|linuiir £ri ftsdff (£<mrati t
De Radio-avond van het N-C-C
Wie nog een „neutrale" krant in
huis heeft, moet dit eens lezen
abonnementsprijs:
Per kwartaal in Leiden en in plaatsen
waar een agentschap gevestigd is 2.35
Franco per post 2.35 portokosten
Per week0.18
Voor het Buitenland bij wekelijksche
zending4.50
Bij dagelijksche zending5.50
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7 ct.
Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbaar
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
NO. 5593
Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936 ^.,,1
WOENSDAG 2 OCTOBER 1935 1 15e Jaargang*!
abbertentitprtprn:
Van 1 tot 5 regels 1-17'/*
Elke regel meer 0.22
Ingezonden Mededeelingen
van 1-5 regels2.30
Elke regel meer0.45
Handelsadvertentiën per regel 0.17'A
Bij contract belangrijke korting
Voor het bevragen aan 't bureau
wordt berekend /0.10
En, hebt U de krant eens rustig bekeken nu U haar ter kennismaking
ontving
Dan zult U wel hebben gezien, dat er een groot verschil is tusschen
een „neutrale" en een christelijke krant.
De eerste brengt in eigen huis datgene, waar men zichzelf en z'n
kinderen overigens zoo ver mogelijk vandaan houdt, namelijk bioscoop,
verhalen, gevaarlijke feuilletons, de Zondagssport, waar vele redacteurs
en talrijk drukkerij-personeel hard voor moeten werken op Zondag;
verder lokt de „neutrale" krant in advertentie- en nieuwskolommen naar
tooneel en dancing en mist ge er alles in, wat maar eenigszins zou kun
nen helpen om door het leven het juiste pad te vinden.
Dat alles haalt ge in Uw eigen huis, legt ge te lezen op Uw eigen
tafel, terwijl ge in andere opzichten, als school, vereenigingsleven, radio,
enz., een christelijke opvoeding geeft. Is de krant daarvoor te onbelang
rijk? Wil dan niet vergeten, dat men aan de overzij, en dat hij die
achter alle booze invloeden werkt, de krant
een zeer welkom, machtig middel vindt tot
bereiking van het voorgestelde doel, omdat
men, zoo tusschen duim en vinger dat „on
schuldige" dagblad lezende, zoodanig wordt
beinvloed, dat men 't zelf niet merkt. Want
men weet niet wat men mist, en hoe men
tegenover allerlei dingen misschien veel anders
en beter zou staan, als men altijd een chris
telijke krant had gelezen.
Waarlijk, een krant is zeer belangrijk. De gedachten en ideën van
leidinggevende geesten komen door het dagblad onder de menschen,
vrijwel zonder dat ze het zelf merken.
Dat er een christelijk dagblad zich bij U komt aandienen, is niet
toevallig. Ge moet nu weer een ja of neen uitspreken, dat samen-
hangt met Uw levensovertuiging. Weest rechtuit en consequent en
■I haal in Uw christelijk gezin de christelijke krant door het invul-
biljet elders in dit blad met Uw naam en adres te zenden aan
Dit moet nu eens goed
gelezen worden door
wie nog geen Christelijk
dagblad als huisvriend
heeft, en ook door onze
trouwe abonné's, die
hun Christelijk dagblad
propageeren bij familie
en vrienden.
administratie.
AFDEELING PROPAGANDA
Morgen, Donderdag 3 Oct.,
zal ons blad, in verband met
de feesten ter herdenking van
Leidens Ontzet, niet ver
schijnen
„DE POLITIEK DER ARBEI
DERSKLASSE'
"We hebben onlangs de vraag gesteld,
wat de „ontwapenaars" nu denken van de
oorlogsdreiging. Welk advies geven ze nu
aan Abessinië en aan de leden van de
Volkenbond?
Voor zoover wij weten is deze vraag tot
heden onbeantwoord gebleven; althans in
formeele zin. Want het meerendeel der
roode „ontwapenaars" heeft met één slag
de huik naar de wind gehangen en zulks
volgens de gewone methode: Men beweert
met onverschrokken vrijmoedigheid, dat
de huik altijd zoo gehangen heeft.
