VAN HAVER TOT MOUT
DINSDAG 8 OCTOBER 1935
DERDE BLAD PAG. 9
DE AANTREKKELIJK
HEID VAN DE K.V.
Leidersvergadering van de Ned.
Herv. Knapenbond op
Geref. Grondslag
Drukbezochte vergadering
te Gouda
DE KATHOLIEKEN
EN DE REGEERING
POLITIEKE REDE VAN
PROF. AALBERSE
Een economisch meeningsverschil
Het politieke conflict
De Leidersvergadering van de Neder!.
Knapenbond op Geref. grondslag werd Za
terdag te Gouda gehouden.
De voorz., de heer M Noteboom uit
Hilversum sreekt na opening een kort ope
ningswoord. Hij wijst op den groei van ons
werk en op den ernst der tijden De geschie
denis van Elia toont ons ook donkere tij
den. Elia is soms zwak van moed en klein
van krachten. Maar God leert hem, dat Gods
Koninkrijk niet ligt in kracht en geweld
maar in het suizen van een zachte stilte.
Hij moet zijn dienstwerk weer hervatten.
Ook wij hebben dikwijls een ontmoedigend
Werk onder de knapen. Maar moedig heb
ben we voort te gaan. Al zien we niet da
delijk vrucht op ons werk, God staat voor
Zijn werk in. Voortgaan in Gods kracht.
De secretaris, de heer C. Blokland, uit
Zegveld, leest de notulen en houdt zijn
jaarverslag Uit dat verslag blijkt, dat het
aantal vereenigingen momenteel 81 bedraagt
met een aantal leden van ruim 1800. Van
het Leidersblad verschenen vijf nummers.
Het blijkt dat dit blad in een groote be
hoef te voorziet, wat ook uit de verg naar
voren wordt gebracht. Het jaarboekje met
de verschillende gegevens van de Herv.
Geref Bonden verscheen ook weer.
De penningmeester, dp heer F. W. Kore-
vaar, uit Schoonrewoerd. brengt zijn jaar
verslag uit als penningmeester-administra
teur. Uit het verslag bleek dat de Bondskas
een batig saldo had van f 542,83, terwijl dat
van Ons Knapenblad bedroeg f 496,42.
Door den heer Z. H d e G r o o t, te Rotter
dam, werd mededeeling gedaan over den
stand van den Bondsboekhandel. Ook hier
mede loopt het naar wensch. Het voordee-
lig saldo kon vastgesteld worden op f 90,80.
waartoe het werk der vertegenwoordigers
in de ringen veel heeft bijgr ogen
De voorz. dankt allon die 1 verslag uit-
brachten en geeft nu het woord aan Ds. B.
v. G i n k e 1. te Gouda, tot het houden van
zijn referaat:
D« aantrekkelijkheid onzer Vereenigingen
Door het houden van een referaat als dit,
aldus spr., komen we met beide beenen op
de practijk van het leven en dan in een
kring van deskundigen, maar het is uiterste
noodzaak, dus kan het. ook vruchtdragend
zijn. De aantrekkelijkheid moet bjj onze
Ver. op de tweede plaats komen. De eerste
taak is het vormen der jongens Ze zelf
standig maken in het onderzoeken der H.
Schrift en bestudeeren van andere onder
werpen. Dit is het principieel verschil van
ons werk met dat van het N. J. V. Daar is
het eerste taak door aantrekkeijkheid de
jongens te grijpen en vast te houden. Men
is daarin goed geslaagd. Maar bij ons is dat
niet hoofdzaak. Wij hebben jongens van
Christelijken en inzonderheid van Geref.
huize. Zij komen naar de K. V. voor hun
opvoeding. Beantwoordt de practijk hier wel
altijd aan? We mogen hier niet onverschil
lig tegenover staan. De zaaier uit de gelij
kenis strooit zaad uit. Zoo ook wij als lei-
de& In de behandeling der stof en de sfeer
op de Ver. moeten de jongens zich thuis
voelen. De knapen moeten voelen dat het
hun eigen Ver. is, waarvoor en waarin zij
werken, waarvoor zij verantwoordelijk zijn.
Aan een goede sfeer kan veel ontbreken.
Is er b.v. geen orde op de K. V., dan is de
sfeer reeds bedorven Onze jongens komen
in aanraking met Gods Woord. Hoewel bij
het eene vak meer toegelaten kan worden
dan bij het andere, mag toch nooit wanorde
heerschen. Die orde moet echter niet bereikt
op schoolmeesterachtige wijze. Dat maakt
niet aantrekkelijk. Dan moeten de knapen
naar de K. V. van thuis, maar de knaap
gaat zoo het werk op de Ver. beschouwen
als een noodzakelijk kwaad. We moeten ds
jongens duidelijk maken dat het Chr. ge
loof ook voor hen is. De leider moet steeds
toonen de meerdere te zijn van den knaap,
maar ook zijn vriend. Er moeit samenwer
king zijn tusschen beide, samenwerken voor
hun vereeniging.
