET EN REUZEL
in bussen van 25 Kilogram
Wijnkooperij
Opgericht 1833
Telefoon 80
ELECTRISCHE V0L-AUT0MATISCHE
KOELINSTALLATIES
DE OUDSTE EUROPEESCHE FABRIEK
OP DIT GEBIED
STALEN KOELKASTEN IN ELKE GEWENSCHTE MAAT
LAAG STROOMVERBRUIK GERUISCHLOOZE WERKING
Vert. voor Nederland:
K O E L R A D N V. KLOraT^T^M
jongen het verlof naar huis. Indien even
mogelijk wordt dit loegestaan en dat de vijf
dagen, die dan thuis worden doorgebracht,
d e dagen zijn, zal een ieder kunnen ver
staan. In den regel toch willen wij de band
niet doorsnijden. al moet wel eens een
uitzondering worden gemaakt integen
deel, deze heclrt en gezond te maken, want
er wordt wel eens g<*egd: Wie het kind
heeft hooft de toekomst!, men kan ook
zeggen: Wie het kind heeft, heeft het gezin!
en is in staat voor het gezin veel te doen.
Het is voor ons een groote vreugde te mogen
ervaren hoe de vaak bouwvallige gezinnen
zich inspannen om terugkeer van het kind
mogelijk te maken.
De ongeschreven wet van Hoenderloo
Ligt het in de bedoeling van „Hoender
loo", om den jongen, aam haar zorgen toe
vertrouwd, voor het maatschappelijke leven
toe tc rusten bovenal wordt getracht hem
de beteekenis van Christus voor het leven
te laten zien en het is haar streven, dat de
geest van Christus zij de ongeschreven wet
der inrichting, opdat ook daarin in later
leven nog steun wordt gevonden en zij be
lemmerend en opbeurend mag werken.
Hoenderloo is zich bewust, dat deze taak
de moeilijkste is, ja dat deze ligt buiten haar
kunnen en een genadegave is van God.
De gedachte van Hoenderloo is eenvoudig
te arbeiden. Een van de jongens, die op
Hoenderloo gestorven is heeft zijn direc
teur, en daarmede gansch Hoenderloo den
weg gewezen; op eon mooien, satijnhouten
plank heeft hij diep-ingesneden de woorden:
„Zaaier, zaai in Gods naam voortl"
loos, zoo niet erger, gaat gevoelen. En als
het dan te Barhméus komt, kan het zich
zelf niet aamkleeden, en niet zelfstandig
eten; alles, alles moet het dan worden ge
leerd, wat de ouders met verstandige liefde
zelf had moeten doen.
Het is wel een heel droevig gezicht, deze
kinderen te zien; het hart schreit om hen.
Maar zelf voelen zij zich toch in den regel
niet ongelukkig. Hoort ze lar.hcn en schert
sen! Zie, daar loopen er op stelten; anueren
zitten op de fiets, of ze spelen „verstopper
tje"; het dammen en schaken verstaan ze
als de beste zienden.
De school der blinden
Op school leeren zij de vakken van het
gewone lager onderwijs, en sommigen krij
gen les in de U.L.O. vakken. Het ontroert
als gij ze met de handen tasten ziet over dc
relief-kaart, maar tevens staat ge verbaasd
r hun vorderingen. Lezen, schrijven, rekc-
i, het heeft alles zijn aparte methode,
maar zij brengen het niet minder ver dan
uw kina, dat zien kan. In menig opzicht
munten zij in scherpzinnigheid en sterkte
van geheugen boven de zienden uit. De pre
dikanten achten ze hun beste leerlingen op
catochisatie.
Het handwerkonderwijs voor de meisjes en
het sloyd voor de kleinere jongens legt be-
Bartimeus
Chr. Blinden-Instituut te Zeist
door
J, D. Wieletiga
De vereeniging Bartiméus tot bevordering
va/ii Chr. opvoeding en onderwijs voor blin-
ae kinderen en jongelieden, werd 20 jaar ge
leden opgericht.
