dOu
re
BINNENLAND.
Gemengd Nieuws.
Dobbehnenn
lebber... mfi«T
Naar en in Zuid-Afrika
VRIJDAG 15 FEBRUARI 1935
DERDE BLAD PAG 9
Arbeid in w inkels
Van hel werkje „Wettelijke bepalingen op
de arbeid in winkels", door H. G. W. Muil-
nik, administratief ambtenaar bij de ar-
beids-inspectie der eerste klasse, verscheen
bij N; Samsom N.V. de vierde druk.
De eerste druk van het boekje verscheen
in 1929, de tweede in 1930, de derde in 1932.
Dat in zoo kort tijdsbestek van zoodanig
werkje vier uitgaven verschenen, kan
tweeerlei oorzaak hebben. Ten eerste is het
mogelijk, dat. de wettelijke bepalingen zoo
dikwijls veranderd worden, dat herziening
noodzakelijk is; ten tweede, dat de vraag
herdruk noodig maakt.
Wij gelooven, dat hier beide factoren
werkten. In de voorberichten wijst de sa
mensteller op de wetswijzigingen; de lees
baarheid van het boekske doet veronder
stellen, dat er een dankbaar gebruik van
wordt gemaakt. Immers, de aanteekeningen
op de artikelen zeggen in gewoon Nedcr-
landsch, wat de zware wetstaal beduidt.
Dat de uitgever telkens weer veroeterde
edities op de markt, brengt, bewijst de ac
tiviteit der firitia Samsom, die toont te be
grijpen, wat het woord „service" beteekent.
Gemeenteraadsverkiezingen
Na sarnenspreking van de besturen der
Anti-Revolutionaire en Chr.-Historische Kjes-
vereeniging te Schicbroek hebben beide
Kicsvereenigingcn, elk in haar algemeene
ledenvergadering, besloten, bij de a.s. Ge
meenteraadsverkiezing met een gecombi
neerde lijst uit. te komen.
Waar dit besluit in beide vereenigingen
met algemeene stemmen is genomen, kan
1 gezegd worden, dat hier volledige
ccrking is verkregen.
Financieele verhoudingswet
En het werkloosheidssabsidtefonds
Verschenen is het derde deel van de
Parlementaire geschiedenis, wijziging fi
nancieele verhoudingswet en werkloos-
heidszorg', door D. Kooiman, lid van de
Tweede Kamer der Staten-Generaal, oud-lid
.van Gedep. Staten van Noord-Holland.
Het eerste gedeelte bevat een beknopt
overzicht van stelsel en inhoud van het
wetsontwerp, het wetsontwerp zelf en de
memorie van toelichting.
Het tweede gedeelte heeft een bewerking
van de parlementaire geschiedenis der werk
loosheidssubsidiewet, eveneens door een
overzicht voorafgegaan.
Het derde gedeelte omvat de parlemen
taire geschiedenis tot de aanneming door de
Tweede Kamer, met beknopt overzicht van
stelsel en inhoud der gewijzigde wetsont
werpen, benevens de gewijzigde wetsontwer
pen zelve.
Doze uitgave geeft een volledig overzicht
van de parlementaire geschiedenis dezer in
grijpende wetswijziging. Bij de toepassing
der wet zal zij uitstekende diensten bewijzen
en telkens weder ter hand worden genomen-
Het geheel is thans in één band verkrijg
Wie iets wil weten van deze moeilijke ma
terie zal studie van dit werk moeten ma
ken. Het is ingewikkeld, zooals de schrijver
zegt, die een werkzaam aandeel aan de be
handeling nam, doch in hooge mate leer-
Terneuzcns haven
Kademuren aanbesteed
De Rijkswaterstaat te Middelburg Keeft
aanbesteed den aanleg van de muren voor
de kanaalhaven te Terneuzen. Laagste in-
schrijfster was de N.V. Betonbouw Trio te
'Amsterdam met 377.000. De firma Hillen en
Roose was met 'hetzelfde bedrag eveneens
laagste inschrijf ster.
Brugtolheffing
Een economische inoonsekwentie.
Dr. J. van Staaij publiceert een artikel,
waarin hij resumeerend vaststelt:
Noodgedwongen zal het Nederlandsche
bedrijfsleven zich meer en meer moeten in
stellen op de binnenlandsche markt. Het
daaruit voortvloeiende verlevendigde bin
nenlandsche ruilverkeer moet kunnen
plaats vinden onder voorwaarden, die een
imaximum-resultaat voor de volkswelvaart
in het vooruitzicht stellen, d.w.z. vrij en
onbelemmerd.
