VAN RUN S i MOSTERD WEKELIJKSCHE B IJ L A G E Stoom-Wasch- en Strijkinrichting „AURORA" W. SPIERENBURG C.Wzn, UTRECHT KONINGSWEG 56 - Telef. 11165 Postrekening No. 43430 Opgericht 1856 Geheel naar de eischen des tijds ingericht Wascht uitsluitend met nortonwater VRAAGT TARIEVEN WAT IS EIGENLIJK^ SUIKERZIEKTE f Een stoornis der stofwisseling. Naar liet lichaam berust ons hecle lever, cn werken op de energie, welke wordt ont wikkeld door de ontleding van de voedings stoffen, die wij gebruiken en waarvan de hooföbestanddeelen zijn koolhydraten, vet en eiwitstoffen. Koolhydraten, (suiker en zetmeel) be staan uit koolslof, zuurstof cn waterstof, an worden in het bloed als druivensuiker ge vonden. Deze kan worden vernieuwd uit een reserve van een samengestelder koolhydraat .(glycogeen) in de lever en in de spieren. Deze suiker is onze belangrijkste directe ibron van energie, waaruil het organisme moet putten bij plotselinge krachtsinspan ning, en die tot koolzuur en water uiteen yalt bij oxydatie. De vetsoorten (boter, vet en olie) bevat ten dezelfde grondstoffen als de koolhydra ten, maar zijn ingewikkelder verbindingen .van glycerine en vetzuren. Het vet is onze belangrijkste reservestof, de vorm, waarin de energie het. gemakke lijkst kan worden verzameld cn bewaard, totdat ze gebruikt kan worden. Terwijl de hoeveelheden koolhydraten, die wij kunnen herbergen, zeer begrensd zijn, vindt men overal in het lichaam, vooral in de huid, een groot aantal cellen wier eenige taak is, het vet te bewaren. De eiwitstolfen bevatten tevens stikstoi en zwavel, soms ook fosfor. Zij worden ver brand tot koolzuur, water, zwavelzuur er. Josforzure zouten, maar de stikstof wordt als urine, ammoniak of urinezuur uitge scheiden. Dit laatste, het urinezuur,- is af komstig van een bijzondere soort eiwitstof, die zicli in dc kern van de cellen bevindt. De eiwitstoffen vormen het grootste -deel van den inhoud der levende cellen, terwijl 'eon gedeelte in opgelosten toestand in de bloedwei voorkomt. In tegenstelling met dc twee andere voedingstoffen kan eiwit slt'dhts in geringe hoeveelheid worden op geslagen, tenzij er groei of vorming van nieuwe rellen plaats lieeft. Suikerziekte nu as te wijten aan een verminderd vermogen tot verbranding van suiker. Al deze suiker wordt tot geen enkel nut in het bloed op gehoopt, totdat de hoeveelheid zoo groot is, dat de nieren het in de urine doorlaten. .Voordat de chemische reacties van suiker hekend waren, plachten de dokte'rs de urine te proeven, een methode, die nu gelukkig is vervangen door betrouwbaarder en sma kelijke methoden. De suikerziekte vertoont zich meestal aan idc patiënten door sterken dorst en 'honger. WEKELIJKSCH KNIPPATROON Nr. 571: mantelpakje van geruite wollen stof; de ruit is voor het manteltje schuin genomen en voor de rok recht. Benoodigd materiaal: 3 M. stof van 140 c.M. breedte. Prijs van het patroon is 70 cent per stuk. Deze symptonen zijn gemakkelijk te verkla ren, doordat bij het verdunnen van de sui ker in de urine groote hoeveelheden water verbruikt worden en door de omstandig held, dat vele van de bestauddeelen van 't .voedsel (suiker, brood, pap en dergelijke) met geheel kunnen worden verteerd. Wanneer de suikerziekte een bepaalden graad heeft bereikt, bepaalt de kwaal zich niet uitsluitend tot een beperkte suikerstof wisseling, maar ook de vetverbrancling lijdt schade. Om vet en koolzuur in water te kunnen .veranderen is een gelijktijdige verbranding van suiker