Kom over en help ons!
VRIJDAG 17 MEI 1935
EERSTE BLAD PAG 2
BUITENLAND
EDEN SPREEKT
Over de Europeesche
moeilijkheden
Bewapeningspariteit op het
Duitsche cijfer ronduit
onbereikbaar
Uit Londen: Lord Grootzegelbewaarder
Eden heeft gisteren voor het eerst na zijn
ziekte èn in het Lagerhuis èn in het open
haar te Fulhani over de huitenlandsche po
litiek gesproken.
In het Lagerhuis heeft hij in antwoord
op vragen uiteengezet, dat hoewel Duitaeh-
land het lidmaatschap van den Volkenbond
heeft opgezegd, zulks dat land niet ontslaat
van zijn z g. Locarno-verplichtingen, even
min als dat feit de andere Locarno-mogecd-
heden van hun verplichtingen ontslaat.
Eden herinnerde er bovendien aan, dat do
Engelsche regeering door de in de re-solutie
van Stresa vastgelegde Engelsch-Ita'iaan-
sche verklaring formeel al hare verplichtin
gen volgens het verdrag van Locarno we
derom bevestigd en haar voornemen tot
uiting heeft gebracht, ze in een gegeven ge
val getrouwelijk uit te voeren.
Te Fulham zette hij uiteen, dat de Euro-
peesche moeilijkheden wel groot, maai' .niet
onoverkomelijk zijn.
Het komt er op aan openhartig en boven
al sterk te zijn in het steunen van den
Volkenbond en het collectieve v red es-
systeem. Zijne en Simons recente reiezen
hadden gediend om de Fransch-Engelsche af
spraak van 3 Februari om de uitvoering
van een algemeene regeling van den vede
met Duitschland vrijelijk te bespreken, te
vergemakkelij ken.
Wat de veiligheid betreft had Duitsch
land een aanbod gedaan inzake een multi
lateraal non-agressiepact in Oost-Europa,
Dat was welkom nieuws en het is van be
lang, dat alles in het werk gesteld wordt
om een zoo constructief mogelijk gebruikte
maken van dat aanbod.
Engeland echter baseert zijn opvatting
Van Europeesche veiligheid op den Volken
bond en ongelukkiglijk is Duitschland op
het oogenblik niet bereid zijn lidmaatschap
van die organisatie te hervatten. Het is vele
malen duidelijk gemaakt, dat de openbare
meening in Engeland een terugkeer van
Duitschland naar den Volkenhond warra
zou toejuichen.
Wat de bewapeningen betreft, had
Duitschland zelf in het verleden herhaalde
lijk het plan-Mac Donald geprezen, waann
het getal dei' legereffectieven gelegerd in
Europa op 200.000 voor elk der drie lan
den (Engeland, Frankrijk en Duitschland)
werd gesteld en 500 000 voor Rusland.
Duitschland heeft in het verleden ook be
treurd, dat men van de principes van hot
iVoorstel-Mac Donald was gaan afwijken.
In feite is deze conventie door ^e ontwa
peningsconferentie aangenomen als een ge
heel, met inbegrip van Duitschland, als een
basis voor iedere toekomstige conventie.
Een jaar geleden, toen spr. bezoeken bracht
aan Berlijn, Rome en Parijs werd dit prin
cipe van pariteit tusschen de drie Wester-,
sche vastelands-mogendheden nergens be
streden. Duitschland vroeg toen echter dit
getal van 200.000 te brengen op 300 000.
.Wanneer de Duitsche regeering thans staan
de houdt 550.000 noodig te hebben, moet 't
duidelijk zijn, dat bij zoo'n hoog cijfer pari
teit tusschen de drie Westersche vastelands-
mogendheden op een gelijke basis van ge
oefendheid ronduit onbereikbaar is.
Spr. begreep, dat in de oogen van
'de Duitsche regeering dit getal ge-
jrechtvaardigd wordt door haar onge
rustheid met betrekkking tot Oost-
Europa, Spr. ging derhalve over tot
een bespreking van den toestand al
daar.
Wat Rusland betreft, spr. is nooit
in een land geweest, dat duidelijktr
motieven had om volledig bezig te
zijn in het binnenland gedurende nog
vele jaren. Een waarnemer zou ver
wachten, dat Rusland voor eigen best
wil afkeerig zou zijn van alles wat ae
machinerie zou kunnen ontwrichten,
die het zoo ijverig aan het opbouwen
is en geen grooter ontwrichting kan
men zich voorstellen dan een oor.og.
Om deze en andere redenen acht
spr. het moeilijk de vrees voor een
militairen aanval door de Sovjet-Unie,
welke naai' het schijnt in Duitschland
bestaat, te doelen. Bovendien kon spr.
slechts begrijpen, dat indien eenige
natie beducht zou zijn voor eigen vei-
ligheid, het beste, wat deze natie kon
doen, zou zijn haar plaats in te nemen
in den Volkenbond en daarbij 't voor
deel van de collectieve veiligheid
verwerven.
Het Handvast van den Volkenbond en het
verdrag van Locarno zijn belangrijke facto
ren. welke in 1914 niet bestonden. De ver
dragen van Locarno heteekenen de belang
rijkste poging van opbouwend staatsraaas-
beleid in Europa sedert de stichting van
den Volkenbond. Wederkeerigheid is een
vitaal element in de overeenkomsten van
Locarno.
