Qituw jCriftsrije (£<mraiit
Dr H. COLIJN GESLAAGD
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden ïn Omstreken
Colijn terug!
De samenstelling van het
nieuwe Kabinet
abonnementsprijs:
Per kwartaal in Leiden en in plaatsen
waar een agenlschap gevestigd is 2.35
Franco per post 2.35 portokosten
Per week0.18
Voor hel Buitenland bij wekelijksche
zending4.50
Bij dagelijksche zending5.50
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7 ct.
Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbaar
8ureau: Breestr-jat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936
15e Jaargang
No. 5539
WOENSDAG 31 JULI 1935
abbrrtentieprijjtn:
Van 1 tot 5 regels 1.17'/i
Elke regel meer 0.22'/»
Ingezonden Mededeelingen
van 1—5 regels 2.30
Elke regel meer0.45
Handelsadvertentiên per regel 0.17'/»
Bij contract belangrijke korting
Voor het bevragen aan 't bureau
wordt berekend0.10
Moge het vertrouwen ook
terugkeeren
Zooals in mooi zomertij na 'n loeiend
onweer een weldadige rust in natuur
en atmosfeer kanterugkeeren, zoo
kwam er ontspanning en opluchting bij
een groot deel van het Nederlandsche
volk toen het gerucht juist bleek: het
kabinet-Colijn blijft!
Als 't moet, dan kan ook bij de oplos
sing van staatkundige problemen de
lange weg tusschen overwegen en be
sluiten met ongewone en verrassende
snelheid worden afgelegd: Zoowel Dr
Colijn als Mr Aalberse had slechts twee
dagen noodig om tot een definitieve
beslissing te komen: de laatste in nega
tieve,. de eerste in positieve zin.
Naar goed constitutioneel gebruik be
trekken we ook thans de Kroon rfiet in
het conflict; de Koningin is onschend
baar, de ministers zijn verantwoorde
lijk. Maar we mogen wel dit zeggen:
de Koningin was zoo diep en zoo ten
volle van haar verantwoordelijkheid
doordrongen, dat zij ongetwijfeld met
groote kracht en welsprekendheid de
twee hoofdpersonen in het (aanvanke
lijk zoo ernstige) politieke drama tel
kens op het hart heeft gebonden: Denk
om het landsbelang.
En, we mogen nog wel iets verder
gaan. Het bekende feit, dat H. M. een
krachtige persoonlijkheid is, ten volle
voor haar taak berekend en volkomen
met de politieke situatie op de hoogte,
was een factor van beteekenis bij de
oplossing van deze crisis.
Het is wel eens gewenscht, dat óns
volk dankbaar stilstaat bij het groote
voorrecht geregeerd te worden dour
een Vorstin aan wie God zoo uitnemen
de bestuurstalenten schonk.
Laat ons ook dankbaar zijn voor de
oplossing der kabinetscrisis en voor de
wijze, waarop dit geschiedde met
terugkeer van Dr Colijn en zijn mede
werkers.
Blijven er dan geen vragen, geen be
denkingen, geen politieke moeilijk
heden over? Ongetwijfeld: we verheu
gen ons met beving. Immers, uit alles
is duidelijk, dat er van volkomen over
eenstemming tusschen de divergeeren-
de partijen in dit geding geen sprake is.
Mr. Aalberse heeft zijn fractie niet
bijeengeroepen om deze te overtuigen
van de noodzakelijkheid der nu aan
vaarde oplossing; blijkbaar neemt hij
dus geen enkele verantwoordelijkheid
op zich; zijn partijgenoot, Mr Gose-
ling, voorzitter der R.K Staatspartij en
ondervoorzitter der fractie heeft vol
standig geweigerd ook na gepleegd
overleg met vrienden de portefeuille
van defensie (of een andere) te aan
vaarden; de blijvende roomsch-
katholieke ministers doen dat geheel
op eigen verantwoordelijkheid; het een
met het ander zou weinig goeds kun
nen voorspellen.
