Steeds stijgende Spoorwegtekorten
De financiering van den
bruggenbouw
Malle Bas
DONDERDAG 26 SEPTEMBER 1935
Deficit voor 1935 geraamd op f 37 millioen
Voor wegenaanleg wordt f9.574.500 beschikbaar gesteld
Ook gelden uit het Werkfonds toegezegd
Subsidie aan de K. L. M. geraamd op f 547.800.—
De begrooting van het ver-
keersfonds voor 1936 vertoont
op den gewonen dienst een
totaal aan uitgaven van
f 72.104.233.— (voor 1935:
f 66.818472.De ontvang
sten worden geraamd op
36474.348.— (ontvangsten
1935: 35-633-I34-—
De begrooting toont ten op
zichte van het thans loopende
dienstjaar een nadeelig ver
schil van f 4444.547, met welk
bedrag ook de uitkeering uit
de rijksbegrootlng aan het
fonds verhoogd moest worden.
Deze uitkeering is thans ge
steld op f 35.629.885.
De post voor dekking van het tekort op
'de expl. der Ned. Spoorw. wordt f 6.500.000
hooger geraamd dan 't vorig jaar. toen deze
post op f30.500.000 werd gesteld, hetgeen
echter niet voldoende is gebleken, aange
zien het tekort over 1934 heeft bedra-
f 32.418.164.10.
Blijkens de cijfers over de eerste helft van
het loopende jaar is de daling der ontvang
sten nog steeds niet tot stilstand geko
men, heeft zich integendeel verscherpt;
immers terwijl de bruto-opbrengsten
over 1934 met ruim f 10.000.000 tegen
over 1933 terugliepen, bedraagt de te
ruggang in ontvangsten over de eer
ste helft van 1935, vergeleken bjj de
zelfde periode .van 1934, reeds
f5.247 943.81.
Over het geheele jaar wordt een terug
gang van f 13.000.000 verwacht. Aangezien
op een vermindering van uitgaven over 1935
,van niet meer dan f8.500.000 mag worden
gerekend, is het tekort over 1935 f 4.500.000
hooger moeten worden geraamd dan dat
hetwelk 1934 heeft opgeleverd.
Ter beperking van deze groeiende
bedreiging der Staatsfinanciën worden
in afwachting van de in bewerking
zijnde maatregelen tot coördinatie
van het verkeer reeds aanstonds in
grijpende maatregelen voorbereid,
waartoe een interdepartementale com
missie onder voorzitterschap van den
Thesaurier-Generaal werd ingesteld,
welke maatregelen fot aanmerkelij
ke vermindering van de tekorten op
de exploitatie der spoorwegen voor
bereidt. Ofschoon daarbij de grootst
mogelijke spoed wordt betracht, mo
gen daarvan ten aanzien van het
loopende boekjaar nog geen resulta
ten worden verwacht.
Waterwegen
Hert, voordieelig saldo van afd. IV Water
wegen wordt op 1.677.340 geraamd. Het on
derhoud en de verbetering van den Rotterdam
schen Waterweg is verlaagd met ƒ290.000,
nsfkenende dart. dit bedrag van 1935 naar 1936
kan worden overgebracht.
Weg langs de Zuid-Willemsvaart
grens bevindt zich afwisselend op den Ooste
lijken en Westelijken Kanaaldijk. In dit jaar
wordt het wegvak tusschen de Dungensche
brug en sluis '2 naar den Oostelijken Kanaal
dijk verlegd. Het is de bedoeling in 1936 ook
het wegvak tusschen V echel en de Erpsche
brug naar den Oostelijken Kanaaldijk te ver
leggen. Voor deze wegverl egging wordt
ƒ50.000 uitgetrokken.
Voor gedeeltelijke opruiming van sluis 1
in het kanaal wordt ƒ25.000 uitgetrokken
om te voorkomen, dat ter plaatse een hinder
lijke vernauwing voor de scheepvaart blijft
bestaan.
Verbetering Hollandsche IJssel
Nu de nieuwe sluis bij Gouda is voltooid
en de daarbij aansluitende werken ook bin
nen niet te langen tijd gereed zullen kunnen
komen, kaji bezwaarlijk langer gewacht
worden met den aanleg van de verbetering
van deze rivier.
De kosten worden globaal geraamd
op 1.490.000. Het is geenszins noodig,
het ontwèrp dadelijK in vollen omvang
uit te voeren; voorloopig zal kunnen
worden volstaan nuet het wegnemen
van enkele der meest hinderlijke boch
ten. Ten einde daarmede een aanvang
te kunnen maken wordt als eerste post
ƒ200.000 uitgetrokken.
Verbetering van wegen
De wet tot instelling van het verkeersfonds
bepaalt, dat 9.5/30 gedeelte van de opbrengst
van dit fonds zal worden besteed voor ver
betering ven wegen. Het bedoelde minimum
bedrag beloopt ƒ9.500.000, omdat de op
brengst van het Verkeersfonds op ƒ30.000.000
wordt geraamd.
