M ANN BORG ORGELS
W, A. HOUTMAN Co.'s
PIANO- en ORGELHANDEL
PRIJZEN LAGER DAN OOIT!
DINSDAG 1! JUNI 1935
Kerknieuws.
NED. HERV. KERK
Beroepen: Te Oldeholtwoldc en Ter-
Idiardt, A. R. Scholten, cand. te Leeuwarden.
Te Berlicum (N.Br.), E. Klaassen te Vechel.
Aangenomen: Naar Vaals (L.). M. H.
Knijfl. cand. te Den Haag.
Bedankt: Voor Kantens (Gr.) (toer.), M.
H. Knijff. cand. te Den Haag. Voor Nieu'
Amsterdam (toez W, F. Dankbaar te Kuinrc.
Voor Roodcschool (toes.), G. L. Bouman te
Winschoten.
GEREF. KERKEN
Tweetal: Te Drogeham, H. J. Meyerink,
card, te Ede en J. Oranje, cand en hulppred.
te Den Oevet.
GEREF GEM.
Bedankt: Voor Petersen (N.-Amerika), M.
Heikoop te Utrecht.
AFSCHEID, BEVESTIGING EN INTREDE
Cand. J. J. K e t C Mm. te Amsterdam, hoopt
op 7 Juli a.s. zijn intrede te doen in de Hcrv
Kerk te Giethoorn na vooraf bevestigd te zijn
door den consulent van Giethoorn: Ds. Y. Hoek
stra, van Wannepcrveen.
Ds. H. E GRAVE MEYER
Morgen herdenkt de Ned. Herv. predikant Ds.
H. E. Gravemeyer te Amsterdam sijn 25-jarig
ambtsjubi» urn.
Os. Gravemeyer werd in 1878 geboren. Zijn
vader was eveneens predikant en behoorde vo<
heen tot de vooraanstaande Geref. predikanten
de Ned. Herv. kerk.
De jubilaris werd in 1906 candidaat in Utrecht
en aanvaardde zijn ambt 12 Juni 1910 te Schip
luiden, welke standplaats hij in 1915 met Steen-
wijk verwisselde. S dert 26 Mei 1918 staat Ds.
Gravemeyer in de hoofdstad. Ds. Gravemey
behoort in politicus tot de Herv. Geref. Staats
partij, in welks hoofdbestuur hij zitting heeft
waarvoor hij meerdere malen spreekbeurten heeft
vervuld. Er heeft in wijk I der N d. Herv. Gem.
ïe Amsterdam ziah een commissie gevormd ten
einde den jubilaris op zijn gedenkdag een bedrag
geld aan te bieden voor delging van de schuld die
op zijn wijkgebouw „Moria" rust.
DE REORGANISATIE-VOORSTELLEN
Met leedwezen deelt „Kerkopbouw" mede,
Sat het hoofdbestuur van de Ver-
eeniging „Kerkherstel" bericht heeft,
dat het pas 18 Juni vergadert en
derhalve niet op 31 Mei of 4 Juni kon
confereeren. Hiermee is uitgesloten, dat een
der Vereenigingen aan de Synode van dit
jaar een verzoek zal richten omtrent de aan
hangige vraagstukken betreffende reorga
nisatie enz.
GEREF. KERK OISTERWIJK N.-B.
Men verzoekt ons het volgende op te
nemen:
In verband met het komend bezoek van
de vele zomergasten vestigen wij er de aan
dacht op, dat in Oosterwijk een Gerefor
meerde Kerk is, .gelegen aan de Kivitslaan
nabij „Gemullehoeken". lederen Zondag
wordt hier tweemaal dienst gehouden, in
welke diensten gedurende de zomermaan
den verschillende predikanten het Woord
bedienen.
Onbekend maakt onbemind. Laten de vele
milde gevers, die in 1930 voor den bouw van
dit gebouwd hun steentje bijgedragen heb
ben, zich eens persoonlijk op de hoogte ko
men stellen en hun eventueele vooroordeel
Itegen het donkere Zuiden laten varen. De
laatste vijf jaar stijgt het aantal pension
gasten regelmatig. In verband daarmee werd
het aantal zitplaatsen dit jaar weer uitge
breid.
Wie verdere inlichtingen wenscht wende
rich tot den wijk-ouderling, den heer J.
„\nema, Klompven D 339, Oisterwijk N.-Br.
GEREF. KERKEN IN H.V. IN FRIESLAND
De Geref. Kerken in Hersteld Verband :n de
jprov. Friesland, vormende uzamen de kring
Leeuwarden, hebben besloten in de maand
Augustus a s. een Jeugddag te houden in Gaaster
land, waarin als sprekers zullen optn.den de hee-
ren E. C. B. Kok van Oudemirdum. Ds. B. A.
Venemans van HarkemaOpeinde. Ds. J. Die-
persloot van Leeuwarden en J. Stegenga. Bij wel
slagen zal de landdag elk jaar worden herhaald.
Tevens zal ieder jaar op Paaschmaandag te
Leeuwarden een jeugddag worden gehouden.
