SINT MAARTEN
Buirenlalidsch Overzlcltr
DONDERDAGAVOND
Herinnert u zich nog wel, lezer, die vertelling uit
(uw oude schoolboeken, van het kind van herders,
dat door een lammergier werd ontvoerd, en later
aangetroffen werd in het nest, ongedeerd? 't Ver
haal was niet onaardig, doch had tegen, dat het
een beetje onwaarschijnlijk klonk. Overigens ge
beuren er toch heuseh wel eens wonderlijke din
gen, zooals het avontuur van den Zwecdschen
boer. die deze week 's avonite huistoe ging, langs
bet hellende boschpad. 't Was pikkedonker en de
schijn van een lantaarn, die hij meedroeg, ver
lichtte zoo'n beetje zijn weg. Eensklaps een ge
weldig gezwir. oen fladderende klap, die zoo ge
ducht ntdk was, dat de boer op den grond terecht
kwam. en toen. in de duisternis, de wanhopige
strijd tegen een onzicbtliaren vijand, in den vorm
van een monsterachtig grooten vogel. Jawel, 't is
heusch zoo gebeurd, en 't was een harde kamp»
Toen 't' lantaarntje weer aan ging lag daar dood
op het boschpad een geweldige koningsarend, met
een vleugclwijdte van meer dan twee meter: een
zeldzaam exemplaar, zelfs voor de eenzame stre
ken van het hoose noorden. Wermland was het
land. waar dit zich afspoelde, en het museum
van Upsala is thans reeds in het bezit van deze
onverwachte jachttrofee; wie er mocht komen kan
liet gaan nazien)
De koningsarend is een dier. dat aan het uitster
ven moet zijn; voor avonturen van dezen aard
behoeven we verder dus nauwelijks beducht te
wezen. Jammer is. dat nu juist een ander vliegend
gevaar is gesignaleerd, te-meer te vreezen, daar het
evenmin als de nachtelijke aanvaller waarover we.
*t hierboven hadden gemakkelijk is te onderschei
den. Wc bedoelen het onzichtbare vliegtuig, dat
volgens de „Sunday Erpress" in de werkplaatsen
van de Britscbc luchtmacht te Farnborough wordt
geconstrueerd. Dit vliegtuig moot zijn onzichtbaar
heid danken aan een speciaal soort verf, waarmee
het bestreken is; zelfs op foto's moet het nauwe
lijks mogelijk zijn, het toestel te ontdekken. Een
aardige uitvinding, zou men zoo zeggen, alleen
een beetje kiruieraehtigWaarom dat verstop
pertje spelen? Het antwoord ligt voor de hand:
zulke dingen doen wij mcnschen alleen, als we
tegen onze soortgenooten iets in ons schild voeren,
«lat van onprettigen aard is. Voorbereidingen voor
een mogelijkcn luchtoorlog, bijvoorbeeld
<3
„Tk boycot alles wat Engelsoh is, zelfs de taal, die
voor mij liaat beteekent
Zoo'n uitspraak klinkt niet mnlsch; zij is dan ook
niet van een diplomaat, doch van een vrouw.
Vrouwen zijn vaak wat feller, dan de andere helft
van het monschelijk eeslacht; ze houden van de
volle honderd procent TT denkt natuurlijk, dat het
bovenstaande door een vurige ïlnliaansche gezegd
la, als reactie op de sanctiekwelling Maar Gront-
Brittannië heeft meer vijanden .dan het fascistisch
Italië alleen; mevrouw Zaghloel was het, die u
hier hoorde spreken, de weduwe van een Egypti-
echen nationale» held. Zij behoort bij de aroote
Egyptische vrijheidspartij der Wafdistcn, die baas
willen zijn in eigen land. zonder hevoogding van
John Buil, wiens belangen helaas dit toezicht in
het Nijlland niet kunnen missen. Het gaat hier
Immers o.m. om de veilige vaart langs Sucz-
kanaal en Roode Zee-kusten!
De Wnfdisten zijn er slecht ovor te spreken, dat
Engeland Egypte gebruikt voor zijn vloobbases, er
troenen en vliegtuigen samentrekt, kortom het be
schouwt als een voorportaal voor een eventueele
deelname aan den Abessijnsch Ilaltaanschcn oorlog.
