Naar en in Zuid-Afrika
MAANDAG 4 FEBRUARI 1935
DERDE BLAD PAG. 10
Kerknieuws.
CHR. GEREF. KERK
Bedankt: Voor Haarlem-Noord, W. Kremer
te Leeuwarden.
GEREF. KERKEN
Beroepen: Te Wissekerke (als hulpprcd.).
Dr. W. H. van Zuylen te Kampen.
Aangenomen: Naar Nieuwer Amstel-Noord.
A. Dragt J Hm. tc Noord-Scharwoude.
Bedankt: Voor Rijswijk (Z.H), P. G. Kunst
tc Deventer,
NED. HERV. KERK
Aangenomen: Naar Voorburg, J. Roodcn-
burg te Vroom shoop.
HULPPREDIKERS
Dr. W. H. van Zuylen zal met ingang van
15 Maart voor cenigen tijd hulppdiensten gaan
verrichten in de Geref. Kerk van Wissekerke
i(Zl.). Hij blijft in staat, andere gemeenten te die
nen en terstond een beroep in overweging te ne-
EMERITAAT Ds. J. TJEBBES
Het Prov. Kerkbestuur van Zeeland heeft eervol
ontslag met de bevoegdheid van emeriti verleend
aan den predikant J. Tjebbes te Vrouwe pol
ei e r-G a p i n g e. met ingang van 24 Februari
1935, wegens zijn benoeming tot predikant bij de
kerk ia Nederl. Oost-Indië..
EMERITAAT Ds. J. VAN DER WIEL
Aan J. van der Wiel. Ned. Herv. predikant te
O o s t-K a p e 11 e, is met ingang van 17 Febr.
1935, wegens zijn benoeming tot voorganger bij dz
Vercenigmg tot bevordering van de belangen der
Nederl. Herv. Kerk te Rijswijk (Z.-H.) emeritaat
verleend.
AFSCHEID. BEVESTIGING, INTREDE
- Dr. J. I- Wol dendorp te We meld in-
ge hoopt Zoodag 3 Maart intrede te doen bij de
Ned. Herv. Kerk te Zoetermee r-Z e g-
■waard, na bevestigd xe zijn door Ds. J. C.
iWolthcrs van Putten,
Gisteravond heeft Ds. G. En k e 1 a a r na een
vijfjarig verblijf, voor een geheel gevulde kerk
afscheid genomen van de Ned. Herv. Gem. te
O u d-B e ij c r 1 a n d met een predikatie over
Handel. 20 vs. 32.
Aan het einde der predikatie volgden de gebrui
kelijke toespraken tot colleges, vereenigingen en
[functionarissen, waarna Ds. Enkelaar werd toege
sproken door Ds. G. W. K. Hugenholtz, van
Klaaswaal namens den ring. door den heer v. d.
Linden, Godsdienstonderwijzer, tevens oud-leerling
van Ds. Enkelaar, en door Ds. Rijnsburger, van
Oud-Bcijerland.
Den scheidenden leeraar werd toegezongen Ps
121 vs. 4.
Prof. Dr ,T HOEKSTRA
Naar wij vernemen, gaat het met Prof. Hoekstra
langzaam vooruit. Een groot gedeelte van den dag
mag hij in zijn studeerkamer vertoeven en met me
disch consent reeds een enkel college aan huis
«geven. Er is hoop, dat Prof. Hoekstra na de
Paasdivacantie zijn arbeid aan de Theol. School
zal mogen hervatten.
De Geref. Kerk van Zwolle ontving van Prof.
Dr. T. Hoekstra van Kampen twee waardevolle
stukken betrekking hebbend op het kerkelijk leven
van Zwolle na de Afscheiding, afkomstig uit de
nalatenschap van zijn schoonvader, wijlen Prof L.
Lindeboom, in leven hoogleeraar aan de Theol.
School te Kampen. De kerkeraad heeft dit ge
schenk met hartelijken dank voor het archief aan-
Ds. J. MANNI f
Men schrijft cos:
Den 20sten Januari is te Grand Rapids op
75-jarigen leeftijd overlieden Ds. Jacob Manm,
cm. pred. der Chr. Geref. Kerk te Shebaygan
:(Wisc.).
Met het overlijden van dezen man is eer.
meest vooraanstaande en geziene predikanten der
Chr. Geref. Kerk in Amerika heengegaan.
Hij werd geboren 29 Aug. 1859 te Z i e r i k
ontving zijo opleiding aan Calvin College en
de meest begaafde der toenmalige studenten.
Hij diende de kerken van South-Olive, Pella,
Paissac, Muskegon, Ishagatuc, Douglas Park
Sheboygan, en ontving na 40-jarigen trouw
dienst eervol emeritaat.
Door zijn uitnemende gaven en bekwaamheden
■was hij zeer vele malen voorzitter der Generale
Synode. Hij was vele jaren voorzitter der Calvi
nistische Hoogeschool te Grand-Rapids. Ook was
hij jaren aaneen de ziel der Zendingsbewegiog en
heeft een zeer groot aandeel gehad in het werk der
Evangelisatie. Vele jaren, tot aan 't laatst van zijn
loven, was hij medewerker aan het Kerkelijk Week
blad „de Wachter", waarin hij de laatste jaren de
rubriek „Vragenbus" verzorgde. Ook werden hem
aard
persoonlijkheid iTmcThiTn fCrker en zeer bemind,
aroo, verlies voor
INDISCHE KERK
Proponent W G. de I on o ia- c°
l"4ië gaat). 9 e nog naar
Sc^ofktt door d, H.