De predikanten in H.V. in Friesland zullen
telken winter twee lezingen houden in andere dan
eigen gemeente.
[Theologische candidaten
van de jV. U«
Beroepbaar zijn de heerenf
Th. H. van Andel te Laren; Drs. L". Bate
laan Randweg 150 a Rotterdam (Z.); Dis.
J. H: Becker Meldijk 4, Uitgeest; J. J. Beu
kenkamp, Sleeuwijk (N.Br.); J. Blum,
Langestraat 23, Amersfoort; A. de Boer, v.
Slingelandtstraat 168, Den Haag; C. v. d.
Boom, Delftweg 42, Overschie; E. Boons tra,
Meerweg 119, Haren (Gr.); A. J. Bos, D 20
Mijdrecht; J. Bos, Zwanenburgerdijk 497,
Halfweg; M. v. d. Bosch Berg en Dalsche-
weg 240, Nijmegen; K. Dekker, Oranjestraat
27, Zaandam; W. Diepersloot, v. Rcnselaer-
straat 29, Amsterdam; A. Douma, Geref. Pas
torie, Britsum; M. P. van Dijk Wcmcl-
dinge; J. C. Everaars, Egelantierstraat 25,
Hilversum; R. A. Flinterman, Laan v. Mcer-
dervoort-610, Den Haag; J. Greidanus Win-
sum (Fr.); A. de Groot. Lange Ruige Weide
bij Woerden; M. J. Meersink, Erikakade 155,
Oude Pekela; A. A. v. d. Hoorn, Lavendel
straat 5, Amersfoort; Drs. J. v. d. Horst,
Wouwermanstraat 8 I Amsterdam (Z); J.
Janssens, Nw. Ebb ingest raat 89, Groningen;
J. C. Jonkers Westvest 27. Schiedam: L.
W. Korvinus Bottelsteeg 2, Hoorn; W. Ivreu
zen, Mauvezand 10, Laren; J. Lafebcr, Jo
zefstraat 98, Gouda; B. A. van Lummel
Wclleweg, Zuidland (Z.H.); W. J. Meister,
Oranje Nassau laan 48, Overveen bij Bloe-
•mendaal; J. J. Oranje Gasthuisweg 3, Den
Oever; A. J. Radder, Jac. Elemastraat, Hoo-
geveen; W. Reeskamp, Hendr. de Keyser-
straat. 35, Utrecht; P. J. Richet, Suezkadc 12,
Den Haag; L. J. Sehalekamp, v. Zuylen v.
Nijeveltstraat 33, Wassenaar; M. Schenke-
veld, Koudekerk a.d. Rijn; J. H. Slager Beu
kenlaan 5, Bergen (N.H.) F. Strikwerda
Naaldwijk; Ch. H. Swen, Gen. de la Rey-
laan 20, Bussum; G. Toornvliet, Lippershey-
straat 13, IJmuidcn; W. C. Veltkamp Bad-
straat 11, Katwijk aan Zee; Joh. Yerhave,
Amstclkade 180 boven, Amsterdam (Z); D.
Yisch A 5S Barsingerliorn; Chr. v. d.
Vliet Kerkstraat 2, Slootdorp (Wieringer-
meer); J. Waagineester, Westzijde 318,
Zaandam; G. Windcmüller, Roemer Visscher
laan 12, Bussum; M. de Wit, Merelstraat
6 boven, Amsterdam (N); W. Wynia, Gods-
acker 12, Franeker; E. Zijlstra, Zwanenplein
65, Amsterdam (N.); J. Plomp, Tollensstr.
10, Rijswijk (Z.H.); H. J. Spier, Obreclitstr.
112, Den Haag.
Niet beroepbaar zijn de heeren:
D. S. Attema, Mauritslaan 36, Hilversum;
J. L. Bakker, Oranjelaan 9, Hilversum; A.
Sybrandy, Cl. B. Balckstraat 35, Leeuwarden;
L. Th. A. v. d. Marei, Badhuisweg 107, Apel
doorn.
Hulpprediker.
In spoedeischende gevallen kunnen Ker
keraden van de Geref. Kerken ter voorzie
ning in den Dienst des Woords zich wen
den tot den ab-actis der Theol. Fac. Veree-
niging aan de V. U.: adres R. J. W. Nij-
kamp, Keizerstraat 162 Amsterdam (C)
vacantie-adres van 20 Juni tot 16 Septem
ber: Ligusterstraat 1, Den Haag.
Kerk en Staat in Duitschland
Woorden van Minister Friek
Op gezette tijden verschijnt van Minister Frick,
onder wiens dl partement de kerkelijke aangele
genheden ressorteren, een uitspraak over den
Kerkstrijd, hetzij rechtstreeks, hetzij via een inter
view. De inhoud van die uitlatingen is nog steeds
gelijk aan die van een jaar geil den, maar het is
toch goed. af en toe op de bewoordingen te
letten. Zoo heeft de Minister in een onderhoud
met den Canadeeschen schrijver Erland Echlin d-;
oorzaak van den kerkstrijd aldus omschreven:
„Het kwam (echter) helaas binnen de Evan
gelische kerk veelal niet om zakelijk: maar om
persoonlijke motieven tot tegenstellingen, die in
vervolge politiek misbruikt en vooral in het
buitenland tegen de rijksregeering uitgebuit wer
den. De rijksregeering wenscht niets oprechter
dan een opheffing der tegenstellingen in de Evan
gelische kerk en is bereid mede te werken tot het
herstellen van grondwettige toestanden in die
kerk."
minister was er van overtuigd, dat de kerk
strijd spoedig en op een tevredenstellende wijze
beëindigd zal worden. Dit laatste is anderhalf
jaar g leden ook gezegd en op dezelfde wankele
gronden.
