Na de ramp van de „Uiver" ZATERDAG 22 DECEMBER 1934 TWEEDE BLAD PAG. 5 De lijken van de omgekomen bemanning en passagiers zijn naar Cairo gebracht De grootste ramp die de K.L.M. ooit heeft getroffen Het wrak van de verongelukte „Uiver" ligt. zooals men weet midden in een ge deelte van dc Syrische woestijn, waar geen vliegtuigen kunnen landen. Toen de hulp-expeditie uit Roetbah met haar Pantserauto's op dit terrein aankwam, constateerde zij dat het toe stel ondersteboven lag, en door brand geheel was vernield. In den omtrek lag een honderdtal brie ven, uit gescheurde postzakken, door den wind in de woestijn verspreid. De passagiers en de bemanning lagen op den bodem van het vliegtuig, voor het grootste deel afschuwelijk verminkt, maar niettemin allen herkenbaar. De vertegenwoordiger van de Imperial Airways in Irak, de heer Stuart Shaw, die met den Ncdeilandschen vertegenwoordiger van dc K.L.M. samenwerkt, hielp den laat ste met de overbrenging van dc lijken naai de pantserauto's. Daarna werkten zij eeh uur hard om zooveel mogelijk mail als ver- voerbaar was te bergen. Vervolgens reden zij terug naar Roetbah en bereikten na het vallen van den nacht met groote moeite een blokposf op 250 mijl al'stand van Bagdad. Een definitieve verklaring van de oorza ken van de ramp is onmogelijk, voordat een technisch onderzoek .van het wrak heeft plaats gevonden. Het lijkt waarschijnlijk, dat de be- ihestuurder heeft trachten te landen, toen het onweer op zijn hevigst was. Hij schijnt een terrein uitgekozen te hebben, dat in het grillige licht van de bijna onafgebroken bliksemstralen ge schikt leek om te landen, maar dat tengevolge van den stroomenden regen niet veel beter was dan een moeras. Men veronderstelt, dat een einde van den vleugel den grond geraakt heeft, waarop het toestel is omgeslagen. Het uitbreken van brand is onder zulke omstandigheden bijna onvermijdelijk. De Nederlandsche en Engelsche vertegen woordigers hadden een gevaarlijke terug reis naar Roetbah met hun treurigen last en met het geredde gedeelte van de mail. De heer Shaw is nu onderweg naar Bag dad en hoopt daar morgenochtend met do mail aan te komen. Parmentier en Moll over de ramp Zoodra Parmentier do jobstijding gehoord had, was hij diep onder den in druk naar Schiphol gegaan. Wij waren in de gelegenheid hem zijn indrukken te vragen over het ongeluk met dc Uiver, die een stuk van zijn leven is geworden. Het is, zoo zeide de heer Parmentier, ont zettend jammer, dat het zoo geloopen is. Wij moeten onze beste vrienden missen en de machine, die zoo'n mooien indruk in de wereld heeft gemaakt, zijn wij kwijt. Daar mee is een deel van het werk, tot dusver verricht, verloren gegaan. Het is natuur lijk niet mogelijk zich voor te stellen wat er eigenlijk gebeurd is, alvorens er een nauwgezet onderzoek heeft plaats gehad. Voor mij staat vast, dat het niet aan de machine heeft gelegen, want deze heeft on der de zwaarste omstandigheden haar plicht gedaan. Het zal wel te wijten zijn aan den invloed der elementen, waartegen zelfs de sterkste machine en de beste pilo ten niet opgewassen zijn Gisteren, vertelde dc heer Moll ons, hen ik met Parmentier en de anderen aan boord van een der booten der Maatschappij Zpeland uit. Londen teruggekeerd. Wij hoorden op het schip dat er iets met de „Uiver" aan de hand moest zijn, doch wij dachten dat er slechts een radio-defect was opgetreden en alles wel terecht zou komen. U begrijpt hoe wij van het bericht van de ramp geschrokken zijn. Wat is Uw indruk? Daarover valt leitelijk heel weinig te zeggen, ofschoon wel vast staat, dat de „Uiver" in een ontzettend noodweer heeft gezeten, boekman was een zeer voorzichtig en uiterst bekwaam piloot, die-in