Luisterrijke herdenking van Leiden's ontzet
VRIJDAG 4 OCTOBER 1935
TWEEDE BLAD PAG. 6
HOE DE ZON HET WON VAN HET WENKBRAUW
FRONSEN DER WOLKEN
TRADITIONEELE EN
NIEUWE
FEESTELIJKHEDEN
Haroen al Razjid houdt
gijn intocht
'Alladin verovert gijn bruid
met de wonderlamp
Een optocht van Oostersche gratie
en kleurige Oostersche pracht
Avondfeest met paling
en haring
In een liutspotdoorgeurde stad her-
da c!it Leiden gisteren weer het feit van
zijn wonderlijk ontzet uit de Spaan-
sche macht. Leiden was vandaag wéér
stad, d.w.z. afgesloten, geïsoleerd, om
muurd, alleen door poorten toeganke
lijk, Weliswaar bestonden die poorten
slechts uit geïmproviseerde afsluitboo-
men, maar de afsluiting was er niet
minder streng om. Geen enkele auto of
wagen, die niet voorzien was van een
speciale vergunning van den Leidschen
opperschout kon de stad binnen komen.
Het doorgaand verkeer werd ver om de
stad heen geleid. De auto's, autobussen
en andere vehikels die feestelingen
aanvoerden werden buiten de atsluit-
boomen geparkeerd. Alleen fietsers en
wandelaars hadden vrij toegang door
de poorten en op deze wijze kreeg de
stad haar eigenaardig 3 October-aan-
zicn, veel wandelaars, weinig fietsers,
bijna geen auto's, zoodat men soms kon
meenen, dat de klok van het verkeer
enkele tientallen jaren is teruggezet.
Voordat we enu den eigenlijken 3 October-
dag doorwandelen en opteekenen wat wij
links en rechts aanschouwen moeten we
eerst nog even terug naar den vooravond
van hei feest, waarop de groote taptoe de
lieelc stad in eendrachtigheid op de been
Kinderen bij de ,J)olende
Ridders
Des middags van den tweeden October en
in den vooravond van dezen dag-hielden de
honderden kinderen van de leden der 3. Oc-
lober-vereeniging een voorfeest in de Stads
gehoorzaal, waar door het poppentheater
driemaal een voorstelling gegeven werd van
„Dolende Ridders" onder leiding van Mevr.
Hester G. J. Janssen-Klinke te Bilthoven.
Door de 3 October-vereeniging waren voor
deze voorstellingen uitgenoodigd de kinde
ren van verschillende instellingen voor lief
dadigheid in onze stad en in de omgeving
van Leiden. De kinderen hebben prachtig
genoten van dit hoogstaande en voortref
felijke poppentooneel, waardoor een nieuwe
wereld voor hen openging, waarin zij met
al ;het enthousiasme en de spanning van
hun jonge zieltjes meeleefden.
De kinderen en ouderen die de avond
voorstelling te omstreeks half negen ver
lieten kwamen in een drukke stad, die
wachtte op de taptoe-stoet, die elk oogen-
blik langs kon komen.
Van de groote taptoe en een
gouden koets
In de feestwijzer voor de 3 October-viering
slaat vermeld, dat de groote taptoe is be
doeld als instuif van den 3 October-dag.
Daarmede heeft dat woord instuif een nieu
we heteekenis gekregen, waarbij we echte
aannemen, dat bedoeld zal zijn een instuif
óp den 3 Ocioberdag, m.a.w.: met deze tap
toe stuift men er op in. Anders laat zich
dit woord in dit verband moeilijk verklaren.
Hoe dit echter ook zij: de taptoe, draagt
door de groote eensgezindheid, waarmede
het publiek er aan deelneemt, altijd een in
drukwekkend karakter. Vooral de plechtig
heid in het v. d. Werf park behoort al mede
tol de hoogtepunten van de geheele 3 Octo
ber feestviering. Het weer heeft zich na^tr
omstandigheden zeer goed gehouden en de
pessimistische verwachtingen die in dit op
zicht met reden bestonden zijn geluk
kig beschaamd geworden. In den namiddag
hielden de plasregens op en toen de avond
viel spreidde zich een koude, maar heldere
sterrenhemel boven de aarde uit.
