De Kliniek Neder-Veluwe
De tournee van den Gouv.-Generaal
MANNBORG ORGELS w, a. houtman Co.'s
prijzen lager dan ooit'
De Levensloop van Pieter Peuter
MAANDAG 13 ME! 1935
Eenige bijzonderheden over
de inrichting
Tn ons blad van Vrijdag gaven we verslag
van de plechtige opening van de kliniek
„Neder-Ve'uwe" te Wolfhezen, de open af-
deeling van de stichting „Wolfheze" van
de Ver. tot Chr. verzorging van Krankzin
nigen in Nederland
We laten hier nog eenige bij-zon derheden
over de inrichting van deze kliniek volgen.
In het voorjaar 1933 ontving de architect
opdracht tot het maken van de noodige ont
werpen voor den bouw van een kliniek voor
55 mannen en 75 vrouwen. Met het werk is
begin November 1933 een aanvang gemaakt,
zoodat het geheele gebouw in rond IS maan
den is voltooid.
Terrein
Het voor den bouw beschikbare terrein
heeft een grootte van plm. 4.5 H.A. en strekt
zich uit langs den Heelsurascheweg. Het ter
rein bezit een mooie beplanting van opgaand
houtgewas. Bij den bouw zijn de bestaande
boomen zooveel mogelijk gespaard. De tuin
architect heeft hiervan een dankbaar ge
bruik gemaakt om direct een jnooien plant-
soenaanleg te verkrijgen. Op heden, bij de
opening is de voortuin nog niet geheel ge
reed en moeten de waterpartijen nog ge
maakt wonden.
Ligging van het gebonw
Het nieuwe gebouw is opgetrokken met
den voorgevel evenwijdig aan den Heelsum-
scheweg, welke weg precies in de richting
Noord-Zuid loopt. Zoodoende bestraalt de
ochtendzon den voorgevel, terwijl de aan de
Westzijde gelegen vertrekken de middagzon
verkrijgen. Alle voor de patiënten bestemde
ruimten zijn zoodanig geprojecteerd, dat ze
een bepaald gedeelte van den dag zon heb
ben. Door het groote glasoppervlak, zoowel
in de gevels als in de scheidingswanden
van het interieur, hebben alle lokalen een
ruime verlichting.
Indeeling
Het gebouw is in één groote lengte gepro
jecteerd. Rechts bevindt zich de mannen- en
üinks de vrouwenafdeeling. Ten einde de
eentonigheid van den gevel te breken is
loodrecht op dezen gevel een lage voorbouw
aangebracht, ongeveer in het midden van
den hoofdbouw. De gang van dezen voor
bouw loopt geheel recht naar het achter
gedeelte door. Aansluitend aan dezen gang,
dus weer loodrecht op den voorbouw, is de
geneeskundige afdeeling geprojecteerd, afge
sloten door een lagen vleugel, waarin de
werklokalen zijn opgenomen. Aan het einde
van de geneeskundige afdeeling en tusschen
de werklokalen ligt de recreatiezaal van de
Verpleegsters.
Het geheele gebouw heeft min of meer
het model van een vliegmachine, in dit ge
val een driedekker. In de cockpit (den voor
bouw) is de kamer van den bestuurder (den
behandelend geneesheer) ondergebracht. De
drie dekken (de vleugel) bevatten de ver-
plegingsafdeelingen en de kamers van de
verpleegsters. In de lange cabine is de keu
ken en de geneeskundige afdeeling onder
gebracht en in den staart de werkplaatsen
en de recreatiezaal. Door deze wijze van
groepeeren ontstonden rechts en links van
de geneeskundige afdeeling binnentuinen,
welke aan de Noordzijde door een muur en
overigens door bloembakken en pergola's
zijn afgesloten.
De totale lengte yan den vooigevel, dus
van de verplegingsafdeelingen, is plm. 130
ftL, hetgeen neerkomt op 1 M. per patiënt
De hoofdingang is gelegen in den langen
voorbouw, onder den doorrit, welke het mo
gelijk maakt, dat ziekenauto's kunnen voor
rijden en de patiënten ook bij slecht weer
tiroog binnen gebracht kunnen worden.
Onmiddellijk achter de werkkamer van
den behandelend geneesheer grenzend aan
êe gang, ligt een klein kantoor, waarlangs
ftlles wat binnenkomt, moet passeeren
Langs dit kantoor gaande bereikt men de
centrale hal, het middelpunt van het ge
bouw. Links bevindt zich de afdeeling van
de vrouwen, rechts die van de mannen, bei
den door een korten gang bereikbaar. De
vleugels van de mannen- en vrouwenafdee
ling liggen niet in één rechte lijn, omdat het
niet gewenscht is, dat men van de eene af
deeling in de andere kan zien. Hiervan is
een dankbaar gebruik gemaakt voor het ver
krijgen van afwisseling in de buitenarchi
tectuur.
