MAANDAG 9 SEPTEMBER 1935 ÏTWEEDE BLAD PAG. 5
Land- en Tuinbouw.
Het intern. Botanisch Congres
Factoren voor celgroei
De Zuiderzee in siudie
Op het Internationaal Botanisch Congres ie
door Prof. Dr. F. K g 1 te Utrecht een le
zing gehouden over: „Chemische onderzoe
kingen over plantaardige groeistoffen", waar
bij o.m. er op gewezen werd, dsfc de onder
zoekingen van de laatste jaren aangetoond
hebben, dat de verschillende stadia van den
celgroei der plant onder invloed van bepaalde
groeistoffen geschieden, welke ten deele tot
de phytohormonen moeten worden gerekend.
De celstrekking wordt door de auxinen gere
geld. Een andere groep van groeistoffen
treft men aan in de z.g.n. „bios"-factoren en
deze schijnen vooral den plasmagroei te be
vorderen.
Een van deze fackoren, biotine, is in het
laboratorium van spreker na een driemillioen-
voudige con""T>t"r.tie uit eierdooiers in ge-
kristaliseerden vorm verkregen. Biotine komt
in de natuur zeer verbreid, maar steeds slechts
in zeer geringe hoeveelheden voor. Twee an
dere biosfactoren zijn in het laboratorium van
Lash Miller in Toronto geisoleerd. Een vier
den factor heeft men in aneurine, het anti-
neuritische vitamine (BI), waarvan R. J.
William in Oregon de beteekenis voor den
groei van gist geconstateerd heeft.
Door Prof. Dr. L. G. M. Baas Becking
te Leiden werd gesproken over: „De Zuider
zee in verleden, heden en toekomst".
Spr. behandelt de peolo" he en de recen
te geschiedenis van de Zv :ee. In onge
veer haar tegenwoordigen vorm bestaat ze
iets meer dan zes eeuwen.
Er kwamen verscheidene half—endamen
(near-endemics") in de Zuiderzee voor. Daar
van hebben er enkele het veranderingsproces
dat langs exponentieelen weg plaats vond,
overleefd. Tegenenwoordig bevat het- IJsei
nteer gemiddeld ongeveer 6S0 mgr. chloride
per liter, enh et slot van het verzoe
tingsproces mag worden tege
moet gezien in het voorjaar van
1937 (18640 mgr. chloride per 1.).
Voorts worden behandeld de veranderingen
in de ionen-verhoudingen in het water.
Het tegenwoordige meer is eutrooph.
Phosphaat en silica zijn in zeer groote
hoeveelheden aanwezig, nitraten en am
monia in voldoende hoeveelheid om de
uitgebreide bevolking te kunnen onderhou
den. Het meer blijkt in groote mate geiie-
reerd te zijn; zelfs tot bij.den bodem is
er weinig of geen gebrek aan zuurstof.
Geschetst wordt de verandering in plank
tonbevolking tijdens het verzoctingsproceis.
De Zuiderzee-krab en de Zuiderzeediatomee
leven er nog in groote hoeveelheden. Van de
oorspronkelijke vischbevolking hebben de aal,
de stekelbaars en in het bijzonder de spie
ring de verandering overleefd; ook zeehonden
en eendenmoseels komen nog voor.
Daar het ondiepe water voortdurend be
wogen wordt en daardoor veel slik bevat,
laat het buitengewoon weinig licht door.
Het doordringen van het hoogerdrijvende
zoet water naar beneden wordt ernstig belem
merd door het „zout—conservatisme" van den
bodem. Meer dan 3 jaren na de voltooiing van
den afsluitdijk, bevat het eiland. Urk, dat
slechts ongeveer 700 M. lang-is, iiog groote
hoeveelheden zout.
In de toekomst zal het IJselméer waarschijn
lijk een binnenzee worden, met een toenemen
de hoeveelheid littorale waterflora en -fauna
en een vischstand welke zal afhangen van de
verzoeting van de bodemlagen en van de
ontwikkeling van de sub-aquatische weiden.
