„GROOT-EMAUS"
DINSDAG 7 MEI 1935
RAKE SLAGEN
Het succes der demagogie
In de voorlaatste Vrij z.-democ ra a t
kwamen een drietal artikelen voor, welke
van buitengewone beteekenis zijn. De stijl
herinnerde, ons onmiddellijk aan die van
minister Marchant cn men kon alleen twij
felen aan zijn auteurschap, omdat onder de
artikelen een teeken staat, dat vroeger door
een ander gebruikt werd. De roode pers
twijfelde er echter niet aan, dat Mr Mar
chant de schrijver is; hoewel het later van
bevoegde zijde is tegengesproken.
Het eerste artikel handelt over „het suc
ces van de demagogie".
Het is, vanzelfsprekend, gericht tegen de.
Ts.S.B. cn betoogt, dat deze het Nederland
sche Staatsrecht al heel slecht kent: de lei
der denkt eenvoudig dc Kroon weg; hij zal
«binnen acht jaren dc regeering overnemen".
„Dan zaL verder de Algemeen Leider naar
buitenlandseh voorbeeld, aan het gelijkscha
kelen trekken. Hij zal een einde maken aan
het partijwezen. Partijen zijn niet meer noo-
dig. Hij zal de grenzen aanwijzen, waarbin
nen de kerken zich met haar bemoeiingen
hebben te houden. Hij zal een concordaat
sluiten met den Paus."
De Kroon wordt straal genegeerd.
Ziedaar de legale weg, zegt de schrijver
cn vervolgt dan:
De geachte Algemeen Leider heeft
maar écn kleinigheid voorbijgezien: hij
hééft naar de Grondwet niets „over te ne-
i men". De Regeering is de Koningin. De
I Koningin benoemt niet een dictator,
j maar hoofden van de ministcrieele de-
1 partementen, en Zij ontslaat ze naar wel-
J gevallen. Deze ontleenen hun macht al-
!leen aan de Kroon, en geenszins aan do
kiezers. Het staat aan dc Kroon te beoor-
deelen, in hoever Zij met de uitspraak
j van de kiezers heeft rekening te houden,
i Ook de Koningin heeft trouw gezworen
aan de Grondwet. De legale weg is dus
een beetje anders dan de heer Ir. A. A.
Mussert het zich voorstelt. En de Fran-
sche persvertegenwoordiger, die, naar hi]
ons meedeelt, in Ir. A. A. Mussert ziet
„een man", weet blijkbaar van ons Staats
recht evenveel als als hij, dat wil zeggen
niets.
De Algemeen Leider vergeet ook, dat
de kiezers door de stembus zich uitspre
ken over beginselen cn over een even
tueel te voeren beleid, doch nooit over
i de vraag, aan wie de gewensclite uitvoe
ring van de denkbeelden zal moeten
worden toevertrouwd. Dat is gelukkig!
uitsluitend de taak van de Kroon. Dit
recht kan niemand Ilaar ontnemen, al
zingt men van de ochtend tot de a\ond
het Wilhelmus. Niet daarvoor zijn dc
stembussen gemaakt, die de heer Mus
sert op de mestvaalt wil deponeeren.
Het is raak en goed gezegd; minister Mar
chant waardig. En de demagogie wordt ver
volgens uitnemend geteekend in deze woor-
tien:
Waarom zou men Colijn niet voorstel
len als verwijzende de arbeiders naar het
armhuis? Waarom zou men het niet doen
voorkomen, alsof de werkloosheid er niet
behoefde te zijn als de Fegeerders maar
niet zoo onkundig of onwillig waren?
Waarom zou men de „koopkracht" niet
te voorschijn tooveren als wijlen iBam-
berg de gouden schalen, zelfs de levende
duiven uit een eenvoudige stok en een
hooge hoed, terwijl toch niets kon zijn
weggestopt in zijn opgestroopte mouwen?
Dan, ernstig wordend, vervolgt de schrij
ver:
Naar het receptenboek van Hitler wer
kende, is de schrijver in Duitschland vèr
gekomen: „Wie niet aan Hitier gelooft,
kèn niet aan God gelooven". De bijbel is
door de Germaansche katechismus van
Rosenberg vervangen. Predikanten en
priesters, die nog dazen over het Kruis
van Golgotha, in plaats van voor het
hakenkruis te knielen, gaan als lastige
volksgenooten de gevangenis en het con
centratie-kamp bevolken. 0*c voor de
nonnen is er plaats. Ruim baan voor de
verkondigers van het nieuwe evangelie!
Zoo ziet men, hoe in Nederland vrijzinni
gen en orthodoxen samengedreven worden
als de gewetensvrijheid belaagd wordt.
Want al zegt men, dat men voorshands
'tie legale weg wil bewandelen:
,Jfe heer van Geelkerken heeft hef in
zijn kinderlijke eerlijkheid verklapt: de
lijn van de parlementaire democratie, de
„legale weg1", loopt niet verder dan do
behaalde meerderheid. Zij venvachten,
dat wij uit ons eigen beginsel onze strop
zullen draaien: wij moeten de aanwijzin
gen volgen van de kiezers; dat is immers
parlementaire democratie!
Omdat zij onze lijdzaamheid toch niet
geheel en al vertrouwen, treffen zij de
voorbereidingen om toe te tasten, ingeval
de legale weg te lang mocht blijken."
Maar men zij gewaarschuwd:
Wie zich aan een ander spiegelt", spiegelt
zich zacht. De deperado's zullen nog toene
men in aantal, en met hen de stemmen.