Dit kan slechts geschieden door een net
yan binnenlandsche verkeerswegen, dat aan
de eischen van het moderne verkeer vol
doet. Het ds daarom verblijdend, dat tot ver
snelde bruggenbouw is besloten, maar te
hopen is, dat bijtijds zal worden ingezien,
dat de zegenrijke gevolgen, die daarvan te
verwachten zijn, voor een belangrijk deel
Kullen uitblijven bij tolheffing.
Het landsbelang eischt nu, juist in deze
crisistijd, tolvrije bruggen.
De Kieswetswijziging
„Zóó gaat het hek van de dam"
In een artikel in de „Nederlander" behan
delt oud-minister De Geer de kies wetswijzi
ging van minister De Wilde, die hierop
'komt, dat een partij slechts toegang tot
de Tweede Kamer kan krijgen als zij drie
maal de kiesdeeler haalt, waardoor zoo
als wij hebben betoogd, artikel S2 der
Grondwet: „De Tweede Kamer bestaat uit
honderd leden, gekozen op de grondslag
der evenredige vertegenwoordiging", wordt
aangetast.
In de Memorie van Antwoord betoogt de
Minister, dat er toch reefis twee afwijkingen
zijn op de evenredige vertegenwoordiging:
de toewijzing van een overschotzetel en het
toekennen van een zetel aaij een andere
partij, wanneer een lijst uitgeput, is.
Maar, voert. dr. De Geer aen, dat waren
technische noodzakelijkheden.
„De eerste zoogenaamde inbreuk" was
dan ook zóózeer inhaerent aan de „even
redige vertegenwoordiging", dat zij daarvan
vleeseh en bloed vormde. Een andere even
redigheid dan een door de eischen der
techniek getemperde, kon de grondwet-
•er niet bedoelen en heeft hij, omnium
isensu, niet bedoeld. Indien dit een vrij
brief geeft om de evenredigheid uit staat
kundige overwegingen ook op andere
ijze ter zijde te stellen, wordt artikel S2
krachteloos".
Van de tweede geldt hetzelfde.
„Indien een lijst minder namen bevat dan
zij zetels verwerft, moet de resteerende zetel
aan een andere lijst worden toegekend. Het
de grondwet zelve, die, met haar
eisch, dat er honderd Kamerleden zijn, zulks
noodig maakt".
„Het gevaarlijke van de redeneering der
memorie van antwoord komt nu voor
minister De Geer hierin te liggen, dat zij
het onderhavige voorstel verdedigt als
doorkruising, die niet noodzakelijk is
grond van de werking van liet kicsapparaat,
doch waarvan de noodzakelijkheid wordt be-
oaald door het inzicht in de behoeften van
de samenstelling van het Parlement". Een
doorkruising, zooals het elders heet, „door
een bijzondere eisch van doelmatigheid".
,Wat feitelijk beteekent: een doorkruising
op grond tan staatkundige overwegingen.
Hiermede is, in zorgwekkende mate, het
hek van de dam.
Welk verweer zou men op die wijze nog
hebben tegenover subversieve elementen,
die ook hunnerzijds op grond van staatkun
dige overwegingen de grondwet wenschen
te doorkruisen?"
BRANDVERZEKERINGSBELASTING
De gemeente Enschedé is voornemens e<
nieuwe vorm van belasting in te voeren. De
fiscus zal u.l., tenzij op andere wijze nog een
bedrag kan worden gevonden, belasting hef
fen op de brandverzekeringen.
Een dergelijke belasting is slechts in een
enkele gemeente in ons land toegepast, o.a.
in Amsterdam en Helmond.
Het gemeentebestuur is van het stand
punt uitgegaan, dat de mensohen met klei
ne inkomens zooveel mogelijk van de nieu
we heffing moeten worden vrijgesteld, waar
om de perceelcn met een huurwaarde tot
250 zijn vrijgesteld. Voor de overige pan
den zal van elke 1000 verzekerd bedrag 45
cent belasting moeten worden betaald. Ook
van de inboedels en inventarissen zal een
gelijk bedrag worden geheven.
jecovitot levertraan
wetenschappelijk de
beste levertraan
voor U en Uw kind.
Verkrijgbaar
bij apothekers en
drogisten a f0./5 per flacon.
Comité voor Nationale
Veiligheid
Een Raad van bijstand gevormd
Het Comité voor Nationale Veiligheid
schrijft ons o.m. het volgende:
tan vreemden invloed, wil het Co
mité bevorderen, dat van het Nederlandsche
Volk zelf de ontwikkeling der nationale
krachten zal uitgaan, die zoowel hier tc
lande als in overzcesche gewesten dienstbaar
gemaakt kunnen worden aan de verhooging
der nationale en internationale veiligheid en
het is overtuigd, dat zulks ook kan bijdra
gen tot werkverruiming, evenals dit het ge-
al is in landen, die evenmin als Nederland
au agressieve bedoelingen verdacht kunnen
worden en waarvan ook de veis ter king der
preventieve weermacht wordt erkend als te
zijn mede in het algemeen belang.