DE HEFFING OP GRAAN EN DE
MELKVEEHOUDERIJ
De drie centrale landbouworganisaties heb
ben zich telegrafisch tot den Minister van
Landbouw en Visscherij gewend, met een ver
zoek, waarin zij, gezien de ministerieele be
schikkingen d.d. 30 Augustus, betreffende
verhooging van monopolieheffingen op granen
en derivaten daarvan, er op aandringen on
verwijld maatregelen te nemen, waardoor aan
de zwaar getroffen melkveehouderij volledige
compensatie wordt verleend.
MONOPOLIEHEFFING
Oliehoudende zaden enz.
Gelet op de ministerieele beschikking van
30 Augustus j.L, deelt de Stichting Nederland-
sche Meel Centrale mede, dat naar aanleiding
van het in sub I van bedoelde, beschikking ge
noemde bedrag ad 50 cent per 100 K.G. vee
voeder, de prijsverschillen bij invoer van tot
veevoeder verwerkte oliehoudende zaden, pitten
en noten als volgt zijn vastgesteld:
Inklaring van 9 September 1935 af tot en
met 30 September 1935: voor lijnkoeken 50 c.,
voor sojaschroot 30 c., voor grondnóotkoeken
40 cent, voor grondnootschilfers 60 c., voor
kokoskoeken 85 cent, voor Ned.-Oost-Indlsche
kokoskoeken 50 cent; voor sesamkoeken 50 c.
voor tot andere soorten veevoeder verwerkte
oliehoudende zaden, pitten en noten 50 cent.
Inklaring van 1 October 1935 af tot en met
31 December 1935 resp. 60 c., 40 c., 40 c., 75
c., 95 c., 60 c., 50 c. en 50 c. Indien men «.ijn
import op verderen termijn nu reeds wenecht
vast te leggen tot bovengenoemde prijsver
schillen, gelieve men zich daarover met de
Ned. Meel Centrale te Den Haag in verbinding
te 'stellen.
DE GROOTSTE DRUIVEN-AANVOER
VAN HET SEIZOEN
In de laatste dagen der vorige week ia de
aanvoer van druiven aan de Westlandsche vei
lingen enorm toegenomen. In de koude kassen
werd de oogst met kracht aangevangen, *.n
vele duizenden kilo's druiven vloeiden het
Westland uit.
De veiling Naaldwijk had Vrijdag de groot
ste aanvoer van het seizoen, n.l. ruim 60.000
kilo druiven. Vanzelf sprekend, werkte een en
ander ongunstig op de prijzen, die snel daal
den. Zoo werd voor de Alicante druiven tot
plm. 21 cent betaald, terwijl de soort Franken-
thaler zelfs beneden 20 cent daalde. De ver
wachtingen voor de toekomst zijn dan ook wei
nig hoopvol te noemen.
INMAAKKOOL.
Prijzen vastgesteld.
De zuurkoolfabrikanten en de organisaties
der tuinders zijn tot overeenstemming geko
men inzake een prijsregeling voor de witte
kool, bestemd voor zuurkool. Er zal f 1.25 per
100 K.G. voor worden betaald als minimum
prijs, terwijl 10 cent zal worden ingehouden
ter vorming van een fonds voor die partijen,
die onverhoopt geen kooper zouden kunnen
vinden.
PRIJSREGELING VAN DRUIVEN.
Door de immer dalende prijzen van de
druiven wordt de toch al zoo groote nood in
de Westlandsche culturen nog vergroot en
men vreest het ergste.
Daarom wordt in do kringen van de belang
hebbenden overwogen om tot eeri prijsregeling
te komen voor de z.g. koude druiven. Men wil
n.l. de minimumprijs voor druiven, thans 10
ct. per K.G., verhoogen tot 15 ct. per K.G.,
en daarboven een heffing berekenen. Het
gevolg hiervan is dus, dat aan de veilingen
de druiven niet beneden een zekere prijs per
kilo kunnen worden verkocht. Van de voor
export gekochte druiven wordt deheffing
gerestitueerd. De opbrengst van deze heffing
v: ordt op de eerste plaats gebruikt voor het
tegen den vergoedingsprijs van 10 ct. per kilo
uit de markt nemen van de druiven, welke op
de veiling doordraaien en vervolgens, al naar
gelang van het uiteindelijk nog beschikbare
saldo, voor het uitkeeren van een toeslag op
de ter veiling aangevoerde en voor de con
sumptie goedgekeurde druiven.
