Idiramr iriïtsriK Cmiraut
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden sn Omstreken
Provinciale Statenverkiezing in Gelderland
Totaal Overzicht van de gehouden Staten-verkiezing
Abonnementsprijs:
Per kwartaal in Leiden en in plaatsen
waar een agentschap gevestigd is 235
Franco per post 2.35 portokosten
Per week0.18
Voor hel Buitenland bij wekelijksche
zendingƒ450
Bij dagelijksche zending5.50
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7'/a ct.
Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbaar
Bureau: Breesti-iat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro'58936
15e Jaargang
No. 5461
ZATERDAG 27 APRIL 1935
Abbrrtentirprijjen:
Van I tot 5 regels1.17'/*
Elke regel meer 0.22'/»
Ingezonden Mededeelingen
van 1—5 regels 2.30
Elke regel meer0.45
Handelsadvertentiën per regel 0.17 7*
Bij contract belangrijke korting
Voor het bevragen aan 'I bureau
wordt berekend 0.10
DE LAATSTE J
VERKIEZINGSDAG
De verkiezing op gisteren in Gelder
land biedt vrijwel hetzelfde beeld als
in de overige provincies het geval was.
De partijen, waarop de regeering
steunt, ontvingen, behalve de roomsch-
katholieken, klappen. De vrijheidsbond
heel erg; volgens rangorde moeten
daarna genoemd worden de vrijzinnig'
democraten, de anti-revolutionairen en
de christelijk-historischen.
De rechtsche meerderheid in de Sta
ten blijft ruimschoots bestaan.
De S.D.A.P. ging, relatief bezien, iets
achteruit vergeleken bij 1933, iets voor
uit wat aangaat 1931. De N.S.B. kon
Gelderland niet opvoeren boven het
percentage der vorige week.
Dit is zoo het algemeene beeld. Een
sterk verschil kon nu, één week na den
grooten slag, niet aan den dag treden.
Daarom nog slechts enkele opmerkin
gen.
De roomsch-katholieken handhaven
zich ook in pelderland door de innige
samenwerking van kerk, zij het hier
door een zuiver geestelijke verwant
schap, en partij en pers. Zelfs het land
van Maas en Waal, waarover de kranten
vol stonden, gaf aan de Staatspartij
niet den zegen.
De liberalen stuiven de laatste jaren
her en der. Duidelijk is aan te toonen,
hoe op bepaalde plaatsen dezelfde vrij
zinnigen, die in 1933 stemden op Dr.
Colijn, thans Mussert kozen. Men lette
op Arnhem, Nijmegen en Apeldoorn.
Hier gaf het tijdelijke belang zuiver
den doorslag.
Een sterk gemengde legertros biedt
het anti-revolutionaire volk geen duur
zame versterking.
De christelijk-historischen zetelen
vaster in Gelderland, dan in andere
provincies wel het geval is. Een geluk-
wensch waard.
De anti-revolutionairen konden
er nog slechter zijn afgekomen,maar
't js toch welletjes. Wij zijn een be
ginsel partij, geen belangengroep, en
daarom spreken groote ver
schuivingen tot ons op een
heel b ij z o n d e r e w ij z e.
Het gebrek aan goede organisatie
speelde hier en daar sterke parten, bij
voorbeeld in Eist, gelijk de veel te
slecht ingevoerde pers, in onderschei
ding met de roomsch-katholieke, nog
wel eens tot heel onaangename verras
singen aanleiding kan geven. Enkele
kieskringen hielden zich, de omstandig
heden in acht genomen, goed. De vrij
toonbare resultaten der S.D.A.P. zijn
voor een groot deel te danken aan hun
pers, welke zich in Gelderland een
vaste plaats heeft verzekerd.
Aan de N.S.B. verloren de anti-revo
lutionairen, zoo wij het zien, buiten
gewoon weinig, misschien vrijwel niets.
Het verlies ging naar de staatkundig
gereformeerden en de C.D.U. De anti
revolutionaire partij, economisch vol
doende zwaar geladen, stelle zich de
vraag, of het verband met het mystiek
aangelegde volksdeel niet al te veel
verslapt.
Tot slot nogmaals: de regeering
trekke les uit deze verkiezing. Zij hari-
dele snel en denke eraan, dat het hou
den van het mes langen tijd boven
de wonde den patiënt een deel van zijn
levenskrachten moet kosten. In Sep
tember 1934 werd het groote sanee-
ringsplan aangekondigd. Thans, Mei
1935, is het er nog niet. Straks komen
de eindelooze rustweken voor het open
bare leven, ook voor de Departemen
ten. Of zullen deze ditmaal van korter
duur zijn? Dat ware wenschelijk er.
noodzakelijk. Met een paar maanden,
staat de herfst alweer voor de deur, de
aanvang van den zooveelsten crisis-
winter.