Teneinde de organisatie over het geheele
land te kunnen uitbreiden, wordt een Raad
an Bijstand voor het Comité gevormd,
caarin zijn uitgenoodigd vooraanstaande
personen uit verschillende streken des lands
wier namen waarborgen, dat niet het doel
is om onrust te wekken of om aan een be
wapeningswedloop deel te nemen, maar dat
gedachtig aan het Koninklijk woord, ook
naar den wer.sch van het Comité het Ne
derlandsche Volk zichzelf behoort te blijven.
Tot dusver zijn de navolgende afdeelingen
m het Comité gevormd of in vorming:
Amsterdam, Arnhem, Bergen op Zoom en
T h ol enBus.sum-Na ard en -Laren-Bi aricum-
Iiuizen, Breda en Omstreken, Eindhoven,
Gorinchcm, 's-Gravenhage, Groningen en
Omstreken, 's-IIertogenbosch, Maastricht,
Middelburg, Midden-Limburg, Nijmegen,
Roozendaaï, Rotterdam, Tilburg en Omstr.,
Twente en Achterhoek, Utrecht, Ve'nlo, Vlis-
singen, Waalwijk, Zutphen en Omstr.,
Zwolle.
De Raad van Bijstand
Er heeft zich een Raad van Bijstand
'oor het Comité voor Nationale Veiligheid
gevormd waaerin de volgende heeren heb
ben zitting genomen:
H. Ameünk, seer. C.N.V., De Bilt; A. As-
scher, lid Prov. St. N.-Holland, A'dam; H,
M. v. Bemruelcn, voorz. „Ouzc Vloot", Haar
lem; H. J. M. Blomjous, lid der Eerste Kamer
Tilburg; Ir. M.C.E. Bongaerts, oud-Min.
Waterstaat, 's Gravenhage; G. H. Crone,
K. v. K., A'dam; C. Dane Gz., lid Prov
St. N.-Brabant, Willemstad; Prof. Mr. P. A.
Diepenhorst, A'dam; r. J. Dijckmeester, bur
gera. Zutphen: J. J. C. v Dijk, lid der Tweede
Kamer, voorz. vereen. „Ons Leger", 's Graven
Mr. R. M. v Dusseldorp, burgem. Goes:
W. A. Engelbreciht, voorz. K. v K. R'darn; Dr.
J. C. Eringaard, 's Gravenhage; F. II. Fente-
ner v. Vlissingen, Utrecht; M. Fernhout, bur
gem. Middelburg; Jhr. Mr. L. E. M. v Fisen-
ne, lid Ged. St. Z.-Holland, 's Gravenhage;
Mr. Dr. W. F. J. Frowein, pres. dir. staats
mijnen, Heerlen; II. P. Gelderman, voorz. Alg
Verb.Ned.Werkg, Oldenzaa); J Geldermanlid
der Eerste Kamer, Oldenzaal; Chr. Haffmans
voorz. K. v. K., Venlo; Mr. A. J. A. A. baron
v. Heemstra, Oud-Gouv. Suriname, Ooster
beek; Jhr. Mr. T. J. v. Iddekinge, Haren
(Gr.); A. J. M. v. Iersel Breda; Mr. F I. Jans
sen lid der Eerste Kamer, Maastricht; Mr. L.
M. de Jong Schouwenburg, lid Prov. St. N.
Holland, A'dam; P. J. de Kan ter, voorz. Alg
Ned. Verbond, 's Gravenhage; Mr. W. F. W.
Kolkman, burgem. Weert; E. H. Ivrelage,
Haarlem;
J. C. L. v. d. Lande, industrieel, Ubber-
gen; Mr. F. J. v. Larschot, burgemeester,
Den Bosch; Mr. J. Linthorst Homan, burg.,
voorz. K.N.A.C, Vledder; E. Luden. buiten-
gew. lid Ged. St. N.-Holland, Hilvirsum;
W. G. A. M. v d. Lugt, ondervoorz. K.v.K.,
R'dam; G. H. dc Marez Ovens, dir. N.V.
Ovens en Zn., A'dam; II.W.v. Marie, A'dam;
J. M.E.A. Meyring, Den Bosch; P.J. Nahui
zen, voorz. C.N.W., Utr.; Mr. LjB.J.v. Oppen,
burgem., Maastricht; K. L. II. v. d. Putt,
lid der 2e Kamer, Eindhoven; Mr. R. Polle-
ma, lid der le Kamer, Leeuwarden; Dr. F.E.
Posthuma, 's-Gravenhage; J. A. v. Rompu,
lid Ged. St. Zeeland, Terneuzen; prof. dr.
