i
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Kerknieuws.
DONDERDAG 27 JUNI 1935
EERSTE BLAD PAG. 3
GEEN OUDE KOFFIE MEER
v.ROSSEMs
VITA KOFFIE
LIJFT ALTIJD VERSCH
N VOL AROMA
-40-50 ets PER Vi.POND
Algemeene arbeidsdienstplitht
in Duitschland ingevoerd
In de zitting van het Rijkskabinet
is de algemeene arbeidsdienstplicht
wettelijk vastgelegd. In aansluiting
daarop heeft de Rijkskanselier veror
dend, dat de diensttijd in den arbeids
dienst tot nader order een half jaar
bedraagt. De sterkte van den arbeids
dienst zal gedurende het dienstjaar
van 1 October 1935 tot en met 30 Sep
tember 1936, met inbegrip van het
oorspronkelijke en het hulppersoneel,
de 300.000 man niet overschrijden.
Thans kunnen dus de in het 'jaar 1915
geborenen in twee lichtingen worden
opgeroepen.
Verder is een wet aangenomen,
waardoor de positie van den staat en
de rechten der bevolking bij de lucht
bescherming worden geregeld.
De Japansch-Ned. Indische
besprekingen
Naar wij vernemen, zijn in den. laatsten tijd
eenige voorbesprekingen gehouden over een
gelijke hervatting der Japansch-Nederlaodsch-
Indische handelsbesprekingen. Zoowel de Neder
landsche als de Japanschc regeeringen zijn
tuigd van de noodzakelijkheid om op dit terrein
tot een oplossing der moeilijkheden te komen.
In verband daarmee hebben er in de afge-
Joopen weken onoffscicele besprekingen plaats
gehad tusschen mr. Kart, den directeur var
dep. van Economische Zaken en den Japaoschen
consul-generaal te Batavia, den heer Koshida.
Het ïtijkskabinet heeft een wet aange
nomen, waardoor de rijksminister van bin-
nenlandsche zaken wordt ingeschakeld in
de besluitneming inzake rechtsaangelegen-
heden der Evangelische Kerk.
AMERIKA „ONTWAPENT
Het wetsontwerp betreffende de vlootcre-
dieten 460.000.000) vertegenwoordigende het
grootste vlotfjprogram in vredestijd uit de
geschiedenis der Vereenigde Staten, is thans
door Roosevelt geteekend.
NIEUWE BELASTINGEN IN AMERIKA
De voorzitter van de financieele senaats
commissie in de Vereenigde Staten, heeft
paar aanleiding van Roosevelts belasting
voorstellen medegedeeld, dat volgens het
ontwerp van den president jaarlijks 340 mil-
lioen dollar aan belading meer moet wor-
den opgebracht en wel door de belasting
op de erfenissen en schenkingen, door ver
hooging der belasting voor groote inko
mens en door een progressieve belasting
op de bedryven.
FRANKRIJK „ONTWAPENT"
De financieele Kamercommissie heeft het
Fransche regeerings-wetsontwerp goedgekeurd
inzake het beschikbaar stellen van credieten
voor de versterking van leger, vloot en lucht
macht, in verband met de Duitjsche bewape
ning. Een bedrag van 1.106.000.000 franc i
gevoteerd voor de vervaardiging van nieuwe
bewapeningsuitrurtJngen, grensversterkingen
en voor verbetering van de opleiding.
Daarnaast werd een bedrag vastgesteld
207.613.860 francs voor de marine, welk be
drag zal worden bestemd voor het bouwen
van 60.000 ton vliegtuig-moederschepen, dat
is het maximum tonnage, die Frankrijk vol
gens het bestaande vlootverdrag in deze cate
gorie er op na mag houden.
HET ITALIAANSCH-ABESSYNISCH
CONFLICT.
De besprekingen tusschen den Engelschman
Eden en Mussolini over de Abessynische
kwestie leidden tot dusver tot geen resultaat.
Italië was toch niet bereid tot een partieele
regeling van het geschil. Hierop zijn de be
sprekingen vastgeloopen.
Italië wil of mandaat over Abessynië óf
feen veroveringsveldtocht. Voor het laatste
maakt Italië nog steeds toebereidselen. Zoo
is uit Cagliari wederom het vrachtschip
„Abazzia" naar Oost-Afrika vertrokken met
aan boord eenige afdeelingen soldaten van
het 60ste regiment. Een groote menigte had
zich aan de haven verzameld om de soldaten
bij hun vertrek toe te juichen. Bij het vertrek
van het stoomschip „Belvedere" naar Oost-
Afrika werd kort voor de afvaart een 15-jarig
lid van de avant-guardisti, de fascistische
jeugdbeweging, ontdekt, die trachtte met de
troepen mee te komen, om in het leger dienst
te kunnen nemen. Het is reeds herhaaldelijk
voorgekomen, dat jongelui op deze wijze
trachten dienst in het voor Oost-Afrika be
stemde leger te nemen.
De studenten van de universiteit hebbt-n
een compagnie vrijwilligers gevormd, welke
paar Oost-Afrika zal vertrekken.
De compagnie draagt de naam „Prins Pie-
mont" en defileerde voor den prins, alvorens
naar het mobilisatie-centrum te vertrekken.
De regeering van Abessynië heeft op de
ïtaliaansche protestnota, inzake „de annexa
tie van het Sultanaat van Jimma door Abes
synië" geantwoord, dat de Italiaanscne
réserves geen zin hebben en geen waarde
aangezien Jimma van oudsher een deel van
het Abessynische Rijk is geweest en Italië
daar geen enkel speciaal recht bezit.