De verantwoordelijkheid blijve ten
volle door ons aanvaard. Maar laten
wij ons haasten, om allerlei redenen,
waarvan wij slechts noemen het belang
van de bevolking, waarvan velen het
spoor bijster gaan raken.
(Met vergelijkende cijfers van de Statenverkiezing in 1931)
Anti-Rev. Partij
Chr. Hist. Unie
R.-K. Staatspartij
Kath. Dem. Partij
Staatk. Geref. Partij
Herv. Geref. Staatsp.
Chr. Dem. Unie
Plattelandcrsbond
Vrijheidsbond
Vrijz. Dem. Partij
S. D. A. P.
N. S. B.
Rev. Soc. Arb. Partij
Comm. Partij Holland
Totaal 16382 51887 32659 35571 33773 37350 1 35602 40114 37405 40158 35326 37S26 33799 36655 39101 43741 32817 34310 28228 29808 354118:387424
2727
5208
3015
24817
14023
70111
Natuur- en Geneeskundig Congres
Iü de slotvergadering van het 25ste Na
tuur- en Geneeskundig Congres te Leiden
deelde prof. chr. J. v. d. Hoeve mede, dat
voor het congres in 1937 te Utrecht te hou
den benoemd zijn tot afdeehngsvoorzitters:
le afd. prof. Zemike (Groningen), 2e afd.
prof. Jordan (Utrecht), 3e afd. prof. Noyons
(Utrecht), 4e afd. prof. Rutten (Utrecht),
en tot voorzitters der onderaf deelingen van
de le afd. wiskunde prof. Wolff (Utrecht),
wis- en natuurkunde prof. Uhlenbeck
(Utrecht), natuurkunde prof. Zemike (Gro
ningen) en scheikunde prof. E. Cohen
Als dubbeltallen voor de financieele com
missie werden aangewezen door de 4e afd.
prof. Grutterink (Delft) en prof. Merkel
(Delft) en door het bestuur: a.. dr. Joussen
(Leiden) en dr. Sirks (Leiden). b. prof.
Deelman (Amslerriam) en prof. Heringa
(Amsterdam)
Tot leden van het nieuwe bestuur werden
bij acclamatie benoemd prof. dr. J. Boeke
eip prof, H, B.
SAMENSTELLING
A.-R. Partij 7 leden; oud
C.-H. Unie 9 leden; oud 10
R.-K. Staatsp. 21 leden; oud 20
St. Geref. Partij 2 leden; oud
Vrijheidsbond 4 leden; oud 8
Vrijz. Dem. Partij 2 leden: oud 3
S.D.AP12 leden; oud 11
Communisten 0 leden; oud
N.S.B5 leden; oud 0
De N.S.B. won 5 zetels ,de R.K. Staats
partij, de S.G.P. en de S.D.A.P. ieder 1 zetel.
Dé Vrijheidsbond verloor 4 zetels, de A.R.
Partij, de C.H. Unie, de V. D. en de Com
munisten ieder 1 zetel.
Onder de oude kieswet zou de R.K. Staats
partij 2 zetels minder hebben gehad, wel
ke dan toegewezen waren aan de C. D. Unie
en de Communisten.
Op een overschot van 173 stemmen ver
krijgt de R.K. Staatspartij nu, danlk zij het
hooge gemiddelde, 2 zetels.
TOTAAL OVERZICHT GELDERLAND
Bij de Statenverkiezing in 1931 bedroeg
het aantal stemgerechtigden in Gelderland
401.857; bij de Kamerverkiezing in 1933:
428.951; bij de Statenverkiezing in 1935:
Het totaal aantal geldige stemmen in
1931 bedroeg: 354.118; in 1933: 389.506; in
1935: 387424.
Bij deze verkiezing was de kiesdeeler 6249.
Bij de drie genoemde verkiezingen waren
de totalen van de verschillende lijsten als
volgt:
1931 1933 1935
A.R. Partij 42.129 49.572 40.413
C.H. Unie 54.847 49.730 55.044
R.K. Staatspartij 113.898 117.023 118.900
St. Geref. Partij 6.982 14.320 12.058
Vrijheidsbond 44.463 27.563 24.817
Vrijz. Dem. Partij 17.836 17.112 14.023
S.D.A.P. 57.958 70.748 70.111
Comm. Partij 5.816 5.650 5.111
N.S.B. 30.104
Herv. Geref. Staatsp. 3.792 3.209 2.727
Kath. Dem. Partij 5.762 3.766
Plattelandersbond 3.505 11.452 3.015
Rev. Soc. Arb. Partij 3.041 2.127
Ghr. Dem. Unie 3.854 5.208
Div. kl. Partijen 2892 10.470
354.118 389.506 3S7.424
IN PERCENTAGES
A.R. Partij
11.86
12.73
10.43
C.H. Unie
15.45
12.77
14.21
R.K. Staatspartij
32.21
30.04
30.69
St. Geref. Partij
1.97
3,67
3,11
Vrijheidsbond
12.61
7.07
6,41
Vrijz. Dem. Partij
5.03
4.39
3.62
S.D.A.P.