Maar als de Nederlandsche demagogen
meenen, dat zij hetzelfde spel hier zullen
kunnen spelen, vergissen zij zich. De Neder
landers hebben gezien, waar zij zullen uit
komen, als met do demagogen het spel
wordt gespeeld van geven en nemen, van
toegeven om erger te voorkomen. Hier zul
len zij eerst de proef hebben dotir te maken
Van een burgeroorlog als bet zoover
komt. De desperado's zullen hardhandigo
bescherming vinden, ongevraagd.
Sommigen meenen misschien, dat de
'schrijver hiermee uit het lood geslagen is.
Wij niet. Als men aan de gewetensvrijheid
van het Nederlandsche volk raakt, dan
raakt men aan zijn leven en aan zijn ziel.
En dan rijst aan alle kanten het zuiver
autj-revolutionaire verzet op tegen machts-
wellustjgen, die ons volk denken te knech
ten in slaafsche banden, welke elk geeste
lijk leven verstikken*
Opening Werkkamp
,,'t Wijde Veld"
Vanwege de Centrale voor Weritloozen-
zorg, gesticht op initiatief van de Raad van
Ned. Kerken voor Practisch Christendom,
2al op 13 Mei a.s. het werkkamp ,,'t Wijde
Veld", gelegen op het landgoed „De Ginkel"
op ongeveer 4 K.M. afstand van Ede, wor
den geopend. Minister SJotcmaker de Bruine
zal daarbij aanwezig zijn en de openings
rede uitspreken. Daarna zal de heer C.
Srneenk een uiteenzetting geven van 'twerk
der Centrale en de aard der werkkampen.
Ook staan op het program toespraken van
den commissaris der Koningin in Gelder
land, G. baron van Heemstra en van den
burgemeester van Ede, mr dr C. O. Pb.
rop Creutz,
Kerknieuws.
GEREF KERKEN
Aangenomen: Naar Onnen (Gr.), A.
Kuiper cand. te Zuidwolde.
Bedankt: Voor Visvliet en 2e ExloërmonJ,
A. Kuiper, cand. te Zuidwolde.
NED. HERV. KERK
roepen: Tc Benschop, J. Poot, cand. te
Bodegraven.
Bedankt: Voor Blijham. W. A Kastein.
x>rz. Vrljz. Hcrv. te Kampen. Voor
Oosterzee-Echten, Th. E. v. d. Brug te Oostcr-
meland (Gr.).
REM. GEM.
Beroepen: Te Boskoop, G. J. Hocnderdacl,
prop. te Utrecht.
HULPPREDIKER
De Keitkenaad der Geref. Kerk te H a r-
d en berg is voornemens tegen 1 Sept. a.s.
een hulpprediker te benoemen.
TOEGELATEN TOT DEN H. DIENST
De lieer A. A. M. Aertsen te Utrecht,
cand. aan de Rijksuniversiteit te Leiden, is
door het Prov. kerkbestuur ven Utrooht toe
gelaten tot de Evangeliebediening in de Ned.
Herv. Kerk.
De heer H. Engel sma, camd. te Ooster
end (Fr.), is door het Prov. kerkbestuur van
Utrecht toegelaten tot de Evangeliebediening
in de Ned. Herv. Iverlc,
AFSCHEID BEVESTIGING, INTREDE
Ds P. Boer sma, Ned. Herv. predi
kant te De Krim, heeft Zondag jl. afscheid
genomen van zijn gemeente wegens vertrok
naar Bolsward (Ev.). Zijn tekst was
2 Cor. 9 15. De scheidende leeraar werd
toegesproken door Ds Theuni&sen van Lut-
ten als consulent, Ds Schippers van Elim, Ds
Fritzsche nan Bengentheim, ouderling J.
Sok, de heer Nyen Twilhaar van N. Krim,
het hoofd der Ilerv. School de lieer C. Be-
nus en het hoofd der Openb. school, de heer
G. v. d. Kolk. Toegezongen werd Gez. 96 (ge
wijzigd)
Zondag j.l. nam Ds D. E. J. Hupkes
voor een stampvolle kerk afscheid van de
Ned. Herv. Kerk te Wozsp, op grond van
1 Petr. 1 24, 25. De vertrekkende leeraar
werd toegesproken doer Ds A. H. J. G. v.
Voorthuizen, de consulent, die door de Ge
meente toe liet zingen Ps. 1214. Voorts
erd het woord gevoerd door Ds G. J. Kol-
dewijn, immens Classis en Ring, en door Ds
J. LekkcrUei'ker van Oldebroek. De lieer de
Reuver, Godsdienstonderwijzer te Noord-
Einde en ouderling van de Weg, spraken
tevens hun weardeering uit.
Ds Hupkes, die na bijna 46 dienstjaren
lervol emeritaat heef* verkregen, is voor
nemens te Ermelo te gaan wonen. Moge
hem en zijn gade nog vele jaren van wel
verdiende rust beschoren worden.
Na des morgens door zijn zwager, Ds
Steenlbeek, van Zetten, met een predikatie
over 1 Tim. 416 bevestigd te zijn, heeft Ds
•T. E. Klomp, gekomen van Ede, Zondag
avond in de Ned. Herv. Kerk van O u d-
Beijerland zijn intrede gedaan.
Hij koos als tekst Handel. 4 12 en bepaal
de zich bij den inhoud van de zaligheid en
bij den naam van Jezus.