Is het niet droevig? Nog maar 20 jaar
wordt er gezorgd, dat de blinde kinderen
van Christelijken huize op een Chr. school
Een jongen voor
Indië,
rij, binderij, drukkerij, timmerwinkel, smid
se, terwijl het bezit van een eigen electrische
centrale het mogelijk maakt dc jongens voor
clectricien op te leiden.
Hoewel geen vaste tijd hiervoor bestaat
en het een enkele maal voorkomt, dat een
jongen als schooljomgen de Stichting weer
verlaat, toch is het regel, dat de jongens,
wanneer zij half-was zijn, in gezinsverple
ging overgaan. Zij komen dan onder de di
recte leiding van onzen Inspecteur voor ge
zinsverpleging, welke de gezinnen zoekt en
het contact er mee onderhoudt
Hoe de jongens leeren en leven
Wij meenen, dat door onderwijs en het
aankweeken van vakkennis de jougen maat
schappelijk moet worden toegerust. Het
spreekt van zelf, dat ook de z.g.n. vrije tijd
moet worden gevuld, want krachten, die
op de werkplaats moet worden aangespro
ken, moeten dan gelegenheid krijgen zich
te ontspannen. Ledige tijd mag er ook niet
zijn. Inderdaad is het nog niet de eenvou
digste opgave in liet opvoedingswerk dien
vrijen tijd gopd te vullen, om namelijk den
imdruk te wekken, dat alle inspanning vrij
willig is, terwijl toch ook leiding gegeven
moet worden. Wij kennen dan ook onze
binnen- en buitenspelen, verschil lende soor
ten sport wordt beoefend, bet verecnigings-
leven wordt zooveel mogelijk aangekweekt.
Hoewel de jongens hier aLtijd in een prach
tige natuur leven, wordt toch in den zomer
•nkele dagen gekampeerd, opdat bovenal
het monotone, dat het gestichtsleven zou
kunnen aankleven.' wordt gebroken.
De mtspanning is natuurlijk voor een
BAKOVENBOUW
VOOHHIIN
H. P. DEN BOER N.V.
DORDRECHT
POSTBUS 72 TEL. 5241 (2 LIJNEN)
ONZE
zijn uitermate geschikt voor; ZIEKENHUIZEN, SANATORIA. GESTICHTEN
en KLOOSTERS. VRAAGT PROSPECTUS
HET BRANDSTOFVERBRUIK BIJ EEN OLIE-OVEN IS ZEER GERING
voor blinden kunnen gaan! Het. neutraal
onderwijs is reeds meer dan 100 jaren oud;
Rome stichtte voor 75 jaar haar instituut
tp Grave; en pas in 1915 volgden de Protes-
tantsche Christenen van positieve belijde
nis.
Gode zij dank. óat dan eindelijk toch de
schuld werd gevoeld, en de plicht werd ver
st; iam! Te Zeist, midden in het land, kwain
in 1919 de school met. internaat, eerst aan
het Zusterplein, later aan den Utrechtschen
straatweg. Met 9 leerlingen begonnen, na-
dcrücn wij in den laat.sten tijd de 60.
Is het noodig het bestaan van Bartiméus
te veroedigen? Gij zult zeggen: natuurlijk
niet Als wij voor onze ziende kinderen een
school met den Bijbel willen hebben, zullen
wij dan aan onze blinde kinderen dusge
naamd neutraal onderwijs laten geven?
Geldt voor het blinde kind niet dezelfdo
cisch Gods als voor het ziende kind? Ja,
voor het laatste nog meer in dit geval, om-
oat het kind van huis moet en in een in-
1 ornaat worden ondergebracht; niet alleon
Chr. onderwijs moet het hebben, maar ook
een Chr. opvoeding; en beide kan toch al
leen in voldoende mate in een Chr. Insti
tuut worden gegeven.
