«iÉOjj
GRIER
GRATIS
Twee jaar in Rusland
WOENSDAG 9 JANUARI 1935
DERDE BLAD PAG. 9
UIT HET SOCIALE LEVEN
Nederlandsche Luthersche Bond
j voor Ghristelijk-Sociale Actie
n 1910 26 Januari 1935
0 Op 26 Januari a.s. zal het een kwarteeuw
g geleden zijn, dat het Nederlandsche Luth.
5 Werkliedenverbond wemd opgericht. Reeds
5"j voor dien tijd, in LS9?, was te Amsterdam
opgericht de Ghr. Werklieclenvei'een. „Maar
ten Luth er", due veel steun ondervond van
haar ecrc-voorzittar, den bekenden Ds P.
van Wijk Jr.
De oprichters van deze vereeniging wil?
1 den de Luthersche werklieden saarnbinden
om daardoor meer tot betere sociale inzich-
ten te komen. De geestelijke belangen der
8 leden worden echter vooropgesteld.
Men zocht contact met „Patrimonium" en
den Ohr. Nat. Werkmansbond om gezamen
lijk op sociaal terrein op Ie treden.
j Een jaar later werd in Haarlem eveneens
een vereeniging „Maarten Luther" opgenent
In Schiedam kwam hot ook toit oprichting
van een vereeniging, hoewel dit pus in 1909
t J geschiedde.
De behoefte tot vereeniging werd gevoeld,
en op 26 Jan. 1910 besloot inen tot oprichting
yan het N'ed. Luth. Werkliedenverbond.
Het doel van dezen bond was. ,JJe liefde
aan tc kweeken voor het Evangelie en de
Luthersche Kerk, voor vaderland en v reten
liui6, teneinde op deze grondslagen de be-
1 langen der maatschappij in haar geheel, die
der werklieden in het bijzonder door alle
i| geoorloofde, tevens wettige middelen te be
at vorderen".
I Een zieken- en ongevallenfonds werd ge-
1 sticht.
Als voorzitters tra
den gedurende het
bestaan van den
bond op, D. J. K.
Schenkman te Am
sterdam, C. Niemöl-
ler Sr, van Haarlem
en vanaf 1921 J.
S. Ruippert Jr., die
verleden jaar Octo
ber overleed. In den
loop van deze vijf en
twintig jaar werden
nog opgericht de af-
dieelingen Zwolle.
Nieuwe Pekela cn
Utrecht. Daartegen
over meende de Amsterdamsche vereeniging
in 1922 zich uit den bond ts moeten terug
trekken.
Wel werd te Amsterdam een nieuwe af-
deeling gesticht, maar „Maarten Luther"
bleef zelfstandig.
Wijlen de heer Rüppeit heeft veel voor de-
izen bond gedaan. Op 9 MetL 1925 achtte men
ihet noodzakelijk een beginselverklaring op
Üe stellen.
Het orgaan van dezen bond, dat sinds 1
Nov. 1923, verschijnt, draagt den naam
^Maarten Luther".
In 1927 had naamswijziging van den bond
plaats en van dien tijd af heet hij „N'eder-
landsohe Luthereehe Bond voor Christelijk-
Sociale Actie". Bij het vaststellen der nieuwe
statuten in 1931, werd d*e formuleering van
den grondslag gewijzigd.
A] is deze bond, die 25 jaar lang d'c C'hlris-
telijk-Sociale gedachte onder de Lutheranen
bekend trachtte te maken, klein, toch mag
van zegen op zijn arbeid gewaagd worden,
en door don arbeid van zijn af do dingen
kregen de leden betere inzichten in het we
zen der Christelijk-Sociale begrippen.
J. S. Ruppert
f NIEUWE STAKING TE IJMUIDEN?
i Zoowel de vakgroepen zeelieden als de vak
groepen havenarbeiders van de IJmuider
Federatie en de _f dee ling IJmuiden van den
Ned. Bond van Chr. Fabrieks- en Transport
arbeiders hebben met groote meerderheid
jecoviioi levertraan
wetenschappelijk de
beste levertraan
voor U en Uw kind.
van stemmen de voorstellen van de Reeders-
■ereeniging inzake de nieuwe loon- en ar
beidsvoorwaarden verworpen.
t wordt niet mogelijk geacht, dat in
het visscherolrdrijf te IJmuiden opnieuw een
staking zal u:tbr<}ken, waarbij ditmaal dan
ook de Christelijke arbeidere betrokken zul
len zijn.
