VRIJDAG 21 DECEMBER 1934
Het Rijk en de Gemeenten
CSS1MSTMST
SOEP
TWEEDE KAMER
De drie wetsontwerpen be
treffende de gemeente-
financiën zijn aan
genomen
Regrooting van Financiën
Indische wetsontwerpen
Geen subsidies voor het
Lorentz-museum
Overzicht
Minister Oud heeft zijn drietal finantieele
wetsontwerpen met vlag en wimpel in vei
lige haven gekregen. Enkele bezwaren wa
ren door wijzigingen o.a. ti millioen meer
voor het werkioosheidsubsidiefonds weg
genomen. Daarmee was de overgroote meer
derheid der Kamer content en de minister
zak alle amendementen, die hem verwer
pelijk leken, verworpen.
Eén amendementje bij het Crieisopcenten-
ontwerp werd aangenomen. De minister gaf
er als 't ware permissie toe, al vond hij het
belastingtechnisch niet juist.
Alle gemeentebesturen mogen nu wel aan
nemen, dat deze wetsontwerpen waaraan
heel wat begrootingen waren opgehangen
verder doorgaan.
De minister heeft de voorstellen op be
kwame wijze verdedigd en daarbij zoowel
aan de belangen der gemeenten als aan die
van het Rijk gedacht. Dat maakte een goe
den indruk en de gevolgen er van bleven
niet uit. De Kamer toonde zich zeer mee
gaande.
Mr. v. Dijken zag zijn motie om aan het
Lorentz-lyceum te Eindhoven na 1 Jan. 1935
geen subsidie meer toe te kennen aangeno
men. Dat kan aan 's lands kas 30.000 spa
ren, ook al stonden ze nog niet op de begroo
ting voor dit jaar.
De begrooting van Financiën bracht een
serie sprekers met allerlei wensc-hen in het
vuur. De toepassing der Omzetbelasting voor
gemeentelijke productiebedrijven stond in
het debat sterk op den voorgrond. Daarna
volgden tal van andere belastingwenschen.
Vandaag zal de minister antwoorden.
De Avondvergadering was bestemd voor
een aantal kleinere wetsontwerpen.
Verslag
Aan de orde was de eindstemming over de
Tnotle-v. DIJKEN (a.r.) betreffende het verlee-
nen van subsidie aan het
Lorentz-lycenm te Eindhoven
De heer MODDER (r.k.) verklaarde, dat zün
fractie voor de motie zal stemmen, in het ver
trouwen, dnt de moeilijkheden zullen worden
opgelost. Geschiedt dat niet. dan zal de beant
woording der schuldvraag haar verdere hou
ding bepalen.
De motie werd aangenomen met 61 tegen 35
etemmen. Tegen: links en de heer Arts (r.k.-
v.p.).
Voortgezet werd de behandeling van de drie
financieel® wetsontwerpen:
Financieele verhouding Rijk en
gemeenten; Werkloosheidssub-
stdlcfonds en overbrenging crisis-
opcenten van de Fondsbelasting
naar de gewone middelen.
Financleele Verhouding-wet
strekkende om den bestaanden toestand te
handhaven, behoudens een verlaging van de
belastbare som, welke correspondeert met de
ter zake door de Regeering voorgestelde wlj-
21 De ^bepaling geldt voor de drie grootste
gemeenten, voor zoover gerangschikt in de eer
ste klasse. De heffing der Fondsbelasting 7,al
niet verschuldigd z.ün beneden f 850 en wordt
verminderd met f 2, indien de belastbare som
f 850 of meer. doch minder dan f 1300 bedraAgt
en met onderscheidenlijk f 1,50, f 1 en f 0.50
f'"lSSO^c-»a f'o'(T3fien' d'e aanvangen met f 1300
MINISTER OUD had overwegende bezwaren
tegen het amendement. Het vermindert de op
brengst der Fondshelustlng en maakt, dat Am
sterdam en Rotterdam minder aan opcenten
ontvangen.
De heer VD1EGEN repliceerde. De declassifi-
catle is Amsterdam en Rotterdam opgelegd.
De MINISTER merkte op. dat die deelassi-
flcatie-elr.eh vervalt. Maar dat kan alleen als
hut wetsontwerp ongewijzigd blvift. Wordt het
amenoement aangenomen, clan zou de declassl-
flcatlc-elsch wel weer eens kunnen herleven.
He't_amendement werd rervrorpen met. 59 te-
Pen 25 stemmen. Voor: de soc.-dem., Arts, Snee
vliet en 2 communisten.
„Een vdfgend amendement was van den heer
DE GEER (c.h.) en werd door MINISTER OUD
overgenomen. Het bedoelt in de formule voor
de ultkeering uit het Gemeentefonds den werk
loosheidsfactor buiten werking te laten, 7,00-
lang het Wei kloosheidssubsidlefonds bestaat
Het wetsontwerp werd daarna aangenomen,
met 58 tegen 26 stemmen. Tegen: de soc.-dem.
Sneevliet, 2 comm., prof. Vlsscher (a.r.) en de
s.g.p.
Bij het
Werkloosheidsnbsidielonds
verdedigde de heer DREES (s.d.) een amende
ment om de werkloosheidslasten en de werk-
verschafflngskosten door rijk en gemeenten
ieder voor de helft te doen betalen. Tot de
rijksbijdrage zullen ook gerekend worden de
nader door den minister toegezegde zes mil-
De heer KOOIMAN (v.d.) merkte op. dat de
■16 met de millioen c-x'tra voor het Subsidie
fonds. vrjlwel de helft benaderen van de werk
loosheidskosten. Daarom is het amendement
niet zoo noodig. Ook fixeert het teveel: het
Rijk zou wel eens meer dan de helft ln de
werkloosheidskosten kunnen moeten gaan bij
dragen.