V.H. Rutgers, Hoogl. V. U., A'dam; jhr. mr.
A. O. F. v. Sasse v. Ysselt, lid der le Kam.,
Den Bosch: prof. jhr. mr. B.C. de Savorniu
Lohman, lid der le Kamer, Utrecht; ir. W.
G. Scheeres, voorz. Chr. Hand, en Industr.
Middenst., 's-Gravenhage; mr. M. Sichter-
man. burg., Almelo; C. Sneep. seer. C.N.W.,
Raamsdonksveer; mr. dr. G W, A. v. Sons-
beeek, burg., Breda; mr. P. W. H. Truyen,
hoofdinsp. L.O., Roermond; A.Verdijk, burg.,
Eindhoven; J. Th. Verheggen, voorz. R.K
Boeren- en Tuindersb., Bugpenurn: L. F. J.
M. baron v. Voorst tot Voorst, lid der 2e
Kamer, ondervoorz. K.N.B.T., Tvvello; nir.
dr. F. L. G. Z. M. Vonk de Both, burgem.,
Tilburg; dr. J.E. baron de Vos v. Steenwijk,
burgem., Zwolle; prof. mr. C. W. de Vries,
hoogl. HaudelsJioogesch., 's-Graveuh.; Mr.
G. L. rle Vries Feyens, Kantonr., Blavicum;
mr. W. C. Wendelaar, voorz. Lib. Staatsp
„De Vrijheidsbond", lid der 2e Kamer, 's-
Gravenhage: E P. Westerveld, alg. seer.
Kol. Inst., A'dam; C. A. v. Woeldercn, bur
gemeester, Vlissingen.
65-jarig Huwelijksfeest
De echtelieden D. Blommers-A. G. Birchen-
horn te Zevenbergen hopen op 26 Februari
a.s. bun Go-jarige eclitvereeniging te her
denken. Ongetwijfeld zal zoo'n gebeurtenis
zeer weinig voorkomen. De heer Blommers
"1 jaar oud, en doet zoo af en toe nog
werk op de boerderij, waar hij vroegcr
werkzaam is geweest. Hij onderhoudt nog
met lust zijn "tuin achter zijn huis. Ook
zijn echtgenoote, die 81 jaar oud is, is nog
bijzonder flink en doet ook nog steeds haar
werk. Beide oudjes zijn dus nog zeer kras,
en genieten een goede gezoudheid. Ilct
echtpaar Blommers heeft 5 kinderen, 24
kleinkinderen en 27 achterkleinkinderen,
in leven.
Natuurlijk zal deze bijzondere gebeurte
nis in Zevenbergen niet onopgemerkt voor
bij gaan. Reeds heeft zich een feestcomité
gevormd, dat zal trachten deze krasse oud
jes een aangename dag te bezorgen, zooals
dit bij het 60-jarig huwelijksfeest ook is
gebeurd. Vele ingezetenen hebben zich reeds
bereid verklaard hun medewerking te
leenen.
ZATERDAG 16 FEBRUARI
HUIZEN 301 M. - KRO-uitzending. 8 009.15
en 10 00 Gram. pl. 11.30—12.00 Godsd. half
uur. 12.15 Orkestcoocert cn gram.pl. 2.00
Voor de jeugd. 230 Causerie. 3.00—4.00 Voor
de kinderen 4 15 Sohlagerrauziek. 5.00 Gram.
pl. 5.15 Orkestcor.cert en gram.pl. 6.20 Le
zing. 6.45—7.00 Gramofocnmuziek. 7.15 Le
zing. 7.35 Schlagermuziëk. S.00 Vaz Dias.
Schlagermuziek. 8.35 Gram.pl. 8.40. Voor
dracht. 8.55 Gram. pl. 9 00 Radiotoooeel. eq
declamatie. Gram.pl. 11.05 Vaz Dias. 11.10—
12.00 Gram. pl.
HILVERSUM 1875 M. - VARA-uitzending.
8 00 Gram pl. 10.00 Morgenwijding VPRO.
10.15 Voor Arb. i. d. Continubcdr. Trio Gua-
roni o.l.v. I Cohen. VARA-Tooneel oJ.v
v. Cappellen. 12.00-200 „Rigoletto", Veri
(Op gr.pl.). 2 15 Filmpraatje M Sluijser. 230
Gram.pl. 3.00 Astrologische lezing door L.
Knegt. 3.20 Gram_pJ. 3.30 R'damsch Philh. Or
kest ol.v. E. Flipse, m.m.v. Kon. Mannen-
sa ngvere«n. Schiedamsch Mannenkoor
pheus", o.l.v. E Flipse, orgel, hobo' en viola.