Er moet tucht zijn. Hoe dat te bereiken?
Dat hangt veel af van de persoonlijkheid-
van den onderwijzer. Hij moet de jongens
ziel naderen. Niet iedereen kan dat Aanleg
alleen is echter niet voldoende We moeten
woekerpn met de ons gegeven talenten: be
langstelling hebben in het jongensleven;
correct zijn in optreden en manieren en in
berispingen. Een leider moet iemand zijn,
die weet wat hij wil. Een leider zonder órde
is ook niet naar den zin van de jongens.
Het voornaamste voor een leider is zeker
wel, dat hij een man is van eerbied in zijn
bidden en lezen van Gods Woord. Hij moet
kort zijn in zijn bidden, maar ook in zijn
inleiding. Een Bijbelbespreking van een uur
is te lang.
Ook in de pauze wake men voor losban
digheid. De leiding mopt. ook dan in de
handen van den leider blijven. Een heel
geschikt' moment is die pauze om met de
jongens te spreken over dingen uit hun
leven, over een boek dat ze gelezen hebben.
Hoe te handelen met lastige jongens? Zij
kannen zooveel bederven. We moeten ook
deze jongens onder onzen invloed zien te
krijgen. De leider zelf kan oorzaak zijn.
Daarom neme men deze jongens eens apart.
Als uiterste redmiddel spreekt men met, de
ouders. Helpt, ook dat niet dan verwjjdere
men de van de Kn. Ver.
Bij onze werkwijze bedenke men, dat
onze K. V. geen school en geen catechisatie
is. De onderwijzer onderwijst naar vaste
methoden.- Catechisatie leidt op voor belij
denis des geloofs of mondig deelnemen aan
bediening des Woords en Sacramenten On
ze Bijhelbespr. is geen school en geen cate
chisatie, maar een verlengstuk van de huis
kamer. Daar wordt het Woord gelezen, op
de K. V. ook, maar daar tevens verklaard.
De leider moet den Bijbel dicht bij den
knaap brengen. Daartoe moet thuis de stof
goed bestudeerd, met eerbied en onder ge
bed. Is de inleiding goed dan volgt de be
spreking vanzelf. We hebben ons te wach
ten voor een preek. De inleiding moet er
steeds op ingericht zijn om bespreking ait
te lokken. De knaap moet er zelf bij be
trokken zijn.
Na de pauze komt soms Vad Gesch. of
Kerk-Gesch. Dat ontaardt echter dikwijls in
het paraphraseeren van een gedeelte uit
.een boekje. Wel moeten we de knapen aan
het opstellen maken zetten. Toch zou spr.
het beter achten als we h.v. met de knapen
Ons Knapenblad lazen en bespraken op de
K. V. Daartoe moot het abonnementsgeld
van het Knapenblad in de contributie inbe
grepen zijn. dan las iedere knaap het Kna
penblad.
Het Leider zijn geeft vele moeilijkheden,
die ook in dit referaat niet zijn opgelost
Het werk is oneindig veel moeilijker dan
onder Jongelingen Spr. gaf zijn persoonliike
meening met voorbeelden uit eigen practijk.
In de groote zaal van Krasnwpolsky had
de R.K. Kiesvereeniging te Amsterdam gis
teravond oen openbare samenkomst belegd,
de voorzitter van de R.K. Kamerclub,
Prof. Mr P. Aalberse, een politieke rede
(gesproken heeft rn verband met het con
flict tusschen die R.K. Staatspartij en de
regeering in Juli van dit jaar.
Prof. Aalberse verdeelde zijn rede in twee
hoofdstukken, het eerste handelend over het
economisch meeningsverschil tusschen de
Kath. Kamerfractie en het kabinet, net twee
de betreffend»? het poliUek conflict, dat op
23 Juli is uitgebroken.
Economisch meeningsverschil
Zijn beschouwing over het economisch
meeningsverschil tusschen kaïbinet en Ka
tholieke Kamerfractie openend, zeide spr.,
dat dit geschil minder breed dan diep is er.
ven nog meer prinoipieele dan practisohe
beteekenis is. Dit Economisch meeningsver
schil betreft allereerst de opvatting omtrent
oorsprong, wezen en verloop der wereld-
De huidige crisis vertoont een gehee1 an
der beeld, anders in oorsprong, daarom ook
andbtrs in verloop dan vroegere crises. Dr.
Colijn heeft dit zelf erkend, toen hij de hui-
crisis karakteriseerde als een structu-
reele crisis.
