Economie en Financien
,u"
VRIJDAG 28 DECEMBER 1934
EERSTE BLAD PAG. 3
Kerknieuws. ZENDING EN PHILANTROPIE
NED. HERV. KEiRK
Aangenomen: Naar Rijssen (toes.), J.
Spelt te Molenaarsgraaf.
Bedankt: Voor Benschop, J. Spelt te Mole
naarsgraaf.
GEREF. GEM.
Beroepen: Te Goes, M. Heikoop te Utrecht
Bedankt: Voor Katwijk a. Zee, J. D. Barth
tc Borsscle.
HULPPREDIKERS
Cand F. E. Hoekstra, die de benoeming
tot hulpprediker bij de Geref. kerk van Voor
burg heeft aangenomen, zal den len Jan.
1935 aldaar in functie treden. Hij behoudt ge
legenheid om de kerken des Zondags te dienen
en zal een beroep gaarne in overweging ne
men. Zijn adres is na 1 Jan. Laan van Helden
burg 20, Voorburg. Tel. 778268.
AFSCHEID BEVESTIGING INTREDE
Ds P. v. d. S t a a y te T r i c h t bij Gelder-
ïnalsen hoopt Zondag 6 Jan- 2 uur afscheid
te nemen van de Ned. Herv. Gem. aldaar en
Zondag 13 Jan. zijn intrede te doen te E n-
1 e r bij Almelo. Bevestiger is Dr J. Riemens
yan Leiden.
Ds A. M. DIERMANSE f
In den ouderdom van 69 jaar is te Ede
overleden Ds A. M- Diermanse, em. predikant
van de Geref. kerk van Hoofddorp.
Ds Diermanse werd in 1864 geboren en ont
ving zyn opleiding aan de Theol. School te
Hampen, waar hij in 1895 candidaat werd om
20 Oct. van dat jaar bij de Geref. kerk van
Hoofddorp in het predikambt te worden beves
tigd. Ernstige ongesteldheid noopte hem reeds
in 1898 emeritaat aan te vragen, wat de clas
sis Haarlem hem 20 Juni van laatstgenoemd
jaar verleende.
in Ede, waar hij tot zijn dood heeft gewoond-
Ds Diermanse verkreeg in het Geref. kerke
lijk leven bekendheid door zijn schrifturen. By
herhaling adresseerde hij over theol. aangele
genheden en disputabele zaken aan de Genera
le Synode, echter nimmer met gewenscht ge-
volg.
Van zyn boekwerken noemen we „De uitver
koren kinderen Gods wedergeboren, eisch des
verbonds; De beschouwing der kerkleden die
in zwang is en die de H. Schrift biedt en De
onderstelling in binnen- en buitenlandsche con
fegsies. Bijdragen van zyn hand verschenen
in Troffel en Zwaard, het bekende tijdschrift
van Dr P. .T. Kromsigt en in het Geref. Kerk
blad van Ede.
Van de Geref. Vereen, voor Drankbestrij
ding was de overledene een actief lid. Zijn
stoffelijk overschot zal Zaterdagmiddag te Ede
worden teraardebesteld.
K. MOLf
In den ouderdom van 68 jaar is te J u b b e-
ga overleden de heer K. Mol, in leven hulp
prediker bij de Ned. Herv Gem. aldaar.
De heer Mol arbeidde bykans 40 jaar te
Jubbega en nam in tal van organisaties een
vooraanstaande plaats in.
Van 1923-1927 was de overleden^ lid van den
Cemeenteraad van Schoterland voor de Chr.
Hist. Unie. Voorts was hy voorzitter van de
Chr. Jongelingsvereeniging „Andreas"; idem
Van de afd. van den Chr. Nat- Werkmansbond
en van de Chr. Muziekvereen. „De Bazuin".
KERKELIJKE ORGANISATIE IN NED. INDIE
Ledental Indische kerk
De Protestantsche kerk in Nederl. Oost-Indië
telde volgens de thans gepubliceerde cijfers op 31
December 1933 het volgend aantal inheemsche
leden: Minahassa 265.551, Locwoek 28.567, Go-
rontalo, Donggala c.a. 4.986, Makassar 3.612,
Molukken 185.551, Timor en Onderhoorighe-
den 154.403, Java 25.183. Sumatra 7.840, Borneo
2-799. samen 67S.492. Volgens een opgave in ..De
Opwekker bedroeg het aantal inheemsche leden
van alle andere Protestantsche zendingscorporaties
tezamen 744.789 leden. Zoodoende is het totaal
aantal inheemsche Christenen in Nederlandsch-
Indië 1.423.281 leden.
West-Java zelfstandig
Woensdag 14 Dcvember had de zelfstandig ver
klaring van de Inheemsche Christelijke kerk van
West-Java plaats. Dat geschiedde in de kerk te
Bandoeng. Dr. N A. C. Slotemaker de Bruine,
voorzitter van het kerkbestuur, las de oorkonde
der seJfstandigheidsverklaring voor.
Molukschc kerk zelfstandig
De zelfstandigheidsverklaring van de Moluksche
inheemsche kerk zal weldra volgen. Naar alle
waarschijnlijkheid zal de plechtige installatie der
synode te Amboina begin 1935 plaats vinden.