De MINISTER bestreed het amendement. Ijlen
blijvend percentage in de wet is niet te aan
vaarden en daarom is het amendement onaan
nemelijk.
Het werd verworpen met 59 tegen 25 stem
men. Voor: soc.-dem., comm.. Arts, Sneevliet,
v. Houten en IJsselrmiiden.
Ook de heer SNOECK HENftEMANS (c.h.)
had een amendement, waarvan de bedoeling
was vrijheid voor de gemeenten te behouden
om voor de hoofdsom der Personeele belasting
ook nog na 1 Sept. een afwijkend tarief te
mogen vaststellen.
De MINISTER bestreed dat. De Pers. belas
ting komt aan de gemeenten, maar dan Is een
uniform tarief noodig met hot oog op de on
derlinge verhouding der grondslagen en de
vlotte functionoering van den belastingdienst.
Het amendement werd b(j zitten en opstaan
verworpen. Alleen de heer Snoeck Henkemans
was er voor; de heer Tllanus stond mee op,
vermoedelijk om hem niet heelemaal alleen te
laten staan.
Een volgend amendement werd toegelicht
door den heer v. d. TEMPED (s.d.). Het beoog
de de gemeenten bevoegd te maken meer op
centen t.e heffen dan de Regeering voorstelde
en wel ton hoogste Tfl (resp. 90) op de Fonds
belasting en 50 op de Vermogensbelasting.
De beer SNOECK HENKEMANS (c.h.) ducht
te, dat de gemeenten te veel beperkt worder
ln haar belastingheffing en dan spoediger on
der controle zouden kunnen komen, omdat de
Rea-eering van oordeel zou zijn. dat haar be
lastingen niet tot redelijke hoogto waren op-
gex-oerd.
De MINISTER zeide. dat de heer Snoeck
Henkemans de zaak te donker inzag. Het amen-
dement-v. d. Tempel werd volstrekt afgewe
omdat het beteekenen kan verhooging van
lastlngdruk en de Regeering is van oordeel,
dat die druk eer te hoog reeds is opgevoerd
dan dat er nog wat bij zou kunnen.
Ook dit amendement werd verworpen en wel
met 58 tegen 25 stemmen. Voor: soc.-dem..
comm., v. Houten. IJaselmuiden, Steinmetz en
Sneevliet.
Bij een der artikelen Informeerde vervolgens
de lieer KOOIMAN (v.d.) hoe het gaan zal met
noodlijdende gemeenten, die extra-hulp noodig
hebben. Met objectieve kenmerken, kan moei
lijk worden volstaan.
De MINISTER zou dit laatste het liefst doen.
maarhet is niet mogeljik daarmee in alle ge
vallen billijk te beslissen. Met allerlei omstan
digheden zal rekening worden gehouden.
Het wetsontwerp werd z.h.st. aangenomen.
De liberalen en de beide communisten met den
heer Sneevliet verzochten aanteekening; dat ze
tecen waren.
.Ten slotte het derde wetsontwerp:
versterking der Rijksmiddelen
door omzetting van cririsopcenten in gewone
inkomsten.
De heer IJZERMAN (s.d.) verdedigde een
amendement om belastingverlaging voor inko
mens boven f 70.000 te voorkomen.
De MINISTER wees er op, dat het met de
groote Inkomens zoo'n vaart niet meer loopt
In 1929-'30 waren er boven f 100.000, 934 in
komens. in 1933-'34 was het ciifer 293.
De minister achl progressie op de progressie
principieel fout en ziet daarom zelf geen kans
doopnaam geschenk
ikyo\. al Ua> kennissen
£wl Soiiiel-
S J dukken Oeci stechts
het bezwaar, dat er is, to ondervangen. Het
amendement acht hu fout, maar zou het niet
kwalijk nemen als er voor werd gestemd.
Het amendement werd aangenomen bi) zit
ten gp opstaan. Het wetsontwerp zelf werd
Z.h.st. goedgekeurd.
Aan de orde wus daarna het laatste der be-
firootingshoofdstuklcen, nl.
Financiën
De heer v. d. WAERDEN" (s.d.) klaagde over
de willekeurige toepassing der Omzetbelasting
ten aanzien van de electrlcHeit.
De 'neer v. VOORST TOT VOORST (r.k.)
wenschte herschatting van vaste goederen met
name landgoederen, vooi de personeele belas
ting.
Op opheffing van het bankgeheim drong de
heer IJZERMAN (s.d.) aan en ook op strenge
maatregelen tegen belastingontduikers.
Ten slotte werd een motie Ingediend, om uit
te spreken, dat de belasting-administratie over
alle gegevens moet kunnen beschikken om een
Juisten aanslag te kunnen opleggen.
De heer J. TER DAAN (s.d.) klaagde ook
over de omzetbelasting in verband met ge
meentel Uke productiebedrijven. Verder wensch
te hü een betere belastingi egellng voor auto's.
De heer v. d. HEIDE (s.d.) wenschte billijker
belastingheffing van instellingen van kunst en
wetenschap.
De heer TEUDINGS (r.k.) had Omzetbelasting
wenschen en vroeg voorts vermindering der
zegelbelasting.
De heer BIEREMA (11b.) betwijfelde of de
hoogte onzer accijnzen wel in het belang van
de schatkist is. Ook hij wenschte de omzetbe-
iasling op electriciteit geheven te zien op den
productie- en niet op den distributieprtjs. Ge
klaagd werd over den zeer zwnren druk van
de Personeele belasting voor hotels en restau
rants.
De heer SMEENK (a.r.) erkende den zeer
zwaren druk der Pers. belasting voor hoteliers,
maar we kunnen nu moeilijk verlagen. De ge
meenten zouden er de dupe van worden. Maar
ze kunnen, als ze willen, iets doen.
Gewezen werd op den rompslomp van de Om
zetbelasting; vereenvoudiging is noodig. Be
treurd werd verder, dat de minister de electri
citeit en het gas naar den verkoopprijs be.ast.