alle om standigheden wist te handelen. Er kan na tuurlijk van alles gebeurd zijn en ook mij lijkt het waarschijnlijk, dat de machine waarin ik steeds hot volste, vertrouwen heb gehad door den bliksem is getroffen, waardoor, vitale deelen in ongerecde zijn geraakt en men hot vliegtuig niet meer in de hand heeft gehad. Er valt op het oogenblik niet anders te doen dan de officieele berichten af te wach ten, vooral ook die van de menschen van de „Leeuwerik". De Leeuwerik, die als hulpexpeditie voor de Uiver gisteren van Schiphol is vertrok ken, is gistermiddag te Rome aangekomen.' De dooden naar Cairo In Amman en Transjordanie veron derstelt men, dat het ongeluk is te wij ten aan blikseminslag en kennelijk niet aan slechte landing, daar de grondtoe stand ter plaatse uitstekend is. Het stoffelijk overschot van de geval lenen zal naar Cairo worden overge bracht door een vliegtuig van de Royal Air Force. Blijken van deelneming. Elders in dit blad drukken wij de teld grammen van deelneming af. welke door H. M. de Koningin en door H. K. H. Prin ses Juliana arm de K. L. M, en de nagelaten betrekkingen der „Uiver"-bemanning zijn gezonden. Van verschillende kanten bereikten de K. L. M. nog b.nvijzen van deelneming. De Minister van Defensie heeft, vergezeld van zijn adjudant aan den heer Plesman een bezoëk gebracht; het Engelsche lucht- vaariministerie zond een telegram; het co mité van voorbereiding in Paramaribo eri de A.N.W.B. zonden eveneens telegrammen van rouwbeklag. Voorts heeft in verschillende gemeenten de burgemeester voor de aanvang der raads zitting dc „Uivcr"-dooden hordacht. Een nieuw onderhoud met Plesman „We zijn vier bekwame menschen armer' Definitieve conclusies over de oorzaak zijn nog niet te trekken 's G r a v e n li a g e, Vrijdagavond. Na het verschijnen van de avondbla den heeft de heer Plesman ons nog maals bij zich geroepen op zijn kantoor aan den Hofweg, om eenige nabeschou wingen te geven over de grootste ramp, welke de K.L.M. tijdens haar 15-jarig bestaan ooit heeft getroffen. Het is dus een feit geworden, zoo be gon de directeur, waarmee hij dus te vens te kennen gaf, dat ook hij het ergste had gevreesd. Voor de nabestaanden is het wel het meest verschrikkelijk. Ik heb hun allen mijn diepe deelneming betuigd. En wat ons betreft, wij zijn vier bekwame menschen armer Een moedelooze blik Plesman perst de lippen op elkaar, werpt dan een moedelooze blik naar het plafond en vervolgt: U kent de bijzonderheden van cle bemanning. Beekman vloog meer dan 10 jaar voor ons, zonder één stukje schade gemaakt te bobben. Van Steenbergen was niet zóó be kend, maar hij was toch ook al weer een jaar of zes in onzen dienst, en was een be minnelijke kerel. VVaale wij n was een der bekwaamste hoofdwerktuigkundigen die we bezaten. U weet, Beekman was zeer gezien onder zijn collega's. Hij werd door hen heel hoog aangeslagen vanwege zijn capaciteiten. Nooitr heb ik er aan getwijfeld, dat hij een opdracht niet volbrengen zou. Dat h ij nu juist op deze manier aan z'n eind moest komen Waalewijn was altijd buitengewoon vrien delijk. Hij is ook met de Douglas van Schiphol naar Mildenhall (uitgangspunt De „Uiver" boven de Maas. 't Lijkt zoo heel lang geleden, dat we de trotsche vogel boven Rotterdam zagen. En toch is 't vandaag precies vier weken ge leden, dat de Rotterdamsche Uiver- huldiging plaats had Mclbourne-race. Red.) mee geweest, en hierbij had hij zich zoo kranig geweerd, dat ik hem voor deze Kerstvlucht meende te moeten vragen Tenslotte Zadel ho ff, de marconist, dien U zich allen nog wel herinnert van het ongeluk met do Ooievaar, een paar jaar ge leden te Bangkok. Toen was hij de eenige, die het er levend afbracht. Tragisch toch, dat hij nu met de Uiver is omgekomen...... Voor het K.L.M.