Bedoeling is op deze wijze een algeheele
prijsinstorting en daarmede een bedrijfs-
ruineering te voorkomen.
Schoolnieuws.
JUBILEUM GEREFORMEERDE
KWEEKSCHOOL AMSTERDAM
DRUKBEZOCHTE
RECEPTIE
In de feestelijk versierde gymnastiekzaal
van de Geref. Kweekschool te Amsterdam,
aan de Dintelstraat ,is Zaterdagmiddag een
drukbezochte receptie gehouden, waar on
derscheidene vrienden het bestuur, hebben
gecomplimenteerd met het gouden feest.
Een der eersten, die kwam gelukwen-
schen, was mr dr S. de. Vries C.zn. de
pas afgetreden Haagsche wethouder
voor Sociale Zaïken. Met den mede aan
wezigen heer N. van Rooyen, gepensio
neerd hoofd eener. Geref. School te Am
sterdam, vormde hij het eerste tweetal
onderwijzers, door de Kweekschool in
dertijd afgeleverd.
Daarna volgden afgevaardigden van het
Geref. Schoolverband (vertegenwoordigd
door de heeren Dr C. Bouma, van Den Haag
en J. Nauta, van Amsterdam); Chr. Natio
naal Schoolonderwijs (door Ds T. Ferwerda
van Amsterdam). Voorts zagen wij verte
genwoordigers van de Unie van Chr. Onder
wijzers en van eenige Amsterdamsche
schoolvereenigingen; ook bekende school
mannen uit de hoofdstad aks dr J. W.: Kol-
kert Jr, directeur van de Chr. H.B.S. aan
de Moreelsestraat, die volgende week. met
zijn school in het zilver staat. Verder mr G.
H. A. Grosheide en prof. dr A. Goslinga n&-
mens het Geref. Gymnasium; de heer A. B.
Roosjen voor de Herv. Kweekschool en den
Bond van Prat. Chr. Kweekscholen.
Tijdens de receptie zongen de leerlingen
van de Kweekschool, onder leiding van defi
heer J. Deutekom, een toepasselijk lied,
waarna zij een fraaie bloemenhulde aan
boden.
Mr H. Hangelhroek sprak namens de
„Unie, een School met den Bijbel" en den
Schoolraad; prof. mr V. II. Rutgers bood
zijn gelukwenschen aan; de Kerkeraad van
de Geref. Kerk van Amsterdam bij mpnde
van Ds S. G. de Graaf; 400 oud-leerlingen,
vormende de Vereen. „Ouwe Get.rouwefi",
vereerden het bestuur een prachtig bloem
stuk; mej. van der Griek was hierbij de
welsprekende vertolkster van aller gevoe-
Van dc autoriteiten noemen wij wethou
der Boekman en den heer 't Hart, inspec
teur voor het Kweeksohoolonderwijs.
De heer R. Vonema heeft het bestuur een
mooi geïllustreerd gedenkboekje aangebo
den, waarin de toespraken van de sprekers
in de jubileumsauienlkomst zijn opgenomen,
alsook personalia. Vermeldenswaard is nog
de toespraak, waarmede prof. dr J. Wolljer
op 31 Aug. 1SS5 de lessen opende.
ONDERWIJSBENOEMINGEN
Tot leeraar in de Staatswetenschappen aan
de Chr. H.B.S. te Alphen aan den Rijn is be
noemd de heer C. J. Graafland Jr. te
Rotterdam. 1
En tot leerares in de Eng. taal Mej. A, J.
C. Lakerveld de Heus, leerares aan het
Herv. Lyceum te Amsterdam.
Tot tijdelijk onderwijzeres aan dé Groen
van Prinstererschooi te Vlaardingen is be
noemd Mej. P: Th. v a n B a ai n.
SCHOOLDAG TE HEERENVEEN
De scholendag die elk jaar te Heerenveen
pleegt gehouden te worden van voorstanders
van het Chr. onderwijs, zal dit jaar plaats
hebben op Woensdag 11 Sept. a.s. te 2 uur in
het Posthuis aldaar. Als sprekers zullen op
treden de heeren A. J a n s e, hoofd der Chr;
school te Biggekerke, met het onderwerp:
„Het genadeverbond en onze scholen" en Ds.