Zulks te meer, omdat het ondenk
baar is, dat Dr Colijn op het voornaam
ste punt in kwestie, de aantasting der
hoofdsommen, een concessie zou heb
ben gedaan, welke aan de R.K. Kamer
fractie volledige genoegdoening schenkt
Het lijkt er meer op, dat de twee lei
ders tegen elkaar gezegd hebben: Aal
berse kan niet slagen, dus moet Colijn
de arbeid voortzetten en wij twee die
nen elkaar zoo dicht mogelijk te nade
ren en zooveel mogelijk te ontzien.
Nu kan er tweeërlei gebeuren: men
lean op toenadering, doch ook op ver
wijdering aansturen. De onverzoen-
lijken zullen het laatste doen. Met ver
hoogd accent en verdubbelde energie
zullen de sociaal-democraten, tutti
quanti pogen een wig te drijven tus
schen R.K. fractie en Kabinet. Hun
teleurstelling kunnen ze niet verkrop
pen.
Ook een smaldeel der roomsch-kathc-
lieken zal roerig blijven en de tegen
stellingen eer verscherpen dan ver
zachten.
Dit is te betreuren, maar het kabinet
zal het ter wille van het landsbelang
moeten dragen. En het zal, naar wij
vertrouwen, daarbij niet alleen de
steun ontvangen van de partijen, die
van meetaf op aanblijven van Dr Colijn
prijs stelden, maar ook van een belang
rijk deel der roomsch-katholieken, die
uit deze strubbeling wel hun conse-
kwenties zullen trekken.
Zij zullen het, om maar iets te noe
men, met ons betreuren, dat het con
flict zeer bevorderlijk bleek aan de
versterking van het anti-papisme.
Dit is altijd een kwaad; doch wij zien
't zeer duidelijk in dagen als deze, wan
neer blijkt, dat samenwerking van
roomsch-katholieken en Protestantsch-
Christelijken noodzakelijk en onmis
baar is voor de landsregeering.
Dr. Colijn heeft de hem verstrekte opdracht tot vorming van
een extra-parlementair kabinet van breede samenstelling aanvaard.
Het thans demissionnaire kabinet-Colijn zal in zijn geheel
terugkeeren, met dien verstande, dat er enkele verschuivingen
zullen plaats hebben.
Het ministerie wordt als volgt samengesteld:
Dr. H. COLIJN (a.r.), Koloniën en ad-interim Defensie.
Mr. J. A. DE WILDE (a.r.), Binnenlandsche Zaken.
Jhr. Mr. A. C. D. DE GRAEFF (partijloos) Buitenl. Zaken.
Mr. P. J. OUD (v.d.), Financiën.
Mr. J. R. H. VAN SCHAIK (r.k.) Justitie.
Jhr. Ir. O. C. A. VAN LIDTH DE JEUDE (v.b.), Waterstaat.
Prof. Dr. J. R. SLOTEMAKER DE BRUINE (c.h.), Onderwijs.
Mr. M. SLINGENBERG (v.d.), Sociale Zaken.
Het ministerie van Economische Zaken zal gesplitst worden
in een ministerie van handel en nijverheid onder leiding van Prof.
Dr. Ir. H. C. J. H. GELISSEN (r.k.) en een ministerie van landbouw
en visscherij onder leiding van Mr. Dr. L. N. DECKERS (r.k.),
met welker instelling nog ongeveer veertien dagen zullen zijn
gemoeid.
Ook het kabinet heeft ten deze een
roeping en het blijkt, dat het van meet
af op herstel van vertrouwen aanstuurt.
De reconstructie van het ministerie
wijst er duidelijk op. Dat daarin bin
nenkort niet minder dan vier roomsch-
katholieken opgenomen zullen zijn,
toont dat men deze groep de invloed
gunt, waarop ze aanspraak kan maken.
Maar ook in het regeeringsbeleid zal
het kabinet op naar elkander toegroeien
zonder rancune aansturen.
