Nieuwe Leidsche Courant | 1935 | 28 februari 1935 | pagina 9

«OSÏl

DONDERDAG 28 FEBRUARI 1935

DERDE BLAD PAG 9

EERSTE KAMER

TWEEDE KAMER

EEN VREESELIJK
MISVERSTAND

WATERSTAAT 1935

Kanalen-ontwerpen

KOLONIËN

Vergadering van 27 Februari

Do Kei-sté Kamer heeft gistermorgen de be
handeling der W a t c r s't aa tsbe ff root I n g v ooi tg e-
i vorigen dag was alle zeupe
Liwozig. Blijkbaar meenden de senatp
liet. detailwerk, dat de .waarnemende
minister van Waterstaat met zn leegen UJd

£°De heer RUGGE fs.d.) betreurde hot, dat MJ
de uitvoering van Rijkswerken de collectieve
arbeidsovereenkomsten niet worden aanvaard.
Daardoor dalen de loonen vaak zeer sterk, voi
der pleitte bil voor verbetering van een spooi-
wegkruising bi.i Groningen.

Do lieer v. CÏTTERS (a.r.) slaakte klachten
over de bezwarende wifze, waarop vergunning
tot het maken van uitwegen wordt gegeven.
De ambtenaren maken een onjuist gebruik van
hun positio om op een koopje parallelwegen te

■krijgt

worden gezien. Het particuliere verkeer mag
het verkeer der spoorwegen niet afroomen in
streken met dicht verkeer. Concessies zullen
Particulier passagiers- en vrachtvervoer nioe-
■n regelen. Onrendabele spoor- en trumiynen
ebben geen reden van bestaan en bebooren
worden vervangen door rendabele vervoers-
ndernemingen, zoo noodig mot subsidie van
et Verkeersfónds,

Na voltooiing der kanalen zullen geen nieuwe
kanalen worden aangelegd, zoo deze nieuwe bo
lemmerlng vormen voor het verkeersfónds.

Over het wegverkeer zullen geen monopolies
worden gegeven.

De Waterstaatsbegroo'ting werd z.h.st. aan
genomen.

Na de pauze kwamen aan de orde een drie
tal onteigeningsontwerpen in verband met den
aanleg van het

Twente-Rijnkanaal

De spoorwegen lijden onder het thans ver
keerde stelsel van de Spoorwegwetgeving._ dat
tot groote overkap 1 talisatie heeft geleid. Kajra-
taalafscbrijvlng is dringend noodig. De gede
natureerde vennootschapsvorm der spoorwegen
Verhindert om tot een gezond bedrijf te komen.
Hierbij aansluitend werden énkele opmerkingen
gemaakt over de A.T.O., die zegt „gratis" te
bestellen, maar zelf ook weer verklaart, dat
dat „gratis" in de andere vrachtkosten verdis
conteerd is. Het is geen fraaie methodo van
dit semi-officloel bedrijf. Vreemd is ook, dot
deze onderneming de menschen voor een dag
naar het buitenland vervoert, waar men aan
reizen naar Nederland alle moeilijkheden In den
tveg legt.

MINISTER. COLIJN begon met de personeel-
saken.

De toepassing der coll. contracten bij rijks
werken Is door achtereenvolgende kabinetten
niet aanvaard, niét omprlncipieele, maar om
opportunistische redenen. Zeker kan men er in
dezen tijd niet toe overgaan. Het komt voor,
dat de eontractloonen nominaal worden uitbe
taald, maar daarna wordt een deel terug-ge
stort. Daar kan de Regeering niet aan mee
doen. Daarom wil zij zekere vrijheid behouden.

De loononderhandelingen bij de Werkfonds-
werken hebben de uitvoering van werken niet
doen stagneeren. Dc Regeering is op dit punt
over de groote bonden tevreden. Maar de uit
voering van werken wordt vaak vertraagd
door kleine groepen van arbeiders, bv. helers,
die beginnen met medewerking terug te hou
den. Ook de kostenverdeeling 'tuasohen Rijk en
gemeente houdt wel eens op. Maar dat raakt
Waterstaat niet.

He't verschil in pensionneeringsvoorwaarden
tusschen spoorwegpersoneel is al van ouden
datum In elke groep wordt gelijkheid betracht
maar uitzonderingen zijn mogelijk. Het is een
ongegrond gerucht, dat voor hoogere posten
:T>U do spoorwegen alleen gegradueerden in
aanmerking zouden komen.

De meeste tramwegen ztin aan het eind van
hun middelen; bjj de verkeers-coördinatie zal
moeten worden overwogen, welke kunnen,blij
ven bestaan.

Zondagsdiensten moeten zoo sterk mogelijk
worden ingeperkt en niet zoo sterk mogelijk
uitgebreid, zooals de heer Möltmakor wilde.

De vele ongelukken bij bewaakte overwegen
Wijzen op roekeloosheid der automobilisten.

Het spoorwegenplan van 1930 voor Rotter
dam zou thans 100 millloen kosten; dat is te
veel in dezen tijd. Een nieuw station over de
Maas wordt „unverbindllch" toegezegd.

Allerlei verkeorswenschen zijn in onderzoek
De nieuwe motor- en rijwielwet zal niet veel
jalwijken van een algemeen© verkeerswet

Do uitwegen-kwestie kan bij de lintbebou
wing worden besproken.

De Regeering acht een tweede oeververbin
ding te Rotterdam noodig en wil de gemeente
daarin steunen, omdat het niet alleen de ge
beente geldt. Niet is uitgemaakt of het een
brug of een tunnel wordt. De twee gedachten
moeten nauwkeurig tegen elkaar worden afge
wogen.

Wat de verbindingen van Zeeuwsch-Vlaande
ren betreft, daarvoor zijn door het «Rijk al mil-,
lloenen uitgegeven. Dat velen via Antwerpen
gaan, Is ook het gevolg hiervan, dat alle in
ternational© treinen er stoppen. Ook met de
beste ferry verbinding zullen velen de route
yia Antwerpen naar ons land blijven verkiezen,

De afwatering van westelijk Noord-Brabant;
ïs een kwestie van 12 b. 15 millioen, wat te be
zwaarlik is In dezen tijd. Bovendien zün dé
[verwachtingen1 te hoog gesipannen. Het provin
ciaal bestuur overweegt, wat tlhans verant
woord zou zijn.

