JPastol rO dlO/J DONDERDAG 14 FEBRUARI 1935 EERSTE KAMER TWEEDE KAMER Men kijkt naar Uw mond als U spreekt. Boldoot's maakt Uw tanden blank! BINNENLAND. WU CHANG-HO, DE ZEEROOVER Defensie goedgekeurd Buitenlandsche Zaken onderhanden Vergadering van 13 Februari 1935 Overzicht In een zeer uitvoerige rede heeft de beer De Savornin Lohman de defeneiebelangen bepleit en tevens degenen, die daaraan schade doen, terecht gewezen. Op vorste." king en verbetering van de uitrusting der weermacht werd krachtig aangedrongen, zulks echter met erkenning van het vel? goede dat we reeds hebben en in overeen stemming is met de eigen doelstelling on zer weermacht. Op dit laatste heeft vooral de minister later sterk den nadruk gelegd. Ook de heer Van (litters heeft een warm pledt voor goede landsverdediging gehouden en deed het denkbeeld aan de hand om kis van het Werkfonds te gebruiken ten einde met den vlootbouw zoo spoedig mo gelijk te kunnen beginnea Honderden kunnen dan weer aan liet werk, zoodat ook soci .tal-economisch een nuttige daad zou worden verricht. Nadat ook de heer Fock den minister zijn steun had toegezegd, heeft Dr Deckers op zijn bekende wijze zijn beleid verded.gd. Krachtige en scherpe argumentatie zijn dezen bewindsman eigen. We kunnen over 's ministers rede niet uitweiden; ze spreekt trouwens voor zich zelf. Slechts op een punt willen we hier nog even nadrukkelijk wijzen. De minister heeft o.a. zijn optreden tegen de rood? marine-organisatie opnieuw krach tig verdedigd en daarbij enkele staaltjes van sohandelijke terreur meegedeeld, die te beter doen begrijpen, dat velen het een zegen achten, dat deze machine de guerre tegen het gezag is opgeruimd, na helaas >elen in het ongeluk te hebben gestort. Het streven was er stelselmatig op gericht om verwijdering te brengen tussohen officieren en minderen. Wie aan hun orders ongeho>r zaam was, wisten ze te vinden. Het is nu uit, verklaarde de minister en zoo lang ik wat te vertellen heb, blijft het uit. Daar had de heer Moltmaker, die eerst nog al wat praatjes had verkocht, niet van terug. Hij en de zijnen, die moreel dieip schuldig staan aan het ongeluk, dat over menig marineman en zijn gezin is geko men, doen beter over deze dingen te zwij gen. Het brandmerk der dubbelhartigheid blijft hun opgedrukt ook in deze ernstige zaak. Met Buitenlandsche Zaken werd een be gin gemaakt. Verslag Nadat hoofdstuk II (Hooge Colleges van Staat) onder den hamer was doorgegaan, heeft de Eerste Kamer gistermorgen om 11 uur de be handeling der Defensiebegrootin g nin Lohman (c.h.) betoogde, dat op defensie veel te sterk bezui nigd is. Tusschen 192G en 1930 gaven we ge middeld 100 mlUloen uit, thans nog maar 88 mlllioen. ondanks het bevolklngsaccres. Op de andere departementen is echter nauwelijks lets besulnigd. Het leger dreigde te worden stuk- gereorganiseerd Dat is nu uit. Het rapport- Idcnburg heeft veler oogen geopend voor de ernst van den toestand. De in het zuiden begon nen actie zal een nationale beweging worden. Met milftalrisme heeft dit streven niets tè ma ken; het gaat er om een behoorlijke landsver dediging te verkrijgen. Die is noodlg. omdat ons land zoowel in Europa als ln het oosten een sleutelpositie Inneemt De heer v. Embden vindt voor zijn litanie over den luchtoorlog ln den wereldoorlog geen steun. Aanvallen op steden waren ook toen uit sondering. De minister moet niet meenen, dat hlf de de- faitisten tot beter Inzicht zal kunnen brengen. De soc.-dem. missen nog den moed van hun partilgenooten In Zwitserland. Tsjecho-Slowa- ktje en elders. Zij zijn tevreden met een harmo- nlca-congres-resolutle en vragen om een veilig heidswacht. een soort schutterij san de grens. Met de vrijz.-dem. Is er ook geen prlncl- pieele overeenstemming. Om prlncipiecle rede nen stemmen ze tegen de begrooting en het ls de vraag of ze daarmee niet tekort doen aan hun eed op de Grondwet Onze weermacht heeft naar het oordeel van binnenlandsche en buitenlandsche deskundigen veel goeda Ook "t moreel onzer militairen btJ de laatste manoeuvres werd door L'Independence België geprezen. Toch valt er nog allerlei te verbeteren Oud-officieren, die daarover spreken, dienen echter voorzichtigheid te betrachten .terwjjl het den heer v. Embden. die vrijwel alles vernieti gen wil, niet past crltiek te oefenen op hen. die bedoelen onze weermacht te verbeteren De minister moet roeien met de riemen, die hfl heeft Zijn „heilig huisje" van het voor oefeningsinstituut liet. hjl varen. Maar Jammer is. dat de contingentsuitbreiding werd terug genomen en ook de verlenging van den eersten oefentijd. Dat voor het materieel meer werd aangevraagd, is een goede daad. Ook btJ de vloot is er achterstand, die moet worden Inge haald. De commissie-Kan was niet noodig. De Regeering heeft het moeilijk, maar als zö 110 mlllioen voor de Zuiderzee kan vinden waarom dan ook niet gelden voor de defensie? De heer v. Citters (a.r.) zou uit het Werk fonds gelden beschikbaar willen stellen voor den aanbouw ran onderzeebooten ln het be lang van de metaalindustrie. Hij heeft den tn- druk dat de defensie lijdt door een teveel aan commissies. Voorts wtst hij op de prestaties van de K XVIII, een Nederlandch