Gevaagd werd om het aan noodlijdende ge
meenten niet onmogelijk te ir.aken om iets te
doen in het belang van eigenaars van plaatsjes
krachtens de Dandarbelderswet, die in moeilijk
heden zvln gekomen.
De heer KUPEIIS (s.d.) vroeg maatregelen
tegen belastlngvluchtollngon. Verder wenschte
hjj voor machinale tabaksproducten verhooging
van accijns, ten einde de mechanisatie der siga-
renindustrie te beteugelen.
De heer STUMPED (r.k.) batoogde, dat onze
belastingen onvoldoende rekening houden met
het verschil in draagkracht tusschen kleine en
groote gezinnen. Verder klachten over de on
billijke werking dor Pers. belasting.
De heer IJSSEl.MUIDEN (r.k.) had het ook
over de Omzetbelasting en de gemeentelijke
productiebedrijven. HU verklaarde zich voor op
heffing van het bankgeheim, maar in beperk
ten. individueelen zin. Wie van fraude ver
dacht wordt, zou moeten kunnen worden ge
dwongen om zijn bankrekening over te leggen.
De MINISTER VAN FINANCIËN zal vandaag
antwoorden.
Te acht uur werd de vergadering voortgezet.
AVONDVERGADERING
In de avondvergadering kwamen aan de
orde:
1. Wetsontwerpen machtiging tot het sluiten
van een overeenkomst als bedoeld ln art. 5a
der Indische Mijnwet met de te Semarang ge
vestigde N.Vi ..Jodlumondern'Mning Watoeda-
kon""voor de opsporing en ontginning van jo
dium enz. ln een terrein, gelegen ln de pro
vincie Oost-Java; machtiging tot het sluiten
van overeenkomsten als bedoeld ln art. 5a
der Indische Mijnwet met de te Soerabaja ge
vestigde N.V. „Vercenugde .Todiumfabriekcn"
voor de opsporing en ontginning van jodium
enz. in twee terreinen, gelegen in de provincie
Ooêt-Java.
2. Wetsontwerp Machtiging tot 't sluiten van
overeenkomsten als bedoeld in art. 5a der Indi
sche Mijnwet met de te Batavia gevestigde
N.V. Miinbouw Maatschappij „Zuid-Bantam",
voor de opsporing en ontginning van goud.
zilver, koper. 7,ink, lood, mangaan. lizer en
zwavel in terreinen, gelegen ln de reaidentoe
Bantam (prov. West-Java)
3. Wetsontwerp Wljz.Iglng dor artikelen 7 en
11 van ae Indische Staatsregeling.
1. Wetsontwerp Nadere regeling van de tijde
lijke korting op Indische pensioenen, vastge
steld bU de wet van 29 Dcc. 1933, ten aanzien
van pensioenen en onderstanden, gebaseerd op
herziene regelingen.
5. Wetsontwerp Nadere wijziging en aanvul
ling van Afdeeling II der begrooting van Ned
Indië voor 1934 (Wijziging inkomstenbelasting
en invoering loonbelasting).
6.- Wetsontwerp..Bekrachtiging van een door
den Gouverneur,^Géneraal van Ned.-Indië op 31
Mei 1934 vastgestelde ordonnantie, tot aanvul
ling van do Indische Tarlefwet in verband met
de rubberrestrictie.
Jodium
Wetsontwerp no 1 werd z.h.st. anngenomcu.
Goud en zilvor
De heer CRAMER (s.d.) pleitte voor staats
exploitatie.
MINISTER CODTJN betoogde, dat er geen
reden is voor optimistische verwachtingen. Van
de 189 concessies in du laatste jaren hebben
er drie winst gemaakt.
Het wetsontwerp werd z.h.st. goedgekeurd.
Raad van Indië
De heer ROESTANS (comm.) was van meening
dat dc Raad van Indië wel heelemaal kon ver-
dwljnen.
De heeren JÖEKES (v.d.) en FEBER (r.k.)
pleitten voor een Indisch lid ln den Raad.
De heer SNEEVLIET (r.s.p.) vond ook den
Raad van Indië overbodig.
De heer CRAMER (s.d.) stelde er nog wel
vertrouwen in.
MINISTER COEIJN zeide, dat de Regeering
den Raad van Indië zoo goed mogelijk wil
doen z(jn.
Het wetsontwerp werd aangenomen. Tegen
Roestan Effendi en Sneevliet.
Indische pensioenen
De heer DE GEER (c.h.) maakte bezwaar,
dat ook de nieuw-gepenslonneerden, als ze een
voordeel hebben, daarvan moeten afstaan.
Mr JOEjfES (v.d.) zag ln de ietwat zonder
linge regeling een verlengstuk van de kortln-
indien U den maal
tijd verrijkt met:
een overheerlijk
Nederlandsch product
gen. Normalisatie ls noodig ln één pensioen
regeling.
MINISTER COETJN wees er op, dat de ge-
penslonneerde niezen kan. In 193C moet de sa-
larisreguling op de helling. Stellig is meer
vastheid en eenheid ln de pensioenregeling
noodig.
Nadat was gerepliceerd werd het wetsont
werp z.h.st. goedgekeurd.
Indische Inkomsten- en Loonbelasting
De heer CRAMER (s.d.) ontwikkelde bezwa
ren. Ook de Volksraad had die. In Indië moet
aan belastingverhooglng een eind komen. De
loonbelasting zal het bedrijfsleven bemoeilijken.
Aangedrongen werd op terugnemen van de
voorstellen.
De heer v. BOETZEEAER (c.h.) begreep de
bezwaren, maar toch zit er Iets anntrekkelijks
Is de voorstellen, Het belastingstelsel wordt
zeer vereenvoudigd.
