PALMOLIVE
EEN FONGERS
lederen dag moet
of SS*- in contanten worden gewonnen!
DINSDAG 3 SEPTEMBER 1935
TWEEDE BLAD PAG. 5
LEEUWARDEN 500 JAAR
In de roode pers heeft in de vacantie-
woken («van komkommertijd is geen sprake
meer) een polemiek geloopen, welke de
aandacht verdient. Twee roode oud-wethou
ders waren het glad met elkaar oneens over
de richting, welke de sociaal-democratie in
het huidig tijdsgewricht moet inslaan.
De heer Boekman was op bezoek geweest
bij den sociaal-democratischen minister
president Stauning van Denemarken en
juichte diens politiek van autarkie en
landsverdediging van harte toe.
Maar de grijze oud-wethouder Wibaut
moet van deze aanpassing niets hebben:
hij noemt het doodeenvoudig „socialisme,
dat met vacantie is".
1-Iet is dan ook wel heel veel, wat de heen
Boekman van zijn partijgenooten vergt; hij
stuurt met volle zeilen op een democrati
sche volkspartij aan. Vooral ten aanzien
van de landsverdediging schreef hij woor
den, welke goede, aan de historie geklon
ken sociaal-democraten do schrik om 't
hart zullen doen slaan; want: „Wibaut
meent, dat men ook in deze tijd slechts
socialistische politiek voert door voor de
militaire verdediging geenerlei verantwoor
delijkheid te dragen. Hierin verschil
ik volkomen van meening met
h 6 in.'"
Dat is krasser, dan het tot heden gezegd
werd. Want al moge de roode pers elke
dag opnieuw de roomsch-katholieken lok
ken tot een monsterverbond met de verkla
ring: wij zijn tot. groote concessies bereid;
zoo duidelijk heeft zij zich nog niet uit
gesproken over de defensie. Trouwens, wat
moet de partij beginnen met kamerleden,
die nooit iets anders deden dan smalen, op
leger en vloot en wier kracht uitsluitend
bestond in afbrekende critiek?
Dat de orthodoxe Dr. Wibaut van 'deze
nicuw-lichterij niets moet hebben, is te ver
staan. Hij houdt nog steeds aan het oude
ideaal vast.
Op zich zelf is deze polemiek natuurlijk
zeer interessant. Maar ze is meer. Ze houdt
een waarschuwing in voor de sociaal
democratie zelf en voor haar bestrijders.
Voor de partij zelf, omdat zij er eenige
bescheidenheid uit moest leeren. In dat op
zicht hebben we echter weinig hoop. Als
men straks het roer mocht wenden, dan
verklaart men een maand later alle critici
voor achterlijk en kwaadwillig, wanneer
deze er op wijzen, dat men tot voor korte
tijd heel andere sprak.
Het is to hopen, dat de tegenstanders van
de sociaal-democratie meer uit deze poie-
miek leeren. Immers in het laatste artikel
van Dr Wibaut verklaart deze, en, de heer
Boekman stemt er mee in: dat zij toch
eigenlijk dicht bij elkaar staan. De ver
schillen zijn niet zoo groot.
En waarin bestaat de overeenstemming
dan? Dr. Wibaut omschrijft het aldus:
„Voor ons beslist het resultaat, ja; maar
om door de veroverde macht het socialisme
'dichter te naderen. En dusa
J. A. FORTUIJN
Een socialist van de oude garde
Een van de eerste leiders der socialisti
sche beweging in Nederland, was Jan An
ton Fortuyn, die heden 80 jaar wordt.
