Economie
n Financien
WOENSDAG 19 JUNI 1935
EERSTE BLAD PAG. 3
Kerknieuws.
E3VANG. LLITH. KERK
Aanjfnomeu: Naar Apefidoorn-Docsburg,
P. H. Borgers te Rotterdam.
GEREF. KERKEN
Drietal- Te Holwerd (Fr.): cand. J. van
Bruggen. Eirmelo; W. J, van Hoeik, West-Ter-
«ahdiing; cand W. Wljnia» Freneker.
Beroepen; Te Driebergen-Rijsenburg, H.
Torenbeek te Ierseke.
NED HERV. KERK
Bedankt: Voor Randwijk E. Schimmel te
Ameide.
BEROEPBAAR
De heer G- Windemüllqr, cand. der
Geref. Kerken, verzoekt ons te melden, dat
hij verhuisd is van Roenier Visserlaan 12
Bus sum naar Prinses Mariannelaan 4, te
Voorburg. Hij is beroepbaar en zal gaar
ne een beroep in overweging nemen.
AFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE
Zondag werd cand. M. A Visser van
Santpoort als predikant der Ned. Herv. Gem. te
Schraard bevestigd. Bevestiger was zijn
vader. Ds. H. J. Visser, var de Prov. Zieken
huizen te Santpoort-Bakkum. Deze sprak over
1 Tim 3 :9. Aan de handoplegging nam. 'behalve
de bevestiger, de consulent Ds. van Hoeven, van
Wens, deel. Des namiddags hield Ds. M. A.
Visser zijn iotree-predikatie over Rom. S:15.
Zijn voorganger Ds. van Niftrik, thans te Vol-
lenhove, was hierbij aanwezig, evenals Ds, W.
de Jong van Idsega'huizum-Piaam cn Ds M J.
C. Visser van Leeuwarden. Verschillende toe
spraken werden gehouden, o.a. door den heer
Knljff, afgevaardigde van het theologisch dispuut
„Jahwe Nissi" te Leiden.
Zondag werd cand. H. de Boer, door den
consulent Ds. Soulijn. van Boxum. bij de Ned.
IHerv. gemeente te Beers bevestigd, De nieuwe
predikant sprak naar aanleiding van Gal 5 25.
Namens den kerkeraad sprak ouderling K. Kingma
en kerkvoogd J. Hiemstra. Verder spraken nog
ds. Soulijn en ds. Sybrandy, van Groningen.
Zoodag nam ds. L. Knie r. Ned. Herv.
pred. te Birdaard, afscheid van zijn gemeente
sprekende over Hebr. 13:8.
Namens de gemeente sprak ouderling L.
Wicrsma. namens cffe ring •okkum ds. Bouwers
van Dantumawoude. Als consulent sprak ds.
Kromsigt van Riosumageest. Verder waren aan
wezig ds. Oost van Aalsum en ds Krop van
Ferwerd. Toegezongen werd Ps, 121 4.
Zortdag deed cand. D. Oosten van
Sneek zijn intrede bij de Ned. Herv. Gem. van
W a a x c n s-<B r a n t g u m. Hij werd bevestigd
door Dr. W. Banning, van Bentveld, met een
predikatie over Hand. 1:8. De nieuwe leeraar
sprak naar aanleiding van Ps. 138:8. Hierna
werden de gebruikelijke toespraken gehouden.
Namens de kerkeraad sprak de consulent ds.
Coodhart en ouderl. v. d. Veen.
Cand G. Boersema deed Zondag j.l.
zijn intrede bij de Geref. Kerk van P i e t e r-
buren. In den morgendienst had de bevestiger
Ds. Bos van Westeremden tot tekst gekozen Jes.
406 tot cn met 8 waarna de bevestiging volgde.
In den namiddagdienst verbond Ds. Boersema
riah aan de gemeente met de woorden uit Jes.
40 9, waarna verscheidene toespraken volgden.
Door de gemeente werd den leeraar staande toe
gezongen Ps. 121 :4.
Zondagmiddag nam Dr. M. v d. Voet
Ned. Herv. predikant te Roodeschool af
scheid van zijn gemeente w-egens vertrek naar
Haarlem. Tot tekst had hij gekozen Ps. 39 :13b.
Na_de. predicatie werd hij toegesproken door den
President-Kerkvoogd, den heer G. Groendljk;
door Ds. Hoogenraad van Uithuizen namens den
ring Uilhuizen: door Ds. v. d. Brug te Ooster-
nieland namens de gemeente Den scheidenden
leeraar werd toegezongen Ps. 121 vs. 4.
Ds J. W. "d e Jager, gekomen van D i e-
v e r, is Zondag als predikant der Geref.
kerk van Zutphen bevestigd door zijn
vader, Ds G. de Jager van Putten, die daar
bij als tekst Ihad gekozen 2 Cor. 4 7.
Na de bevestiging zong de gemeente den
nieuwen leeraar toe Psalm 20 1. In de
avondgodsdienstoefening verbond deze zich
aan zijn nieuwe gemeente, naar aanleiding
\au Joh. 10 15.
De nieuwe predikant werd toegesproken
'door ouderling v. d. Veen, namens den ker-
keiaad, op wiens verzoek de gemeente hem
toezong Psalm 134 3. door Ds van Nood,
van Yorden, als consulent en door Ds Rid
tierbos van Eefde narr.MS de classis. Na
mens het gemeentebestuur was aanwezig
wethouder II. Koerselman.
ARCHIEF VOOR KERKGESCHIEDENIS
Het Ned. Archief voor kerkgeschiedenis,
opgericht in 1829. waarvan de redactie se
dert het overlijden van Prof- Dr A. Eekhof
alleen door Prof. Dr J. Lindeboom werd ge
voerd, zal voortaan weer onder een meer-
hoofdige redactie verschijnen, daar met in
gang van het. nieuwe (28ste) deel der te
genwoordige serie, de hoogleeraren Dr J. N.
Bakhuizen van den Brink te Leiden en Dr
M. van Rhijn te Utrecht met den genoem
den Groningschen lioogleeraar de redactie
zullen uitmaken.