Wat de Duitschc Geloofsbewcging betreft zeide
Frick" .De geloofsbewcgiog kan zich even vrij
ontplooien als iedere andere geloofsrichting. Men
mag de Duitsche Ge loof sbe weging ook niet v:r-
gelijken met de goddeloozenbeweging. Zij is
slechts een streven het Duitschc Godsgeloof te
bemiddelen in een aan ons volk volgens zijn aard
aangepasten vorm."
Wij hopen, dat de vertaling van deze laatste
inaide (door V. D.) voor verbetering vatbaar
Dc „Geloofsbewcging" beknot
Naar het N.GP. ons meldt, is een zeer
opvallende verordening door den leider
van de nieuw-heidensche groepen uitge
vaardigd, n.l. dat „wegens het voorhanden
zijn van dwingende gronden daar
toe" voorloopig alle openbare vergaderin
gen der hcidensche beweging afgelast
worden en de beweging uitsluitend op haar
innerlijke organisatie voorloopig zich rich
ten moet.
Dwingende gronden aan welke de hcidensche
beweging zich niet onttrekken kan. kunnen, zoo
merkt dc Reichsbote terecht op. slechts in een
dwang van hoogerhand liggen, zoodat de belij-
denisbewegmg met dc orthodoxe Duitsche Chris
tenen tezamen het succes thans hebben, dat waar
zij wegens de Frickverboden van 6 en 7 Nov.
1934 zich met openlijk verdedigen kunnen, ook
dc hcidensche beweging niet openlijk haar zal
mogen aanvallen. Prof. Haucr heeft zijn besluit
uitsluitend genomen om erger, n.l. een overheids-
verbod, te voorkomen.
CALVINISTISCH WEEKBLAD
Van dit reeds aangekondigdo Calvinis
tisch weekblad, uitgever W. D. Mcinema
te Delft is thans een eerste proefnummer
verschenen. Do Redactie (Dr. C. Bouma,
Prof. Dr. A. Sizoo. Dr. C. Tazclaar en Prof.
Dr. J. Waterink) deelt mede, dat zij beoogt
te geven een blad voor den Calvinist, die met
zijn gezin begeert te leven naar Gods Woord.
De opzet is een blad van voorlichting op
kerkelijk en cultureel gebied; polemieken
worden niet toegelaten; men zal zich ook
onthouden van het roeren \an polemieken
tegen personen en uitingen van Geref. ge
zindheid. Men wil thetische artikelen geven
en stelt zich alleen antithetisch tegen uitin
gen van ongeloof of wangeloof.
Met niet. minder dan 125 medewerkers
gaat Ivt Calvin. Weekblad in zee. Naast
principiecle beschouwingen zullen artikelen
van actueelen aard verschijnen. Voorts is ge
dacht aan contact met het buitenland door
brieven uit O. en W. Indië, Z. Afrika, Ame
rika. Duitschland, Engeland, Frankrijk,
Zwitserland, Hongarije en dc Oekraine.
In dit eerste proefnummer treffen wij ar
tikelen aan van Dr. J. C. Rullman, Prof. G.
Besselaar, Dr. P. N. Kruyswijk, Dr. A. van
Deursen, Dr. L W. G. Scholten, Prof. Dr. A.
Sizoo, L. Attema, Dr. C. Bouma, Mr. J. Terp
stra, Mary Pos, Prof. Dr. J. Waterink, Dr.
G. C. Berkouwer en K. Nowack (Oekraine).
ZENDING EN PHILANTHROPE
EEN SONNEVANCK VOOR JAVA
In Noord-Holl. Kerkblad deelt Ds. W. Breu
kelaar mee, dat Dr. K. P. de Groot, dc
directeur van het Pctronella-hospitaal te D j o k-
j a. de oprichting voorbereidt van een Chr. her
stellingsoord voor tuberculoselijders. Reeds heeft
Dr. dc Groot voorloopig de haod gelegd op
terrein, dat voor den bouw van een herstellings
oord geschikt is gelegen. Dat terrein ligt te
Kaliocrang, dicht bij het clubhuis, dat door
onderscheidene jeugdorganisaties veelvuldig ge
bruikt wordt als ccn ontspanningsplaats.
Het is natuurlijk het plan om klein te begin
nen. Elcn herstellingsoord voor omstreeks 40 a
50 patiënten. Dit zal naar schatting omstreeks
15.000 gulden kosten.