noodzakelijk. Is dc verbrande hoeveelheid vet te groot in verhouding tot de suiker-verbranding, dan zal een gedeelte van het vet sledhts halverwege gesplitst worden in de zoogenaamde acetonstoffen, waarvan vele zuren zijn. Het organisme wordt op deze wijze blootgesteld aan een zuurvergiftiging, waardoor de patiënten in een toenemenden toestand van versuffing geraken, die kan eindigen met den dood. Omtrent de oorzaak van deze stofwisse lingsziekte wist men tot voor heel kort nog maar weinig. Toch had een aantal Duitsclie geleerden erop gewezen, dat de verwijde ring van de alvleeschklier bij honden een ziekte .veroorzaakt, die in alle opzichten met de menschelijke suikerziekte overeen komt. De alvleeschklier is een orgaan, waar .van de uitmonding in den darm uitkomt en dat een alkalisch sap afscheidt, da.t zoowel eiwit, vet als zetmeel verteert. Gebrek aan dit. sap kan wel darmstoornissen, maar geen suikerziekte teweeg brengen. Dez^ ziekte is nl. te wijlen aan een onvoldoende suikerontleding in 'het bloed en cfe weefsels. Nu liggen in de alvleeschklier verspreid een aantal komen van bijzondere cellen, die niet in vc-rbinding met de uitmonding staait, maar waarvan men zich moet voor- MOEDERS MOLE NAAR's KINDERMEEL Het aangewezen voedsel voor Uw lieveling! stellen, dat zij hun sappen aan het bloed afstaan. Het. ligt daarom voor de hand te mccncn, dat het deze „eilandjes" waren, die bij de suikerziekte schade leden en dat dat de oor zaak was van de onv oldoende omzetting der suiker. Het ontbrak nu niet aan mensehen die trachtten uit de alvleeschklier een tegen suikerziekte werkzame stof te extraheeren; deze pogingen mislukten intusschen naar wat wij er op dit oogcnblik van weten, om dat bet alkalische verterende sap van de eigenlijke klier de werkzame stof der eiland jes vernietigde. Eén enkele Duitsche onderzoeker had liet geluk de werkzame stof te vinden, maar hij trachtte den weg naar wereldberoemdheid in te slaan door de proeven met dieren na te laten en zijn extact dadelijk op men- sehen toe te passen. Enkelen zijner patiën ten werden zeer ziek cn stierven, waarna hij de proeven als al te gevaarlijk, opgaf. Hij bezat namelijk geen middelen om de kracht van het extract te bepalen en nog minder was hij in staat de hloedsuikerlioeveelbeid te meten en zoo uit te maken, wat in organisme gebeurde. Hiemiede was dit uiterst belangrijke vraagstuk op een dood punt gekomen cn het onderzoek de'r suiker ziekte draaide langen tijd om dieetvoor- schriften en blocdsuikervcrhoudingen. Eens op een dag zat een jonge Canadee sehe dorpsdokter, Dr Banting, in zijn al te overvloecligen vrijen tijd, een wetenschappe lijk artikel te lezen, waarin werd medege deeld, dat het doorsnijden der uitmondings gang het afsterven van de alvleeschklier tengevolge had, zoódat alleen de „eilandje^" bewaard bleven. „Practisdhe" mensehen ple gen, wanneer zij dergelijke opstellen lezen uit te roepen: „Hebben de menschen niets beters te doen dan honden uit louter nieuws gierigheid te mishandelen!" Men moet intusschen ook de kleine steen tjes in het gebouw der wetenschap niet ge ringschatten; op zichzelf zijn zij geen genia le voortbrengselen, maar in de hand een genie kunnen zij worden samengevoegd tot een werk, waarvan de geheele wereld de beteekeniis kan inzien. In Dr Bannings hersenen werd nu plotse ling de herinnering wakker aan een andere half vergeten proef, die dn de physiologische leerboeken uit zijn studententijd vverd be schreven: „Wanneer men bij