Elk land tracht zün eigen kolenprocluctie te
beschermen. Bü de onderhandelingen is het
[uiterste verkregen, dat te verkrijgen was. Veel
soelaas ïs nie't te verwachten. Thans wordt
oen centraal verkoopkantoor in het leven ge
roepen, om te redden, wat te redden valt. De
loonkw&süe in do mijnen Is bü den Rüksbe-
m id delaar.

Het rapport-van der Maas in zaJke de Uiver-
ramp is bestemd als bouwstof voor de perma
nente commissie van onderzoek in zake vlieg
ongevallen. Er zjin trouwens meer rapporten.
Het is verkeerd, een dier rapporten, die ge-
zaauenlük den grondslag van het onderzoek
vormen, 'te publlceeren. De minister heeft groo
te waardeering voor de K.L.M. en ook voor het
personeel. Het aangeven van aankomsten-tijd
stippen in minuten nauwkeurig is echter over
dreven. Buiten de Uiver is geen enkel ongeval
met de Douglas-toestellen bekend. Men wachte
het onderzoek af; er is geen reden om waarde
te hechten aan onzinnige geruchten.

De benoeming der leden van de commissie in
zake het verkeersfónds zal weldra geschieden.
Ze komt to.v. de coördinatie van het verkeer
voor een moeilijke taak. Men bedenke, dat de
overkap!tali seeriug der spoorwegen ten deze
een belangrijke factor is en een moeilijke
kwestie bovendien.

Neemt men do A.T.O. en Van Gend en Loos
samen dan is het een zlchizeH bedruipend be
drijf.

Van het tekort ad 30 miUioen bij de Spoor
wegen is 16 millioen het gevolg van omstan
digheden, waaraan totaal niets was te doen
verminderde ontvangsten bv. als gevolg' var
touitenlandsche autaTkie. Er komt dan 14 mil
lioen voor rekening van het binnenlandsoh ver
keer. Dit is pok niet mooi in uitzicht. Zoo zal
bv. het Julkuiakanaai naar schatting 4 millioen
aan de spoorwegen kosten. Het beeld is som
ber en er zal geducht gekapt moeten worden,
om er te Icomen.

Wat de tramwogen betreft, detze doen 't best,
maar niét op subsidie is te rekenen. De regee
ring heeft richtlijnen voor haar verkeerspoli
tie k ontworpen. Het verkeer moet als eenheid

De hoer SCHOEMAKER (r.k.) besprak de
vraag of er wel billijk wordt gehandeld tegen
Almelo, wat betreft de verbinding met 't Twen
te-Rijnkanaal. Hét is gelukkig, dat de onder
handelingen met het provinciaal bestuur z(jn
heropend. Spr. hoopt, dat het resultaat zal zün
uitvoering der oorspronkelijke plannen.

De heer KRANENBURG (v.d.) ondersteunt
<Ilt bétoog.

De heer WIBAUT (s.d.) sluit zich aan bü het
betoog van den heer Kranenburg. Het oorspron
kelijke plan behoort onverwijld te worden
gevoerd.

Dc heer DE GIJZELAAR (r.k.) zegt, dat het
kanaal ZwolleAlmelo een smal kanaaltje is.
De heer Wlbaut Ls er blijkbaar niet ter plaatse
mede bekend. Het kanaal blijft ook wel 3 K.M.
van Enschede en daar ls niets van gezegd. Er
moét thans gewaakt tegen geldverspilling. Spr
zal vóór stemmen.

MINISTER COLIJN merkt op, dat het nad'
plan doelmatig is gebleven. De gemeente kon
er zich Snee vereenigén, al gaf zïi de voorkeur
aan het oude. Doch de toestand van 's lands
financiën is ernstig en er wordt 2.S millioen
minder uitgegeven door het verschuiven der
voltooiing van het laatste eind. Doch de hoofd
zaak is. dat het prov. bestuur eerst overne
ming van het Overüselsche kanaal wenscht,
ingevolge een toezegging van minister König.
Daarvoor zijn echter de middelen thans met
toereikend. De Regeering is niettemin bereid,
te onderbandelen over een tusschen-voors'tel.
Indien nu reeds tot onteigeningen wordt over
gegaan, mogen daar echter geen verwachtin
gen aan worden vastgeknoopt.

De wetsontwerpen worden z.h.st. goedge
keurd.

Aan de orde ls de

BEGROOTING VAN KOLONIëN

De heer KRANENBURG (v.d.) betoogt, het

:ns te zün met den minister, wat betreft
de structureels verhouding van Nederland en
Indic. Pit raakt ook de taak t.o.v. defensie en
•erdeeüng van de kosten der vloot. De com

mandant der zeemacht is verantwoording schul
dig aan den gouverneur-generaal.

De heer DE SAVORNIN-LOHMAN (c.h.) heeft
mn bezwaar tegen de verdeeling van de kos
ten der vloot. Wol echter tegen do budgeta(re
Indoeling.

De taak der vloot is een belang voor moe
derland en Indië. Beide moeten dus betalen.
Het gaat er ech'ter om of we moeten hebber
een Staatsmarine. Dc verdediging van het
grondgebied is inderdaad een imperiale aange
legenheid. Volkomen juist. Maar gewaakt moet
worden tegen splitsing der marine. Dc vloot-
behoort op de begrooting van het moederland
i niet op die van Indië.

De heer FOC'K (lib.) zeide, dat allert van
oordeel zün, dat Nederland de leiding moet
behouden. Het voorgestelde stelsel is gelukkig
slechts voorloopig, in afwachting van hut werk
der commissie-Kan. We komen nu tot een In
dische marine, maar dit kan Diet zoo inciden
teel worden besloten. De minister overwoge de
zaak nog eens; htf mag den minister van De
fensie er niet bulten houden en dus bebooren
do kosten ook op onze begrooting.