product. Een woord van hulde aan de prestatie der beman ning in deze Ksmcr ls niet misplaatst. (Teeke- uen ran Instemming). De gelden voor vloot bouw worden nuttig besteed; In vredesTUd moet worden voorbereid, wat we in oorlogstijd zou den kunnen piesteeren Het buitenland moet er tegen opzien ons ln een conflict te betrek ken. De jaren 19141919 hebben het nut hier van bewezen. Elke verbetering f*er weermacht verhoogt de kans op onze veiligheid. Hoe kan men dan spreken van onproductieve uitgaven" De minister overlegge met *ön am'otgeno .ten om een deel van het Werkfonds voor dit doel te besteden, om ten minste aan den gang te kunnen aaan. De heer v. d Hoeven (c.h.) kwam terug op het protest von den heer Hermans tegen liet nlet-toelaten van De E'auwe Vaan in de knzt-r- nes. De heer Hermans heeft der. bewijslast om gekeerd. Ons allen is bet beginsel der drank- ne.*l-n t:ug 3- u.pathti k. maar i n orgaan als dit moet niet aan politiek gaan doen. De heer I'o c k (lib.) verklaarde het met de doelstelling der Receerlng voor de weermacht eons te z(Jn. Als de minister zegt, dat ons leger qualitatief aan de doelstelling beantwoordt, moeten we dat aanvaaarden. De samenstelling der vloot in Indië moet zoo veelzödig mogelijk zijn. Eer. commissie om ter vake een oDderzoek in te stellen, was niet noo dlg. Het is verkeerd als oud-opperofflcieren den Indruk wekken alsof er van de weermacht nieU deugt Het ls niet waai en het is onverant woordelijk. DE MINISTER ANTWOORDT De minister van Defensie, Dr. Deckers, verklaarde steeds te trachten zich te verplaat sen In den gedachtengang van mevr. Pothuis en gelijkgezinden. Zij heeft niet het recht zulks ln twHfej te trekken. Onbehoorlijk was het, dat de heer v Embden 's ministers adviseurs in liet debut betrok: hU heeft alleen met den minister tc maken. Aandacht ls gevraagd voor de geldelijke po sitie van de weduwen van militairen, gepen sioneerd voor do wet van 1909. De minister zal dut onderzoek en wil doen. wat h 11 kan Er ls eenlgc moeilijkheid t-o.v. de oud-gepen sioneerden v66r 1925. wat de kosten betreft, in do tegenwoordige tijdsomstandigheden. Dat het optreden tegen bepaalde vereenlgin- gen een spionnen- en vorklikkersstelael ln 't le ven zou roepen, beantwoordde de minister met de opmerking dat hij ln aller belang is werk zaam geweest; tal van vrouwen zün ongelukkig geworden Juist door de vereenigingen. Allerlei menschen hebben geklaagd dat ze onder den knoet stonden van het vereenigingsleven. elen zün dankbaar dat de minister hen verlost heeft van het juk der vereenigingen en bonden. De heer Moltmaker (s.d.)Dat zijn bewe ringen. Is het wel waar? De Voorzitter hamert. De Minister spreekt geen leugens. En daurmede is hö van dit onderwerp af. De heer Moltmaker: Ja. Ja. De Vooi litter hamert opnieuw. De Minister zegt dat een soldaat in een kamp wel eens offers moet brengen. De heer Heerkens ThjjBsen informeere zich maar eens bü den commandant van de K XVIII, een bloed verwant van hem. De Minister verdedigt zijn houding ten op zichte van De Blauwe Vaan. waarin soc.-demo- cratlsche propaganda is gevoerd, naar is geble ken. Daarom moest het blad verboden worden In de contlnes en militaire gebouwen. De opmerkingen van mevr. PothuisSmit over vlagvertoon, met name te Koningsbergen, doen den minister verklaren dat het hier een royale boel is geweest. Men had er in tijden geen Nederlandsch oorlogsschip gezien, en is er gul opgetreden. Als een Nederlandsche ko lonie ergens eindelijk eens weer een Neder landsch oorlogsschip ziet en uiting geeft aan haar vreugde, is dat toe te juichen. Doch ook overigens hechten handelskringen meer waarde aan vlagvertoon. De minister sloot zich aan bij de aan de be manning der IC XVIII gebrachte hulde. In tal van havens worden voorts met deskundigen en belanghebbenden besprekingen gevoerd over handelsaangelegenheden. Een zeer nuttig iets, dat kan lelden tot werkverruiming. Vaak worden nauwe relaties aangeknoopt en de resultaten er van zijn van waarde, ook voor de werkverruiming in ons vaderland. Dat moest zelfs mevr. Pothuis kunnen waardecren. De corveeërs had de minister gaarne gTooten deels afgeschaft, maar dan moesten 2000 dienst plichtigen meer worden opgeroepen en de oefen t|)d met 14 dagen verlengd. De weerkracht zou dan niet worden geschaad en 4 ton bezuinigd. Maar do Tweede Kamer kwam met een berg bezwaren. Daarvoor is de minister teruggetre den. De buitengewone dienstplichtigen zijn gere gistreerd in de plaats van inwoning. Het spe ciaal reglstreeren der chauffeurs is ln onder zoek. Ben vloot van klein materieel ligt ln het vlootplan 1930. Daarom behoeft men niet te vragen. Onderzoek van de kwestie voor Indië geschiedt met het oog op het streven naar een heid der meenlngen. die tegenwoordig nog al eens botsen ln teveel redevoeringen en artike len. Na de pauze vervolgt de minister zijn rede. De heer v. Embden heeft niet begrepen, dat ons leger ln verband met de defensieve doel stelling materieel niet zoo slecht is uitgerust als sommigen ten onrechte wel eens voorstel len. AVle legers vergelijken wil, moet bedenken, dot voor de organisatie de gesteldheid van Ieder land speciale eischen stelt. Onze bewape