HERDENKINGSDAG TE GENEVE
Van Calvijn's Institutie
Het vierde eeuwgetij der verschijning van
Calvijn's „Institutie religionis ehristianae"
is te Genéve gevierd niet een Protestanten-
dag bij het bekende, in 1917 onthulde mo
nument der Reformatie. Vooraf ging een
noenmaal, waaraaij^ pl.m. 5000 personen
aanzaten en o.a. de president van den Zwit-
serschen Raad van State, Beguin, het woord
voerde. Dan begaf men zich in optocht naar
het monument, waar een Bijbellezing ge
houden werd en een koor gewijde liederen
zong. Vervolgens is eeri stoet van duizendcr
leden van Prot. jeugdbonden door Genóve
getrokken.
KERK EN NATIONAAL-SOCIALISME
Te Bergen op Zoom
De kerkeraad der Geref. Kerk van Bergen
op Zoom', heeft na een breedvoerige bespre
king nasr aan'lei'ddog van ingekomen1 schrijven
van de classis Thölen>, wo. Bergen op Zoom
ressorteert, uitgesproken dat hoewel ten zeerste
veroordelende de beginselen der N.S.B. hij toch
niet actoord kan gaan met de uitspraak, zonder
nadere motiveering. dat het lidmaatschap van de
Geref. Kerken onvereenigbaar is roet dat van de
N.S B. en bet advies aan de kerken om dien
overeenkomstig te handelen. De kerkeraad zal
dit sljn gevoelen nader bij de dasis aanhangig
Te Hilversum
De kerkeraad der Geref. Kerk van Hilver
sum nam op voorstel van een zijner predikaiv
ten, Ds. H. v d. Elskamp. de volgende conclu
sies aan: a. Wie de beginselen van de N.S.B.
onderschrijft en daaruit begeert te leven, ver
werpt daarmede onze belijdenis en kan daarom
onmogelijk tegelijkertijd lid zijn der Geref. Kerk;
b Waar velen door deze beweging bekoord wor
den, zonder voldoende kennis te hebben genomen
van of in te stemmen met de beginselen van de
N.S.B., moet door voortdurende onderwijzing in
prediking. catechisatie en huisbezoek het on-
sdiriftuurlijke van die 'beginselen worden aange-
toord; c. In elk concreet geval moet de kerkeraad
beslissen of iemand door belijdenis of wandel zich
des I leeren- ba-fel- onwaardig, maakt,-
KERKHERSTEL
Voorjaarsconferentie te Hemmen
In de gister voortgezette ccoferentie van het
Ned. Herv. Verbond tot Kerkherstel is aan de
orde gekomen dc actueele vraag: „Kunnen Kerk
opbouw en Kerkherstel samenwerken" Dit vraag
stuk werd ingeleid door Ds. A. H ij m a n s. Ned.
"Herv. predikant te Nijverdall en Mr, H M u 1 d e-
r ij e, van Amsterdam.
Referaat Ds. Hijmans
Ds. Hijmans ving aan mat «r op te wijzen, dat
de vraag of Kerkopbouw en Kerkherstel kunnen
samenwerxen. momenteel sterk leeft. Ze is zelfs
vao dringende actualiteit. Het is noodig. zcidc
spr., om op te merken, dat n:et bedoeld is: samen
smelting Hieraan is niet te denken en het is ook
niet gewenscht; belde bewegngen hebben eigen
accent en invloedssfeer. Noch Kerkherstel noch
Kerkopbouw kunnen prijs geven, wat aan diepe
overtuiging binnen lederen kring leeft; 2ij mogen
dat ook niet van elkaar verlengen. De bezwaren
ten volle erkend vooral ten opzichte van de
huisgemeenten moeten we wi/llen zien. hoe \ecl
ons verbindt. In den groeienden drang tot kerke
lijke vernieuwing vervult Kerkopbouw een eigen
plaats en heeft ook tot ons nog wel iets te zeg
gen. Wat de wederzijdsche houding tegenover de
belijdenis betreft, is de afstand misschien niet zoo
groot als die soms schijnt, Beide bewegingen be
doelen: oiet een kerk van eigen gedachten; maar
de kerk. die van Christus is. We hebben de roe
ping elkander te vinden.
Referaat Mr, Mulderijc
Mr. H. Mu/lderije wees in zijn referaat op de
consequenties van een eventueele samenwerking.
Voor Kerkopbouw, zeide spr., is het gevaar van
verslapping in deze actie grooter dan voor Kerk
herstel Kerkherstel hoede zich voor een terug
bekken op haar overige 14 programmapunten.
Kerkherstel moge zich steeds meer bewust zijn,
cat tot een waarachtig herstel der kerk de her
ziening der kerkorde op zichzelve, slechts in be
trekkelijke mate kan bijdragen.
Voor Kerkherstel geldt.' dat het geen onduide
lijk geluid heeft laten hooren: voor Kerkopbouw,
dat alleen d i t met zekerheid kan worden gozegd.
dat voor de niet met wetenschappelijk-theolcgi-
sche kennis verrijkte lidmaten der kerk volkanen
ir» het onzekere blijft wat zij in dit opzicht aan
Kerkopbouw hebben De pogingen tot samenwer
king tusschen Kerkopbouw en Kerkherstel blijven
voorshands gevaar loopen. zoolang niet eerst
Kerkopbouw in eigeo boezem tot meerdere klaar
heid is gekomen omtrent haar verhouding tot de
vrijzinnige leden, wier positie na de recente ver-
werp'.ng van het rapport Kerkopbouw ook uitdruk
kelijk is onder de oogen gezien. Het „weren van
excessen kan töt een zeer beperkt terrein wor-
d'en teruggedrongen indien de forrauleering van
de gebondenheid aan de belijdenis ruimte van in
terpretatie laat, waartoe men mag rekenen art. I
van het rapport Kerkopbouw, als het spreekt van
aansluiting aan de historische belijdenis der kerk
en indien het excessenbegrip zoo sterk wordt ge
accentueerd dat de „geest cn hoofdzaak" opvat
tingen practisch op denzelfden voet kunnen wor
den voortgezet. Het ontwerp Kerkopbouw, meent
spr., loopt gewaar m dat oude kielzog te geraken.