Voor de op het Rijkswegenplan voqrko-
mende Rijkswegen wordt ƒ9.400.000 en voor
de op de provinciale wegenplannen voorko
mende Rijkswegen 174.500, te zamen dus
ƒ9.574.500 uitgetrokken, of 74.500 meer dan
het bovenbedoeld minimum, wtedk bedrag
ƒ307.650 meer is dan voor 1935 werd uitge
trokken.
Al gaat het voor de wegenverbete
ring aangevraagde bedrag slechts on-
beteekenend uit boven het wettelijk
minimum, toch zal belangrijk meer
voor wegenverbetering kunnen worden
uitgegeven, omdat verschillende wer
ken ten laste van het Werkfonds kun
nen worden gefinancierd.
Va<n het bestuur van dat fonds is toezeg
ging ontvangen, dat voor wegenverbetering
kan worden beschikt over rond 14 millioen.
Nagenoeg voor dit geheele bedrag zijn reeds
aan het fonds bestekken en plannen gezon
den voor vaststelling van de arbeidsvoor
waarden bij uitvoering in werkverruiming.
De belangrijkste werken
De belangrijkste werken, die naast vele
van geringere» omvang in uitvoering werden
gexomen, zijn:
Werkverruiming aanleg aardebaan
weg no 7 gedeelte Amsterdam't Slochter
(ƒ229.800);
Werkverruiming aanleg aardebaan weg
no 3 ged. BodegravenGouwe (ƒ1.115.438);
Werkverruiming aanleg aardebaan weg no
26, gedeelte Culemborg en Beesd (ƒ214.000);
Werkverruiming aanleg weg no 20a in de
gemeenten Maasland, De Lier en Naaldwijk
488.000).
De omvangrijkste werken waarvoor de ar
beidsvoorwaarden vermoedelijk spoediig zul
len zijn vastgesteld, zijn: aanleg weg
's-G ravenhag eR o 11 erd am, gedeel
te beoosten Delft, raming ƒ537.000;
aanleg aardebaan BaanhoekBuldersteeg
van weg no 15, raming ƒ980.000; aanleg weg
no 15, gedeelte GorinchemWaardenburg.
raming ƒ900.000; weg no 12, verharding weg
vak Voorburg—Zoetermeer, raming ƒ475.000;
weg no 3, overbrugging van de Gouwe, ra
ming ƒ385.000; weg no 13, viaduct te Over-
schie, raming 300.000
Met steun uit het Werkonds is het dus
mogelijk, de wegenverbetering aanvankelijk
in behoorlijk tempo voort te zetten.
Wegen in Utrecht
De aangevraagde bedragen zijn hoofdzake
lijk bestemd om den grondaankoop te kun-
aanvangen of voortzetten in het bijzon
voor hot nieuwe ge ieelte van weg no 1
tusschen Baarn en Hoevelaken, voor de
nieuwe wegen no. 22, UtrechtLaren, no. 26
voor zooveel betreft het gedeelte Utrecht-
Vreeswijk, en in verband met deze laatste
•oor het gedeelte van weg no. 2 tusschen
weg no. 26 en den bestaanden Rijksweg Har-
melenUtrecht. Voorts zijn bedragen voor
grondaankoop uitgetrokken voor de nieuwe
verbinding tusschen den bestaanden weg no.
23, Utrecht—Amersfoort, en het kruispunt
Hoevelaken, alsmede voor het te maken vak
van weg no. 24, tusschen Huis ter Heide en
de Nieuwe Krakeling (Zeist).
Wegen in Noord-Holland
Het door de Haarlemmermeer loopende
ideelte van den Rijksweg Amsterdam— 's
Gravenhage zal zoo spoedig mogelijk worden
voltooid. Met de uitvoering wordt krachtig
voortgegaan. In 1936 zullen waarschijnlijk
al]e bcnoodigde gronden in handen van het
Rijk zijn.
De dan nog te maken grondwerken leenen
zich uitstekend om als werkverruiming te
worden uitgevoerd, zoodat het voornemen
bestaat daarvoor een beroep op het Werk
fonds te doen. Op de Verkeersfondsbegroo
ting zijn daarom alleen de benoodigde ge)
den voor het aanbrengen van verhardingen
en den bouw van eenige kunstwerken aan
gevraagd en wel tot een bedrag van 6S5.000
Wegen In Zeeland
De weg KruiningenHans weertWals
oordHulstgrens, sluit bij Hansweert en
Walsoorden aan op ie provinciale veerver-
binding over de YVesterschelde.
Voor een zoo snel mogelijke veerverbinding
tusschen Oostelijk Zeemvsch-Vlaanderen en
het overige deel van Nederland is een zoo
kort mogelijk veertraject aangewezen.
