rodSOii
MAANDAG 3 JUNI 1935
BINNENLAND.
De verlaging der vaste lasten
Landbouwhypotheek en pachtovereen*
komsten
Kern van het ontwerp
Ingediend is een wetsontwerp, houdende
bijzondere maatregelen ten aanzien van
loopentje landbouwhypotheek- en pachtover
eenkomsten.
De artikelen 3 en 6 bevatten de kern der
voorgesielde regeling. Art. 3 geeft den grond
gebruikers, die voor hun eigen schulden
hypotheek hebben genomen, de bevoegd
heid, om wanneer ontzetting uit hun lan
delijk eigendom waaronder krachtens
art. la mede is begrepen vee en gereed
schappen en geoogste vruchten óf exe
cutie van hun huisraad, in den zin van art
571 B.W., dreigt door gerechtelijken ver
koop of verkoop krachtens art. 1223 lid 2
B-W., wegens niet nakoming van de ver
plichting tot rentebetaling of tot tusschen-
tijdsche aflossing uit hoofde van geldleening
een verzoek in te dienen om verlaging van
rentelasten (achterstand of eerstvervallen-
de rentetermijn) en wijziging van de ver
plichting tot tusschentijdsche aflossing
(achterstand of eerstvervallenden aflossings
termijn).
De indiening van een verzoekschrift in
gevolge artikel 3 schort de bevoegdheid van
den schuldeischer op om door gerechtelijke
of buitengerechtelijke dwangmaatregelen
tegen schuldenaar of derden-verbondene
zich voldoening te verschaffen.
Artikel 6 legt den rechter met zooveel
woorden de verplichting op bij zijn beslis
singen mede te letten op de bedrijfsuit-
komsten van vroegere jaren. Dit voorschrift
heeft tot gevolg, dat voor de schatting van
de bedrijfsinkomsten en de beoordeeling
ivan de voldoendheid daarvan tot dekking
iVan de uit geldleening voortspruitende ver
plichtingen, niet alleen maatstaf is wat een
dergelijk bedrijf in doorsnee opbrengt, doch
dat de rechter rekening houdt met wat
het bedrijf in concreto in de afgeloopen ja
ren heeft opgeleverd.
De toepasselijkheid der wet is beperkt tot
Contracten, aangegaan vóór 1 Juni 1935.
Spellingsoverleg met België
Regeling van de voornaamwoordelijke
aanduiding?
Wij hebben destijds gemeld, aldus de Brus
eelsche correspondent van de „Tel." dat de
in België ingestelde spellingscommissie be
reid was de spelling-Marchant te aanvaar
den met voorbehoud echter van de voor
naamwoordelijk aanduidingen. De Belgische
commissie is van meening, dat met die voor
naamwoordelijke aanduidingen, zooals die
door de spelling-Marchant waren geregeld,
geen vereenvoudiging werd bereikt, maar
dat hierdoor wel het wezen van de taal
zelf werd aangetast. Zij kon er niet mee
instemmen, dat, terwijl in Vlaanderen het
gevoel voor de geslachten nog leeft, „vrou
welijke" naamwoorden eventueel met „man
nelijke" voornaamwoorden zouden worden
aangeduid.
Bij het departement van Openbaar Onder-
Iwijs is bericht ontvangen, dat minister Mar-
chant zich nog vóór zijn aftreden voor aan
vaarding van het door Vlaamsche zijde ge
opperde bezwaar heeft uitgesproken, en be
sloten heeft deze kwestie te verwijzen naar1
de Nederlandsch-Belgische commissie, welke
zich ook met dc kwestie der bastaardwoor
den bezighoudt.
In afwachting van de oplossing van dit
probleem en hoe de nieuwe spelling in Ne
derland zal worden doorgevoerd, heeft de
Belgische minister van Openbaar Onderwijs
besloten, dat bij den aanvang van het nieu
we schooljaar in 1935 de oude spelling nog
zal worden gebruikt. In elk geval is met de
tegemoetkomende houding van oud-minister
Marchant ten opzichte van de voornaam
woordelijke aanduidingen de weg geopend
voor een vergelijk om de nieuwe spelling
in te voeren.
Nederlandsche Chr. Padvinders
Vereeniging
Landdag te Scheveningen
Op den onlangs achter den Schevening-
fechen watertoren gehouden Landdag der Ne
derlandsche Chr. Padvinders Vereeniging,
iheeft de voorzitter van het hoofdbestuur,
de heer Stolk, alle aanwezige troepen
welkom geheeten, in het bijzonder de Rot-
terdamscïie, die voor het eerst aanwezig
.was.
In zijn toespraak memoreerde spreker
Srerder doel en waarde van het Christelijk
padvinderschap. Dat is in de eerste plaats
ernstig te trachten zijn plicht te doen tegen
over God, Koningin en Vaderland. Als we
dat doen, spreekt het vanzelf dat we ook
ons uiterste best doen het verdere deel van
onze belofte na te komen: te trachten ieder
een te helpen, waar we kunnen, en de pad-
.vinderswet te gehoorzamen, niet in onze
eigen kracht, maar met het gebed in ons
hart of de Heere ons de weg wil wijzen om
het te kunnen. Dan zullen we echt Chris
telijke padvinders zijn, die door ernstig
werken en vroolijk spelen probeeren te wor
den mannen en vrouwen die met een ge
oefende geest en ecu geoefend lichaam
kunnen staan op de plaats die God ons zal
laan wij zen.
