Avondmaalserviëzen
ZATERDAG 1 DECEMBER 1S34
EERSTE BLAD PAG. 2
BUITENLAND
LAVALS BUITENLANDSCHE
POLITIEK
De hand der verzoening naar
Duitschland uitgestoken
,JLaat Hitier zich aansluiten bij
onze garantie-politiek"
„Ou« ui&oodisiog U eerlijk bedoeld".
In de Vrijdagavond gehouden zitting van
de Fransche Kamer hield de minister van
bujtenlandsehe zaken Laval een redevoering
Na betoogd te hebben, dat Frankrijk zijn
belangen en den daarmee identieken vrede
mofet verdedigen en daarom sterk moet zijn,
zeide hij, dat tot die vredespolitiek behoort
het' nauwer aanhalen van de vriendschaps
banden met Italië. De onderhandelingen
met Italië moeten over de onafhankelijk
heid van Oostenrijk tot een overeenkomst
leiden, welke den vrede in dit deel van
Europa consolideert- Tegelijkertijd onder
handelt Frankrijk over een pact tot weder-
zijdsche steunverleening, welke een zelfde
resultaat voor Oost Europa zal moeten op
leveren. Frankrijk vclgt daarbij geen ego-
istiëche motieven.
Zonder zich te bekommeren om de
binnenlandsche politiek of den vorm
Van het regiem, is Frankrijk bereid
met alle volken deze politiek van ver
zoening te voeren. Niemand wordt
buitengesloten en daarom kan deze
politiek niet worden geïnterpreteerd
als ©en aanvalsmanoeuvre tegen eeni-
gen staat Alle regeeringen, waarmede
rrtep wil onderhandelen op voet van
liikheid en met erkenning van hun
waardigheid, worden opgewekt, zich
er over uit te laten op zij hun Euro-
peesche plichten willen nakomen of
zjch er aan willen ontrekken. Er is
ecq principe, dat ieder moet erken
nen: da handhaving der tegenwoordi
ge grenzen- Wie deze grenzen anders
wil trekken, verstoort den Europee-
schen vrede.
De Fransche regecring is bezig een inter
nationale, samenwerking tot stand te bren
gen en wenseht aan deze samenwerking
geen wederzijdsehe verdragen toe te voegen
Sovjt-Rusland is het op dit punt geheel
eens met Frankrijk.
Do Frapsch-Russische solidariteit zal open
lijk aan het daglicht komen ten gunste van
aileR en ten gunste van de consolidatie van
den vrede in Oost-Europa.
Duitschland is uitgenoodigd en
wordt opnieuw uitgenoodigd op do-
zelfde voorwaarden als alle andere
landep, toe te treden tot dit pact van
wederzijdsche hulpverleening, waarin
het dezelfde garanties vipdt als de
andere landen er door ten deel zullen
vallen.
De Rijkskanselier, Hitier, heeft op
hieuw uiting gegeven aan zijn wil tot
vrede. Wij wekken hem op zijn woor
den in daden om te zetten, door zich
aan te sluiten bij de politiek, welke
wij ten gunste van Europa volgen.
Met een dergelijke politiek zouden de
mogelijkheden voor een oorlog wor
den verminderd, omdat onder dehui-
djge omstandigheden een dergelijke
oofTog niet tot een bijzonder deel van
Europa beperkt zou blijven.
krachten iunnen rekenen.
Door een uitgebreid verdrag kan men
hApen, d^t de voorwaarde wordt geschapen
voor hetgeen als schoonste werk des men
seden kan worden beschouwd, n.l. de inter
nationale overeenstemming tot beperkingen
vermindering van de bewapening.
Spreker herhaalt, dat de uitnoodi-
gipg, welke tot Duitschland is gericht,
eerlijk bedoeld is.
Tusschen Frankrijk en Duitschland
bestaan geen territoriale geschilpun
ten. De Saarkwestie moet normaal en
op voor beide landen bevredigende
wjj?e worden geregeld. Het hangt van
Duitschland af, of het plebisciet onder
normale omstandigheden plaats vindt,
Laval noepïde het voorts een verblijdend
teéken voor het vertrouwen ln den Volken
bond, dat Joego-Slavië zich met zijn pro-
lest tot den Volkenbond heeft gericht Dit
is voor Frankrijk een reden te meer om den
Volkenbond zijn steun niet te ontzeggen.
SJechts in het collectieve kader en binnen
de grenzen van het Volkenbondsstatuut
wgpscht Frankrijk zijn bemoeiingen vooit
te zetten bij den heropbouw van Europa.
Dè redevoering van Laval werd door de
Hamer met lulden bijval begroet.
De aarde beeft
fie Württembergsche seismologische ob
servatoria hebben gistermorgen vroeg een
nogal sterke aardbeving op korten afstand
opgeteekend. Ook te Belgrado is gisteroch
tend een vrij hevige aardbeving geregis
treerd. Men dacht dat het centrum lag aan
de Kroatische kust Te Ancona, Venetië en
Tjriëst is de schok duidelijk gevoeld.
Merkwaardigerwijs heeft het seismolo
gisch observatorium te Honolooloe ook een
hevige aardbeving op grooten afstand op
geteekend. Men vreesde een springvloed als
gèvolg daarvan.
Anti* Japansche betoogingen in
Arizona
Japanscb protest.
