Onze onderwijzersopleiding op een
tweesprong
VRIJDAG 25 JANUARI 1935 TWEEDE BLAD PAG. 5
Gisteren zijn te Leiden de drie-
daag sche lustrumfeesten van de
Vereeniging voor Vrouwelijke
Studenten ter gelegenheid van
haar 85-jarig bestaan aange
vangen. Van tal van 'particu
liere woningen is de driekleur
uitgestoken. In de stad, vooral
in de omgeving van het club
gebouw der V. V. S. L. aan het
Rapenburg, heerschte reeds
vroeg een gezellige drukte.
Foto links: amazones vormen
een eerewacht voor het station.
Rechts: Prinses Juliana te mid
den van de studenten
Gisterenavond is de brood- en koekbakkerij van den heer van Splunteren aan den Westzanerdijk te Zaandam door
brand totaal verwoest. De plaats, waar eens de bakkerij stond.
Zelfs de Senne is niet vergeten op de wereld-tentoonstelling te Brussel. De bed
ding, gegraven op het terrein van „Oud Brussel" ligt nog droog.
De tonnenrijder Taylor zet zijn tonnetjes klaar voor de demonstratie voor de school
jeugd op de kunstijsbaan te Amsterdam.
He uitvaart van Hertogin Tlieresia van Braganza, moeder van den Portugeéschen troonpretendent en tante van ex-keizerin Zita en
koningin Astrid. De plechtigheid in de Karmélitengruft te Weenen.
testamentair te zijn als enkele leden van
de familie onterfd moeten worden. En men
mede zou moeten aanwijzen: wie.
Toch zullen zij, als de nood harder gaat
dringen en dat gebeurt zich niet kun
nen onttrekken. Zeker, het offer is groot.
Toch niet ondoenlijk, meen ik. Indien er,
ten minste, in de 21 scholen iets te- vinden
is van zelfopoffering bij hen, voor wie het
offer het minst zwaar is. Dan moeten be
sturen (en personeelen) overleggen:
le. welke scholen door haar geografische
ligging het eerst in aanmerking zouden
kunnen komen;
2e. hoe met de belangen van de leerlin
gen dier scholen en van de beroofde stre
ken kan worden gerekend, hoe de blijvende
scholen de verdwijnende met beleid kunnen
annexeeren, hoe daarbij de communicatie
middelen kunnen worden benut en met
financieel zwakkere leerlingen worden ge
rekend, hoe ook bij volgende admissie-
examens de belangen van de beroofde een
tra kunnen blijven. (Het beste zal daarbij
zijn, dat de besturen der oude vereenigin-
gen blijven bestaan en een vertegenwoor
diging krijgen in de besturen der niet-ver^
dwijnende kweekscholen);
3e. hoe de belangen der uitvallende per
soneelen kunnen worden gediend. Dat zou,
kunnen, indien de oudere leden van de per
soneelen der grootere kweekscholen (b.v.
boven de 60 jaar) zich met medewerking
der Regeering aanboden voor het aanvaar
den van ontslag (met pensioen of wacht
geld) en de jongere daardoor konden op
schuiven en gehandhaafd blijven. Natuur
lijk dient daarbij de onderscheiding niet
van negers en blanken; dat is minder erg
maar van Gereformeerden, Ned. Her
vormden en inter-confessioneelen in het
oog te worden gehouden. En zal genoemde
Bond, gesecondeerd door leden van School
raad, Schoolverband en Chr. Volksonderwijs
de leiding moeten willen nemen.
Vooraf zal onze Kamer-club m. i wèl
doen met te informeeren bij den Minister,
die voor cijfers en becijferingen blijkbaar
niet bevreesd is, of onze telsom (die van
17) met de zijne klopt Dan zou de eisch,
dat de Minister ook namen van scholen zou
noemen en in de wet schrijven, gemakke
lijk kunnen vervallen. Die vraag kan door
ons onderling, na eerlijk overleg, worden
beantwoord en het advies den Minister
worden voorgelegd.
Ik mag daarbij op yier groote yoordeelen
ROFFELRIJMEN.
wijzen, die ons door zulk een toegeven zou
den ten goede komen:
Ten eerste: een groote overwinning voor
de.ideëele gedachte van vrijheid van on
derwijs. De duizendjarige strijd van de
Overheid om de heerschappij, de bevoog
ding over het onderwijs drukt sedert de
grondwetsherziening van 1848 nog op twee
punten: a. het rijkstoezicht, waarvan wij,
vooral na de financieele zorg der Overheid
hier niets willen zeggen; b. het examen-
recht, dat onder de Republiek de Kerk had,
na 1800 de Overheid. Maar na 1923 is de
Overheid daarin teruggeweken, heeft ze ecu
deel van dat examenrecht afgestaan aa~n do
-vrije kweekscholen. Tot aan de hulpakte.
