rritOl)
Naar Noorwegen en Schotland
Chr. Nat. Werkmansbond
DONDERDAG 15 AUGUSTUS 1935
TWEEDE BLAD PAG. 5
Met de „Veendam" uit varen
De jubileumreis van de N.C.R.V.
III Slot
Van een politieke rede op
de Oceaangoochelkunst en
keukengeheimen, de harte-
klop van het schip, sturen
met passer en lineaalvan
een lange tocht door woest
bergland en van moeite om
thuis te komen
Vrijdag 2 Augustus.
Zee, zee, niets dan zee.
Maar een 'heel kpJrne zee, zoodat de enkele,
die desondanks nog kans zag zeeziek te zijn
wel een eervolle vermelding moet hebben
voor buitengewone prestaties op het gebied
van zelfsuggestie. Hier en daar een visschers
vaartuig, dat groet en gegroet wordt door de
Veendam". Drie stoot en op de stoomfluit.
Om van te schrikken door de velen, die op
het dek hun spel spelen. Shuffle board door
velen met zeldzame energie beoefend, tennis,
't Leven aan boord ging zijn gewone gang.
De dekspelen om prijzen onder leiding van
den altijd de vreugde er in houdende hof
meester Walters, die over bijzondere ca
paciteiten 'beschikt om steeds wat nieuws te
verzinnen, dat de lachspieren in beweging
brengt en houdt, de dekspelen hebben buiten
gewoon veel belangsteling zoowel wat deel
name als toeschouwers betreft.
Ernstiger personen bespreken al wande
lende over de dekken of ergens in rookkamer,
of salon gemakkelijk weggedoken in de
fauteuils de politieke toestand, waarvan per.
radio zoo nu en dan spaarzamenlijk iets tot
de „Veendam" doordringt. Hedenavond zal
Colijn een rede houden voor de radio, weet
men. Enkelen weten ook, dat da kapitein P.
Lagaai zijn iprivé-radiotoestel, met echte zee
mansgulheid, die hem bijzonder kenmerkt,
heeft ter beschikking gesteld en het zal mon-
toeren in de Library, opdat naast een 25-tal
bijzonder genoodigden nog een groot aantal
ïiet woord van onzen grooten, grootsten
Staatsman zal kunnen hooren.
Half 8, scheepstijd, stromt de salon vol en
als 10 minuten later de kalme, rustige stem
van onzen eersten minister, die weer heeft
weten te heelen, wat Aalberse in scherven
wist te mikken, door de luidspreker klinkt
is het doodstil. Met buitengewone belangstel
ling wordt het ernstig woord beluisterd en
toen Z. Exc. zijn rede beëindigde met te wij
zen op het Schild en het betrouwen, dat God
de He ere is, toen werd na een seconde span-
ming dit lied spontaandoor alle aanwezigen
aangeheven.
Kapitein Lagaai! Sympathiek als gij zijt in
geheel uw optreden, deze bijzonder sympa
thieke daad van u vergeten wij niet licht.
Hulde!
De avond werd verder heel gezellig doorge
bracht als alle avonden.
Vooral werkte daartoe telkens weer mede
het optreden van den heer C. H. Larétte,
die ons steeds weer nieuwe en ongelooflijke
staaltjes van zijn goochelkunst toonde en
met fijne humor deze telkens gepaard deed
Zijn buitengewone beschaafdheid In heel
zijn optreden., in al zijn handelen en spreken
II stond in ons nummer van 10 Aug.
was, dit merkte men aan alles, een aangebo
ren iels. Te begrijpen is het dat hij zelfs aan
het Koninklijk paleis in ons land optreedt.
Hij heeft ons veel kostelijke halfuurtjes be-
De chef-hofmeester J. P. H. Scheffer was
zoo vriendelijk mijn vrouw en mij rond te
leiden door keukens, bakkerijen en bewaar
plaatsen van de levensmiddelen, 't Was een
interessant uurtje, vooral voor mijn vrouw
Wat een zorg wordt er besteed aan de ver
zorging van de maag. Hoe goed is alles ge
regeld, hoe secuur wordt alles bewaard in
de groot e volgeladen koelcellen, waaiuit el-
ken dag voor een kleine 700 man passagiers
en een 250 man personeel overvloedige maal
tijden genomen wordt en op de meest voor
treffelijke wijze bereid. Warut de maaltijden
waren welverzorgd. Als in eerste klas restau-
En toch waren er passagief-s, die soms, als
de zee zoo raar deed, zeiden: gooi het maar
dadelijk overboord, dan heb ik 'de last n'et
om het naar en van mijn maag te laten wan
delen. Stakkers!