Kerk en Staat in Duitschland
Verschuivingen
Blijkens de door het N.C.P. ons verstrekte ge
gevens schijnt de positie van den Rijksbisschop
Müller ook te verzwakken buiten de bekende
centra als Wurtemberg, Baden, Pfalz, Sleeswijk-
Holstein, Silezië. «iet de Pruisische provincies
Westfalen en Rijnland en met Hannover. In Ol
denburg bijv. kozen 65 van de 90 predikanten
voor de kerkregeering-Mahrarens, in Mecklen
burg 170 predikanten, in Kurhessen verklaarden
335 van de 422 predikanten, dat ze den lands-
bisschop Theys niet meer volgen zouden, in de
provincie Saksen kozen 400 predikanten voor de
belijdeniskerk en 12 van de 17 leden van de pro- j
vinciale synode verklaarden aan bisschop Peter,
dat ze de politiek der kerkregeering-MüJler niet
konden volgen, in Oost-Pruisen hebben 203 predi
kanten zich tegen bisschop Kessel uitgesproken,
in bet land Saksen ziet de door zijn vaandels ver
maarde bisschop Friedrich Coch zijn aanhang
voortdurend slinken, in den ring Dresden kozen
slechts 5 van de 111 predikanten zijn zijde, in
Brunswijk waar de landsbisschop Johoson (Duitsch
Christelijk) de zijde van Müller verliet, staat de
helft der predikanten aan de zijde der belijdenis
beweging, in Danzig hebben 48 van de 60 predi
kanten tegenover den Duitsch-Christelljken bis
schop Beermann zich verbonden tot een strijd om
het belijdeniskaraktèr der kerk in Danzig.
GIFTEN EN LEGATEN
Naar wij vernemen, heeft de heer A. A. Tb.
Warasteekcr, bouwkundige, vroeger te Rotter
dam en laatstelijk te Nijmegen gewoond hebbende
en onlangs overleden, gelegateerd aan de Diaconie
der Geref. Kerk van R o 11 c r d a m-C c n t r u m
een som van f 7500.
Schoolnieuws.
VEREEN1GING VAN LEERAREN IN DE
WISKUNDE
De Ver. van leeraren in de wiskunde, de mecha
nica en de cosmografie, aan H.B.S., lycea en
mcisjes-H.B.S.. houdt Zaterdag 5 Januari te
Utrecht haar jaarlijksche vergadering. Prof. dr. J.
A. B a r r a u uit Utrecht zal des middags een
lezing houden over „Correlaties der ruimten".
AFSCHEID J. STRIKWERDA
Op den in ons blad van 22 Dec. aangekoodig-
den afscheidsavond van den heer J. Strikwerda als
directeur der Chr. Kweekschool te Dokkum,
hebben verschillende sprekers getuigd van de
groote verdiensten van dezen onderwijsman; als
voorzitter heeft hij in de heden te Utrecht gehouden
vergadering van den Bond van personeel der Prot.
Chr Kweekscholen gezinspeeld op deze huldiging.
In de bijeenkomst te Dokkum hebben gesproken:
oud-burgemeester S. Sytsma als voorzitter van het
bestuur; de heer J. 'tHart, Inspecteur van de On
derwijzersopleiding te Utrecht: de heer A. Dijkstra,
inspecteur van het L. O. in de inspectie Leeuwar
den; wethouder van Douwen namens het Dokku-
ge'meentebestuur en wethouder K. Pranger
ns het gemeentebestuur van Oostdongeradeel;
burgemeester T. Nauta namens oud-bestuursleden,
de heeren H. Dijkstra en Bulthuis namens oud-
leeraren en de heer K. de Vries namens de tegen
woordige leeraren der school: de heer J.
Mark. hoofd der Chr. School te Niawier, na
de oud-leerlingen, en de heer P. van Tuinen, de
ve directeur der Kweekschool.
•n en ander ging gepaard met de aanbieding
diverse geschenken.
DE SCHERVEN SPREKEN!!!
„De Historische Juistheid van het Oude
Testament". Dit is de titel van het boek,
dat Sir Charles Marston heeft geschreven
en dat in 't Nederlandse!) bij de N.V. W. D.
MEINEMA te Delft is verschenen. Hebt ge
dit bock gelezen, dan gaat een geheel nieuw
licht over de eerste zeven boeken van het
Oude Testament op. Een onmisbaar werk
voor ieder, om in het vervolg iedere
kritiek textueeele. litteraire, historische
of welke andere ook dadelijk den kop in
to drukken. Prijs ingen. f 1.75, geb, f2.25. In
üen bookh. .verkrijgbaar,
UNIE V. CHR. ONDERWIJZERS
De algemeene vergadering
Onder presidium van den heer T. C. Bos
van Utrecht kwam de Unie van Chr. Onder
wijzers enz. heden in hotel „Noordi-Braibaint"
te Utrecht in jaai'lijiksahe algemeene ver
gadering bijeen.
De voorzitter opende hedenmorgen om 10
uur de vergadering met het doen zingen
van Gezang 12:1, gebed en Schriftlezing.
Hierna hield hij de
Openingsrede,
waarin hij er pp wees hoe het 12e Gezang,
diat a ls openingslied voor deze vergadering
werd aangeheven, ook in dezen tijd ons her
innert aan het vele waarvoor we te danken
hebben. In economisch opzicht bleven tal
van zegeningen ons deel. Crisis of niet,
Kerstmis komt tolken jai'e weer. En juist de
donkerheid kan ons dringen, onze hand
vertrouwend te leggen in 's Vaders hand
en niet bezorgd te zijn.