een hond de alvleeschklier verwijdert krijgt hij suiker ziekte". Toen had, als in den aard van iedere ont dekking ligt, een kortsluiting plaats, waar bij dc vonk, tusschen deze twee proeven oversprong. Welke van deze twee waarne mingen bevatte het geheim der mensche lijke suikerziekte? Deze gedachte liet Ban ting niet met rust; hij verkocht zijn prak tijk en trok naar dc universiteitsstad To ronto, om den leider van het physiologisch instituut, prof. McLeod op te zoeten. Hier werden Banting goede arbeidsom standigheden en voor de technische moeilijk heden de hulp van een getraind wetenschaps man geboden. Het bleek spoedig, dat de af binding van 't uitmondingskanaal wel werk zaam was, maar dat deze methode te duur was, zoodat de uitvinding alleen aan kerzieke millionaire kon ten goede komen. Intusschen was aangetoond, dat men uit d- alvleeschklier een voor de suikerstofvvisse- ling beteekenisvolle stof kon winnen, wan neer de verterende invloed van het sap was geëlimineerd. Door extraheëring van ver- sohe alvleeschklier met zure alcohol lukte het intusschen spoedig een veel goedkooper en even goed preparaat te bereiden, doordat de zure reactie de' werkzaamheid van het sap opheft De stof werd Insuline (Latijn: insula eiland) genoemd. De ontdekkers gingen intusschen met df juiste wetenschappelijke voorzichtigheid voort en onderzochten de werking van In suline op dieren alvorens met suikerzieke menschcn te experimenteeren. Een groote HANDWERKEN Jumper gebreid en gehaakt met Breda Wol Brillant. Voor deze jumper, een artsilk-pa- troon, heeft men noodig: 5 strengen Breda Wol Brillant no. 3, 2 brei naalden no. 3 „Inox", 1 haaknaald no. 3. Opzetten 80 steken voor het voor pand Eerst 10 toeren 1 recht, 1 ave recht. Nu 10 steken bijmeerderen. 20 c.M. breiën, 1 naald recht, 1 naald averecht, dan 5 c.M. breien op 32 steken, 6 steken afkan ten voor het armsgat, nu nog 2 c.M. breien. In het midden 26 steken af kanten. 5 c.M. breien op de overige 32 ste ken, 6 steken afkanten voor het armsgat, dan nog 2 c.M. breien. Voor de rug S0 steken opzetten. 10 toeren 1 recht, 1 averecht, 10 steken bij meerderen. 27 c.M. 1 naald recht, 1 naald averecht. 6 steken afkanten voor liet. arms gat, daarna nog 4 c.M. breien en afkanteji. Voor de pas 10 patronen haken, op patroon spelden en aan elkaar ||p haken met 3 lossen, 1 vaste. De hals werkt men. <af met een toer van 2 stokjes, 2 lossen, en een toer, 1 picot, 1 vaste. Voor het mouwtje heeft men in het midden 1 patroon, haakt daar omheen 3 losse, 1 vaste, meerderen aan beide kanten met een boogje, zoolang tot cr 34 b'oogjes zijn, dan nog 20 toeren boogjes. Nu 1 toer 1 vaste in het eerste boogje, 1 vaste in het volgende boogje. 2 lossen. Volgende toer: 2 stokjes, 2 lossen in ieder boogje, dan een toer 1 pi cot, 1 vaste. Nu rijgt alien door de gaatjes-rand aan de hals dn mouwtjes een lintje. Voor een patroon liaakt men als volgt: 6 lossen tot een ring sluiten, daarin 7 maal 1 stokje, 2 lossen. 2e toer: 3 stokjes, om dc 2 lossen 1 stokje op het stokje van de vorige toer, 3e toer: 1 vaste, 5 lossen. 