Een groot aantal vereenigingen heeft ook
ditmaal -weer aan de taptoe deelgenomen,
zoodat om half negen ecu lange indruk
wekkende stoet van het kaasmarktterrein
vertrok om met vlaggen en banieren, met
lampions en fa'kkels door de stad naar het
v. d. Werfpark te marcheeren. In het co
meentehuis op het Rapenburg werd het be
stuur der 3 October-vereeniging ontvangen
door het gemeentebestuur.
Bij deze ontvangst had een bijzonde
re plechtigheid plaats. Met enkele har
telijke woorden van waardeering voor
het werk der 3 October-vereen. droeg de
burgemeester, Mr. A. v. d. Sande Bak-
huyzen de gouden statie-koets der ge
meente, die tot nog toe in de Laken
hal stond opgesteld aan de 3 October-
vereeniging over. De voorzitter der 3 Oc-
lobervereeniging, de heer W. v. d. Laan,
aanvaardde dit bijzondere geschenk,
met oprechte woorden van dank. Toen
kwam er nog een verrassing. De gouden
koets reed verder, gestoffeerd met eeni-
ge in aardige kleercn gestoken kinde
ren, in de taptoe-sfoet mee.
Hef ligt in de bedoeling de koets bij den
stalhouder Dieben onder te brengen, haar
wat op te knappen en er de hoogtijdagen
dei Verecniging gebruik van te maken om
de feesten op te luisteren.
Na deze plechtigheden voegden de burge
meester en wethouder Tepe .zich bij de tap
toe-stoet. Wethouder Splinter was verhin
derd. De beide roode wethouders namen
niet aan dit Leidsche feest deel. Aan het
hoofd van de stoet gingen ook het collegi
um van !het, L.S.C. en de bestuurders der
sub-vereenigingen 'met hun véle merkwaar
dige vaandels alsmede het bestuur \an de
Vcreeniging voor vrouwelijke student-cn.
Een ipsomming te geven van al de ver
eenigingen die aan de optocht deelnamen
zou ons te ver voeren. Ei' waren niet min
der dan zeven muziek vereenigingen bij, die
zich afwisselend lieten hooren, t erwijl
voorts ook de talrijke gymnastiekvereni
gingen niet te vergeten de vele groepen pad
vinders zeer de aandacht trokken.
In het v. d. Werfpark stelden allen zich op
rond het standbeeld van Pieter Adriaansz.
v. d. Werf, dat door schijnwerpers was ver
licht, terwijl onmiddellijk toen de stoet arri
veerde een Bengaalsche verlichting werd
ontstoken. De Harmonie-kapel „Werkman';
Wilskracht" verzorgde de taptoe-muzie'k,
waarbij o.a. ook werd gespeeld het Dankt,
dankt nu allen God, 'en tenslotte het Wil
helmus, onder de wegstervende tonen waar
van de voorzitter der 3 October-vereen. de
heer W. v. d. Laan een krans aan de voeten
van het standbeeld legde. De hoofden wer
den ontbloot. De melodie van het Wilhel
mus werd door vele honderden kelen over
genomen.
Fantastisch belicht door de veelkleu
rige fakkels en lampions en door het
Bengaalsche vuur stond men daar onder
den zwarten hoogen hemel in dit plech
tig en ontroerend oogenblik, waarin de
historie weer levendig werd in de har
ten en de gevoelens van trouw aan Va
derland en Vorstenhuis werden verin
nigd en verstevigd. Het fantastische
licht en de fantastische schaduwen
speelden op honderden ernstige en be
wogen gezichten van jonge en oude
menschen, die eensgezind de ontroering
van dat plechtig herdenkingsoogenblik
ondergingen.
