^Hrutvr geit®dfe (ümirant
Koning Alexander en minister Barthou vermoord
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor L eiden sn Omstreken
1
l ÊSr
SSÊÊÈ
m -
-•
BIJ FEESTELIJKE ONTVANGST TE MARSEILLE
Een Fransche generaal en admiraal en de Zuid-
Slavische hofmaarschalk onder de slachtoffers
abonnementsprijs:
Per kwartaal in Leiden en in plaatsen
waar een agentschap gevestigd is 2.35
Franco per post 2.35 portokosten
Per week0.18
Voor het Buitenland bij wekelijksche
zending4.50
Bij dagelijksche zending 5.50
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7'/j CL
Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbaar
Bureau: Breestnat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936
N°. 5295 WOENSDAG 10 OCTOBER 1934 15e Jaargang
giibertentieprijjtn:
Van 1 tot 5 regels1.17'/»
Elke regel meer 0.227a
Ingezonden Mededeelingen
van 1-5 regels2.30
Elke regel meer0.45
Handelsadvertentiën per regel 0.17'/a
Bij contract belangrijke korting
Voor het bevragen aan 't bureau
1 wordt berekendf 0.10
Gistermiddag, kort nadat Koning Alexander van Joego Slavië
te Marseille geland was om te Parijs besprekingen te komen houden
over de mogelijke verzoening van Joego Slavië met Italië, heeft
een Kroaat een automatische revolver leeggeschoten op den Koning
en de bij hem in de auto zittende personen.
De Koning werd zwaar gewond en overleed even later in het
huis van den prefect.
Barthou, de Fransche minister van buitenlandsche zaken, was
in den arm gewond en stierf tijdens de amputatie, die in het zieken
huis moest worden toegepast.
Tot de getroffenen behooren ook de Fransche admiraal Ber-
thelot, de Fransche generaal George en de Joego-Slavische hof
maarschalk Dimitryewitsj. Van den laatste stond hedenmorgen vast,
dat hij eveneens overleden was. De beide Fransche militairen waren
zwaar gewond.
De moordenaar is van de treeplank van de auto afgeslagen en
door de woedende volksmenigte doodgeslagen.
Koningin Maria van Zuid-Slavië, die met den trein was gereisd,
is van Besancon naar Marseille teruggekeerd.
's Konings elf-jarige zoon, Peter, die in Engeland op een kost
school gaat, zal tot koning uitgeroepen worden.
Sarraut, de Fransche minister van binnenlandsche zaken, zal
in verband met het gebeurde ontslag nemen.
HOE DE AANSLAG WERD
GEPLEEGD
Ooggetuigenverhalen
Blijkbaar is het feestelijke karakter, dat
de Fransche regeering de ontvangst van
Koning Alexander van Joego Slavië wilde
geven, de aanleiding geweest tot het af
schuwelijke drama in de straten van Mar
seille, waarbij zoowel de Koning als Barthou
beide mannen van groote beteekenis in het
hedendaagsche Europa, werden gedood.
Het geheele Fransche Middellandsche zee
eskader was op de reede bijeengekomen, ten
einde de Zuid-Slavische kruiser Dubrovnik
welke Koning Alexander naar Frankrijk
bracht, te begroeten. Piétri, de Fransche
minister van marine, bevond zich aan boord
van de Fransche kruiser Colbert, ten einde
daarmede het Zuid-Slavisch slagschip tege
moet te gaan.
Koning Alexander ging aan boord van een
admiraalsbarkas, waarin ook Piétri gestapt
was. Daarmede voeren beiden de oude haven
van Marseille binnen, waar onder leiding
Van den Minister van Buitenlandsche Zaken
Barthou en een reeks andere Zuid-Slavische
en Fransche militaire en civiele hoogwaar
digheidsbekleders ter verwelkoming aan
wezig waren. Toen de barkas de haven bin
nenvoer werden 21 saluutschoten gelost.
Met zijn gastheeren stapte de koning in
een open auto, de eerste van een lange
stoet auto's. Tezamen met den Koning was
Jeftitsj, de Zuid-Slavische minister van Bui
tenlandsche Zaken, aangekomen.
Koningin Marie van Zuid-Slavië, had de
reis naar Frankrijk niet met het oorlogs
schip gemaakt, zij was per trein naar Parijs
gegaan. Zij wilde den Koning in Dijon ont
moeten.
Toen de auto van den Koning de
Place de la Bourg opreed, weerklon
ken de schoten, welke niet alleen den
Koning maar ook Barthou het leven
benamen.