Aan deze hal grenzen ook de kamer van
ilen geneesheer-directeur en de ziekenhuis
lift De hal is opgebouwd van een matver-
glaasde lichtgele verblendsteen.
De hoofdtrap in de hal is gemaakt van
natuursteen: rosé de beaume en bleu beige.
Vanaf het eerste bordes is de haJ verlicht
bezet met gebrand
Verplegings-afdeelingen
De kunsfcverlichting van het trappenhuis
vindt plaats door een kruis van Philinea-
lampen.
Vanuit de hal gaande naar de verplegings-
afdee ing vindt men aan den gang eener
zij ds de spreekkamer, bezoekkamer, kamer
voor den geestelijk verzorger en een onder
zoek kamer. Aan den anderen kant: toilet,
linnenkamer, theekeuken, garderobe en
waschlokaal, terwijl ook in dezen gang een
trap naar de eerste verdieping is onderge
bracht Terloops zij hier verme d, dat in het
geheel vijf trappenhuizen geprojecteerd zijn:
in elke verplegingsafdeeling twee, één voor
de onrustige en één voor de rustige afdee
ling, benevens dan het centrale trappenhuis.
Aangezien de verdiepingv oeren in gewa
pend beton geconstrueerd zijn en overal
tochtdeuren zijn aangebracht, is het brand
gevaar tot een minimum beperkt Uit deD
aard van de zaak is in het geheele gebouw
de noodige aandacht geschonken aan het
voorkomen van brandgevaar. De brandslan
gen b.v. zijn op een afzonderlijke brandlei
ding aangebracht en bovendien is het ge
bouw voorzien van een aantal kleine brand
biuschapparaten.
De zoo juist beschreven gang leidt door
toehtportalen, naar drie dagverblijven voor
rustige patiënten, met de noodige toilet
ruimten. Opzette ijk is niet één groote ver
blijf ruimte geprojecteerd, doch drie, om ook
hier weer de patiënten in groepen te kun
nen indeelen, zoodat ieder zich het meest
in zijn eigen mi'ieu kan thuis gevoelen.
Deze dagverblijven .grenzen ten deele aan
den voortuin, welke het uitzicht geeft op
den Heelsumscheweg. Een dagverblijf ligt
aan de achterzijde en heeft het uitzicht op
de groote binnentuinen, welke er reeds
dezen zomer schitterend uitzien.
Bij de dagverblijven zijn achtereenvolgens
ondergebracht: zalen voor bedverpleging
van rustige patiënten en dagverblijven-
slaapzalen en bedverpleging voor onrusti-
gen. Deze zalen liggen alle langs den voor
gevel.
Aan de tuinzijde sluiten zich daarbij aan:
de sëparatiekamer, waschlokalen, badkamers
en toiletten, alsmede een isoleerkamer.
Verder bevinden zich aan het einde van
dezen vleugel een kamer voor de nachtver
pleegsters, toiletten, alsmede een sterfkamer
In den kleinen aanbouw zijn de perma
nente baden met de daarbij benoodigde toe
stellen ondergebracht. Deze zijn zóó gecon
strueerd, dat door middel van een thermo
staat het badwater op een constante tempe
ratuur kan .worden gehouden.
Aan de achterzijde van den hoofdbouw
zijn tevens ligterrassen aangebouwd voor
bedlegerige patiënten.
De beide vleugels voor mannen en vrou
wen zijn vrijwel gelijk van indeeling. Zooals
reeds in den aanvang vermeld, is de afdee
ling van de mannen kleiner dan die der
vrouwen
Symbolisch raam
In het gebouw is een fraai symbolisch
raam van glas in lood aangebracht.
Het ontwerp en de uitvoering zijn van den
heer J. H. E. Schilling te Arnhem. De sym
bolische beteekenis van het geheel is de
volgende:
In het onderraam wordt hét licht ver
duisterd door de menschelljke ellende. De
groote vrouwenfiguur is omringd door klei
nere figuurtjes, welke schrik, wanhoop en
andere vormen van ellende uitdrukken. De
vrouwenfiguur heft haar handen op, als
roepende om bevrijding.
Het gehee'e raam is donker gehouden, ter
wijl echter achter de bovenste figuurtjes de
zon al eenig licht laat doorschijnen.
In het groote tweede raam op het tweede
bordes komt meer de bevrijding tot uitdruk
king Eerst zien wij een vrouwenfiguur, dip
de hand welke een mannenfiguur voor
het gezicht houdt wegtrekt en naar bo
ven wijst, als aanduiding, dat de weg naar
de bevrijding niet naar beneden gericht is,
maar naar boven.
Wij zien dan ook nog verder naar boven
de liefde uitgebee'd door moeder en kind.
de volharding en moed door een fakkeldra
ger en de vreugde door een sterk licht uit
stralende figuur.
