Hieuiur £>iïisrtjr (Simraiit
vereenigde christelijke pers
AVanG
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden 3n Omstreken
Koninklijk bezoek aan de Hoofdstad
SCHOENEN
P A L T H E
abonnementsprijs:
Per kwartaal in Leiden en in plaatsen
waar een agentschap gevesligd is 2.35
Franco per post 2.35 portokosten
Per week0.18
Voor het Buitenland bij wekelijksche
zending4J50
Bij dagelijksche zending5.50
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7CL
Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbar
Bureau: Breeskiat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936
NO. 5588 DONDERDAG 26 SEPTEMBER 1935 15e Jaargang
abbertentieprijjen:
Van I tot 5 regels t-17'/»
Elke regel meer 0.22'Ij
Ingezonden Mededeelingen
van 1—5 regels 2.30
Elke regel meer 0-45
Handelsadvertentiën per regel 0.17"/j
Bij contract belangrijke korting
Voor het bevragen- aan 't bureau
wordt berekend 0.10
Wie zich heden op ons blad abonneert, ontvangt al
de tot 1 October a.s. verschijnende nummers gratis.
Abonné's op te geven aan
DE ADMINISTRATIE
DE VREDE GETEEKEND
Een sfeer van vertrouwen
geschapen
De Roomsch-Katholieke Kamerfrac
tie heeft by monde van den heer Aal-
fcerse de hand der verzoening van mi
nister Colijn gegrepen en stevig ge
drukt. Het woord van den leider der
grootste Kamerfractie heeft ons niet
teleurgesteldhet was, by alle open
hartige critiek op z. i. betreurenswaar
dige fouten van het kabinet en vooral
de minder-gelukkige taktiek van den
minister-president een gaaf aanbod
van steun en medewerking.
De woorden, waarin deze bereidwil
ligheid tot uiting kwam, waren voor
geen tweeërlei uitleg vatbaar. Eerst,
midden in zijn redevoering de verkla
ring, dat wanneer Dr. Colijn op 23 Juli
gesproken had, zooals hij gisteren deed,
er geen conflict ontstaan zou zijn.
Daarna, aan 't eind de belofte: wij
wachten op de daden van dit kabinet;
met de voornemens zijn wij het eens,
over de wijze van uitvoering, het tempo
en de geest, waardoor de maatregelen
gedragen zullen worden, is natuurlijk
verschil van opinie mogelijk, maar zoo
veel onze verantwoordelijkheid jegens
ons volk en jegens God het toelaat,
beloven wij aan de Regeering onze
trouwe steun.
De woordvoerder der Roomsch-Kath.
fractie ging zelfs nog verder. Dr.
Colijn had bij alle welwillendheid in
Zijn verklaring niet nagelaten op een
moeilijk punt te wijzen: het aantasten
van de hoofdsom der vaste lasten. Ook
op dat onderdeel stelde Mr. Aalberse
hem gerust. In tegenstelling met velen
in zijn partij en in de Roomsch-Kath.
pers gaf de leider te verstaan, dat ook
hij zeer huiverig is voor dit experi
ment; al is hij van meening, dat aan
de noodzakelijkheid wel eens niet ont
komen kon worden.
En daaraan werd nog toegevoegd,
dat hij het systeem-Brüning zeker niet
in alle opzichten navolgingswaard
vond. Hiermee is dit punt volkomen
opgehelderd.
Wie nog mocht twijfelen aan de
betere verstandhouding tusschen het
Kabinet en de Roomsch-Kath. Kamer
fractie, die behoeft slechts kennis te
nemen van de bittere verwijten, welke
de heer Albarda deed hooren. Volgens
hem hebben Mr. Aalberse en de zijnen
volledig gecapituleerd voor Colijn en
hij beijverde zich om aan te toonen,
dat het nieuwe Kabinet niets nieuws
brengt; alles wat Dr. Colijn gisteren,
als uitwerking van Troonrede en Mil-
lioenennota toezegde, was voor 1 Juli
reeds toegezegd.
De grimmige toon, waarop de heer
Albarda over de Roomsch-Kath. frac
tie sprak, welke hij het beeld van Sim-
son met afgesneden haar voorhield en
de gevangene van Colijn noemde, zegt
genoeg over de houding der grootste
fractie, die tot Albarda's ergernis wei
gerde een Kabinet te vormen met de
sociaal-democraten. En niet zonder
hoovaardij wees de heer Albarda er op,
dat zijn partij nu reeds de hoofdpunten
van een schitterend welvaartsplan
heeft aangegeven en dat dit gedegen
program binnen enkele weken in zijn
geheel den volke geopenbaard zal wor
den.