De instelling van een ministerie voor
Landbouw en Visscherij geeft niet al
leen aan Prof. Gelissen meer armslag
om zich aan zijn ideaal te wijden; maar
het zal ook in breede kringen voldoe
ning geven, dat extra zorg aan deze
twee noodlijdende hoofdbronnen van
ons volksbestaan besteed wordt en dat
een man van erkende bekwaamheid,
ook op dit terrein aan het hoofd van
dit departement komt te staan.
Immers, Dr Deckers was in het ver
leden niet alleen inspecteur der Coöpe
ratieve Centrale Boerenleenbank te
Eindhoven, maar ook secretaris en
rechtskundig adviseur van de R.K. Ned.
Boeren- en Tuindersbond en werd ook
genoemd als directeur-generaal van de
Landbouw.
En wat voorts de vaste lasten betreft,
waarover Mr Aalberse struikelde: wij
achten het ondenkbaar, dat Dr Colijn
hierbij overstag gaat: het kabinet is te
zeer overtuigd, dat dan een economi
sche en financieele chaos zou ontstaan
(en we betaalden nu reeds leergeld
genoeg); maar het lijkt ons niet on
mogelijk, dat een regeling wordt ge
troffen, welke voor bepaalde gevallen
uitkomst kan brengen. De moeilijkhe
den op dit gebied, welke niemand ont
kennen zal, kunnen door een generale
methode niet verholpen worden, doch
vragen zooals eertijds met de huis
huren het geval was individueel e
voorziening.
En Dr. Colijn heeft het oog te zeer
op de werkelijkheid gericht, dan
dat hij voor maatregelen zou te
rugdeinzen, welke door de wisselende
omstandigheden geboden worden.
Summa summarum: wij zullen er
aan meehelpen om onder het gebeurde
een afscheidingsstreep te zetten; we
vertrouwen, dat uit de strubbeling zoo
veel leering is getrokken, dat Regee
ring en Kamermeerderheid in gemeen
overleg zullen doen wat in dit moeilijk
tijdsgewricht onvermijdelijk is.
Dat door de intrede van Mr. Slin-
gerberg als nieuwe minister van Soci
ale Zaken het Kabinet versterkt is en
dat het hopelijk straks nog meer ver
sterkt zal worden, is een verheugen-
dende factor bij deze reconstructie,
welke ons, ondanks alles, met dank
baarheid vervult en die aan ons volk in
menig opzicht de rust hergaf.
HET NIEUWE KABINET
De gewijzigde samenstelling
Gelijk met zekerheid te verwachten was,
leidt de reconstructie van het kabinet niet
tot het aftreden van één der zittende minis
ters. Wel komt er wijziging in de samen
stelling. Officieus kan worden gemeld, dat
deze verandering hierop neerkomt:
Het departement van Economische
Zaken wordt gesplitst in een departe
ment van Handel en Nijverheid onder
leiding van Prof. Dr. Ir. H. C J. H.
Gelissen, de huidige bewindsman van
Economische Zaken, en een departe
ment van Landbouw onder leiding
van Dr. L. N. Deckers, tot dusver mi
nister van Defensie. Het beheer van
het departement van Defensie zal ad
interim worden gevoerd door dr. Colijn.
Prof. Dr. J. R. Slotemaker de Bruine
behoudt de leiding van het departe
ment van Onderwijs, dat hij sedert het
ontslag van Mr. H. P. Marchant ad
interim beheerde. Zijn plaats als lei
der van het departement van Sociale
Zaken zal worden ingenomen door
Mr. M. Slingenberg (v.d.), lid van de
Eerste Kamer en van Gedeputeerde
Staten van Noord Holland. Overigens
blijft le samenstelling van het kabinet
onveranderd.