In den Volksraad is de Regeering niet zeer
tactisch opgetreden: vandaar de verwerping
van het voorstel met zoo groote meerderheid
De belasting is,bittere noodzaak en daarom
kunnen ook de kleinere inkomens niet worden
vrll gel aten.
Dr RUTGERS (a.r.) had ook geen onverdeel
de bewondering voor de ontwerpen, maar er
zijn toch ook voordeelen. O.a. worden personen
aangeslagen, die vroeger ten onrechte niet aan
geslagen werden, Verschillende bezwaren van
den Volksraad werden verder weerlegd.
De heer ROESTAN (comm.) zegt, dat Indië
geen nieuwe fircale lasten meer kan dragen. De
voorgestelde heffingen drukken niet op de juis
te plaats.
Da heer FEBER (r.k.) had vrijwel dezelfde
k\ik op het wetsontwerp als dr Rutgers, ter
wijl de heer PNEEVDIET (r.s.p.) tot een af
wijzende conclusie kwam.
De heer v. IvlOMPEN (lib.) betoogde, dat voor
de zeer kleine inkomens de belasting te hoog
Is. Voor zoovee! de inlanders aangaat 13 de In
dische samenleving een centenmaatschappti. De
belasting van het loon-inkomen ls zwaarder
dan de belasting van andere vormen van in
komen. Het gelijke percentage voor allen is
niet billijk. En nu de loonen zoo laag zijn. gaal
het niet aan om van de allerlaagste inkomsten
ook nog belasting te heffen.
De lieer JOEKES (v.d.) was van meening. .dat
allerlei genoemde bezwaren zeer wezenlijk zün
en dat daarmee rekening behoort te worden
gehouden.
De gang van zaken is onbevredigd. De in
komstenbelasting toch is niet op een na alge-
mecne stemmen in den Volksraad verworpen,
maar wordt niettemin door de Regeering voor
gesteld. Toch is de regeling moeilijk af te
wijzen, maar de 'neer J;,ekes zou het zeer op
prils stellen als bli de uitvoering met de geop
perde bezwaren rekening zou worden gehou
den. Daat een kleine commissie aan de Indi
sche Regeering advies uitbrengen over de be
zwaren cn speciaal nagaan of de kleinste loo
nen niet kunnen worden vrijgesteld.
MINISTER CODTJN zeide, dat men voor
oogen moet houden, dat. ondanks het vele, dat
in Indië gedaan is. er rog altijd een tekort ls
van 50 millioen gulden. Er is te kiezen tus
schen inkomstenverhooging of verdere afbraak.
De uitgaven zjin wel gedaald van 525 tot 300
millioen, maar de inkomsten blijven er nog
altijd 50 millioen onder. Wat nu geschiedt met
het oog daarop is niet fraai. Maar niets is
fraai wat we doen.
In de Indische maatschappij heeft, een In
komstenverschuiving plaats gehad, die door
deri fiscus moet worden gevolgd.
We gaan zou ongeveer terug naar do be
lastingheffing van 1900, maar vergelijking met
deze regeling valt niet in het nadeel van het
voorgestelde uit.
De schaal van nu zal, evenmin als de vroegere
precies worden toegepast. Dat is in Indië niet
mogelijk. Voor de menschen in de kampong
wordt ePnvoudig geschat wat ze in redelijk
heid kunnen betalen. De
nieuwe taric-f zal voer de
heid der aangeslagenen
dragen dan vi oegcr. Dat
opbrengst ls, ls gevolg v
die velen achterhaalt, die
cus wisten te ontsnappen.
Bezwaren zag ook de minister, tnaar we kun-
ROFFELRl JM EN
WAT EEN STROP!
Naar de Eritsclie „United Press"
aan ae Engelsche bladen meldt,
hebben de nazi's in he* Saargebied
aan de vrouwen en meisjes uit het
district verzocht tijdens de bezetting
van het Saargebied door de Inter
nationale troepenmacht.. niet tegen
de vreemde soldaten te lachen of
met ze te spreken.
Holland, dut een reputatie
Bij de Volkenbond yeniet.
May zijn kloeke zeesoldaten
Zeilden naar het Saaryebied.
Dat is, naast een onderscheiding,
Voor de mariniers een eer,
Want ze komen, namens Holland,
Voor de vrede in 't geweer.
Dat ons keurkorps is verkoren
Heeft ons eerlijk goed gedaan:
Goede tucht en discipline
Zie je zoo de kerels aan;
Kwiek en krachtig is hun houding,
Licht en luchtig is hun tred,
En hun fiere klare blik heeft
Menig hart in vlam gezet.
Straks weerklinken dan hun schreden
Op de keien van de Saar.
Vredelievend gaan hun blikken
Langs de open ramen, maar
Waar ze schitterende oogen
Wachten en een blij gevoel,
Zullen ze wèl meisjes treffen,
Maar, met kijkers, mat en koel:
Als het waar is, het berichtje
Dat ik knipte uit de krant,
Houden onze Saarsche Nazi's
Vast hun vrouwtjes in de hand
Mogen ze geen lonkjes geven,
Zelfs niet onzen marinier
Die zoo hartelijk van hart is,
Zoo beminnelijk en fier
Wat een straf voor onze jongens!
Wat een strop, o Saarsche jeugd,
Die op hoog bevel niet éven
Lachen mag, in eer en deugd!
(Nadruk verboden.)
LEO LENS.
ipbrengst van het
vergroota mee.vder-
let veel meer be-
i' toch een grooter
i de. loonbelasting,
oeger aan den fis-
nen moeilijk hier de belastingordonnantie to't
in finesses uitwerken.
De minister trad daarna in een uitvoerige
weerlegging van de aangevoerde bezwaren.
De behandeling van de Inkomstenbeelastlng
door den Volksraad vindt de minister niet ge
lukkig, al geeit hij toe dat ook de behande
ling van de zijde der regeering wel aanlei
ding geeft tot critlek. Met de Indische Regee-
ring ztll in overleg worden getreden om te zien
of er iets te doen is aan do geopperde bezwa
ren. welke ook de minister beaamt.