Zomerconferentie op Woudschoten
In de jaarvergadering van bovengenoemd
Verbond, die op 12 Juni op Woudschoten
zal gehouden worden en onder leiding staat
van Ds. T. J. Hagen van Delft zal dooi
Prof. Dr. F. W. Grosheide worden ingeleid
het onderwerp: „De Evangelisatie en. bet
kerkelijk vraagstuk".
Op de daarop volgende zomerconferentie,
die onder leiding staat van Ds J. R. Goris
te Apeldoorn, zal na opening door den voor
zitter, door Ds. J. Overduin van Kampen dc
opwekkende rede worden gehouden. Hierna
zal Ds. P. Prins van Deventer spreken over:
„Evangelisatie cn sociale nooden."
Verder zal worden gerefereerd door Ü6.
A. Schouten Jr. over: „Het motief tot Evan
gelisatie"; door Dr. K. Sietsma over: Dc
Evangelisatie en het komende Koninkrijk",
door den heer A. Scholtens over: „Is onze
Kerk inderdaad Evangelisatie-kerk?" Dc con
ferentie zal gehouden worden door Ds. D.
Ringnalda Jr.
Het aantal aangesloten commissies be
droeg thans 220. Ter bevordering van dei
•propaganda gaf het Verbondsbestuur eenl
boekje uit getiteld; „Wat is, wat bedoelt en
hoe werkt het Verband". Verschillende nieu
we kringen werden opgericht.
In verband met de eigenaardige positie
van den Evangelisatie-predikant, werd een
studie-commissie in het leven geroepen, be
staande uit de heeren: Prof. Grosheide, Dr.
Harrestein, Dr. Dijk, Ds. Tazelaar en Ds.
Goris. Het daarover uitgebrachte rapport
zal, op dc komende jaarvergadering in be
handeling worden genomen.
BIJBELVEREENIGING VOOR
NOORD-BRABANT EN LIMBURG
Haar gouden jubileum
Men schrijft ons:
Den 16den Juni hoopt de Bijbelvereeniging
voor Noord-Brabant en Limburg haar 50-
jarig bestaan te herdenken. Dankbaar is het
Bestuur voor hetgeen God door deze Vereeni-
ging met haar drie colporteurs gedurende
een halve eeuw heeft willen doen in het be
lang van Roomschen en ook van Protestan
ten. Daarnevens is het allen erkentelijk, die
door gebed en gaven den arbeid steunden.
Zou mettertijd het qezegend werk. dezer
Vereeniging gestaakt moeten worden?
Niemand, die iets meer van nabij bekend
is met hetgeen in den loop der jaren ver -
rich en bereikt werd. zal dit wensclien. Wei-
het Bestuur is overtuigd, dat het ook
De deelnemers aan de jaarlijksche Pinkster conferentie van het Verbond van ChrM Letterkundige Krlngent van
8 tot 11 Juni op Woudschoten te Zeist gehouden. -
niet behoeft. Onder 's Heeren zegen zal het
werk der Vereeniging voortgang kunnen
hebben, maar naast gebed is in dezen tijd
méér dan ooit noodig financieelc steun
van zeer velen. Groote giften, gelijk voor
heen wel ontvangen werden, blijven thans
geheel achterwege, terwijl meerderen tenge
volge van de tijdsomstandigheden, zeer tot
hun leedwezen, zich genoodzaakt zagen te
bedanken als contribuant.
Bij gelegenheid van het 50-jarig be
staan doet het Bestuur een dringend
beroep op Kerkeraden om een extra
collecte te willen houden voor meer
genoemde Vereeniging, op predikanten
om extra gave te mogen ontvangen uit
catcchisatiebus of andere hun ter be
schikking staande kassen en voorts op
allen, die bij machte zijn in deze zoo
moeilijke dagen nog iets te kunnen
doen in 't belang van Gods Koninkrijk.
HetBestuur der Bijbelvereeniging be
slaat uit: Ds. J. F. Lijscn, Klundert, Voorzit
ter, Ds. J. v. d. Vlugt, „Vrederust". Bergen
op Zoom, Secretaris, en Ds. Joh. D. Jansen,
Roosendaal (N.-B.), Penningmeester, giro
nummer 103905,
„WOORD EN DAAD"
In de Maart-aflev. van dit tijdschrift voor
Inw. Zending vindt men een posthume bij
drage, zijnde een lezing over „De predikant
en het Bijbelgenootschap" van den kort na
het houden van die lezing overleden Ds. P.
A. C. Douwcs Jz., Ncd. Herv. predikant
to Weert. Deze belangwekkende lezing laat
zien. van hoe groot nut het werk van het
Ned. Bijbelgenootschap is voor het Evange
liseerend element in de praktijk van het pre
dikambt. Als treffend voorbeeld noemde Ds.
Douwes dit;
„Het gebeurde in dien beruchten tijd
toen de eerste uitwerking van het, trak
taat van Versailles zichtbaar werd in
de duizenden verhongerde, ondervoede
kinderen der overwonnen volkeren,
dat een hcele schare kinderen uit Wce-
nen in mijn gemeente liefderijk werd
opgenomen. Het was in December en
wij wilden deze arme schapen in den
vreemde een Duitsch Kerstfeest berei
den, datjiun eenigc vergoeding zou ge
ven voor de verlaten Heimat. Zouden
zij niet een Duitsch N. Testamentje
present kunnen krijgen? Een briefje
naar het. Bijbelhuis, en haast per kee-
rende post kwam een groot pakket van
wel 70 Testamenten in Luthers verta
ling."