Uit Tokio: De Japansche consul-generaal
in Los Angeles heeft aan het ministerie van
bujtenlandsehe zaken getelegrafeerd, dat t
in het Salt-River-dal in Arizona tot anti-Ja-
pansche relletjes Is gekomen. Verscheidene
Amerikaansche onderdanen hebben twee
hommen in de nabijheid van Japanscb
boerderijen geworpen, zonder dat dt Anie-
rlknonsehe politie ingreep.
Het Japansche ministerie van buitenland-
echo zaken deelt ln verband hiermede mee,
dat de regeering een scherp protest te
Washington zal indienen. Ook bij den gou
verneur van Arizoqt is al een protest in
gediend,
Vrije broodverkoop
in Rusland
Geen rantsoeneering meer;
tevens loonsverhooging
Wat de sovjets hiervan
verwachten
De Sovjet-Russische regeering heeft beslo
ten tegen 1 Januari de rantsoeneering van
het brood practlsch op te beffen en in ver
band met de verwachte stijging van den
broodprijs voor de arbeiders dc minimale
loonen te verhoogen.
Thans seint Tass uit Moskou den 'tekst
der desbetreffende resolutie, die 't centraal
executief comité heeft aangenomen. Daarin
wordt naar voren gebracht, dat de behoefte
aan brood en andere producten onder het
volk in de steden en industrieele gebieden
snel gestegen is sedert het eerste vijfjaars
plan, dat de welvaart onder de groote massa
der arbeiders en landbouwers onophoudelijk
«tijgt en dat de 6taat sinds de sovchozen en
volchozen zijn gemechaniseerd, beschikt
over een hoeveelheid graan, voldoende om
de bevolking zonder kaartenstelsel van
brood te voorzien. De afschaffing van hei
kaartenstelsel zal de voornaamste stap zijn
naar een ontwikkelden handel der Sovjets.
De opheffing van het kaartenstelsel moe»
aan het bestaan van een dubbelen prijs
(door den staat vastgestelde prijzon en
handelsprijzen) een einde maken, de tot
standkoming van een vasten eenheidsprijs
voor den staatsverkoop verzekeren, die bij
benadering moet worden vastgesteld op eeu
gemiddeld peil tusschen de bestaande hoo-
ge handelsprijzen en de te lage vaste prij
zen. Overwegende dat deze maatregel zal
leiden tot een zekere hausse in de brood
prijzen, heeft het centraal executief comité
gemeend, dat een overeenkomstige verhoo
ging van de loonen van arbeiders en env
ployé's, de beurzen voor studenten en da
pensioenen voor invaliden moet plaats heb
ben. De raad van Volkscommissarissen zal
de proporties der verhoogingon vaststellen.
Op grond van de regelen gesteld voor den
handel der kolchozen werd het noodig ge
acht onverminderd den strijd voort te zet
ten tegen alle pogingen tot speculatieven
handel in brood, meel en grutten. Men ver
wacht. van de te nemen maatregelen een
nieuwe en snelle ontwikkeling van d<
dustrie op den grondslag van een groeiende
stabilisatie van den Sovjet-Roebel en een
toenemenden handel tusschen stad en plat
teland.
De resolutie werd aangenomen naar aan
leiding van een rapport van Molotov.
Von Ribbentrop te Parijs
Ook Rudolf Hess naar Frankrijk?
Hitiers ontwapenlngsgevolmaehtjgde Von
Ribbentrop was gisteren te Parijs, naar *.a
Berlijn verklaard wordt slechts voor zaken
van zuiver particulieren aard. De Völkische
Beobachter meldde gisteren juist, dat ter
bevoegder plaatse niets bekend was van
'n reis van Von Ribbentrop naar Frankrijk.
Ook over een voorgenomen reis van den
plaatsvervanger van den Führer, Rudolf
Hess, die door sommige bladen wordt aan
gekondigd, was te bevoegder plaatse niet:
bekend. De „Essener National Zeilung'
„wist" al, dat Hess naar Frankrijk gaat op
uitnoodiging van de Fransche oud-strijders,
maar hij zou, volgens het blad, van zijn
reis tevens gebruik maken om voor eigen
rekening de kansen na te gaan voor.een
Fransch-Duitsche entente, „geleid door den
geest van de oudstrijders".
Regeeringsverklaring van
Schuschnigg
Oostenrijk Is en blijft Dnitsch land.
De weerbaarheid en de Jeugdopvoeding.
Geen .katholieke koers".
Uit Weenen: Het Oostenrijksche Tele-
graphen Korrespondenzbureau deelt mede-
Bondskanselier Schuschnigg heeft in de
openingszitting van den Bondsdag eer
verklaring afgelegd, waarin hij er den na
druk op legde, dat Oostenrijk oprecht en
eerlijk ook verder bereid is in vrede en
vriendschap te leven met al zijn burpn. Wij
zoeken geen conflicten, zeide Schuschnigg
Wij zoeken rust en vrede, de gezonde ver
dere ontwikkeling van ons land-
De Oostenrijkers beschouwen het
voorts als 'n eereplicht de weinge over
gebleven minderheden een voorbeel
dige rechtsbescherming en cultureels
bescherming te geven. De naam Oos
tenrijk heeft een eminent Duitschc be
teekenis, nieuw Oostenrijk is en blijft
Duitsch land.