Inierdi^r? iSUT hiel^
Kowakrijks zal jn dc «heel» E^an9e.ie des
worden). geheeJe wereld geprechki
i afloop hiervan werd ppn
J.ct. .^^emkerkkoor o 1 v Al« door
hield dc oud-hofprediker Ds W r Ar fvi
5*8.1; 'fit'domwi^' a,s
twaalf uren in den d? Zi'n cr
S5-jari9s pastor 0 heriferde de
iuist 61 jaar geleden bet op deren dag
bevestigdwerdi h" zcl' bet amb?
«aS,j°a„la<iD/ Whèf<r,lf>eV<£i??1
Schokking. Ds. H W c£ J'ij Dr' H
Straatsmal Ds. Ja" Poort aS '9', Ds' A-
SJUr£2 isSx-
gesproken heelt er den mT v""® u° Slot%K'00"1
«o behoefte de
beeft. Gelukkig 1. er m Inde finten
behalve wnp,» i voor hun arbeid
dThZr^7/ 8 Hartgron.
ZeS' -fde""'"? W~'da
betgeen des ,e"n,ccr OO^Tk^'J^
j R K. Kerk versterking brengi
WDr- s"*
Na "Sp^bb^ „SS" vi° Cd
SndtdÏÏSnkt »'-?ptedi¥irhÏÏ
HER^ VERBAND
handetogen gevoerd" ovi?"i V00r,00P'9e onder,
eon,b,nat,e vaTbSe'
VERSTROOIDE GEREF. OP CURACAO
der Geref KeHtw
cao, «aar Ds Kroe-e wérk naar Cura-
^da ^formeerden. deeT,™ G^'ic
loor Delft mede. dat men J Kerkbode
T HET WONDERE AMBT
normalen die Ia"9a den
verhaal van d,<4 be,
vOnre Banier het orgatj van A i-ï"' ffl
Personeel in P„bi. d5 Chr' Bold
"ege'de^" ™a* Jli" oaam was
Ja«s K'Ib-in-de.J„eht JSe^e dW<Jd
bg vonden. ondSeSd!! 1* d" K|«W-
abijttnus den Paklooper van anderen
bij z*baelf°ïrijmïïdi?rd®^3;?MS-
be', rF "^e'rekenen™ ^'b''
nemeJhof £)at ""iisters
vergelijk,^ met -ijTPunt
4enst tan aardsche vor^n 9enooten"
a'les. Luister maar- Hii Was dat niet
'ot het predjka^ H^us w.3 maar,
Jnek had hem met a/S"d^nees-fa.
berde fanus. ner^ns't«9tr"d- H« verre,
ieert. Hij was rcider d^tti voor d°n>mee
de". Pfecles als^Tmsters V D M' »™or-
ook „roo maar' worden "'S m ko»i»gen,
re er eerst voor hebb»%,^K>epM- ponder da-
de manuta'cZren.'
daarvan. D,t ve^
DIT MECKLENBURG
cer.rd van zeerf^t 3, een ke»*wet trenuh -
Predikant of kerkelrik^ faid' n-1 dat ieder
Verordeningen a ,beambte, die aan
behjdenisbeuo-ins (Di^t eirkregee,'inS der
^eeft. direct g3e,tftp Uoor
Uitgebrachte beroepen in de
Geref. Kerken
Aantal?
Het spreekt vanzelf dat naarmate de va
catures verminderen, het getal der beroe
pen slinkt. Toch is het merkwnardi.j, dat
in 1934 15 beroepen meer uitgebracht zijn
dan in 1933. Dat jaar paf een laagte record
te zien: 10$ ('33: 115, SI: 214; 70: 240;, '29:
2T9 en '2S: 292>.
Worden Kerken vacant dat wordt lang
zamerhand een zeldzaamheid dan blijven
ze soms een langen tijd werkloos op 'l be-
roepingsgeliied. Grootc tekorten in den
eecediènst moeten worJen weggewerkt. Dit
betreft niet alleen kleine kflrken, zelfs ker
ken van ruim 400 zielen unnen niet jn
een ontstane vacature dadelijk de hand aan
de ploeg slaan, terwijl zo weten, dat het
vacant rijn slechts so-.adi'lijL kan werken
voor den bloei van het kerkelijk en geeste
lijk leven. Bij do «uddc behoort immei
een hcr.er! (Ef 4:11 on 12).
77 kerken hebben oen beroep uitgebracht
('ö3- '2; *32: 73: '31 100). Van deze berie
pen 45 kerken éénmaal, 22 twee-, 7 drie-, 2
vier- en één kerk beriep vijfmcaal. 35 ker
ken slaagden met haai eerste beroep, 'tl
Grootste aantal beroepen (5 en in 1933: -1)
is uitgebracht doot llazeiwoude en zonder!
vrucht. De kerk van 's-Gravenliage heeft'
een cand. beroeren voor den arbeid op Cu
racao; die van Rotterdam-Ivatenidrecht voor
den arbeid onder de Chincezen; die van
Ooütwold (Gron.) voor den EvangeJ.-arbeid
in Zuitl-Oost-Groningen en die van Delft
voor den Zendingsarbeid te Solo. Al deze
beroepen zijn aangenomen. Dc derde kerk.
die tracht een D. d. \V. tc vinden voor den
arbeid onder de Joden Rotterdam,is nog
niet daarin geslaagd. De zwakke Kerk van
Aalst (32 zielen) beeft in combinatie met|
nog drie kleine kerken (totaal 162 zielen)
een cand. beroepen, die heeft aangenomen.