4e toer: 3 vasten, 2 lossen, 1 stok je, 2 lossen, 3 vasten, om de vijf lossen van de vorige -toer. 5e toer: 1 vaste op de 2 lossen, 3 lossen, 1 vaste op de volgende 2 los sen, 5 lossen, herhalen vanaf x. 6e toer: 1 vaste op de 3 lossen, 1 picot (4 lossen, 1 vaste op de le losse), nog 2 picots, 1 vaste bij de le vaste!, 3 lossen, 3 picots op de 3e van de 5 lossen, dit 13 maal her halen. hulp hadden ze hier in liet onderzoek "der bloedsuikerverhouddngen; normaal bevat 't bloed ongeveer 0.1 pet druivensufker en men ontdekte al gauw, dat inspuiting met Insuline een vermindering tengevolge had. Toen. de bloedsuiker tot 0.04 pet. daalde werden de dieren loom, onrustig, kregen krampen en stierven. De proefdieren kon den altijd worden gered, wanneer men hun te rechter tijd suiker gal. Insuline bleek dus een geenszins onge vaarlijke stof te zijn, maar het middel er tegen was daartegenover gemakkelijk en eenvoudig. Alvorens het preparaat voor den handel werd beschikbaar gesteld., was het ook noodig, dat de sterkte bepaald werd. Daar het werkzame bestanddeel niet. in zui veren toestand bekend was, moest dit zoo geschieden, dat men voor een bepaald ex tract uitmaakte, hoeveel ervan aan een konijn moest worden ingespoten, om de bloedsuiker tot een bepaald percentage te doen dalen. Hiermede schiep men een een heid, die een doscering van Insuline moge lijk maakte. De resultaten gaven al dadelijk moed; de bloedsuiker .van. suikerzieken daalde tot normale percentages cn 'de afscheiding van suiker in de urine hield op. Bij te groote doses traden, geheel als bij de dieren, meer of minder bedenkelijke verschijnselen op; men kon het wonderlijke geval meemaken dat de patiënten dan suiker moesten eten om de al le groote doses Insuline tegen te wer ken. Nog belangrijker was, dat de zuurvcr giftiging dadelijk ophield na het toedienen van Insuline, doordat „de vetten volkomen in het vuur van de suiker verbrandden". Het was een merkwaardig schouwspel der gelijke patiënten, die reeds op den drem pel van den dood stonden tot het leven te zien tcrugkeeren om zich weer volkomen gezond te voelen. Men kon deze patiënten nu ook wat meer te eten geven, al is het. dieet-nog steeds een noodzakelijk onderdeel van de behandeling van suikerziekte. De vooral uit Amerika aanbevolen hon- gerkuren waren zoowel een lijden voor de patiënten als een zorg voor de artsen, die niet alleen tot taak hadden het leven te be waren ,maar ook de arbeidskracht cn den levensmoed terug te geven. Buitendien moet de behandeling worden voortgezet, dikwijls met verscheiden Inspuitingen per dag. In vele gevallen kunnen de patiënten zich heel best redden met een verstandig dieet, wan neer de insuline hen maar eerst over het doode punt heelt heen geholpen. Men heeft geen verbetering van do ziekte zelf door insuline kunnen aantoonen. De ontbrekende stof wordt toegediend, maar het organisme wordt niet zelf in staat gesteld, het in voldoende hoeveelheden voort te brengen. HOE MOET MEN PEKELHARING BEHANDELEN? De behandeling van pekelharing is eenvoudig en hangt voor een goed deel af van de smaak van den gebruiker. Zooals bekend, wordt deze haring eerst gekaakt en daarna in vaten met pekel ver pakt. Deze pekel brengt den zouten smaak aan de haring. Het is echter moge'ijk dezen zouten smaak weg te nemen door de haring in water te weeken. Het hangt van E WEG NAAR 'T HART KALFSFRICASSé: Anderhalf K.G. kalfsvleesch (lende b.v.)1 ui, stukje Sp. peper, stukje gemberwortel, 1 laurierblad, plukje tym, wat zout, 4 afgestr. eetl. bloem, 2V2 afgestr. eetl. boter, wat ci troensap, 1 eierdooier, wat aroma. Laat het gewasschen vleesch met de krui den, wat zout en zooveel water dat het juist bedekt is in een goed gesloten pan gaai- worden (3 uur): snijd het dan in stukjes, iets grooter dan poulet. Verwarm in een niet te groote pan de bo ter met de bloem, verdun dit onder voortdu rend roeren