SE
win™
- Whisky
OOYMANS
LAURA ANTHRACIET
LAURA EIERKOLEN
De Groot Noord-Hollandsche
ZATERDAG 2 NOVEMBER 1935
TWEEDE BLAD PAG. 5
H. M. de Koningin bracht gisteren in gezelschap van H. K. H. Prinses
Juliana een bezoek aan de Chrysantententoonstelling te Aalsmeer
De koninklijke bezoekers bij het verlaten der tentoonstelling.
Gisteren is de heer J. C. Haspels als Burgemeester van
Enkhuizen geïnstalleerd. De nieuwe functionaris met
echtgenoote en kinderen in het rijtuig, dat hen aan de
grens der gemeente afhaalde
Het opruimen van een na den aanval van een rooversbende bij
Kirin (Mandsjoekwo) ontspoorden trein.
Aan boord van het Spaansche stoomschip „Zabalbidé" brak een heftige brand uit. Het vuur vond in de lading van esparto gras een
gemakkelijke prooiwaardoor het schip binnen eenige minuten in lichte laaie stond.
Het mozaïek geschenk dat door de „Bri
nieuwe raadhuis aldaar werd aangeboden.
ers te Waalwijk" voor het
UOUl TEl 31660
CATÉ Q1JKS
£N k<
KAMERS MET ONTBIJT-P-3.- MET BADKAMER - p- 4-
Generaal AgentANDRÉ KERSTENS, Tilburg
BiAT "VRAAGT-
V. ADVOCAAT MET NOG JEUGDIGE STREKEN J
HADTE DIEP INT GLAASJE GEKEKEN W) JC^J
MAAR-TOT Z'N EXCUSES-ER WAS
„ware jacob"in zijn glas Q
EN ALLEEN DIE...IS ZONDER GEBREKEN^'
Jxdvte, dag. 'n dayje jongvt f
VERKOOPT GROVE METWORST
(gerookt of ongerookt) en
GROVE SNIJWORSr van de
N.V. DRENTSCHE EXPORTSLAGHTERU
ASSEN TELEFOON 10
Vraagt offerte of reizigersbezoek
KWALITEITS.
DAMES
SCHOEISEL t
DE INTERN. POSITIE
VAN NËD.-INDIE
Bedenkelijke achterstand van de
maritieme verdediging
Oordeel van dr. AA. L. Rutgers
Jn een- uitvoerig artikel in tiet October-
ïiummer van Antirevolutionaire Staat
kunde handelt dr. A. A. L. Rutgers,
lid der Tweede Kamer en natuurlijk
krachtens zijn functies in Indië uitne
mend kenner der toestanden, over „In-
dië's internationale toestanden". Na
uitvoerig de verhouding tot Japan be
sproken te hebben komt dr. Rutgers tot
de volgende conclusie:
„Deze mogelijkheid nu, dat Japan in een
oorlog gewikkeld zou worden, is van groote
beteekenis voor de internationale positie van
Ned.-Indië. Immers, Japan is arm aan grond
stoffen. Met name pelroleumbronnen ontbre
ken bijna geheel en een zee-oorlog voeren
zonder een voortdurenden aanvoer van stook
olie is bijna onmogelijk. Ned.-Indië is in staat
Japan hiervan te voorzien en de oliehavens
Balikpapan en Tarakan op Borneo liggen
zelfs zeer gunstig voor Japan. Wat ligt meer
voor de hand dan de gedachte, dat Japan
bij een mogelijken oorlog zich van deze ha
vens cn de daarachter liggende olieterreinen
zou willen verzekeren. Reeds met het oog op
deze mogelijkheid is Nederland verplicht, de
defensie van Ned.-Indië in een zoodanigen
staat te brengen, dat de kans hierop zoo
klein mogelijk wordt.
Bij een conflict in de Stille Zuidzee moe
ten de Indische weermiddelen voldoende zijn
om de neutraliteit te handhaven. Dat is of
ficieel als doelstelling dier weermacht, met
name van de marine vastgesteld. Maar de
fondsen, welke daarvoor de laatste 5 jaren
op de begrooting gebracht werden, zijn bij
lange na niet voldoende geweest om zelfs het
uiterste minimum van hetgeen noodzakelijk
geacht werd te bereiken.