Aan hef oinde van zijn predikatie richtte
spreker zich tot zijn collega, Ds Rijnsbur
ger, Kerkeraad en Kerkbestuur en allen, die
op eemigerlei wijze aan de Kerk verbonden
Hij werd toegesproken door Ds Rijnsbur
ger als Collega namens Kerkeraad en Ge
meente, waarna hem werd toegezongen Ps.
119 9 (gewijzigd).
Bevestiging en intrede van Cand. J.
Schmidt in de Ned. Herv. Kerk te Oos-
terlittens (Fr.) zijn bepaald op Zon
dag 19 Mei. Bevestiger is Ds R. Wybenga
-an Winsum (Fr.)
Ds A. Veltman, predikant der Geref
Kerk te Bruchterveld (Ov.) nam Zon
dag j.l. afscheid van deze gemeente om te
vertrekken naar Doornspijk. Tot af-
scheidstekst was gekozen 1 Petr. 5:10, 11.
Toespraken warden gehouden tot kerkeraad,
afgevaardigden v. d. Classis Ommen en ge-
nabuurde kerken, en de gemeente. Ouder
ling Holtrcipspraik den vertrekkeniden D. d.
W. toe namens de gemeente, Ds Klomp na
mens de Classis en Ds Verrij namens de
ka.tken van Hardenbeig en Berge nth ei m.
Toegezongen werd Ps. 1214.
Ds. G. ELSHOVE
De classis Rotterdam der Geref. Ker
ken heeft heden eervol emeritaat verleend,
met ingang van 1 September a.s. aan Ds.
G. Elshove, geestelijk, verzorger van „Eudo-
kia", in wiens plaats, gelijk gemeld is, Dr.
S. P. Dee van Haren, is benoemd.
Ds A. WARTENA f
In den hoogen ouderdom van 94 jaar is te
Scheveningen overleden Ds M. War-
teno, em.-predikant van de Ned. Herv. Ge
meente van Gouda.
Ds Wartena weid in 1840 te Amsterdam
geboren en werd in I860 student aan het
Atheneum in de hoofdstad, waar hij in 1863
zijn candidaatsexamen deed. Verder stu-
deerd hij aan de Rijksuniversiteit te Utrecht,
om 8 Aug. 1865 zijn proponentsexamen te
doen. 8 Oct. 1865 kwam hij te Lichtenvoorde.
De overledene was achtereenvolgens predi
kant te Doesburg, Dedemsvaart, Amersfoort
en 20 jaar te Gouda waar hij in 1914 wegens
bekomen emeritaat zijn ambt neerlegde. De
twee zonen van Ds Wartena waren eveneens
beiden predikant, terwijl twee kleinzonen
van hem eveneens het embt bedienen. Met
name in Gouda heeft Ds Wartena zich gege
ven aan het werk der Chr. drankbestrijding
en tot op zijn hoogen ouderdom was hij een
meelevend lid van do Nat. Chr. Geh.outili.ver.
Morgen (Woensdag) zal zijn stoffelijk
overschot te Gouda worden ter ruste gelegd.
GRONINGER PREDIKANTENCONFERENTIE
De jaarlijksche conferentie van de predikanten
van de Geref. Kerken in de provincie Groningen
zal Woensdag 22 Mei as. in de Westerkerk te
Groningen onder leiding van Ds. J. J. M i e d
aldaar worden gehouden. In de morgenvergadering
zal als referent optreden Dr. S. P. D e e, vai
ren, met het onderwerp: „Het geloofsbegrip, mede
in verband met onze Belijdenisschriften" en
middagvergadering Ds. D. Steen hu is,
predikant van Loppersum. onderwerp: „De betee
kenis van het huwelijk voor genadeverbond
kerk, mede in verband met het formulier".
VASTE VOORZITTER VAN DEN
KERKERAAD
Het Classicaal Bestuur van AmsterJ;
heeft aan den Kerkeraad der Ned. Herv Gem.
Amsterdam meegedeeld, zijn goedkeuring te hechten
aan het besluit een vasten voorzitter te benoemen
mits geen enkele der predikanten aan wier rechten
i getornd wordt, daartegen beswaar maakt.
Het Adviesbureau voor de doodehandsbe-
lasting van de Ned. Hervormde Diaconieën
vraagt aandacht voor het volgende belang
rijke bericht.
Van alle diaconieën, welke hun aangifte
voor de doodehandsbelasting zelf hebben ver
richt en die thans bij ontvangst van het
aanslagbiljet zich alsnog tot het bureau
wenden om inlichtingen, blijkt, dat deze
d'.or foutieve opgaven geheel ten onrechte
of te hoog zijn aangeslagen.
Door bemiddeling van het Advies
bureau zijn dan nieuwe aangiften en
berekening over het vermogen cn de
besteding der gelden ingezonden, waar
bij een groote mate van welwillendheid
is ondervonden van de Insipecteurs der
belastingen, zoodat de eerste aanslag
is vernietigd of verlaagd.
Diaconieën, welke dus twijfelen aan
de juistheid van den aanslag voor 1934,
of die door de ervaring geleerd de aan
gifte voor 1935 toch liever door des
kundigen willen zien verricht, kunnen
zioh tot bovengenoemd Advies
bureau weniden, Kromme Nieuw»
gracht 6 te Utredht, dat geheel belange
loos, colt voor 1935, zijn diensten
aan dc Diaconieën aanbiedt.