Ondertusschpn zongen de machines hun
eentonig lied bij 'het in snelle vaart rond
drijven der ons voortstuwende schroeven.
De hoofdmachinist, de heer J. Willeman,
stond ons toe een te gaan zien waar de har-
teklop van het schip ruischte. Wat zeg ik
daar? Ruischen!? Het bulderde en raasde
daar, dat men elkaar vlak voor het oor nau
welijks beschreeuwen kon.
Wij hebben de geheele gang van het kracht
ontwikkelingsproces gevolgd. Tot waar de
olie -voorgewanmd op ontbrandingstempera-
tuur in de groote ovens gespoten wordt en
een vuurzee doet- ontstaan om van te sidde
ren. De stoom doet weer de assen, hoe lang
zijn ze wel niet, rondwentelen 90 maal in de
minuut en die hebben aan hun eind de
schroeven, die liet zeewater ranselen, zoodat
de „Veendam" met 15 knoopen, ongeveer 22
K.M., per uur vooruit kan schieten.
Wat een ingewikkeld samenstel is hel
daar. Groote hitte en diepe koude wordt
daar in een ruimte ontwikkeld. Hitte voor de
st<oom, koude voor de koelcellen. Licht en
eledtrische energie.
En met hoeveel zorg wordt er voor de pas
sagiers gewaakt. De waterdichte schotten,
die overal door het schip aangebracht, van
uit de machinekamer en ook van de brug
zoowel electrisah als met handkracht geslo
ten kunnen worden en elk ongemak, elk lek
b.v. kunnen afzonderen tot een bepaald klein
gedeelte van hot schip.
De ingenieus bedachte brandbluschinstal
latie, die in korten tijd duizende kubieke me
ters branddoovend schuim ontwikkelen.
Ongeveer anderhalf uur hebben we noodig
gehad om alles vluchtig te kunnen bekij
ken en we stonden verbaasd. Ook over de
bekwaamheid en deskundigheid van het
personeel. Rustig vertelde onze begeleider
aan wiens zorgen de eerste stuurman ons
toevertrouwde, alles op zoo eenvoudige dui
delijke Wijze, dat we diep respect kregen
voor de kennis van zoo iemand.
En hoe gaat dat sturen nu, vroegen we
ons af. En we vroegen het de kapitein ook.
„Kijk", zei-deze, én hij" voerde ons naar'
een afzonderlijk gedeelte op de brug waar
op tafel een groote kaart lag van dat ge
deelte van 3e zee,, waar we toen voeren.
„Hier waren we om twaalf uur, volgens be
rekening met de zonnestand", en hij wees
op een met .potlood geplaatst kruisje. „Daar
•ligt Schevcningcn, dat met zijn slingerlicht
vanavond op 13 mijl is te zien. Meet met de
passer 13 mijl af. Kijk!Zie!zoo!"
Er stond een klein schrapje, een boogje met
de potlood-punt van de passer. „En daar ligt
het lichtschip Maas op 12 mijl te zien" ('k
kan me vergissen hoor; ik, de schrijver, niet
de kapitein). .Passer, meten, draaien, 'n
boogje door het boogje van Scheveilingen.
Dat werd een kruisje. Nu een liniaal. Een
lijn van het punt waar we twaalf uur wa
ren, naar het kruisje zoo pas ontstaan. „Dat
is onze richting. Op het bord bij de aan het
stuurrad staande matroos wordt geschre
ven: Sturen op 00 wat uit die getrokken lijn
blijkt en deze sturradhanteerder moet zorgen
dat i ijl van net kompas op het cijfer
(30 blijft. Klaar, hé?"
Mijn mond zei ja, mijn oogen zeiden
ncn. De kapitein glimlachte om die ridders
van de pen, die ahes wilden weten en ge
leerde gezichten er i»j zetten doch blijkbaar
niet veei not:e er van hadden, al namen ze
er nog zooveel notitie van.
Mijn collega zei later: „Ik 'breng morgen
de „Veendam" naar New York. Er is niks
an. Een passer en een lineaal, dat is alles. Ik
doe het."