ning vormt met de doelstelling een harmonisch geheel. De verdedigbaarheid van ons land tegen lucht aanvallen is door den heer v. Embden bestre den. HU meent, dat we op een buitenlandsche weerlooze bevolking aanvallen zouden moeten doen. Zoo ziet hij echter de zaalc volkomen verkeerd. Ook produceerde hö een aantal cita ten. maar vergat de omstandigheden waaron der en het doel te noemen waartoe de-ze uit spraken waren ontstaan. De minister zal er geen beschikbare citaten In tegenovergestelde richting tegenover plaatsen. De meening. dat de toekomstige oorlog uit de lucht tegen dc burgerbevolkingen zal wor den gericht, wordt niet algemeen gedeeld. Het ls ook niet zeer waarschijnlijk, dat dit middel op groote schaal zal worden aangewend, zulks om moreele en psychologische rédenen. Zulks ls ook ln de jaren 19141918 gebleken. Maar aJ kwam er een aanval uit de lucht, dan nog zul len w(j een andere burgerbevolking niet mot gassen of overeenkomstige middelen gaan aan vallen Het Londenech luchtaccoord berust op de mogelijkheid van een plotsellngen aanval uit de lucht op een bepaald land en niet op de over weging, dat men tegenover luchtaanvallen jicb machtoloos acht. ln alle landen worden beschermingsmaatre gelen tegen luchtaanvallen genomen. Waarom De minister ls bereid de vraag te bespreken of uit het Werkfonds geen gelden kunnen wor den verkregen om den vlootachterstand ln te halen, waarmee toch ook economische belangen gemoeid zün. De rede van don beer Visser was van rris- schen aard. Liefde voor het vaderland be- heersehte h:«ar. Daar gaat het om en zij alleen maakt ons bereid offers te brengen voor o"2e weermacht. Nog Dinsdagmorgen zelde de En- gelsche militaire attaché tot den minister: lou have excellent soldiers. Dat valt dus nog al mee. Deze zelfde autoriteit roemde het karak ter vnn ons volk. dat weet wat het wil. Op de weermacht is men ten onzent steeds zuinig geweest. Ons volk is misbruikt door de ontwapenaars om het afkcerig te maken van de landsverdediging. Wie over de tekorten In ons apparaat spreekt moet echter bedenken, dat alle overdrüvmg schaadt. Het onnoodig en ten onrechte etalec- ren van gebreken kan verkeerd werken. De minister wil blijven hopen op kentering bij «oc - en vrüz-dem. ten aanzien van de weer macht. Hü erkent, dat er tekorten zün. maar al leen met de bedoeling om door ingespannen ar beid het aanzien van onze landsverdediging te verbeteren. De Staten-Generaal moeten den minister daarbij helpen. Wat de minister over het optreden van oud- opporofficieren heeft gezegd, heeft tot misver stand geleid. Hü staat op het standpunt, dat zü wel mogen crltiseeren, maar veroordeelt het. als ztJ de voorstelling wekken, dat we een waardeloozc weermacht hebben. Ware deze meening bil hen aanwezig geweest. oc'tieven dienst waren, en zou niet gedaan ztln wat bereikbaar was. dan hadden ie niet op hun post moeten bl«ven als verantwoordelijke man nen. Wie echter rustig zijn functie bleef be houden, maar onmiddellijk na zün ontslag het gaat voorstellen, dat het elgenlük met ons ger een Janboe. ia. neemt een afkeurenswaar- dVer gr o oU i?g "vian contingent is niet eenvoudig, ook om economische redenen niet. De £®oelEen - heid heeft de voortdurende aandacht van den minister; er ls reeds voel verbeterd en zün streven blütt op nog verdere verbetering ge- rl(Er volgden replieken. Mevr. Pothuis Smit (s.d.) trachtte de Katholieke senatoren in botsing te brengen met de Katholieke ar beidersbeweging. De heer Visser (r.k.) merkte op. dat de Katholieke arbeiders nooit de defensie over bodig hebben verklaard. Zij is een nationale zaak en heeft recht op offers, die echter niet ten koste van sociale bemoeiingen mag gaan. Minister Deckers doelde nog enkele staal tjes mede van de wijze, waarop de marinebon den den goeden geest bedierven. Zü waren er op uit om verwijdering tusechen officieren en minderen te veroorzaken. Bü vlagvertoon wer den zelfs uitstapjes gesaboteerd. De goede ver houding tusschen officieren en minderen werd met allerlei middelen van laag allooi bedorven. Intimidatie speelde menigmaal een rol. Daaraan heeft de minister een eind gemaakt en zoolang hü wat te vertellen beeft, zal het Ulp ''begrooting werd goedgekeurd met 39 te gen la stemmen. Tegen soc--dem. en vruadem. Zhst. werden de VostingbegTootlng en die van de Artillerie-Inrichtingen vervolgens goed gekeurd. Aan de orde was dan de begTootlng van Buitenlandsche Zaken. De beer Briët (ar.) noemde het onjuist om aan een lager ambtenaar een vergoeding toe te kennen voor „sociale verplichtingen De voorlichtingsdienst toont nog steeds te weinig activiteit tegenover verkeerde inlich ting en beschouwingen In het buitenland. Als Illustratie dienden de onjuiste Schelde-beschou- wlngen in de „Dictionaire diplomatique', die niet zün tegengesproken. De stem van Nederland tegen Ruslands toe lating tot den Volkenbond had de volle instem ming van den heer Briët, maar hü had gaarne gezien, dat die stem wat breeder was gemoti veerd. Rusland is een gevaar voor het beetje Idealisme, dat nog over den Volkenbond be staat. Dat land staat nog niet eens op het bo- ginsel van het humanisme, waaraan dc meeste volken nog waarde hechten, om vrede