DE PINKSTERGEMEENTE
Bij Indisch gouvernementsbesluit is inge
volge art. 177 der Indische staatsregeling aan
een 4-tal voorgangers der dusgenaamde Pink
stergemeente (mevr P. R. Berg en de heeren
R. Mehlbaum, E. ï'an Li an Tjong en F. H. A.
Robert) toelating tot uitoefening van hun
dienstwerk in Oost-Indië verleend. De drie
eerstgenoemden zullen op Java, de laatstge
noemde op Celebes werkzaam zijn.
HET FRANSCHE PROTESTANTISME
De voorzitter van de Fransche Protestant-
sclie Federatie ds. Mare. Boegner, schrijft
ons over den tegenwoordigen toestand van
het Fransch Protestantisme: „In getal is het
Fransche Protestantisme in de laatste vijf
jaar niet gegroeid. Kerkelijke arbeid en
Evangelisatie hebben een zeker getal over
gangen toegebracht. Maar wat door over
komst gewonnen werd, hebben wij weder
verloren door daling van het aantal Pro
testanten in de bijna geheel Roomseh-Katho-
licke departementen. Daarentegen mag men
met lof de toename in de religieuse en ker
kelijke actie noemen Niettegenstaande de
crisis, groeien de verschillende werkzaam
heden en het geestelijk en religieus leven is
zeer levendig. Dat wij niet. een enkele Pro-
testantsche kerk vormen, maar in onder
scheiden groepen uiteenvallen, mag men ons
niet zoozeer als een zwakte aanrekenen. Men
heeft ons toch immers te Bordeaux in onge
stoorde geestesgemeenschap bijeen gezien.
En hoe weinig talrijk wij in Frankrijk ook
zijn, wij zijn in en met het gezamenlijke Pro
testantisme een geestelijke macht, welke wij
<ms waardig toonen zullen."
Kerk en Staat in Duitschland
De persver ordening
De Völkische Beobachter deelt mede, dat de
euwe Dtiitsche persverordening de kerkelijke pers
aller confessies niet raakt. Ook het Christelijk
dagblad Aufwarts dat te Bielefeld verschijnt (ge
stichten van dc,. Von Bodeischwiogh) komt regel
matig hier te lande aan.
Een bemiddelingspoging mislukt
Uit Wcenen vernam het N.C.P., dat de Duit-
sche rijksminister dr. Frick in den Duitschen kerk
strijd een bemiddelingsvoorstel gedaan heeft, dat
namelijk een kerkelijk directorium zou worden ge
schapen, samengesteld uit vertegenwoordigers der
strijdende richtingen, teneinde in dit directorium
te trachten de tegenstellingen eenigermate te over
bruggen. De Maagdenburger geoeraalsuperintem
dent Dr. Eger. lid van den Pfarremotbund, kreeg
de taak den Broedenraad der belijdenisbeweging
dit voorstel over te brengen. De Broederraad
heeft volgens deze mededeelingen met een beslist
„neen" geantwoord, omdat de belijdenisbeweging
aan geen directorium deelnemen wil „waarin rijks
bisschop Ludwig Müller zitting en stem krijgt".
Over het concentratiekamp
De Saksische staatskanselarij te Dresden (de
egeering) deelt mede, dat de gevangennem:ngen
:n opsluitingen van predikanten in het concentra
tiekamp daarom geschieden, omdat cleze predikan
ten den kansel gebruikten tot actie tegen den
„Als dienaars der kerk genieten zij de hun
toegezegde bescherming in dingen der religie; waai
ij echter den staat en de beweging politiek aan-
allen, treft hun de scherpte van de wet op de-
zelfde wijze als ieder ander staatsburger". Aldus
de Saksische staatskanselarij.
borg fe Alphen aan den Rijn en za! han-
dejen over „Islam en Christendom".
r d e week 1217 Aug.) is voorzitter
ds M. D. G ij s m a n te Drachten. De cursus-
worden gegeven door dr G. Simon te
Bethel, over „Die biblische Begründung der
Mission"; door zendeling O. E. van der
Brug over: „Dc zending op West-Ja va" en
door mej. Cato dc Witte tc Utrecht, over
„De taak der Morgenland-zending onder
Armeniërs en Bedoeincn in Syrië en Meso
potamia". De studiegroep dezer conferentie
rordt geleid door «Is D. K Wielenga to
Bellingswolde en zal handelen over „De cri
sis in China en haar verhouding tot het
Christendom".
CHR. NATIONAAL ZENDINGSFEEST
Op Dinsdag 2 Juli, 's a\onds half 8, op den
ooravond dus van het Chr. Nationaal Zen-
dingsfeest, zal op het feestterrein tc Soe st
el ijk een inleidende samenkomst worden
gehouden, waartoe de toegang vrij is.
In die avonclsamenkomst zal worden ge
sproken door Ds B. Alkema, Geref. Pred.
te Soest en Ds E. II. B I a a invendraa d,
Herv. Pred. te Baarn. liet fanfarecorps van
de leerlingen der Nod. Zendingsschool zal
daarbij medewerking verlecnen.
CLASSICALE ZENDINGSDAG
De jaarlijksche Zendingsdag van de elas-
•is Klundert der Geref. Kerken zal Dondor-
dag 20 Juni a.s. ui bet Liesbosch bij
Breda worden gehouden Als sprekers zul
len optreden de predikanten Ds. I-I. Lan-
van Fijnaart, die een openingswoord
spreken zal; Ds. W. J. J. Velders van Rot
terdam, die over de lodenzending spreken
zal; Ds. D. Ri.ngnakla em.-predikant tc
Zeist, die een Zcndingsonderwerp zal behan
delen en Ds. G. Laarman van Hilversum,
die het belang der Evangelisatie zal beplei
ten. Ds. R. van Maare van I' Jimsdonk zal
een slotwoord spreken.