'k Heb gevraagd mij eerst van boord te
laten gaan. De voorraad voedsel in de koel
cellen, voor vele dagen genoeg, zou vrees ik,
als we al varende bleven, niet voldoende
zijn.
Aan boord is ook een 'hospitaal. De scheeps
dokter, de heer H. J. v. d. Wijst heeft ons,
mijn vrouw en mij, zijn spreekkamer en
zijm ziekenhuis, met zoo noódig 23 bedden,
laten zien. Alles zag er keurig, welverzorgd,
tip-top uit. Bijna op het eind van de reis
heeft dokter mij nog moeten helpen met een
blessuur aan mijn been, die ik de vorigen
dag op onze reis door de Sohotsche hoog
landen had opgedaan, en erger was dan ik
meende, 'n Groot voordeel een dokter aan
boord te hebben en. dan een van het vlotte,
gemoedelijke type als Dr. van de Wijst is.
Je zou alleen al om een praatje met hem te
maken een kwaaltje simuleeren.
Maar we zouden vergeten, dat we ook in
Schotland zijn geweest. Mijn beenwond her
innert er mij aan. 's Morgens vroeg al wer
den we allen op een tender geladen en te
Leith aan wal gebracht. Op de vrij lange
vaart naar de wal werd de post uitgedeeld.
Eerste teeken uit ons vaderland. Druk zaten
\elen nog te lezen toen we aankwamen en
degene die de ruim 300 K.M. lange autotocht
wilden meemaken, werden in 26 grootte
autocars geladen.
't Was een lange, te lange tocht met wei
nig veel te weinig gelegenheid uit te stap
pen. En we waren door de natuurschoon
heid der fjorden verwend.
Maar de Sohotsche hooglanden zijn toch
ook mooi. Vooral de tocht langs dat buiten
gewoon mooi Loch.
't Was Loch Nes niet Hier was het
monster blijkbaar gevangen. Ergens zagen
we een gedrocht met afgrijselijke kop langs
onze weg op de berghelling liggen. Een
groote meterslange steen, vischvoimig,
had men als monster beschilderd. Banden-
pech deed ons onverwacht van de heerlijke
thee daar genieten. Maar 't was heel laat
toen we aan boord kwamen, 's Avonds half
elf dineeren was wel wat laat. En dat voor
een afscheidsdiner! 't Was een beetje jam
mer, dat het zo° hep.
Enfin de volgende {lag waren allen weer
frisch en monter. Dc kerkzaal stroomde
weer tot tweemaal toe boordevol. De ge
sprekken liepen weer heel vlot zooals altijd,
des avonds was het al druk afscheid nemen
v&a hen die we nog nooit zagen en mis
schien nooit weer zullen zien, doch waar
mee we 11 dagen lief en leed deelden. Heel,
heel Veel lief en heel, heel weinig leed.
Een mooie reis.
De N.C.R.V. heeft eer van haar initiatief
tot deze reis, die een enkel schaduwstreepje
daargelaten, welgeslaagd mag he eten.
Den leiders onze hulde!I
Nog jaren zal over deze reis imet veel aan-
De toefj vol natuurschoon langs het Loch Earn bij St. Fillans in de Schot sche Hooglanden.
VRIJDAG 16 AUGUSTUS
HUIZEN 1875 M. Alg. programma, ver
zorgd door de NCRV. 8.00 Schriftlezing
en meditatie. 8.159.30 Gram.pl. 10.30
Morgendienst olv. Ds. L. J. Allaart. 11.00
12.00 Orgelspel S. P. Visser. 12.15 Gr.
pl. 12.30 Ensemble v. d. Horst en gram.pl.
2.00 Gram.pl. 2.30 Chr. lectuur. 3.00 Piano
recital A. Koole. 4.00 Duetten door L.
Houtstravan Dam (sopraan) en Chr. v.
Dam (bas-bariton), mmv. M. Tiddens
(piano). 5.00 Haagsch Pianokwintet. 6.15
Gram.pl. 6.30 Causerie A. J. Herwig. 7.00
Ned. Chr. Persbureau. 7.15 Reportage.
7.30 Literaire causerie H. Spaans. 8.00
Berichten. 8.05 Uit de Dierentuin, Den
Haag: Kon. Mil. Kapel olv. Kapt. C. L.
Walther Boer. 9.00 Causerie S. M. v. d.