Maar het ware dwaasheid, allen
economisohen nood aan die regeering
te wijten. Het oenige verwijt, dat de
regeering gemaakt kan worden 'is, dat
zij te lang heeft gewacht, de uit deze
structureele crisis noodzakelijkerwijs
voortvloeiende consequenties te trek-
Spr. merkte o.a. op, dat <ïe R.K. Staats
partij omtrent de crisis en haar bestrijding
andere inzichten heeft dan in regeerlngs-
kringen tot uiting is gekomen. Te weinig
ordt rekening gehouden met
e veranderde toestanden op
internationaal gebied.
Prof. Aalberse was van meening,
dat, indien goen consequente deflatie-
politiek wordt toegepast devaluatie
onvermijdelijk zal zijn, al is hij zeker
niet de overtuiging toegedaan, dat de
valuates blijvende verbetering zal
scheppen.
Spr. gaat uitvoerig na de voorgeschiedenis
van het conflict op 23 Juli 1.1. en het stand
punt, dat hij vooraf had ingenomen tegen
over de economische moeilijkheden.
Het politiek conflict
In het tweede deol van zijn rede beant
woordde Prof. Aalberse de vraag, hoe het
mogelijk-isgeweest, dat uit het economisch
meeningsversohil tusschen kabinet en Ka
tholieke Kamerfractie, een politiek conflict
kunnen ontstaan.
Hieromtrent zijn In de afgeloopen maan
den tal van legenden gevormd. Een van die
legenden is, dat de Katholieke Kamerfractie
doelbewust dit conflict zou hebben uitgelokt
Db waarheid is echter, dat de fractie hei
conflict noch uitgelokt, noch zelfs veroor
zaakt heeft Hoogstens zou men kunnen
zeggen, dat zij het niet heeft tegengehouden
De eigenlijke oorzaak van het poli
tiek conflict lag in het meeningsver
sohil over de economische politiek.
De aanleiding was het stellen van de
vertrouwenskwestiieu
Dat do vertrouwenskwestie wel de
gelijk was gesteld, werd aanvankelijk
door een ieder zoo begrepen. Eerst
toen het mis was geloopen, werd dit
anders,
Spr. wees er op, dat de pogingen om eer
nieuw kabinet te vormen schipbreuk hebb-i
geleden, omdat alï:ien de S.D.A.P. bereict
was met do Katholieken samen te werken,
en daartegen bestonden overwegende b"
zware n.
Inzake de houding vern de Katho
lieke Kamerfractie ten aanzien van het
huidige kabinet verwijzende naar zijn
desbetreffende verklaring in de Kamer
afgelegd, zei Prof. Aalberse, dat de
fractie de ervaring rijker is geworden,
dat de tijd voor de vorming van een
nieuw kabinet, meer in den geest der
Katholieke inzichten, nog niet is ge
komen. Voorts zijn er in het regee-
ringsprogram aanvullingen verwezen
lijkt, welke het meeningsverschil tus
schen de R.K. fractie en het kabinet
verkleind hebben. Waar de alge-
raeene inzichten en opvat
tingen echternietveranderd
zijn, is er van de oude span
ning nog wel iets overgeble-
Niet elke spanning behoeft eohter tot een
conflict te leiden, en zeker niet tot een on
tijdig conflict. Die positie van de R.K. Kamer
fractie is naar het oordeel van Prof. Aal
berse door het gobeurde zeker niet ge
schokt; men weet thans, dat er een grens is,
die zij niet wil overschrijden.
SAINT SAENS' 100ste GEBOORTEDAG
„Le Mendelssohn f rang ais"
Een geniaal schepper en groot
toonkunstenaar
De Fransche muziek-werold maakt zich
gereed om 9 October den lOOen geboortedag
•an Charles Camillo Saint-Saëns te herdon
ken en wel met zulk een grooten luister, dat
hier haast wel van een nationaal feest
kunnen spreken. Want. Saint-Saëns néémt
de Fransche muziekgeschiedenis zulk
een plaats in, als weinig componisten vóór
zijn tijd ooit hebben gehad.
Op 20-jarigen Leeftijd het Conservatorium
te Parijs verlatende, met 2e Pnx de Rome,
n hij reeds drie jaar later in aanmer
king om de bekende organisten-plaats in
de schoone Madeleine te bezetten en mede
door zijn concert-reizen werd hij alom be
kender en beroemder als organist en pianist
Zelfs als componist trad hij spoedig op den
•oorgrond. Zijn bekende Symphonie in Es
majeur voltooide hij reeds in 1855.
Allengs trad hij in belangrijke functies in
't openbaar muziekleven. Als dirigent liet
hij 't publiek veel kennis maken met zijn
eigen wecken, die hij op allerlei gebied, in
strumentaal zoowel als vocaal gecomponeerd
had.
Zijn vitale geest begaf zioh op elk terrein
1 bezien we de zeer lange reeks van zijn
werken, dan zullen we bemerken dat hij,
die het voorrecht had zulk een hoogen leef
tijd te mogen bereiken, ook werkelijk een
all-round musicus was.