4.30 Zenderwiss. 4.45 Vervolg orkestconcert.
5.30 Zang door A. de Booy. 5 40 Literaire
lezing A. M. de Jong. 6-00 A'damsch Salonor
kest o.l.v. D. Kiekens. 6.30 Esperanto-uit;
ding 6 50 Vervolg orkestccncert. 7.10 A. J.
Meijerink: Het redden van drenkelingen uit
auto's. 7.30 Vervolg orkest-concerc. 8.00 Herb.
SOS-Ber. 8.03 Gram.pl. 830 ,.De diva", spel
van F. v. Duin. M.m.v. het VARA-Tooneel
o.l.v. W. v. Capeilen. 9.00 „The Four Sere
nades". 9.10 VARA-Varda. 9.15 „The Four
Serenaders. 9.30 Vaz Dias. 9.40 Gram.pl. 10.40
Concert uit Droitwich (Gr.pl.). 11.00 „Mada
me Butterfly opera van Puccini (Op gr.pl.)
1L.50—12.00 Gram.pl.
DE VERRADERLIJKE STOOM
Te BI adel (N.-Br.) wilde een autobus
uitwijken voor fietsers, toen zij den
man van 'n wagen aanreed. Dc man liep een
bekkenbreuk op en werd naar het zieken
huis vervoerd. De oorzaak van de aanrij
ding zou de stoom van dc tramlocomotiei
zijn, die het uitzicht benam.
EEN NIEUWE OPLICHTERSTRUC
Bij de politie van het bureau Overtoom
te A m sterdam hebben enkele familie;
aangifte gedaan, dat zij door iemand, wo
nende in Den Haag,'op geraffineerde wijze
zijn opgelicht
De politic heeft een onderzoek hiernaar
ingesteld, waarbij het volgende
licht is gekomen:
Sedert oenigc maanden schijnt
lan in Den Ilaag te wonen, die er zijn
werk van maakt, iederen dag dc overlij
densadvertenties van dagbladen, welke bui
ten Den Haag verschijnen, na te zien. Na
eenige dagen ontvangt de familie, waar een
sterfgeval heeft plaats gevonden, uit Den
Haag een pakje onder rembours, waarop
f 1.95 betaald moet worden. Dit bedrag
ricert nogal eens. In de meeste gevallen
hebben de families, meenende, dat di
ledene tijdens zijn leven dit heeft besteld,
betaald en het pakje in ontvangst geno
men. Als afzender stond op het pakket ver
meld: uitgeversmij. Alblec, doch ook schijnt
eenige raaien dc naam van een te goede:
naam bekend staande maatschappij te zijn
misbruikt. Het pakket bevatte niets
dan een waardeloos boekje. Zelfs werd bij
een familie te Amsterdam zulk een pak
ketje bezorgd, juist op het oogenblik dat de
begrafenisstoet zich voor de deur opstelde.
Ook daar hebben de familieleden het rem-
bours-bcdrag betaald.
De politie tc Amsterdam heeft zich
erbinding gesteld met di© in Den Haag.
Reeds is gebleken, dat den Jaatsten tijd een
persoon regelmatig oude waardelooze boek
jes bij een handelaar heeft opgekocht.
Dezen man heeft men echter nog niet te
RUBRIEK^
Orkest o.l.v. T. H. Morrison, mm.v. H M.
Hall (tenor). 1.20 Commodore Grand Orkest
0.1.v Davidson. 2.20 Belfasïer Omroeporkest
01.v'. E. G. Brown, mjn.v. G Beggs (baritco).
3 20 Orgelspel D. Tnorne. 3.50 „Hudry Gur-
dy", gevar progr. 4.50 Gram pl. 5.05 ..Five
hours back", relais uit Amerika. 5.35 Ambrose
en zijn Band. 6.20 Berichten. 6.50 Sportpraat-
je 7.05 Welsch Intermezzo. 7 20 Interviews.
7.50 Marschmuziek o.l.v. B. W O. DoonelL
8.20 Uitzending voor de British Industries
Fair 1935. S.50 Varictc-programma. 9.50 Be
richten. 10.20 B3C-Thcater-orkest o.l.v. S.
Robinson. 11.20—12.00 BBC-Dansorkest oJ.v.
Henry Hall m.m.v. solisten.
RADIO PARIS 164S M. 7.20 en 8.05 Gramo-
I. „La chanson de Fortunio". operette van
Offenbach. II „Le tiers perteur", operette van
Terrasse. 10.50 Dansmuziek.
KALUNDBORG 1261 ra. - 11.201.20 Coccert
uit rest. „Ritz". 2.50—4.50 Omroeporkest o.
I.v. Gröcdahl. 7.20 ls.e acte van ..Carmen
opera van Bizet. 8.15 Gevar, pregr. 10.35-*
II.35 Dansmuziek.