Onder Gods zegen wacht hem hier een
vruchtbaar arbeidsveld. Aalst en Well zijn
sinds 1912 vacant, Hoenza-Driel en Rossum
hebben nooit een D. d. W. gehad.
Op wie?
Op 59 D. d. W. (1933 47; '32: 53) werden
70 en op 40 candidaten en proponenten) 53
beroepen uitgebracht.
Van de 59 predikanten! ontvingen 51 één
beroep, dat door hun aangenomen werd; 6
véreonigden op zich twee, één ontving drie
en één ~had het. zeldzame voorrecht vier be
roepen te ontvangen. Do laatste D. d. W.
heeft zelfs voor het vierde bedankt: zelfs
's-Gravenliage vermocht niet den herder en
leeraar uit de Goessclie tent te lokken.
Van de 40 candidaten ('33: 43; '32: 37)
ontvingen 31 één beroep, vijf twee en vie:
drie beroepen. Het gouden tijdperk i:
voorbij we hopen voor lange, lange jaren
dat sommige proponenten voor 8, 9, 10,
ja 17. 18 beroepen werden geplaatst, terwijl
enkelen geruimen tijd op één beroep moes
ten wachten. Voorwaar, een scherpe, pijn
lijke tegenstelling, des te onaangenamer en
onbegrijpelijker, omdat de maatstaf waar
naar de kerken oordeelden, in de meeste ge
vallen louter een uiterlijke was; n.l die van
voordracht, stem gebaren, vrijmoedigheid.
Meer op den vorm werd gelet dan op den
inhoud van het „stichtelijk woord", dat in
het midden der gemeente werd neergelegd.
Droevig verschijnsel, dat zich steeds her
haalt.
De traktementen van D. d. W. en Emeriti
zijn min of meer belangrijk gedaald. Zoo
ook die van kerken, welke cand. beroepen
Hier mogen de classes wel nauwlettend toe
zicht houden; anders gaan we terug naai
den tijd vóór den oorlog, vóór 1910, toen de
traktementen schandelijk laag waren. Voor
al hij den overvloed der candidaten is dit
gevaar niet denkbeeldig.
TENTOONSTELLING-RcVEIL
Van 14—20 Februari te 's-Gravenhagc
De Stichting „Réveil-archief" zal op Woensdag
morgen a.s. in Hotel Terminus te 's-Graveohage
eeo algemeene vergadering houden waar Dr. J.
van Lonkhuizen, Gereformeerd predikant
Zierikzee, een lezing zal houden over: „De waarde
van de studie van het Réveil voor dezen tijd",
's Middags zal daarna de opening plaats hebben
van de tentoonstelling met betrekking tot: „Het
Réveil in Nederland in de negentiende eeuw" D<
tentoonstelling, welke gehouden wordt in het Ge-
meente-archief op het Rijswijkscheplein te 's-Gra-
venhage. is voor het publiek geopend op werkda
gen van 14—20 Februari, van 10 tot 17 uur.
FEDERATIE VAN DIACONIEcN
Op Zaterdag 9 Februari zal voor Twente te
Almelo, en op Woensdag 20 Febr. voor 1
ningen te Winschoten, een samenkomst
plaats hebben van Diaconieën der Ned. Herv.
Kerk met leden van het Hoofdbestuur. Deze
menkomsten dragen het karakter van Prov. Diac.
Conferenties.
BELIJDENIS EN LEVEN
De Kerkeraad van dc Nederl. Herv. Gemeente
Neerbosch, Hees c.a. heeft besloten dat
hij aan degenen, die zich voorbereiden voor de
aanneming tot lidmaat het doen van die belijdenis
kan weigeren op grond van gebrek aan belangstel
ling. blijkende b.v. uit slecht kerkbezoek. Hij
meent, dat men toch van aanstaande leden der kerk
mag verwachten, dat zij deelnemen aan de samen
komsten der gemeente.
VAN PROT. NAAR R.K. EN V.V.
Volgens het Duitsche Kerkelijk Jaarboek 1935
zijn in de jaren 192S—1931 in Duitschland 63955
Roomsch-Katholieken tot de Evangelische kerk
ergegaan. 35731 Evangelischen tot de Roomsch-
Katholiekc kerk. De winst voor dc Evangelische
kerk hierbij dan 2S.124 personen.
BIJBELSCH HANDBOEK
Naar wij vernemen zal in dit voorjaar bij den
Uitgever J. H Kok te Kampen een boekwerk ver
schijnen, dat van buitengewone betcckenis zal zijn
de kennis van. en de verbreiding
tenschap aangaande den Bijbel.
In deze uitgave is alles saa
eenigerlei opzicht van belang is voor een juiste
en degelijke Bijbelkennis.
De bewerkers zijn: Prof. Dr. G. Ch. Aaldcrs,
Dr. C. Bouma, Dr. A. van Dcursen. Prof. Dr.