MINISTER COLIJN zeide, dat hü als miniate
de wet heeft uit te voeren, los van zijn per
soonlijke opvattingen omtrent de verhouding
tusschen moederland en koloniën. De grond-
ettige omlüsting dier verhouding rammelt.
De materie is in de Grondwet niet voldoende
uitgewerkt. Spr. ziet in art. 1 méér dan een
enkele geografische omschrüving; anders werd
tekort gedaan aan historische waarden. Er is
een zekere nevenschikking tusschen de doelen
van het Koninkrijk der Nederlanden. Dit be
hoort men zoo uit de Grondwet to lezen. Doch
die nevenschikking ls verder niet uitgewerkt;
een dominion-taart ware niet te krijgen zon
der wijziging van de Grondwet. De praktijk
der staatkunde binnen het raam der staats
rechtelijke constructie gaat echter in ontwik
keling voort; en nu is met opzet da't raam
zeer ruim.

Alle exploitatiekosten der vloot rusten op do
Indische begrooting; de aanbouw voor de helft
behoudens marinevflegtuigen, die geheol op de
Indische begroeting rusten. Nu za.l dlo heele
bouw op die begrooting komen. Is dat nu zulk
een fundanienteele verandering?

De heer DE SAVORNIN LOHMAN: Maa-r de
motiveering!

MINISTER COLTJN z©gt, dat de minister
Koloniën een Nederlandsche minister blijlt,
evenals de minister van Defensie. Deze minis
ter bluft beoorde.elen. welke middelen er voor
de verdediging van Indië noodig zijn.

Praetisch verandert er in dat opzicht niets.
De heer DE SAVORNIN LOHMAN' Bij welke
begrooting moet de materie dan behandeld
worden?

MINISTER COLIJN Dat lean, als men wil, bij
de Indische begrooting, bü die van het dep.
van Koloniën en bij die van het dep. van De
fensie, alle drie (gelach). Er is geen Staats
marine, zooals andere landen die kennen. Het
materieel, voor Indic aangebouwd, blijft ln In
dië: dat voor Nederland in Nederland. Wü kun
nen' geen eskader uitzenden, weer terugne:
en vervangen door een ander. Er zal nu
een Nederlahdsoh begrootingshoofdstuk een bij
drage worden gegeven voor de Indische vloot.
Dat is alles.

Hoofdstuk XT word't z.h.st. aangenomen.
De vergadering wordt te '1,35 uur verdaagd
tot heden elf uur.

Regeling van werkzaamheden

Ondernemers-
overeenkomsten

Vergadering van 27 Februari
Overzicht

Rustig is liet debat ovier de ondernemers-
overeenkomsten voortgezet.

Laten we de heerten Sneevliet en Wijn
koop ter zijde, daai was er slechte pmetis di
verzet bij de liberalen op niet zeer sterkte
gronden. Flier was aggravatie aan het woord
Verder alleen verdedigers. Onder hen sprak
de heer Schouten het anti-ren'. woord, waar
bij in een uitmuntende principieele besohou
wing het andiensoheid tusschen staats- en
maatscha.ppeLij'ke ordening werd aangege
ven. Dc. Kortemihonst kon zich later bij deze
rede op meer dan een punt aansluiten. En
d-e heer De Geer herinnerde aan Lohma.n's
beschouwingen met betrekking tot het be
drijfsleven, dateerenid uit 1895. Wie de
schriften van Dr Kuyper wil nagaan, kan
nog weirder in de historie teruggaan.

Minister Steenibeiighe begon zijn rede en
zet haar vanmiddag voort.

Verslag

Regeling van werkzaamheden

Besloten wordt op de agenda in te voegen,
vóór d© interpellatie vara den heer Wijnkoop
betreffende de toelating en het verblijf van
vrreemdeltlmgem. de wetsontwerp en wijziging art.
3 van de boterwert, regeling invoer linoleum,
id. van (naaigaren," wijziging begrooting Adig.
Burg. Pensioenfonds 1935 (kosten bouw kan
toorgebouw Pensioenraad), wijziging art. 12S
ambtenarenwet 1929 en wijizigtag comptabili
teitswet 1927,

Het is het voornemen van den Voorzitten,
om. zoodra het eindverslag oven de begroeting
van het Verkeersfónds voor 1935 is uitgebracht,
voor te stellen dit ontwerp op die agenda in
te voegen na de interpelllsJti e-Wijnkoop.

De Kamer heeft daarna de behandleldns van
het wetsontwerp betreffende de

onderntmersovereenkomsten

voortgezet.

De heer SNEEVLIET (RB.P.) was van mee-
tiing, dat met dit wetsontwerp de arbeiders
klasse geschenken van zijn vijanden zal ont
vangen op dé punt vara een speer. Pnactiscb
wordt het bezuïnIgiiag ten koste van de arbei
ders, wien in de rede vara den heer Albarda
alle klaarheid werd onthouden. Op dien grond-
sfiag van het privaatbezit ia geen ordening van
eeniige beteekeni-s of ©enigen diuur tot stand te
brengen. Do ervaring din het na-ooriogischo
Duitsciiland heeft dat geleerd. Het caeisardsme
zal hoogtij gaan vieren; de staatsmacht za.
zeer worden uitgebreid. We begiimnen met aller
lei kleine middelen een groot probleem aan te

mulat

Prijsbede.rvende concurrentie zal echter door
overheidsoptreden kunnen worden voorkomen,
"iet loononde prijzen bebooren te verdwijnen.

Bezwaar te, dat bet initiatief voor de rege
lingen alleen van de ondernemers kan uitgaan.

Verder vroeg de heer v. d. Tempel enkele In
lichtingen over de techniek van de wet.

Do heer SCHOUTEN (A.R.) merkte op, dat
den loop der eeuwen gezag en vrijheid soms
n beurtc in onzijdigheid ontaardden. Zoo is
hot ook bij d© verhouding van individu en
maatschappij (gemeenschap). Het individualis
me overschat het individu cn offert er ae
maatschappij aan op. Tegen dat individualisme
bobben we ons steeds verzet. Het geeft wel friet
meer den toon aan, maar oefent nog sterken
invloed uit, vooral Ld ons sterk individualis
tisch aangelegd volk. In don loop der vorige
eeuw is het individual terne ook in het econo
misch leven sterk teruggedrongen met gelijk
tijdig recht doen aan dc- eteclien der samen
leving.

We moeten echteT ook weer niet het iradi-
i dualisme verruilen voor het collectivisme.
Dit laatste te weer de dood voor de persoon
lijkheid en brengt de tyrannic der gemeen
schap, Wij wijzen alle eenzijdigheid af,
wij gelooven dat God individu en gemeei
geschapen heeft en all eer. die ordening
vaarden we.