Naar men zegt, zouden in totaal een twin
tigtal schoten gelost zijn bij den aanslag op
Koning Alexander. De eerste schoten misten
alle hun doel, doch steeds weer weerklonk
terwijl een onbeschrijfelijk tumult losbrak,
het korte, scherpe knallen.
Men zag den Koning, getroffen, ineenzin
ken.
Er ontstond onder de menschen een ware
razernij. Brullend en schreeuwend stortten
de omstanders zich op den dader, die letter
lijk gelyncht werd. Ooggetuigen vertellen,
dat de man, onherkenbaar verminkt, door
de omstanders vrijwel" verscheurd is.
Slechts met groote moeite slaagde men er
in, ruim baan te maken en het stoffelijk
overschot van den moordenaar te bergen.
In de stad heerscht ontzaglijke opwinding.
Naar later is gebleken, is Koning Alexan
der door vier kogels getroffen. De overige
schoten troffen Barthou, generaal Georges en
admiraal Berthelot, die indertijd chef van
marine is geweest in Toulon en den Servi-
schen militairen attaché, die eveneens zeer
ernstig werd gewond.
Barthou poogde, ondanks het schot, dat
hij in het onderlijf ontvangen had, den da
der die op de voetplank van de automobiel
gesprongen was, met de hand af te weren
Hierin slaagde hij evenwel niet.
Ook de poging van den chauffeur van de
auto, om den moordenaar neer te slaan,
mislukte.
De vertegenwoordiger van de „United
Press'' te Marseille, die ooggetuige was van
dezen vreeselijksten aanslag in den na-oor
logstijd, meldt over deze gebeurtenis het
volgende:
„Ik stond midden in de mcnschenmenigte
welke zich in de nabijheid van de haven
had opgesteld.
Toen de stoet auto's in de straat ver
scheen, klonken achter mij luide uitroepen*
„Weg met Alexander!" Zij werden echter
terstond door de menigte met hoerageroep
op don Joego-Slavischen koning beantwoord
Er ontstond een gedrang, terwijl de tegen
standers slaags raakten, waarvan de dader
gebruik maakte, om door een opening in
het politie-cordon heen te dringen en aldus
op den rijweg te komen.
Ik zag hoe hij zijn arm ophief, gereed om
te schieten en zonder nauwkeurig te mik
ken, eenigc schoten op de auto van den ko
ning loste, die hem slechts bij toeval troffen
Hij rende daarop met de rijdende auto
mede, sprong op de treeplank, hield zich
aan de deur van den wagen vast en loste
de verdere schoten rechtstreeks in het in
wendige van den wagen.
Er ontstond een vreeselijke verwarring.
De menschen stormden op de auto af, ter
wijl de politie niet in staat bleek te zijn
hen terug te houden.
De chauffeur, die de auto bestuurde, waar
in koning Alexander gezeten was, verklaar
de het volgende:
„Terwijl de auto langzaam in den stoet
voortreed naar het Beursplein, maakte zich
een man los uit de dichte menschenmenig-
te, van vrij omvangrijke gestalte.
Hij liep op de auto van den koning toe en
schoot vier of vijf maal met zijn revolver.
Hij werd terstond gegrepen en de kolonel,
die zich in het gevolg van den koning be
vond, sloeg met de sabel op hem los."
De dader van den aanslag heeft gepro
beerd, zichzelf in den mond te schieten,
maar een der adjudanten ontrukte hem het
vuurwapen. Op het Beursplein is hij neer
geslagen.
Onder de duizenden aanwezigen op het
plein ontstond eerst groote beroering, daar
na trad een diepe stilte in, die ontzaglijken
indruk maakte. De vlaggen zijn halfstok
geheschen.
A-
«JÉL nM
r
..Pt
Br
EL
Een radiografische foto van den moord te Marseille,
weggezakt in een hoek van zijn autonadat de
Alexander
schoten waren
De moordenaar, een Kroaat, op de plaats doodgeslagen
Nader blijkt, dat de koning overleden is
in het gebouw van de prefectuur, in aan
wezigheid van zijn adjudanten, die hun tra
nen niet konden bedwingen.
Minister Pietri en de andere aanwezige
ambtenaren waren aan de diepste smart ten
prooi.
Nader wordt gemeld, dat het lijk van
koning Alexander in de particuliere ver
trekken van den prefect op een rustbed is
gelegd.
Volgens mededeeling der politie moeten
in den aanslag minstens tien personen
hebben deel;
Ook Barthou gedood.