Jimma heeft reeds langer dan vijftig jaar
de souvereiniteit der Abessynische keizers
erkend en ligt in het hart van het Rijk.
DE ENGEl SCH-DUITSCHE VLOOT-
BESPREKINGEN
In het Engelsehe Hoogerhu'is keurde Lloyd
George het af, dat het vlootverdrag met
Duitschland zonder ruggespraak met Frankrijk
of Italië is tot stand gekomen. Verder meende
Lloyd George, dat de overeenkomst hot bewa
peningsuitbreiding zal leiden inplaats vanrtot
vermindering in den bewapeningswedloop ter
zee. Frankrijk heeft zijn behoefte aan verdere
en nellere uitbreiding reeds meegedeeld. Wat
'de di'ikbooten betreft, Engeland heeft toege-
Bteilid in de pariteit van Duitschland*
.Verlaging van vaste lasten
Toch een wetsontwerp in voorbereiding
,(Van onzen parlemenairep redacteur)
Een tweede wetsontwerp inzake
Verlaging van vaste lasten ié thans
hij de Regeering in voorbereiding.
Het gaat in een richting, die wij
reeds meermalen als wenschelijk heb
ben aangegeven: de gemeentehestui
ren zullen worden gestimuleerd, dat
de vaste lasten der gemeentedien
sten zullen worden verlaagd.
Canons en andere heffingen, straat-
ibelasting en dergelijke zullen voort
.verlaging in aanmerking komen.
De gemeente-besturen zullen ten
dezen aanzien aanwijzigingen ont- -
vangen. Nieuwe lasten zijn mt den
booze. Tegenover eventueels vei hoo
gingen van bestaande heffingen zuln
len gelijkwaardige verlagingen van
andere moeten staan.
Deze mededeelincen zijn ontleend aan de
Arbeiderspers. Bij informatie is ons geble
ken, dat het bericht onder veel voorbehoud
dient te worden gelezen. Het is zoo ver nog
niet als uit de gedane mêdedeelingen
kunnen worden afgeleid. Er worden zelfs
enkele punten genoemd, die niet aan de orde
zijn.
De werkloosheid
In de week van 3—8 Juni bedroeg de werk
loosheid onder 474.500 leden van gesubsidieerde
vcreenigingen de landarbeiders vallen hier
buiten, 29.4 pet.
In de vorige verslagperiode (20 t.e.m. 25 Mei)
bedroeg de werkloosheid 30 pet.
In de overeenkomstige week van de jaren 1934
i 1933 was de werkloosheid onderscheidenlijk
24.8 pet. en 24 6 pet.
Het aantal bij de organen der arbeidsbemidde
ling ingeschreven werkloozen bedroeg op 8 Juni
349.473, tegen 355.987 op 25 Mei j.l.
De weermacht der N.S.B.
Een nieuwe militaire organisatie
Als bijdrage tot de kwestie, of de regeering
gerechtigd was aan ambtenaren of officieren
het lidmaatschap der N.S.B. te verbieden,
volgend citaat uit „De Vrijheid" van deze
week:
,Er is in de N.S.B. een soort lijfwacht van
den leider, die gevormd wordt door de leden
der W.A. (weerbaarlieidsafdeelingen). Welnu
om W.A.-man ie worden moet men onder
eedsverplichting verklaren onder alle om
standigheden de bevelen van den leider te
zullen opvolgen. Met andere woorden: wat
Mussert ook gelieft te decreteeren en onder
welke situatie ook zijn bevel gegeven wordt,
de W.A.-mannen verbinden zich blindelings,
zonder tegenspraak aan het bevel ~van den
leider te zullen gehoorzamen.
Dus óók, wanneer dat bevel ingaat tegen d'<
openbare orde, tegen de maatregelen van
do regeering of tegen de wetten des lands.
Deze W.A.-mannen, willooze werktuigen
1 de hand van den leider, vormen voor den
Staat geen gevaar, zoolang de leider den le-
galen weg bewandelt Maar of hij dit zal
blijven doen, hangt van hém en van hem
alleen af. Voor zijn gedragslijn als leider van
de N.S.B. is hij niemand verantwoording
schuldig. Acht hij het oogenblik gekomen
voor een Staatsgreep, dan heeft hij in W.A.
een uiterst gevaarlijk instrument.
Nu vormen de W.A.mannen maar een ge
deelte van de leden van de N.S.B. Zij zijn
het keurkorps, dat den leider slaafs ver
knocht is. Kon de regeering zoo zou men
kunnen vragen dan niet hebben volstaan
met het lidmaatschap van de W.A. voor de
ambtenaren en officieren te verbieden? Het
antwoord is eenvoudig: slechts aan de
N.S.B. is hekend, wie tot de W.A. behooren.
Een ding staat vast: de leden der W.A. wor
den gerecruteerd uit de leden der N.S.B. Of
een lid der N.S.B. al dan niet blinde trouw
aan den leider heeft gezworen, is een zuiver
intern feit. Zoolang de regeering dus niet
weet, hoe een lid van de N.S.B. in dit op
zicht tegenover den leider staat, kan zij niet
anders doen, dan zij gedaan heeft: het lid
maatschap van de N.S.B. onvereenigbaar ver
klaren met de ambtelijke functie. Want een
ambtenaar of officier heeft te gehoorzamen
aan de instructies, die -ae regeering hem
geeft en mag zich niet verbinden eventueel
aan den heer Mussert te zullen gehoorzamen
indien deze hem bevelen geeft., welke daar
tegen ingaan of daarmede onvereenigbaar
zijn".