Ter handhaving van den vrede van het
vaderland hebben wij behoefte aan de noo-
dige wapens, opdat de vredeswil door al
len wordt gerespecteerd. Aangezien wij geen
algemeenen dienstplicht hebben en in de
jaren na den oorlog het uitvoerende appa
raat van den staaf alleen niet voldoende
was. moeten naast de executieve vrijwillige
weercorpson worden opgericht, welke onder
de gemeenschappelijke leiding van den lei
der van het „Wehrfront" Starhemberg de
executieve overal zullen moeten steunen.
De ambtenaren hebben ondanks de moei
lijke omstandigheden hun pljcht gedaan-
Een gemeenschappelijke lichamelij
ke opvoeding van de jonge generatie,
de opvoeding van de jeugd voor het
vaderland, den nieuwen staat, zal van
den staat uitgaan.
Bij het Vaderlandsche Front en het
Sportfont zal het „Jungfront" komen,
dat essentieele beteekenis heeft voor
het opbouwwerk.
Moreele en religleuse opvoeding zal essen
tieel zijn. Berichten, welke in het buitenland
zijn verspreid, volgens welke in Oostenrijk
een Katholieke koers wordt gevolgd of een
te weinig Katholieke koers, zijn onjuist. In
het nieuwe Oostenrijk wordt slechts een
Oostenrijksche koers gevolgd.
SMOKKELAPFAIRE AAN DE NEDERX*-
BELGISGHE GRENS.
Uit Antwerpen: Gisternacht kwamen ter
hoogte van de Belgische gemeente Overslag
vier gepantserde vrachtauto's uit Nederland
over de grens. In deze auto's was een 60-tal
runderen geborgen. Zij bereikten veilig het
Belgische grondgebied, maar in de gemeen
te Wachtebeke werden zij onder vuur ge
nomen door de Belgische douane. Drie der
wagens slaagi'en er in de brug in deze ge
meente te passeeren. De vierde raakte ech
ter vast in do opgeworpen grensversperring
en werd in beslag genomen. De smokkelaars
wisten echter te ontkomen. Het onderzoek
wees nit '-'at de auto's uit Nederland af
zijn.
Egyptisch parlement ontbonden
Uit Caïro: Koning Foead van Egypte heeft
een decreet uitgevaardigd, waarbij de Grond
wet buiten werking wordt gesteld cn hel
parlement wordt ontbonden.
DE TAIFOEN BOVEN DE PHILLIPIJNEN.
Uit Manilla: De nieuwe zware taifoen, die,
gelijk reeds gemeld, de Phillippijncn en
Formosa heeft geteisterd, heeft volgens de
uit alle deelen des lands binnenkomende be
richten een materieelc schade aangericht
van verscheidene millioenen dollars. Öok is
een doodehjk ongeluk gemeld. Zeventien
visschers, die zich tijdens de taifoen op zee
bevonden, worden nog vermist. Dc provin
cie Leyte werd het ergste getroffen. Hier
zijn ongeveer 10.000 personen dakloos ge
worden,
OPSTANDELINGEN IN OOSTENRIJK
VEROORDEELD.
Uit XVeenen: Het militaire gerechtshof te
Linz heeft 28 opstandelingen, die op 26 Juli
hadden deelgenomen aan de verbitterde ge
vechten om het plaatsje Lamprechtshausen
in Salzeburg, veroordeeld tot in totaal 257
jaar gevangenisstraf.
HELENE BOUCHER, f
De Fransche vliegster Hélène Boucher, die
verschillende wereldrecords op haar naam
heeft, is gisteren bij een oefenvlucht te
Etampes bij Parijs doodgevallen.
BELANGRIJKE DINGEN OP TIL
LONDEN, 1 Dec. Do correspondent van
de „Daily Telegraph" meldt, dat de volgen
de week te Genève belangrijke besprekin
gen zullen plaats hebben, met betrekking
tot de maa'regelen voor het handhaven
van den vrede in Europa. Deze besprekin
gen zullen ten doel hebben, de betrekkin
gen tusschen Italië en Joego-Slavië te ver
beteren, waarby tevens een toenadering
tusschen Italië en Frankrijk wordt ver
wacht. Verder wordt gemeld, dat de Duit-
sche gedelegeerde, Von Ribbentrop, die een
kort bezoek aan Parijs heeft gebracht, op
12 December a.s„ in gezelschap van den
nazi-leider Hess, naar de Fransche hoofd
stad zal terugkeeren. De „Daily Telegraph"
meldt, dat Duitschland voor het nieuwe
jaar diplomatieke stappen voorbereidt, ter
oplossing van alle vraagstukken, welke
band houden met de verhouding tusschen
dat land en den Volkenbond. Het blad
voegt eraan toe, dat sterke machten in deze
richting werken.
BOEDAPEST, 1 Dec. Na afloop van een
vergadering van studenten, in het univer
siteitsgebouw, trachtten ongeveer duizend
studenten Vrijdag te demonstrecrcn voc
legaties van de Staten der Kleine Entente.
De politie heeft de deelnemers aan de de
monstratie echter verspreid. Zes studenten
werden gearresteerd.