In enkele jaren is bijna f 25 millioen
te weinig aan nieuwbouw besteed om
het moderne materieel van de huidige
vloot op peil te houden. Daarnaast is
blijkens het rapport der commissi e-
Idcnburg de laatste jaren 2 millioen
per jaar te weinig toegestaan voor
exploitatiekosten, zoodat ook de ge
oefendheid van het personeel schade
geleden heeft. Deze achterstand is met
het oog op de verhoudingen in den
Stillen Oceaan uitermate bedenkelijk.
Nederland schiet tekort in zijn taak als
koloniale mogendheid, wanneer het niet
zorgt, dat de noodzakelijke middelen voor de
neutraliteitshandhaving in Indië aanwezig
zijn. De technische vraag, of daarbij het
zwaartepunt moet liggen in een vloot van de
huidige samenstelling dan wel bij kleiner
materieel en vliegbooten, laten wij thans
rusten. I-Ioofdzaak is, dat algemeen inge
zien worde, dat inhalen van den achterstand
thans meer dan ooit noodig is.
Gelukkig mag geconstateerd, dat de
regeering bij de indiening van de
staatsbegrooting voor 1936 ten aanzien
van de defensie hoopgevende klanken
heeft doen hooren. Indië's interna
tionale positie is gezond. De defensie
middelen, inzonderheid op marine-
gebied, vereischen echter met het oog
op de neutraliteitshandhaving in een
gebied vol spanningen en latente cón,-
fliütenr"drin:g(Jhd "verbererfng'".
Geen belastingverhooging
in Zuid Holland
Hoe het gedekt wordt
Ged. Staten van Zuid-Holland hebben de
provinciale begrooting voor 1936 aan de le
den der Prov. Staten toegezonden.
Bij de samenstelling dezer begrooting
moest wederom rekening worden gehouden
met een aanzienlijke daling der belasting
opbrengst. De opbrengst van de ten behoeve
de provincie geheven 13 opcenten op de
inkomsten- en vermogensbelasting voor 1936
moet resp. 181.000 en 14.600 of in totaal
195.600 lager worden geraamd dan in de
begrooting voor 1935.
De werkelijke opbrengst van de op
centen op deze belastingen voor 1934
zal, voor zoover thans bekend, niet
minder dan rond 451.000 beneden
de oorspronkelijke raming blijven
tengevolge waarvan de gewone dienst
van dit jaar vermoedelijk een" tekort
van rond 100.000 zal opleveren.
Daartegenover staat een regelmatig voort
gaande stijging van de opbrengst der opcen
ten op de grondbelasting voor de gebouwde
eigendommen. Dank zij deze stijging kon de
totale vermindering oer belastingopbrengst
van den dienst 1936 worden teruggebracht
tot f 146.600.
Het geraamde tekort bedraagt, nadat
verschillende ramingen nog eens na
der waren overwogen, rond 110.000.
In dit tekort is op de volgende wijze
voorzien: a. vermindering personeels
uitgaven f 50.000; b. verlaging raming
subsidies krankzinnigenverpleging
25.000; en c. verlaging raming post
onvoorziene uitgaven 35.000.
ZUID-AFRIKAANSCHE
OUD-KRIJGSGEVANGENEN
Een oproep
Wij lezen in het maandblad „Zuid-Afrika''
een oproep aan „oud-krijgsgevangenen",
overgenomen uit het Bloemfonteinsche or
gaan „Die Volksblad".
Het blad wil van „die krijgsgevangenes,
wat tijdens die Tweede Vrijheidsoorlog
oorsee gestuur is, weten, hoeveel van daar
die mense nog lewe en daar is seker ook
baie van die krijgsgevangenes wat nog in
teressante voorvalle kan vertel uit dde dae
van hul ballingskap".
Gevraagd wordit, „dat elke krijgsgevangene
slj naam en adres aan „Die Volksblad" stuur
met vermelding van die kamp waar hij was.
Ons sou baie graag weer met dlie ou vriende
ln aanraking wil kom. Daar is natuurlik
nog van hulle wat as vriende saem in steen
kool rokke in skroeiende somerson en in
bittere winterkou dae en nagtc in die trokke
moes deurbring, sonder jas of kombers en
bijna sonder kos."