Qaliën. 9.30 Vervolg concert. 10.10 Be
richten. 10.1511.30 Gram.muziek.
HILVERSUM 1875 M. 8.00 VARA. 12.00
AVRO. 4.00 VARA. 8.00 VPRO en AVRO.
11.00 VARA. 8.00 Gram.pl. 10.00 Morgen
wijding VPRO. 10.15 Declamatie Jan Le-
maire. 10.35 Gram.pl. 11.00 Vervolg decla
matie. 11.20 Gram.pl. 12.00 De Minstreels
De afd. Workum diende een voorstel in
dat het Hoofdbestuur er bij de Regeering op
aan dringe dat bevorderd worde dat ook.
olv. J. Brill en gram.pl. 2.15 Causerie Dr.
M. G. de Boer. 2.35 Gram.pl. 3.10 AVRO-
Decibels olv. Eddy Meenk. 4.00 Orvitro-
pia olv. J. v. d. Horst. 5.00 Voor de kin
deren. 5.30 Zonnekloppers olv. C. Steyn.
6.15 De Flierefluiters olv. E. Walis. 7.00
Dr. P. de Graaf: De misdaad en haar be
strijding in de Sovjet-Unie. 7.20 „De
Roodborstjes" en „De Krekeltjes" olv.
L. Hulscher. 7.50 Berichten. SOS-berich-
ten. 8.00 Ds. G. Westmijse: Ik ben niet
ongodsdienstig, maar ik ben de Kerk ont
wend. 8.30 Uit het Kurhaus, Schevenin-
gen: Residentie-orkest olv. C. Schuricht,
mmv. A. Poth (viool) en Marion Ander
son (alt). Om 9.15: Dr. G. Knuttel: Rem
brandt en Vermeer. 10.15 De Hr. Agt-
maal: Kinderen varen naar Noorwegen.
11.00 Jazzconcert (gr. pl.). 11.3012.00
Gram.muziek.
DROITWICH 1500 M. 10.35—10.50 Mor
genwijding. 11.05 Orgelspel R. New. 11.50
Charles Manning en zijn orkest. 12.50
BBC-dansorkest olv. H. Hall. 1.35 Gram.
pl. 2.20 Imperial Hydro hotel-orkest olv.
Smythe. 3.20 H. Darewski en zijn orkest.
4.35 Hotel Metropole-orkest olv. E. Co
lombo. 5.35 BBC-dansorkest olv. H. HalL
6.20 Berichten. 6.50 Orgelspel R. Dixon..
7.20 Bobby Howell en zijn orkest. 8.20
„Pleasant portion", spel van Couper. 9.20
BBC-Militair-orkest olv. R. P. O'Donnel,
mmv. Th. Bates (bariton). 10.00 Berich
ten. 10.20 BBC-orkest olv. P. Morales,
mmv. P. Cochrane (piano). 11.3512.20
S. Kyte en zijn Band
ge name herinneringen gedacht worden.
't Was druk in die groote loods van de
Holland-Amerika-Lijn en 't duurde lang eer
de dquane hielp of allen kon helpen, en
eventueele invoerrechten betaald konden
worden. Er vormde iich voor'het ééne loket
(foor 680 reizigers)-een geheele file betaal-
lustige „Veendammerp".
En als men zoover was, was men nog niet
weg.
Een taxi?!ho, maar! De politie deelde
daarvoor volgnummers uit Ik kreeg 99
Wachten maar, jongens! Maar er zijn toch
genoeg taxi's in Rotterdam? Ja zeker, en
hoe het dan zoo stagneert begreep ik toen
niet Nu wel. Er zijn maar drie taxi-onder
nemingen die van de politie recht hebben
om hier te komen om passagiers te halen.
Tenzij men zelf voor een taxi zorgt, door
deze op te 'bellen. Moet men maar weten.
Ik' wist het niet, en moest wachten en
had99. Vele nummers na mij waren er
ook nog.
Er is toch wel een hetere regeling te tref
fen!
Maar ja, 't zit dan zoo t zit'ik Geloof
wel, dat allen weg gekomen zijnvóór
twaalf uur. Vóór achten moesten we van de
„Veendam" zijn. Want Woensdag moest hij
weer varen.
'k Zou wel weer meewillem
't, Heeft me best voldaan.
Tót kijk „Veendam"!