KEULEN 456 M. - 5.20 Gram.pi. 635 Orkest
concert ol.v E. Pater. 11.20 Uit Stuttgart;
Ilja Livschakoff en zijn orkest. 1.35 Gram.pl.
2.20 Muzikale causerie met gram.pl. 3.20 Vroo
lijk programma, m m v blaasorkest, mannen
koor. Sch rammelensemble en solisten. 630
Viool en piano. 7.30 Camavakfcrosramma.
9.55—12.20 Dansmuziek
8.05 „Norma", opera
vart
BRUSSEL. 322 en 4S4 m. 322 m. 12 20
Gram. pl. 12.50 Omroeporkest o.l.v. Gason.
1.50—2.20 Gram.pl. 6.35 dito. 8.20 Salonor
kest o.lv. Walpot 10.30 Gram.pl. 10.50—1
12.20 Max Alexys' orkest 4S4 m.; 12.20 Gram.
pl. 12.50 Salonorkest o l.v. Walpot. 1.50—1
230 C3ram.pl. 5.520 Pianorecital. 6.20 Gram
pl. 6.50 Zang 7 20 Gram. pl. 8-20 dito. 8.35
Vocaal triocoocert. 905 Hoorspel. 9.25 dito.
1030^ Gram.pl. 10,50—12 20 Max Alexys"
DEUTSCHLANDSENDER 1571 M. - 730
Zie Keulen. 9.20 en 10.05 Berichten, 10.20-*
1130 Dansmuziek uit Frankfort.
DDODELIJKE VAL
Te Gennep (L) is de 68-jarig land*
EEN BOM DIE GEEN BOM WAS
De politie van het bureau Liiuiaeusstraat te
Amsterdam, ontving het min of meer sensa-
tioneele bericht, dat in de Riouwstraat een,
bom zou zijn ontploft. Bij het ingestelde on
derzoek bleek het geval van nog al onschuldi-
gen aard te zijn. Een 16-jarige jongen, die
in het bezit was van een patroon, welke by
de spoorwegen voor de z.g. knalsignalen bij
mist wordt gebruikt, vroeg aan een anderen
knaap daarop een steen te willen werpen,
waarop de zaak met een hevige knal uiteen
BRANDEN
Te 's-G ra v e n p o 1<3 e r (Z.) is brand ont
staan in de woning van notaris M. Poels.
Het huis, dat drie verdiepingen telt, is ge
deeltelijk uitgebrand.
De tweede en derde verdieping zijn nl. aan
de achterzijde geheel door het vuur vernield.
De geheele inventaris kon gespaard blijven.
De motorspuit uit Goes kon wegens een
defect eerst na l1/» uur water geven. De scha
de wordt door verzekering gedekt. Do oor
zaak van den brand is onbekend.
HET VERHAAL VAN MIENTJE EN SAARTJE PEPERNEUT.
door G. TL ROTMAN.
39. De roeier had den bloempot echter ge-
zien. Hij voer er naar tui, keek er nieuws
gierig naar, bukte zich toen over het bootje
on pikte hem op. Wij schreeuwden uit alle
macht, maar hij was te ver weg om ons te
verstaan, of misschien hieJd hij zich mam-
pakken. Het onderzoek wordt met kracht I zoo. Hij wou den pot zeker graag hebben!
"oortgezet. I
40. Hij zette den pot vóór zich neer in
het bootje en roeide verder, op een rij
buisjes af, die aan het uiteinde van den
plas stonden. Wij holden langs den kant
mee, zoodat we sjioedig heelemaal buiten
adem waren, terwijl het tot overmaat van
ramp nog begon te stortregenen ook.
(Wordt Maandag vervolgd)
Reisbrieven van Prof. Dr. V Hepp
xxxviH
DE WETENSCHAP IN ZUID-AFRIKA (Vervolg)
De Kweekscholen
Onder „Kweekscholen" heeft men te verstaan de opleidings
scholen voor predikanten, onze Theologische Scholen of Theolo-
gisohe Hoogescholen. Zij worden aan de Universiteiten en
Universiteits Kolleges als Theologische faculteit aangeschreven.
Zij blijven echter Kerkelijke Scholen. De Kerk heeft over haar
alle zeggenschap.
Om tot de Kweekschool te worden toegelaten moet. men
minstens met goed gevolg twee jaar van den universitairen
cursus hebben doorloopen. Gewoonlijk maakt men echter den
driejarigen cursus door en heeft men het M. A. in zijn bezit, als
men zich op de collegebanken van de Kweekschool zet.
Het Theologisch Onderwijs vordert wederom drie jaar. Dan
wordt men Candidaat in de Theologie. Daar komt, althans te
Stellenbosch, nog één jaar voor het proponentsexamen bij.