Bewoog hij zich eerst op 't terrein van in
strumentale muziek, zoo zien wij hem einde
lijk in 1872 als opera-componist optreden,
met zijn „La Princesse jaune", welke ge
volgd werd door „Le Timbre d'Angent"
(1872), Etienne Marcel (1879), Henri VIII
Proserpine (1887), Ascanio (1~
Phryné (1893) etcZijn meest bekende
en ook in andere landen opgevoerde opera
„Samson et Dalila" (1877) behoort werkelijk
tot de meesterwerken op 't gebied van het
„drame-lyrique".
Ook het gebied van kerk-muziek bedecht
hij met enkele Missen op. 4 en een Kerst
oratorium op. 12. Verdere vocale werken zoo
als z'n Requiem, Tantum, Ergo, Motetten enz.
zijn niet zoo bekend als zijn opus 45 „Le
Déluge".
Wie onzer heeft nog nooit het bekende
prélude hieruit gehoord!
Van zijn 3 symphonieën is wel opus 78
de zg. symphonie met orgel, het bekendst
geworden. Ook zijn „Poèmes" en „Scènes
lyriques", zooals „le Rouèl d' Omphale", „la
jeunesse d'Hercule", „Phaëton", en de ka
rakteristieke „Danse Macabre" prijken nog
steeds op de internationale concert-program
ma's, evenals zijn piano-concerten, het gees
tige „Carnaval des Animaux", de „Suite Al-
gérienne" en diverse werken voor viool en
orkest., waaronder de „Havanaise".
Beschouwen we op t oogenblik het oeuv.
van Saint-Saëns da« kunnen we zeggen, dat
zijn dood een tijdperk afsluit van de Fran
sche klassfléke school. Zijn werken zijn
echter, hoewel typisch Fransch van ver
zorgdheid, diep doordrongen van klassieke
maar hij hoopt, dat God kracht mag geven
aan Leiders tot dit moeilijke werk.
Een aangename bespreking volgde op dit
onderwerp.
In de pauze had de bestuursverkiezing
plaats. Als voorz. werd herkozen de heer
Noteboom. De heer De Groot werd
eveneens herkozen, .terwijl in de vacature-
Willemse gekozen werd B. G. D e e t m a n
uit. Elburg.
Na bespreking van enkele huishoudelijke
zaken sloot de heer Neerings uit Dor
drecht de vergadering met dankgebed.
Een dertigtal aangesloten vereenigingen
waren vertegenwoordigd.
Het was een aangename en leerzame ver
gadering.
KUNST EN LETTEREN
Saint Saens
Duitsche toonkunst (Bach, Beet/hoven); dik
wijls merken wij echter een groot tekort
aan warmte op, vandaar ook dat de zoo
vaak gebruikte bijnaam van „Le Mendels
sohn francais", zeer juist den geest van
Saint-Saëns' muziek typeert.
De vereering, welke Saunt-Saëns geniet in
Frankrijk, lijkt voor ons Hollanders te
buitengewoon, doch verplaatsen wij ons i:
den Franschen geest, dan kunnen wij zeg
gen- hij is en blijft het voorbeeld van de
typisch Fransche school; hij vertegenwoor
digt. met zijn muziek den Franschen geest
zooals wij dien al kennen uit de literatuur,
zcoals we drie ook al kennen uit de sohilder-
kunst, zooals we die ook al kennen indien
men jaren in Frankrijk gewoond heeft en
weet, dat do Franschman een Zuiderling is
en van melodie houdt en een groote ver
eering heeft voor één van zijn zonen, die
Frankrijk met eere over de grenzen kan
vertegenwoordigen.
Zoo correct en zwierig els een Fransche
kpllner u een schotel kan presenteeren, zoo
correct en zwierig presenteert u Saint-Saëns
één zijner walsen of baracarolles. 't. Is alles
net, keurig in orde, een tikje zwaarmoedig
heid hier en daar, maar vooral niet te diep
gaand.
Zoo gesoigneerd cils de gentleman Saint-
Saëns, zoo zijn ook zijn schoppingen.
Ondanks deze legenstellingen met onze
Noordelijke opvattingen, kunnen en moeten
we terecht zeggen: hij was een geniale
schepper, hij was een groot toonkunstenaar,
hij is de vertegenwoordiger van de Fransche
school van 18501900.
Persoonlijke vergelijkingen met andere
groote toonkunstenaars kunnen we niet
ken. De persoon van Saint-Saëns, is daar
voor te Fram.oh, zijn scheppingen daaren
tegen zijn een goed voorbeeld, van wat een
degelijk en grondig onderlegd vakman ver
mag, indien hij een groot talent bezit. Zoo
sloot dam 16 December 1921, 's avonds te 11
uur één van do meest vereerde Fransohe
toonkunstenaars de oogen. In zijn hotel te
Algiers, waar hij geregeld zijn rustperiodes
nam, is hij na zijn gebruikelijke spel domi
no, 's avonds toen hij zich te bed begaf, door
een beroerte getroffen en overleden.