en recht te benaderen. Die twee kunnen echter het beet worden verkregen door hen. die de volstrekte souvereinlteit Gods bolüden. Rusland kan niet op denzelfden grondslag staan als andere landen. Bü Rusland was geen Ideëele overweging aanwezig toetreding, evenmin als bü degenen, die de toetreding be vorderd hebben. De universaliteit van den Vol kenbond make men niet te mooi; het al of niet toetreden wordt weinig door ideëele motieven beheers oh t. Ook onze vertegenwoordiger te Genève had uiting moeten gevon aan de christelüke levens overtuiging. Dat geschiedde ook niet toen de minister bil de begrafenis van den lieer Ada'tel sprak van het noodlot, dat aan diens loopbaan een einde zou hebben gemaakt. De heer Briët was van oordeel, dat Neder land geen helang had zich te mengen ln de Saar-aangelegenheden. De heer v. Embden. die over Rusland won- derltJk optimist was. werd er op gewezen, dat Amerika zich sterk losmaakt van de sovjet unie. vermoedelük omdat het niet langer cre- dlet wil geven en verder genoeg heeft van do praktijken der bolsjewisten in Amerika Ons buitenlandsch beleid moet uiterst beleid vol zün. In een eerstvolgcnden oorlog zullen we stellig betrokken zijn, althans dc kans er op is zeer vergroot. De heer v. Embden stemt dat toe. De heer B r i ët zegt. dat de heer v. Embden ons echter de middelen wil onthouden om ons te verzetten tegen een eventueele bezetting. Deze denkt speciaal aan Dultsohland, maar we zullen ons met Gods hulp tegen elke vrjjheids- aantastlr.g moeten verzetten. Voor onze vrijheid moeten we offers over hebben. Wat vrüheid be- teekent beeeft de heer Briët diep. Zijn voor ouders. Fr&nsche refugié's. hebben in Holland gevonden en genoten van de welvaart en de veiligheid, waarvoor de Hollanders in arbeid zaamheid en in strijd te land en te water de' grondslagen hadden gelegd. Opnieuw bepleitte ten slotte de heer Briët 't sluiten van non-ogTessieverdragen. Heden verder. Indische Begrooting Vergadering van 13 Februari 1935 Verslag De behandeling dw Indicche Begroeting werd voortgezet. De heer SNEEVLIET (R.S.P.) had met in stemming de crltiek van den heer v. Poll in diens nota ge-lezen, omdat daaruit een nega tief van den inhoud /an hi dooi Dr Colijo ge voerde crlstabeleid valt waar te nemen. De gedachte aan .rnjeriale zelfvoorziening van Indië en aan samenwerking van Neder land met Indië. gelijk de heer v. Poll wil. Is echter verkeerd, even onlogisch ala een ar clatle van Oost en Weit, Op de rede van Dr Rutscre had dc Snot vliet velerlei crltiek. Deze zou het leven dor bevolking niet kennen. Nagelaten ls om aan Indië dc helpende hand tc bieden. Het koloniaal beleid Is onvruchtbaar, zoodat In de Indische maatschappij alle geluk ontbreekt. Iedere constructieve gedachte wordt afge wezen. De g-roote hulpbronnen, waarover Indië be schikt. zooais de petroleum, worden niet ten gunsto van de Indonesissche bovolklng benut. De heer WESTERMAN (Nat. Herstel) acht de methode om de Oosterschc g-s.i ouderen met Westersche wetenschap tc begiftigen, oidoel matig. Verwacht mug worden, dat het onder wijs geschiedt op den grondslag van recht matigheid van het Nederlandsche gezag. In voering van den numerus clau-sua ware te overwegen om den toevloed van studenten, die na hun studietijd niet in huw onderhoud zullen kunnen voorzien, te stuiten. De constructie van den Volksraad a's pseudo- pairlement is ondeugdelijk. Betreurd werd, dat de mi-nieter niet raken wil aau de regentschappen. Wat de benoemingen .n verantwoordeilljke functies betreft. rtlomOnd zegt. dat alleen .u de laagste betrekkingen Inlander» behooren te worden benoemd, maar aan den anderen kamt dient meer geleidelijk te worden te werk ge gaan mot de benoeming van inlanders op de rieest verantwoordelijke posten opiVit verme den worde, dat personen worden aangenomen die geen gezag kunnm doe'i gelden. Wat de „Hdlanlmtle" aangaat, wees de heel WcMerman op de bezoldiging vnn uilanacrs in maritieme betrekkingen, een bezoldiging, wel ke ver uitgaat box mi liet peil van de inkom ster. der Inlanders in net algemeen. Zoo guat d«- soldij van een iolan-Aschen korporaal bij de zeemacht tot ƒ2.90. d1o van oen sergeant tot 4 por dag Zoo lomand wordt in ac dessa ais een rijkaard beschouwd De door den hear v. Poll bepleite imperiale zelfvoorziening achtte ook de heer Westermum Juist. De hear FEBER (R.K.) ie van meening. dat er weJ eenige waarheid schuilt In de critlek. dat het beleid van den vooral >p onder nemersbelangen is gericht. E.J rubber politiek is dat wel aan den dag gekomen. Ten aanzien van den Volksraad werd gecon stateerd, dat het te veel aan imgedfiende mo ties heeft moeten leiden tot een gebrek aai de overtuigingskracht daarvan. Anderzijda schuilt er waarheid in de critiek. dat dc Rcgee- rinsgemachttgdcn meermolen blijk gaven val een gemis aan z!ti tot vruchtbare samenwer king met den Volksraad. In de positie van de Indische financiën noe ongunstig deze ook zijn. Is althans eentg in zicht gekomen en dat mag aks een lichtpunt worden beschouwd. Men weet nu. dat hot niveau van h«-t budget op 250 mlllioen dient te worden gesteld. Het ware onjuist, de eventueele opbrengst van een rubberuitvoerrecht reeds nu in het