langzamerhand met 6 thee kopjes van het gezeefde kooknat, laat de saus even doorkoken en maak ze af met wat citroensap. Roer er het vleesch door en verwarm alles samen nog wat en roer er voor het opdoen voorzichtig een eierdooier door en wat aroma. SPINAZIE OP FRANSCHE WIJZE: 1 K.G. spinazie',' 3 afgestreken eetl. bloem, 2 eetl. boter, wat zout en nootmuskaat, an derhalf theekopje met water en 1 houillonbl., 8 a 10 bi;oodcroutons. Zoek de spinazie uit en wasch ze zorgvul dig, knijp ze goed droog uit, en kook ze vlug gaar, i0 min., nu en dan de groente om roerende. Breng ze over op een vergiet, maar bewaar het vocht. Hak de uitgelekte spina zie fijn en maak ze op smaak af met wat zout en nootmuskaat. Verwarm roerende de boter met de bloem, voeg hierbij de bouillon en het groentenat, laat het sausje even doorkoken en stoof hier in even de spinazie. VOORJAARSSOEP: 2 tabletten Maggi's Koninginnesoep, 1 liter kokend water, 1 volle eetl. fijngehakte krui den (kervel, peterselie, selderij, zuring, dra gon), 1 eierdooier, 1 eetl. melk. Wrijf de soeptablettrn fijn, meng ze met koud water aan tot een dikke massa, giet die in het kokende water en laat de soep op een zacht vuurtje een half uur a driekwar tier koken. Klop in de soepterrine de dooier met de melk, en de kruiden, giet daarbij on der voortdurend roeren de heete soep, TULBAND: half pond tarwebloem, 20 gr. gist, 5 gr. zout, driekwart ons boter, half ons suiker, anderhalve d.L. lauwe melk, 2 eieren, 50 gr. sucade, 1 eetl. snippers, geraspte schil van een halve citroen, 50 gr. rozijnen, 50 gr. krenten. Doe de bloem in een diepe kom, maak in het midden een kuiltje, brokkel daarin de gist en giet er de helft van dc lauwe melk bij. Roer met een lepel door de gist, telkens een gedeelte van de bloem ei'öij nemende, totdat een dik mengsel ontstaat. Zet dan de kom dichtgedekt op een lauw'plekje tot het mengsel flink gerezen is (15 min.). Maak de krenten, rozijnen en snippers schoon, snipper de sucado, rasp de citroen schil en laat de boter week" .vorden (niet be paald smell cn). Besmeer de \o:m flink niet week comaak te boter, bestrooi hem daarna met paneer meel. Voeg nu de eieren en de bote'- bij het deeg, giet er de overgehouden lauwe molk bij, strooi er de suiker en het. zout in en be sla alles met een stevige bouten lepel. Roei er nu de melange !oor, krenten cm.. en doe het deeg in de vorm. Laat het daarin een uur lijzen, bedek het met een deksel. Zet ULLEN WE ETEN? ZONDAG: Kalfsfricassé: spinazie, tulband. MAANDAG: Voorjaarssoep, vleeschpanne- koek, postelein. DINSDAG: Gebakken eieren met spek, kom- kommcrsla, vanillevla met rabarber. WOENSDAG: Groentensoep, gehakt, wor teltjes. 0 DONDERDAG: Pikante kalfslapjes, andijvie, havermout. VRIJDAG: Gebakken bokking, witte boo- nen met tomatensaus. ZATERDAG: Witte boonensoep, bloemkool, gekookte eieren. Voor LW K|ND' uw zieke UZELF MELK IO VAN DE-'™ dan dan (ie vorm m een heete, maar gelijk matige oven en bak de tulband daarin gaar, drie kwartier Laai liet gebak bekoelen cn bestrooi liet met poedersuiker. VLEESCHPANNEKOEK: 1 ei, 1 ons tarwebloem, 2 d.L. meik, 1 tlieel. zout, anderhalve afgestr. eetl. boter, ander half ons vleuschresten, 1 theekopje met wa teren 1 bouillonblokje, wat peper, zout, noot muskaat en gehakte peterselie, 1 theel. maizena. Hak het vleesch fijn, laat liet met de bouillon warm worden, bind het met de maizena cn voeg naar smaak de verschillen de kruiden toe. Houd het mengsel i:i een ge sloten pannetje