ARBITRAGE LANDBOUWBEDR'JF WEST
ZEEUWSCH-VLAANDEREN
minister van Econ. Zaken, die reed» ©en
Ving Hebben De°m1nister&lieert
leer J. Schouten, lid der Tweede Kamer.
UITKEERINGEN WERKLOOZENKASSEN
LANDARBEIDERS
Tot dn
hot loon
LS-uitke.
wde leden der landarbei
beóruigen dan 60 %__van
■n, die weJ bij hui
heeft do minister
Sooi
percentage vastgesteld op .70 echter zijn di
'tkoeringsbedrapen let3 verlaagd en bepaald
>or de ongehuwde kostsaagers in de dri.
lassen op reep. ƒ0.00. ƒ1.20 en ƒ1.50 per daj
voor de bij hun ouders inwonende ongehuw
den resp. 0.80, 1.10 en 1.30.
UIT DE ANTIREV. PARTIJ
AALTEN. De A.R. kiesvereeniging Aalten
(Noord) heeft in haar vergadering van Maan
dagavond de volgende motie aangenomen:
„De A'.R. kiesvereeniging „Noord" te Aal
ten, in vergadering bijeen op Maandag 7 Ja-
>ari 1935;
kennis genomen hebbende van de mededee-
ig in het Deeember-nummer 1934 van het
Zendingsblad der Geref. Kerken in Nederland,
omtrent /le Christenvervolging door de Ned.
Indische Overheid op het eiland Bali, volgens
mededeeling van Ds P. J. Lambooy;
spreekt haar groote verontwaardiging uit
■er een dergelijk optreden van Overheidswe-
en dringt er bij de regeering van het nog
altoos Christelijke Nederland ten sterkste op
aan, hieromtrent een nauwgezet onderzoek in
te stellen en de(n) schuldige (n), geenszins
mschuldig te houden;
Besluit deze motie ter kennis te brengen
an den ministerraad, van de A.R. Eerste- en
Tweedekamerleden en de pers, en verzoekt
tevens adhaesiebetuigingen van ganscli Chris
telijk Nederland.
statencentrale wijchen
Zaterdag 5 Jan. 1935 vergaderde de Sta
ten Centrale Wychen in de Consistorie
der Geref. Kerk te Zaltbommel.
Nadat de vergadering gezongen heeft Ps.
vers 2 en gelezen werd 1 Petras 2 opent
de voorzitter de vergadering met gebed
heet alle aanwezigen welkom.
Na de jaarverslagen van secr. en penning
meester wordt de candidatenlyst opgemaakt
voor de a.s. verkiezing Prov. Staten. De
Centrale besluit om met eigen lyst uit te
komen voor deze verkieeing.
Hierna volgt bespreking der propaganda,
waarna Ds. O. Bouwman van Zalt-Bommel
een krachtig slotwoord spreekt.
Gemengd Nieuws
Verkrijgbaar
bij apothekers en
drogisten a f 0.75 per flacon.
Auto door stoomtram gegrepen
De chauffeur licht gewond
Men meldt ons uit Zuidland:
Dinsdagmiddag te ongeveer 2 uur reed de
52-jarigo bierhandelaar L. A. Tazelaar te
Oud-Beijerland met zijn auto, beladen mei
bier, limonade e.d., in de richting Zuidland.
Op het moment, dat hij den overweg van
de stoomtram van de lijn Rotterdam—Hel-
levoetsluis passeerde, werd de auto door de
tram, welke van de x-ichting Hellevoetslui;
kwam, gegrepen en 25 M. meegesleurd.