De stemming over het wetsontwerp werd
aangehouden.
Rubberrestrictie.
De heer RUTGERS (a.r.) ontwikkelt be
zwaren doch is niet blind voor de belangrijke
opbrengst. Hij meent, dat de verhouding tus
schen ondernemings- en bevolkingsrubber moet
worden herzien.
De Regeering lade niet den schijn op zich
te moten met twee maten. BU een restricWe-
prtls van -10 cent per kg. is de productieprijs
van bevolkingsrubber gelijk of grooter dan die
van ondernemingsrubber. Aangedrongen werd
op een uitvoerrecht op ondernemingsrubber.
De heerc CRAMER (s.-d.) meent, dat de
potentleele en niet de reëele productie als basis
had moeten worden genomen.
De heer BOETZEDAER VAN DUBBELDAM
(c.-h.) gelooft dat door de rubberrestrictie
Indië de grootste weldaad bewezen Is, welke
het bewezen had kunnen worden. De ambte
naren van het B.B. zullen bU de uitvoering
een overwegende rol moeten spelen. Overigens
zijn er nog 5 andere ordonnanties die reeds bU
algemeenen maatregel van bestuur zjjn Inge
voerd. De opbrengst zou hjj liever in 's lands
kas willen storten.
De heer ROESTAN (comm.) acht restrictie
uit den booze en zal zieh er tegen verzetten.
De eenig overgebleven bron van bestaan voor
de Indonesische bevolking wordt daardoor ver
stopt. Daarentegen zit deze regeling vol on-
billükheden.
De heer FEBER (r.-k.) wenscht het uitv
recht zoo spoedig mogelijk te vervangen door
individueele restrictie.
De heer VAN KEMPEN (v.b.) vraagt hoe die
individueele restrictie er uit zal zien; naar de
werking van het uitvoerrecht enz. De op
brengst moet worden aangewend voor die stre
ken welke haar opbrachten. Ondernemings-
en beVolklngsrubber is niet met elkaar te ver
gelijken.
Het uitvoerrecht dient zoo spordlg mogelijk
te verdwUnen cm plaats te maken voor indivi
dueele restrictie.
MINISTER CODIJN bespreekt het systeem
van restrictie en de verhouding van export-
tusschen ondernemings- en bevolkingsrubber.
De restrictie was eigenlijk geen restrictie doch
een ultvoerbevorderlng.
Het systeem bewondert de minister niet. Spr.
had epn lieentie-sisteem gewenscht, doch dit
ble^k niet uitvoerbaar. Het eenlge wat bereikt
was bleok een uitvoerrecht. HU achtte dat in
het belang van Indië, vooral voor de Inland-
sche bevolking. De bevolkingsrubber was sterk
geslonken, een gevolg van de prijsdaling. De
ondernemers moesten ook weer gebracht wor
den ln de c.ateg-orle-van de belastingbetalers.
Het merkwaardige is. dat die besprokingen
nog maar nauwelijks begonnen waren, of de
"sosè
ZATERDAG 22 DECEMBER
HUIZEN, 1875 M. KRO-programma. 8.00—9.15
cn 10.00 Gramofoonpl. 113012.00 Godsd.
halfuur. 2.00 Voor de jeugd. 2.30 Gram.pl.
3.00—4.00 Kinderuur. 4 15 Orkestconcert eo
gram.pl. 6.20 Lezing. 6.457.00 Orkestconcert.
7.15 Lezing, Grain.pi 8.00 Vaz Dias. 805Sym
phonieccncert en causerie. 10.00 Gram.pl. 10.30
Vaz Dias 10.3512.00 Gramofoonmuziek.
HILVERSUM 301 M. VAR A-uitzending. 8.00
Gramofoonpl. 10.00 Morgenwijding VPRO.
10.15 Voor arb. i. d. centinubedr.: Gevar. pro
gramma mmv. orkest en solisten (gr.pl.) 12.00
Gramofoonpl. 12 30 Radio Select Trio olv. W.
Drukker. 1.00 Gramofoonpl. 1.10 Vervolg trio
concert en gram.pl. 2.00 Zenderverzorgiog. 2.15
Zang Gjby Ehrhardt. 2.30 „Schalmei" olv. P.
Renes. 2.45 pihnpraatje M Siuyser. 3.00 „X-X"
ensemble olv. C. Steyn. 330 Strijkorkest olv.
E. Walis. 4.00 Uit Haarlem: „De stem des
Volks" oh; A. Krelage en G. Robert (orgel).
5.00 Lezing over Astrologie door Dr. A. Abas.
5.20 Gramofoonpl. 5 40 Literaire causerie A.
M. de Jong. 6.00 „Orvitropia" olv. J. v. d.
Horst. 6.20 „De Zonnekloppers" olv. C. Steyn.
6.40 „De Flierefluiters" olv. E, Waks, mmv.
A de Booy (zang). 7.00 Een metaalbewerker
spreekt. 7.15 H. Wiggelaar (viool) en R.
Schoute (piano). 730 Reportage van de huldi
ging v. d. medewerkenden aan „Op Hoop van
Zegen", van Heyermans. 8.00 SOS-berichten.
8 03 Gramofoonpl. 8 30 VARA-orkest olv. H.
de Groot, mmv A. Brailowski (piano). 9.30
Vaz Dias. VARA-varia. 9.45 E. Walis en zijn
orkest. 10.15 „Taartje", spel van De Forge-
ron. mmv. het VARA-toooeel olv. W. v. Cap-
pellen. 10.30—12 00 Gramofoonmuziek.
DROITWICH 1500 M. 1035—10.50 Morgenwij
ding. 1105 Gramofoonpl. 12 05 BBC-Northern
Orkest olv. Morrison, mmv. V. Caygril (piano)
I.20 Commodore Grand-orkest olv. Davidson.