Als eindpunt van den weg zijn op Zuid-
Beveland en in Zeeuwsch-Vlaanderen nieu
we veerhavens ontworpen nabij Kruiningen
en in den Perkpolder.
Ged. Staten van Zeeland stemmen met de
De kosten worden geraamd op 1.100.000.
Het lipt in het voornemen de werken zoo
mogelijk in de werkverruiming te doen uit
voeren.
Wegen In Noord-Brabant
Teneinde in aansluiting op de Moerdijk-
brug zoodra noodig te kunnen overgaan tot
den aanleg van den nieuwen weg Moerdijk
Wouw, is het gewenscht, dat in 1936 de
noodige metingen en karteeringen worden
uitgevoerd, waarvoor 10.000 is aange
vraagd.
Voor het gedeelte van Amsterdam tot Bo
degraven is een nieuwe tracé ontworpen
Thans wordt nog onderzocht, in hoeverre
combinatie van dit wegvak met den weg
AmsteroamUtrecht mogelijk is.
De voorbereiding van de voortzetting van
den weg tot Driebergen is zoover gevorderd,
dat binnenkort vaststelling van het tracé tot
nabij die gemeente zal kunnen geschieden
In 1936 kan de voltooiing van het grond
werk en van de meeste kunstwerken in het
weggedeelte van Voorburg tot Bodegraven
tegemoet worden gezien, en zal tevens de
verharding op het wegvak 's Gravenhage—
Zoetermeer gereedkomen.
De weg RotterdamGorcumLent
Daar de plaats van de brug in dezen weg
over de Noord is vastgesteld, zal kunnen
worden begonnen met grondaankoop
het gedeelte tusschen Ridderkerk en Baan
hoek (gem. Sliedrecht).
Ten noordwesten van Gorinchem is het
tracé niet vastgesteld in afwachting va
bepaling van de plaats van de brug over óe
Merwede bij die stad. Ten Ooosten van Gorin
chem is het tracé bepaald tusschen do Linge
en de Waal. de grondaankoop kan hier
plaats vinden; met den aanleg van dit ge
deelte is een aanvang gemaakt met middelen
van het Werkfonds.
RotterdamDordrechtMoerdijk
Het gedeelte IJsselmonde—Zwijndrecht is
sinds Augustus 1934 voor het verkeer open
gesteld. Van het ten noorden daarvan gele
gen gedeelte, ten noorden van dc Nieuwe
Maas, is het gewenscM desnoods tot aan
koop van eenigen grond te kunnen overgaan,
ten einde bebouwing te voorkomen.
RotterdamHoek van Holland
In 1935 is begonnen met den grondaankoop
van het gedeelte tusschen weg no 20a en
Rotterdam. Voor voortzetting van den grond
aankoop wordt ƒ250.000 aangevraagd, ter
wijl voor het beginnen van den aanleg
20 006 is uitgetrokken.
Personeelsuitgaven Luchtvaartdienst
De personeelsuitgaven van den Luchtvaart
dienst en de Berichtendienst zijn ƒ25.447
hooger geraamd dan in 1935 wegens nood
zakelijke uitbreiding van het technisch per
soneel til het aantal radio-telegrafisten.
De voortschrijdende technische verbete
ring van de vliegtuigen brengt mede, dat ook
onder ongunstige weersomstandigheden ge
vlogen wordt, waardoor een stweds grootere
bplasting wordt gelegd op den radiodienst,
aongv/zien de verzorging van de veiligheid
en de regelmaat van het luchtverkeer juist
bij ongunstige meteorologische omstandig
heden aan dien dienst zeer zware eischen
stelt.
De materieele behoeften en overige uitga
ven van den Luchtvaartdienst en Berichten
dienst worden 68.232 hoogeo- geraamd dan
in 19*5, in verband met noodzakelijke voor-
zitsr.mpen op het luchtvaartterrein Vlissin-
gen, technische verbetering van den radio
dienst, uitbreiding aantal leerlingen en ver
betering radiozendstation te Haarlemmer
meer.
De mogelijkheden, welke het radioverkeer
op korte golven biedt, moeten meer dan tot
dusverre voor het luchtverkeer ten nutte
worden gemaakt. Doordat met dat verkeer
groote afstanden kunnen worden overbrugd,
zal in het bijzonder ook verbetering van dp
radioverbinding met de moderne snelle vlieg
tuigen op de Indië-route worden verkregen.
De exploitatie-uitkomsten van
de K.L.M.
