Jliruuir geii&cife (ünurant
De „Leeuwerik" in sneeuwstorm te pletter gevlogen
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden sn Omstreken
Alle zeven inzittenden gedood -» Een slag voor de K. L. M.
abonnementsprijs:
Per kwartaal in Lelden en in plaatsen
waar een agenlschap gevestigd is 235
Franco per post 2.35 portokosten
Per week0.18
Voor het Buitenland bij wekelijksche
zending4.50
Bij dagelijksche zending530
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 77» ct
iet afzonderlijk verkrijgbaar
Bureau: Breestr-jat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936
15e Jaargang
NO. 5446
MAANDAG 8 APRIL 1935
gjbtotrtettttepritfen:
Van 1 tot 5 regels
1.1-77»
0.22'/,
Ingezonden Mededeelingen
2.30
0.45
Handelsadverlenliën per
regel
f O.Wh
Bij contract belangrijke
korting
Voor het bevragen aan 't bureau
0.10
Piloot Soer en een zoon van
Burgemeester de Vlugt
onder de slachtoffers
Zaterdagmiddag is het KXM.-vliegtuig de ,JLeeuwerik", van
Praag onderweg naar Amsterdam, in een zware sneeuw-
storm beland en tegen een berg in dé nabijheid van Kassei
(Westfalen) te pletter gevlogen.
Ijsafzetting op de vleugels is vermoedelijk de oorzaak van
het ongeluk geweestwaardoor men verhinderd werdtot
veilige hoogte te stijgen. Het toestel ging in vlammen op
De zeven inzittenden zijn allen om het leven gekomen, en
geheel verkooldHet zijn de heer en Soer, eerste bestuur*
der; Prillewitz, tweede bestuurder; Van der Kléin, marco
nist; Weimanmecanicien; Wingelaar, mecanicien; en de
passagiers II. van Piel, Arnhem en Mr. W. de Vlugt, Am
sterdam, een zoon van den burgemeester
Als een geweldige scliok is ongetwijfeld
het bovenstaande bericht in den vroegen
Zaterdagavond door den lande gegaan.
Nog ligt de ondergang van de „Uiver" in
den nacht van 19 op 20 Dec. j.l. versch en
diep in het geheugen. En thans een nieuwe
ramp, waarvan de zoo bekende machine
•de „Leeuwerik" die ook in December
naar Rutbah Wells was geweest het
slachtoffer is geworden, een ramp waarbij
alle opvarenden: 5 man K.L.M.-personeel en
twee passagiers het leven hebben gelaten.
Het ongeluk is gebeurd op de lijn Praag
Rotterdam, de jongste, eerst verleden week
Maandag geopende lijn van de K.L.M. Het
aantal passagiers is echter in de eerstp
dagen nooit zoo groot als bij lijnen, die
reeds jaren in exploitatie zijn. Daarom
pleegt de K.L.M. veel personeel aan boord
te geven van deze machines, omdat men de
plaatsruimte op de drukke verbindingen
niet missen kan en het personeel toch ook
een zeker© oefeningsperioie mee moet
maken.
Om 12 xl. 34 A.T. was het vliegtuig
uit Halle vertrokken. Om 1 u. 35 be
vond het zich 10 K.M. ten Noorden van
Kassei, dus juist op de route Halle
LeipzigEssen en 4 minuien later
meldde het aan Keulen, dat de antenne
werd ingehaald wegens onweer. Om on
geveer 2 u. 20 A.T. werd het gevonden.
De slachtoffers
Nader vernemen wij dat de bemanning
van de verongelukte „Leeuwerik" niet uit
vier, doch uit vijf personen bestond, name
lijk de heeren P. Soer, eerste bestuurder.
Prillewitz, tweede bestuurder, T. van
der Klein, marconist, P. Welrnan,
mecanicien, en H. W i n g e 1 a a r, werktuig
kundige.