In de Mei-aflev. van „Woord en Daad" ïs
o.a. opgenomen een referaat van Mr. A. d e
Graaf over de waarde van normen in de
bestrijding der openbare zedeloosheid.
Het 10-jarig bestaan van het Tehuis T ry-
f o s a te Amsterdam, waar liet stationswerk
zijn daklooze meisjes herbergt, wordt bespro
ken door mevr. P. S. H. Rozemcyer
Loeft
„EFFATHA"
Wij ontvingen het 46e jaarverslag van de
Ver. tot Chr. opvoeding en onderwijs van
doofstomme kinderen „Effatha", die te
Voorburg haar school en internaat heeft.
Hierin is o.m. opgenomen het verslag der
jaarvergadering van 9 Mei j.l., het school-
venslag, de verslagen van school- en nazorg-
commissie. Ook de rede van Dr KlUsener
ter jaarvergadering uitgesproken, is opgeno
men. Effatha heeft thans 128 lerelingcn, ter
wijl 337 leerlingen er in den loop der jaren
zijn opgeleid, mcerendecls tot handwerk of
rouwelijke beroepen.
ZEER GROOTE KEUZE bij:
SINGEL 114—116 - SCHIEDAM
Telefoon 68871
SCHOOLNIEÜWS
VEREEN. VOOR CHRISTELIJK
NIJVERHEIDSONDERWIJS
Algemeëne vergadering
Heden werd te Utredht do algcmeene ver
gadering gehouden van do Ver. voor Ghr.
Nijverlieidsondervvijs. Bij ontstentenis van
den referent, den Z. Afr. gezant Dr. H. D. v.
Broekhuizen, van Den Haag, trad als refe
rent oj) Dr S. O. Los, oud-predikant bij de
Gerei'. Kerk van Pretoria en oud-hoogleeraar
aan de Theol. School te Potchefstroom, met
het onderwerp: „Het onderwijs in Transvaal-
provincie Zuid-Afrika",
Lezing Dr. S. O. Los
Spr. ving aan met te wijzen op de nijver
heid der vaderen. In 1595 ondernam Corn.
Houtman de eerste reis naar O.-Indië. De
Kaap do Goede Hoop was eerst 'n pleister
plaats. In J651 werd Jan van Riebcek com
mandeur van Tafcl-baai-ncderzetting. Dc eer
ste scholen dienden ter opleiding voor da
openbare belijdenis in de kerk. De meester
heette Ds Mankadan cn Ds Knoop, tevens
kostor en voorzanger. Bij do voortrekkers
was het. wadhtvuur de school, een openlucht-
school of ook een grashut. President Kruger
heeft er drie maanden school gehad. Zijn
vader leerde hem de Bijb. Gcseh. In Trans
vaal was Ds S. J. du Toit de eerste super
intendent (1892) van onderwiji. Daarna Dr.
N. Mansvcldt, die in 1892 een nieuwe school-
wet tot stand bracht. In 1894 werd de eerste
vereeniging van onderwijzers in Transvaal
geconstitueerd met 50 leden. In 1893 w erd do
opleidingsscliool voor onderwijzers ingewijd
In 1S92 een gymnasium met 4 departemen
ten voor wetenschappelijk, opvoedkundig,
klassiek en landbouwkundig onderwijs. In
1894 een staatsmeisjessdhool. In 1898 kwa
men er inspecteurs van onderwijs. Na den
grooten oorlog ontstond de Ver. van Chr.
Nat. Onderwijs in 1903. Het hoogste getal
aangesloten scholen is geweest '250. In
1907 moest deze actie ten gronde gaan we
gens gebrek aan fondsen. Thans is de staats
school de eenigste. De oudercommTssies cn
de schoolraad stellen dubbeltallen en de di
recteur van onderwijs benoemt de onderwij
zersfessen). Alle scholen zijn tweetalig, Atri-
kaansch en Engelsch. De Bijb. Geschiedenis
is eer. verplicht leervak, doch daarmede
wordt hier en daar de hand gelicht. Er zijn
5 kweekscholen en er is een surplus van op
geleide onderwijzers. Pretoria, Johannes
burg en Potchefstroom hebben in Transvaal
inrichtingen voor Hooger Onderwijs met af-
deelingcn voor landbouw (Pretoria); mijn
ingenieurs (Johannesburg). Naast deze be
staan er proefplaatsen (bijv. Potchefstroom)
w-aar jonge boeren de landbouw bestudee-
ren. Het Staatslaboratorium voor landbouw
is te Pretoria.