„Rijkelijk laat"; hebben we onlangs
geschreven en de roode pers heeft
daarop geantwoord, dat zulks komt,
omdat dit plan zoo ernstig door de
knapste koppen bestudeerd en in elkaar
gezet wordt. Wij zouden er meer vidu-
tie in hebben, ^ls het aan de practijk
getoetst was.
Een merkwaardige uitspraak deed de
heer Albarda en de minister-president
zal daarover zeker het zijne zeggen.
Waar, zoo luidde de vraag, welke min
of meer rechtstreeks tot minister Gelis-
sen gericht werd, wilt ge afzet van
uw industrialisatie-voortbrengselen vin
den, als de koopkracht van ons volk
niet verhoogd wordt?
Een wijze vraag, doch waarop aller
eerst de heer Albarda het antwoord
moet geven. Want als Dr. Colijn aan
deze moeilijkheid herinnert, dan zegt
de sociaal-democraat, dat we nu ge
noeg hebben van deze sombere klan
ken.
Maar, hoe komen zij dan aan ver
hoogde koopkracht? Wel, door werk
verruiming op groote schaaldan
wordt er immers geld uitbetaald en dit
kan weer uitgegeven worden.
De methode is bar eenvoudig; maar
de vraag rijst, of dan de inflatie, waar
tegen de heer Albarda zoo ernstig
waarschuwde, niet voor de deur ligt.
Want, dit moet gezegd, dat de gave
gulden gisteren 'n goede beurt maakte.
We zullen er wel meer van hooren,
want Mr. Aalberse deed Dr. Colijn in
stantelij k de vraag, waarom de Regee
ring begin Augustus geen maatregelen
genomen heeft tegen de goudexport en
het kon de weerslag daarop zijn
de heer Albarda wilde er niet veel van
zeggen, maar hij zou de gulden niet
willen beschermen door een uitvoerver
bod, want dan zou het middel erger zijn
dan de kwaal (terecht), doch hij acht
te wel meer controle op de afgifte noo-
dig. Immers, zoo redeneerde hij, we
kunnen het goud wel eens noodig heb
ben om goederen te koopen en dus mag
het thans niet voor speculatieve doel
einden gebezigd worden.
De heer Albarda liet ook nog een
waarschuwing hooren aan 't adres van
hen, die uit de gulden vluchten om zich
zelf veilig te stellen. Mocht het onver
hoopt tot devaluatie komen, dan zal de
Regeering wel maatregelen weten te
nemen om de koerswinst in de rijks
schatkist te doen vloeien.
Neen, de sociaal-democraten denken
er niet aan om het kabinet-Colijn te
steunen; ze zijn bitter teleurgesteld, dat
de roomsch-katholieken het roode wel
vaartsplan niet willen overnemen;
maar het is als een overwinning van
het kabinet te beschouwen, dat de lei
ders der grootste fracties zonder reser
ve de goudpariteit van de gulden ver
dedigden.
De roomsch-katholieken kunnen er
op rekenen, dat zij de eerste weken en
maanden door de roode pers met
schimpscheuten achtervolgd zullen wor
den; maar zij zullen zeker de les van
den heer Albarda ter harte nemen, dat
wie, ook in normale, maar vooral in
abnormale tijden als nu, een ministerie
tot aftreden dwingt, verzekerd moet
zijn onmiddellijk met een nieuw kabinet
te kunnen optreden. Want, zeer terecht
voegde hij er aan toe: thans, in tijden
van nationale, maar vooral ook inter
nationale spanning, kan ons land geen
lange ministerscrisis verdragen.
Zou minister Colijn dit antwoord
niet kunnen geven op de vragen, wel
ke Mr. Aalberse tot hem richtte in
verband met de spoedige oplossing der
laatste crisis?
Veel werd over 't ontstaan en ver
loop daarvan niet gezegd. Mr. Aalberse
meende, dat Dr. Colijn ze geforceerd
heeft; de heer Albarda betoogde, dat
de Roomsch-Katholieken toch wel wis
ten, wat ze deden en meer dan één
spreker stelde in dit opzicht vragen
aan den minister-president; vooral
over de oplossing.