DE VOLKENBOND EN DE
CHACO-OORLOG
De commissie adviseert tot
voorloopige onthouding
Onder voorzitterschap van den Portugje-
schen gedelegeerde, de Vasconcellos is gis
teren de door de buitengewone Vo'-kên-
bondsvergadering voor het Chaco-gescbil in
November benoemde commissie van 23 we
der bijeengekomen ter voorbereiding van
de nieuwe zitting der buitengewone Vol
kenbondsvergadering, die aanstaande Maan
dag zal gehouden worden.
De vredespogingen der Zuid-Amerikaan-
sche staten werden besproken. De gedelegeer
de van Venezuela drong er op aan samen
hang te brengen tusschen het vredeswerk
van Genève en dat van Buenos Aires, doch
de gedelegeerde van Uruguay waarschuw
de onmiddellijk tegen Geneefsche bemoe'in-
gen op dit oogenblik, die wellicht het vre
deswerk van Buenos Aires zouden kunnen
bemoeilijken.
De commissie van 23 benoemde tensl nte
een redactie-commissie voor het opstellen
van een rapport aan de buitengewone Voj-
ken bon d sv e rgaderi ng.
Dit rapport zal waarschijnlijk het v>or-
«tel bevatten, dat de volkenbondsvergade
ring met het oog op de nieuwe vredespoging
van Bueuos Aires voorloopig een afwach
tende houding zal innemen en zich tot het
uitspreken van de beste wenschen van suc
ces zal beperken.
De begraienis van Pilsoedski
De delegaties komen aan.
Uit Warschau: Maarschalk Petain, Lord
Cavan en de Belgische generaal Termonia
zijn gisteravond om acht uur met de mili
taire delegaties van hun landen te War
schau aangekomen, om er deel te nemen
aan de ter aardebestolling van maarschalk
Pilsoedski.
Om negen uur is Laval met zijn gezel
schap uit Moskou te Warschau gearriveerd.
In het geheel haddon gisteren naar schat
ting 300.000 personen gedefileerd langs de
baar van den overleden staatsman.
Uit Berlijn: Ministor-president Goering is
gisteravond per gewonen trein naar War-
scau vertrokken, waar hij de begrafenis
van maarschalk Pilsoedski zal bijwonen.
Goering wordt vergezeld van vertegenwoor
digers der weermacht
Heden en Zaterdag zal in Frankrijk van
alle openbare gebouwen 4de vlag halfstok
hangen
Het Centraal Verbond van Poolsche In-
dustrieelen heeft aan zijn leden voorge
steld een fonds te vormen van een millioen
zloty voor den bouw van een gedenkteken
voor Pilsoedski in de hoofdstad Warschau.
V erkiezings-propaganda-films
Uit Londen: In het kader van den ver
kiezingsstrijd in Engeland zijn acht propa
gandafilms voor de regeeringspartij ver
vaardigd, welke gister te Londen voor het
eerst gedraaid zijn in aanwezigheid van het
geheele kabinet en vele Lagerhuisleden
De hoofdrollen worden vertolkt door Mac
Donald, Baldwin Sir John Simon, Neville
Chamberlain en andere leden van de regee-
Elf automobielen van de nationale film
industrie zullen met deze films een reis van
'•erscheidene maanden door het geheele
Rijk maken.
De oppositie zit echter intusschen nie*
stil. Arthur Henderson, de voorzitter van
de ontwapeningsconferentie, verklaarde gis
ter op een meeting te Sheffield, Jat aan de
475 candidaten der Labour-partij er nog 100
toegevoegd moes'en worden.
De Labour-partij zal zich in het nieuwe
parlement niet meer met een minderheid
tevreden stellen.
De afvaart van de „Normandië"
bedreigd
Door staking bü de „Transatlantique".
Bü de „Transatlantique" te Havre, de maat-
schappy waarvan ook de nieuwe oceaar
„Normandië" uit gaat, is enkele dagen gele
den staking uitgebroken. De minister
handel heeft er zich mee ingelaten.
Een groot aantal passagiers, dat >p
bamplain had geboekt, is gisteren met het
Amerikaansche stoomschip „President Har
ding" naar New-York vertrokken.
De stakers verklaren, dat hun grieven
eerder tegen de regeering dan tegen de
•eederij zijn gericht.
Inmiddels zit de reedery met de moeilijk
heden, want men wil de eerste reis van het
grootste en mooiste schip van Frankrijk, de
„Normandië", in elk geval laten doorgaan.
Uitstel wordt door sommigen als een nationale
ramp voor Frankrijk beschouwd, en van
schillende zijden worden pogingen gedaan het
conflict bij te leggen. Zoo noodig wil men
trachten tot een compromis met de bemanning
van de „Normandië" te komen, om het schip
op tijd te kunnen laten vertrekken.
Schwerin Krosigk over Duitsch-
lands financieelen toestand
Verontrustende uitvoer-situatie
Belastingverlaging onmogelijk
BERLIJN. 17 Mei. De Ryksminister van fi
nanciën heeft zich in een uiteenzetting van
der financieelen- en economischen toestand uit
gesproken tegen elke deflatiepolitiek.