De zich opdringende mogelijkheid van samenwer
king tusschen Kerkopbouw zal moeten bestaan in
een hernieuwd onderzoek op deze punten.
Wat de hulp- of huisgemeenten betreft schijnt
het onjuist gezien van Kerkopbouw om bij dit
door haar voorgestaan instituut eenzijdig nadruk
te leggen op het orgamseeren van adspirantlid-
maten der cultus-gemeente met voorbijzien van
het feit, dat evenceer hulpgemeenten zullen ge
vormd worden waaraan adspiratic in den boven
bedoelden zin ongetwijfeld ontbreken zal, en
waaraan veeleer een streven naar consolidatie
eigen zijn zal. Of de overgangsmaatregelen niet
ook in het ontwerp Kerkopbouw op haar plaats
zijn, is een terzake dienende vraag. Want er
kunnen ook in het steilsel van Kerkopbouw ambts
dragers zijn dae zich niet naar de nieuwe orde
■willen gedragen en zich evenmin op een huisge
meente willtn laten terugdringen.
De functies van Moderator en Prov. visitato
ren zou Kerkherstel van Kerkopbouw kunnen
overnemen alsmede de commissies voor het Kerk
recht en de examens. Ook moet het streven naar
„d groote Synode" in het gemeenschappelijk over
leg betrokken worden. Daarentegen zal Kerkher
stel willen vasthouden1 aan den eisch, dat de be
handeling van zaken betreffende opzicht en
tucht in eersten aanleg blijven bij de dassicale
vergaderingen en niet komen aan de Prov. Sy
noden.
Na een korte pauze werd over beide referaten
druk gediscussieerd.
HET RUSSISCHE LEED
Een beroep op Frankrijk
Als uitgave \an „Geloof en Vrijheid" is
een vlugschrift verschenen van Dr F. J.
Krop, waarin verschillende gegevens over
het Russische leed worden verstrekt en af
gedrukt is het adres (met bijlage), door Dr
Krop op 22 Maart j.l. gericht tot den Fran-
sc'hen Minister Laval, teneinde hem te be
wegen, gedurende zijn verblijf in Moskou te
pleiten voor de 24 predikanten, die marte
laren van hun geloof zijn geworden.
Wie het onvermoeide streven van Dr Krop
om de geloofsgenoten in Rusland te "hulp
te komen, kent, zal ook dit vlugschrift wil
len lezen- En dan zal bet bij lezen wel niet
blijven, want de schrijver laat niet na. in
druk te maken door de wijze, waarop hij de
dingen zegt
Naar den ondergang
Diep somber klinkt zijn slotwoord:
„Op het laatste oogenblik bereikt mij te
legrafisch het bericht, dat de H.K. Ds Seib
en Ds Deutschmann ter dood zijn veroor
deeld, en de predikanten Birth en Bau-
mann tot 10 jaar dwangarbeid
Zoodat de tegenwoordige toestand, als
men niet alleen rekening houdt met ds
„Evangelische Kirche'. waarvan in deze
brochure "hoofdzakelijk sprake is, doch met
de heele Protestantsche Kerk in de Sowjet-
Republiek, als volgt is:
27 predikanten iu de gevangenissen of
kampen der G.P.Oe, en 20 in een betrekke
lijke „vrijheid", die echter elk oogenblik op
het ergste bedacht moeten zijn. Vallen ook
deze als slachtoffers hunner overtuiging,
dan Ls de Protestantsche Kérk op 1/6 der be
woonde aarde niet meor.<
F.n de Christenheid zou niet in opstand
komen, geen woord van protest doen hoo
ren?"
NIEUWE DOODVONNISSEN IN RUSLAND
Van de 21 Duitsche Evangelische predi
kanten die er nog in Rusland over zijn van
de vroegere 3C0, worden er thans telkens
ter dood veroordeeld. Na de doodvonnisi-
sen van de predikanten Seib en Deutsch
mann, is thans het doodvonnis geveld over
Ds Kludt te Nownikolajwesk, een vader van
9 kinderen, cn is D.s Oskar Simon te Strel!-
na bij Leningrad, gevangen genomen en zijn
kerk gesloten. Het zal niet lang jueer du
ren of van deze voorheen zoo bloeiende ge
meenten is de laatste vernietigd.
GIFTEN EN LEGATEN
De onlangs overleden Mr. W. C. Baron van
Boetzelaer heeft aan de Diaconie der Nederl.
Herv. Gemeente te Maartensdijk (U.)
tf 1000 gelegateerd,.
Kerk en Staat in Duitschland
DE SYNODE VAN AUGSBURG
Naar een nationale Rijkssynode
In aansluiting op de gisteren gegeven me-
dedeelingen van het N.C.P. volgt nog hei
(door gebrek aan plaatsruimte weggeval
len) bericht, dat de Synode na het ljfreiken
der overeenstemming besloot aan de voor-
loopige kerkleiding op te dragen om in
overleg mot den rijksbroederraad de voor-
loopige stappen te doen tot het samenroepen
van een nationale synode der Duit
sche Evangelische kerk, die dan constitutief,
in den verderen opbouw der Duitsc.be Evan
gel iscbe rijkskerk zal hebben te voorzien.
Als eerste stap tot dit doel is noodig, dat
dc ruksregeering
than» de geschapen organen juridisch
als wettige vertegenwoordi-
ging der Duitsche Evang.
kerk erkent. Men hoopt, dit te be
reiken. Geeft de roeeering deze erken
ning. dan komt de nationale synode
onder leiding van Dr Malirarens bij
een-
Een volgend besluit der synode was. dat
de synode zich voor den uieuwopbouw dei-
kerk uitdrukkelijk verklaart te bcsceren op
de grondwet der Duitsche Evangelische
kerk van 11 Juli 1933, in dier voege, dat wat
thans in eenige bijzondere nieuwe bepalin
gen anders zal moeten worden, door een
nationale synode nader zal zijn te bezien.
Hot kerkelijk „noodrecht" zal gelden, totdat
een nationale synode een ..onaangevochten
rechtsorde" in de kerk zal hebben hersteld.