Het socialisme wil vrijwel economische dic
tatuur uitgeoefend door de organen der ge
meenschap bij opheffing van den privaten eigen
dom. Dezo laatste ls wel geen onveranderlijke
grootheid, maar afschaffen willen we dit insti
tuut toch niet.

Een door den staat opgelegde ordening wM-
en we ook niet. Het onderscheid tusschen
taal, en maatschappij moet gehandhaafd. De
staat moet op eigen terrein blijven; voor op
treden op ander terrein Is hij niet uitgerust.
Dat bewijzen de crisismaatregelen, diie we Ken-
ïn. Die vormen een niet aanlokkelijke orde-
ng met groote schaduwzijden.
Maatschappelijke organen, die ordenen ei
met publiekrechtelijke bevoegdheden wordei
bekleed ls een ged>achte, die thans niet aan de
-de is. Het leven te dixarvoor nog niet rijp.
De voorgestelde verbindend en onverbindend
«•klaring mag slechts gevraagd bij verwer
ping va.n Individualisme en eoolalisme, vara het
denkbeeld vara afschaffing van den privaten
eigendom, van staaatsordienlng en van maat
schappelijke organen mot publiekrechtelijke
bevoegdheden.

Het uitgangspunt der régeering is te aan
vaarden. Schadelijke regelingen voor het volles-
loven moeten kunnen worden ongedaan ge
maakt. Het gaat er om uit vrij initiatief voort
gekomen overeenkomsten te toetsen aan hot
belang van het volk. In zooverre wordt dus de
staatsordenirag afgewezen. Maar zij mag ook
niet laaigs een achterdeur worden binnenge
haald. De overheid moet niet dringen om on-
derneinersoverecnkorasten te maken om ze
daarna verbindend te verklaren.

Als de ondernemers een onderraemersover2en-
komsl op een bepaald punt niet wenschen te
handhaven, is het dan wel juist, dat de Over
heid dat punt kan handhaven? Het is nu uit de
wet te lezen, maar het zal wel niet de bedoe
ling zijn, want het zou in strijd zijn met d«
g-rondgcdachte vara het ontwerp.

Bestrijding en verdediging van het wetsont
werp zijn soms zeer eenzijdig geweest. Men
overschatte de beteeken is var dit ontwerp ech
ter niet. ook ail bestrijkt het een breed gebied.
Echter moet het oog ook opera zijn voor ge
varen era mede voor de industrieel© en haradels
verhoudingen met het buitenland. Tegen elk
groepsegoïsme moet de Regeerirag op haar hoe
die zijn.

het ontwerp past niet bij

De scheikundige

Dr. J. v. d. S* zegt:01,

„Het zijn uitsluitend de zich io do
koffie bevindende aromatische oliën,
welke den smaak en het aroma be
palen. Deze oliën ontstaan eerst tij
dens het brandingsproces. Door de
coffeïne, een kleurlooze stof, zonder
geur, doch met een onaangenamer»
t bitteren smaak, aan de ruwe boonen
te onttrekken, kan de werking dezer
aromatische oliën eerst ten volle toe
haar recht komen, zooals bij Koffie
Hag het geval is."

Koffie Hag Is een keurmelange van-
de beste koffiesoorten. veredeld
volgens de door nieuwe octrooien
beschermde werkmethode. De
toepassing van dit verbeterde Hag*
procédé laat de aromatische oliën
tot volle ontwikkeling komen.

Dat is het geheim van het heerlijke
aroma en den fijnen,pittigensmaalé
van Koffie Hag.

0) Bsein<raande uinpraak is authentiek; ie ajitiïdinfda ie»
pett'.on dimt echter allien ter illuiiraiii in beeft gem nauuM
tcurijl giloltlBii-

pakken, maar de grondslag van het kwaad blijft
onaangetast.

De heer JOEKES (V.D.) kende aam het wets-

ïtwerp piTneipieele betreken te toe. De over'
held begeeft zich op een nieuw terrein niet te:
wille van de crtels alleen, maar om georgani
seerde samenwerking te verkrijgen op econo
misch terrein cn uitwassen in de bedrijfspoli-
tiek aif te snijden, en betere bed rijf svoecrhig te
verkrijgen. Een tentlijn ls daarom in deze wet
met haar publiekrechtelijke regeling niet op
zijn plaats.

Met de aanvullingen bij de Memorie van
Antwoord aangebracht.' was de heer Jockea het
eens. Dat rekening zal worden gehouden met
persoonlijk initiatief en persoonlijke energie,
werd een aanbeveling voor de regeling geacht.
De bedrijven moeten niet worden afgesloten,
maar toegankelijk blijven voor hen, die aan de
gesteld© voorwaarden voldoen. De belangen der
verbruikers zullen bij het bepalen dor prijzen
Ln voldoende mate moeten wegen. ïteedis voor
de verbindend verklaring bij den algemeenen
maatregel, kan met het algemeen belang wor
den rekening gehouden.

Aan onverbindend verklaarde bepalingen
moeten ondernemers- niet gedwongen kunnen:
worden zich te onderwerpen. r

De heer v. d. TEMPEL (S.D.) betoogde, dat
thans het ondernemersbelang verbindingen en
overeenkomsten doet ontstaan. Maa.r de bedrijfs
organisatie moet worden bevorderd ter wille
vara do innélijke kracht vara het bedrijfsleven
zelf. Daar heeft ook de arbeidersklasse belang
bij. Men spreekt vam eenzijdige groepsbelangen,
maar ziju die niet beslissend voor allerlei be
slaande ondernemerasovereenkomsten blaar
dan is er geen toezicht. Vrije ooncuuirentiie be
staat in een aanzienlijk deel vara het bedrijfs
leven niet meer.

De nieuwe regeling zou prijsopdrijving be
ttekenen. Dat staat niet vast De prijzen zijn
ook nu vaak door samenepaminii/ng vastgesteld.

Tijdelijkheid 1
het karukter er
Versterking v.
bevoegdheid eer
gemaakt, it

OLIEFABRIEKEN TROFT CALVÉ-OÈLFT
.VRAAGT ONS GRATIS VISBOEKJE

i de waarborgen, dart van de
redelijk gebruik zal woa-deci

_ion te beveilera. Absoluut Dioert

steed© vaststaan, dat het algemeen belang d.e
v er bind end verk 1 ari ng veredsch t

De verhouding tusschen hert economische en
sociale brengt mee, dat hert op den duur zal moe
ten komen tot verbindendverklaring der, collec
tieve contractera.