Hy noemde het een verontrustende situatie,
dat de Duitsche uitvopr 4 milliard mark be
draagt, zijnde 12 pCt. van de geheele in
dustriële productie.
1.750.000 arbeiders werken thans voor den
nitvoer, dus ongeveer evenveel als het aantal
permanente werkloozen.
De minister voegde er aan toe: Wy zijn ver
plicht te leven op onze toekomstige inkom
sten.
Wy zyn niet voornemens 6peciale militaire
bijdragen te vragen, maar het is onmogelijk
over te gaan tot groote verlichting der be
lasting.
De herleving van onze militaire souvereini-
teit zal werk geven aan onze industrie en
aan onzen handel.
GROOTE BRAND IN EEN DORP
In de Tsjecho-Slowaaksche gemeente Va-
lasska Dubova in het district Domi Kubin,
is in den nacht op Donderdag een brand
uitgebroken, die 120 gebouwen in de osoh
heeft gelegd. Ongeveer 550 personen zijn
dakloos gev—den Vier personen, die zwa
re brandw en bekomen hadden, werden
naar het ziekenhuis tb Rosenberg gebracht.
Uit Moskou: Het telegraafagentschap der
Sovjet-Unie meldt, dat de door ne Sovjet-
regeering uitgeschreven binnenlandsche ko
ning ten bedrage van 3Vs> milliard roebel is
volteekend.
Verschillende organisaties hebben
zocht het bedrag dor leening van 3V2 oo -4
milliard te willen brengen Dit vaorstel
wordt thans door het Volkscommissana
van Financiën overwogen.
LONDEN—PARIJS PER ZWEEF
VLIEGTUIG.
Uit Londen: De Oostenrijksche zweefvlie
ger Kronfeld is gisteren rpet een zwejfvlieg-
tuig, dat voorzien is van een 5 P.K. motor,
van het vliegveld Croydon opgestegen om
zich naar Parijs te begeven.
Kronfeld wil in zooverre een record vesti
gen, dat hij de tocht met een minimum hoe
veelheid brandstof wil afleggen.
Hij beweert dat hij niet meer dan voor
3 R.M. brandstof zal gebruiken.
ENGELAND EN DE ABESSYNISCHE
KWESTIE.
Een buitengewone kabinetszitting.
LONDEN, 17 Mei. De diplomatieke mede
werker van de „Morning Post" schrijft, dal
het kabinet zich heden in een buitengnvono
zitting uitsluitend za! bezighouden met do
Alessynische kwestie.
De Britsche ambassadeur te Rome, de
vroegere secretaris-generaal van den Vol
kenbond, Sir Eric Drummond, wordt he
denmorgen per vliegtuig te Londen er-
wacht om aan de zitting deel te nemen.
EEN UITNOODIGING
VAN HITLER AAN LAVAL?
Goering zou deze te Warschau
moeten overbrengen
LONDEN, 17 Mei. De „News Chronicle"
meldt, dat de Pruisische minister-pre
sident, Goering, uit Berlijn naar War
schau zou vertrekken met een uitono-
diging van Hitier aan'Laval om een
bezoek aan Berlijn te brengen.
Het officieeie doel van Goerings reis
naar Warschau is de bijwoning van
de teraardebestelling van maarschalk
Pilsoedski, bij welke plechtigheid ook
Laval aanwezig zal zijn.
De Parijsclfe correspondent van de
„News Chronicle" verklaart, van ge
zaghebbende zijde te hebben verno
men, dat Laval, indien hij een uit-
noodiging van Hitier zou krijgen, de
ze met vreugde zou aanvaarden.
BEZOEK AAN CUXHAVEN
Een bloeiende visscherijhaven
Hoe de „Emden" onze „Tromp"
ontmoette
(Van cazen Duitschen correspondent)
Wij wandelen langs het breede strand van
Cüxiiaven en rusten hier oven uit van de
vermoeienissen, welke een bezoek aan Ham
burg nu eenmaal met zich brengt. Plotseling
doet een onzer een interessante ontdekking
met zijn verrekijker stelt hij vast, dat in do
erte de „Scharnhorst" langs Cuxhaven voor
bijvaart. Aan boord van dit modernste schip
an den Norddeutschen Lloyd bevindt zich
de Führer, om een tochtje naar Helgoland
de Oost-Fnesche eilanden te ondernemen.
Natuurlijk zijn er menschen, die de aanwe
zigheid van Hitiers plaatsvervanger, Rudolf
Hess, rijksminister dr. Goebbels, rijksbank
president dr. Schacht, rijksweerminister
Blomberg' en eenige andere vooraanstaande
mannen in verband brengen met allerlei
losse geruchten, welke de laatste dagen de
ronde doen. Men gaat zelfs zoover, te bewe
ren. dat nu eindelijk ook het kerkelijk vraag
stuk tot een oplossing gebracht zal worden,
temeer, waar de rijksweer geheel aan de zijde
der kerkelijke oppositie staat.
Onder deskundige leiding van burgemees
ter K 1 o s t e r m a n n en eenige andere hee-
wordt het mij duidelijk, dat Cuxhaven
met zijn 26000 inwoners niet slechts
een voortreffelijke visschershaven
maar tevens een druk bezochte badplaats is.