De confessioneele conventen zullen als
adviseerende kamers der synode uitsluitend
tot taak hebben om te onderzoeken, of de
voorstellen, die aan de synode worden voor
gelegd niet met de reformatorische belijde
nisgeschriften in strijd zijn. Schrift en be
lijdenis zullen in de kerk bindende geldig
heid hebben.
De houding der Gereformeerden
Ingevolge een in spoedvergadering
van het Gereformeerd convent geno
men besluit, deelde Dr Hesse aan da
synode mede. terwijl alle leden zich
van hun zetels verhieven, dat de Ge
reformeerden thans besloten hadden,
gezien liet te Augsburg vastgestelde,
om ten volle mede te werken, hun
plaatsen in de rijksbroederraad weer
te bezetten en Dr Humburg als lid der
vooyloopige kerkleiding als zoodanig
officieel te machtigen. Het Gerefor
meerd convent was tot deze stap ge
machtigd door do Gereformeerde sy
node te Siegen van 26—28 Maart 1935,
zoodat dc decisie als definitief mocht
gelden.
SYNODE EVANG. LUTH. KERK
123e vergadering te Amsterdam
Onder presidium van Ds L. Schutte is
in 's lands hoofdstad de synode der Ev.
Luth- Kerk bijeengekomen. In zijn openings
woord, naar aanleiding van 2 Cor. 6, wees
Ds Schutte op liet thans zoo actueele ge-
zagsviaagstuk. Men ziet alom een neiging
om den staat in zijn gezag rr.per absoluut
te stellen. Deze heeft consequenties ook voor
de kerken, gelijk de hedendaagsche geschie
denis leert. Vooral waar kerk cn staat niet
los van elkaar staan; het oogenblik kan dan
komen, waarop de kerk zich afvraagt of die
band, die een belemmering kan worden,
niet verbroken moet worden. Is dit voor ons
land gelukkig nog theorie, ook het kerkbe
stuur zelf voelt de behoefte atjn gezagsver-
stsviging in eigen gelederen. En al staat
spr. niet onverdeeld sympathiek te
genover de gedachte van de verster
king van 'het leergezag, hij meent dat
ook in de Ev- Luth. kerk het indivi
dualisme te sterk is uitgegroeid. Er
is helaas gebrek aan diciplme, gebrek
aan stijl, die immers is uitdrukking
van eenheid. Hier zal men moeten sa-
neeren om te komen tot vrijheid in
gebondenheid.
Tot le en 2e secretaris der synode zijn
benoemd Ds Grottendieck en Dr Rust.
Uit het verslag van den penningmeester
der synode bleek, dat de nood der tijden
steeds zwaarder op do synodale kassen gaat
drukken.
Door de sim. commissie is waar eenigszins
mogelijk bezuinigd, ook de synode besloot
tot een vermindering van het viaticum ham
leden.
De tweede secretaris der synode bracht
verslag uit aangaande den 6taat van het
kerkgenootschap in 1934.
Het kerkelijk leven had geregelden voort
gang en toont steeds rijker schakeering door
viering van bijzondere diensten. De jeugd
werd tot meer eenheid en band met de
kerk gebracht, zoowel van vrijzinnigen als
van orthodoxe zijde.
De diaconie te Amsterdam ontving aan
zienlijke legaten. Het aantal leden en doop
leden bedraagt plm. 60.000.
HERSTELD EVANG. LUTH. KERK
De 100ste vergadering
In 'dezelfde kerkeraadskanier, waar voor
100 jaar de eerste vergadering in naam van
Koning Willem I werd geopend kwam te
Amsterdam onder leiding van Ds C F.
Westerman, aldaar de honderdste alge
meen© vergadoring van de Hersteld Ev-
Luth. kerk bijeen. Tot leden van het mode-
ramen werden gekozen de heeren Ds C. F.
Westerman voorzitter, Ds A. Klinkenberg J.
A.zn te Amsterdam secreiaris, Drs J. C- V.
van Bemniel te Hoorn, vice-voorz. en J. C.
Londf te Amsterdam aip.-adjunct.
De venslagen van de Handelingen van de
Alg. kerkelijke commissie; van de commissie
voor de verspreide leden., enz., werden goed
gekeurd' Op voorstel van Ds F. W. ten
Rouwelaar van Zwolle, voorzitter van de
commissie voor de verspreide leden, werd
besloten deze commissie met enkele leden
uit te breiden er. de conjmissie te machti
gen contact te zoeken mot den Bond van
Evang. Lutih. kerkeraden en het Ned. Luth.
Genootschap voor In- en Uitwendige zen
ding.
Behalve de predikanten-raoderamenleden
werden tot leden van de Alg. kerkelijke
commissie gekozen voor liet nieuwe dienst
jaar de heeren Ds B. E. J- Bik te Enkhuizen,
Ds W. F. ten Rouwelaar te Zwolle. J. B.
Manger te Amsterdam en C. H. Endcrt U
Amsterdam-
RICHTINGSSTRIJD TE ZAANDAM
De gecombineerde besturen der „Ver. tot
verbreiding der waarheid" en der „Ver
Eiangelie en Belijdenis" te Zaandam heb
ben naar aanleidng van den richtingsstrijd
die in deze gemeente na bet vertrek van Dr
R- B. Evenhuis ontsitaan is, een open schrij
ven aan de algemeen© synode der Ned.
Herv. Kerk, der besturen in de provincie en
der heide kerkeraden in Zaandam (Oost en
West) gericht, waarin zij oproepen tot ge
hoorzaamheid aan den Koning der Kerk,
Jezus Christus, en tot het duidelijk uitspre
ken van een „neen" tegen alles, waarin
,Ghristus niet de eer ontvangt en tegen alles
waarin „naast de openbaring Gods in Chris
tus Jezus een andere openbaring gesteld
wordt."