De Fransche toonkunst verloor met hem,
één van zijn achfbaarste leden en één van
de. grootste toonkunstenaars van dien tijd.
En nu maakt geheel Frankrijk zioh op
deze man te eereri. 9 October wordt de
„Samson ct Dalila". in de Parijsche opéra
WOENSDAG D OCTOBER
HILVERSUM I 1875 M. NCRY-Uitzending.
8.00 Schriftlezing en meditatie. 8.15
9.30 Gram.pl. 10.30 Morgendienst ol.v.
Ds. P. N. Kruyswijk. 11.00 Zang door T.
Schook (sopraan). A .d. vleugel: C. Wal-
ler-André de la Porie. 12.15 Gram pl.
12.30 Kwintetconcert olv. P. v. d. Hurk.
2.00 Gram.pl. 2.30 Voor jeugdige postze
gelverzamelaars. 3.003.45 Orgelspel L.
Blaauw. 4.00 Trio Beute-Zepparoni-Eerg-
hout. 5.00 Kinderuur. 6.00 Landbouwhalf-
uur. 6.30 Afgestaan. 7.00 Ned. Chr. Pers
bureau. 7.15 Reportage. 7.30 Gram.pl. 8.00
Berichten. 8.05 NCRV-Orkest olv. P. v. d.
Hurk. 9.00 Voor jonge menschen. 9.30 Ver
volg concert mmv. Elsa Nolthenius
(piano). (Om 10:00 Berichten). 10.30
11.30 Gramofoonmuziek.
HILVERSUM H 301 M. VARA-Uitzending.
8.00 Orgelspel. 8.30 Gram.pl. 9.30 P. J.
Kers: Onze keuken. 10.00 Morgenwijding
VPRO. 10.15 Voor Arb. i. d. Continubedr.:
H. Wiggelaar (viool), D. Wins (piano),
Prof. R. Casimir (lezing), S. Sipos (cym-
ball) en C. Steyn (orgel) en VARA-
Maandrevue. 12.00 De Zonnekloppers
o.l.v. C. Steyn. 12.30 Gram.pl. 12.45 De
Flierefluiters olv. E. Walis, mmv. B. v.
Dongen (zang). 1.301.45 Gram.pl. 2.00
Voor de vrouw. 2.15 Orvitropia olv. J. v.
d. Horst. 3.00 Voor de kinderen. 5.30 E.
Walis en zijn orkest. 6.30 RVU. Dr. J.
Presser: Rondom Abessinië. 7.00 Gevar.
concert. 7.30 Interview van Capablanca.
7.50 Gram.pl. 7.57 Herh. SOS-Ber. 8.00
Nieuwsber. A.N.P. 8.05 Residentie-orkest
olv. L. Ruygrok, mmv. Julie de Stuers
(zang). 9.00 VARA-Varia. 9.05 „De anal-
phabeet", spel van F. v. Vliet. M.m.v. het
VARA-Tooneel. 9.30 VARA-Orkest olv.
H. d. Groot, mmv. Maartje Offers (alt),
R. Bourlier (bariton) en Th. v .d. Pas
pianobegel.). 10.30 Fragm. „De kunst op
zijn kon", revue uit Krasnapolsky te Am
sterdam. 11.10 ..De stem", spel van Revek.
Mmv. het VARA-Tooneel. 11.30 Gram.pl.
en orgelspel J. Jong.
DROITWICH 1500 M. 10.35—10.50 Morgen
wijding. 11.05 Lezing. 11.20 Gram.pl. 11.50
Voor de scholen. 12.05 Orgelspel. 12.50
Orkest. 1.50 Gram.pl. 2.25 Voor de scho
len. 3.10 Pianorecital. 3.35 Sted. Orkest
Eastbourne. 5.05 Western Studio Orkest.
5 35 De Alphas. 6 20 Berichten. 6.50 Zang.
7.10 en 7.25 Lezing. 7.50 Het New Geor
gian Trio. 8.20 „The circle", van Somer
set-Maugham. 9.50 Berichten. 10.20 „Ita
lian Wine Harvest", gevar, concert.
RADIO PARIS 1648 M. 7.20 en 8.20 Gram.pL
12.35 Orkestconcert olv. Touche. 5.20
Gram.pl. 8.20 Zang. 9.05 „Le faiseur",
spel van Balzac. 11.1012.35 Dansmuziek.
KALÜNDBORG 1261 M. 11.20—1.20 Strijk
orkest. 2.20 L. Preil's orkest. 4.204.50
Gram.pl. 7.20 Saëns-concert. 8.55 Repor
tage. 9.4010.20 Omroeporkest.
KEULEN 456 M. 5.50 Orkestconcert. 8.55
Zang en cello. 12.35 Weragkamerorkest.