Duizenden inwoners bestaan van het vis-
schers'bedi-ijf en wat hiertoe alles noodig is.
De verkeersontwikkeling op de vischmarkt
te Cuxhaven is van 190S tot 1929 in omvang
steeds meer toegenomen. Den 24 Februari
1908 vond de eerste vischverkoop op de nieu
we markt plaats en reeds in dat eerste jaar
bedroeg de omzet 8 millioen pond ter waarde
van 8 ton. Tot 1913 was de omzet tot 26 mil
lioen pond ter waarde van 3 millioen mark
gestegen, maar met den oorlog, toen Cuxha
ven benut moest worden als zeehaven, liep
de omzet weer öp 3 millioen pond terug
Maar nauwelijks was deze gruwelijke oorlog,
waaronder wij allen nog steeds te lijden
ben, voorbij, of reeds 1919 steeg de omvang
tot 26 millioen pond visch, bedroeg 1922 57
millioen, 1924 105 millioen pond ter waarde
an 10 millioen mark en is sedertdien voort
durend in opwaartsche richting.
Van 1908 tot 1923 was het gansche bedrijf
onder staatsbeheer, maar daarna werd
de vischhaven een vennootschap, waa
alle aandeelen den Hamburgschen staat toe
behooren. Iedere maand moet 10 pet van de
totale opbrengst aan den Hamburgschen
staat worden afgegeven. De Raad van Tot*
zicht wordt gevormd door 7 vertegenwoordi-
;rs van het visschersbedrijf.
De meest gangbare visch is naast kabel
jauw, schelvisch en zeebaars, vooral de zoo
genaamde zeezalm, want die speelt onder de
goedkoope zeevisschen een vooraanstaande
rol. Men bracht ons naar een groote fabriek
Werber en Sohütt, waar de zeezalm ge
rookt en in gesneden vorm in bussen voor
verzending over het gansche land wordt ver
werkt Daar de zeevisch sterk in kleur van
den echten Rijnzalin verschilt, moet de oran
jekleur kunstmatig worden aangebracht Het
is nu maar de vraag, of we in de vischwin-
kels te Berlijn niet bij vergissing met deze
goedkoope zeezalm worden bedacht, terwijl
we van plan waren, ons de luxe van gerookte
RijnzaLm te permitteeren!
Toen Cuxhaven ongeveer 1816 door den
Hamburgschen senator Abendroth tot zeebad
d verheven, was het van Ritzebüttel, Döse
en Cuxhaven de kleinste plaats, maar in den
loop der jaren zijn al deze omliggende dorpen
tot een stad van nelang geworden. In het zo
merseizoen 1934 telde men 11814 „Dauer-
gaste" en 13062 bezoekers op korte termijn en
voor dezen zomer is reeds iedere beschikbare
plaats in hotels en particuliere woningen
bezet
Wij dejeuneeren in Dolle's Hotel, dat reeds
1932 zijn honderdjarig bestaan mocht herden
ken en aan tafel word ik voorgesteld aan
kapitein Hellwege-Emden, een der weinige
officieren, die van deze beroemd geworden
bemanning zijn overgebleven.
Kapitein Hellwege-Emden doet mij een ver
haal, dat tot dusver onbekend is gebleven en
eeeft me zijn toestemming het verder te ver
tellen:
„1914, dus in het begin van den oorlog, be
vonden wij ons met de „Emden" op den Stil
len Oceaan in de buurt van Bengalen. Wij
hadden gebrek aan levensmiddelen en waren
gedwongen, in de buurt van Sumatra aan te
leggen. In de buurt zagen wij een dik oor
logsschip liggen en de commandant van II.
M.'s „Tromp" liet ons weten, dat we hier
hoogstens alle drie maanden 24 uur mochten
aanleggen. U kunt zich onze dankbaarheid
voor zulk een ridderlijk optreden nauwelijks
voorstellen, want juist in zulk een tijd van
spanning pleit het kolossaal voor de ridder
lijkheid van dezen Nederlandschen kame
raad, dat hij de „Emden" niet verraden
heeft. De thans nog overlevenden der beman
ning zouden het met mij op prijs stellen,
wanneer deze historische ontmoeting van
onze „Emden" op Nederlandsch gebied wordt
verder verteld, want de vriendschappelijke
verhouding tusschen beide landen en volken
kan hierdoor slechts bevorderd worden".
UIT TROPISCH NEDERLAND
(Van onzen Indische» correspondent)
Per luchtpost 7 Mei.
Indig smeekt om predikanten.
Arbeid in overvloed voor Evange
liedienaars. Niet alleen kerk
opbouw maar ook kerkstichting.
Een moeilijk ambt, maar met
veel nieuwe aspecten. Waar
blijven de jonge Nederlandsche
dominees?
Zondag was het weer een blijde dag voor
de Indische Kerk. In de Willemskerk te Ba
tavia werd ds. Mostert, van Harlingen door
den secretaris van het Kerkbestuur, ds. Van
Oostrom Soede, tot zijn werk ingeleid, waar
na hij met een predikatie over Gods worste
ling met Jacob zijn nieuwe werkkring aan
vaardde als dienaar van de Indische Kerk.