Hier te lande behoeft men niet naar Bloem
fontein te schrijven. Men adresseere zijn
brieven aan de Redactie van „Zuid-Afrika"
Keizersgracht 141, Amsterdam-C,
Restauratie Ned. Herv. Kerk
te Naaldwijk
Een belangrijk monument hersteld
Men meldt ons uit Naaldwijk:
De restauratie van de Ned. Herv. Kerk is
oltooid. Bijna vier jaar is met financieele
hulp van Rijk, provincie, gemeente, synode
de kerkelijke gemeente aan de restauratie
gearbeid onder leiding van architect Herm.
v. d. Kloot Meyburg te Voorburg, in een ge
bouw, dat omstreeks de tiende eeuw is ge
sticht, maar ernstig in verval was geraakt.
In drie stadia is de Herv. Kerk gebouwd,
want °P St. Barbara-avond in 1472 sloeg de
bliksem in het gebouw, waardoor een deel
afbrandde; later volgde herbouw van dit ge
deelte. Ook de toren is later verlengd. Bij de
restauratie van dezen toren bleek, dat deze
geheel ontmanteld was met 6611 dikke stee
nen muur, hetgeen blijkbaar in vroeger
eeuwen is gedaan in verband met mindere
hechtheid welke de toren bleek te bezitten.
Daartoe waren waarschijnlijk ook diverse
boogramen dichtgemetseld, terwijl ook de
luidklokkcn wat omlaag waren gehaald, ten
einde het topgewicht wat te verminderen.
Nu de ommanteling is verwijderd, kwamen
nl. de oude galmgaten weer te voorschijn en
die zijn weer in eere hersteld, hetgeen door
versteviging van den toren met gewapend
beton en ankers kon geschieden.
Dat men hier met een oude gevechtstoren
te doen had, is ook gebleken uit de dicht
gemetselde schietgaten; de restauratie
heeft ook hiervan het oude aanzien weer
hersteld.
Men trof voorts aan de rechterzijde van
den ingang de overblijfselen van een kapel
letje aan, doch Monumentenzorg bleek niet
voldoende zekerheid omtrent de oorspron
kelijke toestand te kunnen verkrijgen, om
ook hiervoor restaureerend werk te doen.
De fundeering van een voorportaal aan
den ingang van den toren herinnerde aan
het oorspronkelijk bezit der r.k. kerk, en een
wij waterbakje dat in een zijmuur werd aan
getroffen, gaf hiervoor verdere aanwijzing.
Er is heel wat aan 't gebouw te restauree-
ren geweest, hoewel, naar architect v. d.
Kloot Meyburg ons meedeelde, het geheel is
meegevallen en men van het totaal beschik
bare bedrag van f 240.000 meer heeft kunnen
doen dan begroot was.
Een ontdekking tijdens de restauratie was
ook, dat zich in den muur van den toren
een steenen wenteltrap bevond, die naar de
eerste vloer leidde en plm. 5 meter boven
den beganen grond aanving. Deze trap was
geheel dichtgemetseld en heel wat moeite
heeft het gekost haar weer in oorspronkelij-
ken vorm uit te houwen. De buitenmuren
van het kerkgebouw zijn op verschillende
plaatsen met passende steen vernieuwd; de
bekende tand des tijds had ook daar geduch
te happen uit genomen.
Ook het interieur van het gebouw heeft
verandering ondergaan. Het koorhek, dat
voor ons land een zeldzaam fraaie bewer
king toont, is gevat in eikenhout met mooi
reliëfwerk. Het jubileumraam is belangrijk
vergroot, de preekstoel tegen het koor van
het gebouw geplaatst, kerkekamer en com
missiekamer zijn in stijl gerestaureerd. De
alles beheerschende pilaren zijn schoonge
maakt en zwakke plaatsen zijn vernieuwd.
De electrische lampen zijn ingewerkt in de
nieuwe donker eikenhouten kap.
Half December zal het nieuwe gebouw
worden ingewijd.
ROFFELRIJMEN
EEN ANDER BEELD
In de Telegraaf-kolommen
Tref je soms artikels aan
Die de politieke spijker
Zuiver op het kopstuk slaan.
Ja 't gebeurt dat men een veeg geeft
Naar de kant der N.S.B.,
Doch men schuwt de eksteroogen
Van den Vova-abonnee.