In een onderschrift bij een ingezonden stuk
wezen we er dezer dagen reeds op, dat de
i.B. deze W.A.-menschen blijkbaar onder
brengt in „neutrale" wandelsportorganisaties
Dit geschiedt, omdat de N.S.B. hang is,
dat de regeering binnenkort de W.A. zal
irbieden.
In verband daarmee meldt de roode per?,
dat de leiding der N.S.B. heeft besloten een
nieuwe organisatie op te richten die zooge
naamd buiten de N.S.B. staat en welke bij
verbod van de W.A. onmiddellijk de
s van deze weerafdeelingen kan inne
men.
In Amsterdam staat, de nieuwe organisatie
onder leiding van zekeren Ledekerke, voor
alle kringen. Deze door den officier Hooge-
wina' en door Mussert persoonlijk goedge
keurde organisatie, die de naam van „storm
troepen" zal dragen, moet zoogenaamd „ge
heel los van de N.S.B. staan".
Alleen hoogere functionnarissen in de
N.S.B. of lieden, die buiten de N.S.B. een
ooraanstaande positie bekleeden en natuur
lijk de beweging met goed geld steunen, mo-
„zeer betrouwbare" leden voor deze
stormtroepen aanbevelen. Degenen die wor
den aanbevolen, worden pas na een scherp
onderzoek van de door de adspiranten zelf
rerslrekte gegevens aangenomen.
De werkzaamheid der stormtroepen, die in
Amsterdam 500 man zullen tellen, zal zich
vooidoopig bepalen tot het „beschermen" der
colporteurs, om bij het uitbreken van rellet
jes de in het nauw gedreven colporteurs als
plotselinge verschijnende reserve te verdedi
gen, en tot het provoceeren van relletjes.
De actie moet illegaal worden gevoerd en
worden uitgebreid tot terreur. Er mag geen
enkele verbinding met de beweging naar bui
ten worden bekend gemaakt. De leden van
deze stormtroepen mogen wel lid van de
N.S.B. zijn, doch niet van de W.A.
Het Volk publiceert een invulformulier'
voor deze stormtroepen, waarop als aanbe-
veler vermeld staat de heer J. Snijders, ge-
pensionneerd majoor der artillerie. Deze
heer is een neef van generaal Snijders van
Nationaal Herstel en een broer van den
directeur der gemeentetelefoon te Amster
dam.
Voorlichting
Als partijpolitiek redigeert
In de socialistische „Vooruit" kwam
inzender op tegen het hoiv>rarium van
300.000 dollars, dat de bokser Baer zou ont
vangen voor den wedstrijd om het wereld
kampioenschap op 17 Augustus in het sta
dion te Amsterdam. De inzender vroeg om
drastisch ingrijpen, blijkbaar door een ver
bod, want op het loon van den bokser heeft
geen Nederlandsche autoriteit eenigen in-
-loed.
Wat denkt ge, dat de s.d. redactie bij het
ingezonden stukje aanteekende?
Niets anders dan dit:
„Het economisch beginsel der huidige re
geerders is juist, dat in buitengewoon hooge
particuliere inkomsten iets bijzonders ver
dienstelijks ligt en dat voor verlaging werk-
loozenuitkeeringen, ambtenaarssalarissen
dergelijke in aanmerking komen".
Proeft ge de gemeenheid? vraagt 1
V r ij h e i d.
Zelden zagen we in weinige woorden zoo-
recl onjuistheden en scheeve voorstellingen
samengeperst. En de arme lezer moet maar
weer gcloovcn, dat het toch wel 'n sadistisch
slechte Regeering moet zijn, die door zulk
een „economisch beginsel" gedreven wordt.
Dc „Tribune" zou deze ophitsing niet kun-
pn verbeteren.
Ht lijkt meer op een unfairen boks-stoot
dan op een politieke voorlichting.
Christelijke Middenstand
Districtsvergadering
Deze week kwam het Districtsverband
Noord Zuid-Holland en Zyid Noord-Holland
van de Christelijke Middenstand in vergade
ring bijeen.
Behandeld werd o.a. het nieuw ontwerp
Statuten en Huishoudelijk Reglement van
den Christel ij ken Middenstandsbond. Hier
voor bestond veel animo. De vergadering
stond in het teeken van opgewekt meeleven
in zake voorgestelde plannen van de leiding
der organisaties.
Ook werd nog uitgesproken de wansche-
lijkheid tot behoud der Kamers van Koop
handel in de bestaande verhoudingen, ter
wijl ook sterk naar voren kwam de hand
having van de Keuringsraad, hoewel op het
terrein van de Keuringsdienst vereenvoudi
ging mogelijk bleek.
Geref. Jeugdorganisatie
Openluchtmeeting Bussum
De ring „Gooiland-West" organiseert ook
dezen zomer weer zijn openluchtsamenkomst
on wel op Zaterdag 29 Juni a.s., op het ter
rein „Bnssums Bloéi" aan den Nw. *s-Gra-
velandsche weg te Bussum.
Sprekers zijn Ds. G. Laarman, van Hilver
sum, over „Naar Gods hart", Ds. J. Verkuijl,
van Laren, over „Persoonlijke omgang met
den Bijbel", de heer Lod. Kooyman, van
Pijnacker, over „De stroomlijn".