Tot kijk, kapitein Lagaail
Tot kijk, N.C.R.V.!
De veertigste jaarvergadering
te Utrecht
Reorganisatie van den Bond
gisteren te Utrecht voortgezette 40ste
ïad|ring van den Chr. Nat. Werk-
nd.^rolgde op het referaat des heeren
ter ioyer „Reorganisatie" een breed-
di^pcBssie. NieJ, mjn.der flap 14 spre-
imjjpiuan .de .Iwcns-i. .feel «fl ver-
n hun standpunt in deze. Velen be-
grcp'eluftiet "waf referent voor had met z.g.
strcekvergaderingen. Anderen wezen op de
noodzakelijkheid van Prov. Comité's.
Ds. K u i pe r i van Aequoi, onderbrak de
discussies met een hartelijke toespraak en
memoreerde de oprichting van den Bond,
hierbij woorden van weemoedige herinnering
wijdend aan de nagedachtenis van Dr. de
Visser. Sprekende over de reorganisatie,
merkte spr. op, dat hij bezwaren had tegen
6treekver,gaderingen. Om de twee jaar een
jaarvergadering houden, acht spr. alleen dan
noodig wanneer de financieele nood daartoe
dringt. Maar kan dat vergoed worden door
streekvergadering'en? vroeg spr.. Ook na
mens het Prov. Comité Gelderland voerde
Dr. Kuiperi het woord en daarom achtte spr.
het wenschelijk, dat Prov. Comité-vergade-
ringen tot één beperkt worden en dat de
tweede vergadering dan haar kracht mee-
deele aan de ringv ergadering. Dat kan mo
reel en financieel gelukken. Overigens ging
spr. accoord met het referaat van déti heer
Bakker, wanneer alles maar in het geeste
lijk belang van den Bond geschiedt.
De penningmeester, de heer v. Vee n, ver
wachtte een krachtige verdediging van de
streekvergaderingen.
De heer Broen was van meening, dat er
iets ag.n de comité's hapert. Het contact van
het hoofdbestuur met de afdeelingen zag
spr. evenals velen ter vergadering, gaarne
via de prov.-comité's'
De heer Bakker diende de vele spre
kers van uitvoerige repliek en betreurde het
dat sommigen meenden, dat het plan geen
voldoende geestelijke ondergrond heeft. Spr.
wil niet anders dan het geestelijk beginsel
door alles heen te laten werken. Op een
vraag of het voorstel ook de sympathie van
het hoofdbestuur heeft, merkte referent op,
dat zulks wel bleek uit de hartelijke woor
den die twee hoofdbestuursleden spraken
over dit plan. Èenige punten lichtte de heer
Bakker no*» breedvoerig toe.
Tenslotte werd vastgesteld, dat het
hoofdbestuur bij dP wijziging van de
Statuten de vrijheid heeft om te wer
ken in de richting, zooals die door den
heer Bakker in zijn reorganisatieplan
is aangeduid.
C. N. W. B. en Fonds U. B. O.
Aangenomen werd een voorstel tot Statu
tenwijziging, waardoor wordt vastgesteld,
dat de grootst mogelijke meerderheid der
aandeelen van de N.V. (het vroegere Fonds)
„Uitkeering bij Overlijden", het onver-
yreéïndbaar bezit van den C. N. W. B. blijft.
"De' heêr R. Hagoort sprak in de mid
dagvergadering de vergadering toe als af
gevaardigde van „Patrimonium" en merkte
o.m. op, dat de soc.-democratie bij de op
richting van den C.N.W.B. de handen stuk
gebeten heeft op de Christelijke-sociale bewe
ging. Tenslotte wenschte spr. den Bond
geluk met zijn 40-jarig jubileum.
Het voorstel van Zwolle om nieuwe bepa
lingen op te nomen in de Statuten betreffen
de het Fonds U. B. O., werd verworpen.
Adres aan den Minister
KALUNDBORG. 1261 M.. 12.20—2.20
Strijkorkest olv. Andersen. 3.505.20 Con
cert uit rest. „Ritz". 8.30 Vioolrecital. 8.50
Hoorspel. 9.50 Opera-muziek. 10.40 Man
dolineconcert. 11.1512.50 Dansmuziek.
KEULEN 456 M. 6.50 Orkestconcert. 12.20
Gevar. concert. 4.20 Pianorecital. 5.20 Or
kestconcert. 7.20 Omroepkleinorkest olv.