Geboren te Amsterdam op 3 September
1855, was hij eerst kantoorbediende bij de
rechtspractijk. Reeds op jeugdige leeftijd
bezocht hij de openbare vergaderingen,
welke belegd waren door de Amsterdam-
sche Werkmansbond. Aan de debatten
nam hij dikwijls deel en hij deed zich aan
vankelijk als tegenstander der socialisten
kennen. In 1879 werd hij lid der vereeni-
ging voor Algemeen Stemrecht, waarvan
hij later secretaris en tot 18S4 vice-voorzit-
ter was. Hij sloot zich in 1882 bij de soci
alistische partij aan en was secretaris en
voorzitter van de Amsterdamsche Afdee-
ling. In 1884 noopte zijn öhef hem te kiezen
Tot gisteravond 9 uur
was er gelegenheid een
laatste groet te brengen
aan het stoffelijk om
hulsel van Koningin
Astrid. Tienduizenden
hebben aan dit défilé
deelgenomen. Op deze
foto ziet men een depu
tatie van Belgit
scholen met een krans
op weg naar het paleis.
traden in de groote zaal van het Volkspark
te Amsterdam.
Door de humor en satire die hij in zijn
redevoeringen invlechtte, was Fortuyn een
van de gevierdste sprekers. Hij werd hier
door de aanvoerder van socialistische be
weging in Amsterdam. Onder het oude
kiesstelsel was hij een enkele maal Kamer-'
candiduat.
Toen te Amsterdam op 25 en 26 Juli 1886
het Palingoproer had /plaats gehad werd
Fortuyn gearresteerd en beschuldigd van
opruiing. De Hooge Raad sprak hem, zoo
wel als v. d. Stad, die ook in voorarrest
zat, vrij.
Op 26 Augustus 1894 behoorde hij tot de
oprichters van de S.D.A.P. en werd alzoo
een van de z.g. „twaalf Apostelen".
Spot was steeds Fortüyn's geliefkoosd wa
pen; in later tijd heeft hij zich daardoor
veel vijanden berokkend. Echter kon hij
ook met groote ernst diep op de beginselen
en groote levensvragen ingaan. Zoo herin
neren we ons een openbaar debat tusschen
Fortuyn en wijlen H. Ch. Vegtel, toentertijd
(anti-rev.) lid van Ged. Staten van Zuid-
Holland, dat op zeer hoog peil stond en
werkelijk leerzaam was.
In de S.D.A.P. is hij langzamerhand op
den achtergrond geraakt. Een terugkeerend
zenuwlijden maakte dat hij niet meer voor
de revolutionaire ideeën kon strijden, zoó-
als hij dat in zijn jonge jaren had gedaan.
De veiligheid van het
luchtverkeer
Commissie van. onderzoek geïnstalleerd
- Minister Van L i cl t h de Jeu d o
heeft gistermiddag te Den Haag de
commissie geïnstalleerd, waaraan is
opgedragen een onderzoek in te stellen
naar de mogelijkheid van verhooging
der veiligheid-van het luchtverkeer.
De Minister wees er in zijn toespraak op,
dat wij het aan de slachtoffers van de reeks
ongevallen, welke onze luchtvaart geteis
terd heeft, verplicht zijn met pijnlijke nauw
gezetheid na te gaan, welke leering is te
trekken uit, den pioniersarbeid, waaraan zi;
hun leven hebben geofferd.
In dit verband wil ik niet. nalaten u\i
aandacht te ve,stigen op het reeds elders aan
gegeven denkbeeld tot instelling van een
Raad voor de Luchtvaart n ik zal er prijs
op stellen, ook daaromtrent uw inzichten te
mogen vernemen.
Het vertrouwen, dat men mag stellen in
uw bezonken en rechtvaardig oordeel, L
t waarborg, mijne heeren, tot bevrediging
i de openbare meening, dat voorzooverre
het menscheiijk' vermogen ligt, doeltref-
fende richtlijnen zulllen worden aangegeven
Intusschen dient men zich er rekenschap
an te geven, dat aan het luchtverkeer ge-
areu en dientengevolge ongevallen bljjveu
erbonden zooals aan elk verkeersmiddel
die niet. te ontgaan zijn.
Maar deze wetenschap mag niet afschrik
ken van verdere krachtige ontwikkeling der
luchtvaart, dit wonder van moderne tech
niek, dat zich zulk een belangrijke plaats
in het verkeerswezen heeft veroverd.