NED. HERV. KERK
Bedankt: Voor Kampen, A. Hijmans te
N ij verdal. Voor Nieuwerkerk a. d. IJssel
en Vroomshoop; J. J. Poldervaart te Nigte-
vecht.
Dr. G. Oorthuys
25 jaar predikant tt Amsterdam
Binnen weinige dagen zal de op één na
oudste predikant van de Ned. Herv Kerk
te Amsterdam, Dr G. Oorthuys, den dag
herdenken, dat hij bevestigd werd tot pre
dikant in 's lands hoofdstad. De datum is
3 Juli; op 6 Juli deed Dr. Oorthuys rijn
intrede.
Nog niet lang geleden was de naam van den
jubilaris bijzonder in de aandacht; hij toch maakte
uit vah faAt drietal predikanten, waaruit de
Alg. Synode een kerkelijk hoogleeraar voor
Utrecht had te kiezen. Maar ook uit anderen
hoofde behoort Dr. Oorthuys tot de vooraan
staande figuren in het kerkelijk Nederland. Als
schrijver van vele boeken, als redacteur van het
vroegere tijdschrift „Troffel en Zwaard", en als
der leidende krachten in den Confessionelen
kring, heeft hij zich een naam gemaakt, welke
zijn candidatuur voor Utrecht alleszins rechtvaar
digde. Vóór Amsterdam diende hij de gemeenten
Brakel en Leiden elk 4 jaren.
Levensloop
Dr. Gerardus Oorthuys js een zoen van den
eveneens bekenden Rotterdamschen predikant,
wijlen Ds. Oorthuys, die a]s modern predikant
begonnen, tijdens zijn verblijf in Zeeland, is over
gegaan naar de orthodoxe richting. De a.s. jubi
laris is geboren on 1876 te 'sHeer Abtskerke.
heeft gestudeerd te Leiden, werd in 1901 candi-
daat. en is in 1905 te Leiden gepromoveerd op
een dissertatie „De anthropologic van Zwingli".
Zijn studie en zijn prediking stonden steeds onder
den invloed van zijn lievelingsvak: de dogmatiek.
Penn «vruchten
Hoewel groote stads-predjkant met al de be
slommeringen van dien, is Dr. Oortjiuys toch
een vruchtbaar publicist geweest. Van rijn hand
zijn verschenen: Het beeld Gods (1505): De
beteekenis van het Verbond (1907—1908): Ze
venenzestig artikelen over Zwingli (1909—1911).
Van zijn grootere werken noemen we: Anastasius'
wcchwljzer; Bullinger's huisbezoek en Calvijn's
institutie, vergeleken in de leer van God en
mensch, een bladz. uit dc Vad. theologie voor de
Synode van Dordrecht: De leer der praedestina-
tie; Grondslag en wezen der kerk (lezingen ge
houden voor de Ver. van Bijz. leerstoelen aan
de Leidsche Unversiteit vanwege de Conf. Ver
Zwingli. 27 artikelen met inleiding; Bullinger's:
Het eenige of eeuwige testament of Verbcnd
Gods en het oude geloof: Dr H. F. Kohlbrugge;
Het 7e hoofdstuk van Paulus aan de Romeinen.
Tal van brochures schreef Dr. Oorthuys ook
over: Het genadeverbood en wie er toe behooren:
Rome's eucharistie getoetst aan Gods Woord
Ook in „Onder eigen vaandel", het orgaan van
Prof. Dr. Th. L. Haitjema en Ds. A. B. te
Winlce], verschenen bijdragen van zijn hand. Ook
schreef Dr. Oorthuys in Nieuwe Banen, het blad
van Prof Dr. A- H. dc Hartog cn in Büblische
Zeugnisse.- t
JUBILEUM Ds. A. THIELEN.
Gisteravond heeft de Geref. Kerk van
Maasland Ds. A. Thielen in verband met
zijn 25-jarig ambtsjubileum (tevens 25-jarige
echtvereeniging) hulde en dank gebracht voor
zijn arbeid gedurende 13 jaren in die ge
meente verricht. De bijeenkomst stond onder
leiding van Ds. D. B. Hagenbi
Vlaardingen, die aan de hand van
aeelte van Exodus 17 een openingswoord
sprak. Men wilde den jubilaris „een steen
toerollen om hem tot steun te zyn".
Namens den kerkeraad en de gemeente
sprak ouderling Haverkamp,
korte historische schets gaf van het kerkelijk
leren van Maasland. Namens de gemeente
bood spr. Ds. Thielen een rustbank met
tafeltje en 2 fauteuils aan.
Nadat den jubilaris was toegezongen
134 3 sprak voor de classis Schiedam
de gemeente van Maassluis Ds. G. W. A k-
kerhuis; ouderling Bond sing vooi
Kerk van Vijfhuizen (de eerste gemeente
Ds. Thielen); verder werd gesproken namens
de Zendingscommissie, het Geief. Schoolver
band (bloemstuk), de J.V. en de M.V. (vier
boekwerken), de Naaivereeniging (een kus
sen), de muziekvereeniging (een boekwerk!.
De heer Verhelder te Rozenburg sprak
als oud-catechisant uit Vijfhuizen, terwijl,
nadat namens de zangvereeniging het woord
was gevoerd, deze enkele liederen zong.
Tenslotte sprak Ds. Thielen woorden van
dank voor de vele blijken van liefde, hem
geschonken, en gaf hy een terugblik over zijn
ambtelijke loopbaan.