Toen de tram tot stilstand was gekomen
werd T. door eenige personen uit dé totaal
in elkander gedrukte auto gehaald, wa
bleek, dat hij er wonder boven wonder met
eenige lichte schaafwonden was afgekomen,
zoodat hij niet verbonden behoefde te wor
den en zich met een andere'auto naar zijn
woning kon begeven.
De locomotief was licht beschadigd, doch
kon de reis over het naastgelegen spoor
voortzetten.
Het uitzicht wordt ter plaatse zeer belem
merd door huizen cn boomen.
De aulo was niet verzekerd. De politie
stelt een onderzoek in.
Doodelijk auto-ongeluk
Bij Etten (N.-Br.) is het 3-jarig zoontje
van A V., dat. plotseling de straat over
stak, door de auto van dr. v. S., uit Ouden
bosch aangereden. Hevig bloedend werd de
kleine de dichtst bijzijnde woning binnen
gedragen, waar genoemde dokter overbren
ging naar hot. St. Ignatiusziekcnhuis fo
Breda noodzakelijk achtte. Het ventje is
aan de verwondingen overleden.
INBRAAK IN EEN STATION
Te Middelburg is 's nachts ingebroken in
bet goederenlokaal van het stationsgebouw.
Nadat men getracht had van de perronzijde
binnen te komen, doch dit mislukt was, heeft
men aan de zijde van het stationsplein een
ruit ingeduwd of geslagen en is daardoor in
het kantoortje van de ladingmeester geko
men. Hieruit kon men de goederenberg
plaats bereiken. Hier zijn enkele colli open
gebroken, waarbij o.a. een jas en kleinere
artikelen (o.a. tandpasta) zij.n ontvreemd,
terwijl een paar colli sigaren geheel zijn
verdwenen. Dc politie heelt van den dader of
de daders nog niets ontdekt De inbraak
oioet plaats gehad hebben tusschen kwart
over 12 en half 6. Dan is het slation gesloten.
EEN ONEERLIJKE HANDELSREIZIGER
Verdacht van verduistering is Dinsdag
door de gemeentepolitie aangehouden de
handelsreiziger P., die ten nadeele van zijn
werkgever H., te Nuth (L.) een partij ma
nufacturen heeft verduisterd ter waarde
in ruim f 2000.
Nadat P. geruimen tijd voor eigen reke
ning reisde cn de goederen van H. betrok,
heeft hij deze bij de verslechtering der tij
den in consignatie ontvangen.
Na herhaalde aanmaningen van H., om
tot afrekening over te gaan, verklaarde P.
tenslotte, geen manufacturen voor verkoop
meer te hebben ontvangen.
He politie heeft P. daarop gearresteerd.
HET GESTRANDE S.S. „MILA"
Een smokkelvaartuig
Gemeld werd, dat het Nederlandsche
stoomschip „Mila", van Gdynia op weg
naar Kroonstad, geladen met likeuren,
nabij IToburg op Gotland is gestrand.
Thans wordt uit Stockholm meegedeeld, dat
dit schip 5S.OOO liter alcohol aan boord
heeft. Ofschoon het schip de Nederland
sche vlag voert is het waarschijnlijk eigen
dom van Esthlanders of Duitschers. Slechts
de kapitein en de hoofdmachinist zouden
Nederlanders zijn. De geheele bemanning
ten getale van i5 personen is gearresteerd.
DE GAANDE EN DE KOMENDE MAN
De marechaussee te Arcen (L.) heeft al
daar aangehouden een Duitscher, die
nemens was een voettocht naar Rotterdam
te maken. Daar hij zonder middelen van
bestaan was is hij over de grens gezet.
De fabrikant uit Ulft, die de vorige
week in Duitschland was aangehouden, is
na betaling van een hooge geldboete in
vrijheid gesteld.
van een dakgoot gevallen
Te Amsterdam is een schilder, die
het werk was op het dak wan een perceel aai)
de Plantage Middenlaan Uiteegleden e
straat gevallen. De man kwam tijdens den
val in aanraking met den glazen luifel van
café, welke doorbrak. Hij werd deerlijk
gewond. Buiten bewustzijn en in zorgwek-
kenden toestand is het slachtoffer naa:
Binnengasthuis vervoerd.