Dat twijfel aan deze stellige verzekering
niet heelemaal ongepast is, wordt beves
tigd door het oordeel van Mevr. Pothuis-
Smit in de laatste „Sociaal-Democraat". Zij
blijft n.l. van meening, „dat de partij moet
vasthouden aan de resolutie van 1934, die
de eisch der nationale ontwapening uit-
•drukkelijk stelt Zij meent, dat slechts eco
nomische maatregelen, wanneer die werke
lijk en tijdig worden toegepast, een oorlog
moeten kunnen verhinderen".
Maar zoo uitbundig als soortgelijke plei
dooien van dit lid der Eerste Kamer wer
den toegejuicht, wanneer zij tegen de P.e
geering gericht waren, zoo weinig waar
deering vindt zij thans in haar eigen kring
over haar verzet tegen militaire sancties.
De hoofdredacteur van genoemd weekblad
schrijft min of meer smalend over de in
consekwenties van „pacifisten", die wel
voor economische, doch niet voor militaire
acties zijn.
Scherper nog drukte de resolutie van het
Internationaal Verbond van Vakverenigin
gen en do Socialistische Arbeidersinterna
tionale zich uit Dat zulks nogal verwon
dering wekte en critiek uitlokte, is begrij
pelijk. Maar het I.V.V. heeft het antwooid
klaar.
„fn zekere kringen en kranten, die daar
blijkbaar belang bij hebben, zoo schrijft zijn
persdienst, streeft men er met leedvermaak
naar, de internationale arbeidersbeweging
voor te stellen als oorlogsstoker uit louter
haat tegen het fascisme, aldus haar vredes-
ideaal verradend."
Nu, ook dit is niet geheel onbegrijpelijk.
Want het trekt natuurlijk wel de aandacht,
dat de roode partijen plotseling alle con
sekwenties aanvaarden en zelfs tot miii
faire sancties bereid zijn nu het gaat tegen
het fascistische Italië.
Doch dit daargelaten. Het I.V.V. acht hel
een groote dwaling, dat het zijn pacifisti
sche missie zou verloochenen.
I Er bestaat geen enkele schijnbare en
werkelijke tegenstelling in de tegen
woordige houding van de arbeiders
klasse en haar vroeger standpunt Het
is valsch, te zeggen dat de georganiseer
de arbeidersklasse de oorlog wil, zooal:
het idioot zou zijn te beweren, dat de
overheid verantwoordelijk is voor do
strijd, die de politie met de bandieten
leveren moet. De binnenlandsche vrede
van een land zou er niét beter door ge
waarborgd zijn, wanneer men de politii
zou verhinderen, wapenmacht tegenovei
het geweld der misdadigers te stellen.
Dat is goed gezegd. Het is alleen maar
zoo vreeselijk jammer, dat zij, die in vroe
ger jaren met dezelfde argumenten een na
tionale weermacht verdedigden tot verdedi
ging van de neutraliteit door de roode
pers, voor militaristen, indien niet erger,
gescholden werden. Men denke maar eens
aan het misleidende petitionnement tegen
het Vlootplan in 1930.
Intusschen nemen wij er met genoegen
nota van, dat dit nu de „ware beteeken is
is van de politiek der arbeidersklasse".
Waarbij we echter opmerken, dat een deel,
een belangrijk deel der „arbeidersklasse",
al sedert jaren deze opinie heeft gehad,
omdat het nooit behoord heeft en nooit be
hooren zal tot de „roode" arbeidersbewe
ging-
Het is nationale en internationale groot
spraak, wanneer men het heeft over de
arbeidersklasse. Maar wat kan men met
grootspraak anders doen, dan er om lachen?
DE BOUW VAN DE
„PRINSENDAM"
TOCH IN NEDERLAND?