Topitz. 8.35 Leipz. Symphonie-orkest. 9.10
Hoorspel. 10.00 Omroeporkest olv. Eusch-
kötter. 11.2012.20 Omroeporkest, Ilaclio-
koor en solisten.
ROME 421 M. 9.00 Orkestccnoert olv. Bo-
navolonta. 10.20 Gram.muziek.
BRUSSEL 322 en 484 M. 3.22 M.: 12.20
Gram.pl. 12.50 Zang. 1.05 en 1.30—2.20
Gram.pl. 5.20 Dansmuziek. 6.20 Zang. 6.35
Gram.pl. 6.50 Pianorecital. 7.35 Gram.pl.
8.20 Trioconcert. 9.20 Symphonieconcert
olv. André. 10.3011.20 Populair concert.
484 M.: 12.20 Gram.pl. 1.30—2.20 Gr.
pl. en zang. 5.20 Symphonieconcert. Lei
ding: André. 6.20 Gram.pl. 6.50 Pianoreci
tal. 7.35 Zang. 8.20 Salonorkest olv. Wal
pot. 10.3011.20 Gram.muziek.
De afdceling Haarlem had een voor
stel ingdiend, dat er bij de Regeering
op aan zou worden gedrongen om paal
en perk te stéllen aan het opvoeren
van de personeele belastingen in som
mige gemeenten.
De afd. Haarlem kreeg gelegenheid
hierover te spreken en na een uiteen
zetting van een afgevaardigde bleek,
dat er in de afd. Haarlem een woning-
bouwvereenigrng was, welke arbei
derswoningen had doen bouwen welke
voor den minister niet meer dan f 5.
per week mochten opbrengen. De
woningen werden echter getaxeerd op
6.50. Dit bracht dan natuurlijk een
verhooging in de personeele belasting
teweeg.
De afd. Haarlem zal een bezwaar
schrift opstellen en het Hoofdbestuur
zal zich tot den Minister wenden over
deze aangelegenheid.
De vergadering ging hiermede
accoord.
Een voorstel van de afd. Breskens om er
bij de Regeering op aan te dringen dat een
einde gemaakt zal worden aan de afslach
ting van vee, opruiming van overcompleet
aan groenten enz., werd voor kennisgeving
aangenomen.
voor volwassen inwonende zoons gelegen
heid bestaat in de plaats van hun vader
opgenomen te worden in de werkverschaf
fing.
Het Hoofdbestuur is bereid ook deze aan
gelegenheid in den zin van het voorstel bij
den minister van sociale zaken te bepleiten.
Bij de r o n d v r a a g werd door ver
schillende sprekers dank gebracht aan het
Hoofdbestuur en hulde aan den voorzitter:
voor zijn goede leiding.
De vergadering zong het Hoofdbestuur:
„Dat 's Heeren zegen op u daal" toe.
Hierna werd de vergadering door den
voorzitter gesloten. Spr. was dankbaar voor
het goede verloop der vergadering en bracht
dank aan de vele sprekers. Een hartelijk
dankwoord bracht spr. aan de broeders der
afd. Utrecht, die het hunne tot het welsla
gen van deze hadden bijgedragen. Ook de
pers dankte spr. voor de goede medewet1-
Tenslotte zongen de aanwezigen staande
het psalmvers:
„Zijn naam moet eeuwig eer ontvangen,
Men loov' Hem vroeg en spa."
Dx\ Kuiperi sloot de vergadering met
dankgebed.
Dg deelnemers aan de iOe jaarvergadering van de Chr. Nat. Werkmansbond bijeen voor het Jaarbeursgebouw te Utrecht.
FEUILLETON
LIEFDE EN PLICHT
Fragment uit de Zeeuwsche
Geschiedenis
Door A. M. WESSELS
(2
Intusschen zaten de Spaansche officieren
die men op het kasteel had gebracht, in
hun gevangenis en tuurden door de traliën,
maar zij 'bespeurden niets dan het op en
neer dansen van de golven van den Zwin
stroom. Slechts één lichtstraal beurde hen
wat op, nl. de verzekering, die de luitenant
kolonel Meetkerke hun gegeven had, dat
men, zoo Parma hiertoe genegen was, hen
spoedig tegen krijgsgevangenen van onze
zijde uitwisselen zou.