Tegen
gebruikt men
.d:
de watten, die warmte opwekt
De weldadige Invloed
van Thermogène verdrijft
spoedig: rillerigheid, hoofd
pijn, benauwdheid, stijfheid.
Doozen
35 en 55 el.
1 Bij alle apothekers en drogisten.
ROFFELRIJMEN.
EEN RAKE VRAAG
ij leven in een vreemde tijd
Van jachten, jakkren, jagen
Van opgevoerde snelheid en
Ontelbre leege dagen
De snorrende machines gaan
Geregeld sneller draaien
De mensch loopt steeds geregelder
Werkloos te armoedzaaien.
Dat doet me denken aan een vraag
Die 'k onlangs heb gelezen,
Een vraag die uit het hoofd kwam van
Een hoofd der Soedaneezen:
Een vlieger uit Italië
Vloog op één dag van Rome
Naar Soedan, ivaar een opperhoofd
Hem kwam verwellekomen.
De trotsche vogel, uit de lucht
Luidruchtig neergestreken,
Werd eerst wat huiverig en toen
Vrijmoediglijk bekeken.
Het stamhoofd liet door den piloot
Zich het geval verklaren,
En de piloot vertelde trots
Hoe snel hij ivas gevaren:
Denk u eens in, zoo sprak de man,
In vier en twintig uren
Vloog ik een afstand die voor u
Een volle maand zou duren!
Het stamhoofd vond dat schitterend
Maar waagde toch te vragen:
Wat doet u, edle heer, dan met
Die neeg'nentwintig dagen
(Nadruk verboden.) LEO LENS.
DONDERDAG 10 JANUARI
HUIZEN 301 M. 8-009.15 KRO. 10.00
NCRV. 11.00 KRO. 2.00—1130 NCRV. 8.00-
9.15 en 10.00 Gram.pl 10.15 Morgendienst oh
Ds. J. v. d. Wonde.' 10.45 Gram.pl. 1130
Godsd. halfuur 12.15 Orkestconcert en gramo-
foonpl 2.00 Handwerkcursus. 3,00 Vrouwen-
halfuur. 3303.45 Gram.pl. 4.00 Bijbellering.
Ds. M G .Blauw. mmv. bariton ec orgel. 5.00
Handenarbeid v. d. jeugd 530 A'damsch Sa-
lccorkest olv. Kiekens. 6.45 Causerie A. Sta
pelkamp. 7.00 Ned. Chr. Persbureau. 7.15 Gra-
mofoonpl 7.30 Journalistiek.weekoverzicht door
C A. Crayé. 8.00 Vaz Dias. 8.05 Gram.pl. 9.00
Causerie door H. A. Gregory. 9.30 Concert
door H. Hermann (riool) en L. Blaauw (or
gel) 10.00 Vaz Dias (in de pauze). 10.30—
11.30 Gram.pl.
HILVERSUM 1875 M. AVRO-uitzending.
S.ÖO Gram.pl. 9.00 Ensemble Rentmeester. 10.00
Morgenwijd rig. 10.15 Gram.pl 10.30 Vervolg
concert. 11.00 Voordracht door J Hunse—
Verkade en zang door J. v Driel. A. d. vleu
gel: Egb. Veen. 12.00 Cancabile-orkest olv
Beeckman. 2.00 Pianorecital B. Renden. 230
Gram pl. 3 003.45 Naaicursus. 4.00 Voor rie
ken en ouden van dagen. 430 Stafmuziek 6de
R. I. olv. L. dc Morée. 5.00 Voor de kinderen.
5 30 Vervolg concert. 6.30 Sportpragtje H. Hol
lander. 7.00 Radio-Volkszang olv. P C. Poort
man. 7.30 Engelsche les Fred Fry. 8.00 Vaz
Dias. 8.05 Gram.pl. 8.15 Concertgebouw-orkest
olv. v. Beinum, mmv. P v. Egmond Jr. (or
gel). 8.45 Concert door leden van de N.V.
Italiaansche Opera mmv. het Omroeporkest
olv. P. Arduini. 9.30 Gram.pl. 9.45 Vervolg
opera-ccncen 10.30 Gram.pl. 11.00 Vaz Dias.