Nadat de heer Stolte nog zijn verheuging
over de bloei der vereeniging had uitge
sproken werd overgegaan tot het andere
deel van het programma.
De verkenners hielden verschillende wed
strijden, waarbij vooral Rotterdam kranige
hoog- en verspringers bleek te bezitten, ter
wijl Scheveningen en Leiden zich onder
scheidden door hun vaardigheid in het
seinen. De Loosduinsc-he zee-verkenners
bouwden met hun schipper een seintoren.
Zonder dat er een druppel regen gevalleft
was ging het om half vier weer op Sche
veningen aan. Hier werd, met een gezellige
bijeenkomst in Hotel „Van Abeelen", waar
in toespraken, liedjes en voordrachten elkan
der afwisselden, deze zeer geslaagde dag be
sloten.
MASSA ONTSLAG BIJ DE STATIONS-
BUFFETTEN
Naar hot „Hdbl." verneemt, heeft de di
rectie van de firma Van Goethem en Neute
boom te Amsterdam tegen 1 Juli haar pach
ten van stationsbuffetten hier te lande op
gezegd in verhand met de afwijzing van haar
tot de directie der Spoorwegen gerichte ver
zoek om verlaging van de pachtprijzen.
Aan het geheele personeel (ongeveer oOO
personen) der stationsrestau rents van ge
noemde onderneming, is derhalve Zaterdag
tegen genoejmden datum ontslag aangezegd.
DE INSTALLATIE VAN
MR DR F. L. J. VAN HAAREN
De installatie van Mr. Dr. F. L. J.
van Haaren als burgemeester
van Schiedam
Zoo is dan sinds Zaterdag 1 Juni j.l. de
burgemeesterszetel in onze stad weer bezet,
door een functionaris, die, te oordeelen naar
wat over hem werd bericht uit de West
en naar wat was waar te nemen hij zijn
installatie, deze zetel met eere zal innemen.
Met deze verwachting trad de waarnemende
burgemeester Ir. Houtman in zijn installatie-
rede de nieuwe burgervader tegemoet. Met
een korte van hartelijk vertrouwen spreken
de rede heeft Weth. Houtman dc nieuwe
burgemeester geïnstalleerd en hem daarna
de ambtsketen omgehangen en de voorz.-
hanier overhandigd. Spr. gaf ook namens
het college van Wethouders dc verzekering,
dat de Burgemeester op de steun van dit
College kan rekenen.
Spr. verwelkomt ook mevr. v. Haaren en
de kinderen van den burgemeester en
spreekt den wensch uit dat ze spoedig zich
thuis zullen gevoelen in onze stad
De burgemeester nam daarna de voorzit
terszetel in en sprak den heer Houtman al
lereerst toe, deze hartelijk dankend voor de
aangename en hartelijke wijze waarop de
installatie door hem is verricht.
Spr. wil allereerst dank brengen aan H.
M. de Koningin die de vervulling van dit
hooge ambt hem heeft toebetrouwd. De
wijze waarop he-„ College van Wethouders
spr. tegemoet is getreden noopt tot innige
dankbaarheid en wekt op tot groote ge
rustheid. Spr. heeft kennis genomen van de
toespraken die zijn gehouden bij het af
scheid van zijn voorganger. Daaruit valt
gemakkelijk de conclusie te trekken, dat een
goede samenwerking met de Wethouders,
den raad en het Ambtenaren-corps, hier zeer
wel mogelijk is. Zich daarna wendende tot
den raad zegt spr.: dat hij nadat, hij naar de
functie van Burgemeester van Schiedam
gedongen had zich meermalen de vraag
heelt gesteld of het hem wel gegeven zou
zijn de belangen van Schiedam zóó te kun
nen behartigen, als hij wel zou willen. De
vele wenschen uit Holland, van uw gemeen
tebestuur. van uw secretaris, van de oud-
Gouverneurs van Suriname, Baron v. Heem
stra en Dr. Rutgers, van zijn voorganger
in het ambt, van procureur-generaal Mr.
Nysingh, en tal van anderen, zijn Spr.
tot een groote steun geweest. Hierbij
komt nog de wetenschap dat Schiedam be
schikt over een college van Wethouders,
over een secretaris, een comm.-redacteur
en een ambtenarencorps in het algemeen,
waarvan de toewijding en bekwaamheid ook
buiten de grenzen dezer gemeente niet on
bekend gebleven waren. En boven dit alles
gaat uit het Godsvertrouwen, dat van eon
goed bedoelen, een goed willen, ook goede
resultaten doet hopen.
Spr. is er van overtuigd dat zijn taak in
Schiedam niet gemakkelijk is. Zij vergt
kennis op velerlei terrein, vraagt takt, ge
duld en medeleven met heel het volk, de
gansclie burgerij, in al haar standen en
lagen; zij verlangt verdraagzaamheid, eer
biediging van ieders teerste gevoelens, de
godsdienstige overtuiging, zij eischt ook
strengheid, onverbiddelijke strengheid, wan
neer het geldt de handhaving van het ge
zag, den eerbied voor ons Konnigshuis, de
veiligheid van onze samenleving, de orde
en de rust in heel onze gemeenschap.
Spr. wijst er vervolgens op, dat hier aller
samenwerking noodig is. De burgerij wil
spr. gaarne de verzekering geven, dat al
lereerst zal w orden getracht aan die nooder.
tegemoet te komen, die het meest om hulp
en voorziening roepen.