,,Wij hoopten," zoo zeide mevrouw Zaghloel, „dat
Engeland ons een constitutie zou geven, en dat
het tevens onze vriend zou blijven. Thans heeft,
het echte, zijn ware bedoelingen onthuld en blijft
ons nog alleen de strijd over. Wij vrouwen steu
nen mot nl onze nioreele kracht onze mannen, die
voor de vrijheid vnn Egypte strijden. Ook wij zijn
hereid voor de onafhankelijkheid van ons land te
sterven
Ja. dit verklaarde zij allemaal, aan een verslag
pover van de „United Press"; de lezer denkt on-
dertusschen wellicht, dat hij een belangrijk be
richt In zijn daehlad heeft gemist, zooiets als een
oorlogsverklaring van Egypte aan Engeland. Wij
waarschuwden hem echter reedt?; hier ie een Oos-
tcrschc vrouw aan hef woord, niet een rustig be-
toogeud diplomnat achter een groene tafel. Wat
er dan wM aan de lmnd is? In Cairo en andere
Egyptische steden hebben betoogingen tegen Enge
land plaats gehad, waarhij vooral de jongelui van
de academies, zooals naar hun aard, zich nogal
hebben gcWocrd. En daarbij zijn enkele dooden
gevallen', wat heel betreurenswaardig is, doch
blijkbaar onvermijdelijk.
Een zeer groot percentage van het Egyptische
volk is Groot-Brittannië niet vriendschappelijk
gezind. Dit is 3e les van het gebeurde. Londen zal
er mee rekening houdendoor zijn militaire
positie in overeenkomstige mate te versterken.
De versterking der Britsche luoht- en zeemacht is
mede de inzet der Lagerhuis-verkiezingen geweest.
Minister-president Baldwin, tot wiens idealen oen
sterk Engeland behoort, dat zijn oude rol als
„politicagent der wereld" op behoorlijke wijze kan
vervullen, heeft van de gelegenheid, dut de sanc
ties tegen het uit den band springende Italië
zoozeer de behoefte aan een sterke arm deden ge
voelen, een tactisch gebruik gemaakt. Door het
tijdstip der Britsche verkiezingen te vervroegen
en met dat der richtinggevende internationale ge
beurlijkheden gelijk te stellen, heeft hij van do
vraag naar oen sterker en beter bewapend Vcr-
eenigd Koninkrijk de ware stembus-inzet gemaakt.
Alle andere verkiezingsleuzen vielen hierbij im
mers weg: betere werkloozenzorg, arbeidsverrui
ming, enz. enz. Stemt voor de zittende re.gcering
was precies hetzelfde als: Stemt nationaal!
De breede massa der kiezers heeft aan dezen op
roep gevolg gegeven; het kabinet-Bahhvin zit
weder stevig in den zadel, en heeft een positie,
waarin het, naarmate het dit noodig oordeelt, aan
dezen of genen de sporen kan laten gevoelen. Mét
Baldwin behoudt het land zoo ook de internatio
nale leiding; Engeland loopt vooraan in de race.
Intusschen is er voor de kleine staten in Europa
voorloopig reden, om met dozen gang van,zaken
ingenomen te zijn, vooral voor die staten, wier
belangen met die van Londen parallel loopen.
„Die vaderlandsliefde en dat nationale egoïsme
zijn het grootst, die het eigen nationale belang
weten to verbinden met het algemeen belang",
heeft Bencsj onlangs gezegd.
Het klinkt bijzonder nuchter, dit woord, maar
daardoor betrouwbaar, en tot op zekere hoogte is
het bovendien juist
De Bono gaat heen, ziedaar In feite het voornaam
ste nieuws uit den Abcssiniachen oorlog. Hot hectf
de publieke opinie geïntrigeerd, wat daarachter
moest worden gezocht Allereerst werd verondcr-
Bteld. dat hij rijn taak niet tot tevredenheid vaa
zijn lastgevers zou hebben verricht Hij zou ta
traag In het voorwaarts gaan zijn geweest al waa
het een traagheid uit de beste bedoelingen: spa
run van menschenlevens, en invloed winnen in
achtergelegen gebieden door vreedzame penetratie.
Maar dit alles ging te langzaam, leek te veel op
„handwerk", terwijl van de moderne Italiaansche
oorlogsmachineric juist „fabriekswerk" moet wor
den gevergd, want Rome ondervindt in nijpen
den zin do waarheid van het Engelsche „Time is
money"!