3.35 Pianorecital. 4.20 Omroeporkest,
kapel en solisten. 6.20 Mozartconcert. 7.35
Zie Deutschlandsender. 8.05 Programma
voor soldaten. 9.5011.20 Orkest.
BRUSSEL 322 en 484 M. 322 M.: 12.20 Gr.pl.
12.50 Omroeporkest olv. Gason. 1.502.20
en 5.20 Gram.pl. 5.50 Pianorecital. 6.20
Gram.pl. 6.35 Vioolrecital. 6.50 en 7.35
Omroeporkest olv. Gason. 8.20 Cabaret.
9.20 Mandolineconcert en zang. 484 M.:
12.20 en 1.302.20 Gram.pl. 5.20 Omroep
orkest olv. Gason. 5.50 Gram.pl. 6.50
Pianorecital. 7.05 Vioolrecital. 8.20 Sym-
phonieconcert. 10.3011.20 Gram.pl.
DEUTSCHLANDSENDER 1571 M. 7.35 Rijks
zending: Das Jahr im Lied. 8.05 Gevar.
programma. 9.20 Berichten. 9.35 Olympia-
Dienst. 9.50 Zang en piano. 10.05 Weer
bericht. 10.2011.20 „Perseus und An
dromeda", oratorium van Handel.
opgevoerd in een ongelooflijk rijke bezet
ting, met de beste zangers van Frankrijk
(Georges Thill zingt de Samson partij) en
bijgewoond door Lebrun en zijn ministers,
en zoo voort.
Door geheel de provincie worden diverse
andere werken van hem opgevoerd. Expo
sities van zijn manuscripten en herinnerin
gen en diverse Saint-Saëns-festivals w±róei
reeds aangekondigd en als kroon op al deze
feestelijkheden zal er naar alle waarschijn
lijkheid een concert gegeven worden van de
voornaamste orkestwerken met Toscanini
als dirigent en de nestor der pianisten, Pa-
derewski, als solist.
Een groote, nationale huldiging van één
van Frankrijks muzikaalste zonen.
J. J. BIESELAAR
Journalistieke „ups and downs"
Een lange weg van silo tot pak
Wist U, dat
Neen, U weet vermoedelijk tóch niet, hoe
havermout wordt gemaakt en u weet vrij
zeker niet, dat de bekende Quakers haver-
hout van korrel tot mout tegenwoordig ook
te Rotterdam gefabriceerd wordt.
Wij hebben dezer dagen op verzoek van
de Quaker Oats Graanproducten N.V., een
journalistiek bezoek gebracht aan de fa
briek, die aan de Brielsohelaan en, wat de
waterzijde betreft, aan de Maashaven, vlak
naast het bekende groote Graansilogebouw,
sinds enkele maanden in werking is en
thans geheel gereed gekomen is.
De fabriek is de vroegere rijstpellevij van
de firma Van Sillevoldt en dit gebouw
bleek zich uitstekend te leenen voor de in
richting van zulk een modern bedrijf voor
havermoutfabricage.
In groote lijnen is bij de inrichting het
systeem gevolgd, dat ook in de verschillen
de Quakermoutfabrieken in de Ver. Staten
wordt toegepast. Maar het spreekt wel van
zelf, dat er heelwat kwam kijken vóór de
geheele ingewikkelde machinerie, zooals die
in het reusachtig gebouw, met zijn zes ver
diepingen, op zoo voordeelig mogelijke wijze
moest worden opgesteld, volkomen in elkaar
greep en in elkaar paste.
Thans loopt echter alles zonder onderbre
king en wie het gansch aparte genoegen
heeft gesmaakt om het heele op een kleine
uitzondering na automatisch verloopende
proces te volgen, van het punt af, waar de
ruwe haver uit de silo op een loopenden
band in een ononderbroken stroom komt
binnenglijden, tot waar het produet auto
matisch gewogen en door jonge meisjes :n
de bekende kartons met het Kwakerfiguur
tje wordt verpakt, voelt zich verrijkt met
een zeer bijzondere ervaring.
Wij werden door eenige heeren van de
Quaker Oats, waarbij de heeren C. J.
N o 11, directeur en A. van Noort w ij k.
gedelegeerd commissaris, de leiding hadden
al bij het Spido-bootje aan het Willems
plein ontvangen en vandaar naar de Maas
haven vervoerd, om vlak voor de fabriek,
die over een eigen aanlegsteiger beschikt,
te embarkeeren. Een korte wandeling bracht
ons via de Brielsche laan op het fabrieks
terrein, waar wij in het ververschingsge-
boinv werden uitgenoodigd Ons in een
helder witte fabrieksjas en pet te kleeden,
omdat de tocht hier en door nogal stoffig
beloofde te zijn.
De weg van silo tot pak
Na het genot van een kopje koffie, met
een paar werkelijk smakelijke havermout-
koekjes, kon de reis een aanvang nemen.