Bereiken wij deze bergtop, dat we danken
kunnen ook voor ons lijden, dan staat daar
haast toch neg die plicht tot werken, hier
dus. tot het wegwerken, zooveel in ons
vernjogen is, van wat ons leven moeilijk
maakt. We denken, aldus spr., aan onze
salarisregesling, die weliswaar nog altijd zoo
is, dat broodsgebrek in letterlijken zin, al
thans, bij wie nog het geluk hebben een
vaste betrekking te hebben, niet behoeft
voor te kamen. Doch niet vergeten mag wor
den, dat er iheel wat collega's zijn, di-9 bij
nog verdere besnoeiing onzer inkomsten op
do grens van pauperisme worden gebracht,
In 'het bijzonder zullen we te waken hebben,
dat niet maatregelen genomen worden, die
een doel van ons corps slechts treffen, en
dan vaak nog hen, die er al het slechtst aan
toe zijn (herclassificatie, afschaffing van
acten-belconing).
Een tweede benauwenis is het feit, dat
steeds meer collega's zich hun vaste taak in
de school zien ontnomen. De drukkende on
zekerheid, de stelselloosheid bij de af
vloeiing, de gerechte twijfel aan de finan-
cieele voordeelen voor de publieke kassen,
het onvolkomen beroepsinstituut, zijn even-
zoovele elementen, die een ban leggen qp
ons geheele onderwijs. En den de jonge
ren. Het is verheugend, dat, nu de pension-
neering van 60-jnrigen een feit zal woeden,
dank zij mede de onafgebroken arbeid der
ondorvvijzersoiganisaties, er een klein
kansje is, dat de schooldeur voor de jonge
ren iets eerder opengaat, dan het aanvan
kelijk scheen. De geregelde aanwas, een
drieduizend ongeveer per jaar, zander dat
er eenige maatregel tot dusver is genomen,
om te remmen, wordt onstellend, en de
hulp der onderwijzers, die door middel van
V.O.J.O. een beduidend bedrag bijeenbrach
ten (Utrecht bijv. ƒ3000 per jaar) is als een
druppel op een gloeiende plaat. Bovendien
slechts noodmaatregel, met al de gevaren
daarvan. Nog hangt ons de concentratie
boven het hoofd. Om objectief te dien aan
zien openbaar en bijzonder onderwijs te
vergelijken, is uitermate moeilijk. Naar
beide zijden worden vaak belangrijke fac
toren vrgeten. Naast al het gebeuren als
gevolg van de crisisnood, vragen nog ande
re belangen onze aandacht. Daar is de
wijze waarop de Prot. Chr. onderwijzers
zijn georganiseerd.
Nadiat spr. de vertegenwoordigers van
den minister van onderwijs en van tal van
bevriende corporaties welkom had geheeten
kwamen de jaai'venslagen aan de orde.
Aan dat varf den secretaris, den heer A.
P. Jungcurt van den Haag, ontleenen
we dat het ledental steeg tot 1426 en het
aantal donateurs terugliep tot 203. Nieuwe
afdeelingen werden niet opgericht. 721 schrif
telijke adviezen werden verstrekt. Het or
gaan „De Chr. Ondrrwyzer" verscheen ge
regeld. Ook het verslag van den penning
meester, den heer J. M. v. d. Repe van
Delft, werd goedgekeurd. De bagrooting
werd vastgesteld met een eindcijfer van
13.010. De contributie werd over 1935 be
paald op 3/5 van het netto salaris per
1 Jan. a£.
Hierna werd het reglement betreffende
de benoeming en positieregeling van bezol
digde bestuurders der Unie, aangeboden
door het hoofdbestuur, vastgesteld.
Hierna werd de morgenveagadering ge
sloten.
In de middagvergadering trad als refe
rent op Ds J. J. Busk es, Geref. predikant
in II. V. te Amsterdam-Zuid, met het onder
werp: „De bel eekenis van het Oude Testa
ment voor het Christ. Onderwijs met het.
oog op de vragen van onzen tijd". Nadat
over dit onderwerp van gedadhten was ge
wisseld, werd de vergadering gesloten met
het gemeenschappelijk zingen van Psalm
89:9.
PERSONEEL PROT. CHR.
KWEEKSCHOLEN
De algemeene vergadering
der Vereeniging
Onder presidium van den heer J. Strik
werda, van Dokkum, kwam de Vereen,
van onderwijzend personeel aan Prot. Chr.
Kweekscholen heden te Utrecht in algemee
ne vergadering bijeen.
De voorzitter opende hedenmorgen om 11
uur de vergadering op gebruikelijke wijze,
waarna hij de
Openingsrede
hield, waarin hij allereerst wees op de voor
hem onvergetelijken dag van 24 Dec., toen
hij op zoo ondubbelzinnige wijze in Dok
kum werd gehuldigd bij zijn afscheid van de
kweekschool. De voorzitter wees op het ge
drang teneinde in dezen tijd ruimte en
plaats voor zichzelf te houden en hoe juist
daardoor de kweekscholen van alle zijden
worden benauwd, misschien ook omdat ze
vroeger zoozeer werden benijd. Spr. vraag:
of de klacht der overproductie niet in gelij
ke mate geldt voor de andere inlichtingen
van voortgezet onderwijs. Het is alsof ds
schuld der vaderen in den nood der jonge
ren openbaar wordt. Er moet gezocht wor
den naar middelen om ze 'te helpen. Voor
alles geve God ons en hen vat te hebben
aan liet Kerstevangelie. Zijn Woord moet
gereflecteerd worden in ons hoofd en hart,
dan kan ons woord reflectie vinden in het
hoofd cn hart van onze leerlingen en kun
nen we wezenlijk Chr. leeraren zijn. Ter-
wille van liet beginsel zijn we voor een
eigen, terwille van den invloed der leeraren
zijn we voor een schoolexamen. Door het
vrije, eigen schoolexamen kunnen we de
leerstof der leerlingen als voor oogen schil
deren en zal van de schilderij zich een copie
in hun geest afdrukken. Vaak als „a
thing of beauty, a joy for ever". Voor een
compleete en goede opvoeding is 't intellect
echter als ankerbodem te los en te onvast.