EMERITATEN
Ds. W. Bronger en Ds. J. E. Goudappel
Door de Classes Bentheimen Oost-
Friesland. die als Particuliere Synode
der Otd-Geref. Kerken van Pruisen te Bent-
heim vergaderden is aan Ds. W. Bron-
ge r te Bentheim en aan Ds. J. E. Goudap-
p e 1 te Emlichheim op hun verzoek eervol
emeritaat verleend resp. ingaande 1 October
en 1 November 1935.
Ds. Bronger is 65 jaar oud en diende als
eerste gemeente Wilsum en vertrok S Mei
1898 naar Bentheim, welke gemeente zich
ook uitstrekt over Gildehaus en Schüt
torf.
Ds. Goudappel is eveneens 65 jaar en heeft
de kerken van HeterenRandwijk, Dieren
en Utrecht gediend: op 27 Jan. 1921 deed hij
zijn intrede te 'Emlichheim, waar hij de op
volger van Ds. Uijterhoudt werd.
WILLEKEURIG KERK VERZUIM
Dc classis 's-Gr a vc n h a ge der Geref. Ker
ken heeft een commissie benoemd om haar van
rapport te dienen inzake het -willekeurig kerfcver-
zuira van leden der gemeente, speciaal in betrek
king tot het verzuimen van de tweede godsdienst
oefening. Naar aanleiding van het uitgebrachte
rapport vereenigde de classis zich met algemeene
«temmen met de navolgende conclusies:
1. In de prediking worde, vooral ook 's mor
gens. als de ontrouwen aanwezig zijn. met klem
gewezen op den eisch des Heeren en
voorrecht, om op den rustdag naarstig te komen
tot de gemeente Gods:
2. Bij het huisbezoek wordt aan deze zaak bij
zondere aandacht gewijd en bij gebleken
et emst vermaand wegens zonde tegen b;t 2e
i 4e gebod van de Wet des Heeren.
3. Op de catechisatie worde bij herhaling, niet
«Heen bij de betreffende Zondagsafdeeling. op
den plicht van geregeld kerkgaao. speciaal ook
bij den tweeden dienst, met nadruk gewezen.
4. Vóór dc toelating tot de openbare belijde:
worde het naarstig komen tot den dienst des
Woords opzettelijk besproken en bij gebleken
ontrouw in dezen de toelating opgeschort.
5. Degenen, die om onwettige redenen,
welken aard deze ook mogen zijn. stelselmatig
slechts éénmaal of ook ongeregeld den dienst des
Woords bijwonen, kan na herhaalde ernstigs
ing, als uiterste middel, waarbij ieder geval
zich zelf wordt beoordeeld, het gebruik
het Heilig Avondmaal worden ontzegd.
Prof. Dr. P. N. VAN EYCK
Opvolger van Albert Verwey
Met de benoeming van Dr. P. N. van
Eyck tot hoogleeraar in de faculteit der
letteren en wijsbegeerte aan de Leid-
sche Academie als opvolger van
Prof. Alb. Verwey, is de in 1925 aangevan
gen erkenning van de moderne Ned. lette
ren bij het hooger onderwijs voortgezet.
Dr. van Eyck toch, die thans nog te Lon
den correspondent van de N.R.C. is, zal
college geven in de Ned. taal en let
terkunde en haar geschiedenis en in
aes'ihetische critiek.
Dr. van Eyck is 47 jaar, heeft gestudeerd
i is gepromoveerd aan de Universiteit waar
hy thans hoogleeraar wordt. Hij heeft, eerst
te Rome en sedert 1920 te Londen, de journa
listiek beoefend en was tusschentijds nog een
Daar jaar sous-chef van de afdeeling Volks
gezondheid van het Dep. van Landbouw.
In den nieuwen hoogleeraar is niet alleen
de erkenning der levende letterkunde, maar
ook die van de richting, waarin zij onder in
vloed van Albei"t Verwey dus de Nieuwe
Gids is geduwd, uitgesproken. I
Eyck's naam staat in de wereld der literaire
critiek en van de moderne poëzie hoog aange
schreven; hij heeft in de Nieuwe Gids, de Be
weging, de Gids, Groot-Nederland, de Witte
Mier enz., duidelyk blyk gegeven van buiten
gewone talenten en fynzinnig dichterschap.
Zyn verzen zyn grootendeels gebundeld en ook
verschenen talrijke prozastukken van zijn
hand, ten deele over actueele vraagstukken
(Iersche vraagstuk, Nederland's positie in den
oorlog e.d.). De Nederlandsche boekkunst
heeft Dr. van Eyck gediend door de serie „De
Zilverdistel", die hy met Jan Greshoff, Mr.
Bloem en Mr. van Royen opzette.
LECTOR DOOPSGEZ. SEMINARIUM
De algemeene vergadering van dc Algem.
Doopsgezinde Sociëteit te Amsterdam, heeft
in haar gister gehouden zitting benoemd
tot lector in de Zedeleer aan het Doopsgez.
Seminarium te Amsterdam dr. N. Wes
tendorp B o e r m a, Ned. Herv. predi
kant te Budel (Br.).
ONDERWIJSBENOEMINGEN
Tot onderwijzeres aan de Chr. School te
Spijk is benoemd Mej. C. A. B e n t, van Frie
zenveen.
Benoemd tot onderwijzer aan de Ohr. Nat.
School te de Meelt (Nieuwleusen) de heer T.
v. Dongen, boventallig onderwijzer aan de
Elout van Soeterwoudeschool der Vereen, v.
Geref. Schoolonderwijs {hoofd de heer A D.
Zweers) te Zwolle.
ToUeeraar in de scheikunde aan het Gem.