,7 it TI.]-...,," A-J-,™,. M3|A
DROITWICH 1500 M. 1035—1050 Mor
genwijding. 11.05 Lezing. 11.25 Gram.pl. 12.05
Rutland Square en New Victoria Orkest olv.
N. Austin. 1.20 Gram.pl 230 Jack Martin en
het Hotel Majestic Orkest. 3.20 Vesper. 4.10
Gram.pl. 5.05 Orgelspel G. D. Cunningham.
535 Sydney Kyte en zijn orkest 6.20 Berich
ten 6.50 Handel-concert. 7.10 Duitscbe les.
7.40 Grara.pl. 7.50 Lezing. 8-20 Radio Milicair
Orkest olv. B. Walton O'Donnell. mmv. D-
Buchan (piano). 9.C0 „In the shadow", spel va»
Giddy 9.50 Berichten. 10.20 Kerkdienst. 1035
BBC-Órkest olv. J. Barbirolli, mmv. Freda
Townson (alt). 1135—12.20 BBC-dansorkest
olv. H. Hall.
RADIO PARIS 1648 M. 7.20 en 8.20 Gramo-
foonpl. 12.50 Pascal-orkest. 5.20 „Zaïre", spel
van Voltaire. 9.05 .Roméo et Julietce". van
Berlioz, mmv. solisten, koor en orkest, olv. In-
ghelbrecht. 10.50 Dansmuziek.
KALUNDBORG 1261 M. 11.20—1.20 Concert nlt
rest „Wivex". 2.20—4.05 Concert uit rest.
„Ritz". 730 Symphoniecoocert mmv. orkest,
koor en R. Serkin (piano), olv. Dr. F. Busch
10.20—11.50 Dansmuziek.
KEULEN 456 M. 5.20 Gramofoonpl. 635
Orkestconcert. 10.10 Kamermuziek. 11.20 We-
ragkamerorkest 1235 Dansmuziek. 330 Uit
Stuttgart: Omroeporkest olv. Görlich. 7.50
Omroeporkest, koor en soliscen. 950 Kamermu
ziek. 10.20 Vroolijk programma. 11.20—1.20
Omroeporkest olv. Rosbaud, mmv. -solisten
(uit Frankfort).
)ME 421 M. 8.05 Concert mmv. orkest, koor
BRUSSEL 322 en 484 M. 322 M.: 12.20
Omroeporkest olv André en gram.pl. 1302.20
Gevar. concert. 8.20 RadiotooneeL 8.50 Gra
mofoonpl. 9.50 Omroeporkest olv. Andrc. 1030
11.20 Gram.pl 484 M.: 12.20 Gram.pL
1-250 Salonorkcst olv. Douliez. 1.50—230 Gra
mofoonpl. 5.20 en 6.35 dito. 8.20 Symphoale-
conceht. 935 Gram.pl, 103011.20 dito.
DEIITSCHLANDSENDER 1571 M. 7.20
Kernspreuk. Berichten. 730 „Januar", spel olv.
H. Hansen. S.20 Dansmuziek. 9.20 en 10.05 Be
richten. 10.20 Vroolijk programma uit Keulen
olv. C. Baumgarten. 1130—1 20 Uit Frankfort
Omroeporkest olv. Rosbaud, mmv. solisten.
HET VERHAAL VAN MIENTJE EN SAARTJE PEPERNEUT.
door G. Th. ROTMAN.
de oude diefstal bij lissone
Naar aanleiding van de in 1934 bij het reis.
bureau Lissone te Amsterdam gepleegden
diefstal van f 18.000 uit de brandkast, welk
misdrijf destyds heeft geleid tot de arreeta-
tie van twee mannen- en twee vrouwen, is
door de politie van het bureau Simrel, thans
nog een familielid van den hoofddader aange
houden. Gebleken is, dat deze persoon eenig
meubilair had gekocht en dit betaald had
met van dit misdryf afkomstig geld, hetgeen
hij heeft geweten, waardoor hij zich aan he
ling heeft schuldig gemaakt. De man 's in
den loop van den dag weer op vrije voeten
gesteld.