C. van Gclderen, Dr. W. H. Gispen, Prof. Dr
S. Greijdanus, Prof. Dr. F. W. Grosheide, Dr. C
N. Impcta. Prof. Dr. A. Noordtzij en Prof. Dr.
J Ridderbos.
Het werk is zooveel mogelijk populair gehouden,
zoodat iedereen ervan profiteeren kan.
Het zal verschijnen in twee deelen. groot royaal
formaat, waarvan het eerste alles zal bevatten
wat op het Oude, en het tweede wat op het
Nieuwe Testament betrekking heeft Voor het
Oude Testament zullen ook nog diverse geheel
nieuw geteekende Kaarten in kleuren worden op
genomen. beoevens vele illustraties.
VEREENIGING VAN PERZISCHE
KERKEN
In Nooixl-Perzië waar tot dusver de Pro
testantsche kerken met een gezamenlijk
zielental van 2500 in drie verschillende
groepen verdeeld waren, hebben zij zioh
thans na daartoe reeds in Augustus 1934 be
sloten te hebben, tot één kerkgemeenschap
(van 24 kerken) vereenigd.
EEN KERK ZONDER ORGEL
Bijerflating
In het Algem. Weekblad der Ned. Herv Kerk
is afgedrukt een testament van 24 Maart 17S7,
waarbij een zekere Marie Coomans, „bejaarde
dogtcr en ambagtsvrouw van Weraeldinge". „haar
verstand, zinnen en memorie machtig sijnde cn ge
bruijkende. uit vrijen wille sonder persuasie of
misleidinge van iemand", verklaarde, „te rade
sijn geworden om te disponeren hare nalatende
goederen", cn dan volgt een uitvoerige opsomming
derzelve. Hierbij nu treft i
en dertigsten aan de kerke of kerktmiddelen der
parochie ende heerlijkheid Wemeldinge voornoemd,
eene somma van seven honderd ponden grooten
vlaams: en mijne hofstede aldaar, genaamd de Stel-
hoeve met derselver boomgaard, weijen en zaaij-
landen etc.: mits geen orgel ten dienste van hd
gesang in voornoemde kerk te Wemeldinge. vooi
rekening dersclvc kerk gemaakt nog opgerigt
GIFTEN EN LEGATEN
Door de erven van wijlen G. Meyers te M a
ZENDING EN PHILANIROPIE
ZENDING EN MISSIE OP BALI
Inaake de toelating van Zending en Missie op
Bali, waarover reeds vele pro's en contra's zijn
gehoord, heeft de Minister van Koloniën in
Memorie van Antwoord aan de Eerste Kamer
dus geschreven:
„Inzake de toelacing van zending en missie op
Bali heeft de Landvoogd onlangs een beslissing ge
nomen. De minister meent op de publicatie in Indii
van die beslissing oiet te moeten vooruitloopen".
OPENLUCHT-EVANGELISATIE
In Oostelijk Groningen wordt, door middel
een auto. Evangelisatie-arbeid verricht, die, ook
al tengevolge der tijdsomstandigheden, dreigt te
bezwijken. Maar dat kunnen wij niet gelooveD,
schrijft ons de Evangelist Schaap te Be<
die daar werkt. En hij vraagt ons, hem te steunen
in dit niec-willen-gelooven, dat dc Heer van den
wijngaard dit werk zou willeo loslaten. Wie on:
lezers wil dezen arbeider op een eenzamen post
temidden van schreeuwende armoede (in meer d
écn opzicht) moed geven. Zijn gironummer
157457
NIEUW BEDEHUIS TE SALATIGA
Op een van de mooiste standen van Salatlga, op
;n ruim erf is naar dc Ind. Banier meldt, een keu
rig en toch sober bedebuis verrezen. Het heeft een
inwendige oppervlakte van 16 bij 9 meter: door
middel van drie- en zespersoonsbaoken kunnen er
200 kerkgangers gemakkelijk een plaats in vinden.
Hoe groot de belangstelling bij de opening was.
moge blijken uit het feit. dat. toen de deuren na
korte openingsceremonie ontsloten waren, alle
plaatsen binnen enkele minuten waren bezet En
dat niet alleen in dc kerk, maar óók in de consis-
Van Overheidswege was er belangstelling: De
Ass. Res., de plaatsel Mil. Comm., de gepens.
Patih van Blora. dc wedono's van Salat en Ten-
ran en de afgevaardigden van vele kringen
reenigingen waren tegenwoordig.
De Zendelingen Bax en van Veen van Oen
n leidden den inwijdingsdienst. Er werden toespra
ken in het Javaansch en Maleisch gehouden, afge
wisseld door zang. De Protcstantsche en Geref.
Kerk van Semarang, cn de Prot. Kerk van Salatiga
waren vertegenwoordigd door dc heeren Kous
broek, Laernocs en Verheul.
Als tekst had zendeling Bax gekozen: Ps. 116
12-14.
NATIONALE RECLASSEERINGSDAG
Naar wij vernemen heeft de Centrale Leiding
van de Nationale Reciassceringsdag aan bijna alk
gemeentebesturen in Nederland vergunning ge
vraagd tot het houden van een openbare inzame
ling op Zaterdag 18 Mei a.s.
Het ligt thans in het voornemen in al deze ge
meenten een Comité van Uitvoering op te richten.