Lyceum te Kampen is benoemd dr. E. B o s
te Utrecht.
De Kerkeraad der Ned. Herv. Kerk te V
burg heeft thans in meerderheid beslóten het
catechetisch onderwijs op de openbare scholen
ter hand te nemen. Wanneer de Kerkvoogdij hier
voor de noodige gelden zal voteeren, wordt ver
moedelijk de hulpprediker, cand. A. Sonne-
v e 1 d t, met dit onderwijs belast, daar het de be-
doeliog van den Kerkeraad is uitbreiding aan
diens werk te geven, dat momenteel slechts bestaat
in het geven van enkele uren catechisatie. Een
nieuwe instructie, door den Kerkeraad vastgesteld,
Is reeds aan de Kerkvoogdij toegezonden;
De kosten van 't Lager Onderwijs
in 1931
II (Slot)
Sprekende cijfers
Om redenen, welke wij in ons vorig artikel
hebben uiteengezet, schenken wij bijzondere
dacht aan de cijfers terzake van het openbaar
g.I.o. en u.i.o. Wij vatten deze bedragen in onder
staand staatje beknopt samen.
Gemeentelijke uitgaven voor
openb glo. openb. ulo
1000 1000
1931 53.371 7.136
1930 52.437 6.698
1929 51.878 6.443
Per leerling (in guldens) waren deze cijfers
als volgt:
1931 321 242
1930 117H 247
1929 114 254
Deze cijfers stemmen dus ten naaste bij
een met de bedragen, welke in ons land in
in totaal voor het openbaar glo. en ulo. werden
besteed. Omtrent de oorzaken van de stijging bij
het gewoon lager onderwijs licht dc Medcdecling,
welke geen verdeelingen van de uitgaven na
onderscheidene uitgaafposten bevat, ons niet nader
in. Het is echter niet gewaagd te veronderstelk...
dat het dalend leerlingental bij het openbaar glo.
althans op de gemiddelden per leerling zijn invloed
heeft doen gelden.
Aan het bijzonder gewoon lager onderwijs leg
den de gemeenten in 1931 22.7 millioen of 35
per leerling ten koste. In het vorige jaar bedroe
gen deze geldsommen respectievelijk 22.7 mil
lioen en 31.
Het bijzonder uitgebreid lager onderwijs vroeg
in 1931 3.1 millioen of 83 per leerling van de
gemeentekassen. In het jaar 1930 werd in totaal
voor dit onderwijs 2,9 millioen uitgegeven, het
geen overeenstemt met 85Yi per leerling. Hier
kunnen wij dus een kleine daling der bruto-uit-
gaven vaststellen,
Openb. en Bijz. Onderwijs
IDe opgaven omtrent de Rijksuitgaven ter zake
van het lager onderwijs zijn in dit overzicht
slechts in zooverre van beteekenis, dat zij on
met betrekking tot het openbaar onderwij:
toonen, welk gedeelte van de in bovenstaand'
staatje vermelde 'bedragen door het Rijk wordt
gedragen. In 1931 droeg het R'jk voor het open
baar onderwijs 3S millioen bij, overeenstemmen
de met 81 per leerling. In 1931 bedroeg de
overeenkomstige Rijksuitgave in totaal f 37 A
millioen. dat is 79 per leerling.
De Rijksuitgaven terzake van het bijzon
lager onderwijs vormen het complement vat
bedragen, welke wij voor hetzelfde doel bij de
gemeentelijke uitgaven vermelden In 1931 beliep
het bedrag der Rijksuitgaven voor bijzonder lage
onderwijs 51.6 miflioen tegen 48,9 millioen
in 1930. De cijfers per leerling waren in de ge
noemde jaren respectievelijk t>5 en 63!/.
Met deze cijfers besluiten wij het overzicht be
treffende het lager onderwijs, om thans nog een
enkel gegeven omtrent
dc andere takken van onderwijs
over te nemen.
Het buitengewoon lager onder w Ij s
kostte in 1931 3,3 millioen 308 per leerling)
tegen 3 millioen in 1930 307 per leerling).
Het openbaar fe.l.o. kostte in 1931 343 per leer
ling. het bijzender b.l.o. 267,
Het voorbereidend onderwijs
waaraan uitsluitend door de gemeenten wordt bij
gedragen kostte in 1931 8,4 millioen 46
per leerling), en in 1930 7,9 millioen 44 per
leerling) Het openbaar onderwijs, waarvan de
kosten vanzelfsprekend geheel ten laste van de
rmeenten komen, kostte in 1931 per leerling
122, terwijl dc gemeentelijke subsidiën aan het
bijzonder bewaarschoo'.onderwijs slechts f 25J^
per leerling beliepen.
Aan het vervolgonderwijs werd in
1931 door de gemeenten in totaal 563.000 be
steed, dat is nagenoeg evenveel als in 1930. Dit
bedrag komt overeen met 22.30 per leerling.
Gelijk bekend draagt het Rijk niet in de kosten
van het vervolgonderwijs bij. Bovenstaande cijfers
geven dus tevens de gezamenlijke Overheidsuit
gaven voor dezen tak van onderwijs weer. Het
grootste gedeelte van het totaal-bedrag, t.w.
396.000 of 28 per leerling, wordt aan het
openbaar onderwijs besteed. Het andere gedeelte,
n.l. 167.000 of 15 per leerling komt aan het
bijzonder onderwijs ten goede.