Hoewel do exploitatie-uitkomsten
van de K.L.M. niet ongunstig zijn, kan
het over 1936 ton hoogste uit te koeren
subsidiebedrag niet lager worden ge
raamd dan voor 1935. Wegens het in
voeren van den tweemaal wekelijk-
schen dienst AmsterdamBatavia en
de voorgenomen uitbreiding van de
luchtverbinding in West-Indië zullen
de exploitatiekosten hooger zijn. Wel
staat daartegenover de verwachting
van verhooging van inkomsten wegens
meer vervoer en op geringere terug
betaling van subsidie krachtens het
postcon tract, dooh voorzichtigheids
halve wordt daarmede in de raming
voor 1936 geen rekening gehouden.
Enkele belangrijke uitgaven
Van die kapitaalsuitgaven verdienen nog
de volgende posten vermelding:
ƒ200.000 voor verhooging en wijziging van
de spoorwegbrug over het kanaal door Zuid-
Beveland hij Vlake;
ƒ3.177.000 voor verbetering van spoorweg
toestanden aan de Oostzijde van Amsterdam.
3000.000 voor aanleg van een
scheepvaartverbinding van Amsterdam
met den Boven-Rijn ten bahoeve van
de Rijnvaart en verbetering van den
vaarweg naar Vreeswijk ten behoeve
van de binnenscheepvaart;
1.300.000 voor aanleg van scheepvaart-
kanalen naar Twente;
2.300.000 voor b uv van een schutsluis
e.a. te IJmuiden en verbetering van het
Noordzeekanaal
ƒ360.000 voor bijdrage aan dJe provincie
Noord-Holland in de kosten van aanleg van
kanalen in het noordelijk deel van Noord-
Holland.
Invoerrecht op de benzine
wordt verhoogd
De prijs zal slechts met Vz pent
per Liter oploopen
io millioen tiitgetrokken voor
oeververbinding Noordzeekanaal
Ingediend is een wetsontwerp tot
financiering van den versnelden brug
genbouw door verhooging der tijdelijke
heffing van het bijzondere invoerrecht
op benzine.
De toelichting herinnert aan de verkeers
tellingen op eenige rivierovergangen, waar
uit bleek, dat het aantal motorrijtugen, dat
van de rivierovergangen gebruik maakt, veel
grooter is dan uit de vorige tellingen werd
afgeleid.
Voorts bleek mede uit de verkeerstellin
gen, dat het doorgaande verkeer voor ver
schillende rivierovergangen een ruimere
plaats innam dan oorspronkelijk verwacht
Allerlei overwegingen in aanmerking ge
nomen en mede gelet op de geringe geneigd
heid van de Kamer om de voorgestelde tij
delijke tolheffing te aanvaarden, heeft de
Re.geering besloten van tolheffing af
te zien.
Volgens het onderhavige wetsont
werp wordt de dekking der uitgaven
gevonden door een tijdelijke verhoo
ging van de invoerbelasting op ben
zine met 0.60 per 100 K.G. Daarvan
zal slechts een geringe verhooging van
de benzineprijs met Vi cent per liter
het gevolg zijn.
De regeering beantwoordt verscheidene
vragen in het oorspronkelijke voorloopige
verslag gedaan. In het financieren van den
bruggenbouw ziet de regeering niet een voor-
uitloopen op de coördinatie van het verkeer.
Dit zou alleen het geval zijn, indien die fi
nanciering zoo geschiedde, dat het verkeer
rente en hoofdsom niet behoefde op te bren-
Evenals de tijdelijke benzinebelas-
ting zelf wordt de in dit wetsontwerp
voorgestelde verhooging daarvan voor
loopig vastgesteld tot 1 Januari 1939.
Tegen dien datum komt dan vanzelf
het geheele vraagstuk der benzinebe
lasting opnieuw aan de orde.
In het tweede artikel van het wetsontwerp
is het aantal jaren vastgesteld gedurende
welke het equivalent van de hier voorgestel
de verhooging der benzinebelasting in het
verkeersfonds zal worden gestort
De oaling van dit equivalent en de duur
dier storting is als volgt berekend.
Tn de eerste plaats is de regeering tot de
overtuiging gekomen, dat niet alleen de in
het wetsontwerp no. 259 genoemde bruggen
versneld moeten worden gebouwd maar
dat de toeneming van het verkeer over
het Noordzeekanaal bij Velsen even
zeer om spoedige verbetering van den
kanaalovergang vraagt door den bouw
van een tunnel onder of van 'een
hooge vaste brug over het Noordzee
kanaal.
Voor de toevoeging van dit belang
rijke kunstwerk aan het plan tot ver
snelden bruggenbouw wordt voors
hands 10 millioen uitgetrokken.
Nu de schuld van het Wegenfonds, welke
einde 1934 ongeveer f 13.250.000 bedroeg, niet
door een leening kan worden afgelost, dient
deze ten laste van het verkeersfonds te
den gebracht.