Er is een spreuk, die zegt: „Aan Godes
zegen is alles gelegen" en de afscheidsgroet
door duizenden bij'bet heengaan uit Suri
name, klonk steeds: „God ga met u, tot ze
gen uwer burgers".
Moge die wensch hier in vervulling gaan,
dan zal dit zijn tot heil van ons allen.
eHt oudste raadslid de heerJ. v. d. Tempel
sprak de nieuwe Burgemeester namens den
raad toe.
Behalve de raadsleden en tal van Hoofd
ambtenaren van verschillende takken van
dienst waren ook nog aanwezig: de burge
meesters uit Kethel, Oversell ie, Oostvoome
en Hillegersberg, alsmede: mevr. van Haa
ren met het geheele burgemeestersgezin;
de heer en mevr. Mr. E. Bolsiusv. Haaren
met dochter uit Leiden, de heer en mevr.
S. Bijvoetv. Haaren uit Tilburg, Mr. A. J.
A. A. baron van Heemstra uit Oosterbeek
De heer van der Mey, de nieuwbenoemde
hoofdcommissaris van politie te Den Haag
begeeft zich voor zijn installatie naar het
hoofdcommissariaat aan de Laan Copes van
QattmburcK
(oud-gouverneur van Suriname); de lieer en
mevr. Dr. A. A. L. Rutgers-Idenburg uit
's-Gravenhage (oud gouverneur van Suri
name)... de heer en mevr. J. L. Nijsingh uit
's-Gravenhage (oud -procureurgeneraal uit
Suriname); de heer en mevr. Ir. I. R. J. de
Greve uit Apeldoorn; de lieer en mevr. P.
J. Moeton uit Voorburg: Mr. H. J. Knotten
belt uit 's-Gravenhage; Mr. F. G. Schalkwijk
uit Rotterdam; mevr. J. Siokenga—Meije-
ringh; de heer P. de Bruin, lid van Geel.
Staten; de heer G. J. P. van Ede uit Buiten-
veldert bij Amsterdam (oud-ambtenaar uit
Suriname).
T 0 G A'S - HEERENKLEEDING
Firma C. JöRG Sr. UTRECHT
OPGERICHT 1819 SCHOUTENSTR. Nr. 7
Kerknieuws.
GEREF. KERKEN
Aangenomen: Kaar Rilland-Bath, W.
G. F. van Herwijnen, cand. te Vianen en
hulppred. te Ameide. Naar Middelburg,
(als miss. pred. van Magelang en Temang-
goeng en opvolger van Ds. A. Merkelijn), C.
van Nes, cand. te Amsterdam-Zuid.
Bedankt: Voor Loenen a. d. Vecht, C.
van Nes, cand. te Amsterdam-Zuid.
NED. HERV. KERK
Beroepen: Te Harderwijk, J. Enkelaar
te Leerdam. Te Almkerk (X.-Br.), H. R.
J. Reyenga 'te Augustinusga (Fr.).
Aangenomen: Naar Garderen, J. C.
Terlouw te Alkmaar.
Ds. H. M. Dethmers
Vandaag zeventig jaar
Indien Frieslands Geïef. Kerken een gul
den boek bijhielden, dan zouden zij naast
namen als van De Geus, van der Munnik,
Klaarhamer en Koopmans, ook die van
Dethmers moeien inschrijven. Want de van
daag 70 jaar geworden em.-predikant van
Sneek heefj niet alleen ruim 30 jaren in de
stad aan de Geeuw gearbeid, maar hij is
voor geheel Friesland een man van betee-
kenis geweest, op kerkelijk, Zendings-, poli
tiek- en schoolgebied.
Zoozeer is Ds Dethmers, ofschoon Gronin
ger van geboorte, met Friesland één gewor
den, dat hij na zijn emeritaat te Sneek
bleef wonen en door het verleenen van
hulpdiensten aan zijn eerste Gemeente Pae-
sens tot op dezen dag nog in de provin
cie werkzaam is.
Toen Ds Dethmers in 1900 Paesens ver
liet, was hij dus precies op de helft van zijn
tegenwoordige leeftijd. In de volle krocht
van zijn stoer kunnen heeft hij het ambts
werk in Sneek aanvaard en allengs be
wezen, dat zijn draagkracht wel wijder
spanning gedoogde. Zoo werd hij mede-op
richter der prov. persvereeniging, die het
Friesch Dagblad stichtte; kreeg hij zitting
in het Centraal Comité van Antir. Kiesver-
eenigingen; werd hij voorzitter van 't Prov.
Comité en de Staencentrale te Sneek; voor
zitter van het. bestuur der Verg., die het
Geref. Gymnasium te Leeuwarden beheert;
penningmeester der Ver. van Chr. Kweek
scholen in Friesland, enz. Bewijzen te over
dus, dat deze begaafde en beginselvaste pre
diker met zijn talenten gewoekerd heeft en
dat tot op dezei) dag.
Niets tij geval
Aan de jeugd van Ds Dethmers, die als
zoon van een landbouwer te Westerlee ge
boren is en het Gymnasium te Doetinchem
bezocht, is een merkwaardig voorval vei'-;
bonden. Toen hij zijn vacantie met drie
vrienden met roeien op den Ouden IJssel
te Doetinchem wilde doorbrengen, werd hij
naar zijn ouderlijk huis geroepen, daar zijn
vader lichamelijk achteruit ging. Hij ging
en zijn drie vrienden gingen spelevaren. De
boot sloeg om en twee hunner verdronken.
Alleen Ds L. Adriaanse, later miss. pred. en
wethouder van Zeist, werd gered.