Deze geheele symboliek vindt men ook In
de uitdrukking van de koppen van de figu
ren terug. De onderste figuur is meer rea
'istisch van uitdrukking gehouden en komt
door de omringende koppen en ellende zeer
sterk tot uitdrukking. Naar boven toe zijn
de figuren meer vergeestelijkt. Zijn beneden
de kleuren nog zeer somber blauw en
violet even hooger krijgt men het rood -
het symbool van de 'iefde dat naar bo
ven overgaat in rose, om ten slotte geheel
over te gaan in goudgeel.
Met dit raam is getracht juist in deze
omgeving, waar zooveel menschelijke el'en-
de tot uitdrukking komt, het gevoel van
vreugde te doen manifesteeren en ook de
mogelijkheid van de bevrijding uit de ellen
de te doen suggereeren.
UIT TROPISCH NEDERLAND
Ook de directeur van Econo.
Zaken is op reis
De nieuwe salaris-verlaging
op komst
Een gedeelte van het symbolisch raam.
(Van onzen Indischen correspondent)
Een goed bestuursambtenaar zal meer tijd
op tournee door zijn gebied gaan, dan dat
hij achter zijn schrijftafel ziL Vooral in een
land, welks bevolking niet zoo gemakkelijk
uit zichzelf met haar moeilijkheden en be
zwaren naar de overheid komt, is het rond
trekken door zijn ressort wel de voornaam
ste arbeid van den bestuurder, ook al we
gens het goede effect, dat van zulk een be
langstellend bestuursambtenaar en zijn be
zoeken op de bevolking uitgaat
Hoeveel te meer geldt dat voor den gou
verneur-generaal, maar hoeveel te moeilijker
valt het hem, zich uit zijn werkkamer los
te maken. Want hij stapt niet eenvoudig in
een auto of beklimt een paard of pakt den
wandelstok, zooals zijn ondergeschikten in
het bestuurswerk, de gezaghebbers, contro
leurs en assistent-residenten de groote
heer uit Buitenzorg moet omgeven zijn door
eenigen glans en praal, hoe eenvoudig en
democratisch hij ook op reis wil gaan. Voor
al in een nog zoo weinig democratisch land
als Oost-Indië verwacht het volk den ge
zagsdrager in eenige glorie te zien.
Onze huidige landvoogd, jhr. mr. De
Jonge, maakt echter zoo min mogelijk
drukte van een reis door zijn gebied, of het
moest zijn, dat hij doorgaans zijn geheele
gezin, mevrouw, de beide freules en zijn
zoon, meeneemt.
Zoo deed hij ook weer op zijn tocht naar
Oost-Java en Bali, die hij juist verleden
week beëindigde. Verder reisden natuurlijk
de noodige adjudanten en ander gevolg
mee. Of de hoogere kosten door het mee
nemen der gezinsleden door de schatkist be
taald worden dan wel uit eigen middelen,
moge een N.S.B.-er nazoeken I
Zulk een reis naar streken, die slechts
eens in de vijf jaar den Gouverneur-generaal
zien, ls van groote beteekenis voor regee
ring en bevolking beide. Want hoe voortref
felijk het bestuurswerk der gouverneurs, re
sidenten en lagere ambtenaren, zoowel
Euröpeesche als Inheemsche ook is, dit heeft
slechts plaatseli'k belang.
Wanneer men den grooten heer uit de re
sidentie zelf ziet, gevoelt men weer, dat men
deel uitmaakt van één eilandengebied,
waarvan ook de verder uit het bestuurscen
trum gelegen deelen medetellen. Psycholo
gisch en staatkundig is zulk een bezoek dan
ook van groot gewicht
Maar ook practisch. Wat de hooge be
stuurder Immers met eigen oogen aan
schouwt of met eigen ooren verneemt houdt
sterker zijn aandacht vast dan hetgeen hem
op papier of bij bestuursconferentiës door
de regenten of residenten wordt medege
deeld. En zoo is het duidelijk, dat verschil
lende zaken, die anders aan de aandacht
ontsnappen zouden, na zulk een bezoek
worden behandeld, ten bate van het bezoch
te gewest. Daarom zou het kortzichtige po
litiek zijn, in dezen tijd, nu de Indische
schatkist nog altijd slechts schuldbekente
nissen niet van anderen, maar van zich
zelf laat zien, uit zuinigheid deze ambts
reizen maar af te schaffen. Zeker, ze zijn
kostbaar, maar het nut ook het onweeg
bare weegt toch ruim op tegen de kos
ten.
Men kan er van op aan, dat de reizen,
welke de landvoogd onlangs naar Celebes
en thans naar Java's Oosthoek, heeft ge
maakt, zeer zijn gewaardeerd door de be
volking van die streken, hoewel zij ook voor
haar dikwijls groote kosten meebrengen,
aan verzorging van wegen, bruggen en
landsgebouwen, aan representatiekosten,
e. d. Dat het voor den landvoogd zelf eener
zijds een verademing, maar anderzijds een
ZEER GROOTE KEUZE bij: PIANO- en ORCELHANDEl
SINGEL tl.116 - SCHIEDAM
Telefoon 68871
veeleischende arbeid is, behoeft geen betoog.