Als passagiers waren aan boord de heeren
Mr. W. de Vlugt, van Amsterdam, en II.
van R i e 1, van Arnhem.
Mr. W. de Vlugt, een zoon van den
Burgemeester van Amsterdam, was lid van
de firma Jngwersen Co., aldaar.
De heer H. van R i e 1, uit Arnhem, die
chef was van de afdeeling verkoop van de
Algemeene Kunstzijde Unie, en die uithoof
de van zijn beroep zeer veel reisde, maakte
daarbij veelvuldig van de K.L.M.-toestellcn
gebruik. Dezer dagen vertoefde hij in Wee-
nen, en via Praag was hij op de thuisreis.
Hij was ongeveer 50 jaar oud, gehuwd, en
vader van drie kinderen.
PiJoot Piet Soer was 4 Januari 1903 te
Havelte geboren. Voordat hij in dienst trad
hij de K.L.M. was hij militair vlieger op
Soest erberg. Sinds 10 Mei 1927 was hij aan
de K.L.M. verbonden, in wier dienst hij
ruim 7000 vlieguren maakte, w.o. zeventien
Mr. W. de Vlugt, zoon van Amsterdams
Burgemeester
reizen naar Indië. Hij was een der meest
bekende K.L.M.-piloten, vooral vermaard
door de befaamde Kerstvlucht in December
1933, die hij tezamen met Smirnoff had on
dernomen.
De eerste bestuurder P. Soer, comman
dant van de „Leeuwerik", vooral bekend
door de vermaarde Pelikaan-tocht.
De spanning, welke er op dien gedenk-
waardigen avond van 30 December in heel
Nederland heerschte, toen zij met de .Peli
kaan" bij nacht en ontij op Schiphol land
den, ligt nog versch in ons geheugen.
Deze koene luchtvaarder is thans aan ons
vaderland ontvallen. Hij laat een vrouw en
een dochtertje achter.
Piloot Prillewitz, die omstreeks <40
jaar oud was, stond in dienst der K.N.I.L.M.
doch was uit Indië overgekomen om een
zomerseizoen bij de K.L.M. te vliegen. Het
lag in het voornemen, dat hij na afloop
daarvan met een voor de K.N.I.L.M. be
stemd toestel naar Indië zou terugkeeren.
De marconist T. van der Klein was
een Rotterdammer van geboorte. Hij genoot
zijn opleiding als dienstplichtig sergeant-
mitraillist, en was iu het bezit van een cer
tificaat eerste klasse telegrafist en lucht
vaart-telegrafist. Op 1 Juni 1934 bij de K. L.
M. in dienst getreden, maakte hij vervol
gens ongeveer 500 vlieguren, waarbij een
reis naar Indië inbegrepen. Hij was geboren
op 5 October 1910 en dus 24 jaar oud.
De mecanicien Pieter Weiman werd
20 Maart 1910 te Brielle geboren en trad in
1930 in den K.L.M.-dienst.
De werktuigkundige Hendrik Winge
laar, geboren 26 Juni 1904, die gehuwd
was doch geen kinderen had, was voorheen
sergeant-monteur bij den militairen vlieg-
dienst. Sedert 1 Maart 1934 was hij aan de
K.L.M. verbonden. Hij had eenige dagen op
het vliegveld Praag vertoefd, in verband
met zijn werkzaamheden, en was eergiste
ren per „Leeuwerik" naar Nederland ver
trokken. Daar hij aan boord niet in functie
was, vermoedde men aanvankelijk niet, dat
ook hij tot de inzittenden van het veronge
lukte toestel behoorde. Eerst later werd be
kend, dat Wingelaar eveneens bij deze
ramp het leven had gelaten.
De familieleden van de slachtoffers zijn
op de hoogte gesteld. Twee broers van den
heer de Vlugt zijn reeds Zaterdagavond nog
naar Dortmund vertrokken.
De K.L.M. heeft opdracht gegeven de
lijken naar ons land over te brengen.