-bureau aan den Cool singel te Rotterdam verdrong zich gisteren heel den dag door een groote menigte. Na 't bekend worden van de ramp ging de vlag halfstok Een waarschuwing Ik wil er u nu eerst met nadruk op wijzen, dat het fout is, om definitieve conclusies te trekken omtrent de oor zaak van de ramp. We moeten per sé het onderzoek afwachten van de vak- menschen. Dit zijn, behalve dc Engelsche deskundigen, de bemanning van de Leeuwerik en Dr. v. d. M aas, van den Rijksstudiedienst voor de Lucht vaart, die zich ook naar Roetbah Welig zal begeven. We hebben gisteravond allerlei moge lijkheden besproken en overwogen Daar rinkelt de telefoon „Ja, hallo, PlesmanOf er nog wat bij zonders is? Nee, op het oogenblik niet. Peters, onze vertegenwoordiger in Bagdad, heeft, zooals u weet, om 4 uur per. telegram meegedeeld, dat hij te Roetbah is aangeko men en het treurige nieuws kan bevestigen. Het stoffelijk overschot van de beman ning is onder leiding van een dokter van de Royal Air Force naar Roetbah overgebracht. Vermoedelijk zal hij in den loop van den avond bijzonderheden melden.^...". Koninklijke deelneming U zult al wel gehoord hebben, zoo gaat Plesman tot ons verder dat in de Tweede Kamer vanmiddag ook woorden van deel neming zijn gesproken. Verder heeft H.M. de Koningin het vol gende telegram van rouwbeklag aan be stuur en directie der K.L.M. doen toekomen: Hare Majesteit de Koningin draagt mij op U Harer Majesteits oprechte deelneming te betuigen met het ontzet tend ongeluk hetwelk de Uiver is over komen en verzoekt U aan de nagelaten betrekkingen van de slachtoffers Harer Majesteits diepgevoelde deelneming te willen overbrengen. Diep onder den indruk van een groote ramp welke Uwe Maatschappij getroffen heeft draagt Hare Koninklij ke Hoogheid mij op U oprechte deel neming over te brengen. Beleefd ver zoek ik U ook aan de nagelaten betrek kingen namens Hare Koninklijke Hoogheid bijzondere gevoelens van deel neming te betuigen. Erg verdrietig voor Hoadong Bovendien bereikten ons tal van andere telegrammen, waaronder er zijn van onzen vertegenwoordiger in Paramaribo en een van de bemanning van de Snip. Voor Hondong en zijn makkers is het na tuurlijk erg vördrietig Verschillende buitenlandsche luchtvaart maatschappijen hebben ons eveneens ge condoleerd, en het doet me veel genoegen, dat de Imperial Airways daar ook bij is. Ik stel dit op hoogen prijs. En voor het overige valt er eigenlijk niets meer te vertellen.' We moeten het onder zoek afwachten. Hiertoe hebben we in de eerste plaats noodig de seinboeken van de marconisten- op-den-grond. Van harte hoop ik, dat het met behulp van die gegevens mogelijk zal zijn, het gebeurde te reconstrueeren. We kunnen vermoedelijk dan ook gebruik ma ken van de berichten van Pompstation no. 3, dat langs de route Cairo-Bagdad ligt. 't Is \oorts niet uitgesloten, dat we uit eventueele verkliyingen van nomadenstam men, die gewoon zijn rondom Roetbah Wells hun tenten op te slaan, ook iets wijzer worden. Afwachtenafwachten Is er al bekend of het stoffelijk c... schot der bemanning naar Holland wordt getransporteerd? Hieromtrent staat nog niets vast. Doch waarschijnlijk is dat niet. Voor vervoer van lijken zijn looden kisten vereischt en ge zien de .verafgelegenheid van de plaats, Revolutionairen in vertegenwoordigende colleges Mr. Dr. J. Donker houdt een referaat over de vraag: „Hoe staan wij antirev. tegenover het zitting hebben van revolutionairen in vertegenwoordigende lichamen?" Voor de Vereen. Groen van Prinsterer" De vereeniging van burgemeesters, wet houders en gemeente-secretarissen „Groen Prinsterer" heeft heden te