ACCOUNTANTSKANTOOR "WIELENGA
MA IJ It ITS WEG B IlOTTEUDAIIl
REORGANISATIES
Tel.Il'dam 15600, Den Haag 716474 cn 304258
ZENDING EN PHILANTHROPE
CHR. NAT. ZENDINGSFEEST
Lijst van sprekers
Op het Chr. Nationaal Zendingsfeest, dat
Woensdag 3 Juli in de bosschen van
het Koninklijk landgoed te Soest dijk
wordt gehouden, zullen als sprekers optre
den: Ds J:-h. Rauws, welkomstwoord, Ds
D- A. van den Bosch te 's Gravenhagc, ope
ningsrede; zendeling II. J. Agtcr van de
Schouten-eilanden: De werkingen van Gods
Geest aan een gevreesd volk; Ds D. E. Boe-
ke, seer. Ned. Bijbelgenootschap: Dienst tp
buis en dienst te velde; zendeling D. Bril
man van de Talaud-eilanden: Van heiden
dom tot zelfstandige kerk; Dr K- J. Brou
wer, zondingsdircctor te Oegstgeest: voor
stelling van degenen, die gereed staan om
naar het zcndingsveld uit te gaan; namens
dezen spreken de heeren J. Feunekes, a.s.
hulpprediker en J. C. Kolk, a s. zendeling;
Ds J- Krüger te Castricum: Wereld-overwin
ning; Majoor H Loovis, leider van de op
leidingsschool van het Leger des I-Ieils te
Bandoeng; „Onder Toradja's en Ghineezen";
zendeling A. J de Neef van Jappen (Nieuw
Guinea): Toeschouwers en deelgenooten on
der de Papoeas van Jappen: Ds P. Neidcck
predikant te Amsterdam: Geen andere naam
Dr G. W. A. Pruis, zendeling-arts te Tjide-
res (West Java): De taak der medische
zending; Dr A- A. L. Rutgers, oud-gouver
neur van Suriname er. lid van de Tweede
Kamer: Pioniers-arbeid in Suriname; (her
denking van twee eeuwen arb-id der Broe
dergemeente); zendeling O. Werkman lan
Sarnii (Nieuw Guinee): Open deuren op
Oost-Guinee; Jeugddienst onder leiding van
zendeling O. E. van der Brug te Bandoeng
en Dr E. Verwiehe, leider van het jeugd
werk in de Bataklanden op Sumatra: en Dn
P. de Haas, predikant te Utrecht, slotrede.
JACHIN
Jaarvergadering te Kampen
Woensdag 10 Juli zal de jaarvergadering
van de Geref. Zondagsschoolve.reeniging
„.Tachin" te Kampen gehouden worden.
Aan den vooravond hoopt Ds E. I. F. Na-
wijn van Apeldoorn een bidstond le leiden.
Als referenten zullen optreden Ds P- Prins
van Deventer en de lieer J- E. Kok van
Noordwijk aan Zee, resp. met de volgende
onderwerpen: De Zondagsschool on de poli
tieke gezindheid der Ouders, en Behande
ling der kerk- en zendingsgescliicdenis op
de Zondagsschool.
OEGSTGEEST IN ZORGEN
Hulp door de jeugd
Naast de eergisteren vermelde voorstel
len van den heer J. Snoep, is te wijzen op
de actie van een landelijk comité, dat zich
spannen wil voor het wegwerken van het
tekort van twee ton. waarmee dg samen
werkende Zendingscorporaties over 1934 nog
te worstelen hebben. Dit comité deed een be
roep op alle Chr. Jeugdorganisaties en heeft
daarvoor volledige medewerking verkregen-
In het comité hebben o.a. zitting Minister
Slotemaker de Bruine, Prof. Berkelbach van
der Sprenkel, Staatsraad Mr Dr J. Schok
king, Ds P. Veen (als voorzitter van het
Ned. .Tongelings Verbond), Prof. Scholten te
Amsterdam, Lis D. A- van den Bosch en Ds
A. B. te Winkel van 's Gravenhage.
Schoolnieuws.
Dr D. M. RINGELING t
Tc Hilversum is, 82 jaar oud, overleden
Dr D. M. Ringeling, oud-leeraar aan het
gymnasium te Assen.
PRQF. v. d. BERGH VAN EYSINGA
A-s. Maandagmiddag vier 'uur zftl Prof. Dr
G. A. van den Bergh van Evsinga, be
noemd tot buitengewoon hoogleeraar in de
algemceiie godsdienstgeschiedenis cn de ge
schiedenis van den Israilietischen gods
dienst aan de universiteit van Amster-
d a m, zijn ambt aanvaarden met het uit
spreken cener rede.
ONDERWIJSBENOEMINGEN
Tot onderwijzer te V roomshoopi (Geref.
School) F. v. Duyn aldaar.
Examens
PROMOTIES
GEM. UNIVERSITEIT TE AMSTERDAM. Be
vorderd tot doctor in de wis- cn natuurkunde
op proefschrift: Over de verspreiding van
saccharose-vergistende colibactcriën cn hun
gedrag tilden» de zelfreiniging van water, de
heer C. O. Schaeffer, geb. te Apeldoorn; tot
doctor in de geneeskunde op proefschrift: De
prognose van nephritis bij kinderen, benevens
een onderzoek over xylose-belasting als nler-
functieproef b>j kinderen, de heer K. de Leeuw
geboren te Amsterdam.
ACAD. EXAMENS
VRIJE UNIVERSITEIT TE AMSTERDAM.
Gesl. Godgeleerdheid: prop.-ex. de heeren G. v
Andel, Den Haag: J. Koopmans, Ferwerd (cum
lande) en I A. Diepenhorst. Zeist (cum laude).
RIJKSUNIVERSITEIT TE AMSTERDAM. Ge
slaagd cand -ex. Germaansche taal- en letter
kunde (Dultsch)- de heer J. G. Roeland.
RIJKSUNIVERSITEIT TE GRONINGEN. Gesl.
doct.ex Germaansche taal cn letteren (Duitsch)
de dames H S E v d Helde, J F S Pat'tje; idem
Romaansche taal -en letteren (Fransch); mej.
J. Brouwer. Tand.-ex. wis- en natuurkunde (F)
de hoer J. F. Suyver. Cand.-ex. geneeskuude:
de heeren L A de Vries, J Engelhardt, M M do
Haas, L Anema. L M Beekman (met lof). B P
A A Homnn (met lof) J Fortuy.i DroogleevCr.
