Schoolnieuws.
KUNST EN LETTEREN
BOEKEN EN GESCHRIFTEN
Schaakrubriek.
TWEE JAAR IN RUSLAND
WOENSDAG 6 FEBRUARI 1935
DERDE BLAD PAG. 10
Intern. Calvinische Beweging
De Sovereign Grace Union
In het Januari-nummcr van „Peace and Truth"
het maandelljksch orgaan van den Engdschen Cal-
vvnstenbond lezen we, dat de bekende Edln-
burgsche hoogleeraar Donald Maclean tot
president van de „Sovereign Grace Uoion" geko-
In de boodschap-van-den-presidcnt schrijft deze
als volgt: ..Als iemand, die getracht heeft de Cal
vinisten van heel dc wereld bij elkaar te brengen
door de uitgave van een internationale periodiek
(The Evangelical Quarterly), gevoel ik. dat ik
met doel en plannen van den Bond instemming kac
betuigen.
„Als lid van de Schotsch-Presbyteriaansche
Kerk. welke als een harer belijdenisschriften ook
c< Westminstersche Confessie bezit, kan ik uw
grondslag van harte onderschrijven.
„Als hoogleeraar van het Free Church College
te Edioburg spreekt uw werk mij toe. en ik acht
mij gelukkig daarin te mogen on uc-arbeiden.
„Ik reken het tot een eer het vooizattcrschap
van dc Sov. Grace Union te mogen vervullen, en
met Gods hu.p - toen, wat ik kan om
haar belangen te tevoidcrea"
Federatie van Calvinisten
In het zelfde nummer van „Peace and Truth"
vinden we volledig opgenomen, het referaat dat
Prof. Maclean op het Amsterdamschc Calvinisten-
Congres heeft gehouden over „Gods souvcrelniteic
en het oecumenisch leven".
Aan het verslag van genoemd congres, eveneens
in ,P. a. T.", ontleenen we nog: „Een namiddag
was gewijd aan een vergadering van de Interna
tionale Commissie van de Federatie van Calvinisten,
waar over de toekomst van de Beweging gehan
deld werd.
Dc grondslag van dc Federatie, welke
irideröjd te Londen voorloopig was aange
nomen. werd eenstemmig bekrachtigd.
Het 3c Congres te Geneve in 1936
Op uitwoodigang van dc Zwitsersdie delegatie
werd besloten het Derde Intern. Congres van Cal
vinisten in 1936 in Genève te houden ter gelegen
heid van het vierde eeuwfeest van Calvijos vesti
ging aldaar.
Uniedag te Ommen
Donderdag jl. te 2 uur werd to Ommen
gehouden de eerste Unicdag der Scholen
met den Bijbel in het district „Ommen en
Omstreken". De samenkomst vond plaats
in het ruime kerkgebouw der Gcref. Kerk,
waar over de 1200 personen bijeen waren.
Zij werd geopend door den districtscommis
saris, de heer J. J. Beukenkamp, oud-
burgemeester van Den Ham (O.). In zijn opo
ningswoord sprak hij zijn blijdschap uit
over de bijzonder groote belangstelling. Ver
volgens herinnerde hij aan het ontstaan en
de beteekenis van De Unie, een School met
den BijbeL
Voorrecht en roeping
Eerst spreker was Prof. Dr G. M. den
Hartogh, van Kampen. Deze handelde
over het onderwerp: „De Scholen met den
Bijbel, een voorrecht en een roeping". Hij
wees er op, hoe het er niet om gaat, dat op
School een uurtje Bijbelles wordt gegeven,
maar dat het geheele onderwijs bijbelsch
dient te zijn. Zulk onderwijs is een voorrecht
Vooral, als het gezien wordt in het licht
der historie en in vergelijking met wat in
landen als Rusland en Duitschland gevon
den wordt.
Gevaar of zegen
Tijdens een korte pauze bracht dc heer
L, Timmerman, organist bij de Geref. Kerk
te Ommen, eenige orgelmuziek ten gehoorc.
Daarna kreeg Ds Clir. Eerhard, Ned.
Herv. Pred. te Hillegom, het woord om te
spreken over: „De School met den Bijbel,
een gevaar of een zegen". Op duidelijke wijze
werd in het licht gesteld, hoe de Chr. School
een gevaar kan worden. Daartegen dient
ernstig gewaarschuwd en gewaalct te wor
den. Als dit geschiedt, dan is de School met
den Bijbel een zegen in velerlei opzicht,
gelijk door spr. nader werd uiteengezet.
Het was inmiddels 5 uur geworden, toen
de voorzitter der vergadering een kort slot
woord sprak. Hij uitte zijn dankbaarheid
.voor wat beide sprekers gegeven hadden en
noemde het te zamen een schoon geheel.
Nadat Ds Eerhard was voorgegaan in
dankgebed, werd nog staande gezongen
Psalm 75 1, waarna deze druk bezochte
.Uniedag was geëindigd.