budget te verdlsconteeren. nog vó6rdat de restrictie ts opgeheven. Indien de middelen wat niet onwaanschijn lijk la in de naaste toekomst weer wat zullen stijgen, dan dient deze stijging In de eerste plaats aan de tulandsche bevolking goede te komen. De uitgaven voor wachtgelders zouden een langere periode kunnen worden verdeeld. Wil er begrootlngaevenwicht zijn, dan moot nog 20 mlllioen gulden worden bezuinigd. Daarbij is echter grooto vooraiohtigheid te betrachten. Gevraagd werd ln hoeverre gevolg is gege ven aan den ten vorigen Jare geuiten wensch om do bevolking ln de gelegenheid te stellen belastingen in natura door arbeid enz. - In plaats van geld op tc brengen. Toegejuicht werd. dat de regeering heeft medegewerkt aan do verwezenlijking van de rubborrestrletl-e. De Ne-dorlandsohe export-Industrie dient meer op invoer in Indië van speciaal-artikelen te worden gericht, we'lje ln Indië zelf niet kunnen worden vervaardigd. De ontwIkkellnpsmogfcJijkhoden van de in- landsohe textielindustrie overtreffen verre de afzetmogelijkheden. Met dc kap! taal verschaf fing voor die industrie zij men derhalve voor zichtig* De heer VAN KEMPEN (Lib.) begon met economische beschouwingen. De productiewaarde van de cultures is ge middeld tot 1/3 van de vroegere waarde gedaald Het compen.seerend invoerrecht op suiker dient te worden ufgeschaft en het normale ruilverkeer zoo spoedig mogelijk te worden hersteld. De afzet van Indische producten Kan ln Nederland worden bevorderd. Nederland heeft een zeker debet aan Indië en het zou den producten ruil waa r de Indische produc ten voornamelijk grondstoffen zijn daar mede sterker kunnen aanmoedigen. De handelsvoorllchtlng dient te worden ver ruimd. Vam de diensten van het Koloniaal Instituut zou een grootsr gebruik kunnen woe den gemaakt; dit Instituut b.^chikt over tol van gegevens en het stelt die gaarne ten dienste van belanghebbenden. Terugdringing van dc uitgaven kan worden verkregen door saneoring van de bedrijven, zooals die van Staatsspoorwegen. P.T.T., haven bedrijven enz. De Staatsspoorwegen leveren een verlies van 30 mlllioen. de ha\ens een van 4 millioen enz. Alleen Bankatln levert een winst van 9 mililoen. Doch in totaal is er 28 millioen verlies op de bedrijven. Evenals i-n Nederland ia coördinatie van verkeersmiddelen noodig. Het leggen van een fiscalen last op dc rub- borcultuur zou onjuiet zij.-. Met verdergaande aantasting van salarissen moet voorzichtigheid woriV-n betracht. De vor-inheemsching" van het bestuurs apparaat zal verd»/r moeten voortschrijden. Verdere aantasting van de uitgaven voor de gezags- en bestuursmiddelen kan slechts ge schieden, Indien voor minder geld hetzelfde resultaat lwin worden verkregen. Maar anders zijn we wel tot het ulteret--. gegaan. Indië heeft een schuld van IJ milliard, een bedrag, dat niet meer lil redelijke verhouding staat tot het Inkomstenbudget. Een groot deel zit in de bedrijven, die niet meer rendceron. Gevraagd werd of voor dc uflossingen geen steun door bet moederland zou kunnen worden geboden? Politiek is de inwendige toestand In Indië bevredigend. Het gezag treedt krachtig op tea- bescherming van de bevolking. Matiging en tact moeten betracht worden zoowel door de Regeering als door den Volksraad, die daar door z"n eigen gezag zou versterken. Internationaal Is waakzaamheid geboden. Er !b dreiging rondom ons en daarom moeten we paraat zijn. De heer EFFENDÏ (Comm.) nam het woord, naar hij zeide. namens cle P.K.I, en de Indd sche werkende massa. HIJ kan niet goedkeu ren een beleid, dat or jp uit is kapitalistische en imperialistische belangen tc beschermen ten koste vo«> de Indische bovolklng. Ondanks ta! van reeds gc-nomeri maatregelen, moet de aanpassingspolitiek nog verden- giuun. De agra rische crisis kun aJlocr. in een communistische maatschappij worden opgelost. De iinlandsche bevolking heeft van Nederland niets tc ver wachten; nu het onmachtig is om dc crisis op te lossen 6n aun voedsel gebrek een eind te maken, heeft het in Indië niets meer te doen. Verzet van de verarmde massa wordt reeds openbaar. mjLar zo gebruikt nog de juiste mid delen niet Alleen de agrarische revolutie kan uitkomst brengen. Industrialisatie van Indië bedoelt dc Hollund- sche kapitalistische belangen ve-IHg te stellen tegenover Japan. Wie daar voor ls. moet ook alle middelen aanwenden- contt.ngenteortngen, bondgenootschappen «n dergelijke. De voor- deelen van Industrialisatie zullen niet aan do ioheemscho bevolking ten goede komen. Alle Indische schuld behoort te word«n ge annuleerd: Nederland moet die overnemen. Drie moties werden ingediend: 1. Nederland moot dit Jaar minstens 100 millioen aan Indië geven: 2. het Intemeeringskamp in Boven-Digoel moet worden opgeheven; 3. geeD preventief gevangen zetten van te intemecren personen. Tc 5.50 werd de vergadering verdaagd. Enschedé's gemeentebegrooting sluitend GEEN RIJKSONDERSTAND Ondanks de zeer moeilijke omstandighe den, waarin Twente verkeert, kon de be- grootinp 1935 van Enschede, de belangrijk ste gemeente van dit gewest, sluitend wor den gemaakt zonder dat gerekend behoelt te worden op steun van het Kijk of anders zins. Evenmin is het noodig, crisis- en