G L Offerhaus, H A Brouwer. D Lolkoma, M
E West^rhof.
TECHN. HOOGESCHOOL TE DELFT. Gesl.
Ingen. ex. mijningenieur G. Broersmn. Someren
J. A. Lamerus, Groningen: F. V. Srioo. Zwart
sluis: cand. ex. mijningenieur gesl. H. Slmon
Thomas, Rotterdam.
NOTARIAAT
DEN HAAG. Deel I van het notarieel exa
men H F C Krechtlng. Kaatsheuvel; E v Apel
doorn. Zeerde; deel II: G Mevling, Bilthovcn.
TESSELSCHADE
DEV HAAG. Voor dlpl. A zlln geSx. 6 cand.
Gesl de dames: J H G v d Wees. A Akkerman
W Hoogenraad. A L MUller, allen te Den Haag
LICHAMELIJKE OEFENING M.O.
AMSTERDAM. Geëx. 16 cand. Gesl. do heeren
J W DruUff te Haarlem: L H Thalen. Amster
dam. R v d LeU. Tilburg; en J Hartcnveld.
Amsterdam.
EX- HOOFDAKTE CHR BEWAARSCHOLEN
DEN HAAG. Gesl. theor. ged. de dames A v
Gurp, Den Haag; D J dè Nü. Den Hang: M Ver
hulst. Schevenlngen: M de Jonge, Lissc; H. J
Meyers, Delft; I E Baudert, Haarlem, L C de
Vos, Klocti' ge.
Weekstaat Nederlandsche Bank
Lichte stijging van d© goudvoorraad
Nog geen ontspanning on de
geldmarkt
In de afgeloopen week heeft de geldmarkt
weinig teekenen van ontspanning gegeven.
De prolongatie-rent© bewoog zioh gister op
een hoogte van ongeveer 4 pet., terwijl het
particulier disconto op een fractie na dc
officieele rentevoet van 5 pet. had bereikt.
Onder deze omstandigheden is van een dis-
conbc.verlaging van de Nederlandsche Bank
geen sprake. Men zal goed doen voorloopig
rekening te houden mi?t een vrij hooge ren
testand, tenzij een spoedige ontspanning in
treedt.
Tegen 21 Juni is een inschrijving op scliat-
kistpapier aangekondigd, welke min of mee/
in strijd is met de verhoudingen, die er mo
menteel op dc geldmarkt beslaan. Men vei-
wacht dan ook niet een bijzonder gunstig
resultaat van deze inschrijving en in ieder
geval staat hot wel vast, dat de schatkist
ditmaal heel wat duurdi©/ zal uitkomen dan
bij de vorige uitgifte.
Blijft de geldmarkt vrij stijf, de positie
van de Nederlandsche Bank geeft ook dit
maal een verdere ontspanning te zien, na
de bewogen diagen van den aanval op die
Fransche franc.
De binncnlandsohe credietverleening is
vet/der verminderd: de binnemlandsche wis-
selportefeuil'le liep met f 2 millioen terug
tot f 37,3 millioen en beleeningen en voor
schotten in rekening-oourant met f 12,6 mil
lioen tot f 162 millioen. Merkwaardig zijn de
schommelingen, waaraan deze laatste post
in de beide afgeloopen maanden onderhe
vig is geweest. Op 29 April werd een hoog
te bef/eikt van f 203 millioen, een maand
later op 27 Mei was dit bedrag teruggeloopen
tot f 146 millioen. Onder invlced van de
nieuwe valutavrecs als uitvloeisel van de
Frensche Regeeringscrisis trad een stijging
in tot f 197 millioen. welk bedrag thans weer
geslonken is tot f 162 millioen. De afneming
gaat dus thans in een wat langzame/ tempo
dan de vorige maal, hetgeen ook te verwach
ten was.
Inmiddels is de goudvoorraad van de Ne-
dbrlandsche Bank weer een weinig gestegen,
nadat de vorige week een teruggang had te
zien gegeven van f 3 millioen. De vermeerde
ring bedroeg lVz millioen. Waar dit goud
vandaan is gekomen, is niet bekend. De
goudvoorraad va 11 dc Javascbe Bank is in
de afgeloopen week met 9 ton verminderd,
doch betwijfeld wordt of dit goud naar dc
Nederlandsche Bank is toegevloeid.
Het is ook mogelijk dat de vermeerdering
van den goudvoorraad een gevolg is van
gewone goudarbitrage-transacties, omdat de
goudprijs te Londen de laatste dagen schei-p
in reactie verkeert en zrlfs iets beneden liet
tarief van de Nederlandsche Bank is geko
men, zoodat het voordeelag is goud te Lon
den aan te koopen en bij de Ned. Bank ten
ve.koop aan te bieden. Nu de rust op valuta
gebied gelikcl cn al is weergekeerd, kan
men meer van dgl. transacties in de toe
komst verwachten.
Voorts is ook de post rekenïng-courant-
saldi lichtelijk toegenomen. Daarentegen
heeft de schatkist middelen aan de circula
tiebank onttrokken, aangezien het tegoed
van het Rijk mi3t ƒ1 millioen is verminderd
Goudexport is voorloopig niet te verwach
ten. De gulden was de laatste dagen inter
nationaal vast gesteand en de wisselkoersen
bewegen zich alle tusschen de goudpunten.
De rust is nog bevorderd door de verkla
ring van To/nne/y, do President van de
Fransche Bank, dat de Amerikaansohe schat
kist de Fransche franc in de ure des ge-
vaars heeft gesteund, welke verklaring door
Morgenthau we/rd onderstreept.
De wensch moge worden uitgesproken, dat
de terugkleer van meer normale toestanden
op valutagebied ook haar invloed moge
doen geldon op de geldmarkt, cipdat het
aanpassingsproces ten onzent niet noodc-
loos wordt vertraagd.
De diirect opeischbare verplichtingen der
Nederlandsche Bank bedrogen thans ƒ875.6
millioen t^gen vorige week 877.2 millioen.
De gouddekking bedraagt 70.84% (v. w.