BOVENTALLIGE LEERKRACHTEN
B. en W. van Bussum stellen den ge
meenteraad voor op te heffen het instituut
yan de boventallige leerkrachten bij het
openbaar lager onderwijs met ingang van
1 April 1935. Door de boventallige onderwij
zers te vervangen door kweekelingcn met
acte zal een besparing worden verkregen
van pijn. f 7000 voor een vol jaar; boven
dien zal, zoodra de gevolgen van dien maat
regel ten volle hun invloed hebben doen
celden op de aan het bijzonder lager onder
wijs uit te keeren vergoedingen, op die ver
goedingen pl.m. f 22.000 per jaar kunnen
worden bespaard.
SCHOOLOPHEFFING
Ged. Staten hebben aan het college van
B. en W. van Nieuw Lekkerland een briel
cèricht. waarbij bevolen wordt de 2e open
bare school te Kinderdijk met ïAgang
yan 1 April op te heffen.
Met eenige plechtigheid is de nieuwe Am
bachtsschool van de Maatschappij voor den
Werkenden Stand aan de Meeuwenlaan t%
Amsterdam geopend.
Blijkens de rede van den voorzitter van
do afd. Ambachtsscholen van de Mij voor
den Werkenden Stand, Mr J. H. Worst,
kunnen 500 leerlingen hun ambachtsonder-
wijs hier ontvangen. Het gebouw heeft
434.000 gekost.
De wethouder voor het Onderwijs, Dr I. H.
J. Vos, toont zich verheugd over het tot
stand komen van deze Ambachtsschool. Deze
dag opent, zegt spr., voor een deel der Am-
sterdamsche jeugd eenig perspectief in de
zen somberen tijd. Wanneer de jeugd goed
wordt opgeleid, is er voortaan nog wel
emplooi. Spr. hoopt, dat met het voltooien
yan deze school de taak van het bestuur
van de afd. Ambachtsscholen van de Mij
voor den Werkenden Stand, nog niet is ge
ëindigd. Wanneer de bloei van deze nieuwe
school aanleiding zal geven lot de aanvrage
van een nieuwe Ambachtsschool, dan zal
fceker die aanvrage door het gemeentebestuur
in"' kracht gesteund. (Applaus).
Nadat nog een aantal sprekers het bestuur
gelukgewenscht hadden met het lot stand
komen van dit nieuwe gebouw, maakten de
genoodigden een rondgang door deze mo
derne school,
DE ONDERWIJZERSOPLEIDING
IN HET JAAR 1934-1935
Een belangrijke teruggang van
het aantal leerlingen
De hoofdzaak veroorzaakt door het
omzetten van alle kweekscholen met een
driejarig leerplan
In Mededeeling No. 34 van de afdeeling
Ondorwijsstatistiek van het Centraal Bureau
voor de Statistiek worden de voorloopige
cijfers omtrent de onderwijzersopleidirvt in
't cursusjaar 1934/'3ö (toestand op 16 Septem
ber 1934) bekend gemaakt We ontleenen
enkele der belangrijkste gegevens aan deze
Mededeeling.
Voorzoover het aantal kweekscholen be
treft, is de toestand, vergeleken met het vo
rige jaar, nagenoeg onveranderd gebleven.
Eén kweekschool, do Rijksschool te 's-Her-
togcnbosch, werd opgeheven, waardoor het
totaal aantal kweekscholen van 10S op 107
daalde.
Wanneer wij echter letten op liet aanlal
A-leerlingen dezer scholen, dan treft ons
onmiddellijk een belangrijke terugval van
het aantal aanstaande onderwijzers. Hun
aantal, dat in den cursus 1933/34 nog 11.508
bedroeg, is thans tot 8.508 teruggeloopen.
Een vermindering met precies 3.000 der
halve. De omstandigheid, dat in het jaar
1934/35 alle kweekscholen driejarig zijn ge
worden, kan echter voor een belangrijk ge
deelte ter verklaring dienen. Deze omzetting
beteekent, dat 97 scholen ditmaal hun
(voormalige) eerste leerjaar hebben moe
ten missen. Toch is deze verklaring niet ge
heel afdoende. De statistiek over liet jaar
1933/34 raadplegende, cóustateeren wij, dat
de totale bezetting van dit voormalige eerste
leerjaar in genoemd jaar 22S1 leerlingen
bedroeg. Het opheffen van dit leerjaar zou
dus 'een terugval met rond 2300 leerlingen
doen verwachten. De in werkelijkheid ge
boekte afneming overtreft de verwachte da
ling dus met rond 700 leerlingen. Een ver
klaring van dit gedeelte van dc verminde
ring van het aantal leerlingen kan thans
uog niet worden gegeven, doch /al moeten
wachten tot de volledige statistiek der on
derwijzersopleiding over 1934/35 gepubli
ceerd is.