De vorming tot karakters met verantwoor
delijkheidsgevoel moet in de religie in het
eeuwige verankerd liggen. In de mcnsche-
lijke geest is een drang naar eenheid, laat
in uw werk de eenheid'nimmer los en laat
het goede beginsel niet los. God alleen is
groot! In dit verband haalde spr. een uit
spraak aan van den referent op deze verga-
gadcring. Dr. Joh. v. d. Spek: Tot dusver is
een cultuur vrijwel steeds een verbrandings
proces
Alsdan herinnerde spr. er aan, hoe de
vereeniging in alle eenvoud en stilheid haar
25-jarig bestaan heeft herdacht. Het Juni
nummer van et orgaan heeft er van ge
tuigd. Spr. zegde allen dank, die aan de
herdenking hun waardeerend woord heb
ben gewijd. De overledenen uit. den kring
werdeu in het bijzonder herdacht, nu niet
als afgetobde strijders, maar krachtens
Gods goedertierenheid als kinderen der heer
lijkheid. Spr. bracht hulde aan de comnns-
sie-van drie, „de nooit genoeg te waardee-
ren stoere werkers", wier arbeid de veree
niging niets dan winst bracht. Alle waarden
kelderen, de hunne stijgt nog steeds, ook de
trouwe, volijverige secr., wiens werk temid
den van aller arbeid voor de vereeniging,
een exponent heeft, mag nimmer vergeten
worden. Tot voor kort ging het leven der
vereeniging in stijgende lijn, van licht tot
licht. De voorspoed week. De verdrukking
en donkerheid komen. God beware \oor de
paniekstemming van 't sauve qui peunt! Spr.
besloot zijn woord met de opmerking, dat
we elkander niet behoeven te benauwen.
Voor ieder onzer is er in de normale tijden,
waarheen we op weg zijn, plaats. Wees in
en doól* vertrouwkta solidair en sterk! (ap
plaus).
Hierna kwamen de jaarverslagen aan de
orde. Dat van den secr., den heer W. J.
Visser, van Den Haag, vermeldt een le
dental van 118. Het aantal begunstigers
liep met 2 terug. De vereeniging hield met
nadruk vast aan de traditie: een 5-jarige
kweekschool. Het verslag van den pen
ningmeester, den heer J. W ij t z c s, van
Sneek, werd eveneens goedgekeurd en zijn
begrooting vastgesteld. De penningmeester
werd van zijn beheer gedechargeerd.
Na afdoening van enkele bestuursvoor
stellen van internen aard, hield Dr. G.
Kalsbeek. dir. van de Chr. Kweekschool
tp Zetten, een inleidende bespreking »ver:
„Toelating tot de Kweekschool en U.L.O.".
Referaat Dr. Kalsbeek
„Toelating tot de kweekschool en U.L.O.
bespreking van de aansluiting van het U L.O. bi)
de kweekscholen, aldus spreker, doen zich allerlei
vragen voor. die ik cm des tijds wille niet zal
behandelen, als deze bijv zullen de kweekscholen
vel driejarig blijven, of niet?
Uitgegaan wordt van dit gegeven: er is een drie
jarige Kweekschool, die leerlingen vraagt; er is
Ulo. dat leerlingen levert Op voorstel van Chr.
Ulo is met ons Bestuur een bespreking gehouden,
men tot het volgende resultaat kwam: het
volledig A-diploma, zonder vrijstelling voor de
moderne talen, Wiskunde en Teekenen, zal de
basis voor de toelating vormen. Rekenen en han
delskennis zullen buiten beschouwing blijven, als
ook Zang en Lichamelijke Oefening. Wat de
laatste vakken betreft, omdat lang niet alle Ulo
scholen er in kunnen voorzien.
Bij enkele vakken werden de eischen gepreci
seerd: voor Geschiedenis en Aardrijkskunde zullen
gelijke tijdvakken en landen aan de orde worden
gesteld op alle Uloscholen. Bij het Ulo bleek voor
liefde voor speciaal de Nieuwste Geschiedenis.
Voor de Bijbelsche Geschiedenis en de Nuttige
Handwerken heeft ons Bestuur aan het Ulo be
knopte programma's overgelegd, waarop censtem-
'gheid is verkregen, wat betreft de Nuttige
Handwerken.
Voorts werd de vraag behandeld: hoe te han
delen, als er meer aanmeldingen zijn. dan plaatsen.
Spreker is er voor dan de cijfers te laten beslissen,
met inachtneming van het rapport der hoofden.
Ook de leeftijd is dan een voorname factor.
Nog wordt er de aandacht op gevestigd, dat
slechts een klein percentage der Ulo-leerlingen naar
de Kweekscholen gaat, zoodat het Ulo niet in alles
aan onze wenschen kan voldoen. De overeenkomst
draagt dan ook duidelijk de sporen van een com
promis.
