De zaak-Vrijman
DONDERDAG 29 AUGUSTUS 1935 TWEEDE BLAD PAG. 5
Een droevige dag, de eerste na de vacantia in de Woodland Roadschoól te Londen. De muutvan de speel
plaats, die omgereden werd door een vrachtauto. Twee kinderen stierven onder het puin.
Een 150.000 tons bascule brug wordt op Swarttouw's Constructiewerkplaatsen te Schiedam verscheept naar Vlake
waar zij over 't Kanaal van Zuid-Beveland wordt gelegd.
Een niet onaardig werk: het trainen van legerpaarden
door de carabiniers te Aldershot. Over den heuvel
Aan 't eind van den Schiedamschen Dijk
te Rotterdam kan men momenteel een
vreemd verschijnsel opmerken. Er wordt
midden op straat een groot nieuw zeeschip
gebouwd, de „Prinsendam"maar terwijl
men als regel eerst de kiel legt wordt hier
begonnen met de schoorsteenen. Maar
alles is dan ookimitatie ter gelegen
heid van de V.V.V.-week
Wat onderzocht moet worden
Onbegrijpelijke hardheid
Het feit, dat een onschuldige veroordeeld
Wordt, kwetst en krenkt ons rechtsgevoel
even sterk als de vrijspraak van een schul
dige; wellicht is het nog erger.
Welnu, het staat vast, dat de oud-Rijks-
bouwmeester J. A. W. Vrijman indertijd
onschuldig veroordeeld is, omdat hij zelfs
geen formeele fout had begaan, zooals het
Hof heeft aangenomen.
De heer Vrijman zou immers bij de aan
koop van buitenlandsclie steen (een voor
deel van 66.000.voor de schatkist) bui
ten zijn boekje zijn gegaan en dus formeel
In overtreding zijn geweest.
Hoewel de heer Vrijman volhield, dat
Minister de Visser zijn goedkeuring aan
deze leverantie had gegeven, werd het be
wijsstuk achtergehouden, totdat het onder
het bewind van minister Marchant (naar
Wij nader vernemen door den chef der af-
deeling Kunsten en Wetenschappen) werd
opgespoord en aan den heer Vrijman ter
hand gesteld.
Een facsimile van deze minuut vindt
tnen thans in de brochure „De zaak Vrij
man", verschenen bij Electr. Drukkerij
Cora. Paap, den Haag; en dit bewijsstuk
Bluit alle twijfel buiten.
Deze minuut No. 3007, gedateerd 31 Juli
met de aanvulling „Spoed", is het antwoord
op een verzoek van den heer Vrijman van
SO Juli 1919, betreffende „levering natuur
steen Delft"; terwijl aan het hoofd nadruk
kelijk is aangegeven, dat er geen „gelde
lijke bezwaren" aan verbonden zijn. (In
verband met de allereerste bewering, dat
do Rijksbouwmeester zich zelf bevoordeeld
had, is dat reeds van belang.)
De minuut luidt dan:
„Ik heb de eer U te machtigen, de bui-
tenlandsche aanbieding van Ettringer tuf
steen voor 116.per M3 te aanvaarden."
In een bijschrift wordt berekend, dat de
hinnenlandsche offerte 60% duurder is dan
de buitenlandsche, en wijst do ontwerper
van de minuut er op, welke overdreven
Winsten geëischt worden.
Dit bewijsstuk toont wel zeer duidelijk
Ban, wat men tegen den heer Vrijman aan
durfde; en in zijn brochure bespreekt hij
dan ook de volgende hoofdpunten:
lo. Het doen van onware mededeelingen
en het verstrekken van onware ge
gevens door het Departement van
Financiën aan de Justitie.
2o. Het feit dat de Officier van Justitie
mij wegens oplichting ging vervol
gen, terwijl hij het officieele mate
rieel bewijs van de onmogelijkheid
van oplichting en dus van mijn on
schuld in handen had.
So. Het feit, dat, ondanks het bestaan
van het sub 2o. bedoeld bewijs van
mijn onschuld, fictieve bewijzen van
mijn schuld desniettemin in het von
nis en het proces-verbaal der Recht
bank voorkomen.