Het snelle vliegverkeer maakt het lntusschen
mogelijk, de moeiten te beperken: in enkele
i verplaatst het gezelschap zich van
Batavia naar Soerabaja en omgekeerd, een
afstand, waarover de vlugge Eendaagsche
toch nog altijd twaalf uur doet.
De nieuwe directeur van Economische
Zaken, de heer mr. Hart, is reeds enkele
weken zijn departement ontvlucht voor
•cn reis naar het Noorden,
China was zijn aanvankelijk doel, maar op
verzoek van Japansche zijde, heeft hij van
de gelegenheid gebruik gemaakt, toch ook
even in Japan aan te wippen en. naai de
telegrammen te gelooven geven, met goed
gevolg ten opzichte van een voortzetting
der handelsbesprekingen met Japan. Na
tuurlijk is zijn reis niet louter een snoep
reisje, al is een paar weken verblijf in de
koelte niet te versmaden.
In China heeft hij getracht, iets te doen
voor den Indischen handel en gehoopt mag
worden, dat deze reis het een en ander zal
opleveren ter verbetering van onze han
delsbalans. Het spreekt vanzelf, dat Japan
niet op het programma werd gezet: na de
ondervindingen met dit land opgedaan bij
de handels, en scheepvaartbesprekingen, zou
het van weinig zelfbesef getuigen, indien
een vertegenwoordiger der Indische regee
ring, hoezeer ook misschien komend als
ambteloos reiziger, onze gele broeders met
een visite zou vereeren.
Zelfs nu de heer Hart gevolg heeft gegeven
aan een Japansche uitnoodiging, heeft men
hier en daar in Indië eenige critiek op
deze vriendelijkheid. Het ware misschen
ook beter geweest, ndien de reiziger zich
niet van zijn oorspronkelijk plan had laten
afbrengen en Japan Links laten liggen, doch
hij zal als echt handelsman gedacht heb
ben: deze mogelijkheid mag ik niet onbenut
laten, het belang van het land weegt toch
altijd nog zwaarder dan een gevoel van
eigenwaarde, dat van geen wankelen zou
willen weten. lntusschen wachten wij nu
maar af, wat ook deze reis voor Indië op
levert
Want er zal nog met alle macht gewerkt
moeten worden om op den duur een sluitén
de begrooting te verkrijgen. Nog altijd gaapt
er een diepe kloof tusschen inkomsten en
uitgaven, nog steeds werkt Indië voor het
allergrootste gedeelte voor rente en aflos
sing zijner schulden, benevens voor de be
taling zijner ambtenaarssalarissen. Wat er
overschiet, is maar een bedroefd beetje,
waarvan geen productief werk kan worden
beiaard.
De besnoeiing op de uitgaven zal dan ook
voor het volgend begrootingsjaar nog ver
der moeten gaan en reeds is den ambtenaren
de schrik om het lijf geslagen bij het ge
rucht, dat van hun reeds zOo zwaar gekorte
salarissen wederom 5 pet zal worden inge
houden. En dat, terwijl er nog zooveel amb
tenaren zijn, die „crisiswinst" maken. Onder
de inheemsche ambtenaren toch zijn er ve
len, wier salaris naar verhouding veel min,
der is gedaald dan hun levenskosten, terwijl
dit bij de Euröpeesche landsdienaren juist
dikwijls omgekeerd is.
De nieuwe salarisregeling, door vrijwel
heel de ambtenarenwereld afgewezen, en
desondanks verleden jaar tóch toegepast, be
wijst thans hoe langer hoe meer haar ge
breken. Het is te hopen, dat de Regeering nu
als er gekort moet worden, rechtvaardig te
werk ga en rekening houde, beter dan zij
tot nu toe deed, met de zeer groote verschil
len in levenskosten van Europeanen en in-
heemschen.
En ook, dat er nu eindelijk eens iets op
gevonden wordt, om de zware schuldenlast
van Indië te verminderen of te converteeren.
Wat dit aangaat, zou Indië met een waar
devermindering van den gulden zijn gebaat
daartegenover zou devaluatie echter in
veel andere opziohten een ramp zijn, ook
voor Indië.
lntusschen blijken er nog menschen te
zijn, die
Indië een soort Luilekkerland
achten. Daar is het geval van den heer
DINSDAG 14 MEI
HUIZEN. 1875 M«t«r. K.R.O.-Ultrendlng.
4.00-5.15 HIRO. - 8.00 Gram.pl. 930 Hoog
mis. 10.45 Gram.pl. 12.15 Orkestcoocert en
gram.pl. 2.00 Vrouwenuur. 3.00—4 00 Mode
cursus. 4.00 HIRO. 5.10 Gram.pl. en SdiJager-
muziek. 7 15 Lezing. 7.35 Gram.pl. 8.00 Vaz
Dias. Gram.pl. 8.15 Orkestcoocert umw. solis
ten. 9.00 Sport. 9.25 Gram.pl. 9,30 Populair
concert en gram.pl. 10-30 Vaz Dias. 1035 Po
pulair concert. 11 15—12.00 Gram.pl.