2.20 Belfaster Omroeporkest olv. E. G. Brown.
3.20 Orgelconcert 3.50 Maotovani en zijn or
kest. 4 35 The Ridgeway Parade, zang en
dansrevue. 5.35 Ambrose en zijn band. 6.20 Be
richten. 6.50 Sportpraatje. 7.05 Welsh inter
mezzo. 7.20 Interview. 7.50 Radio-Militair-or-
kest olv. B W. O'Dormel], mmv. A. Pioi (cel
lo). 8.50 Variété-programma. 9.50 Berichten.
10.20 Crook-kwintet mmv. M Peck (sopraan).
II.15 Voordracht. 11.20-12.20 Henry Hall en
zijn BBC-dansorkest mmv. solisten.
RADIO PARIS 1648 M. 7 20 en 8.20 Gramofoorv
piaten. 12.20 Orkestccocert olv. Amdré. 8.20
„Lakmé", opera vaa Delibes. Orkestkiding: M.
Renault.
KALUNDBORG 1261 M. 11.201.20 Concert uit
rest. „Wivex". 2.202.50 Gramofoonpl. 3.20
4.20 Omroepstrijkorkest olv. Gröndahl. 7.50—
11.20 Dansmuziek voor de oudere generatie
mmv. het Omroeporkest olv. Reesen en solisten.
KEULEN 456 M. 5.20 Gramofoonpl. 6.35 Orkest-
concert. 11.20 Blaascoocert. 12.35 Radiakwin-
tet. 1.35 Gramofoonpl. 3.2Ö Gevar. program
ma. 6 20 Ccocert. 6.50 Volksliederenccncert
mmv. solisten. 7.35 Uit Koningsbergen: „Wer
fürchtet sich vor 'm sohwarzen Mann", olv.
Reisner. 9.55 Kerstconcert mmv. koren, orkest
en solisten. 10.20—12.20 Dansmuziek.
BRUSSEL 322 en 484 M. 322 M.: 12.20 Gramo
foonpl. 1.30—2.20 L. Langdois' orkest 6.40 Gra
mofooopl. 8.20 Symphonieconcert en gram.pl.
10.30—12.20 Dansmuziek 484 M.: 12.20 L.
Langlois' orkest 1.30—2.20 en 5.20 Gramo
foonpl. 6.35 Salonorkest olv. Douliez. 735 en
S.20 Gramofoonpl. 8.35 Hoorspel. 9.35 Gramo
foonpl. 10.3012.20 Dansmuziek.
DEUTSCHLANDSENDER 1571 M. 735 „Min
na hat Ausgang", gevarieerd concert. 9.20 en
10.05 Berichten. 10.2011.20 Populair concert
uit München mmv. orkest en soksten.
rubber steog in prijs en tegelijk daarmee steeg
ae uitvoer van bevollcingsrubber. De uitvoer
S? nnn&ff. '"^o29^1^000 ton' ln '30 S8-0°0 '31
87.000 Ir 3.' 60.000. in '33 144.000 ton.
1* Ondernetningsrubbcr: 149.000. 152.000. 170.000,
151.000 en li0.000 ton).
j 8S,,f,e internationale onderhandelingen ia wel
degelijk op de belangen van de bevolklngs-
rubber gtlet. Of dit op de juiste wtze gebeur
de ls een andere vraag.
Het argument van de potentleele productie
zegt spr. niets; alleen de exportmogellikheid
is doorslaggevende factor. Zonder een restric-
r^st-enJ '>nn men de bevolkingsrubber
slechts in kleine hoeveelheden exporteeren, om
dat do prpzen onmiddellijk vallen. Neemt men
epn basis-hoeveelheid van 70.000 ton rubber
tegen een prijs van 6. 10 cent. don ont-
vangt de bevolking lo d 12 millioen. Met 25
-Tof- .tle' ?ooals v°°r het eerste kwartaal
van 193o ls vastgesteld, ontvangt do bevolking
eciiter het dubbele bedrag. Met eën licentie
systeem kan oen fiscaal uitvoerrecht over de
geheele linie worden geheven, wat aan de In
dische schatkist 20 A 30 millioen zal opbrengen.
Overbodig te zeggen dat spr. naar de invoering
van dit systeem verlangt.
Het w o. wordt z.h.s. aangenomen.
Te vijf voor 2 wordt de vergadering ver
daagd tot hedenmiddag l uur.
TOMMY
door F. M. v. S.
't Was de laatste schooldag! Morgen zou
de vancantie, de zomervacantie beginnen. En
het beloofde zulk een prettige tijd te zullen
worden. De schooljeugd had het bijna over
niets anders dan over de fijne uitstapjes,
die ze in dien tijd zouden maken. Geen
wonder dan ook, dat er reikhalzend naar
de vacantia werd uitgezien.
Gelukkig, nog maar één middag, dan was
het zoover.
In 't gezin van bakker Holm was de maal
tijd geëindigd en waren de twee jongens
bezig zich klaar te maken voor school,
„Morgen is 't vacantia,
Jongens wat een pret!"
6tond Adriaan, dc oudste, te zingen, terwijl
hij zijn tasch greep.
„Hé, Tom, wat treuzel te weer riep hij
tóen, „ik ga weg hoor'".
Tegelijk liep hij de gang uit en den win
kel door.
„Blijf maarrr", klonk zijn heldere jongens
stem toen de winkelbel overging.
Tom was nog binnen en zocht, znn boeken
bij elkaar. Er was geer. grooter tege.nsteltmg
denkbaar dan tusschen deze beide broertjes.
