KUNST EN LETTEREN
MAANDAG 29 OCTOBER 1934
Het comité „Kerstfeest op Zee'' te Rotterdam is met een De leerlingen van de Nieuwe Schoolvereeniging
groote staf bezig 2000 paketten klaar aam 't maken voor te Amsterdam, die geen fraaie stemmen hébben
«eelieden drie tijdens de Kerstdagen op zee zullen vertoeven worden in een fluitldassevereenigd en
beoefenen dam in ieder geval muziek.
Geheel ree
voor het
het sem'
werking
J. H. KOK
1894 J November 193
Wie dat 40 jaren lang volhoudt, moet wel
lichamelijk èn geestelijk van stevige struc
tuur zijn. Nu, wie den jubilaris van 1 No-
vemiber wel eens heeft zien ioopen of hóorén
spreken, is geen oogenblik in twijfel: hier is
een groot quantum levens-energie en arbeids
kracht in gestage wisselwerking. Zij staat
bij hem in den dienst van een der mooiste
idealen: beoefening der cultuur in gebonden
heid aan de Schriftuur.
Men kan den Kamper uitgever ook onder
een anderen gezichtshoek zien. De gewone
volgorde is: schrij ver-uitgever. Kok heeft
van zijn 40-jarige loopbaan zeker de helft
besteed aan de omgekeerde orde: uitgever-
6 oh rij ver. Man van intiatief als weinigen,
heeft hij het recht om, de boekerijen van zijn
Uitgebreid fonds overziende, te zeggen: Daar
is héél wat bij, dat zonder mijn „hint" nim
mer het licht had gezien.
Dat is de paedagogie voor volwassenen, 40
jaren lang met succes toegepast Kok heeft
ons' Christenvolk leeren lezen in dezen san,
dat hii zooals hij zich eens uitdrukte
hen niet geeft, wat zij graag heb-
alleen wat lui denkt, dat goed
voor hen is. De editor-censor zoo ge wilt,
Sm een wel heel gunstige verhouding.
Aan den opzet en den opbouw van dit
levensplan heeft Kok precies al zijn krach
ten gewijd. Deze uitm
de volksziel voorzoover het Christelijk erf
betreft, doorspeurde en doorspoorde stad
en land, zamelde en keurde, nam aan en
wees af, projecteerde en organiseerde, en
het geld speelde geen rol. Dat wil zeggen,
er ligt in de magazijnen van Kampen
menige uitgave, waar geld bij moest. Doch
dat deerde het principe niet: „Op mijn
/wijze wil ik de Waarheid dienen".
Hij he eft haar gediend, 40 jaren lang
nu, met onverzettelijke, doelbewuste stre
ving naai' het beste in den besten vorm
ook het boek als object van schoonheid be
trok hij in zijn plan de campagne en dit
dienen is gekroond met rijken zegen. Hel
beeld van de Chr. boekenpers in ons land
heeft zijn hoofdtrekken ontvangen vai
40-jarig streven, dat vooral in de laatste
jaren verrast heeft door durf en smaak.
Uit hoe bescheiden aanvang is dit alles
gegroeid! De jongste uit een predikants
gezin met tien kinderen; een schooljongen
rondsnuffelende op de boekenmarkt; eep
jongste bediende in een boekwinkel met
een „salaris" van 75 cent per week; een
eerste bediende van f 30 per maand; een
filiaalhouder in Kampen, die het eerste
jaar al een batig saldo voor z'n baas haalt
en dan, in eens, de sprong naar 1 Novem
Jjer 1894: zelf begonnen,
J. H. KOK
A.anvankelijk was de boekverkooper
tegelijk antiquair en speelde hij ook al
•zichtig uitgevertje. Het begon in 1896
met een brochure van Prof. Bavinck. Eerst
werd bij anderen gedrukt, maar al spoedig
volgde de aankoop van een drukkerijtje:
het eigen beheer was gefundeerd.
Wat er op dien grondslag is verrezen?