Utrecht on der leiding van den heer CP. 1. Dommi s- s e. oud-burgemeester van Maassluis, haar algemeene vergade- ing gehouden. De voorzitter opende de ergadering op ge bruikelijke wijze en hield vervolgens de openingsrede, waar in hij de aanwezi gen hartelijk wel kom heette en aller eerst 'n enkel woord wijdde aan de nage dachtenis van den overleden Prins der Nederlanden, om c. P Dommi,se vervolgens te herin neren aan de dagen van advent waarin v thans weer leven. Zij spreken van licht i liefde Gods. Spr. wees nader op de positie an de vereeniging die wil vasthouden aan de rechten van het volk ter voorkoming an ontaarding der Overheidsmacht en tyrannic en zoo de burgerlijke vrijheid ver zekerd wil zien. Hierna was het woord aan Mr. Dr. J. Donner, oud-minister van justitie en lid van den Hoogen Raad, om te refereeren over: „Hoe staan wij Anti-Rev. tcgenov het zitting hebben van revolutionaire per sonen in vertegenwoordigende colleges en welke maatregelen kunnen worden geno- on?" Referaat Mr. Dr. J. Donner. Na een korte inleiding waarin spr. er op wees, dat wij in onzen tijd telkens voor nieuwe vragen staan, die ander- :ijds schier het gevaar oproepen dat men naar al te „revolutionai re" oplossingen streeft, werd al lereerst ingegaan op de beteekenis van de beide ter men „vertegen woordigende lichamen" en „re volutionaire afge vaardigden". De volkssouve- reiniteit ziet in de vertegenwoor- Mr Dr Donner digende lichamen een middel om het aan het volk toekomen de gezag uit te doen oefenen; de staatssou- vereiniteit beschouwt die colleges als or ganen van den Staat, dienstbaar aan het Staatsdoel op deze wijze, dat de uitoefening ian het Staatsgezag geschiedt in overeen stemming met de in het volk levende op vattingen. Tegenover die beiden houden de Anti-Rev. vast aan de tegenstelling van overheid en volk en beschouwen de verte genwoordiging dus, naar de uitdrukking van Dr. A. Kuyper, als „geconcentreerde natie". Historisch is het eerst een repre sentatie van belangen of liev waar de stoffelijke resten thans zijn, wordt het bijna ondoenlijk. Bij het ongeluk met dc Ooievaar was het een ander geval, om dat dit midden in de bewoonde wereld ge beurde. Maar nu De heer Plesman is uitgesproken, ver klaart zich bereid, indien nadere berichten van Peters komen, deze zoonoodig toe te lichten. Doch hoewel om 7 uur nieuwe te legrammen Den Haag zouden hébben kun nen bereikt, is daarvan op het oogenblik dat we deze regels schrijven tegen halt elf nog geen sprake. Daarom willen we voorloopig, eindigen met twee woorden van. Plesman; Afwachtenafwachten Overheid onafhankelijke rechten; later, als Overheidswege positieve rechtsorde ning wordt uitgebouwd en steeds breeder terrein binnen haar sfeer komt, verplaatst zich het zwaartepunt naar het contact met in de natie levende overtuigingen. „Revolutionair" is ook een term, die na dere bepaling eischt. In de verbinding anti revolutionair bijv. heeft men het oog op de beginselen, die losmaking van den band an recht en Staat aan God inhouden. Dit. is dus materieel, gelijk men ook in het al gemeen van revolutionair spreekt, indien hetgeen wordt nagestreefd naar zijn inhoud in tegenstelling is met het bestaande, al ■dt naar de verwezenlijking langs den weg der bestaande rechtsorde gestreefd. Zoo is bijv. de revolutie in Duitschland legaal vex'loopen. Tegenover dit materieete revolutie-begrip staat het formeelc: breuk met de positieve rechtsorde. Ook hier is veer te onderscheiden: zulk een breuk is liet steeds onontkoombaar, maar met olutionair in den, formeelen zin hebben vij meer bepaaldelijk het oog op hen, die hier nu naar verandering van het bestaan de buiten de middelen der positieve rechts orde