DE VECHTPARTIJ TE IJHORST
In verband met de vechtpartij te IJhorst
kan worden medegedeeld, dat de landbou
wer D., die na den aanslag op de vlucht
was gegaan, te Meppel door de gemeente
politie is gearresteerd.
Ja e v^lp-N f>.
MG «J
7. Er stond een bosje kinderen bij elkaar,
die telkens stonden te lachen. Toen we dich
terbij kwamen, zagen we, dat het een noppen-
kast vertoon ing was. Nu, zooiets hadden we
nog nooit gezien. Wc zetten den pot zoolang
op een wagen, waarvan de voerman ook bij
de poppenkast stond te kijken en mengden
ons onder het publiek.
8. Het duurde niet lang, of we waren
heelemaal in de avonturen van Jan Klaas-
sen verdiept, zoo erg, dat we den heeleu
bloempot vergaten. Nu, daar zouden we spijt
van hebben, want plotseling gaf Saartje,
die toevallig even omkeek, een schreeuw van
schrik. „Do pot!" riep ze, „onze mooie po tl"
(Wordt Vrijdag vervolgd)
leder pak HONIG's VERMICELLI
bevat ter kennismaking een
HONIG's BOUILLONBLOKJE
Ervaringen van een Hollander
in dienst der Sovjets
(6
Na de lange treinreis, waarop we met niemand hadden kun
nen conserveeren, was het aangenaam weer eens met iemand
te kunnen praten. Onze pakjesdrager was vroeger boer geweest.
Nu was hij finaal „uitgekleed", „geen land, ■geen beesten, geen
eten meer" zeide hij. „U is vreemdeling; u hoeft mij ook niet te
gelooven als u wilt, want ik zou het anderen niet durven zeg
gen, maar met de 7 Roebel, die ik nu aan u verdien kan ik juist
.voldoende brood koopen om een dag te leven."
Ik beloofde hem wat extra's, als hij mij goed hielp.
„Hebt U brood?" vroeg hij begeering. „Als U mij wat brood
geeft, hoef ik verder niets te hebben."
Ik stelde hem gerust: „Dat komt terecht. Op de boot maken
we dat alles in orde".
Toen we de boot naderden, zagen we al, dat alles stampvol was.
„Wacht maar", zei onze tolk, „ik breng U bij de GepeOe en
daar vraagt U om een goede plaats voor U en Uw vrouw en ook
om een plaats in den trein. Ik zal tolk zijn'.
Aldus geschiedde: ik haalde m'n contract voor den dag en in
eon ommezien was alles voor elkaar. De GepeOe haastte zich om
voor mevr. Dewes en haar zoon een prachtplaats in orde te ma
ken en als ik 20 R. betaalde waren ook de gereserveerde plaatsen
in den trein safe en ik kon bij aankomst op de boot blijven tot
ik geroepen werd.
Gedachtig aan mijn belofte ging ik nu voor den tolk de pro
viand eens nakijken. Van de 6 brooden had ik er nog 4 over,
mevr. Dewes nog 0 brooden. De worst rook zoo sterk naar knof
look, dat we daar heelemaal niet van hadden gegeten. We maak
ten voor den tolk een pakket met 4 brooden, een Kg. worst, 25
gram tihee, wat suiker en 20 sigaretten. Hij stond er bij te water
tanden. Nauwelijks was het pakket klaar of hij vloog weg als
een wilde
„Honger!" zeiden we tot elkaar toen we den man tusschen de
menigte op de boot zagen verdwijnen.
Eigenlijk was het niet erg netjes van hem ons nu zoo alleen
te lalen, maar enfinonze plaats in den trein was zeker,
dank zij de GepeOe.