Regeering tot
tegemoetkomingen bereid
De „Tel." meldt, dat de Ministerraad zidh
gister heeft beziggehouden met een bespre
king der plannen in zake den bouw van de
„Prinsendam". Na ampele bcstudeering der
plannen heeft de Regeering nu haar defini
tief standpunt bepaald.
Aan de HollandAmerika Lijn zal
thans van de beslissing der Regeering
mededeeling worden gedaan, waarna
de maatschappij zich definitief kan ver
staan met de Nederiandsche werven
om te overleggen of op basis van de
zeer tegemoetkomende houding van de
Regeering, de bouw van hel nieuwe
mailschip hier te lande toch mogelijk
zal zijn.
Naar men weet circuleerden er gerudhten
dat het schip toch in het buiienland zou
worden gebouwd, omdat het prijsverschil
van 30 pet niet te ovprbruggpn is. De Regee-
ring geeft er echter toch de voorkeur aan
den bouw van rle Prinsendam in ons land
te doen plaats hebben.
LAATSTE OPROEP
TOT ONS VOLK
Waarom het N.G.C. zijn
taak beëindigt
Groote radio-prijsvraag
Gisteravond heeft de radio weer gestaan
in het teeken van de liefdadigheid.
Het Nationaal Crisis-Comité heeft de
laatste oproep gericht tot ons volk.
Een oproep om steun en hulp voor dege
nen, die het in den komenden winter zoo
heel moeilijk zullen hebben.
Ook dit jaar heeft H. K. H. Prinses Ju
liana aan deze radio-avond bijzondere luis
ter bijgezet door zich persoonlijk te richten
tot ons volk om deze actie kracht bij te
zetten en persoonlijkte vragen om mede
werking en hulp.
Om kwart over 8 kondigde de omroeper
de avond aan, waarna de vice-voorzittor
van het N.C.C., Jhr. S. van Citters, het
woord nam tot het houden van een rede,
waarin hij een overzicht gaf van de werv-
zaamheden van het N.C.C. in de afgeloopen
crisisjaren.
De laatste maal
Het is thans de laatste maal, aldus spr.,
dat het N.C.C. een bede om hulp tot ons
volk richt. Want omstreeks Mei 1936 zal
bet N.C.C. zijn taak beëindigen. Zal er dan,
geen nood meer te lenigen zijn? Helaas
wel, maar de gewijzigde omstandigheden?
vorderen, dat de steun op andere wijze zat
worden gehouden. Hieromtrent bestaat tus
schen het N.C.C. en de Regeerino, geen-
verschil van meening.
Waarom het N.C.C. meent aan het einde;
van zijn taak te zijn gekomen, is in het
kort liet volgende. Wij zijn ons werk Be
gonnen op een oogenblik dat de crisis zien
in zeer verscherpten vorm deed gevoelen en
toen nog slechts voorloopige maatregelen
waren getroffen om de gevolgen* daarvan
ecnigermate op te vangen.
Sedert zijn er door de Regeering
tal van maatregelen genomen om
aan de moeilijkheden, waaronder het
economisch leven gebukt gaat, zoo
goed mogelijk het hoofd te bieden.
Van crisis als acuut verschijnsel kan
bezwaarlijk meer worden gesproken;
de toestand consolideert zich gaande
weg; niet door terugkeer naar het
oude, maar door het doen opkomen
van geheel nieuwe toestanden, zij het
aanvankelijk in voor ons volk als
geheel genomen ongunstigen zin.
De offervaardigheid
neemt af
Daarbij toont zich in breeden kring een
neiging om individueel minder te doen. De
offervaardigheid neemt af. Men mag er de
oogen nu eenmaal niet voor sluiten.