streven. Daarbij is het echter weer zoo, dat dit streven niet het eenige is, maar vordt gebezigd voor zoover men met. wet tige middelen niet meent uit te komen. Aan het vorenstaande de gestelde vraag toetsend, meent spr., dat l.et karakter der vertegenwoordigende lichamen mede brengt, dat het vraag van het zitting heb ben van de revolutionaire afgevaardigden niet is een primaire, maar een secondaire, m.a.w. dat de beantwoording afhangt van de houding van de rechtsorde ten opzichte van het revolutionaire in het algemeen. Naar ons staatsbestel wordt liet matericcl- revolutionaire vrijgelaten. Van Anti-Rev zijde is dit steeds voorgestaan; een ander standpunt voert al spoedig tot staats-ovcr- heersching met name ook op het geestelijk terrein. Daarentegen stelt zich de rechts orde en moet zij dit uiteraard ook doen tegen het formeel revolutionaire optre den te weer. En aan dat actucel-revolu- tionaire kan gevoegelijk ook bij de verte genwoordigende lichamen geen ruimte worden gegeven. Onze Grondwet gaat daarvan ook uit in den eed, die zij eischt: al stelt die eed verder onder een verplich ting, wat betreft de werkzaamheid als ver tegenwoordiger dan impliceert zij, dat ac- tueel-revolulionair streven in do uitoefe ning van het lidmaatschap niet is te dul- dcn. De verwezenlijking van dezen eisch is echter niet zoo eenvoudig als men zou kun non denken. Preventieve maatregelen naad- den niet-gesanctioneerden eed kent onze wetgeving weinig; de eischen van kiesbaarheid zijn zeer ruim en met voor dracht heeft men nog bij de laatste grond wetsherziening een automatische uitslui ting van politiek-veroordeelden afgewezen. Het eenige is het repressieve. Dit wordt echter nog belemmerd door de immuniteit van de leden van de vertegenwoordigende lichamen. Hoofdzaak is zoodoende het tuchtrecht in de vertegenwoordigende li chamen, dat dan ook in de latere jaren met succes krachtig is uitgebouwd. Ook in de Gemeentewet is bij de laatste herzie ning in die richting iets gedaan. Kan hiermede worden volstaan? Daar over is twijfel, en in den lateren tijd ver neemt men luide stemmen, die op scherpe maatregelen, welke dan wel met grond wetsherziening gepaard moeten gaan, aan dringen. De vraag is echter of men daar bij steeds terecht meent met de vraag van samenstelling der vertegenwoordigende li chamen te doen te hebben, het is dikwijls eerder een eisch van verscherping van de houding der Overheid in de richting van uitsluiting in het algemeen ook van het matericel-revolutionaire en potentieel-il le gale, welke dan een reflexwerking op onze vraag uitoefent. Zelfstandige vraag ten aaaxzien van de vertegenwoordigende li chamen is slechts: wordt vertegenwoordi ging uiting van wat de bestaande rechts orde niet eerbiedigt, voldoende ingesloten? Spr. wees uitvoerig aan dat preventieve middelen zeer moeilijk zijn. tenzij men een ingrijpende inmenging van den Staat in het partijwezen zou willen aanvaarden. Preventieve middelen niet tegen groepen maar tegen personen schieten gemakke lijk over het doel heen. Zoo wordt men aangewezen op versterking van het repres sieve. In die richting heeft de commissie- Kooien een tweetal voorstellen gedaan, die spr. nader uiteenzette. Veel waardeering hebben deze tot dusver niet gevonden en voor een belangrijk deel is dit naar spr.' oordeel het gevolg hiervan, dat men zich niet voldoende rekenschap geeft van de practische bezwaren, dio hQt aanwenden van radicale middelen medebrengt, of oofc dat men onder den indruk van de tegen woordige omstandigheden te gemakkelijk de bestaande grondslagen van ons staats bestel wraakt. Met erkenning, dat onder omstandig heden „noodrecht" onontwijkbaar kan zijn, ient spr., dat zoowel eigen