PINKSTERLANDDAG
De Fedeïatie van alle Ned. Herv. vereeni-
gingen op Geref. grondslag, voorzitter prof,
dr H. Visscher te 1-Iuis ter Heide, organiseert
op Tweeden Pinksterdag een landdag te
Ou d-B nyerland.
EEN BLINDEN REDDINGSPLAN
Simavi vraagt mee to helpen
Op Noord-Sumatra wordt bet leed der
blindheid op groote schaal geleden. De oog
arts J. Tijssen, die als reizend oogheelkun
dige ten deze deskundig is, meent, dat ei-
veel leen zou te verzachten zijn, als er een
reizend oogheelkundige werd heengezonden.
Z.i. zou er jaarlijks aan een duizend
blinden door operatie (lichten van de staar)
het gezicht kunnen worden teruggegeven.
Er is daarvoor noodig plm. 6000.I-Iet
bestuur van Simavi vraagt nu: Wie brengt
f 6 bijeen om één blinde te redden? Het ant
woord is te geven onder vermelding
doel: „voor blinden-reddingsplan", op Post
giro no. 170204 van dc afd. Rotterdam der
Vereeniging Simavi.
ZENDING EN PHILANTHROPE
CHINEESCHE GEMEENTE ZELFSTANDIG
Onder groote belangstelling werd Zondag
7 April jl. të Salatiga de Chineesche gemeen
te onder leiding van den voorzitter der Sa-
latiga-zending zendeling G. van der Veen,
als zelfstandige gemeente geïnstitueerd en
tot haar voorganger de heer S. H. Liem be
vestigd. Zoowel de Gereformeerde kerken als
de Protestantsche kerk waren door deputa
ties hierbij vertegenwoordigd.
MEDISCHE ZENDING
De Vereen, voor den Medischen Dienst op
bet Zendingsterrein der Geref. Kerken van
Utrecht en Gelderland hoopt 15 Mei e.k. des
middags 2 uur in het gebouw „Chr. Volksbe
lang" te Ermelo haar jaarvergadering te
houden.
Dr. J. E. V e r v e e n thans tijdelijk te Am
sterdam, die eenigen tijd in Indië in een Zen-
dings-hospiteal is werkzaam geweest, hoopt
daarover eenige mededeelingen te doen.
Deze middagvergadering is voor alle be
langstellenden toegankelijk.
ZENDINGSCONFERENTIES TE LUNTEREN
Betreffende de programma's van de drh
Zendingsconforenties te Lunteren, uitgaan
de van den Zendingsstudie-Raad, kan thans
nog het volgende worden medegedeeld:
Eerste week (29 Juli3 Aug.) is voor
zitter ds P. Visser, te Amsterdam. De cur
sussen worden gegeven door ds Cromnielin
over „De cultureele beteekenis der Zen
ding"; door zendeling A. J. de Neef over „De
Zending op Nieuw-Guinee" en door zende
ling J. Wiegers over „De Zending op Oost-
Java". De studiegroep dezer conferentie
wordt geleid door ds J. Mortier te Krui-
ningen cn zal bandelen over „Dc persoon
van Kagawa in het licht der sociale kwestie
in Japan".
Tweede week (5—10 Aug.) is voorzit
ter ds J a c. v a n Nes te Den Haag. De cur
sussen worden gegeven door dr G. Simon
te Betbei, over „Die tibliscjie Begründung
der Mission"; door ds C. Kapteyn, te Am
sterdam. over de Joden-zending en door
zendeling P. M. Legêne, over „Ons Surina
me". De studiegroep dezer conferentie wordt
geleid door den heer J. W. Hoornen»
WOENSDAG 8 MEI
HILVERSUM 301 M. VARA-uitzending. 5.0C
Orvitropia olv. J. v. d. Horst. 9.00 Gram.pl.
9.30 P. J. Kers: Onze keuken. 10.00 Morgen
wijding VPRO 10.15 Voor arb. in de continu-
bedr.: Vara-tooneel olv. W. v. CappeÜen. Trio
L. Mieremet. Mr. H. v. Peursem (lezing) en
gram.pl. 12.00 B. Blez (hobo) en W. Ciere
(piano). 12.10 De Zonnekloppers olv. C. Steyn.
12.50 F. v. d. Heide (klarinet) en R. Schoute
(piano). 1.00—1.45 De Flierefluiters olv. E.
Walis. 2.00 Voor de vrouw. 2.15 Kniples 3.00
Voor de kinderen. 5.30 Gram pl. 6.00 Vara-
orkest olv. H. de Groot. 6 30 Gram.pl. 6.40
Sportuitzending. 7.00 Vervolg orkestconcert.
7.30 Voor het platteland. 7.50 C. Steyn (ac
cordeon) en J. Vogel (piano). 8 00 Herh.
SOS-ber. 8.03 Vaz Dias en Vara-varia. 8.10
Rep. v. d. tentconst. „Mooi Nederland", te Am
sterdam. 8.30 Bonte avend mmv. Dubbel-X-
ertsemble olv. C. Steyn. Orvitropia olv. J. v. d.
Horst en Jenny Lee (zang), Barandini (buik
spreker). Vara-tooneel olv. W. v. Cap.xllen
en P. Holman (conférencier). 11.00—12.00
Gram.pl.