HILVERSUM 301 M. - AVRO-uitzending. 5.30
-6.00 VPRO 8.00 Gram.pl. 9.40 Vioolrecital
B. Lensky. A. d. vleugel: E. Veen. 10.00 Mor
genwijding. 10.15 Gewijde muziek. 1030 Gr pl.
11.00 Causerie mevr. R. Lotgering— Hillebrand.
1130 Orgelconcert Fr. Hasselaar, mmv Meta
Condo Kerdljk (zaog). 12 30 Kovacs Lajos en
zijn orkest, en gram.pl. 1.40 Pianorecital Egb.
Veen. 2.00 Omroeporkest olv. N. Treep. 3.00—
4.00 Knipleis 4.15 Gram.pl. 4.30 Radio-kmder-
koorzang olv. Jacob Hamel. 5.00 Voor kleine
kinderen. 5.30 Bijbelvertielling door Ds. B. J.
Aris. 6.00 De Avro-Decfoels olv. Eddy Meenk
6.50 Het Lyra-trio. 7.30 Van reizen gesproken.
Tekst en leiding: Herman Felderhof. 8.00 Vaz
Dias. 8.05 De Weensche operette, concert
rrmuv solisten (olv Maria Eisner), koor van de
Opera-vereen, olv. H. v. Wiehmk, en het Om
roeporkest olv. Louis Sahmidit. 9.20 G. de Jas-
selin de Jong: Avonturen van een olifanten-
Jager. 9.45 Het verst. Omroeporkest olv L.
Sdimidit, mmv. P. Palla (piano). 10.20 Gram.
pl. 1030 Fransch cabaretprogramma (gr.pl.)
11.00 Vaz Dias. 11.10-12.00 MaJo Marco s
Daosorkest. (Uit .Pscihorr", Rotterdam).
DROITWICH 1500 M. - 9.35-9.50 Morgen
wijding. 10.20 Orgelspel S. Torch. 10.50 Voor
de scholen. 11.10 Gram.pl. 1135 Het O- Lamp»
Sextet 12.20 J. Musea nt en zijc orkest 135
Voor de scholen. 3.20 Lezing. 3.40 Trioconcert
mmv. D. Baker (sopraan). 435 Carroèl Gib
bons en de Savoy Hotel Orpheans. 5.20 Bertcb» j
ten. 5.50 Bach-concert 6.10 Fransche les. 6.40
Gram.pl. 6.50 Lezing. 7.20 Gram.pl. 7.50 Do
„White Coons" in hun repertoire. 8.50 Berid»» I
ten 9.10 en 9.20 Lezing. 9.40 BBC-orkest olv.
Ft. Bridge. 1035—11.20 Lew Stone en zijn
Band.
RADIO PARIS 1648 M. 6.20 en 7.20 Gram.pl.
11.35 Orkestcoocert olv. Krettly. 6.50 Concert.
8.05 „La gazette de Montmartre", gevar. pro
gramma 9.55 Dansmuziek.
KALUNDBORG 1261 M. 11.20—12.50 Con-
cert uit rest „Wivex". Ca. 2.204-20 Om» j
roeporkest olv Reesen. 7.20 Vioolrecital. 735
Hoorspel. 8.45 Gram pl. 8.55 Omroeporkest j
olv. Gröodahl. 10.20'11.50 Dansmuziek.
KEULEN 456 M. 5.20 en 6.20 Omroepkleio-
oricest en Schrammel ensemble. 11.20 Uit Leip» i
z\q. Orkestconcert olv. Weber. 135 Pianored» j
taJ 3.20 Zang, hobo en piano. 4.20 Omroep»
orkest oW. Buschköttcr. 7.35 Uit München: i
Omroeporkest olv. Winter, en solisten. 8.20 i
Dansmuziek door Eysoldt en zijn oricest
BRUSSEL 322 en 484 M. - 322 Ma 11.20
Gram.pl 11.50 Salonorkest olv. Walpot. 12.50
1.20, 4.20, 5.50 en 6.35 Gram.pl. 7.20 Salon-
orkest olv. W ïipot 9.30—10.20 Gram pl.
484 M.: 11.20 Gram.pl. 11.50 Russische muz'ek,
12.50—1.20 Gram pl. 4.20 Populair concert.
4.20 Gram.p! 5.50 Zang. 6.20 Gram.pl. 6.35
Zang. 7 20 v Jmrceporkest olv. Gason 8 20 j
Hoorspel. S.*0 Omroeporkest ölv Gason. 9.30 j
10 20 Populau concert.