ervaring in het verleden, als de ontwikkeling van zaken buiten ons land, ons een waarschuwing moet zijn om de beproefde opvattingen om trent de verhouding van Overheid tot volksleven welke in de regelingen omtrent le samenstelling der vertegenwoordigend® lichamen haar uitdrukking hebben gevon den, niet lichtvaardig los te laten. Op deze belangwekkende voordracht volgde een levendige gedachtenwisseling, waarna de voorzitter de veigalering met een woord van dank aan dei referent op gebruikelijke wijze sloot. Gemengd Nieuws, Brand aan boord van het motorschip „Tabian" Io de haven van La Coruna aangekomen De directie van de Stoomvaart Mij. Nederland deelt ons mede, dat zij telegrafisch bericht heeft ontvangen, dat aan boord van het motorschip ..Tabian op de thuisreis, twintig mijl van La Coruna, brand uitgebrokei» is in de Java-Krossok- tabak, welke zich bevindt in een onderrruim vaa ruim 2. Het bergingsvaartuig „Seefolke" Is voor even tueele hulpverleening in de nabijheid, terwijl de sleepboot „Zwarte Zee", welke laatste een sterke koolzuurinstallatie aan boord heeft, van Qucen- stown naar Ferrol is vertrokken om eventueel assistentie te kunnen verleenen. Gevaar voor de opvarenden van het schip is niet aanwezig. Er is voorloopig geen reden tot ongerustheid. De Tabian is op 21 November van Tandjong Priok vertrokken en op 25 November van Bela- wan. Het schip werd 25 December te Amsterdam verwacht. De „Tabian" is 8151 bruto ton groot. Het is in 1930 bij de Ned. Scheepsbouwmaatschappij 'e Amsterdam gebouwd. Nader is bericht ontvangen, dat het schip in de haven van La Coruna is aangekomen. Men zal trachten de broeiende tabak te lossen, zonder water DE GEZONKEN „ORAMA" De paesagiers en een gedeelte der beman ning van het in de haven van Leixoes gezon ken s.s. „Orania" zullen Zondagmiddag met den Parijschen trein te Amsterdam arrivoeren Een ander déél der bemanning zal Maandag middag volgen. Het schip ligt in de haven op de beschadig de zijde. Bij laag water zijn. de schoorsteenen van het s.s. zichtbaar. De lading irs door de in werking van stookolie en zeewater geheel ver loren. De berging van het stoomschip zal, in dien men er toe kan overgaan, veel tijd vor deren en veel kosten met zich brengen. EEN MOOIE DAAD De directie der Koninklijke Stoomweverij te Nij- verdal heeft aan haar personeel van 500 arbeiders een Kerstgratificatie toegezegd van f 40 voor de bazen, f 35 voor de gehuwde arbeiders en 1^4 maal het weekloon voor ongehuwde arbeiders. RELATIES MET „DE STER" De Commissaris van Politie te Apeldoorn maakt bekend, dat hem herhaaldelijk in lichtingen worden verzocht omtrent de N. V. Handels Mij. „De Ster" die te Apel doorn gevestigd zon zijn. Aan personen, die met deze N. V. in relatie wenschen te treden zij medegedeeld, dat genoemde N. V. slechts in naam te Apeldoorn, doch in werkelijkheid gevestigd is te BaaHe—Her tog. Kerkstraat 9. Directeur van ,T)e Ster" is Adrianus Bernardus Akkermans te Baar» le-Hertog. Tegen dezen directeur en zijn instellingen ij herhaaldelijk in het Alge meen Politieblad en de dagbladen gewaar schuwd door diverse autoriteiten. BR ANDSTICHTERs A ANGEHOUDEN In den afgeloopen zomer kwamen te Wilder vank herhaaldelijk branden voor in bij de boerderijen staande stroopakken of hooiber gen. Wel bleek, dat er opzet in het spel was, maar de daders konden niet worden gevonden. Thans is echter, terzake van een zedendelict een persoon aangehouden, die na verhoor be kende ook schuldig te staan aan de brandstich tingen. Hy is ter l»eschikking gesteld van den officier van justitie, evenals de 34-jarige G., die van medeplichtigheid wordt verdacht.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1934 | | pagina 5