In de middagvergadering refereerde Dr.
J o h. v. d. Spek. geneesheer-directeur van
de stichting „Maasoord" te Poortugaal
(Z.-H.) over: „De adolescentie-tijd".
ONDERWIJSBENOEMINGEN
Aan de Chr. School te Sprang is tot onderwijze
res benoemd mej. Hulst te Dordrecht (wachtg.)
Tot tijdel. onderwijzeres eener Bijz. Lagere
School te Eefde is benoemd mej. J. C. Jonker
te Nijkerkervcen.
ONTSLAG VERNIETIGD
Het ontslag door het bestuur van het Haagsch
genootschap tot verdediging van den Chr. Gods
dienst, aan het hoofd zijner U.L.O. school den
heer L M. van der Sluys verleend, is door de
commissie van beroep vernietigd.
P. v. d. HAVE f
Te Heemstede is overleden de heer J. v. d.
Have, oud-hoofd van een OL. school en oud-di
recteur der Rijksnormaallessen te Z i c r i k z e e.
BOND VAN NED. ONDERWIJZERS
Te Amsterdam wordt vandaag en morgen
de 61e algem. vergadering van den B. N. O. ge
houden onder leiding van den heer S. N
Posthumus In verband met het öC-jang be
staan van den Bond gat de heer Posthumus een
overzicht van de groei en de beteekenis en van dc
gebeurtenissen op onderwijsgebied, welke die zei
decenniën begeleid hebben. Het ledental van den
Bcod liep achteruit van 7155 in 1933 tot 6865 in
1934, een gevolg van het slinken der rijen open
bare onderwijzers; van deze waren er in 1922
18000, in 1924 16000 en in 1933 14000. Spijtig
vroeg de voorzitter: „Is het wonder, dat de „wille
keurige" volgorde bij afvloeiing door vele gemeen
tebesturen veler vrijheidszin doet dooven? Hoe
menig vastaangestelde kracht voelt zich als tijde
lijk! Is het wonder dat men dan dikwijls den strijd-
belusten bond passeert en steun zoekt onder de
vleugelen van meer makke organisaties waai
verkeer wat veiliger is?
Met kracht protesteerde spr. tegen de eenzijdige
afbraak van het openbaar onderwijs. „Wie zich
als Minister beschikbaar en verantwoordelijk stelt
voor deze slagen, het openbaar onderwijs speciaal
toegebracht, mag zich niet beklagen, ais hij
zijn onderwijzers, zijn dienaren van en ïljn strijders
voor het openbaar onderwijs, dat veronrwaardigd
protest zoo luid hoort opldinken.: is het onze
schuld, dat op de credit-zijde van 4eo nieuwen
ondcrwijs-Minister we nog slechts tecores vermel
den de invoering van de spelling-Merchant, die wij
van harte hebben toegejuicht?
Tenslotte wees spr. er op, dat dit Congres een
beslissing moet nemen omtrent de positie der jon
geren. het moet richting geven in de actie voor
verschillende andere belangrijke onderwijskwesties.
Examens
APOTHEKERS
UTRECHT. Gesl. voor het le g-ed. de dames
J. G. Routing en W. J. Ham.
Kunst cn Letteren.
A. DEN DOOLAARD
Mot ingang van 1 Maart a.&. is dc bekende
eóhrijvor A. den Doolaard benoemd tot
reisredacteur van de Arbeiderspers.
„HET LEVEN OP AARDE"
Pessimisme is de grondtoon van het
nieuwe boek van Siauerhoff). Het is alsof
de schrijver wil zeggen: Wat peeft bet
allemaal, dat een mensch zich druk inaukt
voor idealen, dat liij bevrediging wil trarl»
ten te vinden voor allerlei verlangens, die
er in ,z'n ziel schuilen of waar naar zijn
zinnen haken.
Het leven op aarde, zoo heeft hij zijn
bock genoemd. Een schip vol menschel
gaat naar het Chineesche vaderland terug.
Waar is het hen om. te doen? Veel eten,
veel vrouwen, veel genot. Wat zoeken
anderen? Opium, de vergetelheid.
Maar dat is aan de kust. Naar het bin
nenland dan. Daar heerscht toch zeker niet
de door het blanke ras besmette cultuur.
Hoe komt Slauerhoff's hoofdfiguur er? In
dienst van een smokkelaar, een bedrieger,
iemand die uit de 'nood cn dc ellende van
z'n medemenschen zooveel mogelijk gelde-,
lijk voordeel wil slaan en wie het niet
schelen kan of z'n werktuigen ter dood
worden gebracht of gemarteld of wat ook
Maar ook in Tsjong King, dat geheel
buiten de invloed der Westerlir.gen is ge
bleven, vindt Cameron niets. Hij krijgt van
de bestuurder der stad de opdracht ae
geheimzinnige stemmen uit do lucht op te
vangen. En de radio -brengt de plezier-:
makende kuststad en de communistische
•edevoeringen uit Siberië weer vlakbij.
Er is geen plaats op aarde meer waar
een mensch een mensch kan zijn, dat
schijnt de „moraal" te zijn vpn dit boek.
Het verleden draagt men met zich mee en
er is geen ontkomen aan. En aan het heden
kan men zich nog veel minder ontwor
stelen.
Levensaanvaarding i<3 er in dit boek n'et.