Hoewel Ds Dethmers landbouwer had wil
len worden, koos hij op verlangen van zijn
vader, het predikambt Hij bezocht na het
gymnasium te Doetinchem, dat van Zetten
en vervolgens de Vrije Universiteit. Precies
veertig jaren van 12 Juli 1S91 tot 12 Juli
1931 heeft de jubilaris het ambt. bediend
en op den laat sten datum nam hij afscheid
van zijn gemeente tc Sneek. Echter niet van
Sneek en nog minder van Friesland, en zoo
mag hij den 70-jarigen leeftijd bereiken in
goede gezondheid, wel „in ruste", maar al
lerminst rustend. En Gereformeerd Fries
land viert dankbaar mee feest met den man
die in deze provincie haar spreekwoorde
lijke trouw aan het beginsel heeft helpen
handhaven.
DOODEHANDSBELASTING
Door bemiddeling van het Adviesbureau der
Federatie van Diac. der Ned. Herv Kerk zijn
van ddaccnieën met een totaal vermogen van 20
millioen gulden de aangiften verzorgd. De ver
schuldigde belasting bedroeg f3921.
Vele diaconieën, die cl rst zelf de aangiften heb
ben verricht, wenden zich alsnog tot het bureau,
waarbij in alle gevallen gebleken is, dat de aanslag
wegens foutieve opgaven te hoog of ten onrechte
opgelegd is. Al deze fouten konden nog
worden hersteld.
HELPT ELKANDER
De oud'e Ned. Herv. Kerk te 's-Gr a ve 1 a nd,
(eigendom van het polderbestuur) is plotseling af
gekeurd voor bet gebruik wegens het ontstaan ge
vaar. Bij onderzoek bleek het torentje ongev.er 20
cM. verzakt. Een duchtige restauratie zal noodig
zijn. De kerkeraad der Geref. Kerk heeft thans op
verzoek om tijdelijk g Ibruik van haar kerkgebouw
voor de Ned. Herv. kerkdiensten goedgunstig be
schikt. De Gereformeerde diensten zijn een half
uur vervroegd en zoo kunnen de Hervormden
Zondagsmorgens in deze kerk samenkomen.
DUITSCHE GEREFORMEERDEN
IN BERLIJN.
Jaren lang al misten de Duitsche Gerefor
meerden in Berlijn een eigen kerkgebouw,
terwijl de Fransche en de Boheemsche Geref.
er wel een hebben. Thans is er deze oplossing
op gevonden, dat de Boheemsch-Geref. Beth-
lehemsgemeente voortaan Duitsch-Geref. zal
opnemen als lid in volle rechten. Zij zullen
dan hun samenkomsten hebben in de Beth-
lehemskerk (Mauer-hoek Krausenstrasse) en
in een preekzaal te Neukölln, Richard-
strasse 97.
PROVINCIALE OUDERLINGEN
CONFERENTIE
De 10e Provincale Noord-Holl. Ouderlingen
conferentie zal Woensdag a.s. te Amsterdam.
Kerkstraat 109. des voormiddags 10 uur gehouden
worden. Op de agenda staat een reü.raat vaa den
heer N. Baas, straatprediker te Amsterdam, over
„Oe ouderling en de Secten'. Voorts een referaat
van Dr. K. S i e t s m a, van Amsterdam-Zuid,
over: De be teekenis van 'het Verbond voor de
praktijk yaa het ambt",
G. VAN LEEUWEN Zonen
LEIDERDOKP
Ke rkorge Ibouwers
STEMMEN RESTAUREEREN
ELECTRISCHE WINDMACHINES
NED FABRIKANT
Opgericht 1003 Tel. Lelde» 1700
GODSDIENSTONDERWIJZER
Het Classicaal Bestuur van Amersfoort heeft
na afgenomen examen d? akte van godsdienst
onderwijzer uitgereikt aan den heer E. J. Mulder
W z n. te Maartensdijk.
„hervormd amsterdam"
Het bekende 14-daagsche orgaan van de
Amsterdamsche Vereeniging van Hervormden
heeft een Pinksternummer uitgegeven, waar
in o.a. Dr. A. H. Edelkoort een ai-tikel
schreef over: „Geest en letter", terwijl Ds. D.
Tromp en Dr. W. Th. Boiesevain over
taak en wezen der Kerk beschouwingen geven.
Over „de varende gemeente" geeft J. M.
Martens een onderhoudende schets. Don
derdag 6 Juni houdt de A.V.H. een ledenver
gadering, waar Ds. J. C. Koningsberger
zal spreken over de voorkeur tusschen Chr.
Jeugdvereeniging of catechisatie.
De Wijkcommissie van Wijk V der Ned.
Herv. Gemeente te Amsterdam de zooge
naamde rivierenbuurt in Zuid heeft het
initiatief genomen tot het bouwen van een
Kerk-kapel (met bovenwoningen) tevens
wijkgebouw. De groote zaal zal een vierhon
derd zitplaatsen bevatten.
Kerk en Staat in Duitschland
Zijn kansel geweigerd
Volgens een bericht van de Un. Press,
wilde rijksbisschop Mueller eenige dagen
geleden in zijn oude gemeente Roedinghau-
sen bij Buende van den kansel af 't woord
voeren.
Het prefcbyteriym der gemeente zou hem
toen den toegang tot de kerk geweigerd heb
ben met verklaring, dat geen Duitsch-Chris-
telijk geestelijke den kansel der kerk be
klimmen mocht
De bemiddelingspogingen van opperkerk-
raad dr Werner bleven vruchteloos.