Voor de onderhanden zijnde "bruggen zijn
de volgende in 1935 en daaraan volgende ja
ren uit te geven bedragen geraamd. Arnhem
f 200.000 (totaal f 3 millioen); Nijmegen
f 1.760.000 (totaal f 4.900.000); Vianen
f 1.100.000 (totaal f 2.500.000); Dordrecht
f 2.460.000 (totaal f o millioen); Moerdijk
f 3.390.000 (totaal f 5 millioen); Hedel
f 1.690.000 (totaal f 1.700.000).
Voor den bouw der bruggen te Rot
terdam, Hendrik-Ido-Ambacht, Deven
ter, Doesburg, Krimpen en Gorinchem
is voorts geraamd een totaal bedrag
van f 19.400.000.
VRIJDAG 27 SEPTEMBER
HILVERSUM 301 M. Algemeen program
ma verzorgd door de NCRV. 8.00 Schrift
lezing en meditatie. 8.159.30 Gram.pL
10.30 Morgendienst olv. Ds. J. G. Hooijer.
11.0012.00 Concert door kinderkoor olv.
Mej. H. E. Brezet. 12.15 Gram.pl. 12.30
Ensemble v. d. Horst en gram.pl. 2.00 A.
de Vink-Verschoor (sopraan). K. Smul
ders (tenor), J. Middendorp (hobo) en A.
Schellevis (piano). 2.30 Chr. Lectuur. 3.00
3.45 Vervolg Concert. 4.00 Gram.pl. 5.00
Orgelconcert W. Zonderland, mmv. M.
Loewensohn (cello). 6.30* A. J. Herwig;
Nieuwe Dahlia's. 7.00 Ned. Chr. Persbur.
7.15 Reportage. 7.30 Literaire causerie H.
v. d. Leek. 8.00 Berichten. 8.05 Arnhem-
sche orkestvereeniging olv. J. Spaander
man. 9.00 Causerie P. v. Duyvendijk. 9.30
Vervolg concert (Om 10.15 Berichten).
10.35—11.30 Gram.pl.
HILVERSUM 1875 M. 8.00 VARA, 12.00
AVRO. 4.00 VARA. 8.00 VPRO. 11.00
VARA. 8.00 Gram.pl. 10.00 Morgenwij
ding VPRO. 10.15 Declamatie. 10.35 Or-
vitropia. 11.15 Declamatie. 11.30 De Zon
nekloppers. 12.00 Gram.pl. 12.30 Kovacs
Lajos en zijn orkest en gram.pl. 2.00
Voordracht Betsy Kapsenberg. 2.30 Gra-
mofoonpl 3.10 De AVRO-Decibels olv. E.
Meenk. 4.00 Gram.pl. 4.30 G. Smit (viola)
en R. Schoute (piano). 5.05 Kinderuurtje.
5.30 De Notenkrakers olv. D. Wins. 6.15
E. Walis en zijn orkest. 7.00 Dr. W. v.
Ravesteyn: Men chelijke rechten in de
Sovjet-Unie. 7.20 Orgelspel J. Jong. 7."Q
Nieuwsber. Herh. SOS-ber. 8.00 Vrijz.
Godsd. Persbur. 8.05 Ds. N. Padt: Het
boek Job. 8.30 Pianorecital W. Andries-
sen. 9.00 Dr. M. G. de Boer: Doopsgezin
den uit Zwitserland. 9.30 Vervolg con
cert. 10.00 A. F. J. Portielje: Natuur en
leven. 10.30 Gram.pl. 10.45 Nieuwsber.
10.55 Vrijz. Godsd. Persbur. 11.00 Gr.pL
(Jazzmuziek). 11.3012.00 Gram.pL
DROITWICH 1500 M. 10.35—10.50 Mor-
genwij.'lirg. 11.05 Causerie. 11.20 Orgel
spel. 11.50 Voor de scholen. 12.10 Orkest.
12.50 BBC-dansorkest. 1.35 W. Forbe3
(viola) en Reg. Paul (piano). 2.25 Voor
de scholen. 3.20 en 3.55 Causerie. 4.20
BBC-Midland orkest. 5.35 BBC-dansor
kest. 6.20 Berichten. 6.50 Cembalo-recital,
7.10 en 7.30 Lezingen. 7.50 Vioolduetten.
8.20 Beethovenconcert. 10.00 Berichten.
RADIO PARIS 1648 M. 7.20 en 8.20 Gram.pL
12.35 Orkestconcert. 3.20 Gram.pl. 6.05
Dito. 8.20 Orgel, zang en cello. 9.05 Con
cert.
KALUNDBORG .1261 RL .12.20—2.20
Strijkorkest. 3.005.00 Orkest. 8.30 Hoor
spel. 8.55 Concert uit Helsingfors. 10.45
Mandolinesoli.
KEULEN 456 M. 6.50 Concert. 10.55 Omroep
schrammelensemble. 12.20 Weragkamèr-
orkest. 2.35 Gram.pl. 4.20 Concert. 5.20
Omroepkleinorkest. 7.20 Omroepkwintet
en pianoduo. 9.50 Volksliederenconcert.