In den Haag is reeds een Comité samengcstelc
Teneinde de bijeen te brengen personen de voor
bereidende arbeid te vergemakkelijken, heeft de
Centrale Leiding te Amsterdam een Gids voor
Plaatselijke Actie uitgegeven, waarin op overzich
telijke wijze alle werkzaamheden zijn behandeld
Voor belangstellenden is deze Gids te verkrijgen
bij de Leiding van de Nationale Reclasseeringsdag.
Centraal Bureau, van Eeghenstraat 63.
m-Z.
Schoolnieuws»
Prof. Dr. G. E. UHLENBECK
De tot gewoon hoogleeraar aan de Utrechtschc
Universiteit benoemde Prof. Uhlenbeck, die de vak
ken theor. natuurkunde en theor. mechanica zal
doceeren, is thans hoogleeraar aan de universiteit
van Ann-Abour (Michigan. V. St.). Hij is ongeveer
40 jaar oud en heeft gestudeerd aan de Leidsche
universiteit, waar hij onder Prof. Ehrenfest tot
doctor in de wis- en natuurkunde promoveerde.
Na sijn promotie vertrok hij naar de Vercenigde
Staten van Noord-Amerika, waar hij, na
assistent-professor te zijn geweest, zeven jaar ge
leden benoemd werd tot gewoon hoogleeraar
de universiteit tc Ann Abour
Prof. Uhlenbeck heeft in Amerika naam ge
maakt als zeer bekwaam physicus.
MODERNE THEORIEëN EN DE OVERHEID
We hebben onlangs niet zonder opzet iets bree
der dan gewoonlijk melding gemaakt van een rede,
door Prof. Stomps uitgesproken ter gelegenheid
van de dies natalis der Amsterdamsche Universi
teit Daarin werden zeer moderne theorieën
durfde stellingen uitgesprokeo in verband n
mutatietheorie, dc voortplanting, het scxueele Ie-
ven en de voorlichting der jeugd op dit gebied. In
de Geref. Kerkbode voor Delft stelt Ds. Hagen de
vraag, welke wij in menig kerkelijk blad reeds
lang verwacht hadden. Opmerkende, dat de
consciëntie van ons volk moet wakker geschud
worden, voegt hij er dc vraag aan toe: „Heeft de
Overheid hier geen taak?
„De wetenschap is vrij. Maar zulk een uitlating
in een Christenland is geen vrijheid, maar It
digheid.
„Ik acht zulk-een taal veel en veel erger zonde
tegen God t) tegen den Staat dan een of ander
relletje van een communist".
EEN VLUGGE 64-JARIGE STUDENT
De heer A. W. U d o, ontvanger van de directe
belastingen te Delft, die vroeger bij denzelfden
dienst werkzaam is geweest te Rotterdam, heeft
Dinsdag j.l aan de Universiteit te Leiden me
gevolg het doctoraal examen in de rechten gedaan.
Het geval is een afzonderlijke vermelding waard,
schrijft de N. R. C., niet alleen omdat de heer Udo
64 jaar oud is. maar ook omdat hij zijn heele juri-
dische studie binnen 17 maanden heeft volbracht.
Hij heeft eerst in Augustus 1933 het volledige
staatsexamen voor toelating tot de universit
gelegd, is in het najaar 1933 met de studie in de
rechten begonnen, heeft reeds in Maart 1934 het
candidaatsexamcn gedaan en nu Dinsdag het docto
raal examen. Een merkwaardig voorbeeld
energie en studielust op zoo'n leeftijd, te
nog omdat dc heer Udo zijn studie heeft gedaan
onder zijo gewone werkzaamheden door.
ONDERWIJSBENOEMINGEN
Tot onderwijzer aan de Julianaschool afd
Do Kerkeraad der Ncd. Herv. Gemeente tl
Scheveningen heeft besloten met voorop.i
stelling van het beginsel, dat Hervormde ouders
hun kinderen behooreo te zenden naar de Her.
vormde scholen om het evangelisatiewerk
de openbare scholen ter hand te nemen door daarJ
:n godsdienstonderwijzer te benoemen. In deJ
zelfde vergadering is hiervoor uit vier Candidateq
gekozen dc heer Batenburg aldaar.
VER. VAN CHR. ONDERWIJZERS
De afd. Deo Haag cn Omstreken van de Verj
10 Chr. onderwijzers, enz. belegt een vergadering
op Vrijdag 8 Febr. a.s. in de Dr. H. Piersonschoól,
waarin als spreker zal optreden dc bekende publl
eist dc heer A. J a n s e. hoofd der Chr. School tc
Biggekerke (Z.), met het onderwerp: „Recenti
klachten over de school, gcioctst aan de Heiligs
Schrift".
Men schrijft ons:
De Vereeniging tot stichting en ins tand.!
houding van Protestantsch Christelijke SchoJ
len te Antwerpen bestaat dezer dagen 10 jaai;
Nadat in Januari 1925 genoemde Vereeni-f
ging was opgericht, kon als resultaat vaa
haar eerste pogingen in September 1926 da
Burgemeester Marnixschool worden geopendJ
De stichters wenschten niet, zooals dc vroej
gere scholen geweest waren, een zuiver kerJ
kelijke school te stichten, doch van het begin
af werd op de medewerking van de andera
Protcstantsche groepen in Antwerpen gerej
Bij den aanvang werd alleen in dc laag]
ste twee klassen onderwijs gegeven
leerlingen. Door toename van het aantal
leerlingen moest al spoedig het aantal klas]
sen worden uitgebreid. Thans bezoeken 111
kinderen de school.