Wanneer de minister daarop geant
woord heeft, komen wij er, zoo noodig
op terug. Voor heden was het er ons
vooral om te doen om te constateeren.
dat de zoen getroffen en de samenwer
king, in een sfeer van vertrouwen,
hersteld is.
Geestdriftige ontvangst van de
beide Vorstinnen
Bezoek aan het Diaconie-
Weeshuis
Reeds vroeg in den morgen bereidde de
hoofdstad zich vandaag voor op de komst
van H. M. de Koningin en H. K. H. Prinses
Juliana. Allerwegen werden vlaggen uitge
stoken, zoowel van de gemeentegebouwen
als bij tal van particulieren. De Kalver-
straat kreeg haar feestelijke aanblik als al
tijd. Ook het Damrak zette zich in vlag-
gentooi.
Reeds vroeg kwamen groepjes menschen
naar het Damrak en den Dam om zich een
goed plaatsje te verzekeren.
De drukte werd grooter toen verschillen
de detachementen politie verschenen om den
weg van het Centraal Station langs het
Damrak tot den Dam en een gedeelte van
den Dam af te zetten.
De komst van de eerewacht van de ma
rine, voorafgegaan door de marinekapel,
onder bevel van den lt. ter zee te klasse
Zeeman, vormde een nieuwe attractie voor
de steeds groeiende menigte.
Omstreeks half twaalf trokken de nog
ledige koetsen stapvoets naar het Centraal
Station om zich op te stellen voor den uit
gang van de Koninklijke wachtkamer.
Het Oostelijk gedeelte van het Stations
plein was gedeeltelijk door de politie afge
zet. Daar arriveerden tegen kwart voor
twaalf de Burgemeester, Dr. W. de Vlugt.
en de hoofdcommissaris, de heer H. J. Ver
steeg, welke laatste vergezeld was van den
commissaris van politie, den heer C Bak
ker. chef van de verkeerspolitie. Tegenover
den uitgang had zich inmiddels reeds op
gesteld het eere-escorte, dat de stoet zou be
geleiden naar den Dam.
De aankomst
Precies op tijd schoof de Koninklijke salon
wagen langs het eerste perron.
Nauwelijks stond de trein stil of H. M.
de Koningin vertoonde zich aan den uit
gang van het salonrijtuig. Een hartelijk ge
juich van het publiek verwelkomde de beide
Vorstinnen in de hoofdstad. Nadat de Bur
gemeester H. M. had welkom geheeten ging
het gezelschap naar de Koninklijke wacht
kamer.
Kort daarop begon de tocht naar het Ko
ninklijk Paleis op den Dam. Luid gejuich
steeg op toen de stoet zich in beweging
Het Koninklijk rijtuig, waarin de beide
Vorstinnen hadden plaats genomen, werd
voorafgegaan door het eerste gedeelte van
het eere-escorte. Allerwegen was er geest
drift Het hoera-geroep zette zich langs het
Damrak voort. Door Moeder en Dochter wer
den de huldebetuigingen minzaam groetend
beantwoord.
Op den Dam
Op den Dam had zich een groote menigte
achter de politie-afzettingen opgesteld. Om
twaalf uur werd \an het Centraal Station
een teeken gegeven, dat Hare Majesteit was
aangekomen. De e rewacht kwam in 't ge-
en stelde z ch rechts en links van
den ingang van het Paleis op. De commis
saris van politie, de heer Hoogenboom. gaf
zijn laatste orders en aan het hoera-geroep
was reeds te vernc.nen, dat de stoet in aan
tocht was.
Nauwelijks waren Hare Majesteit met
Haar Dochter ten Paleize of de Koninklijke
Standaard werd geheschen.
Toen de rijtuigen wegreden gingen de
deuren, die uitkomen op het Balcon van het
Paleis open en verschenen Moeder en Doch
ter op het Balcon.
Het publiek juichte de Koningin en Prin
ses geestdriftig toe.
Hartelijk wuifde de Koningin, zoowel als
de Prinses de menigte toe. Langen tijd ver
toefden Moeder en Dochter op het balcon.
Toén de vorstinnen zich in hun vertrek
ken hadden teruggetrokken, begon de politie
hier en daar afzettingen in te trekken. Spoe
dig daarop had de Dam weer zijn gewone
aanzien.