Zooals wij al opmerkten, was die tocht
heel interessant.
In groote lijnen geschetst berust de werk
wijze op een in elk stadium van de haver
moutfabricage, door middel van stoom- en
eleetricifeitskraoht, omhoog voeren van 't
in bewerking zijnde product, om het dan,
gebruik makend van het gratis vervoer, flat
de wet der zwaartekracht beschikbaar stelt,
van het eene werktuig naar het opvolgende
te laten verhuizen. Deze weg van silo tot
pak is niet korter dan 490 meter!
Onze weg door het fabrieksgebouw was.
in overeenstemming daarmede, een van
„ups and downs", van stijgen en dalen en
als men nu weet, dat de bezichtiging van
het geheel enkele uren in beslag nam, be
hoeven we niet te zeggen, hoe welkom het
oas was, dat de opgaande beweging telkens
per lift kon geschieden.
Reinigingsprocessen
Als de ruwe haver uit de silo in de „mo
len" komt ja, in Amerika, de bakermat
van de havermout, noemt men een derge
lijke fabriek een molen, hoewel het toch
eigenlijk in de voornaamste plaats geen
maalproces betreft als de ruwe haver
uit de silo de fabriek wordt binnengevoerd,
Ls ze nog allerminst geschikt om dadelijk
de eigenlijke bewerking' tot mout te onder
gaan. Ze moet, na gewogen te zijn, eerst
een uitgebreid stelsel van zuiveringsinstal
laties passeeren, die op de verschillende
verdiepingen zijn opgesteld.
Eerst wordt zo over sterke magneten ge
leid, want metanldeeltjes zouden fataal
voor de machinerie der werktuigen zijn.
Na de magneten volgt een stel separators
voor de eerste verwijdering van stof, stroo,
zand en steenen.
Een stroolczer komt vervolgens aan de
beurt in het zuiveringsproces en dan pas
seert de haver een tweeden separator, die
wegneemt, wat de eerste nog mocht hebben
overgelaten.
Men heeft dan de enkele haverkorrels,
rnaarde mogelijkheid bestaat, dat daar
nog onkruidzaden tusschen zitten. Om die
onkruidzaden te verwijderen heeft men sor-
teermachines bedacht, die hun werk uit
stekend verrichton.
De eigenlijke bewerking
Hierna staan wij aan het begin van de
eigenlijke bewerking van de haver. Deze
met nu n.l. in oververhitte lucht geroosterd
worden. We hebben dat proces even van
nabij gadegeslagen, maar dan ook slechts
even. want de tropische hitte, die in deze
over drie verdiepingen verdeelde inrichting
heerscht, is moeilijk te verdragen.
Dc bedoeling van dit roosteren is de kor
rel te doen krimpen, zoodat hij los in het
kaf komt te liggen. Een koelproces volgt
nog en vervolgens een eindreiniging door
lucht en een ingenieuse sorteering naar de
grootte van de korrels, alsmede nóg eens
een magnetische behandeling, omdat er
metaalslijtsel van de reeds gepasseerde ma
chines, losgeraakte boutjes e.d. in de ge
zuiverde haver zou kunnen zijn gekomen
En dan komen dc korrels in de pclma-
chines. Het gepelde maar nog met kaf ver
ontreinigd product passeert vervolgens
weer aspirateurs en polijstmachines en komt
dan in een reeks vacn 24 sorteermachines,
die gepelde en ongepelde korrels van el
kander scheiden.
De haverkorrels, welke voor vlugkokende
havermout bestemd zijn, ondergaan nu de
bewerking, die hen beter toegankelijk
maakt voor dc inwerking der stoom in het
nu volgende bewerkingsstadium. Zij wor
den n.l. in een ingenieus, bedachte snij
machine midden door gesneden.
Het stoomen van de haverkorrels is on
middellijk verbonden met het pletten ervan
tot de ieder uit ervaring bekende mout door
middel van walsen, waartusschenuit men
de vlokken klaar voor de keuken ziet vallen.
De havermout, die daarna nog een zeef
passeert, voor de sorteering van te groote
of te kleine vlokken, is dan nog gloeiend
heet door de stoombewerking. Daarom pas-
VALSCHE MUNTERS AAN DE GRENS
De Belgische politie is er in geslaagd in
een grensdorp bij Liraburg een persoon te
arresteeren, die in zijn woning talrijke val-
sche Nederl. rijksdaalders blijkt te hebben
gemaakt. Een andere inwoner, die de val-
sche rijksdaalders in Limburg uitgaf, is in
zijn woning niet teruggekeerd en wordt nu
aoor de Belgische en Nederlandsche poli
tie opgespoord.
Uitsluitend verkrljgb
Misschien nog we! koorls
ookl Aspirin is de on
overtroffen bestrijder van ver-;
koudheid. Na Uw verkoudheid j
zult U met zo velen zeggen:
Zo n Aspirientje
helpt toch maar.'
verkrijgbaar In de oranja-bandbulsjes van I
De storm van 23 September
Schip vermist.