Als gij Bartiméus bezoekt (en gij zijt. van
harte welkom) zijt gij geneigd de blinde
kinderen te beklagen. Doe het niet! Zij
hebben het niet graag; en het is ook niet
goed voor hen. Sommige ouders spreken
hun medelijde.n teveel uit, en zijn zelf de
oorzaak, dat hun blind kind zichzelf be
klagen gaat cn zich machteloos en nutte-
slag op vele uren. En later gaan de groo-
tere jongens naar de vakschool, om man-
denmaken enz. te leeren. Er zijn cr ook bij,
die. als zij er aanleg toe hebben, opgeleid
worden in de muziek. Enkelen leerden de
óictafoon gebruiken, en kunnen nu op een
kantoor hun brood verdienen. Wij leverden
ook een fietsenreparateur af. Het doel is dus
door opvoeding eu onderwijs de kinderen
zoo mogelijk klaar te maken voor de maat
schappij, opdat zij straks hun eigen brood,
geheel of gedeeltelijk, kunnen verdienen.
Met al Ion gelukt dit niet, omdat er onder
blinden verscheiden „achterlijken" zijn;
maar ook dezen ontvangen op Bartiméus
veel, dat hun moeilijk leven toch vergemak
kelijken en veraangenamen kan.
Slechts iets konden wij u noemen van het
leven van hen, die verkeeren in het licht-
looze land. Bestuur en personeel doen bid
dend hun werk, en rekenen op uw steun.
Bedenkt, dat de staat voor het ziende kind
bijna alles betaalt, maar dat het blinde kina
achteruit gezet wordt: er wordt toch alleen
vergoeding voor de onderwijzers gegeven.
Maar al hot andere: gebouwen, leermiddelen,
heel het vakonderwijs, het internaat
moet. op andere wijze worden verkregen. Elk
kind kost per jaar oiigcvccr f 650 aan onze
vereeniging; maar de meeste ouders zijn
arm, en de steun van diaconie of (cn) bur
gerlijke gemeente is bijna steeds ontoe
reikend.
Zoo weet ge, wat de Heere van u vraagt!
Wij vragen niet slechts uw contributie,
maar ook en vooral, dat ge ons helpt de
blinde kinderen, die bij ons hooren, ook bij
ons te krijgen. Geef ons hun adressen op;
beweeg de ouders om hun kinderen naar ons
te zenden. Bartiméus heeft geen gcsticlits-
leven, maar is als een groot gezin.
En het streven is God tc dienen naar Zijn
Woord.
Voor grootere inrichtingen en ver-
eenigingen is de
DITTO
DUPLICATOR
een werkelijk onmisbare machine
WANT
zij maakt copieën in 4 tot 6
kleuren tegelijkertijd van een
origineel, dat met de schrijf
machine, met pen en inkt of
met potlood geschreven of met
de drukpers gedrukt kan zijn.
Werkt geheel zonder sten
cils, carbon of cliché's.
LAGE AANSCHAFFINGSPRIJS
Vraagt vrijblijvend demonstratie
N.V. HANDELSVEREENIGING
DEN HAAG AMSTERDAM
J. v. Stolberg!. 95 Rolcln 65 - 67
Telefoon 772705 Telefoon 49880
Pensioen - Centrale
EEN GOEDE OUDENDAG-VOORZIENING
voor het Personeel van Ziekenhuizen,
Inrichtingen en Instellingen is boven
al een kwestie van Organisatie.
DE REGELING moet zóó zijn, dat ach
tereenvolgende werkgevers de verze
kering van elkaar overnemen.
DIT WORDT VERKREGEN door aan
sluiting bij de PENSIOEN-CENTRALE
DE PENSIOEN-CENTRALE IS DE EIGEN
ADVISrUR DER INSTELLINGEN
EN HET CENTRALE PUNT VOOR
DE PENSIONEERING.