KU'ZEN 1875 M. NCR V-uitzending. 8 0C
Schriftlezing en meditatie. 8.15—930 Gram.pl.
10.30 Morgendienst olv. Ds. J. Gillebaard 11.00
Gram.pl. 11.15—12.00 Vioolrecital E Lange-
veld. A. d. vleugel: C v. Erven Dorèns: 12.15.
Gram.pl. 12.30 Orgelspel R. Parker. 1.30
Gram.pl. 2.15 Het Hendriks-Trio. 4.00 Zang
door R. Ipema (sopraan). A. d. vleugel: Chr.
Veelo 5.00 Kinderuur. 6.00 Technische cause
rie 6.30 Afgestaan. 7.00 Ned. Chr. Persbureau.
7 15 Reportage 7.30 Landbouwhalfuur. 8.00
Vaz Dias. 8.05 Zang- en voordrachtavond
door leerlingen van de Idenburgschool te Rot
terdam. Leiding: F. C. v. Dorp. 9.45 Rotterd.
Chr. Mannenkoor. Jongenskoor olv. H. W. de
Wolff, en de Rotterd. Orkestvereen olv. J v.
Tngt. (Om 9.55 Vaz Dias). 1035-11.30
Gram.pl.
DROITWICH 1500 M. - 9.35-9.50 Morgen
wijding. 10.05 Causerie. 10 20 Gram.pl 10.5J
Fransche les. 11.50 Orgelspel Q. MacLean.
11.50 Ch. Manning en zijn orkest. 12.50 Orgel
concert R. Chamberlain. 1.25 Voor de scholen.
2.10 Het Fellowes Strijkkwartet. 2.35 He: Sted.
Orkest Bournemouth olv. R. Austin, mmv. K.
Taylor (piano). 4.05 Het Western Studio Or
kest olv. F. Thomas. 4.35 BBC-Danscrkest olv.
H. Hall. 5.20 Berichten. 5.50 en 6.05 Lezing.
6.25 Bacn-concert. 6.50 „The desert song",
operette van Romberg 8.05 Dialoog. 8.20 „I've
got to have music", gevar. concert olv. A.
CroomJohnscn. 8.50 Berichten. 9.20 BBC-
orkest olv. M.Sargent. 10.20-1120 Jack
Jackson cn zijn Band.
RADIO PARIS 1648 M. 6 20 en 7 20 Grara.pl.
11.35 Orkestconcert olv. Touche. 7.20 Orkest-
concert olv. Bigot, en solisten 9.55 Dansmu
ziek.
KAI.UNDBORG 1261 M. 11.20-1.20
Concert uit rest. ..Ritz". 2.50—4.50 Omroepor
kest olv Reesen. 5.05—5.35 Gram.pl. 7.20 Om
roeporkest olv. Gröndahl. 7 55 Andersen-pro-
gramma. 8.4011.20 2de en 3de acte van Wag
ners ..Tannhauser". olv. E. Tango.
KEULEN 456 M. -*5.20 Concert. 6 20 Vervolg
concert. 11.20 Uit Breslau: Grenzland-orkest
olv. Kaden. 1 35 Zang. 3.20 Zang en piano.
4.20 Omroeporkest olv. Hess, en solisten. 8.05
Omroeporkest olv. Buschkötter. mmv. A. de
Schoenmaker (viool). 10.10—11.20 Omroep-
kleinorkest olv. Eysoldt.
BRUSSEL 322 en 484 M. - 322 M.« 11.20
en 12.30—1.20 L. Langlois' orkest. 4.20 Het
Pro Arte Kwartet. 5.50 Zang en piano. 6.35
Gram pl. 7.20 Symphcnieconcert olv. Kumps.
9.30—10.20 Populair concert, 484 M.: 11.20
Gram.pl. 11.50 Omroeporkest olv, DouJiez.
12.50—1 20 Gram.pl. 4.20 Orgelconcert 5.35,
5.50 en 6.35 Grara.pl. 7.20 Omroeporkest olv.
Douliez 9.30—10.15 Gram.pl.
DFAITSCHLANDSENDER 1571 M. - 735
Rijkszending: Mit Hermann Löns ins deutsche
Land. 8.05 Pianoduetten. 8.20 Concert uit
Hamburg olv. Maasz. 9.20 en 10.05 Berichten.
10.20—11.20 Concert uit Keulen olv. Eysokit.
GIFTEN EN LEGATEN
Ds. P. J. de Joog. predikant bij de Ned. Herv
Gem. te Amsterdam heeft f 1000.— voor de
Zending (Oegstgeest) cctvaogen.
Wijfen de heer G. W. J. Kooy te Den Haag
heeft êan de Ned. Centrale Ver tot bestrijding
der tuberculose een bedrag van f 5000 vermaakt,
vrij van alle rechten en kosten, en wijlen mevr.
A. E. Canter Cremers-Cardinaal een
bedrag van f 20.000 belast met vruchtgebruik
Opening der vernieuwde school
In tegenwoordigheid van een groot aankal
genoodigden, waaronder werden opgemerkt
~1. en W. der gemeente Ermelo, de Inspecteur
van het B.L.O., de Inspecteur van het Tucht-
n, hoofden van scholen voor B.L.O. en,
L.O. in Ermelo en daarbuiten, onderwijzend-
personeel en beambten der Stichting, werdi
Zaterdag jl. de bijna geheel veimieuwde school
B.L.O. door den waarn. Voorzitter der
Vereeniging tot opvoeding en verpleging van
idioten, enz. Ds. R. E, van Arkel te
Utrecht, geopend. Den voorzitter, Prof. Dr.