Slechts op dé basis der christelijke gedachte
zad dit wetsontwerp baat kunnen brengen, om
dat alleen dan de geest zal ontstaan, die vol
strekt noodig Is om dit wetsontwerp te doen
slagen met behoud van het recht van individu
en maatschappij ten bato Van bet volksleven.

De heer BIEREMA (lib.) con&ateierde, dat het
hi-er niets van heeft, dat achter de roode vaan
allerie) groepen aanloopen. gelijk eenigen tijd
geledein de heer v. Braambeek schreef.

Duitschil-and en Oostenrijk hebben van
socialisatlegedachte niets dan mislukkingen
doen alen. De heer Albarda noemde bet woord
s-1 echts één keer. Za.l het met de ordenitngisge-
dacht© anders gaan?

De vrije prijsvorming zal nooit me-er regel
matig werlcen. wordt er gezegd. Maar 50 jaar
geleden stond voor deu landbouw in de hand
boeken hetzelfde te lezen. Men heeft zich toen
vergist en eens .zal _opk Tiet overdreven, natio
nale- "pröteertTcartem©"totverdwijnen. Met dé
ordening Lossen we dc crisis niet op. Wel zou-,
den de liberalen bereid zijn óm int bepaalde ge
vallen aan overheidsingrijpen mee te werken.
Nu' krijgt de Regeerirag een blanco volmacht
waartegen de Kamer weimig beginnen kan.

Bedrijfssarrnenweilvlrag is noodig, maar men
denke nan prijsopdrijvingen, die tegen het
lang der gemeenschap ingaan. Dank zij den
vrijen handel hebben in ons lamd prijsafspra
ken tot nu toe weinig invloed gehad.

Eteeh van algemeen belang is behoud van
het particulier initiatief in het belang v-am den
vooruitgang. Dit wetsontwerp werkt remmend.
Groepsbelangen dreigen ten kaste vam de con
sumenten op den voorgrond te komen. W© zul
len bij een volslagen bureaucratie uitkomen.
Hert bedrijfsleven denkt er daarom emetiig over
de Regeerirag de medewerking ap te zegge:i.

Men zal de verbrndemdwetrklarimg dier coile'c-
tteve contracten later er bij moeten nemen,
Dam krijigem we ook de vensrtarring- van loan-
norm en.

Bij de Liberalen gaam iradriwidualieme en alge
meen belang samen. Overheidsdwang vc
menwerking is uit dan booze. Alleen bij
sen moert wonden ingegrepen. Dit wetsontwerp
is ira strijd met de aanp-aseiingispoliitiek
Regeerirag.

De beer WIJNKOOP (comm.) zag ira het wets
ontwerp een sterk fascisme om de arbeiders-
klaisso er onder te houden. Daar doen de soc.-
dem. aan mee. Alleen ira Rusland is eT ware
orde, als gevolg van de opheffing vam het pri
vaatbezit.

De bewering, dat men prijs'bederf wil tegen
gaan, beteekemt de toosten vara het lewensipe.il
hoogoT te maken. De S. D. A. P. gaat

kapitalisten samen daartoe, alleen om

niet tegen loonsverlaging te moeten strijden.
Dat heeft die heer v. Braam/beek trouwens met
zooveel woorden gezegd.

De heer SOHILTHUIS (v.d.) had sympathie
voor het wetsontwerp, maar het moet niet wor
den dat de staat ingrijpt im het bedrijfsleven.
Tegen onredelijk optreden worden voldoende
waarborgen aangebracht.

Het zal nuttig zijn, dat de commistrie uit den
Economiischen Raad ook verbruikers boort. Het
wetsontwerp biedt voldoende tegenwicht tegen
bet gevaar van minimumprijzen in overeen
komsten. De Regeering moet zich deskundig
laten voorlichten over productiekosten.

Tusschen bedrijfsgemooten wordt vaak een
strijd op leven en dood gevoerd. Het is een al
gemeen belang dm damaan paal en perk
stellen,

De beier KORTENHORST (r.k.) begon met
de opmerking, dart de sociaJisatLegedachte aicb
heeft overleefd. Daarna te de val van het

VRIJDAG 1 MAART 1935

HUIZEN 301 M. Algemeen Programma, verzorgd
door dc NCRV. 8-00 Schriftlezing en medi
tatie. 8.159.30 Gram.pl. 1030 Morgendienst
olv. Ds. C. Lindeboom. 11.00 Gram.pl. 11.15—1
12 00 Pianorecital. W. Fens. 12.15 Gram.pL
1230 Ensemble v d. Horst 2.00 Gram.pl. 2.30
Chr. Lectuur. 3.0Ó-3.45 Orgelspel S. P. Vis»
ser. 4.00 Het Hendriks-Tno 4.15 Gram.pl. 6.30
Causerie A. J. Herwig. 7.00 Ned. Chr. Pers
bureau 7.15 Gram.pl. 730 Literaire causerie.
8.00 Vaz Dias. S.05 .Eelsazar", oratorium vaa
Handel. M.m.v. solisten, de Kon. Chr. Orato
rium-Vereen. „Excelsior", en het Ned. Kamcr-
torkest. Leiding: D. Smiok. 9.109.40 Gram-pL
en Vas Dias. 10.40—11,30 Gram.pl.