KANSAS CITY, 1 Dcc. De eerste sneeuw
storm van dezen winter heeft Vrijdag een
zestal staten geteisterd. In Missouri, Yowa
Oklahoma, Nebrasca en Illinois is veel
sneeuw gevallen. Op vele plaatsen werd
het verkeer gestremd.
Uit Oost-lndie
Een Euröpeesch kanonnier
vermoordt
BANDOENG, 1 Dec. Aneta.' De Europee-
sche kanonnier H. W. Monijn, is te Tjimahi
vermoord gevonden. De moord is bedreven
door een messteek.
De dader, de Javaansche soldaat vat
genie, Lady, is gearresteerd.
De reden voor deze misdaad is nog niet
geheel duidelijk. Lady beweert, dat hij zijn
nagels stond schoon te maken en het slacht
offer in het mes is gevallen.
Aanvankelijk was een Chineesch warong
houder verkeerdelijk voor den dader aange
zien, daar hij hoofdwonden had bekomen,
tengevolge van een slag met een stopflesch
Het drama geschiedde na een braspartij.
De vorslagene was 32 jaar oud; Lady is
25 jaar.
DE DIRECTIE VAN FINANCIEN
BUITENZORG, 30 Nov. (Aneta). De heer
i. J. de Leeuw, directeur van financiën,
is op zijn verzoek als zoodanig eervol ont
slagen met ingang van 29 Maart 1935, onder
dankbetuiging voor de vele goede en in moei
jijke omstandigheden bewezen diensten.
Kerknieuws.
GEREF. KERKEN
roe pen: Te Hoek. J. A. Vink, cacd. en
bulpprcd. te Bunschoten-Spakenburg.
NED. HERV. KERK
-eroepen: Te Moordrecht, E. A. A. Snij-
delaar te SchooodIJke.
AFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE
- Zondag 1 Dec. wd de heer R. C Franck
tot dusver werkzaam te Den Oever, zijn Evan-
gelisatlearbeid bij de Ned. Herv. gemeente te
Middeameer aanvangen als opvolger van ds. K. O.
Finkensieper.
Ds. J. H. Gunning E-Bzn., predikant der
Ned. Herv. Gemeente te Schoonhoven, die het
beroep aannam naar Kesteren. hoopt op Zondag
13 Jan. a_s. afsche.d te nemen en op Zondag 20
Jan. Intrede in zijn nieuwe gemeente te doen na
bevestigd te zijn door ds. D. van Lutterveld te
Schalkwijk.
Ds. P. Jociges is als predikant der Ned, Herv.
Kerk te Zwartewaal bevestigd door Prof.
Dr. G. A. v. d. Bergh van Eysinga uit Santpoort,
die een predikatie bleld over „het ecuwig Evan
gelie". De nieuwe predikant hield daarop zijn in
trede met een predikatie over Joh. 663. Vele
riogpredlkamen e.a. waren aanwezig, onder wie
Ds. Boer en Ds. Trouw. Ds. Kobus sprak namens
den ring. Ds. Visser namens den kerkeraad van
Zwartewaal en de V. G J. B. van het eiland
Voorne. Ook was er een groote deputatie uit de
gem. Santpoort
Cand. P. K u Ij p e r Jr. te Hilversum hoopt
Zondag 16 Dec. intrede te doen bij de Geref.
Kerk van Monnikendam, na bevestigd te zijn door
Ds. G. R. Kuijper van Kralingeo.
Ds. C. G. H. Blok te Westmaas hoopt
Zondag 6 Januari 1935 afscheid te nemen van de
Ned. Herv. Gem. te Westmaas. en Zcodag 13
Januari zijn intrede te doen te Workum. na beves-
te zijn door Ds. C. J. Laarman te Huizum.
Fa. B. v. d. BOSCH - Veenendaal
in zilver en tin. Vraagt prospectus
EEN UURTJE BIJ DOMINE
Veertig jaren
kanselarbeid
Ds. S. Datema jubileert
Zon random lazen we op een klein bui
tenverblijf in de vriendelijke Parklaan in
Driebergen, waar ook de aanslaande jubila
ris woont. En dit woord leek ons een karak
teristiek voor hot leven van Ds. S. Datema,
die morgen zijn veertigjarig ambtsjubileum
bij dë Geref. Kerken hoopt te vieren.
Ds. S. Datema
Zon rondom, heeft hij genoten in zijn le
ven, heeft hij ook mogen verspreidon in de
verschillende Gemeenten, welke hij gediend
heeft.
VVo zijn een uurtje te gast geweest bij
Dominé, dit woord beklemtoond. Wat op
en de top Dominé is de grijze jubilaris, die
zich niet oud voelt, maar jong gebleven is.
Vijf uur reveille.
Vijf uur 's morgens opstaan, 's zomers som
om vier uur, dat houdt een mensch frlsch,
naar het hier blijkt. En men krijgt dan ook
een dagindeeling, welke de mogelijkheid
biedt, om veel werk te verzetten. Het liefste
werk is de kanselarbeid, zoo vertelt ons Ds.