Eén van de drie officieren, die de krijgs
kans in onze handen geleverd had, was de
hoofdman Don Diego de Benares, een man
van buitengewone sluwheid. Deze besloot
van zijn gevangenschap 't grootst mogelijk
voordeel te trekken en ze, zoo het doenlijk
was, aan te wenden ten voordeele der
partij, aan welke hij èn door geboorte èn
door overtuiging, verbonden was.
Onder hen, die hem eenigermate, zij het
slechts bij naime, bekend waren, behoorde
oen zekere Daniël Carpentier, die als adel
borst diende onder de compagnie van den
dapperen kapitein De Ridder.
Deze Carpentier, geboortig van Yperen,
had die stad voor eenige jaren verlaten,
toen zij, door gebrek aan ondersteuning van
do zijde van den trouweloozen Cimay, in
Spaansche handen was gevallen, en toen
Carpentier de stad uittoog, trok kapitein
Diego de Benares haar aan het hoofd zijner
bende als mede-overwinnaar binnen.
Toen de adelborst Yperen verliet, was hij
verloofd met een jonkvrouw van aanzien-,
lijken huize. Hij was van haar gescheiden
onder de duur bezworen verzekering, dat
hij haar nimmer vergeten zou en dat hij,,
zoodra slechts een betere dag over Vlaan
deren aanlichtte, hij zou weerkomen om
haar te trouwen.
Maar de heldere dag, zoo had de Almach
tige besloten, zou over Vlaanderen niet
lichten. Verraad aan de eene, list en dap
perheid aan de -andere zijde, zouden het
werk der onderwerping aan Spanje's heer
voltooien. De hoop om eenmaal als over
winnaar in Yperen weer te keeren. was na
den dood van Willem I, bij het woelen der
partijen in Holland en Zeeland meer dan
ooit verflauwd en weemoed vervulde het
hart van dezen adelborst
Ja er was wel een weg om tot het ge-
wenschte huwelijk te geraken, maar dat
was een weg, die hij tot nu toe met af
schuw gemeden had. 't Was den eed, aan
zijn vaandel en aan de Staten gedaan te
schenden, de partij yan Oranje en do Her
vorming te verlaten, weer te keeren in den
schoot der kerk en vrede met den Koning
van Spanje te maken.
Ook nu had Carpentier aan de zijde van
zijn hoofdman De Ridder met frisschen
moed op den vijand ingehouwen en den lof
van allen ingeoogst door zijn onversaagden
heldenmoed. En toch. ondanks zijn helden
moed zou deze eege hem tot een val wor-
Don Diego de Benares was nauwelijks in-,
gekerkerd of hij peinsde op middelen, om
er uit te geraken en Sluis toch aan de
Spaansche zijde te brengen. Doordat hij
met de familie te Yperen bevriend was, wist
hij, dat de verloofde van de dochter,, Car
pentier, zich onder de verdedigers van
Sluis moest bevinden. Al heel gauw had
hij bij den-cipier uitgevorecht, dat onze adel-
'borst nog te Sluis in bezetting lag. Hij aar-
eelde dan ook geen oogenblik dezen te
spreken te vragen en drie dagen later vin
den wij hem dan ook reeds met Carpentier
in een vertrouwelijk gesprek gewikkeld.
De sluwe Spaansche aanvoerder wist
heel goed, welk klavier hij moest bespelen.
Met levendige kleuren verhaalde hij dezen
de droefheid, waarin de arme Maria die
hij pas nog ontmoet had wegkwijnde.
Voor zijn vertrok naar Sluis had hij haar
nog bittere tranen zien plengen, uit ver
langen naar hem. 't Speet den Spanjaard
zeer, dat het meisje zoo moest lijden, want
van een huwelijk kon niets komem „Toch
is er wel één kans", zei hij, maar dan moet
ge de Oranje partij verlaten. Dan komt al
les in orde! Denk er maar eens over en be
zoek mij morgen weer."
De adelborst had geen enkele toezegging
gedaan, maar Diego de Benares wist zich
reeds zeker van zijn zaak. Morgen <zou hij
zijn net nog wel verder spannen.
Den anderen dag wist Carpentier niet
wat te doen. Zou hij den Spaanschen ver
leider weer bezoeken? Eerst hield hij zich
zoover mogelijk van het Sluische kasteel
verwijderd, maar.de zucht om iets van zijn
verloofde te hooren. dreef hem weer naar
den ingekerkerden Spanjaard.