Een kleine kosmos van boeken; stichtelijke
theologische, kerkelijke, t populair-w
schappelijke, dissertaties, inauguraties,
vertalingen.
lip zeven jaren geleden warei
er de duizend! zijn als de steenen
le muren van het uitgeversgebouw te
Kampen.
dragen t
lijke Encyclopaedie, de Bijbelverklaring
van Matthew Henry, de nieuwe Bijbelver
taling, het oeuvre van Dr. A. Kuyper (een
wagonlading reed Kampen binnen toen het
fonds van Höveker Wormser was aange
kocht); daar zijn de uit illustratief oog
punt prachtige uitgaven als „Palestina
het land van de Jordaan". enzoovoort, em
voort.
Of het mogelijk zou zijn, in het werk
40 jaren een bepaald systeem te ontdek
ken? Niet gemakkelijk, want daarvoor v~ -
het te nauw verbonden aan der tijden v
selyalligen loop. Maai* juist dit is
systeem: oog en oor als gespitst voor de
teekenen der tijden, voor dé groote- gebeur-
>en denk alleen maar even aan
reeks boeken, in verband met 1834
Kok op de boekenmarkt geworpen.
Voor schrijvers en uitgevers behoeft i
geen monumenten op te richten; hun wer
ken als ze niet ras door den tand des
tijds worden weggeknaagd zijn zulke. De
jubilaris van 1 November heeft er in over
vloed. En als met de prijs van een boek
s betaald was, konden we hier sluiten.
Maar dan zouden we toch de sfeer van
in vierdag waarover, helaas, de
schaduw van een nog niet verren rc
dag valt miskennen.
Immers, in de snelle en breede ontwik
keling van het zich van zijn roeping be
wust wordende Christelijke volksdeel is de
plaats van den uitgever Kok een ?eer be
langrijke plaats geworden. Als andersden
kenden opmerken dat men bij „de kleine
luyden" en bij de socialisten de meeste
belezenheid en leeslust aantreft, dan heeft
de Kamper jubilaris recht op een g
andeel in dezen lof. De schragende kr
der Christelijke pers zij brenge dagblad
of boek voor de versterking der lev
beschouwing en levenshouding, die in de
belijdenis van de souvereiniteit Gods
verankerd, wordt voor een niet gering deel
geput uit het initiatief van mannen
Kok.
Het is niet en nooit minder dan
roeping geweest, welke hem gestuwd heeft
op den weg, waarop thans een mijlpaal
wordt opgericht Wij scharen ons onder
hen, die van heeler harte den jubilaris j
lukwenschen mei het bereiken van dit n
ment in ongebroken kracht. Er is red
te verwachten dat een man, die, hoe-
aan het hoofd van een grootbedrijf
f zoo ongeveer alles van de interne
voorbereidingen in handen houdt tot op
dezen dag, nog menig werk op stapel z
zetten, afbouwen en de wereld inzenden.
„Ik houd koers".
Welnu, jubilaris, uw rechte koers licht als
sn diep spoor door de cultuuurgeschiedenis
in ons volk. God geve u, nog menig jaar
hem te volgen. Het hoek is een stille getui
ge; bij uw 40-jarigen feestdag past de stilte,
aria men het Boek der boeken opslaat
leest: „Zoo de Heere het huis niet bouwt,
vergeefs arbeiden deszelfs bouwlieden
daaraan". Daarom is Uw arbeid niet ijdel
geweest!
Een schilderij van Rembrandt
Bij den kunsthandel D. A. Hoogendijk ei
Co., Keizersgracht 640 te Amsterdam, word
tot en met 12 November een door deze fii
ma aangekochte en alweer naar een buiten-
landsch museum verkochte Rembrandt ten
toongesteld. Dat de firma alvorens dit schil
derij aan den buitenlander te verkoopei
niet eerst geprobeerd heeft het in ons land
te houden wordt door haar in de ons toe
gezonden uitnoodigüng goedgepraat met de
De groote vangst en hei spoedig opnieuw uitvaren van de loggers 'maakt het noodzakelijk dat de netten tér plaatse,
'd. w. z. op den kant bij de havensworden gerepareerd