Nevens den teruggang van het aantal A-
leerlingen zien wij merkwaardigerwijze een
stijging van het aantal B-leerlingen. Dit
aantal bedroeg in 1933/'34 nog 2626 en is
thans tot 3192 opgeloopen. De verklaring is
wel in hoofdzaak gelegen in de omstandig
heid, dat ditmaal een aantal ongesubsidieer
de hoofd-acte-cursussen voor het eerst in de
statistiek is opgenomen. Deze 23 nieuw-op-
genomen ongesubsidieerde B-afdeclingen tel
den in totaal 409 leerlingen. Het zoo even
geconstateerde accres bedroeg 56S leerlingen,
zoodat een klein gedeelte van den aanwas
niet op rekening van de nieuw-opgenomen B-
afdeelingen gesteld mag worden.
Het spreekt vanzelf, dat de teruggang van
het aantal A-leerlingen zijn terugslag heeft
gevonden in het aantal docenten, In den
cursus 1933/34 bedroeg hun aantal nog 1356,
thans is het tot 1204 teruggeloopen.
Letten wij nu nog op do onderscheiden
richtingen, dan zien wij, dat er 28 Rijks
scholen zijn met 1980 A- en 7S9 B-loerlingen
en 263 docenten. Voor de 5 gemeentelijke
scholen zijn de leerlingenaantallen respectie
velijk 593 (A) en 283 (B) en is het aantal
docenten 80. De 24 Protestantsch-Christelijke
scholen tellen 2319 A- en 859 B-leerlingen en
275 leerkrachten. Er zijn 46 Roomsch-Katho-
Ileko scholen met 3341 A- en 1237 B-leerlin
gen en een onderwijzend personeel, dat 562
man sterk is. De niet-confessioncelc scholen
ten slotte, 4 in getal, tellen 275 A- en 24 B-
leerlingen en 46 docenten.
Het aantal normaallessen vorminderde
met 1, doordat die te Apeldoorn (niet-con-
fessionoel) dit jaar niot gegeven werden. Hot
totaal aantal normaallessen bedraagt thans
23.
Het leerlingenaantal liep sterk terug,
zonder dat daarvoor, gelijk bij dc kweek
scholen, een plausibele verklaring valt ie
geven. Wellicht mag hier worden aangeno
men, dat de onzekerheid omtrent de voorge
nomen wijziging der onderwijzersopleiding
vele leerlingen heeft weerhouden de studie
voor onderwijzer aan normaallessen te kie
zen. In den cursus 1933''34 telden de geza
menlijke normaallessen nog 908 leerlingen,
thans is dit aantal tot 663 teruggeloopen.
VER. VAN CHR. ONDERWIJZERS
De jaarvergadering van de afd. Twente van de
Vereen, van Chr. Onderwijzers!essen) in Neder
land wordt 9 Febr. a.s. te Almelo gehouder
Behalve de jaarverslagen en bestuursverkiezingen
vermeldt de agenda een referaat van den heer T.
ndriks van Almelo -over .Adam" en vao
den heer B. W es t e ra van Nijverdal over: „De
resultaten van ons ooderwij6.
BEROEPSKEUZE EN CRISIS.
Beroepskeuzejawel, maar heel veel
keus is er niet op 't oogenblik. En met deze
sombere overweging loopt men gevaar, zich
af te wenden van een juist nu nog zeer
belangrijke zaak. Het is de verdienste van
de Chr. Psych. Centrale voor
Sc hooi en Beroep, en van den heer
A n t h. F o 1 m e r, dien zij ertoe uitnoodigde,
dat door een brochure deze aangelegen
heid helder belicht wordt. Temeer actueel
is zij, omdat de gemeentelijke bemoeiingen
met de beroepskeuze om redenen binnen de
schatkist liggende, voor een aanmerkelijk
deel hebben moeten retireeren. Er is aan
leiding, om het particulier initiatief ten deze
mobiel te maken. Want, zooals de
heer Folmer terecht opmerkt, „goed wer
kende voorlichting is juist thans een groot
sociaal en economisch belang, van onschat
bare waarde voor den persoon en voor de
bedrijven". Voor dc bedrijven vooral, im
mers deze blijven ondanks de crisis, behoef
te hebben aan goed jong personeel. Ook d i t
is een wapen in den concurrentiestrijd op
de binnen- of buitenlandsche markt.
De brochure is te bekomen Joh. Ver-
hulststraat 20, Amsterda m-Z u'i'd
VOORBEREIDENDE KLASSE AAN
EEN H.B.S.
Het Hoofdbestuur van het Chr. MULO
heeft de aandacht van den Minister geves
tigd op het feit, dat aan de Christelijke
H.B.S. te Alfen a. d. Rijn, Iloogeveen en
Stadskanaal een zoogenaamde voorbereiden
de klasse gevormd is, waar onder zekere
voorwaarden leerlingen toegelaten worden,
die de zesde klasse eencr lagere school
doorloopen hebben of daarin nog zitten. De
vorming ecner dergelijke klasse wordt ver
dedigd met een beroep op dc aansluiting
van liet lager aan het middelbaar onderwijs,
vooral voor zoogenaamde „Streekscholen".