In dit ontwerp nu krijgt de vrije kweek
school datzelfde deel voor het laatste exa
men,-voor de hoofdakte. Niet het program
ma, niet de eindbeslissing geeft de schoo',
wel heeft zij het examineeren zelf. Dat is
een ontzaglijke winst. Daardoor is de weg
gebaand, dat de vrije opleiding, gevoed
door de hoogere wetenschap der eigen prin-
cipieele paedagogie, zich ontwikkelt in eigen
richting, 't Is waar, ons denken is in de
laatste jaren meer gedreven in de richting
van de z.g. rechtsgelijkheid, van een wer
ken voor eerlijke erfenisdecling. Toch is
ons gezicht op den ouden geestelijken strijd
niet zoo verduisterd, of wij moeten het ge
wicht voelen van deze groote overwinning
van de oude gedachte van vrij onderwijs.
Ten tweede: de oude wensch eener vijf
jarige opleiding wordt vervuld. Onze theo
logen en juristen hebben een opleiding van
6 5 11 jaar, onze medici van 5 8
13 jaar; al onze onderwijs-organisaties heb
ben gewenscht een geregelde onderwijzers
opleiding van (3 5) 8 jaar. Dat mag; dat
moet En nu kan het
Ten derde: de oude eischen van een goe
de normalisatie der onderwijzersopleiding
komen nu tot hun recht. Wij zien, vooral
in den kring der onderwijzers, de booze ge
volgen van verwaarloozing dier wenschen:
werkeloosheid, onbillijke drukking op de
lagere salarissen en veel meer. De onge
regelde toevloed behoort straks tot 't verle
den, men heeft dien in handen. Wel is waar
blijft de wilde opleiding bestaan, maar te
gen de verbeterde opleiding, vooral door
haar examen in schoolpraktijk, zal zij het
vanzelf moeten afleggen.
Ten vierde: de scholenbonden komen nu
eindelijk in de wet Ook daarvoor is reeds
jaren aan jaren geijverd; in onze afdceling
DE WIJZE MENSCH
Een professor in de hoofdstad
Heeft in arren moed voorspeld
Dat de dagen van de groote
Huisgezinnen zijn geteld.
Volgens dezen hooggeleerde
Breken dra de dagen aan
Dat des menschen kinderaantal
Tot ten hoogste drie mag gaan.
Onze aarde, lees ik wijders,
Draagt niet ongelimiteerd
Dat de mensch zich on-geregeld,
Zonder ordening, vermeert
Onzin! zegt u verontwaardigd;
Erger: het is buiten maat
Dat zoo'n wijsgeer wordt bekostigd
Door de stad of door de staat.
Overigens, die geleerdheid
Past volkomen in de tijd
Die ons recht naar de verwording
Van de goede zeden leidt:
Frits van Raalte publiceerde
Wat hij van het liuwlijk dacht;
„Geestig" heeft hij zijn gedachten
in een boek ter markt gebracht.
Heel veel ontrouw heeft de schrijver
Over 't huwlijk meegemaakt
Schoon hij zelf niet, dank zijn door-
Tot een trouwdag is geraakt [zicht,
Maar hij zag veel huwlijksbootjes
Wrak geslagen of gestrand,
Daarom doet hij ons een middel
Tot behoudnis aan de hand:
Proef-scheiding!, dat is: probeeren
Gaat het loei of gaat het niet.
Wel oorspronkelijk, wel geestig,
Humoristisch,meer ook niet.
Dat is dan de levenswijsheid
Die de wijze Mensch doceert;
Wijsheid die de Scheppingsorde
Omkeert en de Schrift negeert.
(Nadruk verboden.) LEO LENS.
Wat beteekent dat' voor onze 21 kweek
scholen.
In het geheel zijn er 102 kweekscholen;
daarvan zouden er dan blijven: 68.
Blijkens art.. 16, 2e lid van het door de
Regeering naar aanleiding van door de Ka
mer gemaakte opmerkingen aangevuld om
werp wenscht de Regeering, dat het aantal
kweekscholen „in verband staat met hel
getal lagere scholen,, die .bij die kweek
school zijn aangesloten".
Welnu, het aantal leerlingen onzer Scho
len met den Bijbel berekent de Regeering
zelf op ruim 25 pet van het totaal getal;
rekent men liever met het aantal onder
wijzersplaatsen, dan komt med daar iets
boven. Ons zouden dus, globaal en niet te
nauw berekend, ook 25 van de kweek
scholen, d. i. 17 kunnen worden toegewezen.
Er vallen er dus 4 af. Erger is de razzia
voor de Roomsth-Katholieken: daar zouden
er 16 verdwijnen. Dat lijkt erger dan het is.
Rome met zijn hechte organisatie en goed-
kooper exploitatie zal van de besparing van
de =fc f 360.000 toch maar in totaal een
iy2 ton missen. Met zulk een verlies be
hoeft het, .als het dat niet wenscht, geen
enkele school te sluiten.