Bezoek aan het Diaconie Weeshuis
Even na half drie kwamen de Koninklijke
auto's weer bij het Paleis aan om de Vor
stinnen te brengen naar het. Diaconie Wees
huis der Ned. Herv. Gemeente in de Volke-
rakstraaL
Langs de weg had zich veel publiek op
gesteld, dat allerwege zijn hulde bracht aan
de Landsvrouwe en Haar Dochter.
Om ongeveer vier uur arriveerde de Ko
ninklijke stoet voor de hoofdingang van het
weeshuis.
Aan den hoofdingang werd H.M. ontvan
gen door den voorzitter en den secretaris
van het bestuur, de heeren R. Willemze en
E. v. d. Veen, benevens den directeur, Drs.
J. F. Haeck.
In de vestibule van het gebouw boden de
weeskinderen Diewertje Kuyl en Wijnand
van Gaaien resp. aan de Koningin en de
Prinses bloemen aan. waarvoor beiden har
telijk dank zegden.
Hierna werden eenige afdeelingen van het
weeshuis bezocht
Na dezen rondgang door het gebouw bega
ven Hare Majesteit en de Prinses zich naar
de Bestuurskamer, waar do thé werd ge
serveerd.
Door den voorzitter van het bestuur, den
heer Willemze, werd Hare Majesteit dank
gebracht voor het bezoek.
Tijdens het verblijf in de bestuurskamer
hebben alle kinderen zich van hun afdee
lingen naar de hall van het gebouw bege
ven.
Langzamerhand is het kwart voor vijf
geworden en breekt de tijd van vertrekken
aan. Toen de vorstelijke personen zich naar
de uitgang begaven, zongen de kinderen
Haar toe: „De Heere zegene en behoede U".
zich zeer ingenomen met hetgeen men Haar
Bij het vertrek verklaarde Hare Majesteit
had laten zien. Zij prees de inrichting van
dit nieuwe gebouw.
Toegejuicht door een groote menigte, werd
hierna gereden naar den Dam. waar men
omstreeks 5 uur arriveerde.
HET LANDBOUWCRISISFONDS
Tekort over 1935 5.000.000.—
In verband met verschillende
berichten, welke in de pers zijn
gepubliceerd, als zou liet Land-
bouw-Crisisfonds voor het dienst
jaar 1935 vermoedelijk een tekort
van meer dan 30 millioen gulden
hebben, wordt ons van bevoegde
zijde medegedeeld, dat deze be
richten onjuist zijn. Het tekort
voor het jaar 1935 wordt geschat
op niet meer dan 5 millioen gul
den. Nagegaan wordt of het mo
gelijk is dit tekort alsnog te ver
minderen.
Ten aanzien van de begrooting
van het Landbouw-Crisisfonds
voor het jaar 1936 mag vertrouwd
worden, dat maatregelen genomen
zijn, waardoor het tekort, waar
mede het jaar 1936 wellicht zal
worden begonnen, over dat jaar
niet meer zal aangroeien.
VERHOOGDE HEFFING
OP BENZINE
Met een halven cent per Liter
Bij de Tweede Kamer is ingediend
een wetsontwerp tot financiering
van den vermelden bruggenbouw
door verhooging der tijdelijke hef
fing van het bijzonder invoerrecht
op benzine. Voorgesteld wordt de
heffing te brengen van f 8.op
f 8.60 per 100 kg. Hiervan zal een
verhooging van den benzineprijs met
een halven cent per Liter het gevolg
zijn.
Nadere bijzonderheden treft men
aan op pag. 9.
De Karteeringsvliegtuigen
Startklaar voor Bangkok
Zoo juist vernemen wij» dat de drie
De Havilland Dragon-vliegtuigen
te Rangoon startklaar staan voor
het vertrek naar Bangkok. Zoodra
de commandant de weersomstandig
heden gunstig acht, zal de reis wor
den voortgezet. Mogelijk zijn de
machines al onderweg. Het wach
ten is echter nog op het officieele
bericht van vertrek. De bemanning
van de P.H.A.K.V., die in de
omgeving van Bassein een noodlan
ding moest maken, is thans weer
geheel op verhaal gekomen van de
ondervonden emoties. Met goeden
moed wordt de tocht voortgezet.