Tenslotte was, aldus het bericht, (dat
nogal dramatisch lijkt) rijksbisschop Muel
ler gedwongen op het erf van een boer te
prediken.
Abstract theologische thesen"
Uit een rede van den Rijksstadhouder van Sak
sen. Mutschmann. over de gevangen genomen pre
dikanten. welke rede overigens de b kende phra-
sen over de veiligheid der Kerk in het nat -soc.
régime bevat, öteeren wij een paar zinsneden en
onderstreepen daarin enkele woorden:
„Gelooft dan een van dl ze strijdbare heer en in
ernst, dat hij ons volk tot God terugleidt, wanneer
hij om persoonlijke twistgedingen c jaloerschheden
of om abstract theologische thesen
het gansche gebouw van het geloof in God aan het
wankelen brengt. Ons Duitsche volk is in breede
massa religieus va n inborst; wanneer he-t
zich echter van de vechtende kerk begint
af te keeren, dan ligt de schuld enkel en alleen bij
die ge:steJijken, die om der wille van zeer we-
redsche dingen het woord van Christus
vergeten hebben: Mijn rijk is niet van dl ze wereld!
Het nationaal-socialisrae zal steeds de kerk geven
w-t der kerk is; het kan ook met gelatenheid het
predikantengetwist aanzien, wijl deze kleinzie
lige dr ij ver ij en wvgens gebrek aan sympa
thie tenslotte vanzelf te gronde gaan".
De nieuwe indeeling van het rijk
De rijksbisschop Ludwig Müller verklaarde in
een rede te Freiburg dat zoodra het Duitsche rijk
is ingedeeld in dl? rijksgouwen, die de oude staten
en landen vervangen zullen, de Duitsche Evangeli
sche kerk door een nieuwe kerkelijke verordening
in kerkdistricten zal ingedeeld worden, waarvan dj.
grenzen met de grenzen der rijksgouwen samen-
ZENDING EN PHILANTHROPE
SURINAME-ZENDING
De opbrengst van de tweedaagsche Jubileum
Bazar ten bate van het Zeister Zendingsgenoot
schap, bedroeg f2200.
GIFTEN EN LEGATEN
De diaconie van de Ned. Herv. Gemeente te
Rotterdam hfl-ft van een onbekende een gift
van f5000 ontvangen.
De V r ij e U n i v e r s i t e i t te Amster
dam ontving voor haar tekort een gift van
f lOOü onder letters S. S. te A.
Schoolnieuws.
AFSCHEID Prof. Dr. G. W. KERNKAMP
Het laatste college
Prof. Dr. G. W. Kernkamp heeft Zaterdag af
scheid genomen, daar hij zijn ambt van hoogleeraar
in de algeoneene geschiedenis en dl? vaderlandsche
geschiedenis van den nieuwen tijd aan de Utrecht-
sdhe Rijksuniversiteit, in verband met het bereiken
van den 70-jarigm leeftijd heeft neergelegd. Zijn
afscheidcollege, dat hij des morgens gaf, werd bij
gewoond o.m. door voorzitter en secretaris van
het college van curatoren der universiteit Dr. H.
Th. 's Jacob en baron de Geer van Jutphaas. de
rector-magnificus prof. dr. Bollïstein. hoogleeraren
en vertegenwoordigers van de studentencorpora.
In dit afscheidscollege behandelde d? scheidende
hoogleeraar de beschavingsgeschiedenis van het
Ned irlansche volk in de 17e eeuw. Hij eindigde
met het uitspreken van de hoop, dat aan deze uni
versiteit docenten zoowel als studenten steeds er
voor' zullen mogen blijven waken, dat het recht
van het vrije onderzoek en de vrije ml endngsuiting
in het belang der wetenschap steeds behouden zal
blijven,
Huldiging en receptie
Des middags vond eveneens in de senaatskamer
een huldiging van den scheidenden hoogleeraar
plaats. De president curator dr. H. Th. 's Jacob
dankte prof. Kernkamp namens de regeering en de
curatoren voor wat deze als hoogleeraar heeft ver
richt. Prof. Bolkestein sprak als rector-magnificus,
namens academische senaat en het h stuur der fa
culteit. .Mevr. dr. van der Bergh van Eysinga
Elias sprak namens het huldigingscomité en bood
een album aan met handteekeningen en enkele et
sen van torens van Utrecht en andere steden, een
geschenk van de studenten van den Hdstori-schen
Kring te Utrecht De heer v. d. Poest Cl ment
sprak namens de studenten den scheidenden hoog
leeraar toe. Na deze huldiging vond een drukbe
zochte receptie plaats
onderwijsbenoemingen.
Benoemd tot onderwijzeres aan de Chr.
school (hoofd J. W. Horst) te Overwoud-
Lunteren piej. m. i. de Jong te Hasselt.