Maar bovendien eens per CAO
maand een extra prijs van J «J
loven wij iederen dag een splinternieuw Fongers rijwiel 4a i
De wedstrijd is zoo eenvoudig dat elk kan winnen er is
gelijke, kans voor iedereen. En als U dit verkiest kunt U, in-
plaats van een rijwiel, 35.— contant krijgen 1
Iedereen kent Palmolive zeep. Duizenden vrouwen hebben er
de charme van haar teint, de frischheid en aantrekkelijkheid
van haar fluweelzachte huid aan te danken. Als U nog geen
gebruiker bent van Palmolive zeep, neem dan deze gelegenheid
te baat, om vast te stellen wat zij voor U zal doen.
De regels voor dezen wedstrijd zijn niet moeilijk. Het is alles
zeer eenvoudig: wij willen alleen weten waarom U Palmolive
zeep verkiest. En hiervoor kennen wij deze waardevolle prijzen
toe. Daarenboven, als extra prijs, eens per maand een bedrag
van 500.- voor de beste inzending dier maand.
Voor nadere bizonderheden zie hiernaast. Ga dus naar Uw
winkelier en vul nog heden Uw inschrijf-formulier in. Iemand
moet dagelijks i
^Ga naar Uw winkelier en :>p 3 stukken
Palmolive zeep voor 37'/: ct. Van hem ontvangt
U een inschrijf-formulier met alle bizonderheden.
QSchrijf op dit formulier in 30 woorden of minder
waarom U Palmolive zeep verkiest. Wij
kijken niet naar literaire waarde He beste
idee zal winnen.
iStuur Uw ingevuld formulier naar Palmolive,
Postbus 671, Amsterdam-C., onder bijvoeging
van 3 zwarte banden der Palmolive verpakking.
Het staat ieder vrij zooveel inschrijf-formulieren
te zenden als hij wil. Voor ieder formulier 3
zwarte banden bijvoegen.
:>ok
een FONGERS
Dagelijks: een rijwiel!
Exira prijs: eens per maand, van f 500.-
„van voorspoed, als - <Je verrichtingen van
on:e luchtvaarders ieders bewondering af
dwongen. Laten we thans toonen na dagen
van tegenspoed, de kracht te bevitten, de
verslagenheid, die zich van ons meester
maakte, te overwinnen en met vastberaden
heid de middelen te beramen, die ons zoo
mogelijk behoeden kunnen voor leed als
ondervonden werd.
Vol vertrouwen ieg ik deze taak in uw
handen, mijne heeren, overtuigd, dat uw
beproefde leiding, mijnheer de voorzitter,
daarop het stem nel zal drukken van wei
doordachten 'arbeid, die heilzaam moge zijn
voor hen, die hun loven aan de lucht toe
vertrouwen en voor hen, voor wie dat leven
dierbaar is.
De voorzitter der Commissie, Mr. Dr. D.
A. P. N. Kooien, heeft deze rede van den
Minister beantwoord.
Spreker sprak er daarbij o.a. zijn voldoe
ning over uit., dat. de opdracht, door den
Minister aan de Commissie gegeven, een
wijde strekking heeft. Zelf kan zij haar
arbeidsveld uitzetten en daarin ook/de in
stelling van een Raad voor de Luchtvaart
betrekken.
Zet 'n waker
bij de Baby-box!
Duldt geen muggen en geen vliegen
in de buurt van Uw kind! Het zijn de
belagers van zijn gezondheid!
Shelltox is onschadelijk, voor alles - be
halve voor insecten. Verkrijgbaar bij
Uw drogist.
keurslijf der enge begrenzing was een be
lemmering voor allen verderen bloei. Want
Leeuwarden, bloeide. Eerst had het zijn wel
vaart te danken aan zijn ligging aan de
Middelzee, daarna, toen deze dicht slibde, aan
he-t feit dat het hoe langer zoo meer het
commercieel centrum van Friesland werd. En
zie: nu bracht het jaar 1435 de zoo noodige
en begeerde verlossing, want door de veree-
niging met Oldehove en Hoek werd liet
obstakel, dat Leeuwardens uitgroei belem
merde, uit den weg geruimd.