BRUSSEL 822 en 484 RL 322 M.: 12.20 Gr.pl.
12.50 Russische muziek. 1.502.20 Gr.pl.
5.20 Omroeporkest. 6.35 Dito. 7.35 Gr.pL
8.20 Trioconcert. 8.50 Hoorspel. 9.35 Sa
lonorkest. 10.3011.20 Dansmuziek.
484 M.: 12.20 Gram.pl. 12.40 Zang. 12.50
Omroeporkest olv. Gason. 1.503.20
Gram.pl. 5.20 Accordeonmuziek. 5.50 Trio-
concert. 6.20 Gram.pl. 6.50 Pianorecital.
7.35 Zang. 8.20 Voor Oud-strijders. 9.35
Marschenconcert. 10.3011.20 Gram.pL
Bovendien wordt gerekend op een betaling
aan de gemeente Nijmegen wegens den af
koop van het veerrecht van f 425.000 en op
bijdragen van de provincie Gelderland en de
gemeenten Arnhem en Nijmegen in den
bouw der bruggen aldaar van f 5 800.000. De
totale uitgaven van de bedoelde rivier- en
kanaalovergangen worden geraamd op rond
f 60 millioen, .velk bedrag door een jaarlijk-
sche aflossing uit het Verkeersfonds van
f 2.500.000 gedurende 24 jarer. gedekt is en
welke schuld dan in 1958 zal zijn verdwenen.
Redenen van administratieven aard heb
ben geleid tot het voorstel niet de jaarlijk-
sche zuivere opbrengst van de belastingver-
hooging in het Verkeersfonds te storten,
p ar deze storting te vervangen door een
vast bedrag ten laste van de opbrengst der
invoerrechten. Het als gemiddelde opbrengst
aan vei aging van benzinebelasting volgens
dit wetsontwerp gedurende 10 jaren in het
Verkeersfonds te storten bedrag is nu door
de regeering gesteld op f 2.250 000 per jaar.
Er zal dan in 1958 een nadeelig saldo zijn
van f 1.320.000.
De extra benzinebelasting is volgens da
Regeering zóó gering, dat mag worden aan
genomen dat dit offer aan de
wel gerechtvaardigd is.
FEUILLETON
J. G. VERMEULEN
Reeds drie etmalen lang had een sterke,
aanhoudende Noordwester het water in den
inham opgestuwd. De veerman, die zich niet
kon herinneren ooit „zooveel water aan den
dijk" gezien te hebben als de laatste dagen,
was laat in den avond nog eens een kijkje
gaan nemen en had tot zijn ontsteltenis ont
dekt dat de vloed met onrustbarende snel
heid opkwam en terstond begrepen dat hier
yan een springtij sprake was
Zonder een oogenblik te verliezen had hij
Tine gewekt en haar naar de dichtstbijgele-
gen boerderij gezonden, waarna hij zelf met
een lantaarn langs den dijk gestrompeld
•was, om de meest bedreigd punten op te
zoeken.
Na ontvangst van het alarmeerende be
richt od de boerderij, hadden de knechten
zich op de snelste paarden geworpen om in
wilden galop naar het dorp en de omliggen
de hoeven te ijlen.
En toen de strijdbare stoet van het dorp
'den dijk bereikte, was het heusch niet vóór
den tijdDe kleinere groepen die van
de hofsteden gekomen waren, hadden reeds
een begin gemaakt met de dringendste werk
zaamheden, met angstige spanning de zoo
hoog-noodige hulp uit het dorp verbeidend.
Hoe ingespannen, met welk een verwoeden
ijver daar in dien onvergetelijken, harren
nacht aan de zeedijk gezwoegd werd. ver
mag geen enkele pen te beschrijven.
Hier sleepte men steenen, balken en groote
brokken basalt aan; daar wierp men heele
Versperringen op van met klei gevulde baal
zakken. Elders torsten geheel bemodderde
mannen, steunend en zwaar ademend, man-
denvol natte aarde tegen de glibberige dijk-
glooiing op. Men gleed uit, men woei terug,
stond op cn viel wéér; men zuchtte en
kreunde, men bezeerde en verwondde zich
zonder 't tc voelen en ieder worstelde met
uiterste krachtsinspanning om have en goed
en.... wellicht het veege lijf te redden
Opgewonden bevelen klonken, schorre
waarschuwingskreten werden overstemd
door het oorverdoovend gebulder van den
storm en angstige jammerkreten stierven
weg in het geloei der golven, die hier en
daar zelfs over de weekgeworden kruin van
den dijk hpenspatten.
En het ziedende water steegHooge
golven met witte, schuimende kammen rol
den aan, beukten den sidderenden dijk en
sloegen te pletter tegen de muren van zand
zakken.