Als Cameron de opiumsmokkelaars ont
dekt, en z'n leven bedreigd ziet, laat hij
zich met enkele honderden dollars odi-
koopen. Als in Tsjong King z'n leven van
het al of niet slagen in het maken van
een radiotoestel afhangt, maakt hij er een:
„Hoe lang was het geleden, dat ik de zee
verliet, die mij opsloot met geschuwde ge
lijken, dat ik Tai Hai verliet waar ik uit-
dooten en toch steeds aangestootcn leefde
en van de kust mij verwijderde? En nu
liet ik dit leven toch weer toe tot een af
gezonderd deel van de aarde, om mijn
eigen daarvan afgesneden Lt staan to
redden" Maar het moest en daarom werd
het gedaan.
De handeling in dit boek is langzaam. Er
hangt een ontzaglijke loomheid overheen.
Dit is volmaakt in overeenstemming met
de figuren die er in voorkomen. Het is na
tuurlijk opzettelijk door de schrijver aldus
gedaan en daarin toont zich zijn kunste-
larstalent.
Slauorhoff heeft hier ook weer z'n voor
liefde voor exotische figuren botgevierd.
De Chineezen zijn dit uit den aard der zaak
maar ook zijn Europeanen zijn bizarre
ns. Een afgedankte Fransche zee
officier, die aan opium verslaafd is, een
Fra'.iQaise, die met een Chinees van won
derlijke allures getrouwd is, een Rus die
altijd lacht en daardoor z'n hoofd in Ie'-,
terlijken zin verliest en tenslotte de hoofd
figuur, Cameron, die de verpersoonlijking
van slapheid en wezenloosheid.
De achtergrond in dit boek is er een van
armoedige en hongerige Chivieezen, van
opium en papaverveldcn en van Chineesche
wijsheid, die tenslotte, als de muren van
Tsjong King, in elkaar stort.
Het Vaticaan is voornemens in 1936 een
groote tentoonstelling van gewijde kunst te
organiseeren. Ze zal werken bevatten uit
verschillende eeuwen en betrekking hebben
op schilder- en lieeldhouwkunst, kerkelijke
benoódigdheden, ivoor enz.
BOEKENSERIES
Boekenseries waren vroeger en zijn ook
de laatste tijd niet onbekend. De vorige
eeuw kende een „Guldens-editie" een tien
tal jaren geleden versoheen van Christelijke
zijde de „Ster-editie", „Het Klassiek Letter
kundig Pantjieon" en „Van alle tijden"
brachten speciaal oudere literatuur in han
dige deeltjes voor studiedoeleinden. Zeer
bekende boekenseries bracht de Maatschap
pij voor Goede en Goed^oope Lectuur ofte
wel Wereldbibliotheek te Amsterdam.
I)e laatste tijd hebben verschillende fir
ma's nieuwe series werkjes opgezet, wel in
de eerste plaats met de bedoeling de prij
zen van liet hoek aan te passen aan liet
verlaagde welvaartspeil onzer bevolking.
Het boek in bet algemeen is in Nederland
te duur. Over dc oorzaken spreken we nu
niet, we constateeren slechts het feit. De
crisis doet zich thans danig in het uitgevers
en boekhandelsbedrijf gevoelen. Men zoekt
er naar nieuwe wegen om de persen draaien
de te houden. Verlaging van dc prijs al-
WKBtSTAAT NEDERL. BANK
Veranderingen van groote beteekenis
ceeft de weekstaat van de Nederl. Bank, die
werd opgemaakt aan den vooravond
Kerstfeest, ook nu niet.
De goudvooraad is ongewijzigd gebleven.
Daarentegen is de zilvervoorraad met
kleine 9 ton gedaald. De geheele goud- en
zilvervoorraad komt nu met 859.7 millioen
op den weekstaat voor (v. j. 948*4 millioen;
De binnenlandsche w isselportefeuille is
met bijna 7 ton verminderd tot ƒ26.6 mil
lioen. De belecningen liep terug van 1-44.4
tot ƒ141.3 millioen.
Sterk verminderden de rekening-courant
saldi van anderen. Zij komen nu nog met
een bedrag van 156.2 millioen (v. w. 1"
millioen) op den weekstaat voor. De kas-
positie t an het Rijk is ruimer geworden. Het
rekening-courantsaldo steeg van 7.6 tot
ƒ11.9 millioen.
De biljettencirculat ie is met 10 millioen
toegenomen tot 882.4 millioen (v. j. 911%
millioen). De direct opeischbare verplichtin
gen ten bedrage van ƒ1050.8 millioen (v. w.
1058.7 millioen) zijn thans voor 80.1 (v.
w. 79.9 door goud cn voor 81.8 (v. w.
81.3 door goud en zilver gedekt. ITet be
schikbaar metaalsaldo is met 1 millioen
gestegen tot 439% millioen.
I EMISSIE 'S-GRAVENHAGE
Geheel geplaatst
Naar emittenten mededeelen, is de 4
convensielecning 1935, groot ƒ24.700.000, der
gemeente 's-Gravenhege geheel geplaatst. De
vrije inschrijvingen warden ten volle toe
gewezen.
N.V. KROMHOUT MOTORENFABRIEK
Omzet in 1934 10 grooter
dan in 1933
De N.V. Kromhout Motorenfabriek D. Goed
koop Jr te Amsterdam deelt het volgende
voldoende
Lt de verkoopprijzen zioh op eei
Het1 bedrijfsresultaat wordt buil
jrsleoht, doordat ook dit jaa
onbelangrijk bedrag aan loop<
rroeger jaren, als gevolg
nstlgen toestand.
edei
handel, scheep
ij, geheel of gedeeltelijk on
inbaar bleken.