Mr. M. Slingenberg
Mr. Marcus Slingenberg, -die in het nieu
we kabinet zal optreden aan het hoofd van
het Departement van Sociale Zaken, werd
21 October 1881 te Beerta (Gr.) gebox-en.
Hij bezocht het gymnasium te Winscho-'
ten waar dr. Bos, de latere leider der Vrijz.
democraten, les gaf; reeds daar maakte hij
kennis met de V. D. beginselen en hij is
deze zijn geheele leven trouw gebleven.
Daarna studeerde hij aan de Universiteit
te Groningen in de rechtswetenschap.
In 1905 promoveerde hij tot doctor op stel
lingen.
Hij vestigde zich vervolgens als advocaat
en procureur te Haarlem.
Ondertusschen studeerde hij voor candi-
daat notaris en was van 1912—1917 voorzit
ter van de Broederschap van Candidaat-no-
tarissen en werd in 1924 tot- notaris be
noemd.
In 1913 werd mr. Slingenberg gekozen tot
lid der Provinciale Staten van Noord-Hol
land en in 1934 nam hij zitting in het col
lege van Gedeputeerde Staten dier provincie
Van 1919 tot 1934 was hij wethouder van
Haarlem, eerst van openbare werken en
later van financiën.
Voorts maakt mr. Slingenberg sedert 1920
deel uit van de Eerste Kamer. Gedurende
de bijna 15 jaren, die hij in onze Senaat zit
ting heeft, deed hij zich kennen als een uit
nemend en rustig spreker, die de onderwer
pen, welke hij pleegt te behandelen, volko
men beheerscht.
Dr. Colijn deed dan ook een goede keus.
DE NEDERLANDSCHE BANK
Een goudverlies van 130 millioen
Dekkingspercentage gedaald
van 79.8 pet. tot 664 pet.
-■ Zooals wij reeds meldden, werd het
goudverlies, door de Nederl. Bank in
een week tijds, tengevolge van de Re-
geeringscrisis geleden, om 150 millioen
galden gescbat.
De jongste weekstaat der Nederland
sche Bank, gedateerd op 29 Juli, toont
aan, dat de Centrale Bank sinds 22 JnK
voor I13C.8 millioen goud heeft moeten
afgeven. De totale afgifte is vermoede
lijk wel omstreeks f 140 millioen ge
weest, daar de Javasche Bank in haar
weekstaat van 27 Juli een goudverlies
toont van f 8.5 millioen, hetwelk waar
schijnlijk weer aan de Nederlandsche
Bank is ten goede gekomen.
De regeeringscrisis heeft dus cmze goud
voorraad van f 6S8.4 millioen tot f 557.6'mil-
jioen verminderd, hetgeen zeggen wil, dat
in één week tijd ongeveer een vijfde van
onze goudvoorraad weggeslonken is.
De metaalvoorraad, dus inclusief het zil
ver, is afgenomen van f711 millioen tot
f580 millioen.
De achter ons liggende week is getuige
geweest van een druk van ongekende kracht
op ons ruilmiddel, welke Woensdag en
Zaterdag zijn hoogtepunt bereikte. Het feit
alleen, dat aan dr. Colijn opdracht tot kabi
netsformatie werd gegeven, deed de wissel
koersen Maandag en Dinsdag weer binnen
normalere grenzen en in het bijzonder
dollar en franc weer binnen de goudpun-
ten terugloopen.
Crediet-expansie met f 113.2 mill.
De disconto-portefeuille onderging een uit
breiding met 18.7, de Beleeningen vei-meer-
derden met niet minder dan 94.5 millioen
gulden, d.i. tezamen 113.2 millioen. Zelfs
indien men rekening houdt met de omstan
digheden, dat de particuliere instellingen
een deel van deze som behoefden voor de
financiering van haar goud-arbitrage trans
acties ei. dat zij met het oog op geld-opvra-
gingen meer dan ooit moesten bedacht zijn
op handhaving van een zeer mime liquidi-
teitsposilie, vooral ook in het zicht van den
ultimo, dan stéllen deze cijfers nog teleur.