De komende belastingverhooging
Het eerste adres aan den Ministerraad
De Ned. Mij. voor Nijverheid en Handel
heeft een adres verzonden aan den Minis
terraad waarin het Hoofdbestuur als zijn
meening kenbaar maakt, dat onder de hui
dige omstandigheden de aandacht voor al
les moet worden geconcentreerd op verbete
ring dei economische toestanden. Vnor w*t
de financieele geste betreft, zal verminde
ring van het tekort op de begrooting moeten
worden nagestreefd door verdere verlaging
der uitgaven, maar zal het middel van be
lastingverhooging thans niet meer met kans
op succes in practijk kunnen worden ge
bracht. behalve in bijzondere gevallen (als
de belasting op buitenlandsche plezierrei
zen). Verlaging van belasting wordt thans
een politiek geacht, waartoe de omstandig
heden dwingen.
Mevr. Scheepmakers-Zwaan
vermoord
De dader gearresteerd
Het motief was roof
MALANG, 26 Sept. (Aneta). De tachtig
jarige weduwe ScheepmakersZwaan een
schoonzuster van wijlen luitenant-generaal
Heutz. waaromtrent op 21 September
werd eemeld, dat zij dood in bed werd aan
getroffen. en e aanwijzingen waren, dat de
dood mogelijk op gewelddadige wijze zou
zijn veroorzaüit, blijkt inderdaad te zijn
vermoord.
De dader, een bij het slachtoffer in
dienst zijnde koelie, is gearresteerd en
legde een volledige bekentenis af. Het
motief was roof.
De buit bedraagt 16.
De gearresteerde bekende de dame te heb
ben gewurgd.
Mevr. Scheepsmakers-Zwaan leefde zeer
sober op een kleine bloemcnkweekerij. Zi)
was zeer bemind.
Ook de inheemsche wereld is zeer onder
den indruk van het gebeurde,
MUTATIES BIJ DE MARINE
Bö beschikking van den Minister van Land-
>uw en VlsscherU Is. aan mej. E Avenarlus.
irvol ontslag verleend als tijdelijk leerares
in de R(jkstulnbouwwlnterschool te Nijmegen
Is benoemd tot tijdelijk leeraar aan die
ihooi A. A. Courtens aldaar.
AUDIëNTIES
De gewone audiëntie van den Minister van
Financiën zal op Maandag 30 September niet
plaats hebben.
Systeem HANDWERK
Doen U prettiger
loopen door buig
zamer onderwerk
zonder spijkertjes1
Voornaamste Nieuws.
Dit nummer bestaat uit TWEE bladen
BI' t
De Koningin en de Prinses zijn heden bi]
hun bezoek aan Amsterdam hartelijk ver»
welkomd.
De gernchten over het groote tekort vatf
het Landbouwcrisisfonds worden tegenga
sproken. 1
Blz. 2
De Negns trekt zijn troepen 30 K.M. terng
ter vermijding van grensincidenten en ver
zoekt den Volkenbond een waarnemer naax
Abessynië te zenden.
Vergadering van de Gemeenteraad vaat
Amsterdam.
Blz. 3
De Geref. Zendingsbond heeft te Utrecht dg
algemeene vergadering gehouden.
Morgenmiddag wordt te Znidlaren het
Noorder Sanatorium geopend.
De gevolgen van de Noordwester. Vier
mannen verdronken a-n de Friesche kust.
Doodelijke tram- en auto-ongelukken door
den storm. Verschillende schepen vergaan
of in nood. Tal van vernielingen door de
storm te Gramsbergen, Dalisen, Kampen en
Zwolle.
Bij ein autobotsing in Limbnrg zijn
twaalf menschen gewond.
Blz. S
Het conflict in de Wollenstoffen-Indn- -
strie te Tilburg is thans bijgelegd: het werk
Is heden hervat.
De marine-manoeuvres bij Den Helder.
De legeroefeningen in Gelderland.
Blz. 8
Ingediend is een wetsontwerp, vaststel
lende de begrooting van het verkeersfonds
voor 1936.
Tot financiering van de brnggenbouw
wordt in een ingediend wetsontwerp voorga
steld een tijdelijke heffing op benzine in te
voeren.
Rott. Ond. Mij v. Levensverz,
Diergaardelaan 39 Rotterdam
Lijfrenten tegen koopsom
■I AGENTION GEVRAAGD
20 pCt. KORTING
CHEM. REINIGEN en VERVEN
JAPONNEN
MR L. A. DONKER TWEEDE KAMERLID
De voorzitter van het Centraal Stembureau
heeft in verband met het niet aannemen van
zijn benoeming tot lid der Tweede Kamer
door den heer A. B. de Zeeuw, in diens
plaats benoemd verklaard Mr LA.Donker
te Rotterdam.