Anderen hekeken dit ontslag van De Bono, dat
tevens zijn cere-promotie tot maarschalk van
Italië inhield, met meer welwillendheid. De Bono,
zoo verklaarden zij, was als het ware een histo
rische representant van het oude Italië, dat onder
de Abessijnscho nederlagen van '96 gebukt ging;
tevens was hij, als fascist, het symbool van dea
nieuwen, faeristischen tijd. Zijn oppercommando
had slechts bet doel, de oude smaad met nieuwe
middelen te wreken. Nu de fase der sancties
komt, der moderne oorlogsvoering, is het woord
aan maarschalk Badoglio, die in de kracht van
zijn leven staat. De veteraan van bij de zeventig
kan nu gerust zijn, cn achter het front terug gaan.
Wie gelijk heeft, moge de historie beslissen, zoo
zij althans in dit probleem later belang stelt. EeaJ
kant van het vraagstuk, welke ons meer de aan
dacht waard lijkt, is deze: waarom gaat thans de
chef vnn den Italiaanschen staf naar het Oost-
Afrikaansche front? Het antwoord daarop kau
geen enkele twijfel laten: Mussolini meent hem
in Europa op dit oogenblik te kunnen missen, al
is hij tevens zijn beste strateeg. De uitdrukking
„dit oogenblik" moet ruim worden genomen, alsti
de maanden die voor ons liggen. Romo verwacht
dus niet langer, dat het tot uitbreiding van het
Afrikaansche conflict zal komen
Het brengt zijn beste stukken nu in den strijd.
Bij al de narigheid, welke Europa de laatste
weken heeft doorleefd ie dit althans een opluch
ting; voor het werelddeel waarin de blanke be
schaving wortelt is de oorlogsdreiging wegge-
pomen.
<3-
Het koninkrijk der Serven, Kroaten en Slowenetf
heeft op 9 November van het vorige jaar zijn
koning verloren. Hij stierf te Marseille door moor
denaarshand; leden van het geheime genootschap
der üestasja, een Kroatische organisatie, hadden
het reeds lang op zijn leven gemunt
De Kroaten voelen zich in het huidige Joegoslavië
niet thuis. Voor den oorlog leefden zij onder Ilon-
gaarsch regiem, dat zij verfoeiden; thans behooren
zij tot een land, dat zij een echten Balkanstaat
achten; zij voelen zich daardoor uitgesloten van
hot echte Europa Europa, zoggen zij, eindigt aan
do west- cn noordgrens van het Joegoslavische
rijk, wat daaronder ligt is Balkan-.ohaos. Er moge
een zeker percentage waarheid in schuilen, vast
staat, dat de methoden, door deze Kroatische vrij
heidsstrijders, die leden der Oestasja zijn, toege-
pasl, uiterst moeilijk van de zuivere Balkan-
methoden zijn tc onderscheiden.
Een vorst, die het goede voor zijn moeilijk te
regecrcn rijk wilde is tenslotte het slachtoffer ge
worden, meer nog van de innerlijke verdeeldheid,
die in Joegoslavië hecrscht, dan van de toevallige
kogel van zijn Marseillaanschcn moordenaar. Het
proces is thans in gang, maar dreigt door het ge
drag van den advocaat dor beklaagden, die het
rocht der Fransclie republiek in twijfel trok,
reeds bij den aanvang vast tc loopen. En de be
klaagden dreigen met een hongerstaking!
Men heeft volgens den advocaat niet gewild, dat
hij pleitte, omdat men hot licht schuwde, dat hi[
op het gehcele complot had willen werpen.
Er Is dezer dagen in den Braziliaanschen
staat Amazonns een slang gevonden van 26 meter
lengte. Is er, in het proces "te Aix, ook een der
gelijk „addertje onder het gras?"
378
VOOR KNUTSELAARS
Een lover-portefeuille
We geven deze week een leuk knutselwerkje, dat
sommige jongens (en meisjes?) misschien ai meet*
gedaan hebben. Wij noemdan het vroeger „de
tovcrportefcuille" en 'k moot nóg lachen als 'k
denk aan de verbaasde gezichten, die de mensen
trokken als wij met onze portefeuille aan 't
gochelen waren. Misschien dat je vader of je
grote broer er ook meer van weten 1
Zó moet je zo maken. Snijd twee rechthoekige
stukkon karton van 12 X 9 c.M. Omranden, en van
elk stuk één kant beplakken met sierpapier. Deze
beide zijden vormen straks de binnenkant van de
portefeuille.
Knip nu stukjes lint of band van plm. 12 c.M. Leg
deze op de beplakte kanten van het karton, zoals
de tekening aangeeft en plak ze aan de onbe-
plakte kant op dc tekening de onderkant
vast, waar ik een „v" plaatste.