Het N.C.C. ontving tot 1 October behalve
wat in goederen werd geschonken, in geld
rond 2.700.000, de Plaatselijke Comité's
droegen in die vier jaren af rond ƒ550.000,
at dus neerkomt op een totaal aan in
zameling door de Plaatselijke Comité's van
5.500.000. Centraal Comité en Plaatselijke
Comité's hebben dus in deze vier jaren ta
rnen opgehaald rond 8.200.000, of gemid
deld per jaar 2.050.000. Gemiddeld, want
de opbrengsten nemen gaandeweg af, wat
ooral bij kleinere Plaatselijke Comité's
an het licht treedt; deze gaan dan ook
meer en meer op de bijdragen van het Cen
traal Comité steunen, 2.050.000 per jaar
is voor een liefdadigheidscollecte zeker
geen te versmaden bedrag, maar het heeft
RADIO-REDE
H. K. H. PRINSES JULIANA
OP DE AVOND VAN HET NAT. CRISIS-COMITE
Voor de laatste maal vraagt het Nationaal Crisiscomité Uw hulp
om het den winter door te helpen.
Met groote dankbaarheid gedenkt het zijn ongetelde medewerkers,
die ook weer in het afgeloopen jaar evenals in de vorige jaren van
zijn bestaan den arbeid van het Comité hebben verlicht.
Ik denk aan de veelal onvermoeide werkkracht en volhardende
geestdrift, die het heeft mogen ondervinden, aan de vindingrijk
heid, aan den geldelijken steun of giften in natura, kortom aan de
gaven en offers, die het voor zijn broodnoodig doel heeft ontvangen,
uit geheel Nederland, maar ook vanuit onze overzeesche gewesten
en van Nederlanders in het buitenland. In het bijzonder wil ik
noemen hen, die zoowel in het Nationale alsook evenzeer in de
Plaatselijke Comité's als leden en staf hun persoon voor dezen arbeid
hebben ingezet; voorts aan alle autoriteiten en ambtenaren, die hem
door hun hoogst aangename medewerking hebben vergemakkelijkt;
en verder aan hen, die door het onafgebroken beschikbaar stellen
van geldelijken steun ook van een deel van hun er diensten
zich tot onze geregelde medewerkers hebben gemaakt.
Doch thans heeft het zijn tijd gehad, zooals de voorzitter U heeft
duidelijk gemaakt, en in het komende voorjaar zal door andere
organen, zij het ook op andere wijzen, worden voorzien in liet werk,
dat tot nu toe door het Crisiscomité verricht werd.
Maar tot dan toe bestaat het Crisiscomité nog en het heeft n u
zijn laatste winterperiode vóór zich. Het hoopt van harte, land-
genooten, dat dit gezamenlijke werk van hulp voor elkanders nooden
een goed en bevredigend slot mag vinden door de wijze waarop het
in staat wordt gesteld dezen winter op te treden.
Dus voor zoover Ge geven kunt, laat het niet na. Het Nationaal
Crisiscomité moet tót den laatsten werkdag alle krachten blijven
inspannen zijn taak zoo goed mogelijk ten einde te brengen, zoo, dat
het laatste jour ook het beste en meest vruchtbare mag worden.
Ik beveel de groote inzameling, die deze week in het geheele land
gehouden wordt, met nadruk bij U aan.
Ik heb gezegd.
dooreen genomen het Comité toch niet in
staat gesteld veel meer te doen dan het
verleenen van hulp in den vorm van klee
ding, dekking en brandstof.
Ongetwijfeld is nuttig werk verricht doch
op den duur mag het werk niet worden
een extra soort van Maatsrh. Hulphetoon.
Hierna bracht Jhr. van Citters dank aan
de Eere-Presidente van het N.C.C., Prinses
Juliana, die ook thans het woord tot ons
volk wilde richten.
Moge men, zoo besloot spr., in de komen
de dagen door het geheele land in ruime
mate voldoen aan den oproep van het N.
C. C., waaronder heden de inzameling
plaats vindt: Geeft allen.
Na de rede van Jhr. van Citters werd
een gevarieerd muziekprogram uitgevoerd
tot 9.15.
Vervolgens was het woord aan H. K. H.
Prinses Juliana, die een rede uitsprak
waarvan wij elders in ons blad de tekst
afdrukken.
Nadat nog eenige nummers waren ge
speeld, begon de groote prijsvraag: „Wie
zijn hoed is dat?" ingeleid en behandeld
door Koos Koen, waaromtrent verdere bij
zonderheden in de radiogidsen zijn bekend
gemaakt.