16.33
18.17
18.10
Communisten
1.64
1.45
1.32
N.S.B.
7.77
Herv. Geref. Staatsp
1.07
0.83
0.70
Kath. Dem. Partij
1.48
0.97
Plattelandersbond
0.99
2.94
0.78
Rev. Soc. Arb. Partij
0.78
0.55
Chr! Dem. Unie
0.99
1.34
Div. kl. Partijen
0.84
2.69
100
100
100
NAAMLIJST DER LEDEN
In de nieuwe Prov. Staten van Gel
derland zullen de volgende leden zit
ting hebben:
A.-R. Partij:
C. Smeenk, Mr. A. v. d. Deure, D. v.
d. Bunt, D. Gosker, C. Roeterdink,
J. Rijpstra, A. Fintelman.
C.H. Unie:
Mr. M. Ch. de Jong, Mr. Dr. C. O.
baron Creutz, Jhr. Dr. J. M. van
Haersma oe With, H. L. van Does
burg, H. C. J. te Loo, H. Koerselman,
J. Obbink, H. de Liefde, Mr. W. f!
F. baron van Verschuer.
R.-K. Staatspartij
J. J. W. IJsselmuiden, J. van Wes-
terlaak, J. W- H. M. Meyer, G. J.
Koelman, Dr. H. F. M. Stoer, J.
Smit, A. J. B. Hulshoff, G. J. W. van
Koeverden, J. Th. G. Reijers, H. K.
M. van Nispen tot Pannerden, Th. J.
Bongers, Th. G. J. Schaars, H. H. M.
Peters, Mr. E. H. J. Baron van
Voorst tot Voorst, G. M. Busser, J.
Verheij, P. A. van Dungen, J. A. de
Zwart, W. H. van Putten, W. B. Kro
nenburg, G. R. Daamen.
Staatk. Geref. Partij.
H. Haamschoten, T. van Tol.
Vrijheidsbond
Mr. B. F. Everts, Mr. A. C. baron v.
d. Feltz, H. W. Reesink, H. A. van
Beuningen.
Vrijz. Dem. Partij:
B. v. Krimpen, W. Volgers.
J. L. B. Keurschot, Mevr. C. A.
Weersma-van Duin, B. Bakker, J.
Roseboom, G. A. Corduwener, A. v.
Geuns, A. van Dam, P. A. v. d. Ent,
J. Mooring, G. Stempher, W. Beu-
kema. Om de 12e zetel moet geloot
worden tusschen M. Rademakers, J.
Bronkhorst en W. v. d. Weide.
J. M. Honig, D. A. Konijnenberg, W.
O. A. Koster, H. W. Paes, A. C. Wes-
seling.
SAMENSTELLING EERSTE KAMER
IN 1938
Nu de uitslagen van de verkiezing voor
de Prov. Staten in alle 11 provinciën
bekend zijn, kan worden nagegaan hoe
de Eerste Kamer er over 3 jaar zal
uitzien, althans ingeval er door de in
de Staten gekozen partijen geen onder
linge afspraken worden gemaakt en de
leden hun stem uitbrengen op de can-
didaten van hun eigen partij.
In de groep Gelderland, Overijssel,
Groningen en Drente waar de verkie
zing in 1938 zal geschieden zullen dan
gekozen worden:
R.K. 3 (onveranderd); S.D.A.P. 3
(onv.); A.R. 2 (onv.); C.H. 2 (onv.);
V.B. 1 (—1); V.D. 1 (onv.); N.S.B. 1
1).
Dus zal over 3 jaar de Eerste Kamer
er als volgt uitzien:
.-R.K. 15; S.D.A.P. 13; A.R. 6; C.H. 5;
N.S:B. 4; V.B. 3; V.D. 2; S.G.P. 1;
Comm. 1.
De N.S.B. zal dus over 3 jaar 4 zetéls
in de Eerste Kamer bezetten, boven
dien vermoedelijk de S.G.P. en Comm.