Zijn standplaats zal Ambon zijn, waar ook
ds. Van Oostrom Soede jaren heeft gewerkt
(op Banda). De Indische Kerk is n.l. orga
nisatorisch een eenheid, zij is nog met ster
ke banden aan den staat gebonden, die de
dienaren formeel beroept, hen ook hono
reert en op voordracht van het Kerkbestuur
waarvan dr. Sloteniaker de Bruine, de zen
dingsconsul, voorzitter is, hun standplaats
aanwijst, hetgeen natuurlijk ook weer door
verschillende omstandigheden wordt be
paald.
De laatste jaren openbaart zich in de In
dische Protestautsche kerk een verlangen
naar vrijheid en zelfstandigheid. In de
groote vergadering van 1933 is die zelfstan
digheid principieel reeds vastgesteld en er
wordt thans gewerkt aan de administratie
ve scheiding tusschen kerk en staat. Den
eersten tijd zal de staat echter nog wel met
een flinke subsidie moeten blijven steunen,
want het offeren voor eigen eeredienst moet
in een kerk, welke eeuwen lang uit de
schatkist kon putten, nog aangekweekt en
geleerd worden.
Onlangs zijn twee commissies benoemd
door het kerkbestuur, waarvan de
taak heeft de verdere organisatie en an
dere reglementen te ontwerpen en de ander
nieuwe kerkelijke formulieren en* een litur
gie voor den eeredienst moet opstellen. De
algemeene synode die het volgend jaar zal
worden bijeengeroepen zal de commissie
voorstellen behandelen. Dit zal de eerste
synode dezer kerk zijn, waar dus grondvos
tend werk moet worden verricht.
Maar men gevoelt: een kerk. die pas toe
is aan haar eerste synode, heeft, ook al be
staat ze reeds ecuwen, nog maar een zeer
vaag geestelijk leven. Hoe zou het ook
ders kunnen, waar de arbeiders in dezen
wijngaard zóó gering in aantal zijn? Want
de predikanten zijn in het hijzonder hier te
lande, waar veel inheemsche en Indo-Euro-
peesche gemeenteleden den Bijbel niet ge
makkelijk kunnen lezen en begrijpen, wel
veel sterker nog dan in Nederland de mo
toren voor het geestelijk gemeenteleven.
En wanneer men ziet, hoe vaak hier ge
meenten braak liggen en hoeveel arbeid d<
predikanten die er in de overige gemeenten
zijn, te verrichten hebben, valt het weinig
te verwonderen, dat hier vaak de dood in
de pot. heerscht Hoe begrijpelijk, dat ds
Van Oostrom Soede die sedert 1907, met een
onderbreking van vier jaar, de Indische
kerk, gediend heeft en volgende maand we
gens gezondheidsredenen moet repatrieeren.
Zondag ervan getuigen wilde, hoe brood-
en broodnoodig de komst van nieuwe die
naren dezer kerk is. Wel stemt het tot
dankbaarheid, dat vooral het laatste jaar
verschillende jonge predikanten uitkwamen
dank zij vooral de propaganda van ds
Keers, Bataviaasch predikant met verlof,
maar er vertrekken er ook geregeld,
winst is er nog maar weinig en dat waar
de velden roepen!
Een buitenstaander had aan ds. Van Oos
trom Soede gezegd, dat men in de Indische
kerk niet bad om predikanten. Met vurigen
aandrang wekte hij de hoorders op, méér
en dringender te bidden om uitzending van
arbeiders uit Nederland. In zijn toespraak
tot ds. Mostert deed hij uitkomen, hoe an
dere de toestanden hier te lande zijn dan
in Holland, hoe ds. Mostert hier niet één
gemeente ging dienen, waai' hii bijna al
zijn leden persoonlijk kent, doch gesteld
wordt over een honderd gemeenten, terwijl
voorts zijn arbeid niet alleen kerkop
bouw. maar evenzeer kerkstichtin~
moet zijn.
Nu is dat voor een dominee in de Buiten
gewesten weer anders dan voor Pf
een groote plaats op Java komt. De laatste
krijgt in hoofdzaak Europeesche of Indo-
Euro peesche gemeenteleden, terwijl op Am-
bon het voornamelijk inheemsche gemeen
ten zijn.
En dat er behalve aan kerkstichting noj
zeer veel aan kerkopbouw, innerlijk ge
meentewerk, om het zoo eens noemen,
moet worden gedaan, bewijzen wel de be
langrijke artikelen van ds. L. Niéuw-poort
te Manado, in het Algemeen Protestantscb
Kerkblad der laatste weken. Ds. Niomv-
poort, die van de Geref. kerk in hersteld
verband te Middelburg een half jaar gele
den naar Indië is gekomen en met wien ik
het genoegen had. een avond kort
vertrek van Batavia naar de Minahassa
over de verschillende moeilijkheden, eigen-
aardigheden en problemen van India's gees
te'ijk leven te praten, onthult daarin den
eigenlijken toestand van het kerkelijk en
geestelijk leven in Manado. Er is weinig te
jubelen, veel te bidden en te werken, zegt
hii. Men is, na een eeuw Christendom in de
Minahassa nog pas aan het begin. ,-Ik heb
den indruk, dat hier in de Minahassa en
zeker in een havenstad ais Manado de ver-
wereld'ijkte. godlooze geest van bet Westen
door alle poriën de ziel van cl>t volk binnen
dringt." Immers bet Christendom is daar in
Westerschèn vorm en tegelijk met de wester
sche secularistische geest, de Europeesche
cultuur, gebracht, maar men kent er niet,
a's in Europa, de geweldige spanning, die
er bestaat tusschen christelijk geloof en
GANGSTER MET ZIJN VRIENDIN
DOODGESCHOTEN.