4o. Het feit, dat het Hof bij zijn veroor
deeling tot zes maanden gevangenis
straf, wegens een formeele overtre
ding, het hiervoor vereischte getui-
genbewijs niet zelf heeft ingewonnen
doch dit heeft ontleend aan een
proces-verbaal der rechtbank, waar
van het Hof de onwaarheid der
hoofdzaken, zelf had moeten consta-
leeren.
Ontijdig, overhaast ontslag.
Wat men echter niet in de brochure
vindt en wat toch van veel belang is, ver
namen we nader.
Tot heden is de aandacht niet gevestigd
op het tijdstip, waarop de heer Vrijman
oneervol uit 's Rijks dienst is ontslagen.
Hiervoor heeft men aan het Departement
van Financiën niet de rechterlijke uit
spraak afgewacht, maar men heeft hem
zonder meer ontslagen tegelijk met het
verstrekken van de onware gegevens aan
de Justitie, welke in December 1923 de
tweede gevangenneming hebben veroor
zaakt
Deze wijze van handelen is in strijd met
het juiste begrip, dat men nooit rechter in
eigen zaak mag zijn; terwijl het ook onge
hoord is, iemand materieel te straffen, ter
wijl nog uitgemaakt moet worden of hij
juridisch schuldig is. Deze hardheid was
bovendien onnoodig, omdat de Rijksbouw
meester reeds geschorst was met inhouding
van salaris.
Het zal zaak zijn, dat de Tweede Kamer
onderzoekt, waarom hier zoo'n haast werd
gemaakt; en waarom de minister voor een
fait accompli werd gesteld, waarop hij la
ter niet kon terugkomen.
De vervulling van de nieuwe functie van
chef van de Rijksgebouwendienst, waarvoor
de heer Vrijman in de Ministerraad een
stemmig was aangewezen, kan daarbij wel
licht een aanwijzing geven.
Gemengd Nieuws.
Branden
Gistermorgen omstreeks half elf is, tij
dens een zware onweersbui de bliksem in
geslagen in de groote boerderij „Jachtlust",
gelegen in den polder Eierland, onder Den
Burg, op Texel, eigendom van baron van
Tuyl, en bewpond door het gezin Van Mal-
degem.
In minder dan geen tijd stond de groote
schuur, die geheel gevuld was met graan,
in brand. Ook zes van de zeven graanklam-
pen, die zich in de nabijheid bevonden, vat
ten weldra vlam. Toen de motorspuiten van
Oosteiend en Den Burg arriveerden, was
alles een groote vuurzee.
Men is erin geslaagd het woonhuis en een
graanklamp te behouden.
Ook is de bliksem in een andere boeren
schuur in de omgeving geslagen, doch ihier
werd geen schade aangericht.
Tengevolge van een ontploffing in een
dorsahmachine is gistermiddag brand uit
gebroken in de boerderij van den landbou
wer C. Wegen, onder de gemeente W o u w.
Wegens gebrek aan water viel aan blus-
schen niet te denken, zoodat woonhuis, land
bouwschuur met voorraden graan en land
bouwwerktuigen geheel een prooi der vlam
men werden. De schade is aanzienlijk, doch
wordt door verzekering gedekt,
Zonder teeken overgestoken
Wielrijder door auto gedood
Gistermiddag omstreeks vier uur reed de
65-jarige heer H. van Reenen, uit Bergen
(N.-H.) op het rijwielpad lang de Eeuwige
Laan aldaar. Hij kwam uit de de richting
Bergen aan Zee. Zonder eenig teeken te
geven zwenkte hij plotseling naar links om
den weg over te stoken. Een auto, bestuurd
door den heer W., uit Hillegersberg, reed
juist achter den fietser, met het gevolg, dat
toen deze naar links uitweek een aanrijding
onvermijdelijk was. De heer W. gaf nog sig
naal, week eveneens naar links uit en rem
de krachtig, doch hij kon den fietser niet
meer ontwijken. Van R. reed tegen den zij
kant van de auto op, werd tegen den grond
gesmakt en kreeg een ernstige schedelfrac
tuur. Een in de auto aanwezige dokter en
dr Blok, uit Bergen, die spoedig ter plaatse
was, verleenden de eerste hulp. In bewuste-
loozen toestand is het slachtoffer naar zijn
woning vervoerd, waar hij ongeveer een
uur later overleed.