an dere lasten over te hevelen naar den ka- p'taaldienst. Het was ditmaal des te moeilijker een sluitende begrooting te krijgen, omdat het vorig jaar de samenvoeging van Enschede en Lonneker is voltrokken, waardoor de bijna 90.000 zielen tellende nieuwe gemeente onder de huidige omstandigheden voor groo te moeilijkheden kwam te staan. De gemeen te Lonneker toch genoot Rijksonderstand en bracht een nadeelig saldo in van meer dan f2 millioen. Door een overeenkomst met de regeering is hiervoor een voorzie- ding getroffen. De begrooting sluit, wat den gewonen dienst betreft, imet een totaal van f 0,767.130 aau inkomen en uitgaven, en voor deu kapi- taaldienst met een bedrag van f 13.510.120, De mogelijkheid om een sluitende begroo ting te verkrijgen werd in niet geringe «na- te vergroot door de instelling van het werk loosheidsfonds, hetgeen Enschede een voor deel bracht van f 437.000. Desondanks moes ten nog verschillende maatregelen worden genomen. Zoo zal een brandvei-zekeringv belasting worden ingevoerd van 45 cent per mille voor perceelen met een hoogere huur waarde dan f250. Verder is de personeele belasting eenigszins verhoogd, terwijl ook do Onderhoudsbelasting een ietwat grooter be drag zal opbrengen. Vele uitgaven zijn bo vendien sterk verlaagd door inkrimping van diensten en op wachtgeld stelling. Convex se?ring van gpldleeningen brengt een voor deel van ruim f 119.000. Daar andere jaren steeds in zeer sterke mate op de bedrijven is afgeschreven, mee nen B. en W.. dat ditmaal met een gerin gere afschrijving kan worden volstaan. Voor steun aan werkloozen is voor 1935 een bedrag uitgetrokken van f2,311.910. Chr. Geref. Jongelingsbond Af dee ling Friesland Woensdag 20 dezer zal de afd. Friesland van den Chr. Geref. Jongelingsbond in voor jaarsvergadering bijeenkomen in de Chr. Geref. kerk te Leeuwarden, onder leiding van zijn voorzitter. Ds W. K rem er, Chr. Geref. predikant aldaar. Als sprekers zullen optreden de Chr. Ge ref. predikanten Ds D. Biesma van Dro- geham, onderwerp „Het gezag der Over heid", Ds A. Gruppen van Zwaagwest- einde. onderwerp „Crisisleven" en Ds W. M. Nieuwenhuyzen van Franeker, on derwerp „In dit teeken zult ge overwinnen". RUBRIEK^, VRIJDAG 15 FEBRUARI HUIZEN, 301 M. Algemeen Programma ver* zorgd door de NCRV. 8.00 Schriftlezing es meditatie. S.15—9 30 Gram.pl. 10.30 Morgen dienst o-l.v. Ds S. Ybema. 11.00—12 00 Orgel concert F. Kloek. 12 15 Gram.pl. 1230 Ensem ble v d. Horst ca Gram pi. 2.30 Chr. Lectuur, 300—3.45 Viool recital L. v. Wijngaarden ra m.v. E. Nolthenius (piano) en Gram.pl. 4.00 Gram.pl. 5.30 Zang L. Smitshuysen mmv K. Schadd (piano) en Gram.pl 630 Causerie A. J. Herwig. 7 00 Ned. Chr. Persbureau. 7.15 Gram. pl. 7.30 Voordracht K. Heeroma 8.00 Vaz Dias. 8.05 NCRV Harmonie-orkest «,l.v. P. v. d. Hurk. 9.00 Lezing Dr. S. O. Los. 930 NCRV.-Symphooie-orkest o.l.v. P. v. d. Hurk. (Om 10.00 Vaz Dias). 1030-11.30 Gramo- loonmuziek. HILVP^'TM 1*75 M. - VARA-irtr.ndinq. 8.00 12.00 AVRO. 4.00 VARA. 8.00 VPRO. 11.00 12.00 VARA. - 8.00 Gram.pl. 10 00 Mor genwijding VPRO. 10.15 Dev ?matie F Nien- huys 10,35 Drukkers Select Trio. 11.00 Ver volg declamatie. 11.20 Vervolg trioconcert, 12.00 Ensemble Rentmeester en Gram.pl. 2.0Ö Dansmuziek (gr.pl.) 2.20 Modepnaatjc Mevr. I. de Leeuw van Rees. Hierna Graim.pl. 3.0Q John v. Brück en zijn orkest uit Hccks Lunch room te Arnhem 4.00 Pauze. 4.05 Kniples. 4 50 Gram.pl. 5.00 Voor de kinderen. 530 Amsterdamseh Salon-orkest o.l.v. D. Kicken*. 6 00 Gram.pl. 6.15 Vervolg concert. 6.45 Gram pl. 7 00 Vervolg concert. 730 C. v. d. Len den: De wet op de arbeidsbemiddeling. 7.50 Gnam.pl 7.57 Herh. SOS-Berichten. 8.00 Ds. J. W. v. Nieuwenhuijzen: Dc „priesterlijke functie d, ouders. 8 30 Miep Oehse (zang) e:* Th. v.d. Pas (piano). 9.00 Dr. J. C. Afetter V.i der- en Moederreligie. 9.30 Vervolg concert, 10.00 Vrijz. Godsd. Persbureau en Vaz Di2S. 10.15 Mej Dr. AA. C. M. Duiuker; And^; Chamson. 11.00 Jazzmuziek (Gr.pl.) 11.30— 12.00 Gramofoonmuziek. DROITWICH 1500 M. - 10.35-10.50 Morgen wijding. 11.20 Orgelspel R.New. 11 50 Voc: de scholen 12.10 Het Trocadero Cinema-orke*'. oJ.v. A v. Dam. 12.50 BBC-Dansohkest ol.v. Hall. 1.35 J. Hock's Kamer-orkest mmv W. Heard (fluit). 2 20 Voor de scholen. 335 Scbotsch Stulio-orkest. 435 E. Colombo's or kest 5.35 Yascha Krein en zijn orkest 6.20 Beridvxc. 6.50 en 7.10 Lezing. 7 35 Hande - concert. 730 De ..Air-Do-Wel!s" in bun reper toire 8.50 Causerie 9.05 „I've got to ha' Music", gevarieerd concert. 9.35 Tom Costelio in zijn repertoire. 9 50 Berichten. 10.20 Pb. Thornton: Song and Dance. 10.40 BBC-orke t o.l.v. E Newman. 1135—12.20 Harry Roys Band, RADIO PARIS 1648 M. 7.20 en 8.20 Graatp!. 12.50 Goldy-orkest 8 20 ..Tragaldabas", sp-l van Vaquierie. 1030 Dansmuziek. KALUNDBORG 1261 M. - 11.20-1.20 Concert oJ.v H. Andersen. 2.204.20 M Hanseoa orkest. 7.30 Piano-recital. 7.50 Hoorspel. 9 35 Zang en piano. 10.20—11.50 Dansmuziek. KEUI.F.N 456 M. 5 20. 635 en 10.10 Gram.pl. II.20 concert uit Breslau o.l.v Topitz. 1235 OmrcepkwiDtet 1.35 Voordracht. 3.20 Con cert uit Berlijn o.l.v. W. Steiner. 5 05 Pnang en 2 violen. 6.20 Omroepkleinorkest o.l.v. Eysold, 7.35 Rijks Zending ..Zum Rheid, zum deutsdien Rheinol.v. Frlcke. 