Op 6 September is het vrachtschip
„Noordster", schipper J. Huikema, uit
Gent vertrokken met bestemming Stads
kanaal. Het sohip was geladen met
1462 baal slakkemeel. 't Laatst werd het
tijdens den hevigen storm van 23 September
benoorden Medemblik gezien. Sedert dien
beeft men niets meer van het schip ver-
seert ze nog een koelinstallatie alvorens ze
alweer automatisch, wordt vervoerd naar
de vul- en pakmachines.
Alleen bij deze vul- en pakmachines is
de handenarbeid weer ingeschakeld; dit is
het eenige verschil met het productieproces
in dc groote fabrieken der Ver. Staten. Hier
worden dc kartonplaten door meisjes op dc
loopende band gelegd, waarop één sluiting
dan automatisch wordt dichtgeplakt Auto
matisch geschiedt ook rle vulling, maar écn
meisje heeft tot taak geregeld steekproeven
te nemen of dc machine geen volume- en
dusgewichtsfouten maakt. Nadat de
bovenkant der kartons eveneens automa
tisch is dichtgeplakt worden de sierlijke pa
pieren omslagen, die automatisch gesmeerd
zijn, er met de -hand omgelegd. Dat dat
laatste met de hand gebeurt, is, naar ons
verzekerd werd, een voordeel voor de houd
baarheid van het product, omdat de graan-
mot zeer slim is in het vinden \an ook
maar de kleinste opening om er haar eieren
in te leggen, die dan weldra de larfjes leve
ren, die in korten tijd groote verwoestingen
in alle graanproducten kunnen aanrichten.
Nog andere kanten van 't bedrijf
Wij zouden nog veel bijzonderheden over
proces „van haver tot mout" kunnen ver
tellen, maar de lezer zal wel de overtui
ging gekregen hebben, dat hier een belang
rijk en interessant bedrijf in gang is geko
men, waarin uiterst vernuftige vindingen
worden toegepast om uit het ruwe mate
riaal het smettelooze en hij uitstek smake
lijke product te verkrijgen, dat niet alleen
als ontbijtvoedsel maar ook in velerlei
anderen vorm geschikt is om een rol te
spelen in het dagelijksch menu.
Van tijd tot tijd wordt de geheele fabriek
door. he.etelucht-machines op zeer hooge
temperatuur gebracht, om insecten en para
sieten, die altoos onze graanvoorraden be
dreigen, te vernietigen.
Ook in de hygiënische zorgen voor de hon
derd man Nedorlandsch përsohecl is keu
rig voorzien. Wij zagen o.a. een reeks in-,
stallaties voor het automatisch wegkloppcn
en wegzuigen van de stofdeeltjes, die de
lucht bezwangeren en bij het einde van onze
tocht door de fabriek is ons in het rustige
moderne schaftlokaal gelegenheid geboden
om een lunch" te gebruiken, waarin de
Quakerproducten de voornaamste rol speel
den.
Lunch met Quaker Ful-O-Pep kip
Wij gebruikten daar n.l. niet alleen wat
Quaker-porridge, Quaker-flensjes, Quaker
beignets en Quaker-pudding maar ook Qua
ker melk-macaroni en Quaker-Puffed
Rice (gepofte rijst) twee producten die niet
hier, maar in het buitenland worden
gemaakt en zelfs Quaker Ful-O-Pep-
kip plus. dito eieren, d.w.z. vleesch en eieren
van kippen, die met '11 nevenproduct van de
havennout-fabricage zijn gevoederd
klaarblijkelijk met voortreffelijke resultaten.
Wat het nevenproduct betreft, is het nog
wel interessant mede l\? deel en, dat al wat
van de haverkorrel niet gebruikt kan
worden voor de mout-fabricage, in fijnge
malen toestand als veevoeder wordt ver
kocht, ter vermenging met ander voeder,
waarvan 't dan nog een in meer dan één
opzicht waardevol bestanddeel uitmaakt.
Dat wij zelf Ful-O-Pep vrij vertaald:
„lekker als kip" dc fabriek verlieten
zuBk een lunch, kan men zich wellicht
niet zoo gemakkelijk voorstellen. Men be-
hoeft echter niet van ons aan te nemen, dat
ook hier een ruime verscheidenheid uit één
J grondstof in combinatie met andere te
j verkrijgen is, want in een aardig verzorgd
boekje getiteld Quaker Wenken voor de Ge-
I zondheid, dut ons tevens werd aangeboden,
treft men o.m. een keur van recepten aan,
voor ontbijtgcrechten, soepen voorgerechten,
nagerechten en gebak.
Ons Quaker lunch-menu was slechts een
groep uit de vele mogelijkheden die zich op
dit terrein aanbieden.