Het Hoofdbestuur komt hiertegen op. Daar
latend de wettelijkheid eener dergelijke
wijze van handelen, ontwikkelt het de
gende benvaren: de richting van het
volgen onderwijs wordt een jaar vervroegd,
evenals het svsteem der vaklecraren; het
'kunstmatig opgevoerd aantal leerlingen
verhoogt liet percentage mislukkingen.
Ellen Russe.
Moederland
Ion Russe heeft met haar laatste
in Moederland (uitgave P. N. v.
Kamjien to Amsterdam) een merkwaardig
boek gegeven. Het bestaat uil drie deelen:
Legende. Historie, Heden.
De schrijfster heeft dus gelegenheid ge
had om een ontwikkeling te teekenen. Zij
laat eerst zien
hoe het is ge
weest of althans,
loc mon zich
oorstelt, dat het
is geweest, in de
Middeleeuwen,
Het was de tijd
der wonderlijke
gebeurtenissen,
van de alles offe-
-ende bezieling,
de tijd van do
sterke religiosi
teit. Het was de
tijd, waarin hot
nuchtere verstand
ord op zij ge
it voor de
spontane intuïtie.
Het was de tijd, waarin eien kinderkruis
tocht kon plaats vinden met toestemming
en hulp der ouderen, waarin de tocht dor
11000 maagden naar Rome kon plaats
vinden. iA
Ellen Russe heeft deze laatste tocht
vooral gomaakt tot het onderwerp van het
eerste dpel van haar book. Het is een legen
dc maar vo1 diepe beteekenis. Zij toont
ons niet slechts dc kracht der diepe overi
tuiging, zij toont ons ook, hoe het offer hot
zaad is, waaruit de vruchten van geloof en
liefde en beschaving zullen spruiten.
De eeuwen wentelen en de Hervorming
breekt aan en met de Horvorming die ge
weldige strijd in Europa tusschen Christe
nen onderling en tusschen Christenvolken.
Do schrijfster schetst, hoe de godsdienst
strijd ons volk verscheurd heeft, hoe een
oceaan van haat, verbittering, wantrouwen
en kwaadwilligheid over ons land licen-
golfde in die jaren. Zij laat ook niet na, de
figuur van Willem van Oranje, verdraag
zaam niét uit onverschilligheid, maar uit
beginsel, recht te laten wedervaren. We
citeeren het gesi>rok over Oranje tusschen
Tliin cn Diederik Vijgh:
„Ik was op mijn terugreis zegt
Thin uit Brussel en kwam langs Zee
land. De Prins liet mij bij zich roepen,
ik had hem nog nooit van nabij gezien
en gesproken, 't Was winter. Oranje ont
ving me in een groote zaal, hij zat bij
het raam te schrijven en droeg een
zwaren mantel met bont omzoomd. On
middellijk werd ik getroffen door zijn
oopen, cr lag een uitdrukking van on-
ui'sprekelijken weemoed in. En terwijl
hij met my begon te spreken het ging
toen ora het viiiden van een modus,
waarop hij satisfactie kon verleenen
aan Utrecht om het Stadhouderschap te
aanvaarden moest ik maar al naar
die oogen kijken. Ik werd zoo geboeid
en raakte zoozeer onder de bekoring,
die er van zijn persoonlijkheid uitgaat,
dat ik al mijn aanvankelijke tegenwer
pingen voelde wegsmelten en bij mij
zelf zwoer den Prins te steunen".
„Dat overkomt bijna iPdereen, die met
Oranje omgaat", zei Vijgh.
„Ik geloof, hernam Thin, „dat 't zijn
milde verdraagzaamheid is die zoo be-
tooverend op zijn omgeving werkt."
Al mogen wij als Protestanten God dan
ken voor wat de Hervorming heeft hersteld,
daarin vinden dc Protestant èn de Katho
liek elkaar, dat zij zich schamen over zoo
veel dat door beider voorouders in deze
barre tijd is misdreven.
Weer gaan de eeuwen voort Ellen Russe
leidt ons terug naar het Heden. Hoe is
het nu in de wereld? Is er nog veel enthou
siasme en idealisme misschien dwalend,
maar toch echt en gemeend gelijk in de
langvervlogen tijden der legenden? Is er
nog die besliste overtuiging, welke in de
16e eeuw botste tegen overtuiging en de be
reidheid om voor zijn geloof den dood in
te gaan? Adh, het beeld, dat de schrijfster
ons van haar eigen tijd geeft, is niet erg
opwekkend! Zij leidt ons speciaal naar het
centrum van vredesactie in de huidige we
reld, zij doet ons moemaken do ontwape
ningsconferentie te Genóve, zij laat ons hoo
ren en zien hoe de smeekbeden van de moe
ders aller landen om den oorlog uit te
roeien in de kelders van het conferentie-
gebouw worden weggoborgen en zij doet
ons gevoelen, dat hij, die zijn hoop vestigt
op de Staatslieden van Genève het huis
zijner verwachtingen op zandgrond heeft
geÖbuwd!