Dc O'udereommissies van de scholen en
het peiïsoneel zijn te onderscheiden naar
hun algemeen-Christelijke cn hun Dopper-
sdlic beginselen. De eerste beschouwen sport,
dansen en Engelsche muziek-literatuur als
middelen van beschaving voor hun leerlin
gen. Vooral de sport, die mannelijk, eerlijk,
rein en onbaatzuchtig maakt cn met gods
dienst op ccn lijn staat. Dc Dopper is de
Calvinist, behoorende tot één van de drie
kcrkelijk-Geref. groepen, die deze bescha
vingsmiddelen w antrouwt en verwerpt. Pre
sident Koos Venter van Oranje-Vrij
staat zei in een rede: Er zijn twee schaven:
die van God en van den duivel. Daarom is
er een goddelijke en een duivelsche bescha
ving, Deze toestand heeft geleid tot een nieu
we vereeniging voor Chr. Nat. Onderwijs, die
tracht van dc regeering subsidie voor de
Vrije Chr. sdholen los te krijgen*
PRIJSVRAGEN TECHN. HOOGESCHOOt
De afdceling Electrotechniek der Techn. Hoo-
geschool te Delft heeft enkele prijsvragen uitge
schreven op het gebied van het autom. telefoon
systeem. van de gelijkstroomtractie en van de
electrotechnische verstoringen. Inzendingen vóór
14 Sept. 1936 aan den secretaris der Senaat, bij
nadere inlichtingen zijn te bekomen. Uit
spraak 3 Jan. 1937. Een gouden eere-penning
wordt in uitzicht gesteld.
ONDERWIJSBENOEMINGEN
Tot onderwijzeres aan de Oranjeschool te V-"si
singen is benoemd: Mej. J. A. y a n A m e r
gen te Zwolle.
Benoemd tot hoofd cener Chr. School In Neef*
Ir;d:ë de heer D Koe !e wijn (tijd cl.), code»
wijzer te Koudekerk. (Rijndijk).
Aan de Chr. School tc Wateringen Is benoemd
tot hoofd de heer A. L a n g e j a n uit te
(bij Utrecht) en niet uit Maartensdijk, zooall
a'busivelijk ia gemeld.
HISTORISCH ARCHIEF
Met medewerking van verschillende dca
kundigen uit de wereld der paedagogie (b.v,
Prof. Casimir, Dr. Coops, Mr. J. J. Hangel»
broek. Dr. S. O. Los on Dr. J. Luning Prok)|
zal met 1 Juli verschijnen een Historisch A'ri
chief voor onderwijs, opvoedkunde en kindei»
psychologie.
Deze uitgave zal twee keer per maand vet»
schijnen en bevat ten aanzien van alle tak»
ken van onderwijs een volledig overzich(
van wetten, Kon. besluiten, congressen
vergaderingen, benoemingen en examens, d«
jurisprudentie enz. enz., terwijl bovendien
zullen worden gepubliceerd de onderwijs
statistieken en de belangrijkste artikelen, dia
in cle binnen- en buitenlandsche dagbladen
en tijdschriften verschijnen. Ook over opvoed»
kunde en kinderpsychologie zal men ecit
overzicht krijgen van cle beste artikelen uit
binnen- en buitenlandsche tijdschriften, Een
voortdurend bijgewerkt alpliabetisch registec
heereustraat 19 te Utrecht.
Examens
ACADEMISCHE EXAMENS
"RIJKSUNIVERSITEIT TE UTRECHT. Gesl.t
Genecdlcuncle: doet. ex. Ie ged. d:- dames L H v
d SLooten. G Prop, J. K^ppler. H Ellen. H (3
Wolthuis en de (hoeren S J H Moons. M v rtniel,
Till Boesman, L B W Jong kees, G Konndörffcr,
A M AV Hekkfng. A MijnJiieff, Oh A v Dijk. A
Rutgers, A F W Jetten. B J teir Bails. A W
Monster. P M J Sohiwoitzer, A D Bloemsma. H
v Dop, H A Huplteis, L. v Bommel, L Fceuatira
en W Reijniervüe.
ArEDDOORN. Groeip T. Gcëx. cn ge>sT. vooi
oand.. nl. de dames H B Douwes, E Eikendal*
J A v <J Sohaaff en de heeren R G ten Kale,
E T Pannekoek, D M A v Roox.
ASSEN. (Geim. (gymnasium)'. Gevsl. voor cHpï. Aj
J J v d Hoek. C Hofdlj en B AV N Servati
en voor B: J E Jansen en A Mulder. Met 2 cand*
DOETJNGHBM. Getal, voor A Se Iheeren B F <3
de Groot, M AV Hamar, J T Haveman. W G
Méyeringr en H Roest: voor B; J E V d gUpfl
cn Pli AVolff. Afgawezen geen*
KWEEKSCHOOL
SCHOONHOVEN. '(Rijkskweekschool). Geëx.
FEUILLETON
TOEN MOEDER WAS
HEENGEGAAN
Een klein nichtje bij zeven neven
(4
HOOFDSTUK II
Scheiding.
Eens op een avond, tegen schemerdonker
varen wij allen in de keuken bij elkander:
oom was juist thuisgekomen en had zijn
pijp aangestoken, tante was druk bezig
met het avondeten, Castor zat voor het vuur
te dommelen en mijn geliefde poes Mimi
lag naast mij in den grooten leuningstoel
te slapen.