Toen klonken enkele korte bevelen en in
volmaakte orde ging de stoet weer verder
langs de Hoogewoerd en Hooigracht naar
de kaasmarkt vanwaar een ieder deelnemer
zijn eigen weg kon kiezen. En met g
hoop voor den komenden grooten dag gin
gen de Leidenaars vroegtijdig naar bed om
Praalwagen vmarov onder 'den troonhemel gezeten is Shahryar, honing van Perzië met
aan zijn voeten Sheherazade, de vertelster der jOOi-nachl-verhalen, en haar zuster
Binarzade.-
De groote dag vangt aan
Dat gezicht stond in een nogal vroolij-
ke en vriendelijke plooi. Het had de glim
lach van de zon om de mond, en wan
neer men niet lette op het wenkbrauw
fronsen van de donkere wolken aan
den einder, kon men do hoop koesteren,
dat deze dag met de slecht-weer tradi
tie van den jaarlijkschcn feestdag zou
breken. Tijdens de koraalmuziek gin-
den de wenkbrouwen zich een oogen
blik dieper en dreigender fronsen,
maar daarna kwam de glimlach van de
zon weer tc voorschijn en deze wendde
den goheelcn moren goed geslaagd»
pogingen aan om de dreiging te ovcr-
Leiden, ontwaak
Te prompt zeven uur werd vanaf het bal-
con van de Stadsgehoorzaal de reveille over
de stad geblazen. De reveille wordt nu sinds
jaar en dag verzorgd door het kranige mu
ziekcorps van de Leidsche politic, dat ook
thans met plechtige tonen de stad tot do
feestviering opriep. Meer kan dit gezel
schap niet voor de feesten zelf doen, omdat
de leden individueel veel te hard noodig
zijn om de groote drukte die straks zal be
ginnen in goede banen tc leiden. Maar deze
ééne bijdrage is er dan ook een van hoog
gehalte die niemand graag op het program-
zou willen missen zeker niet de mati-
e stndsgenooten, die bij tientallen ge-
ri zijn deze inzet bij te wonen en die ook
ditmaal weer trouw op hun post waren.
ten zich dat met ingenomenheid welgeval-
Uit den aard der zaak was dit een nieuw
nummer van het programma en als nieuwig
heden voegden zich daarbij ook twee mu
zikale ommegangen door de stad, die vol
bracht werden door de Leidsche Chistelijkc
Harmonievereeniging en door de kranige
niond-accordeon-club „Kunst en Genot". Zij
brachten de stad vol muziek, wat zeer op
prijs gesteld werd.
De kerkdeuren open
Tegen 10 uur werden inmiddels de
kerkdeuren open gezet van verschil
lende kerken in onze stad om Leidens
ontzet in den kring der gemeente ook
kerkelijk te vieren. In de oude Pie
terskerk, waai' eenmaal het volk ook
samenstroomde om God voor de uit
redding te danken, ging in den dienst
voor Dr W. Th. Boissevain. Verschil
lende autoriteiten woonden den dienst
bij.
In de Geref. Kerk aan de Hooigracht
werd de dienst geleid door Ds W.
Bouwman, die sprak over het tekst
woord Psalm 92: „Ik zal den Heere
loven met mijn gansohe hart, ik zal
alle uwe wonderen vertellen." In de
Chr. Geref. Kerk trad als voorganger
op Ds Joh. Jansen met de tekst Ps.
75 2: „Wij loven U, o God! wij loven,
dat Uw naam nabij is; men vertelt
Uwe wonderen." In de Geref. Gein.
aan don Nieuwen Rijn was voorganger
Ds W. C. Lamain van Rotterdam die
ook des avonds in deze Gemeente een
predikatie lvield.
Inmiddels nam de drukte op straat hand
over hand toe en vermaakten zich vele men
schen met de talrijke straatartisten, die de
stad bezochten en die op de meest eigen-
-aardige manieren aan een daggeldje pro-
De bruid van Alladin, prinses Badroulboud'ófiir, mei haar gevolg.
Lof zij den Helden!
Een uur later hief in het v. d. Werfpark
de lieer Leo Mens de dirigeerstok op boven
de hoofden der honderden zangers en zan
geressen, die den dag wijding geven door
den plcchtigen zang van oud-Hollandsche
liederen. Begeleid door de muziek van „Or
pheus" onder de bekoring van den prillen
ochtend werden de liederen van strijd en
zegepraal aan de vc\at van het standbeeld
van v. d. Werf omhoog gezonden.