Datema, En hij rekent met ons uit, dat hij
in de voorbije veertig jaar zoo'n 5200 maal
gepreekt zal hebben. Daaraan zit heel wat
vast, want een preek wordt twee-, driemaal
gchoel uitgeschreven, telkens omgewerkt, tot
ze gereed is. Oude preeken worden niet voor
den dag gehaald. Soms verschijnt een reeds
gepredikt Bijbelwoord weer als nieuw, maar
dan wordt de nieuwe leerrede daarover toch
geheel uitgeschreven. En die predikaties zijn
gezocht geweest. In Rotterdam spreekt men
nog over Ds. Datema, dat weten we uit er
varing en in Amsterdam, waar hij vaak
preekte in zijn Haarlemschen tijd, was hij
ook zeer gezien.
Na zijn Frieschen tijd stond Us. Datema
ln Noord-Brabant, in Vrijhoeve—'s-Grevol-
duin-Capollo. Daar had hij
een kroegbaas als hulpprediker.
Dat lijkt een vreemde combinatie, maar
het zit zóó: Acht dagen na Ds. Datenia's
komst ln die gemeente stierf een kroegbaas,
en op het kerkhof waar zeer veel volk ver
zameld was, heeft Ds. Datema Gods Woord
dóen hooren. Dat had zoo veel Invloed, dat
velen hierdoor de prediking gingen zoeken.
Zij wilden niet de Kerk, maar den prediker,
cn brachten het zilver in de pastorie, maar
het kleinste stukje koper in de korkezak.
Daaraan moest gearbeid worden, veel werk,
om zulke menschen tot de Kerk te trekken.
Van Brabant
naar Dclfshaven,
een groeiende stadswijk. De vroegere boeren
zoon, groot geworden tusschen het groeien
de koren, moest naar Rotterdam in wording,
naar de groeiende huizenmenigte. Hij ging
er heen, omdat de meerdere arbeid hem trok.
Rijnsdorp heeft ln zijn „Koningskinderen"
de mentaliteit van Delfshaven in dien tijd
geschetst. „Moet jo naar DelfshaVcn?" vroeg
iemand aan den jubilaris-van-morgen. „Daar
zijn ze allemaal Dominé". Maar dat schrik
te niet af en het wevk is ook hier rijk ge
zegend. Door den gemoedelij ken toon wist
Ds. Datema de harten te winnen. Hij heeft
zich in den stroom geworpen en de gemeen
te meegekregen. Als hij voorwerpelijk pre
dikte, dan voelden de gemeenteleden het als
onderwerpelijk aan, door den gemoedelijken
toon. De kerk in de Schoonderloostraat
bood plaats aan vijfhonderd monschen
werd ras te klein. In enkele jaren tijds was
de Duyststraatkerk noodig, die 1200 zitplaat
sen had. In 1905 stond do bauw in Rotter
dam vrijwel stil, maar daarna begon do in
vasie, niet van het gele, maar van het Rot-
terdamsche ras. Geweldig zooals deze stads
wijk zich uitbreidde. In 1911 word do Mei-
neszlaankerk geopend. Welke zegen er ont
vangen werd op den arbeid, blijkt uit dit
ééne voorbeeld, dat ménsehen van over de
tachtig jaar tot Openbare Belijdenis des Ge-
Joofs kwamen. In 1907 werd de Rehoboth-
school geopend, in 1911 de Eben Haëzer-
school. In 1915 liep het weer vast. Eerst werd
toen ge-„haspeld" (er werd dienst gehouden
in een lokaal in de Haspelstraat) maar In
1915 kon toch de Boschpolderkerk in ge
bruik worden genomen. Totdat de gemeente
3000 zielen was, heeft Ds. Datema haar al
leen bearbeid, maar in 1912 kwam Ds. J.
Schoonhoven als tweede predikant.
Iedereen dacht: Ds. Datema blijft in Delfs
haven, maar
toen kwam Haarlem.
Ja, dat wat een wonderlijke zaak. In
Haarlem waren drie Geref. Kerken: A. B en
C A. waren de afgescheidenen, B. de Kruis
kerk en C de menschen van de Doleantie.
Daar was dus eenheid te brengen. Ds. Date
ma gipg er heen, biddend om die eenheid to
mogen zien. Hij wachtte af, sprak niet en
bad er niet in het openbaar, een half jaar
lang. toen deed hij in October een voorstel
tot eenheid en in December mocht hij voor
gaan in den eersten gemeenschappelijkcn
dienst Da? was iets onbegrijpelijks, het was
van God geschied. Ds. Datema heeft nog ban
den aan Haarlem. De Kennemers zijn een
volk, dat den mystieken inslag in de predi
king begeerde, en dezen vond in de prediking
Ds. Datema. Ze vonden het eerst maar
yaro Dominé. Hij zei zoo maar „bon
jour" op straat Andere dominees doden heel
statig]ijk „hoe vaart u" cn „goeden morgen"
maar deze dominé wuifde met dc hand en
riep „bonjour". Maar daaraan wonden zp
en later wilden ze het niet anders van hun
Dominé
Van Damlate's stad naar Driebergen.
Hoe kwam doze groote-stads-dominé nu
naar Driebergen? Daar dreigde een scheur.