Eensklaps hield er een rijtuig voor het
huis stil. Dat Avas iets zeer buitengCAVoons,
want ik kon mij niet herinneren ooit een
ander dan dat van den dokter gehoord te
hebben. Castor spitste de ooren, Mimi sloeg
ontevreden met den staart, j-ichtte zich op,
om zoo op den grond te springen, als ik
haar niet met geweld had teruggehouden.
Er stond een vreemdeling in de keuken
deur en een ruAve stem zei alleen: .Rebel!"
„Die ben-ik', zei oom, terwijl hij den
{Vreemdeling verwonderd aankeek.
„Dus woont hier dat jonge meisje?1*
„Welk meisje?"
T „Mijn nichtje Ursula Gérard."
1 „Ons kindnep tante Rebel. „Is u
Ursula's oom?
„Natuurlijk,, u waart mij immers wach
tende. Hebt u mijn brief niet ontvangen?"
„Wij weten nergens van."
„Kom aan!zei de vreemdeling,
„heeft de notaris u dan niets gezegd'"
„Wij hebben den notaris in lang niet
gezien en hij heeft ons ook niets meege
deeld."
„Wat beleef ik nu!zei de vreemde
ling, en sloeg met zijn vuist op de tafel.
Angstig keek ik hem aan en, half ver-.,
scholen in den leuningstoel, drukte ik Mimi
vast tegen mij aan ais 't Avare om mij te
•beschermenEigenlijk Avist ik zelf niet,
Avaarom ik zoo bang was.
Die barsche stem maakte op mij een on-
beschrijfelijken indruk, Avant oom Rebel
was een zachtzinnig man en niet gewoon
op zulken toon te spreken.
Na een oogenblik stilte hernam de vreem
deling kortaf en veel bedaarder: „Ik ben
de oom van het meisje en kom naar halen;
morgen neem ik haar mee."
Tante uitte een kreet van smart, n
oom Rebel zei kalm: „Mijnheer, wij kennen
u in het geheel niet."
De vreemdeling werd blijkbaar ongedul
dig, maar liield zich bedaard cn zei: „U
hebt gelijkZiehier den brief, dien ik
destijds van haar moeder ontving."
Oom nam het papier, las de eerste AA'oor-
den en de onderteekening en gaf het imct
een bedruk gelaat terug.
„Waai- is het meisje?" hernam de barsche
stem.
„Ursula?... daar zit ze... kom hier mijn
kind", zei tante.
De man keek mij verbaasd aan»
,.Ik dacht dat zij dertien jaar oud Avas"
zei hij.
„Dat is zij ook, mijnheer, maar zij is klein
voor haar leeftijd."
Hij stak mij de hand niet toe, maar keek
mij slechts even aan en zei: „Kom, morgen
zullen Avij wel kennismaken. Vijf minuten
vóór zessen ben ik hier met een rijtuig
Pak haar taschje of koffer met wat zij
noodig heeft en zorg dat zij ook gereed is.
Wij vertrekken met den eersten trein. Goe
den avond."
„Maar, mijnheer"begon tante.
„Goeden avond!" herhaalde hij, en vertrok
De deur ging dicht en het rijtuig reed Aveg
voordat wij van onze verwondering beko
men Avarcn.
Ik was de eerste die weer sprak.
„Ik ga niet mee", zei ik, en nog hoor ik
den doffen Aveemoedigen toon waarop ik
die Avoordcn uitte. y
Oom schudde het hoofd.
„Neen, laat haar niet gaan," riep tante
op smeekenden toon.
„Haar moeder heeft het geschreven", zei
hij bitter, „zij heeft het dus zoo gewild.
Maar Avaarom zou de notaris ons daarvan
niets gezegd hebben. Morgenochtend om
zes uur!....:, niet eens behoorlijk tijd om te
slapen."
„Ik ga niet heen", herhaalde ik.
Oom bleef in gedachten verzonken.
„Ik ga dadelijk naar den notaris", zei hij
„Het is zoo ver en het is tanavond zoo
donker", zei tante bezorgd, „cn je bent zoo
jong niet meer, manlief; bedenk dat Avel".
Het Avas een geAvichtige avond.
Kort daarop hield een ander rijtuig voor
de deur stil, waaruit zich nu het bekende
gezicht van dea notaris vertoonde,
„Is er geen bezoek?" vroeg hij, terwijl hij
de kamer rondkeek.
Hij vertelde ons, dat hij juist van de reis
terugkwam en bij zijn thuiskomst het kaar
tje \an mijnheer Gérard gevonden had, en
een brief die reeds twee dagen op licm ge
wacht had, waaruit hij vernam, dat oom
mij zou komen halen en hem verzocht ons
daarvan kennis te geven.
„Ik ga toch niet", herhaalde ik nog eens.
„Lief kind", zei de notaris, die een deftige
beleefdheid over zich had, „je moogt niet
anders doen. Je moeder heeft je aan de
zorg van je oom Gérard toevertrouwd".