$lk 1 zetel. De S.D.A.P. zal 2 zetels
winnen. Verliezen zullen de V.B. 3
zetels, V.D. 2 zetels, C.H. 2 zetels, R.K.
1 zetel.
SAMENSTELLING
DER TWEEDE KAMER
Gerekend met de uitslag der
Prov. verkiezingen
Wij hebben een becijfering gemaakt hoe
de Tweede Kamer er zal uitzien op basis
van de uitslag der Statenverkiezingen, wel
ke nu voorbij zijn. Deze uitkomst is bevre
digend voor de drie groote groepén der rech
terzijde, al moeten we er direct aan toevoe
gen, dat dit mede een gevolg is van de
jongste wijziging in de Kieswet, welke -in
1933 nog niet van kracht was. Immers, in
procenten van het aantal uitgebrachte stem
men is de oude coalitie sedert 1931 regel
matig gedaald. Bij de vorige Statenverkie
zing verkreeg de R.K.S.P. 29.6 pet., de A.R.P.
12.4 pet. en C.H.U. 10.6; samen 53.6 pet.
Bij de Kamerverkiezing in 1933 waren deze
percentages 27.8 pet., 13.4 pet. en 9.1 pet.;
samen 50.3 pet.; derhalve nog iets boven de
helft. Thans waren de cijfers 27.6 pet., 11.3
pet. en 9.2 pet., alzoo samen 48.1 pet.
In de Tweede Kamer hebben thans zit
ting 28 R.K., 14 A.R. en 10 C.H. Op grond
van de uitslag der Statenverkiezing en vol
gens de verdeeling der zetels, zooalsdeze
i n 1933 gold; zouden thans gekozen zijn
voor de Tweede Kamer 28 R.K, 12 A.R. en
9 C.H. De oude coalitie zou daarmee gedaald
zijn tot 49 leden.
Echter, aangenomen, dat bij de eerstvol
gende Kamerverkiezing (in 1937 of eerder)
het aantal stemmen gelijk is aan dat van
thans, dar zouden gekozen worden verklaard
30 R.K., 12 A.R. en 10 C.H.; aldus 52 leden.
Hoe zou de Tweede Kamer er op basis
van de laatste verkiezing nu uitzien?
Dit leert het volgende staatje. In kolom 1
vindt men hoe de tegenwoordige zetel-
verdeeling is. In kolom 2, hoe de zetelverdee-
ling zou zijn volgens de berekening, welke
in 1933 gold; dus ongeacht de gewijzigde
Kieswet, welke bij deze verkiezing voor het
eerst werd toegepast. Ten slotte geeft kolom
3 aan, hoe de zetelverdeeling zal zijn over
eenkomstig de gewijzigde Kieswet.
Anti-Rev.
Chr.-Hist.
R-K
S.G.P
H.G.S
C.D.U.
K.D.P.
V.D.
S.D.A.P.
Comm.
R.S.A.P.
N.H.
Platt.
N.S.B.
100
100
Onder regeeringspartijen worden thans
verstaan A.R., C.H., R.K., benevens V.B. en
V.D. Deze bezetten op dit oogenblik 65 ze
tels. Volgens de cijfers der Statenverkiezing
zouden ze 62 zetels krijgen. Het percentage
dezer partijen bedroeg in 1933 62.03 en nu
58.54
Opvallend bij de nieuwe verdeeling is wel,
dat de groote partijen alle bijna evenveel
per zetel betalen, ongeveer 34 a 35.000 stem
men maar dat de kleine partijen toevallig
erg duur uit zijn.
Het kon natuurlijk ook anders uitvallen.
Uit Oost-lndie
EEN NIEUWE KORTING VOOR
„IMPORT-EUROPEANEN"?
BATAVIA, 26 April. (Aneta). Aan den
vooravond van de begrootingsvergadering
kondigt de „Java-Bode" aan, dat de Regee
ring de vrijstelling van korting van de
eerste f 200 voor pensioenen mogelijk op
zal heffen. Het blad betoogt bovendien, dat
de Minister van Koloniën van meening is,
dat de salarissen van import-Europeanen
npg wel kunnen warden gekort
Samenstelling nieuwe Provinciale Stalen. Winst- e„ ver|je,rekening
Anti Rev. Partij
Chr. Hist. Unie
R. K. Staatspartij
St. Geref. Partij
Herv. Geref. St. P.
Chr. Dem. Unie
Kath. Dem. Partij
Lijst Kalle
S. D. A. P.
Comm. PartV Holl.
R. S. A. P.
Vrijz. Dem.
Vrijheidsbond
Recht en Vrijheid
Nat. Soc. Bew.