Voordat tenslotte het Wilhelmus werd
aangeheven, hood, der traditie getrouw, de
lieer Smit, namens de zangeressen en zan
gers. oen fraaie krans aan den burgemees
ter aan, met het verzoek deze aan het stand
beeld te hechten, waaraan Mr. v. d. Sande
Bakhuyzen, na in een hartelijke toespraak
gewezen te hebben op het exempel, dat
onze voorouders lan het beleg, ons ook in
deze moeilijke tijden geven, gevolg gaf.
Haring, wit-brood, thee, tabak
en eau de cologne
Op den 3 Octoberdag ziet men veel hooge
hoeden, maar nergens zooveel als in de
ochtenduren in de Waag, tijdens de uitdee-
ling van haring en wittebrood aan de bur
gerij, die ditmaal door ruim 3200 burgers
en burgeressen vertegenwoordigd was. Ze
ontvingen behalve de traditioneele feestga
ve van de firma v. Nelle weer pakjes thee en
tabak. De lieer Breebaart, de oude getrou
wc bij het uitreiken van de feestgave sprak
apn het eind weer een enkel woord van
dank en hulde en de praeses van het
Leidsch Studentencorps bood aan de mede
werkende dames een flcschje eau de colog
ne aan om de prikkelende liaringgeur tc
ncutraliscercn.
Asphalt-renners
Het onberispelijke vlakke asphalt van
de Heerensingel was uitgekozen om te die
nert voor de wedstrijden in het rol-sc,haats
rijden, die ditmaal als het ochtendfeest voor
de jongens en meisjes waren georganiseerd.
Do 3 October-vereeniging moet in dit opzicht
altijd iets nieuws en origineels bedenken.
Onder de opperleiding van den heer Cohen,
in 't bijzonder bijgestaan door den heer
Stokhuyzen en zijn padvinders en onder de
groote belangstelling van een zeer talrijk
publiek hadden de wedstrijden in de beste
orde plaats. Het hardrijden, zoowel als het
sehoonrijden was dan ook zeer interessant.
Wij hadden niet verondersteld, dat onze
stad zooveel jongens en meisjes rijk was, die
de edele kunst van het rolschaatsrijden, zoo
goed meester waren. De uitslagen luiden als
volgt:
Sehoonrijden. 1. Jac. IIoos, 2. H. Wasser,
3. Anneke Witmans. 4. Marietje Vos.
Hardrijden afd. I (jongens) 1. Nico van
Groeningen, 2. H. L. Boter. Afd. II (jongens)
1. H. Wasser. 2. Nic. Blonk, 3. H. v. Ringen,
4. H. den Ouden. Afd. III (jongens) 1. T.
Schottelen Drcier, 2. Tan Bon, Afd. IV.
(meisjes) 1. Anneke Witmans, 2. Adri van
Dorsten, 3. Agnes Avenarius.
Een stad vol muziek
De wedstijden werden opgeluisterd met
muziek door het Urker-muziekcorps, dat in
zijn merkwaardige kleedij vervolgens vanaf
het station zijn intocht in de stad hield
om voor het Gemeentehuis door den eersten
■burger van Leiden hartelijk te worden be
groet en vervolgens te worden ontvangen
door <le Commissie van Orde en Vertegen
woordiging van de Sociëteit „Minerva". De
Urkers ontvingen een goed onthaal en lie-
beerden te komen, maar tegen twaalf uur
kwam er ineens een inzinking in de drukte
De hutspot stond op den disch, goudgeel te
'geuren en met het verorberen van een flin
ke portie van dat krachtige voedsel bereid
de men zich voor op de vermoeienissen
van het middagfeest, dat te 1 uur zijn luis
terrijken aanvang nam.