Soer was een der bekendste piloten der
K.L.M. Groote bekendheid verwierf hij zich
vooral met zijn Pelikaanvlucht in Decem
ber 1933. Hij was gehuwd. Prillewitz, die
vroeger ook bij de K.L.M. heeft gediend en
v. d. Klein waren ongehuwd. Wingelaar,
die pas kort bij de maatschappij in dienst,
was, was eerst enkele weken geleden ge
trouwd.
De „Leeuwerik" was de machine, die ook
de luchtlijn op Praag heeft geopend. Het
was een 3-motorige Fokker F XII, met
Wasp-motoren en heeft in 1931 de eerste
reis naar Indië gemaakt. Thans vloog de
„Leeuwerik'* uitsluitend op het Europee-
sche luchtnet, doch binnen korten tijd zou
de machine toch weer tijdelijk op de 'Indië-
route ingelegd zijn.
Hoe het toestel gevonden is
Het toestel is gevonden door een wacht
meester van de politie van Rosenbeck. Het
lag op 400 M. hoogte tegen een helling op
een open plek vlak bij de boschrand. De
route was voor de Indië-vliegers niet onbe
kend, aangezien de vlieglijn Amsterdam-
Budapest over Halle-Lcipzig voert. De ma
chine was dan ook niet afgeweken. Wel
staat vast, dat Soer in een sneeuwstorm te
recht gekomen is, waardoor hem elk zicht
benomen is. Dientengevolge schijnt de
machine tegen een berg gevlogen te zijn, is
toen over den kop geslagen en in brand
geraakt, met als gevolg, dat zeven verkoolde
lijken te midden van de overblijfstelen der
machine gevonden werden.
De plaats des onheils
Brilon, in de nabijheid waarvan het on
heil is geschied, is halverwege gelegen tus-
schen Dortmund en Kassei op "n boschrijke
hoogvlakte. Het is een stad van ongeveer
6000 inwoners Het plateau ligt midden in
de Briloner bergen, eveneens met groote
bosschen bedekt, door akkers afgewisseld.
Aan deze omstreken dankt de stad een
zekere vermaardheid wegens het heilzame
klimaat. De bergen sluiten aan bij hel
noord-oostelijke gedeelte van het Saucrland
en verheffen zich in ronde koppen van 450
tot 500 M hoogte. Ten Zuiden van Bri'on
bereiken de bergen een hoogte van meer
dan 700 Meter.
Bekend zijn in de buurt de Bruchhauser
Steenen, vier groote steile rotsen, die een
uitzicht bieden tot ver in het land van
Munster.
Een ooggetuige op de
van het ongeluk
Toestel tijdens sneeuwstorm
tegen een berg gevlogen
Een correspondent van het persbureau
Vaz Dias in Westfalen is een half uur na
het ongeluk van de „Leeuwerik" op de
plaats des onheils aangekomen.
Zooals reeds werd gemeld, zoo telefonee!
de hij, is de ramp Zaterdag even voc.
drie uur gebeurd Op dat oogenblik woedde
boven de streek een zeer zware sneeuw
storm, die in dichtheid zeer ongelijk was,
maar toch in de .minst hevige momenten
niet meer dan ten hoogste 200 meter zicht
maakte. Waarschijnlijk is liet aan deze
omstandigheid toe te shrijven, dat de
„Leeuwerik" midden in de vlucht tegen
berg is aangevlogen.
Het ongeluk is gebeurd op een afstand
van naar schatting 25 K.M. van het plaatsje
Brilon, van waar de plaats van de ramp
per auto in een half uur rijden bereikbaar
is. De berg, waartegen de „Leeuwerik" js
opgevlogen, is de Burgberg nabij het ge
hucht Roesenbeck in het Sauerland. De
streek daar is buitengewoon eenzaam, zoo
dat het ongeveer een kwartier duurde al
vorens degenen, die het vreeselijke onge
luk zagen gebeuren, ter plaatse konden zijn.