70.50%), de dekking van goud en zilver te-
samen bedraagt 73.33% (v. w. 72.89%). De
biljettenciirculatie beloopt thans /S19.6 mil-
Idoen (v. w. ƒ832.6 millioen).
Uitvoerrecht op
ondernemingsrubber
Een zware belasting, die de vooruit
zichten bederft
De Ned.-Inidiisohe regeering heeft de hef
fing van een uitvak-recht op on.dernemings-
rubber aangekjancligd en wel op de volgende
basis:
STAATSEXAMEN AKTE L. O.
AMSTERDAM. GeSx. 9 cand.. gesl. de heeren
H Leviticus cn W V M Mandeis, beiden Am
sterdam en Th S A Hendriksen. Hilversum.
DEN HAAG. Groep C. Teruggetrokken X can-
dld&at; gefcx. 11 cand.; afgew. 7 cand. Gesl. de
heer G L Berrctty. Den Haag; J Christiaanse.
Voorschoten: F A Dam, Den Haag en J B Joos-
se. Den Haag.
GRONINGEN. Gesl. mej. H Keizer. Enschedé;
de heeren E Holt, Assen; W Verdenius. Mep-
pel, G J Boekhof. Zwolle.
NIJMEGEN. Gesl de heeren A H Hulst. El-
burg; N A C Imlandt. Bergen op Zoom; 1-C Kui
pers. Erraelo; H L O Nilleson. Eindhoven; G
Xijenhuis, Vorden; H te Nijenhuis, Eibergen.
Afgewezen 6 cand.
EINDEXAMENS KWEEKSCHOOL
DORDRECHT. Chr. Kweekschool. Geëx. 5 can
didaten: gesl. de heeren J Stehouwer. H. 1 -
Ambacht; J Stam en P v Veen. Brandwijk; Chr.
Voerman en A v Wouwe, Dordrecht. De exa
mens zijn hiermede afgeloopen. Van do 35 can-
didaten zijn er 34 geslaagd
GRONINGEN. Chr. Kweekschool voor onder-
R Schuring, WlldervankA. A. Alberda, Leek.
wijzers en onderwijzeressen. Gesl. de damea Z.
I. Vloot, G. Stel, A. A. W. v. d. Veen, T Veen-
stra. allen Groningen.
LEIDEN. Ohr. Kweekschool voor onderwU-
zers en onderwijzeressen Geslaagd de dames
W. J. Bei-ingcr. RüsWlik. J. Burger. Voorburg.
J. E. S. Dam. Zwammerdam. A. A. van Gerre-
vink, Oestgecst en C. W de Goljer. Den Haag.
NIJMEGEN Chr. Kweekschool de Klokken-
berg. Geslaagd de heeren .1. v. d. Berg. Amhem.
M. Boelhouwer, Rhenen, E. Broekema, Gronin
gen. E. Brouwer. Borger. A. Metselaar. Hooge-
veen: M. Uyterllnde. Boven Leeuwen.
ROTTERDAM. Kweekschool met den B|jbrl.
Aelbrechtsplein. Geslaagd de dames E P. den
Boer. Rotterdam. W. Doerendonk. Rotterdam;
J. Bos. Voorburg. J. B. G. Bos, Voorburg. H.
Brandsma. Rotterdam. H. de Bruin. Delft.
ALKMAAR. Rijkskweekschool. Geslaagd de
heeren J Kon er. Bergen aan Zee. M. Petri,
Bergen. J, v. Tlel. Graft, H. van Westrienen.
Hello: J, Groet, Alkmaar.
AMSTERDAM. Gem. Kweekschool voor onder
wijzers en onderwijzeressen. Geëxamineerd 6
candidaten. geslaagd de dames V. de Bruin, H.
II. Drenth, R. Hettema, L. M. H. Killan cn J.
E. van der Lee
DEN HAAG. Geëx. 4 cand. Geslaagd de hee
ren K. Bonnenburg, L. Cnrelsen, R van der
Meuten en C. A. Luckerath. allen den Haag.
De examens zUn afgeloopen. Van 28 candi
daten zijn er 26 geslaagd.
ROTTERDAM. Gem kweekschool. Veemarkt.
Geëx. 6 cand. Gesh-utgd de dames D J. HeUboer,
S. L. v d. Ploeg. C Bennekom, E. Dammers,
A-. Bras.
Bij een logeren prijs dan 17 cent per Y> Kg
geen rechten;
bij een prijs van 1718 cent per Yz Kg«
Yi et. per y2 Kg.;
bij een prijs van 1820 cent per Yz
1 ct. per Yz Kg.;
bij een hoogeren prijs dan 20 ct. per Yz
*4 ct. exti/a voor iedere cent boven 20 cent*
Op de rubberafdeeling heeft deze aankon
diging een ongunstigen invloed uitgeoefend
en cle koersen der rubberaandeelen verkeer
den overwegend in reactie. Juist op het
oogenblik, dat de maatschappijen in staat
zijn hun productiekosten te dekken, komt
deze belasting de vooruitzichten weer be
derven. Want deze belusting is vrij zwaar.
Op h!:t huidig prijspeil beteekent de heffing
een belasting van 5%, bij een prijs van 25
cent per Yz K€- Wanneer men nu bedenkt,
dat de restrictie in het loopende jaar en
vooral in de tweede helft veel en veel zwaair-
der is dan in 1934, waardoor de kostprijs
eveneens reeds honger komt te liggen, dan'
is het te begrijpen, dat de winstkansen der
Ned. Ind. rubberproducten aanmerkelijk zijn
verminderd.
De producenten wijzen er op, dat de con
current ie-kracht der Ned. Ind. rubber ge
ringer wordt, welke overigens toch reeds
ongunstig beïnvloed wordt door hiet feit, dat
de kosten der Britsche producenten gerin
ger zijn in verhouding tot de opbrengst van
hun product. Zij vreezen, dat dit recht
andere productielanden zal aanmoedigen
hun opbrengst ep te voeren. Of dit inder
daad het geval zal zijn. moet evenwel nog
wordgn afgewacht, doch men kan evenmin'
over het hoofd zien, dat de Ned. Ind. regee
ring door het bevorderen van de restrict ie
een stijging van het levenspeil heeft teweeg
gebracht. waarvan zij thans ook wel eenig
voorderg zal willen hebben.