G. Ch. Aalders, die ongesteld is, werd een
telegram van medeleven gezonden.
s. van Arkel memoreerde in zijn
openingswoord de aanleiding tot het besluit
verbouwing der school, wees op den ernst
der dijden, die de vraag deed rijzen, of deze
opening, bezien in het licht der zoo juist ge
publiceerde bezuinigingsmaatregelen der Re
geering, ook op Onderwijs, niet moest geschie
den met stille trom, alleen beperkt tot „Eigen
Kring". Spr. laat uitkomen, dat 't geen hier is
tot stand gebrachfc geheel is gedaan uit
„eigen middelen", is bekostigd uit „be
spaard geld" dat ceheel in eigen kring, door
toepassing van allerlei bezuinigings-maatre
gelen is verkregen. Om nu onder alle omstan
digheden „op peil" te blijven en ons onderwijl
aan te passen aan de gewijzigde „methoden"
om niet geheel achter te raken bij andere in
richtingen moest men wel to1: verbouw van de
verouderde school komen, die in het geheel
niet meer voldeed aan minimale eischen ten
opzichte van de nieuwere werkwijzen en leer
methoden, waarin vooral de handenarbeid der
leerlingen langzamerhand zulk een ruime
plaats ging innemen.
Van rups tot vlinder
Spr. vergeleek de oude school bij een rups,
recht en onaanzienlijk, de nieuwe bij een prach
tige nieuwe vlinder met twee schitterende
vleugels, (figuurlijk en letterlijk) en wees ei
op, hoe juist het onderwijs op onze Stichtin
gen steeds aan de spits moet rtaan. omdat
onze Vereeniging is een Vereeniging tot
opvoeding en verpleging. Opvoeding,
waarvoor het beste niet goed genoeg is, i
dan opvoeden onder het Licht van Gods
Woord.opvoeden onder inroeping
den Zegen des Heeren, opvoeden tot alle maat
schappelijk werk ja, maar bovenal tot ee
gen zegen.
Spr. bracht dank aan den heer Van der
Stelt, de opzichter van „Groot Emaus", die
door»dit werk getoond heeft architectengavi
te bezitten, aan den opzichter Woudrtra, de
Tuinbaas Pijpers, die zorgde voor de plant-
soenaanleg, aan aannemers en onderaannemers
en voorts aan allen die op eenigei'lei wyze
hadden meegewerkt aan het verkrijgen van dit
schoone geheel en verklaarde onder inroeping
van den zegen des Heeren. deze school voi
geopend.
Toespraken
teur van „Groot Emaus", die het Bestuur der
Vereeniging, en inzonderheid de heeren Ds.
Arkel en Mr. L. Stadig als Bestuurscom
missie voor Groot Emaus hartelijk dank zeg
de voor hun medewerking en initiatief, v
door na herhaalde wijziging eindelijk dit
schoone gebouw werd verkregendoor den
heer H. L e e n e, hoofd der school, die thans
zijn schoonsten' droom in vervulling zag gaan,
doch toch ook nog met weemoed terug dacht
aan het verdwenen oude waaraan zulke
gename herinneringen verbonden waren
moest men zich meer en meer behelpen,
roeien met de riemen die men had; door den
heer Burgemeester der gemeente Er
melo, die de schrille tegenstellingen van dezen
tijd in hef: licht stelde, waar hij eenerzyde ge
roepen werd scholen te sluiten en hier
wezig om een nieuwe school mede te helpen
openen; door den heer Dr. van Voort-
hu y z e n, Inspecteur van het Buitengewoon
Lager Onderwijs, die zich hartelijk verheugde
over deze aanwinst op onderwijsgebied
de Vereeniging tot Opvoeding en Verpleging
van Idioten en Achterlijke Kinderen, die
steeds haar roeping ten opzichte van het On
derwijs op zulk een voortreffelijke wijze heeft
verstaan en eindelijk door den heer S c h r e u
der een der voortrekkers op het gebied
het B.L.O., wien het een lust was dezen dag
te mogen meemaken en den groei te aanschou
wen van het B.L.O., waarna Ds. Timmer van
Ermelo deze plechtigheid met dankzegging
sloot.
Radicale verbetering
De oude school dateerde in eersten opze-
van 1909; en omdat toen, zoo kort nog na
het in werking treden der Kinderwetten,
nog niets zekere kon voorspeld wor
den omtrent de levensvatbaarheid eener
Chr. Inrichting voor zwakzinnigen, niet
vallende onder de Krankzinnigenwet, droeg
dit gebouw alle kenmerken van zekere
schuchterheid en gebrek aan durf, wat
vooral uitkwam in de veel te kleine afme
tingen der leslokalen en ander ongerief.
Reeds eenige jaren was het Bestuur
van doordrongen, dat deze toestand niet be
stendigd mocht worden. Door het vooruit
brengen van den voorgevel, door combina
tie van lokalen, alsmede door aanbouw van
een geheel nieuwen vleugel werd in een
dringende behoefte op afdoende wijze voor
zien. Het aantal lokalen is vermeerderd,
daar twee lokalen voor Handenarbeid wer
den bijgebouwd. Verder werd, met het
op d£ vorming eener hüishoudklas
meisjes, een keukentje in het bestek opge1-
nomen. De bestaande gymnastiekzaal werd
gerestaureerd en voorzien van een vasi
podium. In alle klasse-lokalen is waterloi-
ding aangebracht. Voorts is gezorgd voor
een doelmatige verlichting en ventilatie.