8.20 Zic Deutsohlandsender. 10.20—11 20 Strausconccrk O.l.v. Retaboul Krug. ROME. 421 M. 8.05 Concert mmv., orkest, vocaal kwartet en orgel. BRUSSEL 322 en 4S4 M. 322 M.: 12.20 L Langlois' orkest. 1.302.20 dito. 5.20 Sym- phonieconcert. 6.20 Zang. 6.35 Salon-orkes< o.l.v. Douliez. 7.35 dito. 8.20 Omroeporkest o.l V. André. 9.05 Hoorspel. 935 Vervolg con cert. 10.30—11.20 Dansmuziek. 484 m. 12.20' Grain.pl. 12.40 Zang. 12.50 Salon-orkest ol.v. Douliez. 130 dito. 1.50 Zang. 2.00—2.20 Gram pl. 5.20 Accordeonmuziek. 5.50 Kwartet- concert. 635 Gram.pl. 630 Piano-recital. 7.35 Kamermuziek. 8.20 Schuberr-concert 935 Ver volg concert. 1030 Gram.pi. 10.45—11-20 Ac cordeonmuziek. DEUTSCHLANDSENDER 1571 M. 735 Zie Keulen. 8.20 Militair concert oJ-v H, Krüger-Burkhardt. 9.20 en 10.05 Berichten, 10 20—11.20 Concert (Zie Keulen). Brievenbussen in portiekwoningen EEN PRIJSVRAAG Bestellen van poststukken aan portiekwo ningen een bouwvorm welke vooral iu. de groote steden veelvuldig voorkomt geeft een belangrijk oponthoud tot ongerief van de Post en de geadresseerden beide. Teneinde aan dit bezwaar tegemoet te komen, heeft de P.T.T.-dienst eeu national prijsvraag uitgeschreven voor een practiscn uitvoerbaar ontwerp voor gelijkstraats aan gebrachte brievenbussen. Nadere inlichtingen over deze prijsvraag verschaft het Staatsbedrijf der P.T.T. Korte- naarkade 12, Den Haag. FEUILLETON door D KRIJGER (3 Zij sliep nog, dat trof. Fluks aanstalten maken voor een feestmaaltijd, die klonk als een klok. Wat zou zij genieten! Wu genoot er reeds bij voorbaat van; voor liet oogen- blik waren alle gedachten aan zijn schand daden en zijn vrees voor ontdekking ver dwenen. Zijn mannen waren verrukt over zijn plan. Een feestmaaltijd! Hoera, en dan Miss Evan op de eereplaats- Zoo zou het zijn. In alle stilte begon imen toebereidselen te maken. Miss Evan mocht niet wakker worden vóór het bakken en braden afge- loopen was. Wat zou zij groote oogen op zetten! Het viel den roovers moeilijk om niet met het gewone lawaai en gefluit hun werk ba verrichten, maar toch als er eens een uit zijn rol viel. dan was een ri'd-e stoot van een kameraad genoeg oiw l;eni het zwijgen op t° leggen. Vele handen maken licht werk. Het voedsel was dus weldra toebereid en voor het gereedzetten van planken op schra gen, die als tafels dienst konden doen. behoefde niet gezorgd te worden. Voor de zendelinge was wel een klein bankje of tafeltje te vinden en zijzelf waren niet anders gewoon dan op hun hurken te ziren de eetkommen in de hand. Toen alles voor de ontvangst van Miss Evan gereed was, begon men ongeduldig te worden. Als. zij nu maar gauw komen woul Een klein beetje lawaai kon thans geen kwaad. Men begon dus te fluiten en te zingen en maakte daarmede de zende linge wakker. Verschrikt luisterde zij in het eerst toe; haar brein was nog slaperig en zij kon de geluiden nog niet goed onder-, scheiden. Maar weldra bemerkte zij, dat het meer dan gewone vroolijkheid was en nieuwsgierig maakte zij snel haar toilet om hop eer hoe beter naar buiten te treden. Verwachting was op de gezichten der haar aanstarende roovers te lezen. Maar wat had de zendelinge? Haar gelaat, dat eerat vriendelijk lachend stond, betrok. Haar argwaan was gewekt bij het zien van dien overdadig rijken maaltijd. Hoe waren zij daaraan gekomen? Bovendien, wat be- tcekenden de vreemde gezichten, die zij zag? Arme Wu, ge zijt reeds ontdektl Domme Wu, dat ge niet gedacht hebt om die vreemde mannen uit het geplunderde dorp, die, plotseling door hern en zijn bende tot k n bedelstaf gebracht, niet beter hadden weten te doen dan het ce- iiruik volgen en zich ook maar als roover hij den overwinnaar aan te sluiten. Miss Fvan was veel te slim en wist veel te veel \an die Chmeesche gewoonten af. dan dat rnen haar om den tuin kon leiden. Zij begreep de toedracht der zaak tén volle Ton volle? Dat nog niet, want op dit oonen- blik wilde zij slechts gelooven. dat men geplunderd had. Dat de mannen hun sc^ ul- denlact wederom met moord hadden ver zwaard, dat zou zij eerst later vernemen. Koel weerde zij den haar gebrachten mor gengroet af en weigerde beslist deel te nemen aan den maaltijd. „Wat denken jelui wel; hebt ge mij aan boord van ge stolen waar zien eten; zou ik het dan nu doen? Ik denk er niet aan!" Verwezen keken de mannen naar grond. De kapitein was de eerste, dien de spraak terug vond. „Maar Miss", zoo be gon hij en zijn stem sloeg bijna over. „u praat van diefstal, maar hoe komt u daar bij; hoe kunt u dat weten? Ik heb u toch gezegd, dat wij proviand gingen halen!'" „O ja", was het antwoord der zendeli.igp „ge gingt proviand halen, maar na alles wat ge beloofd had, rekende ik er op dat ge proviand koopen zoudt en niet rooven De beschuldiging, zoo vlak ln het aange zicht geslingerd, trof doel. Wu. noch t> mannen konden een woord uitbrengen. De schuld was maar al te duidelijk od hun gelaat te lezen. De zendelinge voerde een zwaren inwendigen strijd. Die man. ciic rooverkapiteV, waarop zij zooveel hoop gebouwd had, dien zij reeds aan 's Heilands voeten meende te zien, die man was in zijn oude zonde teruggevallen. Het was niet te gelooven. O, God, had