warm. Klop *n een kom h ci met het zout, voeg or 3 lepels melk bij, strooi er de bloetn in en klop dit in.'ogsel tot een glad beslag, .ver dun dit met de melk. Bak in een koekepan met de helft van de holer de helft van het beslag tot een vrij dikke parmokoek, bak de kook.slechts aan één kant en zorg dus voor langzamer vc ting, zoodat het deeg gaar wordt zonder te branden. Schuif de koek op een verwarmd! schotel en hak de tweede iielft van het be slag op dezelfde wijze. Bede.c de c-erste kook met het vleeschmeng.sei en leg de tweede op, met de lichte kant naar onderen. Snijd bij het opdienen de pannekock van het mid den uit in punten. PIKANTE KALFSLAPJES: Wrijf de kalfslapjes in met wat zout en peper, snipper een halve ui en fruit ze in een schijfje mager rockspek. Bak de kalfs lapjes in boter in de koekepan bruin en doe ze bij de gefruite ui in de stoolpan, Laat al les nog met een snufje peper een half uurtje zachtjes stoven. Laat M 0 R A A L Uw slager zijn. Eerste kwaliteit Lage prijzen, die zich aansluiten aan de tijdsomstandigheden Vraagt prijscourant. Vergelekt kwaliteit en prijs. Pluvierslraal 273- DEN HAAG - Tel 554297 Dit patroon is in alle maten tegen: de aangegeven prijs te verkrijgen bij de Afdeeling Knippatronen van de Uitgevers maatschappij „De Mijlpaal", postbox te Amsterdam. Toezending zal geschieden na ontvangst van het verschuldigde bedrag, dat kart wordeh overgemaakt op postgiro 41632, ol op andere wijze. Aan de lezeressen wordt vriendelijk vei* zocht bij bestelling van een der patronen duidelijk liet gewcnschte nummer op te' gen ven, alsmede de verlangde maat, d.w.z. bo ven-, taiUe-, heupwijdte, enz. Gelieve verder naam en adres zoo vol ledig mogelijk te vermelden. Men voorkomt daardoor onnoodige vertraging in de toe zending. smaak van den gebruiker af, hoe lang dit weeken zal moeten duren. Wil men een zouten haring, dan kan worden volstaan met eenige uren; wil men de haring minde® zout, dan verdient het aanbeveling 't wee- ken pl.m. 2-1 a 30 uur te doen plaats vinden. Men moet geweekte haring niét te lang laten staan, terwijl evenmin niet geweekt© haring al te lang droog bewaard moet worden. Het schoonmaken van de haring is een voudig. Men kan dit als volgt doen: le. Men snijdt den haring aan de buik zijde open, verwijdert de ingewanden en het vel. Daarna neme men in iedere hand een punt van den staart, draait den haring eei> maal om en trekt hein tot aan den kop i« tweeën, daarna haalt men de graat ei of: 2e. Men haalt de ingewanden uit den haring en het vel er af. Daarna snijdt men den haring aan de rugzijde open tot op d© middengraat. De eene helft maakt men daarna los, waarna de andere helft van da graat wordt ontdaan. Van pekelharing kan men ook zure ha ring maken. Hiertoe moet de haring echte® worden ontzout (30 uur in het water liggen) De haring moet dan aan de buikzijde wow den opengesneden en de ingewanden wor den verwijderd. Daarna kan hij in de azijn worden gelegd. KOLEN noodig BEL op No. 42002 Specialiteit in alle soorten Anthraciet Gebrs. HEUS' Kolenhandel Rechter Rottekade 135 TELEFOON 42002 STOOMWASSCHERIJ Th.BOMBEKE OOSTMAASLAAN 93 Telefoon 52545 Wij WASSCHEN en ST00MEN ALLES! GEZ. AALDERS PROVENIERSSTRAAT 54 ROTTERDAM RUIME SORTEERING: Ecru en witte Marquisette en Voile met bijpassende galons en franjes STALEN OP AANVRAAG Telefoon 44148 PEDICURE MANICURE S. C. DALMAYER-Kool Oudedijk 104,Tel. 56624, R'dam

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1935 | | pagina 8