Eerlijke, nobele, rechtschapen zielen, ge
lijk Nora Linck, stuit het egoïstisch laffe
spel der diplomaten met dc hoogste belan
gen der wereld, tegen de borst. De geesten
moeten bewerkt worden op een andere
wijze, moeten beïnvloed worden van een
andere kant. Want al sterft het geloof aan
een methode, het geloof aan een waar
achtig beginsel sterft nooit.
Ellen Russe schrijft voortreffelijk. Wel
staan, meenen wij, de drie deelen van
Moederland niet op hetzelfde plan. Het
is een gewaagd experiment, tafereelen van
zoo uiteenloopend o inhoud tot één boek te
vereenigen Toch is er een bamd, die ze aan
elkaar verbindt: dc fragmenten worden alle
drie gelocaliseerd in do Betuwe en omge
ving, en meer, er is de religieyse overtui
ging, welke verhoedt dat het boek uiteen
valt in drie losse brokken.
Van Ellen Russe mag nog veel venvacht
worden. Zij verstaat het métier, zij weet
met overtuiging en plastische duidelijkheid
levensbeelden voor oogen te roepen. De
schitterende 6toet van witte maagden,
Rome verlatende; de bijeenkomst te Zoelen
in 1578; de ontwapeningsconferentie en
zooveel andere tooneelon, zijn uitstekend
uitgebeeld.
FRANS HALS
Te Detroit werd een tentoonstelling ge
organiseerd van werken van Frans Hals.
Meer dan de helft van diens werken, zich
in Amerika bevindende, is bijeengebracht
in Institute of Art te Detroit.
HET NEDERLANDSCHE BOEK
Uitslag van de prijsvraag
e jury, bestaande uit de hoeren Dr II. E.
Greve, bibliothecaris te Den Haag, J. Ter-
steeg, uitgever te Leiden, M. J. Visser, boek
verkoopor te Den Haag en D;- J. L. Walch,
letterkundige te Den Ilaag, voor de prijs
vraag, voorkomende m de elfde uitgaaf]
van den jaarlijkschen catalogus „Het Ne
derlandsche Boek 1934" van den Nederland
schen Uitgeversbond, heeft als prijswinners
aangewezen: de heeren W. Leerink, Aaltcn
J. S. Furth, Amsterdam, E. van Hall, Am
sterdam, W. de Vries. Amsterdam, H. de
Vries, Leiden, D C. A Lugt, Uithoorn en H
W. Brinkman Zwolle en do dames W. Rein-
ko. Amsterdam, C. Boer, Leiden en P.
Hiem, Utrecht
NAAR EEN NIEUWE PSALMBERIJMING?
Meermalen is in onze kringen gpwezen
op de noodzakelijkheid, althans wensrhe-
lijkheid van een nieuwe psalmberijming;
een berijming, welke aan hooger aestheti-
sctie eischcn zou voldoen dan die, welke wij
thans bezitten. Er zijn in die richting wei
eens pogingen in het werk gesteld, die niet
bevredigden. Door meej- dan ccn kritikus
is terloops gewezen in de richting van
Willem de Mérode, als hel ging over do
vraag, of er in onze kring echte dichters
fevonden werden, voor dat tcerc werk bc-
waam.
Thans heeft De Mérode een 30-tal psal-
ihen opnieuw „berijmd" en deze uitgege
ven bij Caüenbach te Nijkerk. Er is in dezo
kleine bundel voor ieder versgevoclige
Christenziel veel schoons te bewonderen en
te genieten.
VAN ANDREAS LATZKO
brengt' de Wereldbibliotheek binnenkort
den nieuw werk: De ruiter op den
regenboog. Het behandelt de levens
geschiedenis van één der belangrijkste figu
ren uit de Fransche revolutie: Lafayette.
Als merkwaardigheid kan nog vermeld,
dat dit bock het eerst zal gepubliceerd wor
den in onze taal. Dc directeur van de
Wereldbibliotheek Jhr. Dr. Nico van Such-
telen vertaalde hot bock naar het Duitscho
handschrift.
ARTHUR MEULEMANS,
de oi-kesf'eider van het symphonLsch
orkest van de Nationale Radio Omroep van
de Belgische Staat is ontslagen uit zijn
functie. De geheele leiding van deze om
roep, welke ook te voorzien liecft in de
cultureele behoeften van het Vlaamsche
volk, is nu in handen gekomen van
Vlaamschonkundigen. De Kath. Vlaamsche
Radio Omrooi» en 't Davidfonds (het laat
ste sprekende namens 72000 Vlamingen)
hebben reeds krachtig bij de regeering ge
protesteerd.