DEUTSCHLANDSENDER 1571 M. - 7.35
Rijkszending Fans Grimm". 830 Duitsch»
K< lender: Mei. 9 20 en 10 05 Berichten. 10.20—
11.20 Connect uit München mmv solisten ea
orkest
Pompje, directeur van de afdeelingsbank
Poerworedjo in liquidatie, die het eenige
jaren geleden, in den gulden tijd. gedaan
heeft weten te krijgen, dat hij voor een ter
mijn van twintig jaar een rechtsgeldig
arbeidscontract met zijn werkgeefster ver
kreeg, waardoor hij thans nog gedurende
een jaar of tien pl.m. een achthonderd gul
den salaris per maand plus vrij wonen e. d.
kan eischen en dat, terwijl de bank is over
genomen door de Centrale en zijn arbeid er
feitelijk is afgeloopen. Een gekapitaliseerd
bedrag van ongeveer een ton! Bij een proces
is hij in het gelijk gestold 1 Ieder roept
schande in midden-Java, maar wat helpt
het?
Men wacht, nu In spanning of hoogere in
stanties nog een oplossing zullen vindenI
Want het geld moet uit de zakken der be
lastingbetalers komen in laatste instantie.
Het ellendige is, dat degenen, door yier
toedoen dergelijke dingen jaren geleden zijn
gebeurd, thans hoo§ en droog, dikwijls met
een dik pensioen, in Holland zitten of er
gens aan de Fransche kust! Zoo zijn er zoo
veel millioenen in Indië verloren, terwijl de
schuldigen nog geregeld uit 's lands kas be
taald worden! Men denke aan het schandaal
met de pensioenfondsen in Bandoeng met
dik betaalde directeuren („beheerders") en
commissarissen. Er is ook het geval van den
Buitenzorgschen gemeente-secretaris, die een
schadevergoeding van 10.000 eischt, en dat
terwijl hij altijd een dik salaris heeft ver
diend en eigenlijk zijn pensioen had aange
vraagd. hetgeen hem. toen hij met verlof j
ging, ook was verleend. Het vraagt teveel
plaatsruimte, deze zaak precies uiteen te
zetten: zij wordt hier slechts aangehaald
als een bewijs, hoe velen er nog altijd op uit
zijn, op grond van bepalingen en contracten
enz. van een berooid Indië te sleepen, wojt
zij maar kunnen en dat terwijl zij het heusch j
niet noodig hebben voor hun levensonder
houd, daar dit op andere wijze gedekt, en I
vaak ruimschoots gedekt is. Ik zou nog do
pogingen van den burgemeester van Havelto j
aan kunnen halen, vroeger gemeente-secre» j
taris van Mr. Cornells, ter bekoming van j
een niet onaardig bedrag, dat hem naar zijn j
meening op grond van bepalingen nog too-
komt Doch genoeg om aan te toonen, hoe
er nog altijd weltfremde personen zijn, voof
wie crisis en malaise lucht schijnen.
De Hamburg-Amerika Lijn
De firma Wambersie en Zn. C. V. o. A. hoofd
passageagenten der Hamburg-Amerika- Lijn
deelt ons mede, dat de Hamburg-Amerika
Lijn, die reeds jaren een geregelde passa»
giersdienst naar Curacao en Centraal Arno-
rika met de motorschepen „Caribia" en J
„Cordillera" onderhoudt, besloten heeft
IJmuiden aan te loopen vanaf 26 Mei a.s.
Door G. TH. ROTMAN
17. lntusschen lag Moeder, van niets bewust,
In de kamer er naast in zoete rust
Glimlachend lag ze juist te droom en,
Dat er een vogel was binnengekomen;
Dat vogeltje-zoet
Streek neer aan haar voet
En bracht uit den vreemde
Haar een groet
18. Maar bom, rinkinkinkl Wat komf
daar van buiten
Met hevig geraas zoomaar dwars dooi
de ruiten?
Helaas, geen vogel strijkt neer aan haas
voeten!
t Zijn de bezem en 'n bloempot, dia
haar begroeten!
Van schrik zegt Moe
Geen bah of boe,
Ze vliegt regelrecht
Naar de keuken toe
(Wordt Woensdag vervolgd).
FEUILLETON
SAAMGEBRACHT
(23
o,Ik heb straks reeds vrijmoedig mijn
gevoelen over de tienden geuit", hernam
Alcuinus. „en ik hoop, dat de Koning mij
een nieuwe bedenking niet ten kwade zal
duiden. Maar zou de toediening van den
Doop ons genoegzaam van de gezindiheid
der heidenen kunnen verzekeren?"
„Uw bedenking is niet ongegrond", ant
woordde Karei. „Wij hebben vele bewijzen,
onder anderen ook bij den vernieuwden op-
Stand van Witte kind, dat de gedoopten nu
en dan weer afvallen. Hoewel nu zij, die na
den doop weer tot vorige zonden vervallen,
boete kunnen doen, zoo is het toch, voor
bet Christendon?, niet goed dat iemand tot
bei vroegere heidendom terugkeert."