En hier ook was. dus weer arbeid te doen
om de eenheid te bewaren. Onder Gods zegen
werd dit verkregen. Driebergen is een bij-j
Accountantskantoor WIELENGA
MAURITSWEG E ROTTERDAM
REORGANISATIES
zondere gemeente, omdat er velen zich ves
tigen uit andere plaatsen. Maar ze krijgen er
toch iets „Driebergensch" over zich, als zo er
eenigen tijd wonen. En ook: ze hobben do-
zelfde Bijbel en dezelfde Psalmbundel. En
dat brengt toch de eenheid in deze cosmopo-
litische gemeente. Ook hier breidde de arbeid
zich geregeld uit. Van 900 zielen klom de ge
meente tot 1300 zielen. Er wordt nu verga
derd in de kerk aan den Engweg en in een
lokaal aan de Loolaan. Er zijn plannen orn
in het Noordelijk gedeelte aan de Loolaan
een nieuwe kerk te bouwen. Dan komt er
ook de begeerte naar een tweede predikants
plaats. Dit alles is nog toekomst.
Publicist en politicus.
Deze Dominé is vaardig met de pen. Hij
schreef „Erfzonde en uitverkiezing", over
Augustinus en Pelagius. „Geesteskinderen
van Pelagius en de Dordlsche Synode" en
„Lastering tegen den H. Geest". Deze wer
ken zijn herdrukt. Zijn predikaties in „Me
nigerlei Genade" zijn bekend. Hij schreef bij
dc 75-jarige herdenking van de Afscheiding
in 1909 een werk over Hendrik de Cock. De
brieven van Sufridus, eerst in de Delfsha-
vensche Kerkbode, later in de Wachter, zijn
zeer bekend. In de Kerkbode van Drieborgen
schrijft hij elke week onder den naam An-
tychicus. Op deze wijze heeft de jubilaris in
de 40 jaar van zijn arbeid 2000 brieven ge
schreven. Hfj vertelt gaarne van zijn reizen
met de visschers, tot driemaal toe, naar
Larvvick in Schotland, wa$r hij in het En
gelsch gepreekt heeft. Drie maanden is hü
in Californië geweest, in San Diego, by zijn
dochter. Daar preekte hij in de Hollandsche
kerken in Los Angelos en San Francisco.
In Friesland diende hU de A.R. partij. Zoo
ook in Delfshaven. Daar was hij voorzitter
van „Nederland en Oranje" IV en in die kwa
liteit was hy ook tweede voorzitter van het
Perscomité, dat het dagblad De Rotter
dammer oprichtte. Hij is dus door nauwe
banden aan ons blad gebonden.
Man van Studie.
Deze jeugdige van hart heeft steeds nog de
begeerte naar studie. Hij gaat nu met eme
ritaat, niet om rust te nomen, maar om te
studeeren. Zijn begeerte is eigenlijk nog om
te doctoreeren. Toen we hem vroegen over
welk onderwerp hij dan zijn. dissertatie zou
schrijven, antwoordde hy ons: „Over den tijd
van Schortinghuis, een tijd na de Reforma
tie, die teveel miskend is, over de invloed
van dc Schotsche Theologie op het religieuze
leven in ons land".
Vijf uur op, studeeren tot tien uur, dan tot
twaalf uur de gemeente in. 's Middags niet
rusten, maar van half drie tot halfvyf weer
de gemeente ln. Zoo kan deze herder veer
tig gezinnen per week met zijn huisbezoek
dienen. „Korte bezoeken, ik houd niet van
plakzegels", is zUn stelregel, 's Avonds cate
chisaties en vergaderingen. Ziehier, in kort
bestek het dagprogram van Ds. Dptema, Nu
wordt het anders, maar niet stiller.
Morgen hoopt de puhilaris zijn gedachtenis
predikatie te houden. Maandag is er een ge-
dachtenissaraenkomst. Op 9 Januari hoopt
hij zijn afscheid tè preeken, maar hij jilyft
zijn gemeente trouw. Eenmaal in de maand
minstens gaat. hij" 's Zondags voor in den
dienst des Woords, als het noodig is, kun
nen ze op hem rekenen.
Zon rondom.
Indien er iets is, dat van dezen opgewekten
prediker gezegd kan worden, dan is het dit
woord: „Zij zullen frjsch en groen zyn".
Moge het Ds. Datema gegeven zyn om nog
lang van zijn „rust door arbeid" te genieten!
Ouderlingenconferentie
In de classis VGravenhage
Gisteravond werd in de Westerkerk te 's-Gra-
venhage de JaarliJksche conferentie gehouden van
ouderlingen der Geref. Kerken In de classis 's-Gra-
venhage. Na opening op gebruikelijke wijze trad
als referent op Ds. J G. Feenstra. Geref. pre
dikant te Scheveningen. met het onderwerp; .Het
ambt der geloovigen".
Referaat Ds. J. G. Renstra
De acte van afscheiding, aldus spr., spreekt
art. 28: „dat het ambt aller geloovigen is, zich
volgens het Woord Gods af te scheiden van
degenen, die niet van de Kerk zijn. Daar wordt
over het ambt der geloovigen gesproken, dat zoo
groote beteekenis heeft, dat het zich stelt tegen de
gedeformeerde kerkelijke organisatie, zelfs tegen de
bevelen dér Overheid (denk aan de plakkaten der
Prinsen daartegen). Maar nooit revolutionair (de
dood of eenige lichamelijke straf kan daaraan
hangen zonder aat men zich tegen deze straf
verzet).