Ontsierende staken
„Zuivering" van de hoofdstad
van antennepalen
Behalve, dat een belangrijk deel van de
Indische buurt en de Rivierbuurt in Am
sterdam-Zuid van antennepalen werd ge
zuiverd, is het zgn. )rLandlust" tusschen
den Admiraal de Ruyterweg en den Haar
lemmerweg geheel van palen ontdaan, ter
wijl Chans ook een aanvang is gemaakt
met het verwijderen der palen van den zoo
ontsierden Hoofdweg in „plan-West".
Thans is pl.m. 40 k.m. gevellenigte van
palen gezuiverd, zoodat pl.m. 6000 van
deze ontsierende „staken" sneuvelden,
Hevige brand te Beverwijk
Drie bovenverdiepingen uitgebrand
Gisterochtend is een felle brand uitge
broken in een complex arbeiderswoningen
aan den Heemskerkerweg te Beverwijk.
De brand ontstond in perceel 27 en nam
direct een verontrustend karakter aan, door
dat het vuur oversloeg naar de ter weers
zijden gelegen woningen. Aanvankelijk be
stond de vrees, dat nog meer woningen door
het vuur zouden worden aangetast, daar
deze huizenrij zeer brandgevaarlijk is ge
construeerd. Enkele bewoners gingen er dan
ook toe over hun woningen te ontruimen.
Door krachtig ingrijpen gelukte het de
brandweer het vuur tot de drie woningen
te bepeiken.
KAMPVUUR
Dinsdagavond laat is te Loenen (gem.
Apeldoorn) een schuur aan den Vrijenberg-
scheweg afgebrand. Eenige kampeerders
hadden in deze schuur een feest gehouden,
met lampions verlicht. Eén der lampions
was in brand gevlogen. Dit had zoo'n con
sternatie verwekt, dat in korten tijd de ge-
heele schuur één groot kampvuur was. De
brandweer uit Loenen heeft het blusschings
werk verricht,
BLIKSEM IN EEN BOERDERIJ
Een verjaardagsverrassing
Woensdagmiddag is tijdens een kort,
maar hevig onweer te Ursem (bij Alk
maar) de bliksem ingeslagen in de boer
derij, bewoond door en eigendom van den
heer A. van Diepen. Aangezien de boerderij
vol hooi was, stond de behuizing in een
oogwenk in lichter laaie. Ondanks de aan
wezigheid van drie brandspuiten gelukte
het niet de boerderij te behouden, zoodat
deze tot den grond toe afbrandde.
Daar de eigenaar juist zijn verjaardag
vierde, was het huis vol gasten, onder wie
de inslag groote ontsteltenis veroorzaakte.
Van de inboedel is Vrijwel niets gered.
BEELDENSTORM
Een met beelden of beeldhouwwerken
zwaarbeladen Italiaan trachtte te G i e s-
s e n d a m met deze kunstproducten ook
zijn fascistische ideeën aan den man te
brengen de eerste voor geld, de laatste gra
tis. Een en ander kwam echter in conflict
met de democratische opvattingen van P.
B. en daardoor ontstond heftige ruzie. De
democraat schoon tegen alle bewapening
voorzag zich waarschuwend van een ste
vig paaltje. De Mussoliniaan greep als wa
pentuig een wichtig beeld en dirigeerde dit
naar het hoofd van den democraat, die, wij
selijk en voorzichtig, het paaltje niet in
actie bracht, mogelijk en vermoedelijk door
een plotselinge herinnering aan de leuze
„de wapens neer!" Het beeld was stuk en
blijkbaar had de fascist er niet meer voor
over en ging door.