Tot hoofd der Chr. school te Deinum is
benoemd de heer K. yaa S trien, oader-
wijzer te Huizum, j
De onderwijsbezuiniging
Een motie uit Rotterdam
De Vereen, voor Lager en Uitgebreid La
ger Onderwijs op Geref. Grondslag te Rot
te r d a m-Z u i d, in jaarvergadering bijeen,
kennis genomen hebbende van de para
graaf van het wetsontwerp ter verlaging
van dc openbare uitgaven, die handelt óver
beperking van het aantal bijz. scholen
overtuigd vam de harde noodzaak, dat de
Overheid haar uitgaven ingrijpend zal moe
ten verminderen;
verontrust evenwel door de uit ongewij
zigde aanneming van het wetsontwerp in
het bijzonder voor de kleinste bijzondere
lagere scholen voor gewoon lager onderwijs
voortvloeiende gevolgen;
spreekt als haar overtuiging uit, dat
de grondwettelijke rechten van de voor
standers van bijzonder onderwijs op
schoolstichting en op eerbiediging van
de belangen der minderheden ongerept
behoóren te blijven gehandhaafd en dat
blijve bestaan de mogelijkheid op het
behouden van subsidie voor ten minste
één christelijke school binnen een rede
lijk te aanvaarden kring van gemeen
ten of deelen van gemeenten;
dringt er bij de Regeering met alle kracht
op aan, de voorstellen tot wijziging van de
Lager Onderwijswet 1920, voorzoover zij de
genoemde grondwettelijke rechten in sterke
mate besnoeien, terug te nemen;
besluit deze motie ter kennis te brengen
van den Minister-President, den Minister
\an Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen,
de Anti Revolutionaire en de Chr. Histori
sche Kaïnerfracties en aan de Chr. pers en
gaat over tot de orde van den dag.
Toelichting
Aan deze motie is de volgende toelichting
verbonden:
„Er zal v/ei peen onderdeel van het wets
ontwerp tot verlaging van de openbare uit
gaven zijn waartegen geen bezwaren worden
ingebracht, ook door personen, die van
meening zijn, dat het kabinet Colijn behoort
te worden gesteund en dat niet moet mede
gewerkt aan vergrooting van de vele en
velerlei moeilijkheden, waarvoor het kabi
net geplaatst is en wordt.
„Ook zij. die deze motie indienden, willen
tot deze groep van personen gerekend
worden.
De zaak echter, waarover het met deze
motie gaat, is van te groot belang voor den
voorstander van de bijz. school, dat zwijgen
ér over gemotiveerd zou zijn. Of is het niet
van groot belang, dat aanneming van het
wetsontwerp als een zwaard van Damocles
hangt boven het hoofd van 289 scholen met
den Bijbel, waarvan 225 zijn gevestigd in
de kleine gemeenten, juist daar, waar op
heffing der school met den Bijbel veelal be-
teekent het vernietigen van wat eens met
groote opofferingen en bezwaren is tot stand
gekomen?
„Juist daar, waar de school met den Bij
bel vormde het steunpunt in den strijd
tegen ongeloof en revolutiegeest, of te mid
den van een bijna uitsluitend Roomsch-
Katholieke omgeving de eenige gelegenheid
bood voor het ontvangen .van Christelijk
onderwijs?.
Voorbeelden
Wilt Se Voorbeelden ter illustratie?
In Eelen en Rhaam bij Nijverdal is een
school met den Bijbel met ongeveer 40 leer
lingen, terwij! tot op een afstand van 4 4 5
K.M. geen andere school met den Bijbel is
gevestigd en de kleinere openbare school is
gehandhaafd.
„Te Drimmelen in Noord-Brabant is een
school met den Bijbel met ongeveer 40 leer
lingen, terwijl een openbare school eerst
kortelings gebouwd en bezocht door ruim
30 leerlingen is gehandhaafd.
Deze voorbeelden zijn met vele andere te
vermeerderen en vestigden bij de vereeni
ging, die de motie aannam, de overtuiging,
dat hier in het spel is een zaak des begin
sels, waarin getuigen voor het goed recht
van de school met den Bijbel dure plicht is.
Het spreekt vanzelf, dat dc Regeering,
wilde zij aan aller verlangen tegemoet ko
men, evengoed dc indiening van het wets
ontwerp had kunnen nalaten, doch onge
wijzigde aanneming van het wetsontwerp op
het hierboven besproken punt zou een bui
tengewoon pijnlijken indruk maken op een
groot deel van hen, die om des beginsels
wil het kabinet-Colijn steunden en zullen
blijven steunen".
Een adres aan dc Tweede Kamer
In een adres aan de Tweede Kamer hebben het
Genootschap van Leeraren aan Ned. Gymnasiën,
de Algem. Ver. van Leeraren bij het Middelbaar
Onderwijs, de R.K. Leeraren-Vereeniging en de
Ver. van Leeraren bij het Chr. Middelbaar Onder
wijs, te kennen gegeven:
dat zij naar aanleiding van het wetsontwerp ter
verlaging van de openbare uitgaven de volgende
punten hebben geformuleerd:
1 Het mcüt zeer bedenkelijk worden geacht, dat
de gelegenheid wordt geschapen, voortaan be
langrijke zaken betreffende het Voorbereidend
Hooger eMiddelbaar Onderwijs te regelen bij
Kon. Besluit, of van de bestaande wetten door
middel van Kon. Besluiten af te wijken.
2 Het is volkomen onjuist belangrijke zaken be
treffende de organisatie van het Voorbereidend
Hooger en Middelbaar Onderwijl te regelen in
deze wet. Dit behoort te geschieden in de
Hooger Onderwijswet en in de wet op het Mid
delbaar Onderwijs zelf.
3 Door het essentieel verschillend karakter van
de Hoogere Burgerschool en de School voor
uitgebreid lager onderwijs (ULO-school) kan
deze dl? H.B.S. nimmer geheel of gedeeltelijk
vervangen.