Uit New-York: Gisteren, bij het aanbre
ken van den dag, is een gangster met zijn
vriendin, toen zij uit hun auto wiidan -lap
pen op Long Island neergeschoten. Pe nan
is 27 jaar oud geworden. Sinds zijn 1?rto
jaar was hij onder vij. verschillende namen
reeds tien keer gearresteerd.
MAATREGELEN TEGEN HOOGE MILI
TAIRE EN BESTUURSAMBTENAREN
IN PORTUGAL.
Uit Lissabon: De bladen publiceeren offi
cieel qen lijst van 33 hooge ambtenaren
militairen, die bij besluit van den minister
raad van 14 Mei op grond van de wet tot
bescherming van den staat uit hun funriie
zijn ontheven. Er worden nog meer ontsla
gen verwacht.
DE OPSTANDIGE BEWEGING IN IRAK
Uit Basra: De l'tweging der opstandige
stammen in de vallei van de F.uphreat
breidt zich uit Alle beschikbare regeerings-
troepen in Irak, waar de staat van oor!op
is afgekondigd, ziin geconcentreerd in d«
zone der opstandelingen. Regeeringsvlleg
tuigen bombardeeren de rebellen, tie spoor
lijnen hebben vernield en telefoon- en tele
graafkabels hebben doorgesneden.
Weerbericht
tersche cultuur ,een spanning die op het
oogenblik in Europa tol een geweldige gees
telijke crisis heeft geleid, „maar die hier de
menschen niet tot het bewustzijn komt, om
dat ze geleerd hebben, liet ééne te zien lig
gen in het verlengde van het andere".
Dit geldt niet alleen voor de Minahassa,
maar voor heel het Protestantsch geestelijk
leven in Indië voor zoover dat geleefd wordt
door de hier-geborenen; dat is ook een der
moeilijkste problemen van de zending: Wös-
terschc cultuur en Christendom en dan
ook nog de Nederlandsche „overhqcreching"
worden als een eenheid gezien. Nu zal
men tegenwerpen: ook in Hol'and is veel
slapheid en afval. Ja, antwoordt ds. Nieuw-
poort, maar dan treft men, indien men in
zoo'n Hollandsche gemeente werkt toch al
tijd weer een goede kern aan. „Maar die
heb ik tot op heden hier nog niet gevonden.
De kerk is hier volkskerk en dat is goed.
mits het een berijdende volkskerk zij. maar
het volk is hier verre van kerkelijk. De Mi
nahassa is bekeerd van het heidendom tot
het Christendom, maar ik geloof, dat een
tweede bokeering nog heel noodig is, n.l
van het Christendom tot Christen. Misschien
moet dat voor Manado zijn: van Westersche
wereldsche mentaliteit tot bewust en levend
geloof in Christus."
Twee actueele problemen zijn er dan ook
voor Manado en eigenlijk voor .geheel In
dië dat van de taal en de kerk. Den Bij-
benl kent men niet, in hoo dzaak omdat de
Ho'landsch sprekende Minahassers slecht
met het Nederlandsch van de statenvertaling
en van de kerkelijke formu ieren overweg
kunnen. Een Maleische vertaling wil men in
veel gevallen niet 'ezen, omdat men dit min
denvaardig vindt en men kan het ook niet
altijd Zelfs de nieuwe vertaling van prpf.
Brouwer cn Obbink is te deftig en bovendien
te duur. Iloe moet er dan gehandeld wor
den? De kerk komt dan meer op den voor
grond om door haar dienaren dien duiste
ren cn niet-gekenden Bijbe! te openen en
te verklaren. Maar juist de kerk staat heel
ver aan den buitenkant van de belangstel
ling. Temeer, wanneer zij zoo vaak vacant is
of zooveel wisselingen in dienaars kent als
Indië nu eenmaal meebrengt.
Men gevoelt, hoe hier de moeilijkheden
aan allen kant rijzen. En ook, hoe sterk het
hier aankomt op den persoon van den predi
kant ,op zijn werk in de gemeente en van
den kansel.
Maar waarom komen er dan zoo weinig
uit Holland over, om 'hier te arbeiden in
een werkkring ,waar ze wellicht veel noodi-
ger zijn dan in de Hollandsche pastorie?
Schrikt men terug voor de zware taak? Is
men bang voor de warmte? Maar hoeveel
meer perspectief biedt hier het ambt dan in
Nederland! Niet om zelf te schitteren of in
een groote plaats te komen, maar om het
eigenlijke werk te doen van de Christuspre
diking aan hen, die Hem niet wezenlijk
kennen! Ds. Nieuwpoort gewaagt in een
vierde artikel, waartoe hij na do sombere
klanken uit zijn vorige bes'oot, dat er toch
ook lichtpunten zijn; do jeugd is niet zoo
cynisch, onverschillig en blasé van geeste
lijke dingen als in Eurojja en het is van
groot be'ang, dat deze jeugd in de kerk
haar .geestelijk home vindt. Er zit in het
werk perspectief! En heel de predikantenar-
beid in Indië biedt nog zooveel uitzicht en
ruimte.