Binnen het jaar kan men bij voortgezette studie B. D. (Bachelor
of Divinity) worden. Deze graad kan men evenwel slechts aan
de Universiteit of de Universiteits Kollege bekomen.
In het Jaarboek van de P.U.K. (1934) lees ik nog van een
anderen graad M. Div. (Magister Divinitatis). Daarvoor moet
men tenminste twee jaar in het bezit zijn van den B. D. graad.
De vakken, welke aan de Kweekschool worden gedoceerd, zijn
dezelfde als bij ons.
Zulke kweekscholen vindt men te Stellenbosch, te Potchef
stroom en te Pretoria.
Die van Stellenbosch is eigendom van de Nederd. Geref. Kerk
in de vier provincies. Als hoogleeraren zijn aan haar verbonden
Dr. B. B. Keet, Dr. E. F. van Rooyen, D. G. Malan B.D. en D.
XXXVII stond in ons -blad van 13 Februari,
Lategan B.D. De doctoren Keet en Van Prooyen promoveerden
aan de Vrije Universiteit. Tijdens mijn verblijf in Stellenbosch
was ik beider gast. Het Comité had mijn dagen eerlijk over hen
verdeeld. Al had ik hen aan de V.U. niet gekend, zoo konden
toch gemeenschappelijke herinneringen worden opgehaald.
Gevoed te zijn door eenzelfde Alma Mater maakt aanstonds
eigen met elkaar, al meen ik ook niet eenkennig te zijn. Een
bijzonder gezelligen tijd bracht ik onder hun dak door, wat mij
nog steeds met dankbaarheid vervult. Ook van de twee andere
professoren, die eerst sedert liet aftreden van Prof. J. du Plussis
zijn opgetreden, ontving ik groote hartelijkheid. In verband met
de wetenschappelijke kwesties, die van de kerkelijke niet te
scheiden zijn, wordt veel van hen verwacht. Het juiste getal
studenten kan ik niet opgeven. Het zal zoo wat 130 bedragen.
Potchefstroom herbergt de Kweekschool van dc Geref. Kerk,
welke vroeger te Burgersdorp in de Kaapprovincie was. Zij is
natuurlijk kleiner. De Almanak van 1934 bevat een lijst van
7 studenten. Zij heeft drie professoren: Dr. J. D. du Toit, J. A.
du Plessis B.A. en Dr. C. J. H. de Wet. De eerste en de laatste
zijn eveneens aan de Vrije Universiteit gedoctoreerd. Over mijn
omgang niet Prof. du Toit (Totius) schreef ik vroeger. Prof. De
Wet, die zich ook sterk voor de politiek interesseert, was juist
door de griep gegrepen, zoodat mij het genoegen hem te ont
moeten was ontzegd. Prof. du Plessis leidde mij in de bibliotheek
rond, welke, ofschoon nog bescheiden, toch vele voorname
werken bevat en bewees mij menige andere vriendelijkheid.
Over de Kweekschool van de Hervormde Kerk te Pretoria
haar professoren sprak ik al; alsmede over het besluit van de
Synode der Nederd. Geref. Kerk in Transvaal om eveneens in
Pretoria een eigen Opleidingsschool te stichten. Ter gelegenheid
van de herdenking van het 75-jarig beslaan van de Kweekschool
te Stellenbosch in de eerste week van December 1934 noemde
Ds. W. Nicol als overwegingen, welke de Synode tot dit besluit
hebben geleid: „1. Die ander twee Kerke in Transvaal lei hulle
predikante in eie omgewing op, en ook as gevolg daarvan is
daar proporsioneel in die laaste tyd '11 groter vooruitgang by
hulle gewees. Beide het elk 'n universtiteit verover, terwyl ons
Kerk nog steeds na die Suide moes kyk2. Die Transvaal
verskil in baie opsigte van Kaapland. Da-ar is drie Hollandse
Kerke; daar ris naturelle, terwyl in Kaapland hulle met kleur
linge te doen het; daar is 'n sterk industriële ontwikkeling,
terwyl daar in die Jvaapprovdnsie nog die stille dorpslewe aan-
getref word. Die predikant te Stellenbosch opgelei, kom dus
daar in 'n cnigsins vreemde omgewingDaarby kom nog dit,
dat ons jongelingc tans tc Potchefstroom en te Pretoria in
inrigtings van ander Kerke opgelei word en hulle dan by ons
om legitimasie aanmeld, wat nie geweiger kan word nie." Of deze
motiveering ook in de Nederd. Geref. Kerken van do overige
provincies als klemmend wordt erkend, kan in het midden
worden gelaten. Slechts mag worden gehoopt, dat de Kweekschool
te Pretoria een even beslist Gereformeerd karakter zal vertoonen
als die te Stellenbosch.