Deze school ontvangt noch van de Neder]
landsche noch var ie Belgische Begeerina
eenigen financieclen steun, terwijl de nooffl
der schatkist onze regeering belette om vooij
Antwerpen te doen, wat voor de Brussel]
sche Ned. School gedaan wordt.
Omdat de instandhouding van do school
van grootc nationale beteekonis wordt gej
acht, werd eenige jaren geleden een Comiti
opgericht, dat zich ten doel stelt door dt
inzameling van gelden de school rcgelmatif
te steunen. Dit comité bestaat uit de navol]
gende heeren: Prof. Dr. W. J. Aaldei
Groningen, voorz.; J. Lens, Den Haag, secr.
W. Wagenaar, Haanplein 18, Den Haag, pen]
ningm.; Mr. N. J. van Aalst, Rotterdam; J]
Drop, Den Haag; A. de Jong Ez., Den Haag!
C. de Neef, Den Haag; K. J. P. Reusei
Den Haag.
Een zeer belangrijk bedrag heeft het C<
mité reeds aan de Vereeniging toegezondei
Voor de aanschaffing van een en ander is
thans weer veel geld noodig. Het Comité
doet een beroep op Protestantsch Nederland
om voor dit doel een jubileum-bijdrage ovei]
te maken op postrekening No. 197120, ten
name van den „Penningmeester van het
Comité tot steun der Nederl. Protestantschq
(Burgemeester Marnix-) School Antwerpen'
te 's-Gravenhage.
Examens
ACADEMISCHE. EXAMENS
GEM. UNIVERSITEIT TE AMSTERDAM!
Geel.: Nederl. letteren: camd.ox., de heer F. PJ
Huyseua
EANDBOUWHOOGESCHOOT-. TE WAGE.
NINGEN. GctsQ.. X-cil. Landbouw: insr.ex., dj
heeren N. P. J. Bredehof d-2 Vicq van Oost]
huizen, geb. te Purmerend: J. W. Hudig. g.
te Santpoort; J. J. Maaischot, gob. te Wintej
wijk; H. v. d. Molen, geb. te Dragtstercj:
pagnie: A. Pasveer, geb. te Middelburg:
Posthumus, gob. te Wotoum: A. Rosendaali
geb. to Piershil; C. J. A_ van Sohendel, geb.
Breda: H. Tulner. geb. te Zamlvoort; D. ir.
Veld. geb. to Zuid-Beijerland: J. R. to Velde]
geb. tis Nleuw-Bui
Utrecht.
P. ll-ii.ii. m
geb. te Echten; C. Roggi
M. Westerhout, ge
Ned. richting: do heeren üJ
tsga; B. H. Rienkfd
- ---a„-n. geb. te Schagenf
d Kol. richting, de heeren L. J. Jochem, geb]
to Palembajig: L. de Vries, geb. to Bandaneiras
J. de Wit geb. te Heeren veen; ld. Nod. riohtind
le ged., de heeren G. Biorsma, W. do Grc
R. K. Rienks.
KRAAMVROUWENVERPLEGING
DEN HAAG. (Kraamvrouwenkliniek Fran,
kenslag). Gesl. voor aant. kraaanverpl. O J
dtpl. ziekenverpleging do dames: W, M H
pijn. S. Nobel en H. W. Swelilengrebei;
kraam verzorging: do dames M. M. Bakkc.w,
F. Bultje. E. de Jong. :.I J. Otto, M. G. Ver»
Reisbrieven van Prof. Dr. V Hepp
xxxii
KERKELIJK LEVEN IN ZUID-AFRIKA
De Engelsche kerken
Uiteraard ligt het niet in mijn bedoeling inlichtingen te geven
över het kerkelijk leven van de Engelsch sprekende bevolking
in de Unie van Zuid-Afrika.
Al vernam ik daaromtrent wel het een en ander, ik kwam er
Sniet rechtstreeks mee in aanraking.
Daarom volsta ik met een paar cijfers.
De grootste dier Engelsche kerken heet officieel „de kerk van
ile provincie Zuid-Afrika". Zij is een copie van de Anglicaansche
kerk in Engeland. Haar eerste diocese werd in 1847 gevormd. Zij
telt volgens den laatsten census (1926) 18y2 procent der blanken.
Een kleine groep van denzelfden stempel in Kaapstad en om
geving behoort nog tot de „Kerk van Engeland". Samen vormen
zij een contingent van iets meer dan 300.000 leden.
Op haar volgt de „Wesleyaansche Methodistische Kerk" met
yuim 6 procent of even 100.000 zielen.
De „Presbyteriaansche Kerk van Zuid-Afrika" kon het nog niet
•lot 5 procent brengen. Op haar registers zijn 79.000 leden inge
schreven.
De Congregationalisten halen net een half, de Baptisten een
heel procent.
Voegt men die getallen samen, dan komt men tot 31 procent
Evenwel geeft dit nog geen juist beeld van de verhouding tus-
schen Engelschen en Afrikaanders. Want bij dit cijfer zijn ook
inbegrepen de verengelschte Afrikaanders. Hoe sterk deze groep
is, vermeldt de statistiek niet.
Gemakshalve boek ik onder dit hoofd ook enkele andere reli-
gieuse groepen. Allereerst dc Roomsche Kerk met even 4 procent.