Ik meen, dat zeker de weinige bekendheid
van de Nederlandsche predikanten met In
dië hen weerhoudt, hierheen te komen. Maar
d i t is toch, van den menschelijken, per
soonlijken kant gezien voor de predikanten
het mooie, dat zij zich niet voor hun leven
behoeven te verbinden aan de Indische
Kerk; na hun verlof kunnen zo in Holland
desgewenscht een beroep aannemen, als ze
om de een of andere reden niet naar hier
terug willen. Anderen werkers in Indië is
dit gunstig lot over het algemeen niet be
schoren: de meesten, die eenmaal voor een
Indische carrière hebben gekozen, zijn ge
noopt na hun verlof a's ze dat tegen
woordig nog krijgen terug te keeren.
Maar ik geloof niet, dat veel dominees,
die hier eenmaal gewerkt hebben, na hun
eerste verlof in Holland zurien blijven. De
praktijk bewijst het, niet alleen in de Pro-
testantsche. maar ook in de Gereformeerde
kerk. Wie hier de kerk gaat dienen, komt
al'engs tot het besef, welk een rijk arbeids
veld hier voor hem ligt, die wordt almeer
gegrepen door het geweldige van Gods werk
in deze landen door het nieuwe en afwisse
lende in zijn arbeid, die gevoelt ook per
soonlijk den grooten zegen daarvan, omdat
dit werk hem noopt tot paraat en frisch
blijven, tot persoonlijk ge.oof en persoon
lijke liefde, die gevoe't, hoe veel rijker dan
hij ooit vermoedde, de dienst var. God in
deze gewesten is. En hij zal zich slechts ver
wijten, niet eerder hierheen te zijn gekomen!
Ik had in dezen brief nog over de Volks
raadbenoemingen wil en schrijven, maar de
nood van Indië's kerk, haar roep om die
naren, heeft mij overweldigd. Indië smeekt
Wie geeft gehoor?
Hoogste 6tand te Vestmanör 769.9.
Laagste stand te Genua 751.2.
Stand vanmorgen halftwaalf 760.2.
WEER VER WwCHTlNG
Meest matigp wind uit W. richtingen,
zwaar bewolkt met tijdelijke opklaringen,
waarschijnlijk nog regen en natte sneeuw
buien, mogelijk nachtvorst, later iets zachter
BUITENLANDSCH WEERBERICHT
Een gisteren bij Stomoway verschenen
secundaire heeft zich tot bij het Kanaal uit
gebreid. De vorige depressies trokken O. en
W.-waarts weg, zoodat do luchtdrukverschil-
len hier p'aatselijk afnamen cn tijdens op
klaring vrij 6terke nachtvorsten voorkwamen
Bij IJsland is de barometer weer sterk da
lende en de temperatuur gestegen, zoodat
wellicht met enkele dagen stijging van tem
peratuur mogelijk wordt.
Op de Britsche eilanden is het weer nog
buiig met sneeuw en regen.
Ook in Frankrijk, Duitschland cn Scandi
navië valt op vele plaatsen regen of sneeuw;
in de bovenlucht werd het iets minder koud.
orloopig is nog buiig weer met kans op
nachtvorst te wachten.
18 MET.
lonsopgang 5.0-3 uur, zonsondergang 8.50 uur
Maan op nam. 9.44 uur, onder v.m. 3.21 uur
VOERTUIGEN MOETEN HUN LICHTEN
OP HEBBEN
18 MEL
Van 's avonds 9.20 uur tot 's morgens 4.32 uur
Waterstanden Rivieren
Heden Vorgi
1,36 1.43
2,46 2,43 Emmerik 2,64 9.66
3.42 3,40 Lohith 11,69 11,78
4,94 4,95 Nijmegen 9,20 9,24
1,26 1,28 St. Andriea 3,76 3,80
4,19 4,19 Arnhem 8,98 9,03
1,50 1,52 Yree9w(jklw 1,08 0.8?
1,60 1,65 Westervoort 9,62 9,06
2,52 2,56 Deventer 3,31 3,38
2,86 2,90 Kampen 0,17 0,26
1,18 1,17 Eysden 46.60 00,00
2,77 2, 0 Maastricht 41,32 41,29
0,59 0,64 Grevenbicht 28,41 28,53
2,77 2,78 Venlo 00,00 00,00
2,17 2,21 Grave (sluis) 5,41 5,41
1,45 1,48 St. Andriea 1,45 1,25
De reis der K 18
Een Bijbelgeschenk te Kaapstad
Als afscheidsgeschenk hebben de comman
dant en bemanning van de Nederlandsche
onderzeeboot van een aantal Hollandsche in
woners te Kaapstad een Afrikaansche Bij
bel ontvangen, waarin de naam van ieder
hunner ingeschreven is.
Bij de uitreiking door mevrouw Bartels
namens de schenkers werd het gezang aan
geheven: Dat 's He'eren zegen op U daal. Het
inschrift luidt: „Ter herinnering aan het be
zoek van Hr. Ms. K. VIII gedurende April
1935. Van eenige Christenlandgenooten".
Totaal werden er 33 uitgereikt aan de
manschappen en een aan commandant Her
terschv en prof Vening Meinesz
Ds. Ackennann en proponent P. W. de
Lange voerden hot woord.