Immers, een groot gedeelte van de trans
acties, welke tot dit goudverlies aanleiding
gaven, werd door de Bank zelf, buiten het
intermediair der particuliere instellingen
om, direct op de markt ondernomen. Een
groot gedeelte van deze transacties heeft
derhalve niet de geringste invloed op de
liquiditeitspositie der particuliere banken
uitgeoefend.
De consekwenties van deze krachtige cre-
dietuitzeiting bij een gelijktijdig opgetre
den omvangrijk goudverlies, komen voor
namelijk- tot uitdrukking in een scherpe
daling van het dekkingspercentage voor de
direct opeischbare verplichtingen. Deze
laatste bedroegen voor uitstaande bankbil
ietten en rekeningcourant saldi tezamen
aan het einde van deze berichtsweek S73V2
millioen gulden. De goudvoorraad bedraagt
thans nog f'77y2 millioen gulden, zoodat de
direct opeischbare verplichtingen niet ten
volle voor 64 pet door goud alleen zijn ge
dekt.
De vorige week bedroeg dc gouddek
king nog ruim 77 pet bij een goudvoor
raad van 6S8V£ millioen gulden en
direct opeischbare verplichtingen ten
bedrage van 891 millioen gulden.
De door de wet vereischte minimum
dekking is naar men weet 40 pet.
Verloop van de goudvoorraad
De goudvoorraad der Nederlandsche Bank
ontwikkelde zich sedert begin 1933 als
volgt:
27 Febr. 1933 f 1019.848.162; 18 April 1933
r 978.014.362; 8 Jan. mi f923.460.82S; 5 Febiv
1934 f 892.090 782; 12 Febr. 1934 f 833.404.773;
20 Febr. 1934 f 813.590.81123 April 1934
f 786.406.780; 7 Mei 1934 f 797.35(5.046; 11 Juni
1934 f SI9.923.309 25 Juni 1934 f 841.512.162;
9 Juli 1934 fS5S.900.346: 12 November 1934
f 880.912.209; 26 Nov. 1934 f 355.603.103 7
Januari 1935 f 812 036.464; 21 Januari 1935
f 821.708.990: 11 Maart 1935 f 810.626.250; 25
Maart 1935 f 812.613.251; 1 Aprii 1935
f779.551.523; 8 April 1935 f 674.169.945: 15
April 1935 f 661.957.556; 22 April 1935
f642.689.162; 27 Mei 1935 fG-46.201.44S; 3
Juni '35 f621253.074; 22 Juli '35 f6SS.468.452;
29 Juli 1935 f 557.665.601.
De teruggang van de goudvoorraad be
draagt dus sedert het begin van dit jaar
niet minder dan f 28L4 millioen.
Uit Saai-brücken: De Rijkscommissaris
jor de wederaansluiting van het Saarge-
bied heeft een verordening uitgevaardigd,
waarin aan alle confession eel e jeugdorga
nisaties, ook de op zichzelf staande, iedere
activiteit, die niet zuiver kerkelijk religieus
is, verboden, in het bijzonder de activiteit
van politieken of sportleven aard. Zonder
vei'gunning dragen van uniformdeelen en
insignes of zonder verlof meegedragen vlag
gen, vaandels enz. moeten in beslag war
den genomen.
Hoe zou de stemming over de weder aan
sluiting bij Duitschland zijn aangevallen
wanneer de nat.-socialisten daarvóór zoo
zouden zijn opgetreden?
HET NIEUWE
KABINET-COLIJN
Jhr Mr A. C. D. de
Graelf,
Buitenlandsche Zaken,
Prof. Dr J. R.
Slotemaker de Bruine,
Onderwijs.
Jhr Ir O. C. A. van
Lidth de Jeude,
Waterstaat
Prof. Dr Ir H. C. J. H.
Gelissen.
Kandel en Nijverheid.
kan maar de beste zijn
Verkoop „TWENTOL"
voor Holland: DEVENTER
Voornaamste Nieuws.