Hierbij zij opgemerkt, dat reeds vóór de annexatie, van Zuid-
Afrika door de Engelschen zich hier Roomschen bevonden. Ver
bolgens de Luthersche Kerk met iets meer dan één procent.
Naast de Hollandsche en Fransche kwamen in vroeger eeuwen
ook Duitsche kolonisten zich hier vestigen. De meesten gingen
Jot de Gereformeerde religie over. Maar een klein getal hield
l. 'l £XXi stond in ons blad van Z Februari.
aan de Luthersche confessie vast. Dan heeft men de Joden met
ruim vier procent, die uit verschillende landen afkomstig zijn.
Het sectarisme is welig als de paddestoelen, maar klimt niet
tot een hoog percentage.
De onkerkelijkheid maakt er gelukkig niet zooveel slachtoffers
als in Europa en Amerika. Blijkens de jongste telling stond zij
op iets meer dan een kwart procent.
De Nederduitsche Gereformeerde Kerk
Onder de Afrikaansch sprekende kerken staat de Nederduitsche
Gereformeerde Kerk in ledental bovenaan. Eigenlijk mag ik hier
niet van één Kerk spreken. Elke provincie heeft haar eigen Ne
derduitsche Gereformeerde Kerk met haar eigen synode. Zij zijn
echter foederatief met elkander verbonden en oefenen met el
kaar contact door den Raad der Kerken. In het Jaarboek van 1934
lees ik: „Deze Raad vertegenwoordigt de foederale vereeniging,
welke in 1907 is tot stand gekomen tusschen de Nederduitsche
Gereformeerde Kerken in. de Kaapprovincie, den Oranje Vrij»,
staat en Natal en de Nederduitsche Hervormde of Gereformeerde
Kerk in Transvaal. Hij is samengesteld uit dertig afgevaardigden
van wie veertien door de Kaapsche Kerk, zeven door de Trans-
vaalsche Kerk, zeven door de Vrijstaatschc Kerk en twee door
de Natalsche Kerk worden afgevaardigd en vergadert gewoonlijk
om de twee jaar op plaats en tijd, welke ieder maal op de vorige
vergadering worden vastgesteld. De volgende vergadering wordt
D.V. te Durban op 16 Mei 1935 gehouden.
In kerkinrichting gelijkt ze op de Nederlandschc Hervormde
Kerk hier te lande. Dat zal niemand verwonderen als hij weet,
dat voor haar kerkwetten de reglementen van dc Nederl. Herv.
Kerk als model hebben gediend.
Doch men zou van oppervlakkigheid blijk geven, indien men
daaruit concludeerde, dat zij slechts een reproductie was van
onze Nederl. Herv. Kerk. Zij heeft zelfs den band met deze door
gesneden, omdat zij bezwaar had tegen de lecrvrijheid van de
laatste. Zelf heeft, zij ik maakte er reeds melding van een
hardnekkigen strijd gestreden tegen het modernisme. Zij aan
vaardt ten volle de Drie Formulieren van Eenigheid. Als men
zich in haar midden bevindt, beluistert men telkens de bij ons
bijna vergeten termen; quia en quatenus. Zij neemt de Drie
Formulieren als accoord van gemeenschap aan, niet quatenus,
inzoover, maar quia, omdat, ze overeenstemmen met de Heilige
Schrift. De kwestie van „geest cn hoofdzaak" bestaat voor haar
niet. En dat het haar daarmee ernst is heeft zij door de uitoefe
ning van leertucht bewezen. In de zestiger jaren schorste zij drie
predikanten, die liet modernisme waren toegedaan cn het ligt
nog versch in het geheugen, hoe zij prof. J. du Plessis van Stel-
lenbosch om zijn-afwijkingen omtrent dc kenosis cn dc ingeving
van de Schrift veroordeelde. Wel delfde zij in beide gevallen het
onderspit tegen de landswetten. Zij moest zich bij de uitspraken
van het gerechtshof neerleggen en wel op grond van een bepa
ling in haar eigen kerkwet. Ik was getuige bij een bespreking,
welke erover liep, hoe men van deze bepaling af kon komen. Dit
schijnt niet zoo eenvoudig te zijn. In elk geval wordt door
velen ingezien, dat dc kerk tegenover den staat in een onzuivere
positie is geraakt. Men geeft echter den strijd tegen al wat niet
overeenkomstig de Gereformeerde confessie is binnen de kerk
niet op.
In een vorigen brief roerde ik het met een enkel woord aan,
dat het Fletcherisme ook een kerkdijken nasleep heeft gehad.