De kosten van de uitvoering van de Leerplicht
wet, waaronder de gemeentelijke uitgaven voor het
Leerplicht cn schooltoezicht
waaronder de gemeentelijke uitgaven voor het
verstrekken van voedsel en kleeding. belooningen
en ecreblijken en schoolbaden. bedroegen in 1931
1.769000 tegen 1.509000 in 1930. Deze be
dragen komen nagenoeg geheel voor rekening der
gemeenten. In 1931 en 1930 kwam van de ge
noemde bedragen respectievelijk slechts 1000 en
2000 ten laste van het Rijk.
Het schooltoezicht kostte in 1930 in
totaal f 945 000, waarvan het grootste gedeelte,
t.w. f 727.000 uit 's Rijks kas kwam In 1930 be
droegen de totale uitgaven voor dit doel f 884.000.
De uitgaven ten behoeve van dc onderwij
zersopleiding tenslotte zijn vergeleken met
het vorige jaar met f 270.000 gestegen. Io 1930
beliepen zij f 5.270.000, dn 1931 zijn zij tot
f 5.540.0000 opgeloopen. Het overgroote deel van
deze bedragen wordt door de Rijkskas gedragen.
De Rijksgaven voor de opleiding der onderwijzers
vormden in 1930 een bedrag van f 4.8 millioen,
terwij zij in 1931 f5 millioen waren gestegen.
IWij hebben in dit overzicht slechts van de be
langrijkste cijfers melding gemaakt. Wij beperk
ten ons tot de 'bcuto-uitgaven. Over de inkom
sten en de netto-uitgaven spraken wij in het ge
heel niet. Wie hierover nadere inlichtingen
wenscht, vrage de Mededeelingen 2) zelve aan.
De handige indeeling van de tabellen is oorzaak,
dat men in kort bestek een aantal waardevolle
cijfers bijeen vindt, welke men gewoonlijk uit een
min of meer omvangrijk boek moet opdiepen. In
dit licht bezien is bet document tevens een bruik
baar archiefstuk.
1) 1 stond in ons blad van 26 Juni.
2) Mededeekog no. 42, afdeeling Onderwijs-
statistiek, Centraal Bureau voor de Statistiek, op
aanvrage kosteloos verkrijgbaar.
RIJKSUNIVERSITEIT T
Bevorderd tot doctor In de
een proefschrift: .jOver d<
cW genitaal tubc.r
3 CROVIM'I
Geneeskunde
RünUpmUien
greb. te Arnhem.
TECHNISCHE HOOGESCHOOL TE DELFT.
Bevorderd tot doctor (me lof) in de Techn. Wc-
tienschap, na verdediging van een proeri-chrift.
getiteld: „Bljd-rage tot de k
Weerbericht
Hoogste stand te München 769.2.
Laagste stand te Stornoway 754.5.
Stand vanmorgen halftwaalf 766.2
WEERVERWACHTING
Zwakke tot matige Z. tot W. wind, ge-
BUITENLANDSCH WEERBERICHT
In het Z. en O. is de .luchtdruk gestegen
en een uitgebreid hooge drukgebied ligt
thans over Frankrijk, Zwitserland en
Duitschland.
Over Scandinavië nam de hooge drukking
in beteekenis af, terwijl de V-vormige de
pressie van Ierland naar het N. werd gedron
gen en zich thans boven Schotland bevindt.
Over 0., midden en Z. Duitschland blijft
het nog zeer warm. Ook op vele- Fransche
stations steeg de temperatuur weer, terwijl
over ons land en de Britsche eilanden de
temperatuurseranderingen uiteen loopen.
Op vele plaatsen in onze omgeving zijn
zware onweersregens gevallen (De Bilt 27,
Vlissingen 25, Hamburg 21 cn Parijs 16 mM.)
Ons land komt thans onder invloed van
een ifrissche ZAV. stroming, die eenige af
koeling zal brengen. De regenkansen zijn
vrij klein.
TEMPERATUURSTAND
Stand vanmorgen halftwaalf 21.0 C.
28 JUNI
Zonsopgang 4.42 uur, zonsondergang 9.24 uur
Maan op v.m. 2.13 uur, onder nam. 7.45 uur
VOERTUIGEN MOETEN HUN LICHTEN
OP HEBBEN
28 JUNI
Van 's avonds 9.54 uur tot 's morgens 4.12 uur
Waterstanden Rivieren
Heden Vorig
RhelnTelden 3,68 3,74
Breisiich
Heden Vorig
Kehl
Diedesheïm
Mannheim
Mains
Bingen
Caub
Ems
Coblena
Trier
Keulen
Dusseldorf
Ruhrort
3,07 3,09
3.92 3,98
5.71 5,72
0,88 0,81
4,92 4,97
1,37 1,43
2,03 2,08
2,91 2,%
3,39 3,46
1.16 1,16
3.17 3,23
0,48 0,52
3,27 3,38
2,01 2.17
3,24 3.3S
12,20 12.31
9,76 9.S7
4,33 4.40
Wesel
Emmerik
Lobith
Nijmegen
•St. Andries
Arnhem
Vreeswijk lw 1,27 1,33
Westervoort 10.16 10,26
Deventer 3,85 3,88
Kampen 0,21 0,24
Eysden 46,52 00,00
Maastricht 41,31 41,12
Grevenbicht 28,40 28,38
Venlo 00,00 00,00
Grave (sluis) 5,55 5,96
St. Andries 0,97 0,95
2,02 2,18
Hoogwater Ned. Zeehavens
XOuda Amsterdamsche tijd)
Delfzijl
Terschelling 6,25 16,17
Harlingen 7,15 19,40
Den Helder 5,10 17,25
IJmuiden 0,16 13,20
Hoek v. Hol!. 0,05 12,33
Scheveningen o,l5 12,43
Rotterdam 1 54 14,39
0,39 13.12
1,31 14,06
12,24 -
0,16 12,37
Wemeldlnge 0,10 13,20
Vlissingen 11,34 23,55
Terneuzen 12,07
Hansweert 0,03 12,46
Willemstad
Brouwersh.