We waren echter te snel met onze conclusie geweest, want
plotseling stond de man weer voor ons. Hij was acilter zijn
adem en zei toen hij wat uitgeblazen was: „Nu kom ik U eerst
bedanken. Geld behoef ik niet meer van U te hebben, maar ik
moest dat brood eerst in veiligheid brengen. Ik heb alles afge
geven aan mijn vrouw, die hier in de buurt is en die zorgt, dat
niemand ei- aan komt. Nu moet ik U tevens den raad geven:
- {verlies uw proviand nooit uit het oog. Uw bagage zal men U. niet
ontstelen, maar als uw korf met proviand één seconde alleen
staat, is hij weg, daar moet U op rekenen, Er is geen mensch
uit de arbeidende klasse of hij heeft honger."
„Dat zal wel wat overdreven zijn!" dacht ik.
Eon land als de Wolga Duitsche republiek, waar zooveel koren
groeit en allerlei voedingsmiddelen in overvloed gevonden werden
zou toch geen. honger kennen? Helaas leerde ik later de waar
heid ervan verstaan. De tolk had geen woord te veel gezegd.
De overtocht met de boot over de Wolga was een echt plezier
tochtje. Van het water af heeft men een prachtig gezicht op
Saratov, welke stad van 250.000 inwoners geheel langs de berg
helling is gebouwd en waarvan de huizen afdalen tot in de
Wolga-vallei.
Nog was het licht, maar het begon toch al te donkeren: In
die lichte schemering viel de ellende van de stad niet meer zoo
op en bleven de contouren nog over van wat eens een der mooi
ste steden van Rusland is geweest.
Bovenop de berg is nog een van de prachtige kerken overge
bleven met koepels en glinsterende kruisen, waar nog het licht
van de dalende zon op viel.
Opvallend was, dat de vele fabrieksschoorsteenen, die men
zag geen van allen rookten. De houtzagerij, die vroeger de wel
vaart van Saratov uitmaakte is vrijwel geheel stil gelegd. Alleen
de electrische centrale zagen we nog in volle werking met alle
lichten op.
Na ruim een half uur varen de Wolga is een zeer breed e
rivier kwamen wij aan den overkant, niet ver van Pokrowsk.
Terwijl alle anderen zich haastten om van de boot af te komen
bleven wij rustig wachten op onzen GepeOe-soldaat, die indei*-
daad na eenigen tijd terug kwam met zijn biljet voor drie
gereserveerde plaatsen. Met twee pakjesdragers gingen we naar
den trein en al was het onder protest, onze man uit Saratov liet
zich nog betalen.
Gelukkig en dankbaar ging hij terug.
Niet eiken dag had hij blijkbaar het voorrecht brood en worst
te krijgen.
De treininrichting was gelukkig weer wat beter dan die te
Saratov; alleen de waschgelegenheid was ontzettend vuil.
Ik maakte daarom, toen ik mij na een nachtelijke treinreis
wat wilde opknappen maar een „kattenwaschje"
Toen ik naar mijn coupe terug wilde gaan, werd ik aange
sproken in het Duitsch door een heer, die bij de waschgcL'gen-
heid had staan wachten. I-Iij was in een coupe naast de onze
gehuisvest en had ons Duitsch hooren spreken.
Aangezien hij ook geen Rus was sloot hij zich onmiddellijk bij
ons aan. Wij vertelden hem, waar we heen moesten en lieten
doorschemeren, dat het reizen zonder tolk niet meeviel.
Direct bood hij aan ons verder behulpzaam le zijn.
De daad bij het woord voegende wendde hij zich tot een Rus,
die met ons drieën nog in onze coupe zat en maakte blijkbaar
een afspraak met hem, dat men van plaats zou verwisselen.
Nu zaten we-dus met vier buitenlanders gemeenschappelijk
in één coupe en mevr. Dewes en ik waren blij weer eens wat
anders te hooren dan het onverstaanbare Russisch.
Onze nieuwe relatie wiens naam ik niet kan noemen omdat
hij nog Ln Rusland verkeert en in moeilijkheden zou kunnen
komen door mijn mededeclingen lichtte ons in over hetgeen
ons te wachten staat
„Onthoudt U goed", zeide hij, „dat U in Astrakan geen vleesch
kunt koopen en geen boter en geen groente. Koop zooveel mo
gelijk op de stations onderweg, want in Astrakan kunt li der
gelijke artikelen niet of slechts tegen zeer hooge prijzen
De mededeclingen, die onze reisgenoot verder deed en hij
kon uit ondervinding spreken, want hij was al jaren in Rus
land waren weinig bemoedigendhet steeds terugkeerende
refrein, dat we tot nu toe steeds hadden gehoord: honger, ar
moede. ontbering.