Het middagfeest vangt aan
De glimlach van de zon had het nu vol
komen van het wenkbrauwfronsen van oe
wolken gewonnen. Het werd een prachtige
stralende middag. .En dat was vooral voor
dit middagfeest t&n groote beteekenis. De
Oostersche optocht in een dreinerige regen
ware een paskwil geworden. Al was het
niet bepaald een Oostersche hemel w
onder de stoet doortrok, het weer werkte
toch in alle opzichten mee en dat is wel
een bijzondere meevaller geweest.
De optocht viel dit jaar misschien
een weinig buiten het kader van het
feest, maar daar stond dit voordeel
tegenover dat zij de aantrekkelijkheid
van het ongewone had, zoodat het pu
bliek haar als een groote verrassing
heeft ondergaan. Het idee voor dezen
optocht is van het eerelid der 3 Octo
ber-vereeniging, den heer W. van Ros-
sum du Chattel, terwijl de artistieke
verzorging weer, als zoovele malen,
berustte in handen van den heer Jan
tie Quaack te den Haag. Samen heb
ben zij met de uitvoerders van het
werk een bijzonder fraai en aantrek
kelijk geheel weten te verkrijgen,
waarbij het Oostersch karakter van
de stoet geheel tot zijn recht is geko
men.
De langwijlige naam van de optocht:
Haroen al Razjid, kalief van Bagdad en
Alladin en de Wonderlamp, behoeven we
thans niet opnieuw in den breede te ver
klaren, noch de geschiedenis die aan dit
onderwerp ten grondslag ligt, uitvoerig toe
to lichten. Wij hebben daarover reeds eer
der het een en ander gepubliceerd.
De opbouw van de optocht
Het. verhaal van Alladin en de Wonder
lamp was het eigenlijke onderwerp voor de
optocht.
Voor de logische opbouw van de stoet
was het echter noodig om daaraan te doen
voorafgaan twee goepen van figuren die de
aanleiding zijn geweest tot. het complex
verhalen, zooals wij dat in de 1001-nacht
tellingen bezitten.
In de eerste groep was centrale figuur
Haroen al Razjid, de legendarisohe kalief
van Bagdad, vergezeld van zijn beroemde Vi
zier, die in de vertellingen zulk een aparte
plaats inneemt. Men zag hem te paard te
midden van de grootheden \an het toen
malige Bagdad, vergezeld van slavinnen en
slaven, een groep dus van uitgesproken
Arabisch karakter in de schilderachtige
kleeding, waardoor dit land zich onder
scheidt.
De tweede inleidende groep was die van
Koning Shakryar van Perzië in gezelschap
van Sheherazade, de dochter \an den Groot-
Vizier, die door haar boeiende vertellingen
aan den Koning haar leven en dat van vele
anuere vrouwen redde. Ook deze groep
Perzen en Tartaren was fantastisch genoeg.
Het middelpunt werd gevormd door
praalwagen, getrokken door vier schimmels
Een vreemde verschijning in de straten van Leiden,
en op de wagen in fraaie Oostersche stijl
met een troonhemel en palmen en planten,
Sheherazade en Dinaiv.ade haai' zuster, met
den Koning op zijn troon, eën zeer stijlvol
en luisterrijk geheel, waarin Jan de Quaak
zijn romantische imborst gehéel heeft kun
nen uiten.
De derde groep bracht ons dadelijk tot
het verhaal van Alladin. We zagen zijn
oudei's, Mustafa, de kleermaker, zijn vrouw,
familieleden en inwoners van Bagdad, die
doen zien de omgeving van den fortuinlij
ken jongen vóór de lamp in zijn bezit was.