Adriaan, de oudste, was een en al vroo-
lijkheid en beweging. Soms was hij wel wat
al te druk, vond moeder. Tom was een ver
legen, blozend ventje. Meestal was hij stil
en in zichzelf gekeerd. Wanneer moeder
van haar drukken Adriaan naar haar stil
len Tom keek. kon ze zich wel eens bezorgd
over hem maken. Zou hij ziek zijn? vroeg
ze zich dan wel af. Doch terstond stelde ze
zichzelf weer gerust. Ziek? Weineen, daar
zag hij er immers veel te blozend voor uit
Dan wist moeder niet beter te doen, dan
hem wat aan te moedigen of ook wol tracht
te ze hem aan het praten te krijgen.
Maar nu, de laatste week voor de vacan-
tie. maakte moeder zich toch bepaald onge
rust. Als 't kon, was Tom nog stiller dan
anders en in plaats van blozend, zag hij
bleek, soms angstig bleek. Aan tafel zat hij
een beet.je te soezen, maar eten deed hij
bijna niet.
„Scheelt er wat aan, vent?" had moeder al
een paar maal gevraagd.
Maar telkens klonk het antwoord:
„Nee, moes beetj hoofdpijn".
Moeder keek naar hem, terwijl hij met
ziin boelken bezig was. Wat zag hij ook nu
weer witjes en 't scheen alsof hij niet klaar
kon komen met zijn tasch.
„Laat ik je eens helpen, Tom" zei moeder
en maakte handig de riempjes voor hem
vast. Hij was toch ook haar jongste en pas
zeven jaar. Toen vroeg ze bezorgd, terwijl
ze haar hand op zijn hoofd legde: „Tommy
ben je iiiet goed? Wil je niet liever thuis
blijven?".
Haastig palkte Tom zijn tasch.
„Nee moe. heusch niet, 'k heb alleen maar
een klein beetje hoofdpijn. Dag Moes" en
weg was hij.
Bezorgd keek moeder hem na.
Hij was toch niet zooals anders. Ze zou
het nog eens aanzien, maar als het niet
beter werd, stopte ze hem in bed en liet
den dokter komen.
Rrrrt ging de winkelbel.
Moeder haastte zirh naar voren en had
er geruimen tijd werk. 't Kon soms ook zóó
druk zijn in den winkel.
Tom Holm was een stil en in zichzelf ge
keerd ventje, 't was zoo. Maar als hij zoo
stil in zijn hoekje, zat, schijnbaar ledig,
dan wist moeder niet dat Tommy's gedach
ten druk bezig waren. Moeder had door
haar drukken winkel ook lang niet vol
doende tijd om hem nauwkeurig gade' te
slaan. Mijnheer Dirkse, Tommy's onderwij
zer, die merkte wel eens dat er veel meer
in Tommy's hart leefde, dan hij kon zeggen.
Als hij aan 't vertellen was, hetzij Bijbe'l-
sche of Vaderlandsche g?sehiedenis of een
gewoon verhaal, dan had hij geen aandach
tiger lëerling dan Tom ITolm. En dat hij
het gebeurde niet dadelijk weer vergat,
maap er soms lang o\er nadacht, dat
meitkte mijnheer wel, als hij later ging te
rug vragen.
Mocht de vertelling soms moeilijk geweest
zijn en niemand het meer weten. Tom Holm
kon van het begin tot het eind alles na
vertellen.
En daarom had Tommy, ook al voelde hij
zich lang niet goed, niet thuis willen blij
ven op dezen laatsten schoolmiddag. Want
mijnheer had beloofd, hij zou vertellen
En als er verteld werd moest Tommy er
immers bij zijn? Vooral als mijnheer Dirkse
het deed, die het zoo prachtig kon. Toen
dan ook na het laatste lesuur mijnheer
met zijn vertelling begon, had Tom geen
cog van hem af. Bijna een vol uur wist
mijnheer zijn klas met zijn vertelling bezig
te houden. Toen was het verhaal uit en
ging er een zucht van ontspanning door de
klas. „Laten we nu voor 't laatst, eer de
vacantie begint met elkander bidden", zei
mijnheer.
Toen werd het doodstil in de klas.
Eerbiedig hogen zich de hoofden en
vouwden zich de handen
„MoederMoeder
Verschrikt ontwaakte juffrouw Helm.
Hoorde ze daar nu roepen, of verbeeldde
ze zich dat maar?
Ze zat nu rechtop in bed en luisterde
scherp. Geen geluid drong tot haar door.
Boven sliep Adriaan, maar in het kleine
kamertje naast de slaapkamer van vader cn
moeder stond Tommy's ledikant. Alles bleef
rustig, dus had ze zich zeker vergist. .Tuist
wilde moeder zich weer rustig neerleggen,
daar opeens hoorde ze weer liet roepen:
„Moeder... Moeder..."
Er was geen vergissing mogelijk, 't Geluid
kwam uit Tommy's kamertje.
Met één sprong was moeder het bed uit
cn even later stond ze voor Tommy's ledi
kant Hij zat rechtop in bed en staarde haar
met groote oogen aan. Moeder zag het da
delijk: hij was hard ziek.
„Wat scheelt er aan, m'n jongen?" vroeg
ze terwijl ze probeerde hem zachtjes neer
te leggen.
1-Ioe schrok moeder! Tom herkende haar
niet eens!
„Moeder... Moeder..." klonk het weer,
en even later kreunend„m'n houfd
m'n hoofd..,"-
„Stil maar, vent", kalmeerde ze. moeder
is_ hier. Heb je zoo'n hoofdpijn, Tom?"
't Kind gaf geen antwoord. Kreunend liet
hij zich in de kussens terugvallen.
Van zijn nu kalmer zijn, maakte moeder
gebruik om haastig vader te roepen en
wat kleeren aan te trekken.
Vol bezorgdheid stonden de ouders aan
het bed. Wat zou hun jongen scheten?
Toen even later, hef onrustig woelen en
kreunen weer begon trachtte moeder hem
door koudwaterverbanden wat te kalmeercn.