„En gevaarlijk tevens", voegde Wiliibald
er hij-
„WanneerN ik dus daartuj denk" merkte
Ludger op, „aan het groot aantal heidenen
die nog aan hun afgoderij verknocht blijven
dan iS er nog veel op den akker der wereld
te doen, eer dat Christus als Koning zal
heerschen
„Wij willen daarom, met de wapenen in
ide hand, den strijd des Heeren wagen", zei
de Koning, „en met onze eigenlijke wapenen
de wapenen des Geestes vereeniging. Den
overgang van Wlttekind beschouw ik daar
om als een groote aanwinst. Zijn voorbeeld
Kal zeker bij zijn landgenooten navolging
(vinden.1'
„Maar zouden wij ons genoeg van de
standvastigheid van Wittekind kunnen ver
zekerd houden?" vroeg Alcuinus, die het
minst van allen den Sakser vertrouwde.
„Waarom niet?" vroeg Karei. ..Wij weten
het wel, met de onderwerping van Witte
kind is de oorlog nog niet geëindigd en de
tegenstand der heidenen tegen het Chris
tendom evenmin vernietigd. De zwarte
bende blijft nog vijandig tegen de Ko
ninklijke troepen staan en mijn zoon Karei
deed reeds vruchtelooze voorslagen tot
onderwerping. Ook de overige Saksen, die
bet voonbeeld van hun aanvoerder niet
willen volgen, zullen wij met de wapenen
moeten bestrijden, waartoe wij dan ook
reeds onze maatregelen genomen hebben.
Maar voor Wittekind zeiven vrees ik niet
meer, nu hij, door het ontvangen van den
Doop, het Christendom aangenomen heeft
„Het is ook mogelijk dat ik mij bedrieg
maar na de menigvuldige voorbeelden van
afval, door de Saksen reeds gegeven, ben
ik vreesachtig Wittekind volkomen te ver
trouwen. Hij is niet door overtuiging, maar
door de blijdschap over het wedervindeD
van zijn zoon, gedrongen geworden t-it
Christendom te omhelzen. Wanneer deze
blijdschap dus eenigszins vermindert, zal
mogelijk ook zijn overhelling tot het Chris
tendom verminderen. Daarenboven zag ik
gisteravond die oude vrouw, die de pleeg
moeder zijner dochter was, in een geheim
zinnig gesprek met een Fries van een reus
achtige gestalte. Toen ik onderzocht, wie
deze Fries was, vernam ik, dat hij een
voormalig vriend van Wittekind was en
een hevig vijand der Christenen" aldus
verhaalde Alcuinus,
„En hebt gij", vroeg Karei, „uw onder
zoek nopens dien Fries niet vooitgeeet?"
„Dit deed ik, maar zonder gevolg" ant
woordde Alcuinus. „Evenwel meen ik daaiv
uit te moeten opmaken, dat de Koning de
Friezen en .de Saksen niet te veel vertrou
wen moet-" w
„Maar weet gij dan een middel, om Wit
tekind aan ons en aan de Kerk te ver
binden?" sprak de Koning.
„H©t beste middel zou zijn, de vermeer-;
dering zijner Christelijke kennis. Maar hier
toe wordt tijd vereischt, en wij mogen
thans geen tijd verliezen. Er moest dus een
ander middel kunnen gevonden worden",
verklaarde Alcuinus.
„En welk middel dan?" vroeg de Koning
driftig en dringend.
„Zou er", bedacht Ludger, toen Alcuinus
zweeg, „niet door de dochter op den vader
gewerkt kunnen worden?" en dit zeggende
keek hij bepaald Wiliibald aan.
„Hoe meent gij dat?" viel hem de Koning
in de rede.
„De Koning heeft straks gesproken, om
de dochter van Wittekind te doen onder
wijzen. Zou het daarom niet goed zijn, haar
vooreerst aan het verkeer met haar vader
te onttrekken en haar bijvoorbeeld in een
klooster te plaatsen? Dan had men altijd bij
lederen mogelijken afval van Wittekind,
een dwangmiddel bij hand, om hem weer
tot zijn plicht te brengen", was de raad
van Ludger.
De Koning verviel tot nadenken en scheen
dit voorstel in ernstige overweging te
nemen. Spoedig genoeg gaf hij dan ook
daaraan zijn bijval te kennen en hij droeg
Ludger den last or, voor de uitvoering vani
dit plan te zorgen, terwijl hij Wilibald be
val, om Angell>ert zoo spoedig mogelijk tot
hem te zenden.
Wilibald voldeed terstond aan het bevel
des Konings, en meenende den jongeling bij
zijn zuster te zullen vinden, begaf hij zich
naar die vertrekken van het kasteel, die
aan Wittekind met zijn kinderen waren
aangewezen. In plaats van Hola of Angel-
bert vond hij de oude Radigis, in gezel
schap van Theodorik.