Dan volgt (vierde groep) een wagen, waar
op de zeven geesten („dschins") zijn geze-
■ondom een grooten aarden pot, waar
uit de wonderrook opstijgt en zeven goede
geesten, beladen met allerlei kostbaarheden
en boven deze allen troonde Alladin met de
eigenaardig gevormde lamp en de toover-
ring aan zijn vinger. Alladin heeft dus de
toegang gekregen tot alle schatten die zijn
hart begeerde. De grootste schat die hij ver
langde was de prinses Badroulboudour. Wij
zagen haar (5e groep) in een fraaie, rijk
versierde, halve maan-vormige draagstoel,
gedragen door harem-wachters en gevolgd
door een wagen met slavinnen. Het verhaal
gaat voort. We zagen (6c groep) de moeder
van Alladin op weg naar het hof van den
Sultan, vader van de prinses, gevolgd door
twaalf negerslaven en twaalf blanke slaven,
dragende gouden schalen met ontelbare kost
baai-heden, die den Sultan zullen worden
aangeboden
We zagen dan ook de Sultan El-Ara El
Khadra zelf met zijn gevolg en zijn solda
ten (7e groep! en toen zoo de ouders liet
eens geworden waren, maakte (8e groep*
Alladin zijn intocht als bruidegom, gezeten
op een sohimmol, vergezeld au zijn lijf
wacht en gevolgd ooor 12 negerslaven en 12
blanke slavinnen, beladen met geschenken
oor de Bruid. Zij was het middelpunt van
de negende groep, waar zij zit op een praal
wagen onder een baldakijn, omringd door
sohoone slavinnen met muziekinstrumenten,
temidden van bloemen en groen en palmen,
een zwierig, lustig en vroolijk geheel van
Oostersche gratie.
De stoet werd gesloten door de gewapende
paleiswacht en oe Moorsche Ruiterij, waar
achter dan heel nuchter volgdede mm
ziek van het 6c Regiment Veldartillerie.
Dit waren de hoogtepunten van de op
tocht, de steunpunten voor den opbouw.
Daarf.usschen bewogen zjcii de tientallen
bijfiguren. Behalve het 6e Reg. Veld nanlcn
nog vier andere muziekcorpsen aan de op
tocht deel, voorts 500 pprsoncn, 150 paarden
Het spreekt vanzelf dat vooral ook de ka-
meelen en ezels sterk de aandacht trokken.
De optocht was tot in onderdeelen keurig
verzorgd, ook wat betreft grime, kapwerk
en costuums. Zij leverde een schouwspel op
van bijzondere gratie en zwier en het buiten
gewoon groote publiek, dat overal langs de
optochtweg, vele rijen dik, de optocht gade
sloeg, was zeer tevreden. De uitroepen van
bewondering, die overal werden gehoord,
lieten aan duidelijkheid niets te wenschen
over. De 3-Octoher-vereeniging en meer in
't bijzonder de heer Bern. de Koning, voor
zitter voor de optochtcommissie, die ook
thans weer de organisatie op zoo uitnemen
de wijze leidde en niet minder de ontwerper
en de artistieke verzorger hebben met dit
origineele middagfeest groote eer ingelegd,
Na de optocht trok weer het llrker mu
ziekcorps door de stad en werd de gezellige
drukte op straat met haar talrijke artisten
voortgezet, tot opnieuw de hutspotmaaltijd
de menschen naar huis lokte en gelegenheid
gaf al de opgedane indrukken even rustig
te verwerken.
REGENKLEEDING
WATERDICHTE BEENPIJPEN vanaf 1.50
BEENKAPPEN, leder, vanaf 1.50
RUBBERLAARZEN, vanaf 2.90
Alle soorten OLIEGOEDEREN
LEDEREN JEKKERS 17.50, ook naar
maat, zonder prijsverhooging.
LEDERHANDEL A. VERHOOG
Haarlemmerstraat 57 t.o. Roxy-Theater.
Het avondfeest
Het avondfeest vertoonde weer hetzelfde
beeld van elk jaar. De drukte concentreerde
zich op de Stationsweg en in het Lunapark
waar de „vermaarde" Leidsche hosvlonder
uitnoodigde tot het „vermaarde hossen en
deinen" en waar de vele vermakelijkheden
goede zaken maakten. Op de Steenstraat en
op de Binnenvestgracht stonden de tallooze
zuur-, wafel- en palingkrarnen opgesteld
en mengden hun geuren dooreen. Er zijn
weer honderden ponden gerookte palingen
verslonden. Ook op straat werd „gehost en
gedeind", terwijl een keur van oude en
nieuwe straatliederen den geheelen avond
de lucht deed weergalmen.