Zeker steunt men de Regeering
Dikwijls in de felle strijd,
Maar men houdt zich op de vlakte
Van de vakneutraliteit.
Nu het schandeblad van Mussert
de vingers is getikt
Heeft de waardige redactie
Zich, weer eventjes verslikt:
„Wie de thermometer stuk slaat",
Zegt ze, „neemt de koorts niet loeg!"
Sta mij toe dat ik die uitspraak
Met een ander beeld weerleg:
Wie een onbezonnen heethoofd
Even onder water steekt
Weet wel dat hij met die geste
Zijn kwaadaardigheid niet breekt,
Dat de man misschien nog harder
Schreeuwt, wanneer hij, opgefrischt,
Zich met woedende gebaren
't Water uit de oogen wischt.
't Zal den Braniemaker goed doen
Als hij voelt: een sterke hand
Houdt de wacht bij de belangen
Van ons volk en vaderland.
(Nadruk verboden.) LEO LENS.
ALS ER ééN SCHAAP OVER
DEN DAM IS
Te Waspik heeft de directie van de Ne-
derlandsche Chroomlederfabriek besloten de
loonen van de arbeiders met 5 pet. te ver-
ALGEMEENE FRIESCHE LEVENS
VERZEKERING - MAATSCHAPPIJ
Buimaniabuis, LEEUWARDEN
Reeds ruim 9,3 MILLIOEN gulden
Doodelijk auto-ongeluk
Te V e n 1 o reed een vraohtauto bij het
kerkhof den wielrijder G. Martens aan. De
man werd op den grond geslingerd en vrij
wel op slag gedood. De bestuurder van de
auto treft geen schuld aangezien de wiel
rijder bij het oversteken van den weg geen
teeken gaf.
WONDERLIJK BEWAARD
Te Bussum reed de 23-jarige H. Hil-
horst, garagehouder te Naarden, op het
viaduct, komende uit de Brinklaan. Hij raak
te het stuur kwijt, doordat de stuurinrich
ting brak, botste tegen een lantaarnpaal en
vervolgens tegen het hekwerk van het
viaduct, dat door de schok zoo werd neerge
bogen, dat H. met zijn auto den spoordijk af
stortte en juist voor de rails bleef liggen. Hij
kwam uit de ruïne van zijn auto te voor
schijn, zonder dat hij een schrammetje had
opgeloopen.
DE ERFENIS VAN NEELTJE PATER
Do Officier van Justitie te Amsterdam
heeft een onderzoek gelast naar de werk
wijze van hot comité, dat de belangen be
hartigt van de vele personen, die zich gerech
tigd achten, in de z.g. millioenen-erfenis van
Neeltje Pater. Er zal een onderzoek worden
ingesteld naar de wijze, waarop het geld, dat
door het comité is bijeengebracht, wordt be-
DOODELIJKE VAL
Te Li en den (Gld.) is de 22-jarige on
gehuwde appelplukker R. A. V. K. uit Om
meren bij het appelpluküen van een ladder
naar beneden gestort. Hij brak den halswer
vel en liep verder inwendige kneuzingen op.
Tlij is aan dc gevolgen overleden.
Kent U ons nieuwe
servies INEKE?
U ziet het o.a. in onze
Permanente Toonzaal met [■rcyTteSphTmr
v r ij e n toegang'«-■
ROKIN 15. AMSTERDAM
W. VAN DRIEL's Stoomboot- en
Transportondernemingen N.V. R'dam
Maaskadc 137 Telefoon 311155 (3 lijnen)
REEDERS CARGADOORS
TRANSPORTONDERNEMERS
Dagelfksche sleepdienst naar den Rijn en
het LiinburRsclie Kotendistrict, vice versa
Bevrachtingen ln Binnen- en Buitenland
EIN W.HDER DER TECHNIEK
REUKLOOS
INRI IRA" INGENIEURSBUREAU EN HANDELMIJ
„INDUKH AMSTERDAM-WEST N.V.
THEOF. DE BOCKSTRAAT 35 TELEFOON 85015
I" alle betere detailzaken verkrijgbaar
LEVENSVERZEKERING
tegen CONCURREERENDE PREMIE
T1MTM. i. «ho—