4 Bij de regeling van de bijdragen van buitenge
meenten in de kosten van Gymnasia en Hoogere
Burgerscholen dienen openbare en bijzondere
scholen gelijkelijk te worden behandeld, zulks
ten aanzien van de bijzcocVre Gymnasia en
Hoogere Burgerscholen, met dit voorbehoud, dat
voor de vaststelling der gemeentelijke bijdragen
alle gemeenten, waaruit haar leerlingen afkom
stig zijn als buitengemeenten worden beschouwd,
5 Het is gewenscht, de paragraaf bi/treffende een
nieuwe inrichting van het eindexamen der HB.S,
enhet artikel over de studierechten van de
einddiploma's H.B.S. en Gymnasium (respectie
velijk paragraaf 30 en paragraaf 36, artikel 3)
uit het Wetsontwerp te lichten.
6 Het is niet gewenscht over te gaan tot ophef
fing van dhoogere klassen van sommige Gym
nasia en Hoogere Burgerscholen.
7 Het is gewenscht, dat bij de voorgenomen nieu
we korting op de salarissen ten volle rekening
wordt gehouden met de vele en velerlei kortin
gen, welki? op de leerarensalarissen reeds zijn
toegepast
dat zij met den meesten aandrang verzoeken bij
de behandeling vaa. bet betrokkeo wetsontwerp
DINSDAG 4 JUNI
HUIZEN 1875 M. - KRO-programma. 8.00-.
9.15 en 10.00 Gram.pl 11.30-12.00 Godsd.
halfuur. 12.15 Gram.pl. 12.30 Orkestconcert en
gram.pl. 2.00 Voor de vrouw. 3 00 Zang en
pjaoo en gram.pl. 3.45—4.00 eo 4.15 Gram.pl,
4.20 Orkestconcert en vioolrecital. 7.15 Lezing,
755 Gram.pl. 8.00 Vaz Dias. 8.05 Ge var. con
cert. 9.10 Cursus. 9.20 Zang 9.40 Gram.pL
10.10 Orkestconcert (om 10.30 Vaz Dias),
11.30-12.C0 Gram.pl.
HILVERSUM 301 Meter. AV.R-O.-uit-
zending. 8.00 Grajn.pl 10.00 Morgenwijding.
10.15 Gram.pl. 10.30 John van Brück en zijn
orkest. 11.00 Kookpraatje mevr. R Lotgering—
Hillebrand. 11 30 Vervolg Joho van Briick en
zijn orkest. 12.30 Gram.pl. 1.15 Het Ensemble
Lismonde. 2.15 Gram.pl. 2.30 Onthulling van
het Prins Hendrik-borstbeeld en monument der
redders in Den Helder. 3 30—4.00 en 4.15 Gr,
pi. 4.30 Radio-kinderkoorzang olv. J. Hamel,
5.00 Voor kleinl kinderen. 5.30 De Avro-Deci-
bels olv. E. Meenk. 6 20 Gram.pl. 6.35 Het Re-
nova-kwintet. 7.30 ..Van reizen gesproken"^
olv. H. Felderhof. 8-00 Vaz Dias. 805 Gevar,
programma ramv Kovacs Lajos en zijn orkesf,
H. Toriani (zang), Les Rimbas (harmonica en
xylofoon). Suzie Klein (zang) en W. Denijs
(piano) 9 35 „Een Wanhopige" .spel van G.
Timmory. Vert.: S. J G. Premshaden Boer,
Leiding: K. Kleijn 10.00 Omroeporkest olv. N.
Gerharz. mrav, M. Rodriguez (cello). 11.00
Vaz Dias 11.10—12.00 Jack de Vries ea rijt»
Internationals.
DROITWICH 1500 M. 10.35—10.50 Morgen
wijding. 11 20 Orgelspel S. Torch. 11.50 Voof
de schol m. 12.10 Gram.pl. 12.35 L. Vosselli's
orkest. 1.20 Commodore Grand orkest, olv. H,
Davidson. 2 25 Voor de scholen. 4.20 Causerie,
4.40 Strijkkwartet mrav. Ph. Bertram (bas-
bariton). 5.35 Med-vedeffs Balalaika-orkest
mrav. zangsolisten. 6.20 Berichten. 6.50 Cemba
lo-recital A. Ehlers 7.10 Fransche les. 7.40
Gram.pl. 7.50 Causerie. 8.20 Gram.pl. 8.50
Gevar. programma. 9.50 Berichten. 10.10 ea
10.20 Lezing. 10.40 Solistenccocert (tenor, viool
cn piano). 11.35—12.20 Sydney Kyte eo zija
Band.
RADIO PARIS 1648 M. - 7.20 en 8 20 Gram.pl,
12.35 Orkestconcert olv. Krettly. 9.05 Gevar,
concert mmv. solisten olv. Andrc. 11.05 Daosi
muziek.
KALUNDBORG 1261 M. - 12.20—2.20 Concert
uit rest „Ritz". 3.20—5.20 A. Albechs Blaas-
concert. 7.50—12.05 Orkest- en solistenconcert
uit „Tivoli". Leiding: C. Schnedler—Petersen.
KEULEN 456 M. - 6.35 Orkestcoocert. 12.20
Uit Leipzig. Orkestconcert o»v. Weber. 2.35
Cello en piano. 4.20 2 violen en piano 5.20 Uit
Koningsbergen: Omroepkleinorkest. dansorkesü
en solisten. 8 35 Uit Leipzig: Schumannconcert,
9.50 Volksliederenconcert.
ROME 421 M. 9.15 „La grande heure", spel
van Doouady. 10.50 Dansmuziek.