WERKT SAMEN IN DE
PENSIOEN-CENTRALE
450 aangesloten instellingen
Vondelstraat 19 - AMSTERDAM
TELEFOON 80925
Vraagt
SPOORs MOSTERD
„Heemstede"
en „Haarlem'
Vroolijk verlaat Piet temidden van zijn
kornuiten het schoolplein; de schooldag zit
er alweer op. Druk pralend na het lange
stilzitten ga^n zc naar huis. Maar plotseling
staat Piet stilRrijpt met dc armen
om zich heen, geeft een rauwe gil en valt
op den grond. In stareen kramp staan de
kaken op elkaar, krampachtig vertrokken
liggen de armen naast het lichaam en
schuim komt hem op den mond, terwijl het
gelaat blauwpaars gekleurd wordt. Met
schrik kijken zijn vriendjes naar hom. maar
al hebben ze het wel eens meer meege
maakt, toch komen ze eiken keer weer ervan
onder den indruk. „Piet heeft weer een toe
val" en meewarig kijken ze hun vriendje na,
terwijl hij door eenige volwassenen ergens
binnen wordt gedragen.
Toevallijders en hun verzorging
Weet U dat er in ons land naar schalting
ongeveer 11.000 toevallijders zijn? En kunt
U zich indenken hoeveel leed deze arme
lijders in hun familie en omgeving bren
gen? Hoeveel zij zelf moeten doormaken?
Want al zijin er velen onder, die zich ooor
een achterlijke geest niet veel van hun toe
stand bewust zijn, er zijn er ook zeer velen,
die helder genoeg zij-n om hun toestand te
De „Christelijke Vereeniging tot Verple
ging van Lijders aan vallende ziekte", heeft
zich ten doel gesteld deze arme zieken op
te nemen en te verplegen. Klein begonnen
in 1882 bleek haar werk in zulk een behoef
te to voorzien, dat het nu uitgegroeid is tot
twee groote Inrichtingen: „Meer cn Bosch"
te Heemstede voor mannelijke cn het Dia-
conessenhuis „Bethesda Sarepta" te Haar
lem voor vrouwelijke patiënten. Waar tesa-
men ongeveer 450 patiënten verpleegd wor
den.
Voor velen zijn deze Inrichtingen een blij
vend tehuis geworden; hun ziekte heeft hen
zoo aangegrepen, dat ze niet meer in dc maat
schappij terug kunnen. Maar naast een zorg
volle geestelijke en lichamelijke verpleging
ondervinden zij daar vooral een goede me
dische behandeling en al zijn ze niet meer
aan hun familie terug te geven, is het niet
een groote vooruitgang, dat. in do laatste
14 jaar de toevallen van 30.000, berekend
over 100.000 verpleegdagcn per jaar terugge
bracht zijn op -3000? Voor vele anderen pa
tiënten is tegenwoordig slechts tijdelijke ver
pleging noodzakelijk. En daarbij bewijst de
sedert verleden jaar in gebruik genomen
Koningin Emmaklimiek van „Meer en
Bosch", een geschenk van het Nederlandsche
Volk bij het 50-jarig bestaan der Vereeni-
Zie volgende -pagina
Tel. 5656 en 5657
Versche Visch
Gebakken Visch
Gezouten Visch
Haring
Stokvisch
VRAAGT ONZE
UITGEBREIDE PRIJSCOURANT
Conserven
A. Zomer - Haarlem
Schotersingel 157, Telefoon 13678
Betrouwbaar adres
voor Inrichtingen
LAKENS - SLOOPEN - DOEKEK
WOLLEN DEKENS
N.V. GLAS- EXP0RTHANDEL
voorheen J. B. DELIUS Co,
Leveranciers aan ZIEKENHUIZEN
SANATORIA van: GLASWERK
en andere Artikelen voor Apotheek,
Laboratorium en Ziekenverpleging.
VRAAGT OFFERTE
Vraagt
SPOORs SPECERIJEN
m strooi busier
G. W. KOPPEN
FABRIEK van TRANSPORT-,
MAGAZIJN-, WASSCHERIJ-
en ZIEKENHUIS WAGENS
UTRECHT
Telel. 15523 Cath.singel 115