Dit nummer bestaat uit TWEE bladen
Blz. 1
Dr. COLIJN IS IN ZIJN OPDRACHT TOT
VORMING VAN EEN EXTRA-PARLEMEN-
TAIR KABINET VAN BREEDE SAMEN
STELLING GESLAAGD. DE SAMEN-
STELLING VAN HET NIEUWE KABINET,
Blz. 2
Heden begint de buitengewone zitting van
de Volkenbondsraad inzake het geschil
Italië-Abessynië. Optimistische klanken zoo
wel uit Addis Abeba als uit Rome.
Twee bommenwerpers in Finland tegen
elkander gevlogen; vier dooden.
De eer C. J. van der Hoeven werd be
noemd tot Burgemeester van De Lier.
Blz, 8
Het -3vende lustrum van de Geref. Vereen»
voor Drankbestrijding.
Zomerconferentie van den Zendingsstadie-
raad.
Eerste Kamer
36 WETSONTWERPEN u 1
Beerta krijgt haar kans weer 1
De Eerste Kamer is gisteravond om half 9
bijeengekomen. Een lijst van 36 wetsontwer
pen, behoorende tot de „loopende zaken'*
wachtte op afdoening.
Van de ministers waren afwezig Dr. Coign
en Mr. v. Schaik, de eerste „wegens verplicht
verblijf elders", naar de voorzitter meedeelde.
Het zevental achter de ministertafel onder
vond veel belangstelling van de zyde der
senatoren.
Het werk liep vlot van stapel. Er viel nieta
tyj te praten.
Z.h.s. passeerde alles, daaronder was o.S,
het wetje, betreffende Beerta, voort» eeii
groot aantal contingenteeringen en enkele
suppletoires.
Na een serie hamerstukken kon de Kamer
zich aan andere arbeid wijden, b.v. aan on
derlinge crisisoplossing-beschouwingen.
Vandaag is er afdeelingsonderzoek.
Verdere bezuiniging bij de
Spoorwegen
OPHEFFING VAN LOCOMOTIEF-DEPOTS
Naar wij vernemen, zullen met in
gang van 6 October a». de locomotief
depots Rotterdam-Maas, Haarlem, Dor
drecht en Susteren worden opgeheven.
Aanbesteding van 34 boerderijen
IN DEN WIERINGERMEERPOLDER
Bij de op het Bureau van de Directie van
den Wiei'ingermeerpolder te Alkmaar ge
houden aanbesteding, voor het bouwen van
34 boerderijen in den Wieringermeerpolder,
waren 70 biljetten ingekomen, waarvan 34
van onwaarde, aangezien deze inschrijvers
met het oog op een eventueelen val van den
gulden ten aanzien van de valuta voorwaar
den hadden gesteld. De inschrijving werd
gehouden in massa, of in zeven groepen, of
met recht van combinatie van groepen. Voor
d* massa waren dertien biljetten ingeko
men, waarvan de laagste inschrijver was de
heer P. A. Batenburg te Amersfoort voor
392.300,— en de hoogste inschrijver de heer
C. Kos te Huizen voor 522.483,—. De heer
Van Batenburg was ook in alle groepen, be
halve groep vijf, de laagste inschrijver. Voor
groep vijf was de laagste de firma Kingma
en De Jong, te Medemblik voor 44.390. Voor
deze groep schreef de heer Batenburg in
voor 47.300,'
Energie-distributie in Limburg
EEN COMMISSIE VAN ADVIES
Gedep. Staten van Limburg hebben tot het
economisch technologisch instituut te Lim
burg het verzoek gericht te willen overgaan
tot het instellen eener commissie, die van
advies kan dienen in zaken betreffende de
energie-distributie in Limburg.
Het E.T.I.L. heeft aan dit verzoek van
Gedep. Staten voldaan en heeft een blijven
de commissie ingesteld, onder presidium van
Jhr. mr. G. A. H. Michiols van Kessonich, ad
vocaat en procureur, lid van de Eerste Ka
mer der Staten-Generaal, te Roermond.