Straks zuilen de Oldehove-klokken uit
bronzen monden haar zilveren klanken uit
gieten over een stad, feestelijk getooid met
vlaggen en groen. Mogen dan met u, mijn
heer de Burgemeester, zoowel Leeuwarders
als anderen, met opgewektheid herdenken het
goede, dat onder hoogeren zegen, ons voor
geslacht wrocht. Dan zal het schallen als een
dank- en een zegelied, opklinkend tegen de
gevels der oude gebouwen, waarin tientallen
jaren en eeuwen zelfs, het leven door de
Leeuwarders is geleefd:
„Dêr 't Dy 't aide folk biwarre,
Dreech tsjin stcarm en twingerij,
Dêr scill' wy, as Friezen, swarre:
„Aldfaers erf, wy weitsje oer dy!"
Na de pauze hield de heer P .S i p m a,
lector in het Friesch aan de Rijksuniversiteit
te Groningen, een inleiding over de „Fryske
Tsjerne", "een gedramatiseerd bruiloftsgedicht
van den beroemden Friesclien dichter Gysbert
Japicx, dat na deze inleiding werd opgevoerd.
Dit werd het glanspunt van de avond.
GEREF. MEISJESBOND
Prov. Afd. Zeeland
De Prov. Afd. Zeeland van den Bond van
Meisjesvereenigingen op Geref. Grondslag
in Nederland zal haar algemeene vergade
ring houden op Woensdag 11 Sept. a.s. in
het Ilerv. Vereenigingsgebouw te Middel
burg. In de morgenzitting zullen de dames
G. Wondergem en J. Francke, organisatie-
onderwerpen inleiden. In de middagverga
dering treedt als spreekster op Mevr. G.
KraanVan der Burg, van Vlaardingen,
met het onderwerp: „Huisgezin en Jeugdar-
beid". De prov. bondsdag zal staan onder
leiding van Mej. M. van Luylc, van Axel
Voor de deelneemsters uit Zeeuwscli-Vlaan
deren vaart een extra boot over de Schelde.
Mr. C. H. GUEPIN. f
Op 60-jarigen leeftijd is in huize Spaaren-
burg te Santpoort overleden Mn. C. H. G u é-
p i n, lid van de Prov. Staten van Noord-
Holland, waartoe hij in 1927 voor de libe
rale staatspartij de Vrijheidsbond werd ge-
HET ZWOLSCHE VLIEGVELD.
Te Berkum onder de gemeente Zwoller-
herspel is door de gemeente Zwolle destijds
een complex gronden" aangekocht, bestemd
voor den aanleg van een vliegveld. De ega
lisatie en verdere bewerking van deze ter-»
reinen geschiedt in werkverschaffing.
De gemeenteraad van Zwolle heeft nu in'
zijn laatstgehouden vergadering op advies
van het Departement van Waterstaat beslo
ten tot verderen aankoop en ruiling vaiï
grond.
Hierdoor zal hef. terrein een oppervlakte
verkrijgen van 36 H.A.
Het hoofdbestuur van den Bond van Ned,
Chr. Houtbewerkers, Meubelmakers, Behan
gers en Aanverwante vakgenooten heeft be
sloten de vac. in het college van vrijgestel
dendie zal ontstaan, doordat de heer J. v.
Eyck te Rotterdam 1 Nov. a.s. met pensioen
gaat, mede gezien de tijdsomstandigheden
niet te vervullen. Het aantal vrijgestelden
van den bond daalt daardoor op 3. De werk
zaamheden van de werkloozenkas gaan na
over op den bondssecr. den heer J. Brouwer,
BOOTTREIN M.S. „CHR. HUYGENS"
De trein, in aansluiting op het op 6 Sept,
van Genau vertrekkende m& „Chr. Huy-
gens" zal Donderdagmorgen 5 Sopt. om 9 45
uur van Den Haag S.S. vertrekken. Vertrek
van Utrecht C.S. 10.48 uur, van Arnhem
11.39 uur, van Nijmegen 12.07 uur. Vertrek
van den aan stuit en den trein naar Utrecht
van Amsterdam CS. 9.22 uur, van Amster
dam W.P. 9.3S uur. Aansluitende trein van
Rotterdam Maas, vertrek 9.10 uur, aankomst
te Genua Vrijdagmorgen 6 Sept. a.s. te
7.31 uur,
Officieele Berichten
ONDERSCHEIDINGEN
Benoemd tot ridder Ned. Leeuw de g&V- RoIom
lal der ml 11 tajire administratie N. H. v. Ro^g-en^
De hertog van
Glouchester
vertoont zich
met zijn ver
loofde, lady
Alice Montagu-
Douglas-Scott
voor het eerst
in 't openbaar.