Uit den aard der zaak laat zich het uiteinde
lijk bedrijfsresultaat van 1934 thans n.og niet
in cijfers uitdrukken.
De statistische cijfers van het bedrijf gever
het algemeen een beeld
1933 i
ütgai
lichte
gaf, daar
Van Nabij en Ver
D.e. directie der Mij voor Hyp. Credlet
rcdcriand, bericht,' dat de extra-uttkéeriug
iet- 2 Jairufljrl-ocmpöu van 1935 der pandbrievi
fliét extra-uitkcoring, is vastgesteld op 10.
(v. j. ƒ11.10) per pandbrief van ƒ1010, zoodat
de coupon no. 92 betaalbaar is mot 28-40
orderhuizen) In de eerste elf maanden v
5 1304 millioen bedroeden. Dit beteekent
Er liepen geruchten, dat door de Residen
tie-Hypotheekbank voor Nederland een verlies
zou zijn geleden op een groote uitstaande hy
pothecaire vordering. Ter bevoegder plaatse
vernam hieromtrent dj D. B.. dat de Mij leenln
gen verstrekt heeft aan een dor groote exploi
tatie-mi jen van onroerend goed te Den Haag.
Deze Mij verkeert in moeilijkheden waardoor
achterstand is ontstaan in de betaling van
taling der verschuldigde hypotheekrente i
lijk geworden, terwij] er aanleiding bestaat te
verwachten, dat bij geleidelijke liquidatie van
de zaken der debitrlce de aangelegenheid to-t
een bevredigend einde te brengen is.
In de aandeelhoudersvergadering dor
Spoorweg-Mij „i>e Vein we'' werd besloten met de
door de directie der Ned. Spoorwegen voor de
„Spoorweg-Mij De Veluwe" geboden naastings-
prijs ten bedrage van 423.725. genoegen te
De onderhandelingen 'te Batavia tussohen
Mljen omtrent het van Ned. Indiö naar Japan
te exporteeron bauxiet, zijn geëindigd. Men is
overeengekomen dit vervoer gelijkelijk tus-
schen de Japanse he en Nederluiidschc scheep
vaart te verdoelen. De eerste afscheep wordt
•Vug. 1935 verwacht De hoeveelheid bedraagt
voorloopig 30.000
In bel
fens de lai ||P
1934 een weinig hieronder blijven. In
vallend, dat hot aantal door Ha,pa,
reizigers ln vergelijking met het voorafgaande
jaar steeg van 18.2S0 Lot 19.650. terwijl het r..i-
üer Nordd- Lloyd daalde van
3.-730 tot 32.416. De U. S. Line toonde een stij-
?'5.vaJ 18 471 tot 24.040, hetgeen hoofdzake-
ruimschoots^ handliaven kondeu ha3r
De onderhandelingen tiLsschen de Ver.
-Staten cn Nederland over een nieuw handels
verdrag zullen op 4 Febr. 1935 aanvangen.
leen mogelijk bij vergrooting der oplage
is cr één van.
In ons land vragen reeds vier dergelijke
goedkoop? series de aandacht: de salaman
der-serie. de zeemeeuw-serie, de uilenreeks
de libellenserie en voor Vlaanderen dè
feniks.
De „Salamanderserie" verschijnende bij
Em. Querido te Amsterdam, is voor ons pu
bliek niet aanbevelenswaardig, vooral werk
van A. M. de Jong, Heyermans, Barbusso.
De „Zeemeeuwenreeks" van Servirc te Den
Haag, bedoelt werken te brengen van licht
gehalte, ontspanningslectuur. De „Uilon-
reeks" van Bigot cn Van Rossum te Am
sterdam. brengt allerlei: bloemlezingen,
poëzie, reisnotities, novellen enz. Dc „Libel
lenserie" van Bosch-Kenning te Baam heeft
dezelfde opzet, met dit verschil, dat alle
werkjes uitsluitend van Christelijk stand
punt zijn geschreven.
De goedkoopste letterkundige reeks in
Vlaanderen „De Feniks" drukt in een op
laag van 10.000 exemplaren, voorgelicht door
Maurice Roelants, Marnïx Gijsen cn Julien
Kuypers, meesterwerken van eigen en
vreemde literatuur, te beginnen met: Ver-
mevlens „Wandelende Jood": Hamsuns
„Hoe bet groeide"; Aart v d Leeuvvs „De
kleine Rudolf"; Van de Woestijne's „Proza";
Teirlincks „Mijnheer Serjanszoon" cn Buys-
se's „Het volle leven".