zij misschien te veel op eigen kracht gebouwd, vergeten God de vollo eer te geven van Zijn gen ad werk in de ziel van Wu? Het werd haar te machtig. „O", zoo barstte zij los. „noe konden jelui zóó doen na alles wat ik u van God verteld heb en de beloften, die ge mij hebt gedaan? Ge hebt gemeend -nij te kunnen bedriegen, maar God kunt ffe zeker nooit bedriegen. Hij heeft jelui van nacht gadegeslagen en uw zonde gezien Hij zal Zijn straf zeer zeker op uw hoofden doen neerdalen. En dan nog de laaghartig heid te hebben mij dit eten te willen voorzetten en mij daarmede om den tuin te leiden! Wat zijn jelui toch voor men schen? Of ben je wel menschen? Zijn jelui duivels misschien? Werktuigen in zijn hand ben je zeker!" Meer en meer had zij de stem verheven en tenslotte liep zij, in snikken uitbarstend, weg. Daar stond Wu nu. Hij, noch zijn mannen konden een woord uitbrengen. Zij kek ei elkander slechts aan. Geruime tijd verliep zonder dat iemand zich bewoog. Maar plotseling had Wu zijn besluit genomen. Nog steeds zonder sora ken richtte hij zich op, ging naar het vuur. greep potten en pannen, vaatwerk en zoo veel hij maar tegelijk grijpen kon en slin gerde alles met een ruw woord op de lip pen zoo ver mogelijk van zich af. Het heerlijke voedsel, waarvan hij en zijn man nen zich zooveel genoegen beloofd hadden, vloeide langzaam weg, droop af langs het graniet van het gebergte, een welkom aas voor vogels en berggedierte. Dc roovers schenen zijn bedoeling begrepen te heb .en althans Wu kon geen teeken van mishagen opmerken. Slechts bleven zij in afwacht-ng hun kapitein aanstaren. Er moest noc iets volgen, dat begrepen zij. In Wu's ziel werd een zware strijd cre- voerd. De vrees voor de dubbele straf Go.ls hier heneden en straks in de eeuwigheid, had hem machtig in haar greep en hij Ion er niet aan los komen. Dc stem van zijn geweten dreef hem tot daden, hij kon er geen weerstand aan bieden, met geheim zinnige kracht werd hij voortgestuwd. Wat zou hij doen? Vluchten? Zijn schuld kennen aan de zendelinge? Wat, wat moest hij doen? De strijd woedde met steeds grooter kracht in zijn binnenste voort, lipt hem niet los. Hij moest een oesluit nempn! Maar welk? Daar dacht hij eensklaps <»an den Heere fezus. Die zou hem kunnen helpen. Miss Evan had dit vaak genoeg zelf gezegd! Maar naar hem zou de Heere Jezus zéker nu niet willen luisteren! Mis schien wel naar Miss Evan? Dit kon ge probeerd worden. Rustiger werd het in Wu's borst. „Mannen", zoo wendde hij zich tot rijn bende, „mannen, het is duidelijk, dat wij domme dingen gedaan hebben en dat Miss Evan door God is ingelicht over ons hand werk van dezen nacht. Het blijkt dus wel, dat die God van Miss Evan zoo machtig is als zij ons verteld heeft, want hoe kon hij andere geweten hebben wat wij van plan waren en daarom onze gangen nagaan? Na alles wat ons van dien sterken God verteld is, ziet het er thans voor ons zeer slecht uit, en weet ik niet ot wij nog op vergeving kunnen hopen. Maar ik dacht er aan. hoe Miss Evan toch ook verteld heeft dat de Heere Jezus nooit menschen afwüst. die met hun schuld tot Hem komen. Dit moet toch waarheid bevatten, want andere had Miss Evan het ons niet gezegd. Ik weet er daarom slechts één weg op. Eer lijk alles vertellen wat wij gedaan hebben. Maar niet aan God. want dat durf ik niet God zal veel te boos op ons zijn. Dan tot de Heere Jezus? Dat zou gaan. maar ik ben bang, dat ik het niet goed vertellen zal en Hem daardoor misschien boos zal maken Maar Miss Evan!, die zou ons wel kunnen helpen. Zij weet precies hoe men bidien moet Maar zal zij het wel willen?" Hier riep één der roovers er eensklaps, tusschen: „Als ik in haar plaats was. «lan deed ik het zeker niet, dat weet ik wel! Wu was er ook niet geheel gerust op. „Maar het is toch te probeeren". hervatte hij. „Als we eens met z'n allen naar haai* toe gingen en haar vragen /oor ons tij bidden? Wat denken jelui daarvan?" Velen der roovers voelden ook den gcoo- ten strijd daarbinnen en algemeen was tenslotte het verlangen iets te doen om uit doze ongelegenheid te geraken. Men be sloot dus naar de zendelinge te gaan. Welk een triestige optocht, die thans naar het hol trok! Voorop de rooverkapitein beeld van onrust en angst, en daarachter zijn mannen, allen met gebogen hoofden. Zoo kwamen zij bij de zendelinge, en durf* den nauwelijks opkijken. Daar stond Miss Evan, het gezicht nog betraand, maar hij het zien der roovers trok er toch oen weemoedig glimlachje over. Dit glimlachje goot moed in het hart van Wu. Hij. Jiu gedurende de optocht steeds had loopen denken op welke wijze hij het gesprek met Miss Evan zou aanvangen, had plotseling geen moeite meer om woorden te vinapp. die uitdrukking moesten geven aan a.lcr zieleangst en verlangen. Nog vóór de zendelinge den rnond kon openen begon Wu: „Miss Evan, ik heb met mijn mannen gepraat en zij hebben met mij gepraat en het slot is geweest dat wij te weten gekomen zijn dot Uw Cod werkelijk zoo machtig is als U ons vc^eld hebt Daarover hebben wjj angst gekregtm en daarom komen wij aan U vragen ons van de straf af te helpen." (Wordt vervolgd)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1935 | | pagina 8