Neutr. Partij
Middenstanders
Plattelanders
Div. kl. partijtjes
1
2
1
Aant. geldige stemmen
99C.540
75.240
26.681
21.659
187.241
329.345
Totaal
Deze vijf zetels waren in 1931 aldus verdeeld- 4 Kath. dissidenten en 1 R.K.V.
a). Deze dre zetels waren in 1931 aldus verdeeld: 2 R.S.Pfrjm^SJ)^groep.
421.223
313.670
1 029.92'i
93.898
21.799.
67.281
56.830
782.592
127.577
51.607
156.129
226.877
294.284
Voornaamste Nieuws.
Dit nummer bestaat uit VIER blades
waarbij inbegrepen het Zondagsblad
net Fransch-Russisch accoord zou vrijwel
gereed zijn. Laval heeft meegedeeld, dat hij
in geen geval een verdrag voor automati-
schen wederzijdschen bijstand zal teekenen.
De Pauselijke nuntius te Berlijn heeft ge
protesteerd tegen de jongste verordeningen
der Rijksperskamer.
De Fransche regeering bedreigt vreemde
(lees Dnitsche) vliegtuigen, die zich moch
ten vertoonen boven de versterkte grens-
zóne, met beschieting.
Drie predikanten te Berlijn gearresteerd.
Te Utrecht is heden de eerste algemee .e
vergadering gehouden van de Federatie vau
Hervormde Bonden op Geref. grondslag.
NUMMER EEN
IS DE
VAN BOMMEL SCHOEN!
Kwaliteit van de hoogste klasse
Model en pasvorm ongeëvenaard
Vraagt reizigersbezoek
Fa.Wed.J.P.VAN BOMMEL-MOERGESTEL
7.755
38.609
3.720.055
JONG HOLLAND SNAKT
NAAR WERK
Het kamp te Ede gereed
De Perscommissie van de Centrale voor
Wex-kloozenzorg (Stadhouderslaan 43,
Utrecht) schrijft ons:
Het kamp voor jeugdige werkloozen
bij Ede, uitgaande van de Centrale
voor Werkloozenzorg is thans zoover
gevorderd, dat Maandag 13 Mei de eer
ste honderd jeugdige werkloozen daar
in de schoone natuur een acht weken
de handen uit de mouwen kunnen
steken. De opening zal dien dag een
officieel karakter dragen en waar
schijnlijk zal de Minister van Sociale
Zaken, Dr. J. R. Slotemaker de Bruine
een openingswoord spreken.
Het centrale punt van het werk.object in
de omgeving van Ede vormt het barakken
kamp, dat gelegen is nabij den grooten ver
keersweg naar Arnhem. Ter hoogte van
Zuid-Ginkel midden in een donkere schijn
bare levensJoQze heidevlakte ziet men een
500 meter rechts van den grooten weg hel
wit de asbestdaken van het kamp opsteken.
Een mul zandpad met diepe karresporen
voert de hei in naar den ingang van het
kamp, dat daar beschut door een kleine
heuvelrij midden in de eenzaamheid ligt. In
het kamp heeft men een wijd vergezicht
naar het Westen, waar een pnkele schoor
steen en toren de ligging van Ede verraadt.
Het barakkenkamp bestaat uit vijf houten
gebouwen. Links van den ingang ligt de
eetzaal die teves als recreatiezaal
dienst moet doen. Hierin zullen des
avonds lezingen gehouden worden en af en
toe een filmvertooning gegeven woeden.
Rechts van den ingang slaat een kleinere
x-ecreatiezaal. de z.g. schrijfkamer. Achter
de eetzaal staat de keuken, waarin een wo
ning voor den kok en kampleider, lie twee
grootste gebouwen vormen de beide slaap
zalen, waar de jongens gehuisvest wórden
De slaapbarakken zijn Verdeeld in' kleine
compartimenten, die in kamptaal „woning"
hceten. In elke woning bestaande uil ecu
slaapkamer en een zitkamer komen adit
jongens. Dit heeft het voordeel dat plaats-
genootcn zooveel mogelijk bij elkander wo
nen on de sfeer min of meer huiselijk is.
Het geheele terrein zal door de eerstko
mende bewonei's van het kamp afgerasterd
worden, terwijl ook nog de iioodige aandacht
besteed moet worden aan het zooveel moge
lijk brandvrij houden van het gebouwencom
plex door het aanloggen van h rand sin gels
Achter de heuvelrij en het kamp zal no<*
n voetbalveld en oen sportveld aangelegd
worden.
Rondom de groote heidevlakten liggen de
bosschen, waarin straks door de jeugdige
werkloozen gewerkt zal -worden.