Rechts koningin
Mary.
WAARSCHUWENDE POLEMIEK
Dit stelt tot eiscK, dat' 'de volksgroe
pen," die met ons de machtsvorming zul
len nastreven, dan ook met ons, als de
tijd rijp is, de veroverde macht zullen
willen gebruiken tot voorbereiding van
het socialisme, bijvoorbeeld door langs
wettige weg een omwenteling tot stand
te brengen in de eigendomsverhouding."
Deze waarschuwing schijnt' rechtstreeks
gericht tot de Roomsch-Katholieken, dia
dag op dag door de roode pers gesoebat
Svorden om toch mèt de sociaal-democraten
j,hun welvaartsplan" uit te .voeren.
Vreemde piloten bij de K.E.M.
Dezer dagen maakten wij mélding van
het voornemen der K.L.M. om enkele bui-
tenlandsche piloten te engageeren, ter aan
vulling van het vliegercorps Thans ontvan
gen wij de officieele mededeeling, dat de
Deensche öhef-piloot Steinbeck en de Oos
tenrijker Hautain ever door do K.L.M. zijn
aangezocht, die beiden groote vlieg-ervaring
'hebben. Zoctdra op deze uitnoodiging de ant
woorden zullen zijn ingekomen, kan daar
omtrent dcfinitef worden (beslist.
Een--portret van Fortwipi lilt. 'den tijd van
zijn eerste optreden.
tusschen de socialistische beginselen of ont
slag.
Hij koos het laatste en richtte een boek
handel op in de Tuinstraat te Amsterdam.
Deze boekwinkel werd een- verzamelpunt,
hij verkocht de meeste revolutionaire ge
schriften.
In die jaren werd zijn naam door geheel
Nederland bekend, in vele plaatsen trad
hij als spreker op, wat de ouderen oncler
ons zich nog wel zullen herinneren.
Sprekende voor de socialistische beginse
len in „C.afé Westerhoofd" te Amsterdam,
zei hij eens: „de moordenaars zijn de regee
ring en de regeerende klassen". De verga
dering waarin hij deze woorden bezigde
werd uiteen gejaagd en Fortuyn moest zijn
.opruiende redevoering met gevangenisstraf
boeten.
Met F. Domela Nieuwenhuis, C. Croil en
"van de sprekers die omstreeks 1S86~ Veel óp-
Het feit is feestelijk herdacht
Het feit, dat Leeuwarden voor 500 jaar
uitgebreid werd met de dorpen Hoek en Olde
hove is aanleiding geweest tot feestelijk
heden te Leeuwarden, welke Maandag ingezet
zpn met een herdenkingsavond, die onder
leiding stond van M r. J. W. T y s m a, die
zijn feestrede begon met:
Lit üs tinke oan aide tiden:
Ieuwen fol fen lést en noed,
Kriich tsjin frjemd folk, fjuchtsjen striden,
Wrakseljen mei wetterfloed.
Dêr 't Dy 't aide folk biwarre
Dreech tsjin stoarm en twingerij,
Dêr scill wy, as .Friezen, swarre:
„Aldfaers erf, wy weitsje oer dy!'"
Mussolini spreekt vanaf een hoogte na de Italiaansche manoeuvres de soldaten toe eu v&rzQjekt. hen den acht&£ hem
■staanden koning toe te-juichea.
Hij wees er op, dat de vereeniging met het
ngelegen grondgebied voor Leeuwarden van
buitengemeen groote beteekenis was. Tusschen
siadsw3Llt«i was alles volgebouwd ea bet