Mogen tienduizenden oplossingen, met
bijgeplakte postzegels, het bureau van het
N. C. C. oversfroomen.
De prijzen zijn een kansje waard.
De Regeering heeft zich dan ook, aldus
genoemd blad, tot tegemoetkomingen be-
'd verklaard en daarvan aan de Holland-
Amerika Lijn mededeeling gedaan. De be
slissing of de „Prinsendam" nu toch hier te
lande zal kunnen worden gebouwd, hang*
thans af van de onderhandelingen tusschen
de HollandAmerika Lijn en de samen-
rkende Nederiandsche werven, die zullen
moeten plaats vinden.
GEEN TERUGKEER TOT
DE VRIES EN TE WINKEL
Over het gerucht, dat er ten Depar-
temente voornemens zouden bestaan
eerlang terug te gaan naar de spel
ling-De Vries en Te Winkel, hebben
wij, ook in verband met de vragen
van het Kamerlid, de heer Thijsseu,
informaties ingewonnen bij bevoegde
instanties in Den Haag.
Onze zegsman herinnerde eraan,
dat eenige tijd geleden van het De
parrement van Onderwijs twee brie
ven zijn uitgegaan, een naar de Ver-
eeniging tot Bevordering van de Een
heid in de Schrijftaal (voorzitter
prof. Taverne) en een naar de Ned.
Uitgeversbond, waarin uitdrukkelijk
wordt gezegd, dat de Re gearing
niet zal terugkeeren tot de
oude spelling bij het onderwijs.
Daarmede is, volgens onze zegsman,
de zaak afgedaan.
RESTITUTIE VAN
GRAANRECHTEN
De veiling inschakelen.
Door het bestuur van de Coöp. Zuid-Holl
Lierveiling is aan den Minister een schrij
ven gezonden, waarin het als zijn meening
e kennen geeft, dat de pluimveehouderij
ten onder zal gaan als niet de regeering de
pluimveehouders een voldoende restitutie
rechten3" d°°r ha&r °PKebrachte graan
Het is voorts van oordeel, dat zoodanige
restitutie alleen dan doeltreffend zal zijn,
ai.- deze in den vorm van toeslag op het
product, het ei, wordt gegeven en alleen dan
den pluimveehouders werkelijk ten goede
zal komen als daartoe de veilingen (als hij
den tuinbouw) worden ingeschakeld.
Het verzoekt den minister ten spoedigste
over te gaan tot het verleenen van zoodani
gen hijstand en dezen hijstand gelijken tred
te doen houden met eventueele verhooging
der graanrechten.
DE ERWTEN-STEUN
Van officieele zijde wordt ons medege
deeld. dat de steunvergneding voor groene
erwten en schokker erwten, gedenalureerd
m 1 tijdvak van 15 t?m 21 September 1935.
voor de kwaliteitsklassen A, B. C en D res
pertievelijk ff.—, f3.50. f3- en f2.50 per
100 K G. zat bedragen, terwijl de sleunver
sneding voor jn datzelfde tiidvak eednrseh
Ie -ple u-n voldoende aan de «standaard
monsters C en D. respectievelijk f3.en
f2.50 per 100 K.G. zal bedragen.
REEDERSVEREEN. VOOR
DE NEDERLANDSCHE
HARINGVISSCHERIJ
Een toezegging van den Minister
In de gister gehouden jaarlijksche verga
dering der Reedersvereeniging voor de Ne
derlandsche Haringvisscherij is het door den
secretaris, den heer Joh. A. Mulder uitge
brachte jaarverslag over 1934 vastgesteld.
De heeren D. Taat, C. Vrolijk Fzn. en I. J.
Hoogendijk zijn geinstalleerd als leden van
he' hoofdbestuur.
De contributie werd voor 1935 vastgesteld
op f 15 per varend schip.