M. v. Grieken, Ned.Herv. predikant te
Rotterdam en voorzitter van de Ver. voor
Chr. Nat. schoolonderwijs, met het onder
werp: „Het Chr. onderwijs, zijn zegeningen
en zijn zorgen."
Schooldag te Voorschoten
Op den Rijnlamdschen Sdhooldag te Voor
schoten op Donderdag 12 Sept. a.s. zullen
D.V. spreken: de heer II. W. Tilanus, lid van
de Tweede Kamer en secretaris ven den
Onderwijsraad des namiddags te 3 uur in het.
gebouw van Christelijke Belangen aan de
Wijngaarden laan over: „Het. nieuwe hezuini-
gingsontvverp''; Ds G. B. Westenbung, Ned.
Herv. predikant te Den Haag zal spreken
over: ziel van het kind"; Ds F. C. Meijs-
fcer, Geref. predikant, te Rotterdlam, over:
„De eeuw van het kind en de Vader der
eeuwigheid".
De beide laatste sprekers treden op In de
Ned: Herv. Kerk, aanvang 's avonds te 8 uur.
De toegang is voor sc/hodlbestuireii uiit
„West-Rijnland", onderwijzers en belangstel
lenden alle drie ikeeren. vrij.
Tijdens de druk bezochte receptie ter gelegenheid van het vijftigjarig bestaan van de Geref. Kweekschool te 'Amster
dam. Op de voorste rij het bestuur der jubileerende Kweekschool, v. I. n. r. de heeren Prof. Dr. J. Waterink, B. C.
Hamer, Mr. H. Bijleveld, Dr. C. Tazelaar, H. J. Bijlev&ld, H. J. Dane en R. Venema..
Paardenkeuring te Zettenl waar 'n groo te fokpaar den-demonstratie qfa concours-hippigue veel belangstelling trokken.
Het 20e jaarverslag van de Ver. tot
jev. van Chr. opvoeding en onderwijs voor
blinde kinderen en jongelieden, korter ge
zegd; „Bartimeürs" te Zeist,
De militaire attache's leggen -na de manoeuvres in Champagne een krans
op het oorlogs-gedenkteeken te Reims
BEGRAFENIS H. BIJMA
ROFFELRIJMEN
Onder groote belangstelling heeft Zaterdag
te Apeldoorn de begrafenis plaats ge
had van den heer H. Bijma, rustend hoofd
eener Chr. school te Smilde.
Bij de talrijke aanwezigen merkten we o.a.
op den voltalligen kerkeraad der Geref. Kerk
te Apeldoorn, afgevaardigden van de Zen
dingscommissie, van de A.-R. Kiesvereen,
Apeldoorn-Noord, van de Evangelisatie-com
missie, van de afd. Apeldoorn der Ver. van
Chr. onderwijzers, de heeren G. Veenstra en
J. Mostweren, resp. voorzitter en secretaris
van het schoolbestuur te Smilde, benevens
de heer A. Kunst, hoofd der Chr. school te
Smilde.
Ds. J. R. Goris, die het woord voerde
namens den kerkeraad, het Centraal Copiité
voor Evangelisatie en de Zendingscommissie,
schetste den overledene als een man van
groote minzaamheid en vriendelijkheid, die
op liefelijke wijze de blijde boodschap des
Evangelies bracht, maar ook toornen kon
wanneer de eere zijns Gods werd aangerand,
als een man van groot geloofsvertrouwen,
bezield met brandende begeerte anderen
voor Christus te winnen, ook degenen, die
van het Evangelie nog niet hoorden, vandaar
zijn ijver in de Zehdingscommissie.
Met een woord van troost aan de familie
en de heenwijzing naar de roepstem, die ook
van dit sterven tot allen uitgaat, eindigde
spreker.
De heer J. ten Hope, sprekende namens
de A.-R. Kiesvereeniging, gaf te kennen, dat
er met den heer Bijma is heengegaan een
man van rijke levenservaring en groote ge
loofskracht, een stoere calvinist en trouw be
lijder, die door woord en daad een voorbeeld
voor de jongeren was.