HILVERSUM 1875 M. 8.00 VARA 12.00 AVRO
4.00 VARA 8.00 VPRO 11.00 VARA. 8.00
Gram.pl. 10.00 Morgenwijding VPRO. 10.15
Orgelspel C. Steyn. 10.45 Declamatie J. v
Oogen. 11.00 Jacques van Kdnsbergen en zijn
kwintet. 1130 Vervolg declamatie. 11.45 Ver
volg kwintetcancert. 12.00 Gram.pl. 12.30 „De
Minstreels", en Gram.pl. 2.30 Voordracht R.
Flink. 3.00 Zang door Miep Ochse. A. cL,
vleugel: E. Veen Hierna gram.pl. 4.00 Pauze.
4.05 Kniples. 4.50 Gram.pl. 5.00 Kinderuurtje,
5.30 Orgelspel J. JoDg. 6.00 „De Notenkrakers",
olv. D. Wins. 6.45 E Walis en zijn orkest. 730
C. v. d. Lende: Wetten van dezen tijd. 730
Gram.pl. 737 Herh. SOS-Ber. 8.00 Ds. J W.
v. NieuwenhuyZen: Godsdienstige vormen en,
gebruiken in het gezin. 830 Pianorecital A,
Koole. 9.00 Dr. J. C. A Fetter: Vader- en Moe
der religie. 9.30 Vervolg concert. 10.00 Vrljz*
Godsd. Pensbureau, en Vaz Dias. 10-15 Cau
serie Ds. E. D. Spelberg 11.00 Jazzmuziek
(Gr.pl.). 11.30-12.00 Gram.pl.

socialisme in Midden-Europa gekomen. De ge
dachte aan eaxnenwerking tusschen onderne-
i te na den oorlog versterkt opgekomen
cn te ira allerlei landen tharae aan de orde. Ve
len, die te lang gewacht hebben, willen nu ook
samenkomen.

Is de nu voorgestelde economische organi
satie aanvaard, dan zullen ook de arbeidsover
eenkomsten moeten volgen, gelijk de beer
Schouten terecht heeft betoogd.

Wat nu gebouwd wordt te geen treden op
socialist!scliem weg. Het komt tot stand
op het terrein van de maatschappij: de staat
legt niets op. Wat er gebeurt komt uit de maat
schappij zelf op; waar nocdig helpt de Overheid
ln de door de groote meerderheid gewensente
richting. De samenwerking in de bedrljfsraden
vlot niet zoo bijzonder, maar wel zeggen de or
ganisaties economische samenwerking te willen
met de mogelijkheid dat onwillige minderheden
gebonden worden aan de overeen komsten.

Het verzet den- liberalen was niet principieel.
Men stelt zich de vraag of de voorstanders nog
wel iets behoeven te zeggen. Wil de minister
eens een lijst geven vaa lilberaiLe werkgevers,
die komen vragera om verbindendverklaring
hunner overeenkomsten? (Vroollikheid.)

Do absolute vrijheid van het individu te niet
het hoogste. Het knappe organisee-rend vermo
gen moet ruim baan hebben, maar het werken
moet ook weer niet worden verlamd door era-
willige minderheden.

De Staat heeft ook een besohavlmgs- en wei-
vaartsdoel. De Staat kau de zelfwerkzaamheid
der burgers ordenen.

De prijs te niet het orgaraiseerend element
ln het bedrijfsleven. Er is geen vrije prijsvor
ming meer door nationale en internationale
maatregelen en we kunnen baar o*k in afzien
bare n tijd niet meer verwachten.

De nu voorgestelde maatregel verschilt he
melsbreed met do van bovenaf opgelegde land-
bauworisisorganisatles. Het gevaar voor bureau
oratie wordt sterk overdreven, evenals dat
geschied bij de Arbeidsgeschillen wet.

Het beter orgnniseeren van onze economi
sche krachten dient onder alle omstamdiighedien
te geschieden.

De heer TCortenhorat wil -geen monument- op
richten voor den onbokeradera consuinent; rijn
belangen een netelig vraagstuk worden
door een aantal waarborgen beschermd.

De bedoeling van de wet ka tialleen tot haar
recht komen op de basis van het privaatbeizit

i zeker niet in do richting van socialisatie.

De beer DE GEER (c.h.) betreurde het, dat
dlit ontwerp n-oodeloos zooveel atof heeft opge
jaagd. Het beginsel van het ontwerp ia Juist.

Herinnerd werd aara het standpunt dat Jt
heer de Savornin Lobman reeds ira 1895 verkon
digde ten aanzien vara de taak vara den Staat
mot betrekking tot samenwerking ln het
drijfsleven. Het onderhavige wetsontwerp
stemt met dat standpunt overeen.

Op enkele punten zou het door aimendeeriog
kummön -worden verbeterd.

Het is niet noodóg om gelijk die beer Ble-
reraa deed aara het woord „ordeni-^" een
zoo om gunstig o beteekenite te geven. Hij kan
gerust voor dit ontwerp stemmen.

Da-ama was het woord aan Minister STEEN-
BBRGHE. Dezo dankte degenen, die hun
sbe,mining met dit ontwerp hebben betuig-

Heden zal hij zijn rede voortzetten.

Te 6.29 werd de vergadering verdaagd.

Wijziging huisarbeiderswet

Voorontwerp bij Hooge Raad.

De Minister van Sociale Zaken heeft aan
de Tweede Kamer meegedeeld, dat hij bij
den Hoogen Raad van Arbeid aanhangig
heeft gemaakt een voorontwerp tot. wijziging
van de Huisarbeidswet 1933. Het vooront
werp is neergelegd ter griffie ter inzage vaa
de leden.

DE CONTINGENTEERING VAN
STEENKOLEN.

De door den Minister van Economische
Zaken ingestelde commissie voor de steen-
kolencontingenteeaing werd gisteren na
mens den minister door den directeur-gene
raal van Handel en Nijverheid geinstalleeixl.
De commissie heeft nog denzelfden dag haar
werkzaamheden aangevangen.

DROITWICH 1500 M. 10.35-10 50 Morgen
wijding. 11.20 Orgelspel R. New 11.50 Voor
dé scholen. 12.10 Het Trocadero Cinema Orkest
olv. A. v. Dam. 12.50 BBC-Dansorkest o'v
Hall. 1.35 Concert door Joh Hoeks Kamer
orkest mmv. L. Wood (viola). 2.20 Voor gj
scholen. 3.35 ScLotsdi Studio Orkest. 4.35 B.
Colombo en zijn orkest. 5.35 B-BC-Daosorkef t
olv H. Hall. 6.20 Berichten. 6.50 Muzik. cause
rie. 7.10 Tuinbouwpraatje. 7.30 Handel-concer
7.50 Radio Militair Orkest olv. B W. O'Dot -.
nell. 8.20 St Davids Day-programma. 9.05
Geraldo's orkest. 930 Berichten. 10.20 Cause
rie (met gr.pl 10.40 BBC-Orkest olv L,
Heward. 11.35—12.20 Harry R'oy cn zijo
orkest.

RADIO PARIS 1648 M. 7.20 en S.20 Gram.pl.
12.50 Goldyorkest. 8.20 „La veine", spel vaü
Gapus. 1030 Dansmuziek.