Gelukkig hield het van tijd tot tijd op met
regenen en na eenige uren van bijna boven-
menschelijk zwoeger bij slecht-brandende
lantarens, kwam de maan op en wierp af
en toe wat spookachtig licht tusschen de
zwarte wolkenmassa's die in jvilde vaart
langs het zwerk joegen.
Mei opeengeklemde tanden werkte Malle
Bas voort. Zijn spade vrat groote klompen
loodzware klei uit den drassigen bodem.
Tine stond naast hem en hield de zakken
Opeens riep een van de mannen:
„Een booteen boot!"
Bij het bleeke schijnsel der maan had hij,
niet ver van de kust, het silhouet van een
vaartuig ontwaard.
Bas vreesde dat de aan zijn zorgen toe
vertrouwde motorboot of wellicht een der
veerbooten losgeslagen was en klauterde te
gen den dijk op. Het opgezwiepte water
striemde hem pijnlijk in het gelaat. Toch
kon hij tot zijn verlichting spoedig vaststel
len dat zijn vrees ongegrond was.
,,'t Is een hoogaars!" zei hij. „Ik denk dat
het de sohuit van die twee visschers is".
De veerman vermoedde dit eveneens en
spande minuten lang zijn oude oogen tot
het uiterste in om de bewegingen van het
telken«. onzichtbare slingerende scheepje to
volgen.
Eindelijk wendde hij zich tot den burge
meester en de polder autoriteiten en riep op
indrukwekkende toon:
„Dat ziet er kwaad uit, heerenDie
schuit is door den springvloed vlotgekomen
en op drift geraakt. Als we 't ongeluk heb
ben dat ze niet zinkt en hier is vóór het wa
ter gaat zakken, dan is de polder verloren
't Zal tóch al een wonder zijn als de dijk
het uithoudt totdat het begint te ebben
maar als dat schip er bovenop gegooid wordt
clan slaat het er om zoo te zeggen gelijk
doorheen iok .-.
En berg je dan maar, want als er eenmaal
een gat is. wordt de dijk bij meters tegelijk
weggesleurd
Die sombere voorspelling was niet over
dreven en allerszins begrijpelijk. Hier en
daar sloegen de golven reeds over den door
weekten dij1 heenDe mannen die de
woorden van den veerman verstaan hadden,
zagen in hun verbeelding reeds een breeden,
brullenden, allesvernielenden watervloed
met donderend geweld den polder Instroo-
men en begonnen verbijsterd en in radeloo-
ze angst dooreen te loopen.
„Maar in vredesnaam, veermanIs er
dan niets aan te doen? Kunnen we dan
dat schip niet tegenhouden...?" schreeuw
de de burgemeester ontsteld.
„Bestaat niet, Burgemeester", antwoordde
de veerman mistroostig. „We kunnen ons
bovenop den dijk niet ééns staande houden.
We zullen nog even afwachten, maar als die
hoogaars niet volslaat, moeten we zoo ver
mogelijk hier vandaan. Dan is de polder
voor de haaienWaar is Tine?" Tine
stond vlak achter hem en keek verwonderd
naar Malle Bas die zich resoluut tegen den
dijk liet vallen en de vettige schoenen van
zijn voeten rukte.
„Wat doe je. Bas?" riep zij.
„Ik ga die schuit weghalen! En dan moet
ik vast op m'n beenen staan."'
„Wat zeg je
De ontzetting die uit haar stem klonk
deed Malle Bas zoowaar even lachen.
„Ik ga probeeren om die schuit te van
pon", herhaalde hij dan vastbesloten. „Met
de boot van den dokter!"
„Krankzinnigheid!" schreeuwde de veer-
„Ik ga mee!" gilde Tine.
„Dat nooit!" riep haar vader heesch. „Dat
zul je je ouden vader niet aandoen
Hij sloeg wanhopig de handen voor dc
oogen en stamelde: „Tine, o Tine't 's
ze'fmoord't Kan niet
Bij die woorden wierp Tine zich snik
kend op haar ouden vader en kuste hein.
Dan NC-rmande zij zich en zei:
„Vader, je hebt zelf gezegdAls Bas
het niet doet, verdrinken we straks alle
maalEn jij bent de eenige die weel
dat alleen Bis die kans wagen kan
„Jakreunde de oude. „Maar jij......"*
„Ik laat Bas niet alleen gaanriep
Tine hartstochtelijk uit. „Hij dood ik
ookAls ik toch verdrinken moet, dan
met hem
De omstanders waren diep getroffen en
vergaten een oogenblik hun eigen troosie-
looze gedachten. Daar zij nooit iets van
deze verhouding tusschen Tine en den nog
steeds als onnoozel bekend staanden Bas
vermoed hadden, waren zij volkomen ver-
De burgemeester kwam tusschenbeide.
„Wie van de mannen durft mee?" vroeg
hij luid.