Te Hilversum is een bespreking gehouden
tusschen een aantal belanghebbenden en be
langstellenden op het gebied van nauurbe-
scherming en behoud van natuurschoon In
het Vechtplassengebied. Aanwezig waren o.a.
de burgemeesters van Ankeveen, Loosdrecht
en Korienhoef, afgevaardigden van de Ver
een. tot Behoud van Natuurmonumenten,
den Koninklijken Toeristenbond A.N.W.E., de
Stichting Curtevenne, de Prov. Welstands
commissie van Utrecht, de Vereeniging „Hot
IJtr. Landschap" en de directeur van
Amsterdamsche Gem. Waterleiding.
In zijn openingswoord wees do voorzitter,
dh. H. de Bordes, er op, dat de bedoeling
van deze bespreking is, volledig op de hoogte
te komen van hetgeen in het Vechtplassenge
bied thans gaande is en van de gevaren, die
daar dreigen. Nader zal dan kunnen worden
Brci9ach
K-hl
Dledestaelm
Mannheim
Lohr
Mains
Bingen
Caub
Ems
Co hl ens
Trier
Keulen
Dns9cldorf
Rohrort
Hoogwater Ned. Zeehavens
.(Oude Amsterdamsche töd)
Delfzijl
Terschelling 8 33 20,48
Harlingen 9,10 21,35
Den Helder 7,05 19,15
IJ muiden 2,49 15,15
Hoek v. Holl. 2,04 14,20
iningen 2,14 14 30
Rotterdam 3,47 16,22
Willemstad
Brouwersh.
Zierikzee
3,44 15,04
3,36 16,58
1,56 14,16
2,27 14,55
Wemeldlnge 2,49 15,16
Vliasingen 0,57 13, 2
Terneuzen 1,28 13,52
Hansweert 2,12 14,43
overwogen, of en zoo ja, welke maatregelen
tot behoud van de schoonheid van dat ge
bied moeten worden genomen.
De gevaren, die de schoonheid der plassen,
en de flora en fauna van dit prachtig brok
Nederland bedreigen, zijn drieërlei, te weten:
het zandzuigen, dat thans reeds op groots
schaal in de plas „Het Wijde Blik" plaats
vindt, de bebouwing met zomerhuisjes, waar
bij ook de wegenaanleg beschouwd dient to
worden, en de storting van stadsvuil.
Bij elk dezer gevaren werd uitvoerig stil*
gestaan en van gedachten gewisseld.
Daar deze bijeenkomst een zuiver informa-
torisch karakter had en werd belegd ten,
einde een beter inzicht te krijgen in het
geen thans ih het Vechtplassengebied go
schiedt en in de gevaren, die daar dreigen
voor de schoonheid van het landschap, wer
den geen besluiten genomen. Wel werden
plannen beraamd om verdere schending der
Vechtplassen zooveel mogelijk tegen te gaëu
en om te komen tot maatrege jn, die het
behoud van het natuurschoon blijvend waar
ECONOMIE EN FINANCIEN
Stichtsche Bankvereeniging
In de op 15 Mei gehouden jaarlijksche al
gemeene vergadering van aandeelhouders
van bovengenoemde instelling werden do
verlies- en winstrekening over het boekjaar
1934, alsmede de balans per 31 December
die een uitvloeisel zijn van de statutenwij
ziging, aangenomen in de buitengewone al
gemeene vergadering van aandeelhouders
van 8 October 1934 en alsmede van de dien
overeenkomstig plaats gehad hebbende re
organisatie zijn verwerkt, goedgekeurd.
De Jpalans vermeldt o.a. de volgende pos
ten:
Actief. Aandeelen in port. f 218.500; 4%
pet. schuldbrieven in port. f 239.400; 5 pet»
schuldbrieven in port. f 51.500 6 pet,
schuldbrieven in port. f 45.000; kas, cou
pons, vreemd geld f17.802.38; effecten off.
genoteerd f 71.598.14, nietofficieel genoteerd
f 8177.50, cliënten f 596.2lti.79, onroerende
goederen f 80.000; accepten en hypotheken
f 518.929.85. Deelneming cn hypotheken op
onderhoorige maatschappijen f 478.573.02.
Passief. Aandeelenkapitaal f 500.000 PA
pet schuldbrieven f 488.450; 5 pet. schuld
brieven f 120.000 6 pet» schuldbrieven
f 135.000; cliënten en correspondenten
f 685.709.32; deposito en spaarkas f 353.596.93;
disconto-rekening f 31.150; interest 1935
Do verlies- en winstrekening vermeldt:
Winst: interest f 18.669.43, provisie en
incasso s f 10.795.69, vreemd geld, coupons en
diversen f 1920.47, effecten f 4922.17.
Verlies: onkosten en salarissen f .'13 99134,
Het winstsaldo ad f 2256.42 wordt toege
voegd aan de reserve voor diverse afschrij
vingen, welke nog in de toekomst noodig
kunnen zijn, opgenomen onder het hoofd
„Cliënten".