Machinefabriek Gebr. Stork Co#
Betere resultaten in het afge
loopen jaar. Voordeelig saldo
f 138.724 (v.J. tekort I 373.288)
Aan het Jaarverslag over 1934 van de X.Vj
Machinefabriek Gebr. Stork en Co. te Hengelo
wordt het volgende ontleend:
Dank zij verdere bezuinigingsmaat
regelen na de reorganisatie gekomen,
zijn wij er ln geslaagd het boekjaar af
te sluiten met een overschot op de ex
ploitatie-rekening. n.l. 138.721 (v. j. te
kort 373.288). Dit heeft een verdere af
schrijving op gebouwen en machinerieën
niet toegelaten.
Bij de reorganisatie ln 1933 werdeni
versohillende afschrüvingen evenwel ln
zoo ruime mate verricht dat wij ons met
het achterwege laten der afschrijvingen
over 1934 geheel verantwoord achten.
Door de fabriek werden vele belangrijke
bestellingen afgeleverd.
Wij kregen nabestellingen op snoUoopende
Ganz-motoren voor z g. locomotoren (rangeer-
locomotieven) voor de Spoorwegen.
De mogelijkheid van verdere levering van
groote scheepsdieselmotoren in ons land zaj
geheel afhangen van de vraag, in hoeverrei
ons Nederlandsche reederijbedrijf Jn staat zal
zijn loot over te gaa.n. Vele plannen0 voor
nieuwbouw zullen niet verwezenlijkt kunnerf
worden zonder regeeringssteun, welke ook te
gemoet zou komen aan het nijpend werk-
gebrek, dat thans bij de geheele Nederlandscha
mach Ine-industrie en scheepsbouw bestaat.
Op het gebied vam stationnalre atoom-instal
laties werd door ons in den loop van 1934 af
geleverd <Je eerste ketel-eenheid met bijbehoo-
rende hooged-ruk-turbine voor de papierfabrie
ken Van Gelder Zonen. Eveneens kwam de zeer
belangrijke ketel-leverantie met bijbehoorert
voor de Prov. Geld. El. M|j. tot stand. Zoowel
bij particuliere opdiraohtgevera als bij open
bare bedrijven wordt steeds meer gestreefd
naar zooveel mogelijk orders op de binnenland-
sohe markt te plaatsen.
Het gelukte om voor de suikerafdeeling, irt
Br.itoch-Indiië iin samenwerking met Werkspoor,
een aantal stoommachines in opdracht te krij
gen. De zaken onzer suiker-afdeeting, gedre
ven door de N.V. Agentsohap Stork, wordéit
sedert einde 1934 onder eigen naam voortgezet
Wat onze dochter-ondernemingen be
treft zoo is het resultaat van Geb». Stork
en Co.'s Fabriek van Hijschwerktuigen
en de Werf Conrad, niet onbevredigend
geweest. Onze andere dochteronderne
mingen hebben, de omstandigheden in
bevredigend gewerkt, terwijl de vooruit
zichten niet ongunstig zijn.
Wat de vooruitzichten betreft, sullen
Wij ons ook dit jaar niet aan voorspel
lingen wagen. Het geeft ln leder gevaJ
vertrouwen, dat niettegenstaande de ver
minderde werkbezetting het mogelijk is
weost. het jaar op deze wijze af te slui
ten. Dit is voor een betangrijk deel toe
te schrijven aan de bezuinigingsmaat
regelen, in het afgeloopen boekjaar, als
mede in de loop van de voorgaande Jaren
Van nabij en ver
De Duitsche invoer bedroeg in de maandi
Mei 15.M. 332,6 millioen tegen R.M. 359 mil
lioen in April jl., welke voiimindering als
een seizoonversohijnsel moet worden be
schouwd. De uitvoer beliep R.M. 337 mil
lioen (\.m. R.M. 340 millLc^en). Gestegen 13
do uitvoer naar Belgiè, Luxemburg, Dene
manken, Frankrijk, Bulgarije en Zwitser
land. Ken vermindering trad in voor deiï
uituoer naar Nederland, Gr. Brittanniè, Italië
en Zweden. De handelsbalans over Mei sluit
met een uitvoersaldo van R.M. 4.4 millioen.
Over April 1935 was er een invoersaklo van
R.M. 19 millioen en over Mei 1931 van R.M.
42 millioen.
Volgens het American Petroleum Insti
tute bed it* g in de afgeloopen week de ge
middelde dagelijksche productie van ruwe
petroleum 2.724.000 (v. w. 2.643.000) vaten.
Uit de passageborjkingen van den N'ord
deutschen Lloyd blijkt dat de sterke stroom
van bezoeken uit de V.S. naar Enropa ver
der aanhoudt. De nieuwe Fransche Oceaan-
stoomer Noimandie heeft de boekingen voor
dc „Europa" en de „Bremen" niet nadeellg
beïnvloed. Thans is ook de „Columbus"
weer in de Noord A me rik a vaart gebracht.
Voor de ©ei/ste reis van de Columbus naar
Europa is reeds door 1500 personen passage
geboekt en voor de e eist volgen de reis van
de Bremen van de V.S. naar Europa is door
1900 personen passage geboekt.
De winst van de Bataafsche Petroleum
Maatschappij over 1934 bedraagt f 42.S77.3i3
(v.j. f 31.691.452, tezen in 1932 f 23.604.782).
De productie in Indië was liooger doch hét
resultaat der explo/atieboringen was teleur
stel lend. ^Voorgesteld wordt voor f 39.130.000
(v. j. f 27.525.000) aan aandeelhouders uit te
keeivn en tien saldo van f 3.747.343 op nieu-
w e rekening over te brengen.
In offioieele kringen wordt verklaard,
dat de Ver. Staten steeds bereid zijn tot een
algemecne stabilisatie van de wisselkoers
op de basis van den Gouden Standaard,
wanneer hiervoor internationaal overeen
stemming kan worden bereikt.
Hiervoor is echter ook de medewerking
van GrootBrittanniè noodig.