Het was een afschuwelijk schouwspel, dat
zich daar aan hen voordeed. De „Leeuwe
rik" was na de botsing over den kop gesla
gen en in brand gevolgen. Dichtbij het bosch
Het K.L.M.-vliegtuig Leeuwerik
aan den voet van den berg was het ge
vaarte neergestort en geheel uitgebrand.
Van de prachtige F XII was niets over
dan het kromgetrokken ijzeren geraamte en
verkoolde resten van het houtwerk en de
bekieedipgsstoffen. De drie motoren zaten
nog in het geraamte, doch waren geheel
vernield.
Ook de bagage was zoo goed als geheel
door het vuur verteerd, met uitzondering
van een aantal sieraden, die in een dei-
koffers .hadden gezeten en het vuur hadden
weerstaan. De sieraden hadden echter geen
buitengewoon groote waarde.
Merkwaardigerwijze werden midden tus-
schen de verbrande resten nog een aantal
vrijwel geheel gespaarde papieren gevonden
waaruit de identiteit van bet toestel kon
worden opgemaakt.
Een deerniswekkend schouwspel boderi
de lijken der inzittenden. Geen hunner had
kans gezien uit het brandende vliegtuig te
ontsnappen, waarschijnlijk doordat het
reeds voor het in brand vloog over den kop
was geslagen. De lijken waren geheel ver
koold en volkomen onherkenbaar.
De eerst aankomenden waarschuwden on
middellijk de pol'tie te Brilon, die ruim een
half uur na de ramp ter plaatse verscheen,
onder leiding van den Landrat van het
district Brilon. den heer Heinrich Tanson.
Deze constateerde, dat geen hulp meer ge
boden kon worden en liet de nog rookende
puinhoop onder politiebewaking stellen.
Onmiddellijk waarschuwde hij de „Fh'g-
wache" van Dortmund, die in den loop van
den avond personeel naar de plaats van de
ramp zoud terwijl ook onderzoekingsambte
naren zich van Dortmund nar de plaats van
het ongeluk begaven, waar zij omstreeks
zeven uur arriveerden. In afwachting van
hun komst liet men zoowel de lijken van
de slachtoffers als de puinhoop van het toe
<tel onaangeroerd. A'leen werden nog bij
daglicht de neodig» foto's gemaakt
's Avonds om zeven uur waren nog geen
orders ontvangen., wat er met de .ijken der
slachtoffers zou gebeuren.
Nadere berichten uit Brilon
Uit Brilon wordt nader gemeld'
Hoewel de plaats, waar het vliegtuig op
den terugweg van Praag is neergestort,
tamelijk ver van het stadje Brilon verwij
derd is, heeft de ramp daar grooten indruk
gemaakt, aangezien de plaats van het on
geluk in het district is gelegen, waarvan
Brilon de hoofdstad is Behalve de Landrat
Janson begaf zich een kleine politiemacht,
voornamelijk manschappen van de te Bri
lon gedetacheerde gendarmerie, naar de
plaats van de ramp. Onder leiding van den
gendarmerie-obermeister Niedrig werden de
eerste maatregelen genomen.
Zooals reeds gemeld werd. waren de lijken
geheel verkoold en onherkenbaar. Enkere
voorwerpen, als sleutels en horloges, werden
van labels voorzien. Enkele door het vuur
slechts gedeeltelijk aangetaste papieren
werdén op de slachtoffers gevonden.
De lijken zijn met wagens naar net dorpje
Rosenbeck overgebracht.
Tegen acht uur arriveerden per trein uit
Dortmund ae leden van de Flugwache al
daar, die het eerste deskundigenonderzoek
zouden instellen, aan het station Messing
hausen, vanwaar zij zich per auto naar de
plaats van de ramp begaven.
Zoodra het licht werd, zou de omgeving
worden afgezocht naar eventueel verspreid
liggende deelen van het vliegtuig.