Maar de Kleikerkers waren wel goeie
landbouwers, doch geen zeelui. En als nu
zelfs een oude waterrot als de veerman van
zelfmoord sprak
Niemand meldde zich aan.
Malle Bas was al op weg naar den groo-
tendeels overspoelden steigerdam waar .le
Vliegende Hollander eenigszins in de luwte
lag te dobberen.
Allen volgden hem.
„Ben ie vast besloten, Zeeberg?" vroeg de
burgemeester ontroerd.
„Ja, Burgemeester 't moet maar", was
het eenvoudige antwoord.
„Kom mee, Tine! En trek die zware olie
jas uit
„Goed dan" riep de burgemeester. .,H9t
spijt me meer dan ik zeggen kan dat ik
jf. Maar neenGa Zeeberg! En ga
met God
Door allen met aan eerbied grenzende
bewondering nagestaard, schoo* de Vliegen
de Hollander trillend en grommend in le
kokende zee en was reeds geheel uit het
gezicht verdwenen, toen ze nog nauwelijks
buiten den steirerdam kon zijn. Gedurende
de korte oogenblikken dat de maan door
het dichte wolkendek heenhrak tuurden de
achterblijvenden bevend van opwinding en
inspanning ove' het onstuimige water,
vurig hopend iets van het dappere hoori»
te bespeuren en tegelijkertijd vreezend dat
hei. misschien reeds een prooi der golven
zou zijn
Zoo verliepen twintig bange minuten.
Twintig lange minuten van schier ondra
gelijke spanning tusschen hoop en vrees,
die wel even zoo vele uren schenen.
En de visschersboot naderde met beang
stigende snelheid
Doch eindelijk steeg uit honderd kelen een
hartgrondige juichkreet op.
De Vliegende Hollander bleek nog nlit
verloren en was eensklaps in de nabijheid
van de hoogaars opgedoken alsof zij over
de goivpn rééd. Nu bevonden de twee vaar
tuigjes zich weldra dicht onder de kust
schommelend, duikend en steigerend door
hooge rollers opgenomen, opzij gezet en
neei gesmeten. Met ingehouden adem vole
den de mannen den titanenkamn die thans
ontstond. Men zag hoe de Vliegende H*d
lander, op gevaar af zich te -'etter te loopen
vlak langs den boeg van het onberekenbaar
op en neer springende scheepje schoot en
deze beweging keer op keer, tot zevenmaal
toe herhaalde.
En toen kwam het vreeselijke moment
vat' harde teleurstelling en plots vervlogen
hoop De ranke motorboot voer opeens
weg van de kust alsof zij moedeloos den
strijd opgaf en onverwijld vluchtte.
vluchtte voor de ontzettende dingen die n«
gebeuren gingenDe hoogaars was nog
slechts enkele tientallen meters van den
zwakken, bijna tot aan de kruin onder
waier staanden dijk verwijderd en de pol
der scheen reddeloos verloren
,,'t la gedaansnikte de burgemees
ter. „Ons werk is vergeefsch geweest. Vlucht
mannen! Vlucht1"
Reeds stoven de afgetobde menschen,
door een panischen schrik bevangen, langs
den dijk, elkander verdringend en omver
loopendtoen het taaie, slingerende vis-
schersscheepje langzaam begon te zwen^
Na zes vergeefsche, roekelooze pogingen
was het den stoutmoedigen Bas gelukt om
met inspanning van al zijn krachten een
kleine, sterke dreg met een soepelen dun
nen staaldraad aan boord te slingeren en in
het verwarde touwkluwen van het want te
doen vasthaken.
Terwijl het scheen dat hij op de vlucht
sloeg, haastte hij zich in werkelijkheid om
de lijn zoo lang mogelijk uit fe vieren.
En het was uitsluitend te danken aan
zijn voortreffelijke stuurmanskunst en den
doelmatigen bijstand van de kordate Tine
dat de staaldraad bii het strak komen niet
terstond afknante en dat de Vliegpnde Hol
lander niet omkantelde Meter voor met~r
sleepte de witte motorboot haar hevig teeen
spartelende prooi van den bedreigden dijk
weg.
Na een langdurige worsteling op leven en
dood. slaagde Malle Bas er in. de hoogaars
tot bij den steiger te brengen, waar bii haar
in koelen bloede, zóó hard tegen de mas
sieve duedalven Het heuken. dat ze zich met
een luid gekraak lekstootte en onmiddellijk
begon te zinken
Toen het heldhaftige tweetal meer dood
dan levend den wal bereikte, was de vloed
iuist over zijn hoogtepunt heen.
De Zwaargewonnpnnoldci was op het
laatste oogenblik gered
En sindsdien is het niet geraden om van
„Malle Bas" te spreken als men daarmee
veerman Zeeberg bedoeltAlthans niet
in tegenwoordigheid van een rechtgeaard
Kleikerker.