GASTON MARTENS
verwierf de groote prijs voor Vlaamsdhe
tooneellettorkunde gedurende het tijdperk
1921-'38 voor zijn werk: De Parad ij s
VAN SCHENDELS' FREGATSCHIP
zal thans als „Th e Johanna Maria
in Eitgelsche vertaling het licht zien.
SCHILDERKUNST EN RADIO
Vanaf Januari zal in Beieren iedere
maand een lezing worden uitgezonden over
een schilderstuk. De bedoeling der regee
ring hiermee is, het artistiek gevoel der
massa te ontwikkelen.
KONINKLIJKE VLAAMSCHE ACADEMIE
De lieer F. V. Toussaint van Boe la ere is
benoemd tot bestuurder der Academie roor
1933,
FILM EXPEDITIE NAAR JAPAN
Di Fanck zal zich naar Japan begeven,
teneinde oen groote Japan-film sunicit te
stellen. De lilm zal oen beeld geven van liet
oude land en volk en van Japans ontwik
keling tot wereldrijk.
JODEN EN LITERATUUR
De I.cidsche leeraar B. M. Noach, hield
eenige tijd geleden te 's-Gravenftage een
lezing o\er hot onderwerp: ..Joodsclm schnj
vers in de Nederlandsche literatuur."
De Joden hebben zich veelal aangepast
aan het nationale milieu, waarin zij kwa
men te verkoeren, at behielden zij ook als
kunstenaars eigen mentaliteit cn tempera
ment: Da Costa, Herman de Man (Samuel
Hamburger;, Heyermans. Een deel der Jooci
sclie schrijvers ging over tot cn schreef van
uit het socialisme.
In het kort handelde Nonch verder over:
Israel Querido, Emanuel Querido (schrijver
van do langademige roman: „Het geslacht
der Santiljano's"), Alex Boolcman, M. H.
van Campcn, Siegfried van Praag, Rabbijn
de Hondt, Samuel Goudsmit, Curry van
B-ruggen. Van de dichters passceren de re
vue: Da Costa, Van Collem, S. Boun, Victor
E. van Vriesland, Pinkhof cn Jacob Israël
do I-Iaan.
HET BOEK DER DUIZEND SPREUKEN
Bij „Zeemeeuw" te Izegem zag het licht
een verzameling citaten uit het werk van
Cyriel Verschaeve onder bovenstaande titel
In het algemeen lijkt ons de waarde van
een dergelijke verzameling voor het publiek
niet groot. Alloen voor sprekers en schrij
vers is zulk een bloemlezing kernachtigo
gezegden van beteekenis. Vereerders doen
beter één geheel werk van den .meestor te
lezen en te herlezen, dan honderd brok-
stukjes uit zijn totaal-oeuvre.
HERMANN LöNS
Dc werken van dezen voortreffelijkcn dlch
terlijkcn schrijver en natuurviend, die als
vrijwilliger in de wereldoorlog is gevallen,
tellen ook hier te lande duizenden lezers.
Daarom moge worden gewezen op ccn voor
kort verschenen biographic: „Hermann
Löns, der Niederdeutsche, eine Lebcnsge-
schichte des Menschen und des Dichtors"
door Erich Griehel. Uitgover Wolf Heyor
te Berlijn.
VONDEL-STUDIE
Prof. Dr. Gerard Brom, die in 1907 pro
moveerde op een proefschrift over Von
dels Bekeer ing zal thans een nieuw
werk doen verschijnen: Vondels Ge
loof. In 15 hoofdstukken wordt Vondel
teekend in zijn psychologische en artistieke
beteekenis.
Gerard Walschap. Celibaat. Nijgh
cn Van Ditmar N.V. Rotterdam, '34.
De lieclo Nederlandsche pers door wordt
aan deze lautsto roman van den Vlaam-
sehen romancier Walschap, aandacht ge
schonken.
Groot is de bewondering, die men hean
toedraagt voor „Celibaat", niet het minst
ook, omdat er van verval van zijn talent of
herhaling van zijn vorige producten geen
sprake is.
En zokor, wij kunnen niet ontkennen en
behoeven ook niet te ontkennen, dat Wal-
sehaps bock, dat de ironische titel „Celi
baat" draagt, voortreffelijk geschreven is.
Welschap verstaat meesterlijk de kunst per
sonen en karakters uit te beelden, zorgt
voor spannende intrigues en verrassende
wendingen, die begeerlg maken naar het
vervolg der geschiedenis. Zijn stijl is reëel
en niet geëxalteerd, gelijk die van Felix
Timmermans zoo vaak. In één woord, „Ce
libaat" bezit superieure literaire kwaliteiten
De reden, waarom deze roman voor on<
echter verwerpelijk is, is het gegeven. De
hoofdpersoon, als wij daarvan tenminste
kunnen spreken, is een geestelijk, maar
vooral sexuecl verziekelijkt individu. Wal
schap tctekont hem in deze woorden: „Hij
heeft niets dan zijn stompzlnnigen glim
lach met een bovenste lip, die wat tand-
vleeseh laat zien." Hij is een hystericus,
door een razend driftleven bchcerscht. doch
tegelijkertijd zoo achterlijk, dat hij tot geen
daden komt, die daaraan bevrediging zou
den hebben geschonken.