Leidsche Christelijke
Oranje- V erecniging
In Gebouw Prediker hield de Leidsche
Christelijke Oranjevereeniging een feest
avond. die uitnemend is geslaagd.
Er heerschte een enthousiaste stemming,
•aartoe het muziek-ensemble „Symphonia"
onder leiding van den lieer Plu, dat van
tijd tot tijd vaderlandsche liederen en an
dere opgewekte stukjes deed hooren, niet
weinig heeft medegewerkt.
De voorzitter ds. II. Thomas sprak aan
het begin clcr samenkomst een kort ope
ningswoord.
Ds. Joh. W. Groot En ze rink, die in
deze samenkomst de feestrede hield, sprak
over „Oranje in donkere tijden".
Spr. begon met een woord van hulde
voor de Drie-Octobervcrecniging, die het
initiatief neemt om jaarlijks het ontzet van
Leiden te doen gedenken, 't Verleden toch
nooit vergeten. Voor spr. is de samen
komst in de Pieterskerk daarom van zoo
groote heteekenis, omdat daar op die histo
rische plaats, vanzelf het verleden oprijst.
Ons oog richt zich dan in de allereerste
plaats naar boven, naar den God onzer
vaderen hetgeen ons in onze donkere dagen
tot grooten troost kan zijn.
God werkt vyonderen, maar doet dit door
menschen. God heeft ons volk door Oranje
•erlost. Da Costa zong: „Zijn stedehouder
vas Oranje".
Voortgaande schetste spr. de grooto hetee^
-kenis van Leidens optzet voor heel ons land.
In den strijd tegen'Spanje ging het om de
vrijheden des lands, niaar bovenal om de
vrijheid der religie.
Daarom is Prins Willem de leider gewor
den van ons volk omdat de Oranjes altijd
stonden aan dé zijde der verdrukten. Zoo
heeft het Huis van Oranje tot op heden de
liefde van ons volk.
De groote drijfkracht bij de pogingen voor
Leidens ontzet was Oranje. God sterkte de
zwaar beproefde burgers van Leiden maar
deed dit ook weer door Oranje.
In donkere dagen, aldus spr. bleek altoos
weer de onverbrcekbare band, die bijeen
houdt: God, Oranje en Nederland.
Oranje in donkere dagen! Wij denkon aan
het rampjaar 1672. Wat zag het er toen
hopeloos uit. Ambachten stonden stil, win
kels toegedaan, rechtbanken gesloten, aca
demiën en scholen vacantie, Regeering rade
loos, volk redeloos en 't land reddeloos.
Maar ziet! Willem III werd stadhouder.
Oranje liet zich weer hooren, die o.m. tot
de gezanten van Engeland zei, dat er maar
een middel was om den ondergang der re
publiek niet te aanschouwen: het sterven
bij de verdediging der laatste schans
Daar hebt gij aldus spr. Oranje in donkere
dagen. God gaf uitkomst, zooals het ook
ging in het begin der vorige eeuw toen
Oranje onder het gejubel van duizenden te
Scheveilingen weer in ons land kwam.
Ook nn hebben wij weer donkere dagen,
maar wij hebben. God zij dank, ook nog
Oranje.
Koningin Wilhelmina is een persoonlijk
heid, die niet, aldus ds. Groot Enzerink, met
zich doen laat als de Koning van Italië. Zij
onderschrijft nog het woord van den Zwij
ger: ik heb een vast verbond gemaakt met
den Potentaat aller notentaten
Heel ons land lijkt een belegerde vesting,
zooals Leiden in 1574, omringd door zorgen.
Niets ter wereld zal in staat zijn te breken
het drievoudig snoer: God, Oranje en Ne
derland. Want wij gelooven^ dat Gods ge
nade ook ons door Oranje zal sterken en
doorhelpen door onze donkere dagen
Ds. Thomas dankte ds. Groot Enzerink
voor zijn met zoo veel vuur uitgesproken
Het waren hierna 'de heer Spaanderman»
'Aan de voel van Burgemeester 'Adriaansz v. 'de Werf werd de Koraalmuziek gezongen,