De zaak zit zóó. In de kerkelijke procedure tegen Prof. du Plessis
stond Dr. D. R. Snijman, predikant van Stellenhosch wel het
meest vooraan. Ik leerde hem kennen als een hoffelijk man cn
hoorde hem roemen als een begaafd prediker. Hij verkreeg in
Amerika zijn dokterstitel en bracht vandaar ook zekere voor
liefde voor het Fundamentalisme moe. Toen Fletcher in Kaap
stad optrad en zijn toespraken in Stellenhosch wérden „uitge-
saai" geraakte hij sterk onder diens invloed. Zelf legde hij daar
van getuigenis af in een artikel in „Die Kerkbode" onder het
opschrift „My Hand in Eie Bocsem". De emotionaliteit van den
Afrikaander deed zich krachtig bij hem gelden. Hij bekende: „Ek
kan niet sê dat ek in die kerkstryd in die gees van naasteliefde,
vergewingsgesindheid, verdraagsaamheid, die wil om mekaar se
standpunt simpatiek te verstaan en te beoordeel, my bydrae
juis gelever het nie. Ja, in die hitte van die stryd het ek soms
gedagtes gekoester, metodes gevolg, ja selfs 'n onheilige ambisie
gekoester, wat elk in my nugtere oomblikke nie in myself kan
goedkeur nie. Dis nie dat hierdie gedagtes my besiel het, toe ek
in 1926 gewys het op 'n gevaar wat hom in ons Kerk voorgedoen
liet nie 'n stap wat indertyd die goedkeuring van hoogstaande
lcidslicde van ons Kerk weggedra het. Wat ek toe gedoen het,
die stigting en uitgee van my blad, was met die beste bedoelings,
cn daar was toe geen die minste byoogmerk nie J so ver ik my
hart ken), maar toe die stryd al heftiger geword het, het gc-
sindhedc cn metodes van my kant ingesluip, wat ek nou ver-
oordcel." Men mag niet anders dan eerbied koesteren voor zulk
een belijdenis. Men kan een rechtvaardige zaak voorstaan eu
zich toch laten meesleepen door motieven, die den toets van
Gods wet niet kunnen doorstaan. Dat men die schuld niet ver
borgen houdt, maar openlijk uitspreekt betaamt een christen. Het
lag dan ook geheel in deze lijn, dat hij naar Prof. du Plessis toe
ging en hem vergeving vroeg voor alles wat hij als onchristelijk
in zijn handelwijze zag. Dit kan slechts worden toegejuicht. Dc
strijd voor dc waarheid mag nooit, door persoonlijkheden wor
den vertroebeld. Doch daarbij bleef het niet. Hij stelde aan do
Kerk voor om met behoud van dc kostbare 'essenbet «vel
leden te begraven. Prof. du Plessis was volkomen bereid hem da!
broederhand te reiken met de verklaring, dat hij zijn „vaste!
overtuigings behou". De verschilpunten tusschen hem en de
synode vond hij „heeltemal gering en ondergeskik". De voorslag'
werd gedaan om Prof. du Plessis weer tot den kansel te Stellen
hosch toe to laten. De kerkeraad van Stellenhosch wees dienl
echter met grootc meerderheid en met dc meeste beslistheid af.]
„Die kerksaak het gegaan oor kwesties, wat die diepste
van die Gereformeerde Bclydenis raak", luidde zijn motiveeringj
Zoo werd dit een pijnlijke geschiedenis. Er bestaat spanning]
tusschen den kerkeraad van Stellenhosch en een zijner predi
kanten. Wel verzekerde Dr. Snijman, dat hij geen leervrijheid]
wil. Doch hij liet. erop volgen: „Ek moet stry vir die geloof, maar
die vraag is: Is die mense, wat ek bestry, nou waarlik vyande
van die geloof? Soek hulle nie net so heelhartig om God te dien
as ek nie? En miskien doen hulle dit nog beter as ek." Men
voelt, hoe hier alle objectieve maatstaf voor het geloof wordt
prijsgegeven. Vergeten wordt, dat men ook in alle oprechtheid|
en in de meening God te dienen kan dwalen. Zelfs het fundamen
talistische standpunt wordt hier verlaten. Hoogstens houdt men
evenals Fletcher een extract van Fundamentalisme over. Het is
te hopen, dat dit conflict door een gezonde oplossing uit den weg
wordt geruimd. Ik stond bij dit geval iets langer stil, omdat te|
onzent onjuiste geruchten hieromtrent de ronde deden.
Parallel hiermede, liep een strijd om de autonomie der plaat
selijke kerk. De kerkeraad van Stellenhosch was van oordeel, dat
de ring Stellenhosch in de rechten van zijn kerk ingreep
wenschte daarom tot den ring van Paar! over te gaan. De Sy
nodale Commissie hechtte hieraan haar goedkeuring. Een klaar
bewijs, dat aan de Nederduitsche Gereformeerde Kerk niet klak
keloos de collegialistische stempel mag worden opgedrukt.
Ofschoon ik niet zou durven beweren, dat al haar predikanten
voor de volle honderd procent Gereformeerd zijn, zoo vormen
de Gereformeerden onder hen allesbehalve de helft plus één. Zij
maken een sterk overwegende meerderheid uit. En wat de ge
meenten betreft, die blijven over het geheel aan dc waarheid
trouw. Daarenboven is er een rustige reformatorische actie, voor
door dc kweekschool te Stellenhosch gevoed, aan den gang.
e den toestand dezer kerk vergelijkt met dien van een halve
eeuw terug, wordt verrast door den enormen vooruitgang van de
Gereformeerde beginselen. De voorteekenen spellen, dat die nog
verder zullen doorwerken.
Dit beduidt een zegen voor heel het Afrilcaansche volk. Want
haar invloed op het volksleven is wel het sterkst. Zij had in 193S
onder haar hoede 757.823 zielen, waaronder 392.504 belijdende
leden. Wanneer een opgave van tien jaar geleden juist is, is zij
in dien tijd met niet minder dan ruim 140.000 zielen toegenomen.
{Wordt vervolgd)
Wie