Ref. wees er in de eerste plaats op dat het
ambt der geloovigen groote beteekenis beeft. Daar
is allereerst het ambt en de schepping. God heeft
den mensch zóó geschapen (Zondag 3 van den
Heldelberger Catechismus). Het ambtelijke en bet
menschelijke zijn oorspronkelijk één. De mensch
}iad een drievoudige taak. Voorts is ér het amb: en
dc val. Dat drievoudige ambt bloeit na door de
gemeenc gratie. Profetisch In de wetenschap, pries
terlijk In den dienst van barmhartigheid en
nmklljk in de orde in het gezin, de school en
slaat. De carricatuur van dat ambt vinden we in
waarzeggerij, ascese en despotisme. De ver
ging in atheïsme, gewetenloosheid en haat i
anarchie en revolutie. In de derde plaats besprak
Ds. Feenstra het ambt en de verlossing. Dat groote
werk heeft Christus op Zich genomen om het oor
spronkelijke te herstellen. Hij is de Ambtsdrager.
Dc Profeet, de Hoogepriester. de Koning en door
Hrnn (a)s Zijne lidmaten) worden wij weer tot dat
oorspronkelijke ambt geroepen. (Van Adam-Mel-
chlzedek-Chrisfrus).
Wat de werking van het ambt der geloovigen
betreft, in normale tijden zijn er gewone werkin
gen. In abnormale tijden krijgt dat ambt bijzondere
beteekeois. $pr. wees in dit verband nader op de
profetische, priesterlijke en koninklijke taak der
geloovigen. Op plaatsen waar geen kerk des
Hecren is. moeien de geloovigen samenkomen als
de afstanden te ver zijn. krachtens dat amét der
geloovigen. Als het ambt gedeformeerd is, hebben
de geloovigen krachtens art. 28 der Geloofsbelij
denis een taak. Afscheiding of wederkccrlng.
In de laatste plaats stond Ds. Feenstra stil bij de
samenwerking vao de ambten In de Kerk en het
ambt der geloovigen. Het Is noodzakelijk dat er
een samenwerking is, die het kerkelijk leven leidt
in de Juiste banen. Eenzijdigheden vindt ref. in
orthodoxisme. mysüclsme en moralisme. Wel moei
natuurlijk gerekend met de verschillende nuancee-
ringen. De beteekenis van het ambt der geloovi
gen moet cok In enze dagen tegenover alle surro
gaat (Buchmanbewcg ng enz.) wel worden ver-
lan. De beoefening van het ambt der geloovigen
eisch van Christus, Dan zal het kerkelijk en hei
geestelijk leven tot bloei komen en wordt Gods
"aam verheerlijkt.
Op het gesprokene volgde on levendige dis-
issie. Na repüe1 van den inl. r werd de coo-
ferentle og r'brudce1'"" a wijze geslot o.
Kerk en Staat in Duitschland
Een rede van Dr. Goebbels
In een samenkomst tc Stettin heeft de Rijksminis
ter Dr. Gocbbels. voor wiens rekening do propa
ganda is ,een rede gehouden, waarin hij ook een ge
woorden wijdt aan den Kerkstrijd. Zijn zienswijze
is deze: ..De kerk meent, dat wij ons als reforma
toren willen voordoen. Niets is verder van cos.
Wij zijn geen reformatoren. Wij zijn poli-
Wanneer de kerk er verder de behoefte aan
heeft, haar geschillen voor het Dultsche volk te
bespreken, en er ook niet voor terugschrikt in het
openbaar baar vuile wasch te wasschen. dan zijn
er twee voorwaarden: Dat de staat daarender geen
schade lijdt en dat dat niet in onze vergaderlokalen
geschiedt, maar in hun kerken, tegenover hun
God, wanneer zij daartoe den moed hebben.
Wij hebben niet de eerzucht op hun kansels te
klimmen, doch wij dulden evenmia, dat zij onze
sprekersj-ibunes betreden. Een volk van 66 miUioen
menschen kan geen 28 landskerken hebben. Het is
tijd deze 28 landskerken te vereenlgen tot een
groote Rijkskerk. Wij dachten, dat zulks kalm
ln zijn werk zou gaan. Het ging bij ons om een
groote ChristeHjke taak. Wij hebben gehoopt, dat
zij ons een deel van het werk en de zorg zouden
ontnemen. Dat hebben ze niet gedaan, doch zij zijn
overgegaan tot dogmatische haarklove-
rljen. Zou het niet beter zijn geweest, wanneer
zij zich in dezen tijd hadden overgegeven aan de
tot herleving brengen der moreele krachten?"
Met enkele onderstrepingen willen wij ditmaal
volstaan; de rede spreekt genoegzaam voor zich
zelf.
Een uitspraak van Karl Barib
Het gevoelen van hen. die door Minister Goeb»
bels worden beticht vao haarkloverij e.d.. wordt
vo.doende gekarakteriseerd door een uitspraak van
Prof. Barth. die dezer dagen geschorst is in zijn
ambt van hoogleeraar aan de Universiteit te Bonn:
„Ik ben ervan overtuigd, dat het 'te.nde van de
Evangelische Kerk zou be teekenen, wanneer deze
leer, zooals dc „Duitschc Christenen" het wen-
schen. in haar tot alleenheerschappij zou komen.
Ik ben er van overtuigd, dat het beter zou zijn. dat
de Evangelische kerk ineenschrompelde tot het
allerkleinste groepje eri de catacomben Inging, dan
dat zij ook maar op een afstand vrede sloot met
deze leer."