Op het bureau van de KXdll,
We hadden een onderhoud met den direc
teur der K.L'M.. den- heer' PJesm.an, die, toen
de eerste berichten kwamen, buiten de stad
was. Hij kon ons-omtrent hét.ongèval met
de „Leeuwerik" de volgende inlichtingen
geven:
De „Leeuwerik" is Zaterdagochtend op
den gewonen tijd uit Praag vertrokken, om
elf uur. Na een vlotte landing in Halle-
Leipzig is het vliegtuig op het vastgestelde
uur vandaar vertrekken om via Essen-
Mfilheim, Rotterdam te bereiken.
Op dit traject, in de omgeving van 'Cas-
sel, ls het vliegtuig verongelukt.
Het is bij Rosenbeck, 8 K.M. ten Noord-
Oosten van Brilon. tegen een heuvel gevlo
gen, over den kop geslagen en in brand
gevlogen. De 7 opvarenden werden allen
gedood.
Van hen was de piloot Prillewitz, die bii
de K.N.I L M. behoort met verlof én maakte
van cte gelegenheid gebruik om op de Euro-
peescke lijnen te vliegen.
Begrijpelijkerwijs heerschte op het bu
reau der K.L.M. groote verslagenheid.
De eerste berichten kwamen er omstreeks
half zeven binnen van den vertegen
woordiger der Mij voor Duitschland, de
heer Laponder.
De K.L.M heeft dezen opdracht gegeven
zich zoo spoedig mogelijk naar de plaats
van het ongeluk te begeven. Voorts
zijn er vanwege den Rijksstudiedienst
voor de Luchtvaart reeds heengegaan
de inspecteurs van der Heiden en Dr.
van der Maas. Ook de K.L.M. heeft
eenige experts naar Brilon gezonden:
de heeren Pattist, assistent-chef van
den vliegdienst, Beijnen, werktuigkun
dige en van der Meulen, dief van den
motordienst.
Met groote snelheid is het droevig bericht
In de stad bekend geworden. Het verwekte
aliervvege groote ontroering. Velen begaven
zich weer naar den Hofweg, zoodat al spoe
dig een talrijke menigte er voor de groote
ruiten samendromde, het gebeurde besprak
en er commentaar op leverde. Velen bleven
tot laat in den avond, in afwachting van
nadere berichten, die echter niet kwamen.
Een stroom van telegrammen werd in
den loop van den avond bezorgd, waarin
tal van autoriteiten hun deelneming be
tuigden met deze nieuwe ramp, welke de
Nederlandsche luchtvaart treft.
Er was weinig post aan boord.
Men vénvachtte, dat men gisteren door
middel van de personen, die zich naar de
plaats van de ramp hebben begeven, ver
dere bijzonderheden zou vernemen. Om
twaalf uur waren ze er echter nog niet.
Ijsafzetting de oorzaak?,
In een kort onderhoud, dat wij nog
met den heer Plesman hadden, deelde
deze ons nog mede, dat naar zijn mee
ning de waarschijnlijkheid groot is, dat
het ongeluk aan ijsafzetting op de
vleugels moet worden geweten. 1-Iet ge
wicht van het vliegtuig zou daardoor
zoo zijn toegenomen, dat het voor den
piloot niet mogelijk was. dó machine
boven de gevaarlijke zóne uit te krijgen.
In dit verband herinnerde de heer pies'
man aan een noodlanding, welke Duimc-
a a r jaren geleden in dezelfde omgeving
heeft moeten maken. Hij constateerde toen
ook ijsafzetting en zakte al lager en lager.
Duimelaar slaagde er echter in zijn machi
ne wonder boven wonder veilig op den
grond te krijgen. Toen de nacht, waarin dit
gebeurde, veratreken was en de piloot zag,
waar hij terecht was gekomen en waar hij
overal langs was gevlogen, kreeg hij eerst
recht een denkbeeld van het risico, dat hij
geloopen had.