Op voorstel van de afd. Katwijk werd
een commissie benoemd tot het bestu-
deeren en indienen van voorstellen
voor het, in 1936 voor gemeenschappe
lijke rekening opslaan van maatjesha
ring en al wat daarmede verband
houdt, alsmede tot liet vaststellen van
niinimuni-prijzen. s
Op voorstel van het hoofdbestuur is de
bijdrage voor 1935 aan elk der beide Red
dingmaatschappijen vastgesteld op f60.
Het officieele gedeelte van deze vergade
ring werd bijgewoond door don minister
van Landbouw en Visscherij dr. Deckers,
den heer Brouwer, chef der afd. Vissche-
rijen, dr. II J. Lovink. Tweede Kamerlid,
vertegenwoordigers van Zustervereenigin
gen en van leidende corporate- in den han
dpi in haring en in verschc visch.
De voorzitter heefi den minister grooten
dank gebracht voor zijn tegenwoordigheid
De minister heeft de vergadering tocge-
kan maar de beste zijn
Verkoop „TWENTOL"
voor Holland: DEVENTER
VOORNAAMSTE
NIEUWS
Dit nummer bestaat uit DRIE bladert
Blz. 1
De radio-rede. die Prinses Juliana voor het
werk van het Nationaal Crisis Comité heeft
gehouden.
Als opvolger van Prof. Dr D. Plooy heeft
Prof. Dt A M. Brouwer gister zijn colleges
aan de Utrechtsche Universiteit geopend.
Blz. 2
De Amerikaansche neutraliteit en het,
vraagstuk der sancties.
Militair vliegtuig in België gevallen.
Engelands vraag aan Frankrijk inzake een
gezamenlijk optreden in de Middellandsche
Blz. 10
Te Hilversum is de zevende Toogdag varl
de ARJA gehouden.
Blz. 5
Minister Colijn heeft geantwoord op de
vragen van de heer Albarda betreffende de
door de gouverne.ur-generaal aan Ir Mussert
verleende audiëntie.
In Duitscliland is een Nederlandsch re
serve-officier gearresteerd, wegens verden
king van steunverleening aan de commu
nisten.
De Tweede Earner heeft de behandeling
van het Bezuinigingsontiuerp voortgezet. De
motie-van den Tempel inzake de salarissen
van het rijkspersoneel werd verworpen.
Op de Eierlandsche gronden is weer een
lijk aangespoeld.
Blz. 3 -~-
Aljechin is gisteravond te Amsterdam aan
gekomen. Vanavond begint de strijd om het
wereldkampioenschap.
sproken en gewezen op de groote belang
stelling, welke hij steeds voor het Viasche-
rijbedrijf gekoesterd heeft.
Hij zeide getroffen te zijn door de vrien
delijke beoordeeling, door den voorzitter,
van de getroffen Regeering^niaatregelen.
Hij zeide te zullen nagaan of ten spoe
digste een einde te maken is aanr den
toestand dat onder den staf, die leiding
geeft in de tegenwoordige moeilijke om
standigheden (de Visscherij centrale)
zich geen all round deskundige be
vindt.
D UITSGHLAND VOERT
VARKENS IN
5.000 PER WEEK UIT NEDERLAND
Teneinde 't tekort van varkensvleesch
aan te vullen, heeft de Regeering beslo
ten 5.000 varkens per week in te voeren,
te beginnen met morgen.
Ook zullen aanzienlijke hoeveelheden
spek uit Nederland worden ingevoerd.
DE ZOLEN WORDEN
DUURDER
In een gisteren fe Tilburg gehouden ver
gadering van de vakgroep Vache zoolleder-
fahrieken der feoeralie van loderfabrikanien
is besloten in verband met de sterke stijging
dor huidenprijzen de lederprijzen met 13
pet. te verhoogen.
DE KON. HOLL. LLOYD
SURSEANCE VAN BETALING
Do Amsterdamsche rechtbank verlpende
surséance van betaling aan de K011 Huil.
Lloyd voor den tijd van l'/2 jaar. Tot be
windvoerders benoemde de rnrhtbank mr.
M. vau Reehtcren Altena en mr. P. dcu Te*