De kerkelijke wetgeving
Aan bet intrekken van diverse kerkelijke wetten
door Dr. MüJler geeft N.GP. de volgende
beteekems: Vóór 1934 werd de Pruisische lands-
kerk geregeerd door den Pruisisch en opper-
kerkeraad. den Prulsischen kerkscoaat
en den laodsbisscfiop van Pruisen (sinds
13 Aug. 1933 Ludwig Mliller). Bij kerkwet van 26
Jan. 1934 trok Ludwig Mliller de rechten van den
kerkscnaat eigenmachtig aan zich. bij kerkwet van
7 Febr. 1934 hief hij de rechten van den opper-
kerkeraad eigenmachtig op en bij kerkwet van I
Maart 1934 droeg hij vervolgens alle bevoegdhe
den van den Pruisischen landsbisschop aan d*
Duitsche Evangelische kerk (dus aan zichzelf in
kwaliteit van rijksbisschop) over. om daarna op
2 Maart als rijksbisschop een kerkwet uit te vaar
digen tot totale reorganisatie der Pruisische kerk,
welke wet dan op 16 Maart te Dortmund zooveel
verzet ondervond, dat de Westfaalsche belijdenis
synode aldaar tot stand kwam.
Het intrekken dezer wetgeving beteekent dus,
zoo vervolgt het N.C.P., dat de opperkerkc-
raad en kerksenaat opnieuw in het leven"
zijn geroepen met hun oude rechten, dat Ludwig
Müller opnieuw landsbisschop van Pruisen
is en dat daarmee de oude organisatie der Prui
sische kerk hersteld is. De geheele Eingliederungs-
wetgeving is daarmee vervallen. Vervallen is daar
mee ook o.a. het ontbinden dér oude provinciale
synodes, zoodat in dr. ."Koch,"
praeses is der eetüge provinciale synode, gelift:
vóór T6 Maart het geval was, (bisschop Adler te
Münster, eerst 14 dagen geleden plechtig géïflstal-
leerd. is daarmee automatisch verdwenen) en even
eens in Rijnland h'et Rljnsche consistorie te Düs-
seldorf (vroeger te Koblenz) in de oude rechten
hersteld is (met automatische verdwijning van bet
bisdom Keulen-Aken). Eveneens zijn in Westfalen
en Rijnland daarmee al de strafmaatregelen auto
matisch opgeheven (in Westfalen werd dit uitdruk
ke'.ijk al reeds geconstateerd) Westfalen en Rijn
land waren de hoofdverzetgebleden tegen den
rijksbisschop.
Dr. Mtillers standpunt
Tegenover de dezer dagen vermelde verklaring
van de leiding der Luthersche kerken heeft Rijks
bisschop Müller geantwoord met een publicatie
waarm hij zegt. dat de kerkgrondwet van 11 Juli
1933 rechtsgeldig is. dat volgens deze kerkgrond
wet hij rechtmatig rijksbisschop is en dat wie de
kerkrerrecring-Mahrarens als wettige erkent,
onwettig handelt. Hij verklaart op grond van de
kerkgrondwet derhalve allen predikanten en ambts
dragers te moeten .verbieden" zich aac deze
„voorloopige kerkregeering" te onderwerpen.
De Broederraad der belljdenisbeweglng zal tot
30 leden worden uitgebreid.
De theologische hoogleeraren
De theologische hoogleeraren aan de Duitsche
staatsuniversiteiten hebben in grooten getale op
nieuw een schrijven gericht aan rijksbisschop
Muller, waarin zij er op aandringen dat hij af
treden zaL
De Gustaaf-Adolf-Vereetu"ging
Een hernieuwd verzoek om af te treden is even
eens door de GuStaaf-Adolf-Vereemging aan rijks
bisschop Müller gedaan.
GODSDIENSTONDERWIJZER
Het classicaal Bestuur van Rotterdam heefi als
Godsdienstonderwijzer in de Ned. Herv. Kerk ge
ëxamineerd en toegelaten den heer A. Rome;n Jr.
te Vlaardingen.
KORTE BERICHTEN
Naar wij vernemen heeft de Kerkeraad der
Ev. Luthersche Gemeente tc Bodegraven besloten
diensten welke door de vacature-Haumersen
zijn ontstaan, door Rechtzinnige Luthersche predi
kanten te doen vervullen.
GIFTEN EN LEGATEN
Ds. J. Goslinga. pennlngm. van de Geref,
Bond. verantwoordt in de Waarheidsvriend als
laatste ontvangst van de thans vol oo de 25 jaren
/an het blad. een legaat van f 90832.
Schoolnieuws.
ONDERWIJSBENOEMINGEN
Benoemd aan Chr. School IR te Papendrecht,
als hoofd de heer J. Daneo, thans hoofd Chr.
School tc Veendam. De benoeming gaat in 1
April 1935.
Benoemd tot hoofd der Chr. Nat. School te
Schalkhaar bij Deventer de heer S. Agema te
Nw. Schoonebeek (Dr.).
DUBBEL JUBILEUM
Te Putter.hoek is dezer dagen het zilveren
jubileum der Chr. school gevierd en tevens het
25-jarig onderwijzers-jubileum van het hoofd der
school, den heer J. A. van der Brugge.