Terwijl tenslotte een kelder word gebouwd
voor de installatie der centrale verwarming.
Architect en aannemer (de heer J. Leeg
water, Heer Hugowaard) hebben eer van
hun werk cn de Stichting „Groot-Emaus" is
in haar „nieuwe" school een gebouw rijker
•geworden, dat uiterlijk een sieraad is voor
het SlichtingBterrein en dat door zijn inrich
ting voldoet aan alle rechtmatige eischen.
De herbouwde school van Groot-Emaus te Ermelo
Schoolnieuws.
Prof. L SCHARPc
De bekende letterkundige Prof. L. Scharpé. ver
benden aan de Hoogeschool tc Leuven en lid
de Koninklijke Vlaamsche Academie, is te B-e-
tekom overleden. Hij was te Thïelt geboren op 24
October 1869.
ONDERWIJSBENOEMINQEN
Tot onderwijzeres aan de Herv. school III
te Katwijk aan Zee is benoemd mej. E. G.
Drenth, wachtgeldster te Voorburg.
Tot onderwijzeres aan de Chr. school te
Wil nis (Utr.) is benoemd mej. J. N ij huis
te Amsterdam.
GOUDEN JUBILEUM D. KOETS
De heer D. Koets, leeraar aan de Chr.
normaalschool op den Klokkeiiberg te Nij
megen en regent van het internaat dier
school, heeft Zaterdag zijn 50-jarig onder-
wijsjubileum gevierd.
De jubilaris is toegesproken door Mr. C.
de RoonSwaan, vice-voorzitter, uit
naam van het schoolbestuur; den lieer A.
Oosterlee, directeur van clie school, ook
uit naam van de leeraren, die in de huldi
ging ook mevr. Koets betrok; den leeraai*
Klevwegt, uit naam van de oud-leerlin
gen; den heer Westerhof, uit naam van
de vereeniging Oud-Klokkenbergcrs; cn uit
naam van de huidige kweekelingen door,
één hunner. Al deze sprekers boden ge
schenken aan.
H. GEERTSEMA t
In den ouderdom van 47 jaar is te On dier-
dendam overleden de heer H. Geertseina,
hoofd der Chr. school aldaar.
SCHIPPERSONDERWIJS
3-jarig leerplan
Tegenover de opvatting, dat schippers
kinderen, evenals alle andere, 7 jaren la
ger onderwijs moeten ontvangen, bepleit
de heep F. Koster (hoofd der Chr. Schip-
persscnool te Sneek) in deze brochure het
3-jarige leerplan. I-Iet 7-jarige is z.i., vooral
in dezen tijd, te duur Noor de schippers, en
voor hem een onoverkomelijk bezwaar:
het onttrekt de kinderen 7 jaar aan het ge
zin. Hij betoogt dan, dat 3 a 3ya jaar b e-
h o o r 1 ij k lager onderwijs kau waarborgen,
mits:
a. de kinderen niet te vroeg de school
bezoeken, liefst van 912 of van 9"^12':>
jaar. In geen geval beneden 8 jaar;
b. het Leerplan zoo worde ingericht, dat
de volle nadruk worde gelegd op de Hoofd
vakken en de minder belangrijke vakken
tot een minimum worden beperkt of geheel
weggelaten;
c. tenminste in de twee hoogste leerja
ren een 3e schooltijd per dag worde inge-
Zelf hoofd van een scliippersschool met
3-jarig leerplan prefereert de schrijver wat
het onderdak betreft, gezins- boven inter-
naatsverpleging. En wat de kosten betreft-,
„als alle inwoners van Nederland per jaar
de som van 10 centen offerden, zouden 6 a
7 duizend Schipperskinderen kunnen wor
den geholpen."
Uit de mededeelingen inzake het in
1936 te Rome tc houden congres van het
Bureau International de l'Enseignement
Technique blijkt, dat op de agentia van dit
congres o.m. het vraagstuk van het Nijver
heidsonderwijs voor meisjes een plaats zal
innemen. Aan dc Nederlandsche Centrale
voor de Vakopleiding is verzocht, den rap
porteur voor de behandeling van dit vraag
stuk aan te wijzen.
PROMOTIES
RIJKSUNIVERSITEIT TE UTRECHT. Bevor
derd tot doctor in dc Wis- en Natuurkunde de
lieer C. P. V c s t e r, gob. te Soerubaja, op proi-f
.schrift: „Het antaeonL&mu der electrolyten bij
de uitvLakktns van auspensolden"'.
ACADEMISCHE EXAMENS
RIJKSUNIVERSITEIT TE LEIDEN. Gesl.:
Indologie: taaJk. doet. ex., de heeren B. van
Eyk en J. G Colmjon; eeon. eandex de heer
E. M. Uhlcnbeck.
RIJKSUNIVERSITEIT TE UTRECHT. Gesl.:
Wte- en Natuurkunde: doet. ex.. de lieer P H.
Damsté.
GEM. UNIVERSITEIT TE AMSTERDAM.
SCHOOLRAAD
DEN HAAG. Bij het examen voor verplicht
tra^IJen*^1P'°ma Be>=laat,'d mej M C. Keen-
APOTHEKERSASSISTENT
UTRECHT. Gesl.: mej. W p de
Krï» ie rVk^v»£«Q„ur£
v" -»