INBREKERS
Op verschillende plaatsen in de gemeente
Everdingen zijn inbrekers aan het werk ge
weest. Zoo werd bij bakker De H. uit een
schuurtje een rijwielplaatje van een aldaar
staande fiets ontvreemd, terwijl bij den heer
A. S. een nieuw rijwiel alsmede een belas-
tingmerk en eenig geld, in de fietstasch aan
wezig, werd meegenomen. De politie stelde
onmiddellijk een onderzoek in. Van de da
ders tot heden nog geen spoor.
INBRAAK IN EEN KERK
Opbrengst van collecten gestolen
In den nacht van 26 op 27 Augustus heb
ben dieven zich toegang verschaft tot de Ne-
derduitsch Hervormde kerk te Renkum,
waarbij zij een aanzienlijk bedrag wisten
buit te maken. Waarschijnlijk zijn zij met be
hulp van valsche sleutels binnengedrongen,
waarna zij een ijzeren branddeur forceerden
van een kast, waarin zich de opbrengst der
collecten bevond. Van de ijzeren kistjes, waar
in de geldstukken in linnen zakjes opgebor
gen waren, knepen zij de hangsloten af en
ze wisten zich zoo van den buit meester te
maken. Hoewel hun signalement men ver
moedt, dat ze met hun tweeën waren bij
de politie bekend is, is men er nog niet in
geslaagd eenig spoor van de daders te ont
dekken.
BIJ HET SPELEN VERDRONKEN
Gistermiddag te vier uur is te D d e m s
vaart het vijf-jarig dochtertje van de fam.
Minke, vermoedelijk spelende, in de vrij
diepe Dedemsvaart gevallen en verdronken.
Niemand heeft het ongeluk zien gebeuren.
Een schipper, die later de vaart opvoer, zag
het lijkje drijven en bracht het kind mei
een haak aan wal. De ouders van het kind
verbleven met yacantie in Limburg.
OPLICHTSTER AANGEHOUDEN
De politie te Zierikzee heeft aange
houden J. C. C., vrouw H. F. D. te T e r-
neuzen, die zich in laatstgenoemde plaats
aan valschheid in geschrifte en oplichting
tot een belangrijk bedrag heeft schuldig ge
maakt. De aangehoudene is aan de justitie
te aiiddelburg voorgeleid.
MET EEN MES GESTOKEN
De rechtbank te Leeuwarden heeft den
lS-jarigen schoenmaker R. B., uit Driesum,
die te Holwerd zonder eenige aanleiding
F. de Graaf met een mes dwars door het
lichaam stak, veroordeeld tot drie jaar ge
vangenisstraf. De eisch luidde vier jaar.
Petroleum in een drinkwaterput
Onverlaten hebben in een steenen put te
St. Janssteen, waaruit verschillende gezinnen
him drinkwater betrokken, petroleum gewor
pen en zoo het water voor menschelijk ge
bruik ongeschikt gemaakt en dit in een
streek, waar men totaal geen waterleiding
heeft.
DE GOOISCHE INBRAKEN
Thans is te Bussum weer ingebroken in
een perceel in de Burg. 's Jacoblaan. De inbre
ker heeft zijn werk op klaarlichten dag ver
richt. Vermoedelijk is hij door een bovenraam
of via een afdak binnen gekomen. Hij heeft
eenige snuisterijen en zilver op de slaapver
dieping buitgemaakt. Vermoedelijk is hij ge
stoord koen de bewoners thuis kwamen.
Uit het Sociale Leva*.
Conflict Wollenstoffen-industrie
Gistermiddag hebben bij de firma De Rooy
van Wijk 62 arbeiders het werk niet hervat,
zoodat ook deze fabriek grootendeels stil ligt.
Do Vereeniging van Fabrikanten van
Wollen Stoffen te Tilburg heeft ter kennis
van het personeel van de bij deze werkge-
versvereeniging aangesloten bedrijven ge
bracht, dat deze fabrieken op Donderdag 29
Augustus zullen zijn gesloten, om opnieuw
te worden aangezet op Dinsdag 3 September
te 8 uur 's morgens.