Deze, ziende dat de adelborst luisterde»
schilderde hem weer de hoop voor op een
prachtige kapiteinsplaats in het Spaansche
leger, of indien hij toch liever niet tegen
Oranje vocht, dan tpch een eervolle betrek
king, aan de zijde van zijn Maria. Hoe ge
lukkig zou hij het arme meisje maken! 't
Lag geheel aan hem zelf. Zooveel behoefde
hij niet te doen! Welke moeite kon 't hem
kosten den vijand binnen te laten, wanneer
hij op zijn beurt de wacht moest betrekken
aan die poort, waardoor de bezetting een
uitval had gedaan en de Spaansche gevan
genen waren binnengetrokken.
Voor de daad van één oogenblik, kon hij
zich jaren van geluk yerwervcn, benevens
een vaderland, waaruit hij nu verbannen,
een vriendin waarvan hij nu gescheiden
was en eer en aanzien, zooals hem hier
niet te wachten stonden.
„Wees toch verstandig", zoo drong de slu
we Kastiliaan aan, die telkens met nieuwe
drogredenen de tegenwerpingen trachtte te
ontzenuwen, welke de adelborst hem voor
wierp, „wat kan u weerhouden? Ziet gij
niet, hoe de Hertog van Parma zijn benden
in de omliggende steden Brugge, Damme
en EecJoo samentrekt, om onverwachts
deze vesting te bespringen? En Sluis is
de Hertog van Parma weet het maar al te
goed slecht voorzien van een garnizoen
en niet in staat een langdurig beleg te
doorstaan! Hoopt gij op hulp of ontzet?
Wie zal ze Sluis zenden? Verdeeldheid tus-
sehen de Staten van Leycester, een weder
zijds d-warshoomen, maakt alle krachtige
hulp onmogelijk. .Een eed aan de rebellen
van den Koning van Spanje gezworen, be
hoeft gij in geen enkel opzicht te houden."
Dit en nog veel meer sprak. Don Diego
De Benares en Daniël Carpentier, de adel
borst van den klo-ken hopman De Ridder,
de dappere onder de dapperen, viel in den
listig gespannen strik. Eerzucht en liefde
brachten hem ten val. Daniël Carpentier
werd een verrader. De Geschiedschrijver
van Dale zegt hierover: „Stel u in zijn
plaats, gij die ooit lief gehad of nog lief
hebt, gij, die in uwen boezem het vuur der
eerzucht voelt gloeien of blaken. En zoo
Daniël Carpentier een verrader werd, be
denk w t hem tot een verrader maakte.
Wie hem ook veroordeele, wij oordeelen
hem niet."
De overeenkomst was dan gesloten, en
na de uitwisseling van Don Diego zoude
men den dag en het uur vaststellen, waar.
op het verraad volvoerd zou worden.
Zou volvoerd wórden? Neen, bij den Al
machtige was het anders besloten en Sluis
zou niet door verraad in handen van dca
Spanjaard komen.
In 't begin van April 1587 kwam de Gou
verneur Arend van Groeneveld, behouden
van zijn reis naar Engeland terug. Lof en
eer viel den dapperen bevelhebbers ton
deel, die gedurende zijn afwezigheid do
stad trouw hadden bewaakt en door meni
ge uitvallenden-vijand, die zich in de om
liggende plaatsen had genesteld, afbreuk
gedaan hadden.
Nu eerst werden de onderhandelingen
over de uitwisseling der krijgsgevangen
Spaansche officieren met kracht voort
gezet, en weldra verlieten Don Diego de
Benares en zijn makkere hui. gevangenis
op het kasteel te Sluis en werden zij aan den
Spaanschen bevelhebber te Damme overge
leverd, uit wiens handen de Nederlandsche
krijgsgevangenen, tegen wie men ze uitwis
selde, ontvangen wei-den.
Reeds den 20sten April vinden wij Don
Diego te Brussel, bij den Hertog van Par-,
ma, wien hij den ganschen aanslag in al
zijn bizonderheden blootlegde en die er zijn
goedkeuring aan schonk, terwijl, zoo de
aanslag gelukte, aan Daniël Carpentier
volkomen vergiffenis en een aanstelling als
Hopman bij een der Waalsche benden werd
toegezegd. (Slot volgt)