Mevr. Dewes zeide: „Als het in Astrakan ook zoo is, ga ik zoo
gauw mogelijk weer naar Duitschland terug want ik ben niet
van plan om in Rusland armoe tc lijden".
„Als U van die gedachte bent," zeide onze vriend, „blijft U
geen drie maanden in Astrakan". Hij heeft gelijk gekregen ook,
want op 12 Januari 1933 ging de heele familie terug.
Het spreekt vanzelf, dat we den raad van onze reisgenoot
ter harte namen cn blijkbaar wisten ook de andere reizigers hoe
het mét dc voedselvoorziening stond.
Bij een station, waar een soort markt werd gehouden, stroomde
heel de trein leeg en als een zwerm aasgiercD stortte men zich
op de kraampjes, waar levensmiddelen te krijgen waren.
Het gelukte mij eerst 5 Kg. boter machtig te worden: 3 voor
mevr. D. cn 2 voor mij zelf; een paar stations verder was vleesch
te krijgen en ook daar kochten we van in. Onze coupe werd
langzamerhand een proviand-centi-ale.
Ik ben er zeker niet rouwig om geweest, dat ik toen bijna al
mijn geld heb uitgegeven, want eerst in Augustus 1933, dus 10
maanden later, gelukte het mij voor het eerst weer een kleine
hoeveelheid boter tc bemachtigen.
De reis bleef eentonig: steppen en nog eens steppen, met a!
en toe een paar hutten van Kirgiezen of Tartaren.
De eenige afleiding was: heet water halen op de stations, thee
zetten en praten. Onze reisgenoot lichtte ons vast in over
Astrakan.
Ik moet bekennen, dat ik er toch niet alles van kon gelooven.
„Zooiets kan toch in een geordende maatschappij niet bestaan"
dacht ik. De ondervinding leerde mij echter, dat hij nog niet
half genoeg ervan heeft verteld, dat het nog veel erger was.
Ik heb reeds een en ander verteld over dc spoorwegtoestanden
die ik zelf had opgemerkt. Onze vriend, die zeer bereisd was,
vertelde, dat er in den trein waarmee wij reisden menschen wa
ren, die langer dan een week onderweg waren en vijf dagen
op de koude perrons hadden doorgebracht.
„In Saratov", vertelde hij, „zijn 400 passagiers achtergebleven;
op Pokrowsk is niemand ingestapt omdat de trein al vol was
en het perron lag er vol menschen. Men heeft eenvoudig geen
materiaal. Goederen liggen twee weken en langer te wachten
op vervoer."
Mevr. Dewes vertelde, dat zij in Moskou een kist als bagage
had afgegeven.
„Dan mag U blij zijn, als U die in December krijgt" zeide hij.
Het is precies uitgekomen ookl
„Maar waarom trekken er zooveel menschen met de treinen
mee?" vroeg ik.
„Hot zijn allemaal menschen, die denken, dat het toch in h u n
gebied wel het ergste zal zijn met de honger en die het in >>en
andere streek willen probeeren. Hoewel de Wolga-Duitsche \an
alles voortbrengt: graan, vleesch, melk, boter, vruchten en al-
lerlei groenten is er geen streek, waar zooveel honger geleden
wordt."
Wat moest ik van dit alles denken?
„En in andere 6treken is het niet veel beter", vervolgde onze
bereisde metgezel. „Ik ben natuurlijk ook niet in geheel Rus
land geweest, maar uit'wélke streek men ook de ervaringen van
de menschen hoort, overal moet het armoe zijn. Misschien is
he.t in Moskou nog het beste
Wij konden niet veel andere doen dan: afwachten.
Of al die slechte voorspellingen uit zouden komen moesten
we zelf maar ondervinden.
(Wordt vervolgd.)