Bij ons staat het anders. Vier van onze
zusterscholen zullen het leven moeten laten.
Is dat offer te zwaai'? Kunnen wij het
hooge spel wagen en zeggen: in geen geval
gaan we een stap met de Regeering mee,
onze drieklassige kweekscholen, hoe ge
brekkig ook in samenstelling, zo moeten
alle blijven staan?
'k Zou niet gaarne advies geven in dezen
zin.
Zeker, het sluiten van 4 kweekscholen
door gebrek aan overheidssteun is een
zwaar offer, allereerst voor de betrokken
scholen, tegelijk voor ons allen.
Toch raden wij: geeft toe.
Het is waar, van een Jan-van-Schaffe
laarsgeest hebben we tot op dit oogenblik
bij onze 21 kweekscholen nog niets ge
speurd; niet een heeft gezegd: ik wil mijn
leven geven voor de rest
De Bond van kweekschoolbesturen en de
Schoolraad houden zich ook liefst verre,1
het is geen aangename zaak executair-
Ook op dit oogenblik heeft de Regeering
Be al of niet-uitkeering der vergoedingen
aan bijzondere kweekscholen geheel in
banden.
Dat was ook al in de wet van 1920: art.
356 luidt: „Wij kunnen... bijzondere kweek
scholen aanwijzen". En dan regelt art. 161
de subsidie der „aangewezen" kweekscho
len!" Ook in de daarvoor in plaats gekomen
Kon. Besl. blijft die aanwijzing in handen
der Regeering.
Erger is, wat a.s. 31 Dec. kan gebeuren.
Alsdan, zégt de Minister, (p. 31, al. 4) ver-
iValt krachtens art. 215 der wet automatisch
het recht van de bestaande kweekscholen
op Rijksbijdragen. M. a. w. dan zouden
»,automatisch" alle kweekschoolhuisjes in
zakken, ten minste, voorzoover ze steunen
op rijksstutsels. Maar daarop laat wel nie
mand het aankomen: er wordt nog gere
geerd in ons landje. De Regeering wensent
dat allerminst Maar„een voorstel tot
wijziging in dier voege, dat eenvoudig het
gétal gesubsidieerde onderwijsinrichtingen
werd verminderd, zonder dat daarmede
eenige verbetering van de opleiding ge
paard zou gaan, kan de ondergeteekende
,(de Minister) „niet doen", (p. 31 al. 3).
Maar, vraagt de Kamer, hoeveel kweek
scholen zullen dan moeten verdwijnen? (p.
22). En anderen stellen voor (p. 32 al. 3):
Met name genoemde kweekscholen
zouden bij de wet moeten worden op
(Dordt) praatten wij er al over in 1893,
Bavinck wilde ze, Wirtz schreef er een
heele brochure over (uitg. E. J. Bosch,
Baarn). Toch gebeurde er wettelijk niets.
Maar nu, zie, daar komen zo gezond en
wel uit de lucht vallen. Als toegift
Over enkele bezwaren cn wenschen een
laatste, ons slot-artikel.
Daarop nu antwoordt de Minister uit
Voerig.
Hij spreekt van een inkrimping met de
helft der kweekscholen, maar vooraf gaat
!(p. 26, al. 2 en 3) de gedachte van een in
krimping met een derde.
In beide gevallen wordt bezuiniging be
reikt
Van een opheffing van de helft der
kweekscholen kan, meenen wij, zoolang de
Regeering overleg met de Kamer wenscht,
Veilig worden gezwegen.
Blijft: een inkrimping met een derde.
II. J. VAN WIJJLEN.
DE VOLKSRAADSVERKIEZINGEN
BATAVIA, 24 Jan. (Aneta). Het Stemkan-
toor van den Volksraad koos de volgende
heeren in den groep onderdanen-Nederlan
ders: F. II. de Hoog, H. J. van Holst Pelle-
kaan, mr. P. A. Blaauw, N. Beels, ir. H. A.
Vreeburg, Th. van Ardenne, ir. E. J. Wer-
muth, L. II. W. van Sandick, J. Verboom, dr.
ir. J. Th. White, H. Kruyne, dr. W. C. A
Doeve, mr. C C van Helsdingen, V. P. Leu-
nissen en P. Kerstens.
Gekozen zijn dus acht vertegenwoordigers
van het Indo-Europeesch Verbond, vier ver
tegenwoordigers van de Vaderlandschc Club,
een van de C.S.P., een van de Indische Ka
tholieke Partij en een als vertegenwoordiger
van de Vereeniging van Ambtenaren bij liet
Binnenlandsch Bestuur; als zoodanig zal n.l.
de heer Van Sandick optreden.
f»), I stond in ons nummer yan 21 Jan.