Voor do duidelijkheid tekende ik de kartons
abed en ABGD niet togen elkaar aan. Denk er
echter om, dat AB strak tegen ab aan moet lig
gen als je het lint vastplakt. Goed aanhalen en de
buitenkant mot sierpapier beplakken.
RAADSELS
JL Kwadraatraadsel.
Vul dit figuur zó in, dat de woord on van boven
naar onder en van links naar rechts gelezen
dezelfde zijn. 1. een der richters uit het Oude Test.;
2. een koningin uit het Oude Test,3. een apostel;
4. een stad in Judea; 5. do vader van een aarts
vader; 6. een dal in Palestina.
IL Letterraadsel.
Probeer uit onderstaande letters een woord te
.vormen. Zowel kinderen als grote mensen hebben
1 op zijn tijd nodig.
e e m d b o g g i i n
UI. Welke plaats?
KAip damp vaders.
Maak van deze drie woorden een plaals waar
jongens gezellig bijeenkomen.
IV. Welke woorden?
Zet een woord achter prijs en datzelfde Woord
vóór baak en vorm op die manier twee nieuwe
woorden. Doo hetzelfde met: Maas-spel, Plak-win-
kel, Vloer-dock, Inkt-werk, Wind-rad, Knap-geld,
School-deksel, Molk-korf.
.Volgende weck geven we nog vier raadsels; over
twee weken de aoht oplossingen.
Een van dc vele heiligen, die de Booms-Katho
lieke Kerk kent, is Sint Maarten, dc eenste hei
lige, die niet tot de martelaren behoorde. Heel
kort geleden, 11 November, is zijn naamdag weer
herdacht
Zijn eigenlijke naam was Martinus van Tours en
hij werd geboren in 319 to Sabaria in Pannonië.
Ofschoon hij het leven in de eenzaamheid liefhad,
noodzaakte zijn vader hem in de krijgsdienst te
gaan. Als soldaat deelde hij eens zijn mantel mot
een bedelaar, die bijna omkwam van de kou.
Nu weten jullie wel, dat Jezus in de Bijbel zegt:
Wat gij aan een van mijn minste broederen geoaan
hebt, dat hebt gij aan Mij gedaan. Daardoor is
men gekomen tot het verhaal, dat de volgende
nacht Jezus aan Martinus verscheen, bekleed met
«le helft van de ruitermantei.
Op 18-jarige leeftijd werd hij gedoopt en bleef'
toen enige tijd bij Hilarius van Poitiere. Daarna
teruggekeerd naar Pannonio, bekeerde hij z'n
moeder, maar werd spoedig verdreven door de
Arianen. Hij ging toen naar Milaan cn kort daar
op als kluizenaar naar het eiland Gallinaria hij
Genua. Nog later ging hij met Hilarius, die ver
bannen was, naar Poitiers en stichtte daar in 370
het eerste klooster in Gallic.
Ondanks het feit, dat hij in 375 door een list tot
bisschop van Tours verkozen werd, bleef hij klui
zenaar. Hij bracht vélen tot bekering, verwoestte
tal van heidense tempels cn moet heel veel won
deren gedaan hebben. Er wordt zelfs verteld, dat
hij doden opgewekt heeft, maar dat zal wel niet
waar zijn. Toch heeft clo^e man, al was hij niet
geleerd, een onweenstaanbarc macht op het gemoed
van honderden uitgeoefend.
11 November 400 stierf hij In het klooster Mar-
montiers. Martinus is de schutspatroon van
Frankrijk .geworden, later ook van Mainz en Wurz-
bürg. Zijn begrafenisdag, 11 November, is een
feestdag van de R.K. kerk. Sint Maarten. Tal van
gebruiken zijn als herinnering aan dezen heilige
te danken, zoals Maartenswijn, Maartenskoorn en
Maartensvuur. Dit laatste gebruik leeft op 't ogen
blik nog in het zuiden van ons land, vooral in
Venlo.
Tegen de tijd van het Maartensfeest scharrelt
iedere jongen daar een oude blikken oonserven-
bus op. In de bodem worden een tiental gaatjes
gemaakt, om het vuur beter te doen trekken, er
wordt een hengsel van ijzerdraad aan gemaakt en
tenslotte wordt de pot gevuld met wat brokken
turf. 's Avonds wordt de inhoud aangestoken en
kan het wierookspot-zwaaien beginnen.