Maar 't hielp slechts voor een oogenblik.
Daar ging de bel over. Vader keek op de
klok. Al zes uur? Dan was daar Teun, de
bakkersknecht dus al.
Toen vader de knecht had binnengelaten,
zei hij tot moeder: „Wat dunkt je 'vrouw?
't Is nog wel vroeg maar zou ik toen maar
niet om den dokter gaan?"
Moeder keek naar Tom Onrustig plukten
zijn kleine vingers aan de lakens. Smee-
kend klonk opeens zijn stem: „Stil toch
meester vertelt
„Hij ijlt," fluisterde moeder, „ja man,
haal maar gauw den dokter; ik durf heusch
niet. langer wachten."
En toen vader weg was, maakte moeder
zich allerlei verwijten. Waarom had ze
Toon niet eerder thuisgehouden, niet eer
der den dokter laten komen? Maar hoe
had ze kunnen denken, dat het kind zoo
hard ziek zou worden'?
Dokter kwam. Zorgvuldig onderzocht hij
de kleine zieke, voelde hem de pols. Toen
schudde hij het hoofd.
„Is 't gevaarlijk, dokter?" vroegen vader
en moeder tegelijk.
Dokter haalde de schouders op en gaf
een ontwijkend antwoord.
,,'k Moet het eerst nog eens wat aanzien
maar uw kleine jongen moet een zorg
vuldige verpleging hebben. En dat zal hier
met uw drukke werk, moeilijk gaan. 't 8»s-
te is dat hij hier aarzelde de dokter
even, dat hij naar een inrichting vervoerd
wordt."
Verslagen zagen vader en moeder elkan
der aan. Hun arme jongen! Mocht hij niet
eens thuis blijven?
„Kan het heusch niet anders, dokter?"
vroeg vader.
„Neen Holm", antwoordde de dokter.
,,'t Is in het belang van uw kind."
Twee uur later kwam de brancard vio~.
Moeder snikte, toen de verpleegster haar
jongen er in legde. Tommy zelf merkte er
niets van.
De gansche dag was 't druk in den win
kel van bakker Holm. Moeder moest voort
durend achter de toonbank blijven
Maar telkens dwaalden haar gedachten
af naai- haar jongen. Hoe zou het met
hem zijn?
Gelukkig was tante Marie gekomen om
te helpen. Ze kon wel niet de winkel be
dienen, maar ze kon de huishouding doen'
en voor Adriaan zorgen. Tante Marie was
nu even naar het ziekenhuis. Vanavond
zouden vader en moeder gaan. Eindelijk,
eindelijk was het avond en de angst'ge
ouders spoedden zich naar hun kind.
Ze mochten maar even bij zijn bedje
Tommy lag nog steeds in ijlende koortsen.
En telkens had hij het in zijn ijlen over
meester Dirkse en dan weer over 't ver
haal dat hij dien laatsten schoolmiddag
verteld had. Vader en moeder gingen liéen!
Den volgenden morgen mochten ze heel
vroeg weerkomen. Zoo ging het een paar
dage.i lang. De koorts bleef aanhouden,
't Kind werd al zwakker.
„We zulten meester Dirkse een bood
schap sturen", zei moeder. „Tommy praai
telkens over hem, misschien wordt hij wel
rustiger, als hij meester eens gezien heeft."
Meester Dirks kreeg een boodschap en
kwag dienzelfden dag.
Hij zat voor Tommy's bed en nam het
magere handje in de zijne.
Wat was dat kind in dien korten tijd
verouderd, dacht meester.
Plotseling sloeg Tommy de oogen op.
„Meester", fluisterde hij, „Meester"
Mijnheer Dirkse boog zich over hem
heen.
„T-Ioe gaat het, Tommy?" yroeg hij har
telijk.
„Goed Meester", zei Tommy vertegen en
toen terwijl zijn oogen begonnen te stra-
lei en alle verlegenheid verdween: ,,'k Ga
naar de Heere Jezus."
Meester was niet verwonderd. Hij wist
wel dat er altijd veel in dat kleine hartje
had omgegaan.
„Ja Tommy?" zei hij vragend, „houd je
veel van den Heiland?"
„Zooveel zooveel" fluisterde Tommy
Toen verloor hij het bewustzijn.
't Was Zondagmorgen.
Liefelijk hadden de klokketonen reeds
oyer de stad geluid. En nu spoedden veten
zich kerkwaarts om te luisteren naar 't
oude, altijd weer nieuwe Evangelie.
Bakker Holm en zijn vrouw gingen niet
naar de kerk. Heel vroeg in den morgen
hadden zij reeds een boodschap gekregen,
om in 't ziekenhuis te komen.
Hun kleine jongen was stervend...
Nu stonden ze aan zijn bedje, moeder
snikkend, vader vechtend tegen zijn tranen,
't Was Zondagmorgen.
Maar geen Zondagsvrede of vreugde
was er in hun hart. Slechts droefheid
groote droefheid. Moeder boog zich over
het bedje. Zou haar jongen zóó heen gaan,
zonder nog eens tot haar te spreken?
„Tommy", zei ze bijna smeekend: „Tom
my ken je mij niet?"
Had het kind de stem van zijn moeder
geli oord?
Langzaam sloeg hij de oogen op
„Niet huilen, moeder", fluisterde hij, „niet
huilen. Ik ga naar den hemt!."
Nog eens trok er een zachte glimlach
over zijn bleek gezichtje, toen sloot hij zijn
oogen voor goed,
Hartbrekend was moeders snikken. Vader
leidde haar zachtjes weg.
Maar te midden van hun groote droef
heid wisten ze het, dat, al konden zij liet
niet begrijpen, dat God Zich niet, Zich
nooit vergist Hij wist het en zij zou
den het later verstaan, waarom Tommy nu
reeds van hen weggenomen moest worden.