FIXANC1EEL WEEKOVERZICHT
AFBROKKELENDE TENDENZ
IN 1934
Weinig animo om iets te
entameeren
Zal I93S de saneering van
de Java Suikercultuur
brengen
26 December 1934
Wanneer men het jaar 1934 aan een kort©
beschouwing onderwerpt, dan kan men op
allerlei gebied een koersierugrgang registreeren,
na een va*te houding gedurende de eeit-t©
maanden van het ja-ar. Geen enkele afdeeling
kon daaraan ontkomen: zelf3 de rubberhoek
niet. waar de vooruitzichten ongetwijfeld het
gunstigst mogen worden genoemd. Dat suiker
itoonde, is te begrijpen; da
hielden de koopers van behoorlijke transa»
terug; men kocht wat men noemt mondjesr
en slechts in flauwe markten. Liquidaties
groote schaal echter bleven eveneens uit.
dat men niet van een flauwe, wèl van afb
kelende stemming kon spreken, een stenrm
die op den langeren
flinke daling met eer
Niemand had kunnen denken, dat de emis?'©
van 15 millioen aand. tegen pari. bij welk©
emissie de oude aandeelhouders voorkeur hadden
zou mislukken. Het aanbod van claims was
eohter zoo groot, dat op een gegeven moment
slechts
enkele dubbeltjes per claim;
werden geboden, nauwelijks voldoende om pro-*
visie en zegel te betalen De directie had o a.
gezegd, dat over 1934 geen dividend zou wor-
1 el-Mij mag men au serieus nemen, vooral
nu bij een kapitaal van ƒ35 miUioen (na da
emissie) een dividend vam 5 sJeohts een be
drag van iets meer dan 1 millioen zou vor
deren. een bedrag, dat toch nog wel altijd als
winst zal worden behaald.
Het jaar 1934 was. zoo-.ils wij telkens hebben
vermeld, voor rubber-aandeelen een jaar van
intrinsieke verbeteringen. In de koersen is deze
verbetering nauwelijks tot uiting gekomen: op
het bericht, dat de restrictie in kannen en krui
ken was stegen de aajideelen behoorlijk, doch
daarna heeft de alomeene afbrokkeltagstendenz
ook hier zijn invloed uitgeoefend.
2 Jan' 34 7 Mei'34 eind Dec. '34
A'dam-Rubber 1074 H8J 88
Bandar Rubber 80 107J 115
Een zelfde stemming bestond er bij de thea-
aaudeelen. In het begin van het jaar waren
de koersen hoog. geleidelijk brokkelden zij af,
ten deele door de afname van de koopkracht
met gevolg dalend thee-verbruik; ten deele door
het te optimistisch beoordeelen van de statis
tische positie van het product en het in lei
band daarmede laag stellen van het restrictie-
percentage ad 121 Met ingang van het
komende oogstjaar. 1 April 1935, is het percen
tage verhoogd tot 174 waardoor de commis
sie hoopt productie en verbruik weer aan el
kander aan te passen.
2 Jan' 34 7 Mei'34 eind Dec.'34
De stemming in dc tabakshoek
loedelijk zal deze Mij over 1934 enkele
en verlies hebben geleden. De rubber win-
zullen de verliezen op copra ten deele
tabaksdeficit als groot-
per saldo de balans met een voordcelig saldo
afsluiten en men hoopt voor beide maatschap
pijen op een troostdivldend. Dit zal afhangen
de stemming op de eerste 1935-velMngen.
len hier behoorlijke prijzen gemaakt, zoo
men zich eeni.gszins het veil Ingebeeld kam
Zeer duidelijk komen de teleurstellende resul
aten van het lava-gewas ln deze koersen aan
et licht. De financieele positie der Java-
abaks-maatschappijcn i.« uiterst sterk: sommi-
paar keer het maatschappelijk
lende middel
beneden pari "tea-uggeloopen.
Olie onder druk
De olie-a f dealing lag het geJieele jaar onder
enigen druk. Grootendec-ls is d.it het gevolg
ain de Ameioikaaiiisohe oloe-overproductle*
er zijn het vanzelfsprekende ongerge'ld^po-
'tieke verhoudingen in de wereld en de vrees
"irlog. waarvoor artikelen als olie den
zoekt naar synthetische producten z
olie uit steenkolen of men sluit sp«
n (RuslandFrankrijk bijv.).
iaat schappijen royalt)
i *- ]-s dc A]g. Expl.-
?r een behoorlijk
zal vermoedelijk
dividend kunnen ultkeeren van 11 a 12
traefcen gesloten hebbt
Mij. de Tnrakn.il) kun
n. De Algi
de Ta rak mi. de Juist een onveranderd
van 124 declareerde, zal een tota.nl divid.nd
kunnen betalen van circa 31 V De Koninklijke
zelf gaf geen interim en eon totaal dividend
Suiker had den vollen storm te ver
duren. Tal van Java-ondernemImgen moes
ten liquideeren of werden failliet ver
klaard; do aanplant moest sterk wordien
ingekrompen on tal van suiker-ondevne-
mIngen hebben in het geheel niet ge
plant, Het jaar 1935 zal vermoedelijk
het sanceringsjoar'worden: de regeering
kan niet lang meer talmen met het pu-
bliceeren van een suikerproject De aard
van dit project is niet te schatten. Mpn
zal het moment van publioatle moeten
van de lijn, waarlangs Java-a suikercul
tuur zal hebben te gaan.
De Ver. Staten exporte
1.482.355.nnn). rv lnvoe
•edroeg 1.522.807.ÖU0 (v.
erden In de eerste lt
or S 1 962.731.000 (v. J.
r in dezelfde periode
j. 3 1316.041.900). Hot
dus 440 millioen tv.
Alg. Hypotheekbank
dat dc extra uitkec-
•ven serie A bedinaogt
vgen. Ook d-; a.floas'nger
geschieden. Het proces
llcken werd gevoerd dc
Telegraph Corporation
ar talen van 1934 heeft
gen tv. j. verlies 0.24 re
tegen de stad Sanr-
>r Hollandsche hou-
de Intern, Telephone
1.46 millioen bedra-