In groepen van tien, twintig en soms nog meer
trekken de jonger» er dan op uit met hun blikken
wierookspotten, waaruit dc prikkelende geur van
smeulende turf opstijgt. Door het zwaaien der
potten begint de turf fel te gloeien en tegen de
donkere avondhemel tekenen zich sneldraaicnde
vuurcirkels af. Dit gebeurt meestal buiten het
centrum, daar de politie het in de stad in ver
band met het brandgevaar verhollen heeft. Daar
branden dan de turfbonken in de roestige potten,
laait soms een regen van vonken op als twee in
de zwaai met elkaar in aanraking komen, daar
Heeft de folklore van het Sint Maartensfeest nog
iri zijn volle glorie.
Ook is het bedelen met het „luchtje" nog een
oud Sint Maartens-gebruik, dat eveneens meer in
de omgeving van de stad uitgeoefend wordt. Voor
dit doel wordt een koolraap of eon komkommer
uitgehold, waarin een klein kaarelicht brandt.
Vaak zijn hierin de meest fantastische gezichten
uitgesneden .Doze Juclijos" worden dan op een
lange staak gezet en hiermede gaan de jongens en
meisjes er op uit, meestal in oude kleren gehuld en
vaak met de meest fantastische hoofddeksels op.
Terwijl de kinderen van huis tot huis gaan en
overal geld en andere goede gaven verzamelen,
zingen zo liet eentonige liedje:
Sint Merte, Sint Merte,
.Sint Merte is ennen erme man
Haot klcijer neet
llaet lompe au
Och help um toch in ziene noed
Waut hae geit van dc kelt nog doed.
In het centrum der stad wordt Sint Maarten ge
vierd met grote optochten, waarin duizenden
kinderen met hun veelkleurige lampions zingend
op de toucn van de muziek meetrekken.
Maar buiten de stad, in de uitgestrekte velden en
langs de Maasoevers worden de meter hoge Maar
tensvuren ontstoken. Huizenhoge vlammen zetten
de naaste omgeving in een losse gloed. Oud en
jong danst in een wijde kring een rondedans om
het vuur, totdat het uitdooft.
Thuisgekomen wordt er dan een aanval gedaan
op de stapels dikke spek panne koek en, oliohollen
en rozijnenkooken, die moeder ter gelegenheid
van hot feest gebakken heeft. Het slot van het
feest wordt gevormd door het gebruikelijke nage
recht: gepofte kastanjes met boter.
Jullie ziet dus wel, dat er aan dien heiligen Sint
Maarten nog heel wat pret en feest te danken is!
Maar binnenkort zullen wij het Sint Nicolaas-
feest vieren, dat is net zo fijnl
VenJosche jongens op St. Maarten.
OPLOSSING
,Van de Rebus uit het vorige nummer.
De grootte van het offer bepaalt de waarde niet;
slechts de gezindheid van hem, die het brengt.
OPLOSSING
ïbesservies-puzzle nit H vorige nummer
1
5
3
4
2
Zie zo, kopje 2 en 5 zijn van plaats verwisseld,
maar dat is 'n schuiverij geweest. Goed geteld
moet je wel 17 maal een kopje verplaatsen om
het te krijgen, zooals het hier is afgebeeld. En
wel als volgt: 2, 5, 4, 2, 1, 3, 2, 4, 5, 1, 4, 2, 3, 4,
1, 5 en 2.
GRAPJES
Hoe hij t
Zo'n leugenaar
Jan, zei vader, oefen jij je wel genoeg op dc piano
als ik op kantoor ben?
Ja pal
Eiken dag?
Ja pal
Hoelang heb jc gister geoefend?
Twee uur, pa!
En vandaag?
Drie uur, pal
Zo, nu als je morgen weer oefent, sluit dan ook
de piano eens open, ik heb de sleutel al 'n weck
in m'n zak.
Medelijdend
Een boer ging naar de markt en had zijn ezel
zo zwaar beladen, dat het dier nauwelijks voort
kon.
Arm beest, zei de boer, kom aanl wij z^lcn de
last samen dragen.
Hij nam de tracht van dc rug van het dier af,
laadi.e ze op zijn eigen schouders en ging toen
op den ezel zitten.
Of ie gelijk had
Officier tot recruut, die pas in de kazerne ia
aangekomen: Waar kom jij van daan?
Recruut: Och meneer, ikke, ik ben overal... nogal
vandaan gekomen; ikke wou dat ik hier ook
weer vandaan was.
Daad hij het woord
Verdediger: Ik heb voor je gesproken, alsof je
mijn eigen zoon was.
Beklaagde: Was dat ook zo'n boef, meneer?
Rechter: Waarom heb je je baas geslagen?
Edelachtbare, hij noemde ine vlegel en toch bert
ik maar dadelijk aan het dorsen gegaan.
387