Zierikzee
•t, Brieille: L. de Waal (met lof), Eacada,
razilië); G. Westendorp. Utrecht,
ituid. examen voor Scheikundig- Ingenieur:
AlthulsiiM, Amsterdam; H. S. V. Bouwens.
den Haas; J- C. W, Dijksman, Rotterdam; P
J M van Empelen. Heemstede; G. Gajkhonst,
Katwijk: P. H. Huhsman. Anloo; A. Ja«er,
"7. J. Kip, Rotterdam: H. M. A
ngrenA. L. Kolb. den Haag; H.
(met Lof), Rotterdam; J Deivs van
„-..-ore: H, Muller, Haarlem; Mej. A.
G. M. Polis. Arnhem: W. H. Schoenmaker, Rot-
A W. Swets, Amsterdam; F. A. in 't
Veld. Groningen J. H. Velders. Deal; J. Ver-
(met lof), Haarlem; E. D. H. Wicherlink,
Menado
VRIJE UNIVERSITEIT TB AMSTERDAM.
- eren A. Nijhute
te Amsterdam
a D. U. Bergsma to Boornbergum,
RIJKSUNIVERSITEIT TE LEIDEN. Ges!.:
leohten: cand.ex.. de heen- F, R. Duyff; doet. ex.,
e heer F. N. van Panthsleon van Eek
Geneeskunde: oa.nd.ex., mej. H. E. Daamen en
ouder. E R VaLlenge. D Met
RIJKSUNIVERSITEIT TE UTRECHT. Gasl,
Godgeleerdheid: prop. ex.. de heeren C W Wa-
ir, C J Verkaik, M N Schrale. A. J Hovy,
E J v Tuil en J Schoenmaker.
Reohten: cand.ex.. dc
Geneeskunde: doet.
FW Jetten. A W Monster. A D Bloemama, P A
A Ebelang. A P A Boerma. mej. B. J. v. Ekeren
a mej. J. Koppler.
GEM. UNIVERSITEIT TE AMSTERDAM,
evordord tot apotheker de heeren J Meyer en
V d Vlerk
Wis- e
11 Th v Eek.
loeskundu: arts.ex., mej. A Reidinga, St
Parochie, en de hoeren J G Aalber^. Ha-
P Vee 11 ing. Middenbeemster; J J Roos,
M J Tans. Maastricht: H R V
heeren A Wink, A Wltte-
idoi, E C Rus, H A V Zwyn
neek: doi
oon. R W Z J Sch:
recht en mej. W Bru-ta.
TheoLogie: Prop, ex., de heer H G Beneder,
W A de Gei
r h i d e,
Bruinissc
ACADEMISCHE EXAMENS
TECHNISCHE HOOGESCHOOL TE DELFT.
Geslaagd voor het ingenieureexamen voor
Scheikundig Ingenieur: G J. van der Bie (met
lof). Medan; W. A. A. Blajiche Koelensmld,
AmsterdamW. P. van den Blink Rotterdam;
J. Bontenbal. Rotterdam: J. W. Brocade? Zaal
berg. Den Haag: Mej. J. M. Diehl. den Haas;
Haag: J. H. Füreh. den Haag;
"ia: L Kuiper, Soera-
M. Dulfi
Mej. C. L. Ha rbi
baya; F L. J.
Leef ere, Soerabaya; X. van der
a. d. Rijn: mej. C H de Mmjer
hem: Mej. L. W Snepvan gei
Soerabny;
llJ'l L'
GYMNASIA, LYCEA EN H.B.S.
ZEIST. Clu-, Lyceum, ufd. H.B.-S. .Geöx 38 oamd.
Gaal.: N Beets, mej E Th H Bendien, J Figee,
H Heidstra, J Hoekstra, H Ph
tt' A Pelten. V Aaldere. D v Baaien,
A G Besier. mej. T v d Bilt. mej. L
Boldingh, F J Gerritsen, J le Heux. R W Hoo-
ndoorn, A J Huurman, C ten Katen. W F
Kropf H R Mmaslnuk. M H Netelenbos. G K v d
Pol. \V J J Tak. J Visée. A Th Visser. W v d
Vliet. H v Zanten, mej. J B v Kempen, mej. H
M Moerdijk, H Schneider, G Vermeulen.
EINDEXAMENS CHR. KWEEKSCHOLEN
UTRECHT. Chr. K weeks oh ooi Rehoboth. Getsl.
le drunes JP Th CoppooLse. De Bilt: M Burg-
rraef. E D Dubbeldam. M J Everaam. B C V
Icre.-n. ITtre*-hf
Wolphaa r tsd (j k
STAATSEXAMEN L.O.
AMSTERDAM, 21 en 25 Juni. C.eëx. 12 cand.
Ges), de dames H E v Sehaik. Gvd Veen M
Vermaas en W G v d Wurff. Utrecht. A M Th
Hendriks. Zuilen; M JUUe. Maarden. W M Kaats
fd Ijk.
n; H Boeke. Bilt-
Rotterdam; X. .ATSnS'u" V«: ZTu'lv