KALUNDBORG 1261 M. 11.20—1.20 Concert
uit rest. „Wïvex". 2.20 Concert uit Rest „Ritz"
4,204.50 Zang en piano. 7.30 Kerkconcew;
(orgel en koor olv. Wöldike). 8.20 Hoorspel,
9.50 Planoduetten. 10.1511-50 Dansmuziek,

KEULEN 456 M. „Tag der Saar-Hcimkehr"j
rijkszendingen.

ROME 421 M. 8.05 Gevar. concert. 9.20 Ge
varieerd programma.

BRUSSEL 322 en 484 M. - 322 M.: 12.20 Gra-
mofoonpl. 12.50 Omroep^orkest. 1.502.20
Gram pi. 5.20 John Ruttens orkest. 6.20 Gram-
pi. 6.35 Kamermuziek. 7.35 Pianorecital. 8.20
Symphonieconcert. 830 Hoorspel, 9.50 Om
roeporkest 10.3011.20 Dansmuziek. 484 m
12.20 Gram.pL 12.40 Harmonicamuziek 12.50
Salonorkest olv. Walpot. 1.50 Zang 2.00^-2.20
Gram.pL 530- Hara'onloamuziek 635 Gram.pl.
6.50 Pianorecital. 7.35 Zang. 8.20 Omroep
orkest mmv. zangsoUsten. 935 Symphonic con
cert. 10.30—11.20 Gram.muziek.

DEUTSCHLANDSENDER 1571 M. - „Tag der
Saar-Heimkehr", rijkszendingen.

De handel met Italië

Eischt voorzichtigheid.

Alvorens goederen, van welken aard ook,
naar Italië te vereenden of over de levering
contracten af te sluiten, wordt in verband
met de bij decreet van IS Februari j.l. af
gekondigde reglmenteerïng van vrijwel den
geheel en invoer van Italië allen exporteurs
aangeraden de grootste voorzichtigheid to
hall-achten en zich tevoren nauwkeurig op
de hoogte stellen van de voorwaarden waar
onder invoer mogelijk is.

DE CONTINGENTEERING VAN WOLLEN
STOFFEN.

Gisteren werd de door den Minister vaa
Economische Zaken ingestelde commissie
van bijstand voor dc wolleu stoffen namens
den Minister door den directeur-generaal
van Handel en Nijverheid geïnstalleerd.

De commissie, die haar werkzaamheden
onmiddellijk heeft aangevangen, is als volgt
samengesteld: G. M. Belzer, wnd.-voorzitter
van de commissie van advies voor de Crisis-,
invoerwet, voorzitter; Fr. Mutsaerts Jr., F.
van Spaendonck, H. Ilollenkamp, A. Ben-
dien, Joh. Ibelings, Dr. W. Iloogendoorn, lid-*
secretaris.

FEUILLETON

Dat nog' een gelukkige
oplossing vond

Naar het Engelsch

Zoo pratend zette ze zich naast de blijk
baar eenigszins verlegen en althans zeer
zenuwachtige vrouw, die wel twintig jaar
jonger was dan haar man en even blond en
teer leek als haar zoon donker en sterk
Svas.

„Ik iben toch zoo'n rem op mijn Jongen,
dat kwelt mij nog het meest", klaagde zij.

En Violet kon haar niet troosten hi deze
grief.

„Hij had het zooveel verder in de wereld
kunnen brengen, Zuster", ging zij voort na
een pauze. Hij is altijd zoo knap geweest,
op school; vandaar dat mijn man en ik een
spaarpotje hadden gemaakt om hem naar
College te sturen. En daar had hij zicli al
zoo eervol onderscheiden, toen mijn arme
man ineens met blindheid bezocht werd. L-Iij
is veel ouder dan ilc, dat hebt u wel gezien,
hè, zuster? Nu, toen heeft Hugh het stu-
deeren er aan gegeven en is hij gaan
boeren".

L sjDaar heeft hij dan, nog niet zoo .ver

keerd aan gedaan", zei Violet. En terwijl
ze alles heel handig voor de patiënte in
orde bracht, schilderde ze af de gevaren,
waaraan studeerende jongelui blootstaan.

Mrs. Ti'evanion luisterde vol aandacht
en verrassing en eei eindelijk:

„U praat als een vrouw van ervaring,
zuster, en toch zult u misschien net even
twintig zijn?"

„Ik ben een-en-jtwintig, maar een paar
maanden verpleging op en nabij het slag
veld geef je zoo 'n kijk op het leven,
al is het dan ook niet van den vroolijksten
kant"

De zieke vatte ineens haar hand en
vroeg smeekend:

„O, u zult toch bij mij iblijven, tot ik weer
beter ben? Mijn zoon zal wel zorgen, dat
we gauw weer een dienstbode krijgen; dan
hoeft u geen ruw werk meer te doen. Van
morgen nog juist, toen hij mij kwam ver
tellen, dat die twee vrouwen ons in den
steek gelaten hadden, was ik zóó wan
hopend, dat ik niets liever wenschte, dan
dat hij mij zoo maar zou laten liggen.
Nu is u hier net als een zonnestraal komen
binnenvallen en ik vind het leven ineens
weer schoon. U blijft toch, niet waar9"

„We zullen zien", antwoordde Violet
ontwijkend. Maar terwijl zij op aanwijzing
van Mrs. Trevanion lakens en handdoeken,
die zoo heerlijk naar lavendel roken voor
haar en Madge uit de kast haalde, voelde
ze een sterk verlangen in zich opkomen,
om de patiënte „er doorheen te helpen
Zij begreep het geval zeer goed: het was
bloedvergiftiging door veronachtzaming
van een wonde. Zij had er onder de mili
tairen wel (bijgewoond, die hersteld-waren

van een ernstiger vergiftiging, dan deze
was.

Terwijl ze met een arm vol schoon iin-,
nengoed naar heneden ging, nam zij een
besluit.

Trevanion trad haar al tegemoet met
dankbaren glimlach. Zoo als ze hem daar
zag, beschenen door den gloed van het
vuur, leek hij meer dan ooit op den man.
dien zij had leeren lief hebben, terwijl hij
in die Egyptische hitte half bewusteloos
daar neerlag op wat tegenover allen, die
hem zagen, zijn sterfbed leek.