Aan de arbeiders die tot en met heden,
Woensdag 28 Augustus hun arbeid in de
fabrieken hebben voortgezet, resp. den ar
beid na een tijdelijke onderbreking hebben
hervat, zal over Donderdag 8V2 maal het
minimum uurloon worden uitbetaald, voor
zoover althans deze arbeiders op 3 Sept. a.s-
op het aangegeven uur den arbeid hervat
ten. Hierbij valt op te merken, dat Tilburg
van Vrijdag tot en. met Maandag kermis
viert, gedurende welken tijd de fabrieken ge
woonlijk gesloten zijn.
Schaakrubriek
VON HOLZHAUSEN f
Op 9 Augustus is Walther Freiherr von
Holzhausen in den leeftijd van 60 jaar over
leden. Met zijn verscheiden heeft de Duitsche
schaakwereld een zwaar verlies geleden. Zijn
grootste vermaardheid heeft von Holzhausen
op het gebied der problematiek verworven.
Zelf componist van tallooze problemen, heeft
hij daarnevens in vele helder geschreven bij-
aragen baanbrekend werk verricht met be-
ROFFELRIJMEN.
LIEFDE MOET BLIJKEN
Uit een brief: „Misschien kunt u
een dezer dagen eens een roffeltje
maken over het oranje dragen. Het
heeft mü n.l. meermalen geürgerd
dat er nog zoo heel veel Oranje
gezinde menschen zjjn (ik ken ze bjj
name) die op een nationale feestdag
géén oranje dragen
Tja, dat is een lastig vraagstuk
Dat me daar wordt voorgelegd
En ik heb er al zoo dikwijls
Hier het mijne van gezegd.
En toch moet ik me bekennen:
'*t Is nog altijd actueel
Immers doen we, naar we zéggen!,
Voor Oranje nooit teveel?
Wat de vriendelijke schrijfster,
Die ik aan de kop citeer,
Vraagt, is werkelijk hoognoodig,
En dat is het elk jaar meer.
Moest ons volk niet wijzer worden.
Ziende de brutaliteit
Die een prachtige traditie
Tot een mal paskwil herleidt?
Moest ons volk in deze dagen
Niet om de Oranjetroon
Als één man zich samentrekken
In een eendracht, sterk en schoon?
Moesten wij niet onze liefde
Toonen, telkens èn royaal,
Door het dragen van oranje
En te vlaggen, allemaal?
Wie niet vlagt en geen oranje
Draagt als de Vorstin verjaart,
Zijn Oranje-„liefde" worde
Hopeloos of dood verklaard,
Want de liefde die van binnen
Zit en niet naar buiten blijkt
Is iets dat voor 't oog der buren
Veel op vijandschap gelijkt.
(Nadruk verboden.) LEO LENS.
trekking tot de systematiek der probleem
kunst. Hy bezat een bijzonder talent om oc<
de moeilijkste dingen op een voor ieder be
grijpelijke wijze te kunnen fo-muieeren De
lezers van de „Deutsche Schachblatter",
waarvan hij de probleemrubrieK verzorgde,
zullen hun bekwamen redacteur missen.
TOURNOOI TE NAUHEEVI
Het aangekondigde tournooi te Wiesbaden
is niet doorgegaan. In de plaats daarvan is
gekomen een tournooi te Nauheim, waar
Bogoljuboff op het nippertje den eersten
prijs behaalde. Overigens waren de deelne
mers aan elkaar gewaagd. Het onderling ver
schil tusschen opeenvolgende spelers bedroeg
nergens meer dan Yi punt, terwijl de eerste
prijswinnaar slechts 3 punten meer behaalde
dan de hekkensluiter.
De uitslag luidde: Bogoljuboff 6, Engels en
Eliskases 514', Opocensky 5, Ahues en Stoltz
4.14', Richter 4, Andersen en dr. Rödl 3jri;
Grob 3.
De nos. 1, 2, 5, 7 en 9 waren Duitschers; de
overige deelnemers buitenlanders. De Duit
schers bleven tegenover de buitenlanders in
het voordeel met 13>£ tegen 11)4,
Zich spiegelend in het daarnaar genoemd meer ligt Lugano tegen de hellingen der Lepontische Alpenjuist nog in Zwit
serland. De Italiaansche grens loopt rechts langs den in het meer uitspringenden bergketen. j