„Maar moet zij morgenochtend al gaan?"
vroeg tante, „bij kon ons toch Avel één dag
den tijd ge\'en".
„Het is jammer, dat gij het niet eerder
geAveten lrebt, maar haar vertrek uitstellen
is onmogelijk. De tijd Aan den dokter is zeer
•kostbaar in Parijs: die is geen zilver maar
goud waard."
Ik liet mij echter A'olstrekt niet uit het
veld slaan. Wat ging hel mij aan of zijn
tijd goud, zilver of koper waard Avas.
Dit Avist ik zeker, dal ik niet Avilde ver
trekken. En toch, toen de notaris weg A\as
en ik het nog eens healiaalde, zei oom t.ot
mij: „Je moet gaan, je moeder heeft het
immers geAvikl
Zijn stem beefde meer dan gewoonlijk, en
hij keerde zich om terwijl hij sprak. Ik
maakte uit die woorden een beschuldiging
op tegen moeder cn dat kon ik niet verdra
gen, maar tante hield mij vast omklemd en
zei: „Zij Avist wat het beste voor haar kind
AvasWij zullen haar met dien meneer
laten meegaan. Hij is een beetje barsch,
doch overigens niet kwaad, daar sta ik
voor ia. Rebel, heb je zjju oogen gezien? hij
heeft zulke goedige oogen
„Goedige oogen!"... herhaalde oom Rebel
minachtend, „zijn oogen liggen zoo diep,
dat men ze niet zien kan. Ik wantrouw al
die Parijsche heeren, die rijk worden zon
der er zich moeite voor te geven. Neen
neenzij had beter gedaan haar bij ons
te laten"
„Wij zijn niet jong meer, mijn lieve man"
herhaalde die goede tante nog eens.
„Welnu, zou het dan niet verstandiger
gCAveest zijn eerder vertrouwen in God te
stellen dan in die vreemde menschcn, die
niets voor haar gedaan hebben toen zij we
duwe Avas? ITobhen zij haar toen een vinger
toegestoken? Hoe kunnen zij goed voor het
kind zijn, wanneer zij het niet voor haar
moeder Avaren?"
„Rebel!" sprak tante op .verwijtenden
toon.
„Welnu, verklaar mij dan eens Avaarom
zij een geheele maand geen teeken van le-
ven gaven?"
Misschien waren zij wel op reis".
,Kom, kom, ik vertrouw die menschen
niet, die altijd op reis zijn als men ze noo
dig heeft".
Inmiddels Avas er voor mij een licht op
gegaan. Het was moeders wil: zij had over
mij beschikt en niet die vreemdeling. Ik gaf
tante gelijk en daar ik boos op oom was,
omdat hij moeders handeling afkeurde, zei
ik tot hem op geraakten toon: „Omdat
moeder hot wil, zal ik morgen heengaan".
„Dat zal avcI moeten", zei hij een Aveinig
verwonderd; „lief kind! als je dat prettig
vindt zooveel te beter". j
Hij stak toen zijn pijp Aveer aan en blies,
in gedachten verzonken, de rookwolken naar
boven. Het besluit was dus genomen, ieder
een scheen tegen mij te zijn, ik zelf er on
der begrepen. Ik nam mijn plaats in den
grooten stoel weer. in en schreide zoo hard
als ik nog nooit gedaan had.
Tante pakte inmiddels mijn goed in een
klean withouten kistje, dat zij van den zol
der gehaald had, kwam toen naar mij toe
en kleedde mij uit alsof ik een klein kind
was; zij gaf mij een kop Avarme melk, kus
te mij op het voorhoofd cn ging toen n.-i^r
beneden, blijkbaar zielsbedroefd. Lang nog
hoorde ik oom in de keuken op en neer
loopen, zonder dat een van beiden sprak,
totdat zij eindelijk naar hun kamer gingen
en ik van vermoeidheid in slaap viel.
Om vijf uur kAvam tante mij roepen. Ik
kleedde mij aan zonder een traan te Jaten,
maar mijn hart was zoo zAvaar als lood.
„Wil je voor het laatst nog niet eena
naar de kippen zien, lieveling?" vroeg tan
te, maar ik wilde van niemand afscheid
nemen. Ik bleef onbewegelijk op mijn stoel
zitten, terwijl tante de laatste toebereidselen
voor mijn vertrek maakte en nog een mand
je vulde met appelen, peren, noten en een
koek, dien zij 's morgens vroeg al gebak
ken had.
Castor legde zijn kop op mijn hand, maar
streclen kon ik hem niet, Avant mijn handen
waren als steen zoo koud, evenals mijn hart
Tien minuten vóór zessen zette tante mij
mijn zwart strooien hoed op en deed mij
mijn doek om. Zij schreide hardop, maar ik
stortte geen enkelen traan. Vijf minuien
later stond hot rijtuig voor de deur. Vanuit
het vertrek zag ik den bezoeker van den
vorigen avond langzaam uitstappen en het
scheen mij alsof hij veel op den beer geleek
dien ik eens bij een paai1 berenleiders ge-
zieu bad, {Wordt .vervolgd))