„Wat denkt u van Moeder?" vroeg hij
met innige bezorgdheid.

Violet scheen het hoopvol in te zien en
dit was hem een pak van 't hart.

Juist kwam Madge uit de bijkeuken,
waar zij afgewasschen had.

„Het klaart wat op", zei ze uitdagend.
„Morgenochtend vroeg zullen we wel kun
nen gaan. We zullen dus een paar uur
nisten en met het aanbreken van den dag
vertrekken wij dan."

„Ik hoop toch, dat u zoo verstandig is,
om dit niet te doen. Ik verzeker u, dat de
wegen nog één modderpoel zijn. Ik had ook
zoo gehoopt, dat Miss... Miss... nu dan,
„Zuster"..., dat u een goede Samaritaansche
zoudt zijn en dat u nog een paar dagen bij
mijn arme moeder zoudt willen blijven,
totdat ik een geschikte hulp uit Truro kan
krijgen".

„Ik zal blijven", Eei Violet vastbesloten.
„Ja, ik weet wel. wat je er tegenin wilt
brengen, Madge. Maar Mrs. Trevanion is
zóó zwak, dat, als zij niet goed verzorgd
wordt, dit zeer noodlottig zou'werken op
haar gestel."

Toen Hugh Trevanion de ronde was gaan
doen, om te zien, of ieder van de
knechts z'n plicht had gedaan, en of de
dieren goed verzorgd waren, verweet
Madge weer haar vriendin:

„Je praat dan wel heel mooi, Violet!
Maar je misleidt jezclve, daar ben ik
zeker Van. Bedenk toch eens, hoe onge
rijmd eigenlijk, dat jij, als de dochter van
een..."

„Maar Madge, wees toch stil! Jij was de
eerste, die er op aandrong, dat ik mijn
incognito bewaren zou en nu zeg je dit
zóó, dat iedereen het hooren kan. Maar die
ouwe man mag nu doof heeten, je weet
zelf, hoe dit is: dooven verstaan meestal
iets, dat in het geheel niet voor hen be
stemd is. Je beweert, dat je tegen je vader
zult zeggen, dat hij mij hier komt weg
halen. Nu, ik beloof je, dat hij dit niét
zal doen!"

Terwijl ze toen naast den ouden man
ging zitten, praatte ze wat met hem cu
Madge stak intusschen de lampen aan en
warmde wat bouillon voor de zieke: Violet
mocht dan hebben leeren verplegen gedu
rende 't bezoek aau haar gewonden vader in
Egypte, Madge had al van kind af het
huishouden geleerd en was hier zeer be-;
dreven in.

Toen Trevanion terugkwam, stond het
avondeten al op tafel cn waren de beide
meisjes aan het praten met zijn vader,
ging even naar boven en zijn moeder was
opgewekter, dan hij haar in lang gezien
had.

Na het avondeten bracht hij de bezoek
sters in de „mooie kamer", waai- een piano
stond. Hier voerden zij interessante

sprekken over maatschappelijke toestan
den, waaruit bleek, hoe zeer belezen de
jonge man was, maar ook hoe democratisch
van opvatting, iets waai- „de vriendin"
zooals hij Madge in gedachte noemde
zich niet mee vereenigen kon.

Op zijn eenvoudig zolderkamertje ge
komen, duurde het lang, eer hij den slaap
vatte, maar toen droomde hij van de mooie
„zuster!"

Dien volgenden ochtend, na zijn ronde,
vond hij haar in de keuken bezig aan liet
thee zetten; zijn vader zat al bij den
haard.

„Mijn vriendin is teruggegaan", kondigde
zij aan, „om enkele schikkingen te mak-m".

Zijzelve léék Hugh dien ochtend stijf en
koel en het gesprek onder het ontbijt werd
geen succes.

1-Iij wilde niet, dat zij eenig huishoudelijk
werk zou verrichten, maar zou hier zelve
wel voor zorgen, tex-wijl eij zijn zieke
moeder verpleegde.

Intusschen fietste Madge door 9e mod
derpoel. Het was zwaar werk, maar in nog
geen drie uur had zij den tocht volbracht
en hield ze stil voor het hek van de
pastorie.

„Hefot u mijn telegram gekregen?" vroeg
ze aan haar vader, die haar al tegemoet
kwam. „Waar Violet is?... Wacht, als u
in de studeerkamer gaat, zal ik 't u ver
tellen."

Dit deed zij dan ook en de dominee
luisterde, zonder haar een enikele maal in
de rede te vallen. Maar John Rossi ter had
een goeden kijk op het menschelijk gemoed
en, toen Ma-tei besloot met de opmerking:
„En nu, Vader, gaat u zeker dadelijk met

mij terug, om haar te halen; dan nemen
we zuster Pollwhele mee, zoodat Violet
overtuigd is, dat zij een goeoe plaatsver-i
vangster heeft", aut.woordde hij met een
vastberaden hoofdschudden

„Neen, daar denk ik niet aan! Ik geloof,
dat dit juist heel goed is voor Violet. Sinds
ze in Egypte is geweest, is er een veran
dering over haar gekomen. Laat haar stil
die zieke oppassen, Iaat haar zich nuttig
maken en zoo eens heel van nabij zien het
eenvoudige, werkzame leven, dat die men
schen leiden. Dat zal haar niets geen
kwaad doen."

Madge durfde niet zeggen, dat de jon cc
hoer een knappe man was en dat zij innige
bewondering voor de „zuster" had gelezen
ln zijn blik, maar er zat voor haar niets
anders op, dan zich to schikken in do
opvatting van haar vader.

Violet had intusschen „gedineerd" met
den ouden boer en zijn zoon en verwachite
niet anders, dan dat ze den dominee zou
zien verschijnen met een zuster, om Mrs.
Trevanion te verplegen cn onwillekeurig
liep zo dan ook naar het venster, toen ze
den dogcart hoorde aankomen. Ze zag
alleen Madge en een koffor daarin.

Eerst toen de groom weg was en de kof
fer veilig en wèl voor de deur stond, trok
eo haar vriendin in de keuken, omhelsde
haar en riep:

„Noen, wees maar niet bang: de jonge
man is uit en de oude is boven bij zijn
vrouw. Je vader heeft volkomen vertrouwen
in mij!"

(Wordt vervolgd);