Namens de Geref. Schoolvereen. te Smilde
sprak de heer Kunst, die wees op de benij
denswaardige gaven van den overledene, uit
komende in het spreken en bidden. Spreker
schetste hem als een uitnemend geschikt
ouderling, toegewijd evangelisatieman, die
door zijn onwrikbaar geloof een stempel op
zijn leven zette, en als uitnemend onderwij-
De plechtigheid werd besloten, nadat een
schoonzoon van den overledene voor de be
langstelling had bedankt, met het zingen van
den lievelingspsalm van wijlen den heer
Bijma: „Prijs den Heer met blijde galmen".
Als een bijzonderheid kunnen we nog mee-
deelen, dat in de dagen, dat wijlen de heer
Bijma onderwijzer te Kampen was en de
huidige minister-president dr. C o 1 ij n en
generaal Duijmaer van Twist aldaar
hun militaire opleiding ontvingen, de kamer
van den heer Bijma de plaats was waar laatst
genoemden uit het drukke kazerneleven me
nigmaal een toevlucht vonden.
Het klappenrecht op school
Op de hem eigen, gezellige wijze, vertelt
do heer H. J. van W ij 1 c n in „De School
met den Bijbel" hoe hij denkt over (en ken
nis gemaakt heeft met) de zintuig-elijk waar
neembare tuchtoefening. Dat nooit gesla
gen zou mogen worden, adat hij een dwaas
heid, sterker: een goddeloosheid. „Men ver
sta mij wel, ik wensch niet het klappenredht
voor elk onderwijzer, maar voor de school
ais gèheel, naar regelen, in hoofdzaak door
het Bestuur te stellen.
„Toen mij dan ook als hoofd der op te
ridhten school in Amsterdam (later: Keizers
gracht 41) ter teekening werd voorgelegd eer
instructie, waarin o.m. lichamelijke tuchti
ging werd verboden, heb ik die onderteeke-
ning geweigerd. De school moet het klap
penrecht hebben, het goede klappenrecht,
wat insluit het verbod van alle mishandeling
en wat daarop lijkt".
Het historisch gedeelte van het artikel is
volgenderwijs verlucht met een persoonlijk
feit:
„Klappen geven was in ons oog een soort
natuurrecht van onzen meester. Ik heb van
zijn toepassing ruim voldoende genoten, heb
daar maar zelden over geklaagd tihuis. Maar
wèl heb ik thuis geklaagd, geprutteld en
gemopperd, toen ik moest school blijven. Ik
moest de steden van Drente opzeggen (vol
gens het oude lijstje uit de dagen van de
Republiek): in plaats van Assen, Meppel
Coevorden, zei ik hij ongeluk: Assen, Mep-
peil, Kromme kneppel. Gelach! Vonnis: 300
keer schrijven: Assen, Meppel, Coevorden.
Na schooltijd. Toen heb ik geklaagd': ik wou
van school af. Was dat doen: de vrinden
waren 't veld in en inhalen was onmogelijk.
Zoo'n vrijheklSberooving, dat was erg; daar
verdwenen al de klappen op rug en hoofd
bij in 't niet. Zoo'n klap was een contante
verrekenin: kort, krachtig, goed".
Nijverheidsonderwijs
AANVAL OP EXAMENS
In het tijdschrift „Valckoogh geeft dr.
J. Moorman te kennen, dat hij ter bezui
niging ideëel en materieel ehkele exa
mens finaal zou willen afschaffen. Te weten:
lste. De overgangsexamens. Een leeraar, of
onderwijzer, die na een vol jaar nog een exa
men noodig heeft om te zien of' zijn leerling
over kan, deugt eenvoudig niet.
2de. De toelatingsexamens. Een hoofd van
een school, dat niet beoordeelen kan, of een
Jeerling geschikt is nog verder te studeeren,
deugt ook niet. Toen de middelbare school
op „verklaring" aannam, bleven er niet meer
zitten, dan; toen ze weer ging examineeren.
3de. De eindexamens. Een college van
leeraren moet, na een leerling vijf meest
al zes jaren gehad te hebben, weten of
die leerling een einddiploma verdient. De
consequentie van het schoolexamen is: ver
dwijnen van dat
Examens
Heeth'Uis, Hengelo; R. R. de Groot, Groningen;
C. den Hartog, Leerdam: H. M. van Hatteim eii
R. A. v. d. Gi essen, Rotterdam; F- do Haan
Franeker: J. C". Hendricks, Vijlen Vaals; E. j'.