BRUSSEL 322 en 484 M. - 322 M.t 12.20
Gram.pl. 1250 Omroeporkest olv. Douliez.
I.50-2.20. 5.20. 6.50 en 7-35 Gram.pl. 8.20
Omroeporkest olv. Douliez. 1050—11.20 Gram,
pl. -484 M.: 12.20 en 1 30-2.20 L. LangW
orkest. 5.20 Populair concert. 6.20. 6.50 eo 7.35
Gram.pl. 8.20 Salonorkest olv. Walpot. 10.30
—11.20 Populair concert.
DEUTSCHLANDSENDER 1571 M. - 855
Schumann-conoert uit Leipzig olv. Th. Blumerf
9.20 Juni, maandoverzicht. 10.20 en 11.05 Be
richten. 11.2012.20 Ilja Livschakoffs orkest.
rekening te willen houden met bovengenoemde pun
ten. welke het eenparig gevoelen uitdrukken hun
ner organisaties.
UNIVERSITEIT TE GRONINGEN
De Senaat van de Grooingsche Universiteit sal
vertegenwoordigd worden door Prof. Dr G. v,
d. Leeuw, rector-magnificus, op het 6e Inter
nationale Congres voor de Historie der Godsdien
sten van 16—21 September te Brussel te houden
en op het Ille Eeuwfeest der Fransdh Academie
van Wetenschappen, van 17—20 Juni a.s. te Parijs
te houden
EXAMEN HANDENARBEID
De Minister van Onderwijs a.i. brengt tetf
kennis, dat in 1935 de examens ter verkrij
ging van een akte van bekwaamheid in
„handenarbeid" zullen aanvangen op 21
Juli as.
EXAMEN ACTE HOOFDONDEWIJZER
Onlangs Is een wijziging aangebracht iri
de regeling van het examen voor de akte
als hoofdonderwijzer met het doel, dat daar
bij meer dan tot dusver gelet zal worden
op een behoorlijk gebruik van de Nederland
sche taal dooi de candidaten.
Dit schijnt hier en daar zoo te zijn begre
pen, dat het schriftelijk gedeelte van hef;
examen zal woi'den uitgebreid en wel dooi*
een afzonderlijk onderzoek naar het zuiver
schrijven van onze taal, in te stellen door
middel van een taaloefening of een dictee.
Dit .is echter de bedoeling niet. De opgave
voor het vak Nederlandsche taal- en letter
kunde bij het hoofdakte-examen bestaat
steeds in het maken van een letterkundig
opstel.
Dit blijft zoo. Maar ter voorkoming, dat de
beoordeeling van dat opstel uitsluitend uit
letterkundig oogpunt geschiedt, zal voortaan
bij de vaststelling van het cijfer voor dit
vak ook rekening moeten worden gehouden
met een taxatie van het. opstel met het oog
op taal en stijl.
ACADEMISCHE EXAMENS
RIJKSUNIVERSITEIT TE LEIDEN. GesU
Rechten: doet. ex., de heer B. F. Everts.
R.K. HANDELSHOOGESOHOOL TE TIL
BURG.- Gesl.Handelswetenschappen: cand.ex.,
dc heer H. A. M. Moeskops o Veldhoven.
LEESZAAL
G&slaag-d voor het Dlrecteuiwexamén van db
Centrale Vereeaigins voor Openbare Leeszalen
en Bibliotheken: rhej. H. G. Blljdendijk. .Am
sterdam; mej. J. G. van Deip.se. Middelburg;
mej. E. T. Droge. Winschoten; mej. E. J. Gehner
Gouda: mej E. L. van Gooi. Voorburg; mej. B
H. Janssen, Heerlen; mej. G. C. Noyon. Apel
doorn; mej. J. C. van Rijswijk de Jong. Dei»
aag: mej. H. Schoonhoven. Utrecht; mej. T. S.
M. Teengs, .Utrecht; mej. E.. Visser, Haariémj
Geslaagd voor het aseistents-exaimende da
me.?: T. M. P. H. van Alten, Den Bosch; C. A.
Berndies, Den Haag; H. W. de Braai, Amster
dam C. J. M. v. d. Broei, Roosendaal; W. E. S.
Coops, Den Haag; R. van Rijk. LeeuwardenM.
B. E. F. Eokert. Helmond; M. J. Hoefnagel. Oos
terbeek; H. appelhof. Den Haag; L. M. W. Keu-
nen. EindhovenE. M. F. Knippenberg, Hel
mond; 'A. M. Koch, Bómmelerwaitrd; J.C: F.
LUckeratih. Amsterdam; A. C. M. Mol, Breda.}
J. M. Nap, Den Haag: E. M. van Nispen. Arn
hem; B. A. M. Postma, Heerlen; M. C. L. Pijl*
Roermond; E. A. G. H. Rnaymakers, Roosen
daal;. M S. Reyerse, Bneehedé; J. F. B. van def
Scheer. Amersfoort: H. M.-W. Sinnige Breda; S.
van hijn, LaLren-BlarlcumA. Timmenga. Vught
(N.-B.M. K. T. Versteegh, Haarlem; J. A. M.
van der Vossen, Zeist; B. A C. de Vries. Nij-
megen; A. van der Waarden,-. Den Haag; r
yan de Werk, Den Haag; E. M. van Wiechen,
Hillegersberg; D. Wlersma, Oegstgeést; G. Wit-
zei, Rotte,rdiaimC. G. M. ZIJver Rilppe, Amster
dam; en de heeren W. J. Harriot, Amsterdam}
J, - Kuiper,-