Het eigene in de Afrikaansche wetenschap
Hoewel internationaal van aard openbaart de wetenschap zich
in vormen, die de nationaliteit van haai- beoefenaars bijna steeds
verraden.
Uitweiden mag ik over deze stelling niet. Zij dient alleen ter
rechtvaardiging van de vraag: heeft het wetenschappelijke
leven in Zuid-Afrika ook iets eigens? Ik stel voorop, dat het
materiaal, waarnaar ik moet oordeelen, tamelijk beperkt is. Het
zou kunnen, dat bij breeder onderzoek mijn meening zich zou
moeten wijzigen. Maar naar den indruk, welken ik er van kreeg,
moet ik bekennen, dat ik 'iets eigens daarin niet heb kunnen
ontdekken.
Indien die indruk juist is, strekt dat nog niet tot oncer van
de wetenschappelijke mannen in Zuid-Afrika. Het Afrikaansche
volk is nog jong. Zijn Universiteiten zijn alle van betrekkelijk
recenten datum. Men heeft daar moeten arbeiden in een vlug
tempo om den achterstand in tc halen. Op wat reeds gepresteerd
werd mag men trotsoh zijn. Maar het geelt ik schrijf dit met
zeker voorbehoud den indruk, dat de wetenschap er sterk
onder Engelsch-Amerikaanschen invloed staat.
Dit kan ook niet verbazen. In de bibliotheken overtreffen de
werken in het Engelsch die in andere vreemde talen. Ook de
echte Afrikaanders zijn vanwege de tweetaligheid het Engelsch
beter machtig dan het Duilsch. Een Fransch boek kunnen zij,
die van dc Universiteit komen, in den regel niet lezen.
Dat Engelsch-Amerikaansclje komt reeds uit in de wijze,
waarop een schrijver zijn book overzichtelijk maakt. Maar nog
veelmeer uit het niveau, waarop hij het stelt. Hij spitst zich
-vooral toe op hot practische. Diepgaande redeneeringen schijnt
hij als ballast over boord te worpen,
Het klasse-systeem, dat men aan do Universiteit en de
Universiteits Kollege huldigt en dat geheel op Eagelsch-Ameri-
kaansche leest is geschoeid werkt dat in de hand. De hoogleeraar
moet in den wettelijk voorgeschreven cursus de heele stof van
zijn vak in dictaat geven. Dat noodzaakt hem zijn discipelen do
wetenschap toe te dienen in tabletten, gecomprimeerd. Voor da
examens biedt dat een onmiskenbaar voordeel. Maar voor de zelf
standige beoefening en het vooruitbrengen van de wetenschap
zie ik daarin een ernstig nadeel. Dc jacht naar het beknopte
weerhoudt van af te steken naai' do diepte.
Ik geloof niet, dat op die manier zich een wetenschap kan ont
wikkelen overeenkomstig den Alrikaanschen aard. Wanneer
AJrika niet let op zijn zaak zal het op het voorname cultuurge
bied der wetenschap veranglicaniseerd worden. Te meer, omdat
het door Engeland en Amerika zoo uiterst gemakkelijk wordt
gemaakt voor studenten om daar hun studie tc voltooien. Rijke
beurzen worden ter beschikking gesteld. Ook kan men er in
korten, van te voren afgepasten tijd, worden klaargemaakt.
Het is dunkt mij een Afrikaansch belang zich nog meer dan
tot heden op de hoogte te stellen van de Nederlandsche weten
schap, welke het specifiek Afrikaansohe karakter zoo ontzaglijk
veel nader staat. Het doeltreffendst kan dit geschieden, doordat
het zijn zonen en dochteren hierheen zendt. Dat zal van de
ouders zwaarder financieele offers vergen en van de studenten
meer inspanning, omdat de overschakeling van het eene systeem
naar het andere niet onbelangrijk is. Maar de resultaten'zullen
de moeite loonen.
Ik zie niet over het hoofd, dat in deze al veel is gedaan. De
Zuid-Afrikaansche Vereeniging heeft menig jongen man studie
hier te lande mogelijk gemaakt, al kan zij op verre na niet
concurreeren met de Engelsche en Amerikaansche fondsen. Ook
op eigen kosten zijn sommigen naar ons land gekomen. Zij
toonden een degelijkeu wetenschappelijkcn ondergrond te bezit
ten. Zij moesten harder werken dan hun studiegenooten, die naar
genoemde landen gingen. Maar ik heb niet vernomen, dat een
hunner het zich heeft beklaagd.
F.r verschenen ook wetenschappelijke werken, waarin de Ne-
derlandsche invloed duidelijk is te merken.
Moge dezo gunstige voorbeelden talrijker worden, opdat da
wetenschap in Zuid-Afrika langzamerhand zich een ei "en
positie verovere. u
lk weet, dat ik hier spreek in den geest van vele Afrikaanders,