Geurts, Laren: J. Fix, "Wilsum bij Kampen; F.
de Haan, Waalwijk; C. Geertsima. W-olvega; S
Geerbsma. Ureterp: W. v. 4 Heide. Den Haag;
P. Groenendijk, Rotterdaim; G. P. Ham. Harlin-
gen; C. Groenendijk, Bodegraven: T. Gro-en-en-
berg. Gormohem; C. Francke, Sluis; H. van Ette-
hoven, Hilversum: H. J. de Flart. Den Helder;
J. H. Heideman, Oldenaaal; P. Gerritsen, En
schedé; W. Glastra; Beest era waag; B. de Graaf,
Spijkenisse; L. Hamhuis, Hardenbe.ng; J. Th.
S. van Hal, Lengel; R. Heeling, Gees; A. de
Haan, Rotterdam; P. A. v. d. Harst, Den Haag;
NAJAARSPROEF,
September heeft z'n wagen hoog
Met wolken opgeladen.
Die kruit hij op. een hoop bijeen
Aan 't end der smalle paden
Waar aan de vage horizont
De grauwe heuvelkammen
Te branden staan in laaie gloed
Van late zonnevlammen.
Een dolle bolle bries komt uit
Het westen opgestoken.
De zon is achter angstig zwam
Gebergte weggedoken.
Een blauwe bliksemstraal schiet uit
En onder hol g,edonder
Gaat gansch het wolkenrotskasteel
Met doffe slagen onder
Een losgebroken stormvlaag gilt
En gibbert door de hoornen,
En kletterspetterend begint
De regen neer te .stroomen,
Ontnuchterend de mensch die nog
Van zomer durft te droomenv
September heeft, in klein formaat, f
Een najaarsproef genomen. J
(Nadruk verboden.) «fc- LEO LENS
P. J. Groenendijk. Amsterdam; W. T. Geene,
Dordrecht: A. M. van Gurp, Priincentage; J. fï<
Gillisten, Vijlen Vaals; Th. P. J. de Gier, Haarleaa
wijkenhiauit; F. M. Hoe
de Jong. Siegerswoude; J.' Jonk, Kampen; A<
van den Heuvel, Zevenbergen: J. W. Jongkind,
Haarlem; A. Jonkman, Zwolle; W. Hoving,
Haarlem; W. G. van Keu eden. Alkmaar; A. Ka-
rnerliinge. Aalsmeer; L. M. Kaat, Maasdijk; J. M
A. Homfeld, Helmond: J. Ja.gt, Ter Apel: P. A,
Jansen, Roosendaal; Tj. Holwérda, Soesterberg;
J. Keunmg, Heer HugowaardM. 't Jong, Sohoon
dijk-e; A. Hofman, Vlaardingen; H. Keuter,
IJ muiden; M. ICaanen. Kerkrad»; C. Joffer. Den
Helder. Het gewoon dipl. verwierven: J. A,
Jonkheer, MiddeO.'burg; M. J. Her mens. Breda;
jjm - x. G Heaselimans,
f," van der HeytJt 'Alphen: H. J. Janssen*'
Heerlerheide; L. M. Hautepen, Delft; D van der
Horst, Sch leb roek; W. Jeremiasse, Rotterdam;
W. C Jacobs. Waalwijk; C. J. Hkssel, Kerkrade;
Ph. H. Hollaar, Maassluis; G. A. Hofkes Kat
wijk aan Zee; C. D. Kemp, Trloht; W. S.'-Kieft,
iar; J. <ie Jongh, Middelburg, Afgaw. wer-
VEREENIGING VAN CHRISTELIJKE
ONDERWIJZERS (ESSEN)
In de jongste vergadering van het hoofd
bestuur der Vereen, van Christ. Onderwijzers
(essen) zijn de functies als volgt verdeeld:
J. Hobma, Utrecht, Stadhouderslaan 79, voor
zitter; G. Meima, Groningen, H. W. Mesdag
straat 7a, vice-voorzitter; W. 't Hooft, Goes,
Westwal 28, secretaris; Chr. v. Dijl, Amster
dam, Breedeweg 24, 2e secretaris; D. P. Bot
hof, Ede, Oude Arnh.weg 5, penningmeester;
A. de Jong Ezn., Den Haag, Madoerastraat
17, dir. van het bureau.