Soer heeft echter zooveel veine niet gé-
had. Een van de vele heuvels is hem nood
lottig geworden.
De dienst op Praag zal door het droevige
gebeuren geen oponthoud hebben.
Op Schiphol
Halfstok hangen stil de vlaggen van het
stationsgebouw Schiphol. Het groote plat
form ligt verlaten. Donkere^volken jagen
laag langs een grijze lucht. In het gebouw
is het stil; een enkele K.L.M.-employé doet
zwijgend zijn werk; piloten zijn er weinig
en zij die er zijn bespreken met gedempte
stem het vreeseüjk ongeluk, dat de K.L.M.
in rouw dompelde.
In het restaurant komen Tsjechische pi
loten binnen met hun technischen directeur
ir. Oldrich Ruzicka.
We hebben een oogenblik gepraat met de
zen leider van de Tsjechische luchtvaart
maatschappij, die in samenwerking met de
K.L.M. de diensten op Praag onderhoudt.
Ook hij was vanzelfsprekend diep getrof
fen door het vreeselijk nieuws, dat hij Za
terdag in den vooravond van den heer Guil-
lonard te Rotterdam hoorde.
Het is een harde slag, die de K.L.M. heeft
getroffen, maar wij weten, dat zij onver
saagd voort zullen gaan, dat zij de tanden
op elkaar zullen zetten. Het vertrouwen zal
volkomen ongeschokt blijven. Misschien zal
het passagiersvervoer de eerste dagen wat
geringer zijn, maar weldra zal dit zich her
stellen. De Hollandsche maatschappij heeft
vliegers, die in heel de wereld terecht be
roemd zijn om hun kunde en voorzichtig
heid.
„Het heeft zoo moeten zijn", zeide de heer
Ruzicka, „dat Soer, een uwer bekwaamste
piloten, die nog geen week geleden met do
Hollandsche autoriteiten de openingsvlucht
met dezelfde Leeuwerik naar Praag maakte,
thans is omgekomen. Wat het weer betreft,
is het traject tamelijk ongunstig; het is
lang geen gemakkelijk werk in dezen tijd
het toestel veilig over te brengen.
Ik zelf ben een paar dagen geleden met
de „Uil" naar Nederland gekomen om de
„Kwartel" over te nemen. Ook toen was het
zwaar vliegweer. Tussehen Kbely (het
vliegveld van Praag) en Leipzig-HaHe ziju
we op 2000 m. hoogte gebleven, van Leipzig
af op 1500 m. Bijna op dezelfde plaats, waar
de ramp met de Leeuwerik heeft plaats ge
had, hebben we toen blikseminslag gehad.
Toen is gelukkig alles goed afgeloopen, of
schoon het toestel jp verschillende plaatsen
is beschadigd. Geen van de inzittenden
werd gewond. Merkwaardig was het, dat
radio-telegrafist Mika zoowel in zijn linker
als in zijn rechterjaszak glassplinters aan
trof na het gebeurde. In de cockpit hing
een lichte rook en de koker van de antenna
was b.v. beschadigd. Ook het kompas ver
toonde ernstige afwijkingen.
Toen we op 't vliegveld Leipzig landden,
hoorden we, dat ook een toestel van de
Lufthansa door de bliksem was getroffen.**
Een analoog geval
„Wat denkt U, dat de oorzaak van de
Leeuwerik-ramp is geweest?"
„Dat is heel moeilijk te zeggen; we be-
schikken nog slechts over zeer oppervlak-
Zie vervolg blz. 2
Smh!LaEd7?p%%»e£VZ% £Tm5ar-Jm UnkS nMr reChU: Hvan Riellid der directie van de A K U te
Arnhem, E. A. J. Prülewitz, tweede bestuurden Th. van der Klein, marconist; de werktuigkundigen H. Wingelaar'en
P. Weiman