Deze, zich overvallen ziende, ontstelde
in het eerst over de onverwachte komst van
Wilibald, dien hij kende, doch zich spoedig
herstellende, zei hij, in het Latijn, dat hij
vroeger van een monnik geleerd had, dat
hij bezig was de oude vrouw tot ''et Chris
tendom te bekeeren. Daar Wilibald geen
reden had hem te mistrouwen, vooral om
dat hij ook niets van Theodoriks deelge
nootschap aan Pipijns opstand wist, prees
hij hem over zijn Christelijken :iver en
zach tof Radigis wendende, vroeg hij haar
of zijzelve niet wenschte, tot het Christen
dom toe te treden, nu haar heei en diens
kinderen reeds het heidendom hadden
verlaten?
„Het is Radigis onverschillig", antwoord
de de vrouw. „Alles wat haar meester haar
beveelt zal zij doen"
„Zoo is zij", zei Theodorik, met een vrij
ernstig gelaat, in het Latijn. „Zij ziet de
voortreffelijkheid van het Christendom
boven het heidendom nog niet m."
„Dit zal naderhand wel komen" verzeker
de Wilibald.. die, hoe vroom van gemoed,
in het heerschend gevoel des .Konings
deelde. „Zij moet sléchts eerst gedoopt
worden."
Zich weer tot Radigis wendende, zei hij
„Uw Meester wil zulks zeker, laat u der
halve doopen!"
„En wat zal Radigis daarmee /innen?"
vroeg de oude.
„Zij is aan het uiterlijke gehecht" her
vatte Theodorik, „en zal alleen door ge
schenken kunnen overgehaald worden Ik
ben daarmee reeds begonnen en al moge
lijk daardoor meer op haar kunnen uitwer
ken dan door redeneeringen."
Wilibald kon en wilde dit niet tegen
spreken, en Angel bert wenschende op te
zoeken, beval hij slechts Radigis zich in
alles stipt nagr den raad van rheodorik te
gedragen, en te doen, wat hij haar zou
bevelen; waarop hij aan Theodorik vroeg
of hij ook wist waar Angelbert zich evond.
Deze verzekerde hem, dat Angelbert uit
gereden was, met nog twee anderen, doch
dat hij gezegd had tegen den avond te zul
len terugkeeren.
Toen de avond begon te vallen, begaf
Wilibald zich buiten het kasteel, naar den
kana waar hij Angelbert hoopte te vinden.
Stil was de natuur, schoon was de avond
en die stilte stemde den vromen Wiiibald
tot gevoelens van eerbied en dankbaarheid
jegens Hem, die eenmaal sprak: „Er zij
licht! en daar was licht!" en Die, welke
stormen en onweders er soms in de natuur
moge woeden toch weer orde uit schijnbare
verwarring doet voortkomen; Die even
zeer het schoonste licht voor de wereld
deed opgaan: en Die, hoezeer dat licht
somtijds door nevelen van ongeloof en bij
geloof schijnt verdrongen fe worden, toch
op Zijn tijd dif nevelen doet verdw'jnpn en
toont,, dat Hij zoowel de dwaasheden der
menschen als de stormen der natuur weet
te bedwingen.
Hoe duidelijk had Wilibald dit met zijn
medezendelingen ondervonden. Hij -mdacht j
aan zijn vorigen arbeid; deze scheen eerst
geheel vruchteloos te zullen zijn; naar nu
had hij ontdekt, dat het zaad des Christen! I
doms ook tijd moest hebben, om te ont- i
kiemen, en dat wat met het oog op God i
wordt gezaaid, ook door het oog des Heeren
wordt bewaakt.
Dat/ had hij ontdekt, nadat hjj met Lud-
ger, Theodaard en do anderen, Utrecht I
opnieuw verlaten had. In Friesland hadden i
zij de vruchten van vorigen arbeid gezien
en waar het door hen gestrooide Taad door I
de afgoderij verstikt scheen, was hel op I
het onverwachts weer te voorschijn geko- i
men. In Deventer hadden zij het heidendom
op den troon gevonden, verdedigd door een
machtige hand; maar die troon was reeds 1
ingestort, en deszelfs verdediger as voor
hel Christendom gewonnen. Van "toventer
tot aan den Eder toe waren zij even voor- i
spoedig geweest. Uit Friesland hadden zij
van den arbeid der andere zendelingen
geen minder verblijdende berichten ont
vangen: gansche scharen waren r reeds
tot het Christendom toegetreden- De hevig- t
ste tegenstanders waren, zooal niet voor- 1
standers geworden, dan ten minste tot
zwijgen gebracht
Vele moeilijkheden hadden zij dr -bij I
wel ondervonden, tegenstond en misken- j
ping, vervolging en bedreiging, lijden en
kruis, teleurstelling en beproevingen ont» i
beringen en doodsgevaren, maar zit
waren toch zichtbaar behoed.
Wordt vervolgd I