Dit is het zieleleven. dat Walschap uiteen
rafelt. Men gevoelt, het wordt geen stichte
lijk. maar zeer afstootelijk tooneel.
Daarbij de overige figuren worden ook
speciaal van de erotische kant benaderd en
belicht: zijn tante, zijn neef, Elza's vader.
Oc.tavie, Ursule, Lucie. Walschap brengt
zijn lezers in een zwoele sfeer, die de sug
gestie wekt. dat er in het leven toch eigen
lijk weinig meer bestaat dan sexualiteit, al
dan niet gesublimeerd.
Het spreekt vanzelf, dat de Christelijk
literaire kritiek deze roman, alle stijl- en
psvcbolocrische kwaliteiten ten spijt, onvoor
waardelijk moet afwijzen.
UIT DEN MOND VAN KINDEREN...
Door Olive M. Jones. Geaptor vertaling
van M. C. van Gheel Gildemeester.
Met medewerking van Mej. A. E
Adrian! cn met een inleiding van Ba
ron G van Wassenaar. Kemink cn Zn.
N.V. Utrecht.
Mejuffrouw Jones is door haar functies
van lectrice aan de New York University,
voorzitster der Academie van Openb. Op
voeding van het Prot Onderw. Gen. en van
de National Fducation Association in staat
geweest, de opvoedkundige praktijk van na
bij waar te nemen, waarbij nog gevoegd kan
worden, dat zij ook speciale scholen voor
jeugd mot misdadigen aanleg heeft helpen
stichten.
Dit boek is grootendeels een reeks verha
len over kinderen van wie verteld wordt,
hoe zij reageerden op de bekende Buchman
middelen van stille tijd, leiding en deeling.
Verder leest mon er over het kindergobcd.
het verhalon uit den Bijbel, het van buiten
lecren van Bijbelteksten, e.d.
Ontegenzeggelijk zijn er in deze beschou
wingen leerzame wenken voor hen die in
school on Zondagsschool arbeiden, cn voor
ouders, die hun kinderen dicht bij den Bij
bel willen bonden. Anderzijds echter kan
ons de wijze, waarop bier kinderen worden
betrokken in de jiraktijk der groepbeweging
weinig bekoren. Bovendien is af te keuren
de eenzijdigheid* waarmede men de grond
slagen van geloof en bekeering inwisselt
tegen die van toeg?|iast Christendom.
Het laatste is heel belangrijk, maar nle«
het belangrijkste, en het is zonder dit
menigmaal als een huis dat niet op de
steenrots gebouwd blijkt.
KLEUTKRWERKJES. door A. A. Fok
ker en H. lUeber.crn. Ultvave van N.V
van Gorcum en Comp. te Assen.
D« bedoeling van dit boekje is voorbeelden
te geven nv-t 'duidelijke beschrijvingen val
verkji
veel luspantiing.
stee-de een ple-zi.
Zoowel liet knippen
le voorbeeldjes koet n
ioodat het werken
blijft.
plakken, ata het
T GELUK HANGT ALS EEN DRUI-
1 KJiTItO!». Een ve-hunJ uit hei Fior.-n-
tlln.eohe. door C. cn JL ScharUnJ
tan don!
uk. 33—S5e
Hen
Hniv
jlzvndtal. Ultgsv
N.V, W.erelibibllothoj
•ter dam
VtOSA LUXEMBURG, haar teven en
werken, door Henrietta Itolond Holst
Van der Schalk. U'tgnvu o an W. L
cn J. Bru»e's Uitg.-MIJ te Hotterdam.
In dit boek wordt one Roaa Luxemburg ge-
teekend lu haar leven werk«i, als "ic-dc
haar tragische dood
met Liebk-neoht
leven werd gel>ra<
cn landstreken, voor exam
scheen de nieuwe uitgave
wijze i
Buleonjé und R. M. de
Ovti-
^choolultgav
door Jan Llgtho
H. Scheep.»', r.. Al d»;
Volter* kon. I
Ontvangen boeken
'elIjk", een bock,
is tl ge probleem
posltlef-C
punt beaien. run net e
dc auteur beslist afw
alle practljken. die
worden
tijde een
Van de N.V. Kemltik en Zoor
ontvingen wij een drietal 1o
prachtbnnk, bchoorende tot Kei
eugdserle „Altijd mooi", Do Bo«r
te Utrecht I
12art
kwartet, dooi
door G. K. Mi
en de Inhoud fri
De N.V. ,,De Graafschap'
Cornelia Poll en De ivaterv
De prijs dezer boeken Is laag, I
'gelijk.
Theologische School".
den Hartogh. Deze brochures sijn naktuok
van het in 1934 gevierde eeuwfeest der A
schldlng en bedoelen aan de hand do hlstor
de kracht cn de beteeker.l* der Afscheiding I
duidelijk in het lloht te stc-lkn.
DE LEER DER OPPOSITIE
„Die Oppositionslehre" door Otto
Sander. Uitgave Hans Hedewigs
Nachfolger, Leipzig Cl. Perthe-
strasze 10. Prijs R.M. 0.70.
Hoeveel partijen met een rein pionnen-
eindspel wij in den loop der tijden reeds
hebben zien verspelen omdat men de leer
der oppositie niet meester was, vraag het
ons niet. doch het getal is fabelachtig hoog.
Toch is zutk verlies in de meeste gevallen
niet noodig. Men heeft eenvoudig enkele
regels in zijn hoofd te prenten en men is
vrij zeker, dat men een partij, welke volgens
de theorie remise is, ook werkelijk remise
kan houden; dat men een partij, welke men
volgens de theorie moet kunnen winnen,
ook inderdaad tot winst weet te voeren. Dit
alles geldt alleen voor die eindspelen, waar
in de zgn. leer dep oppositie een rol speelt.
Ieder, die aanspraak wenscht te maken op I
den naam van ©enigszins gevorderd scha
ker, behoort van deze leep volkomen op de
hoogte te zijn. Behoort, doch is dat daarom
no2 niet altijd.
Het boekje van Otto Sander, waarvan wij
hierboven den titel vermelden ls uitermate
nuttig Het geeft in klein bestek alles, wat
men van de oppositieleer behoort te weten.
Niet te veel en met te weinig. Vooral op dat
„niet te weinig" wenschen wij ditmaal den
nadruk te leggen. Met minder kan men niet
volstaan. Alle pasbeginnendc en mingevo
derde schakers behooren zich dit boekje aan
te schaffen en don inhoud van buiten te
leeren. De prijs zal daartoe nauwelijks een
beletsel genoemd mogen worden. En wat de
meer-gevorderde schakers betreft? Wol, wij
zagen onlangs een eindspel, gespeeld door
twee Hoofdklasse-spelers; geen van beide
kende blijkbaar de oppositieleer, hoewel het
in het bedoelde gpval om een zeer eenvo
dige toepassing van een der regels ging. Het
eindspel was gewonnen, doch beide spelers
beweerden, dat het remise was. Te oordee-
len naar dit geval, zal bovengenoemd boek
je ook voor menig zgn. sterk speler nog nut
tig kunnen zijn. Wij bevelen het gaam®
aan.
Ervaringen van een Hollander in dienst der Sovjets
liet feuilleton, dat onder bovenstaanden titel in ons blad. is verschenen, is thans
beëindigd.
Vele onzer lezers hebben den wensch te kennen gegeven, dat dit buitengewoon
belangwekkende feuilleton in boekvorm zou verschijnen.
Wij hebben gevolg gegeven aan .dien wensch en binnen enkele dagen
zal het feuilleton als een fraaie boek-uitgave uitkomen
bij Drukkerij Libertas te Rotterdam.
De prijs is zeer laag gesteldslechts 60 ct.
Laat nu in duizenden gezinnen deze uitgave een plaats vinden. Ze is dat vol
komen waard, want zoowel vorm als inhoud zijn wèlverzorgd. De inhoud van
liet feuilleton kan men eerst recht waardeeren, wanneer men het reisverhaal en
de beschouwingen over hol leven in Sovjet-Rusland aan één stuk kan lezen.
Voor den omslag teekende Machiel Wilming een fraai ontwerp en het boek wordt
met vele illustraties verlucht.
Wie met kennis van zaken over de tegenwoordige verhoudingen in Sovjet-Rusland
wil kunnen oordeelcn, mag niet verzuimen dit boek aan te schaffen.
Wie wil „spreken met den vijand in de poort" kan deze actueele uitgave, waarin
de toestanden van 1934 wordon besproken, niet missen.
Voor zoo lagen prijs konden wij nog nimmer een feuilleton-boek ter beschikking
stellen. De groote belangstelling voor het feuilleton en de verwachting dat het
boek ln duizenden gezinnen zijn weg zal vinden, heeft ons echter den moed
gegeven den prijs van 60 cent vast te stellen.
Men aarzele nu niet, maar vuile omgaand onderstaand invulbiljet in:
Te verzenden in open enveloppe met V/2 ct porto
Aan DRUKKERIJ LIBERTAS
Goudsche Singel 105 ROTTERDAM
Hierbij verzoek ik U mij te willen zenden ex. van het Lock
„EEN HOLLANDER IN SOVJET-RUSLAND".
op Uw postrekening No 39639
Ik heb daartoe overgemaakt.
per postwissel
NAAM
STRAAT
WOONPLAATS