In het ziekenhuis waar de minister van
buitenlandsche zaken onmiddellijk naar toe
gebracht werd, nam men eerst aan, dat zijn
verwonding niet van ernstigen aard was,
hoewel men het, aangezien zijn linkeronder
door een kogel versplinterd was, wel
noodig oordeelde de arm. te amputeeren
Het had er eerst allen schijn van, dat het
leven van Barthou geen gevaar liep. Tijdens
de operatie echter ontstond een bloeding,
welke bloedtransfusie dringend noodzake
lijk maakte. Hiertoe werd oogenblikkelijk
overgegaan, doch de toestand van den mi
nister werd zwakker en zwakker tot einde
lijk zijn hart ophield te werken. Barthou
was overleden.
Nog meer slachtoffers
De. Fransche generaal Georges, die aL
buitengewoon adjudant aan Koning Alexan-1
der was toegevoegd, werd eveneens ernstig
gewond. Het bericht, dat ook hij spoedig
was overleden, werd niet bevestigd. Zijn
toestand is echter critiek.
Verder zijn zwaargewond admiraal Ber
thelot en de hofmaarschalk van den Koning,
Dimitrijewitsj.
Nog anderen gewond
Er werden nog drie vrouwen en twee
leden der mobiele garde bij den aanslag
zwaai* gewond
De dader
De moordenaar van koning Alexander,
Petrus Kalemen, is, naar thans vaststaat,
een Kroaat. Hij stond op de lijst van ver
dachte personen, die door de Zuid-Slavische
politie aan de Fransche politie was gegeven.
Ter gelegenheid van de ontvangst van
den koning waren buitengewone politie
maatregelen genomen. Meer dan 200 circu
laires met de photo's van de verdachte per
sonen waren aan de met de veiligheid be
laste autoriteiten toegezonden. Bovendien
had men in alle hotels te Marseille en te
Parijs een onderzoek ingesteld naar ver
dachte elementen.
Had Kalemen medeplichtigen?
Uit Marseille: Eenige personen, die
ooggetuigen zijn geweest van den aan
slag op koning Alexander, verklaren,
dat de moordenaar Kalemen drie me
deplichtigen heeft gehad, die gevlucht
zijn.
De moordenaar stierf in de Sureté
Uit Parijs wordt nog gemeld:
De moordenaar van koning Alexander is
korten tijd na aankomst in het gebouw der
Sureté overleden -an verscheidene schot
wonden en wonden van sabelhouwen.
BEROERING IN ZUID-
SLAVIE
Kans op een Kroatischen
opstand
Uit Belgrado: In sommige kringen wordt
gevreesd, dat de moord op koning Alexan
der bedoeld was als signaal voor een op
stand der Kroaten. De Kroaten streven naar
grooter mate van autonomie
Uit Belgrado: In geheel Joego Slavië heeft
de tijding van den dood van koning Alexan
der een ontzettende ontroering en opgewon
denheid veroorzaakt Men ziet daarin het
signaal voor een Kroatischen opstand.
Na den dood van koning Alexander moet
nu eerst het probleem van het regentschap
opgelost worden. Men verwacht in verband
hiermede groote moeilijkheden.
Uit Zagreb: Als een loopend vuurtje ver
breidde zich het bericht over den moord op
Koning Alexander over het land.
Vóórdat de bladen de bulletins met het
bericht in hun ramen hadden opgehangen,
verzamelden zich groote menschenmenigten.
In verscheidene plaatsen kwam het tot
anti-Kroatische manifestaties.
In politieke kringen neemt men aan, dat
de 11-jarige kroonprins binnenkort gekroond
zal worden en dat in zijn naam een mili
taire dictatuur het bestuur zal vormen.
Volgens de meening van welingelichte
kringen is slechts onder een militaire dic
tatuur een burgeroorlog te voorkomen.
Geen militaire maatregelen
Uit Belgrado: Het agentschap Avala meldt,
dat het gemachtigd is mede deel en, dat alle
uit buitenlandsche bronnen stammende be-
Tichten betreffende troepenbewegingen en
gedeeltelijke uxbilisatie uit de lucht ge
grepen zijn.
De koningin van Zuid-Slavië is te Besan
con aangekomen, waar zij oogenblikkelijk op
de hoogte werd gesteld van het treurige
nieuws. Zij is terstond naar Marseille ver
trokken.
Koningin Marie van Zuid-Slavië had de
reis naar Frankrijk niet per schip gemaakt,
omdat zij bang was voor zeeziekte, doch was
afzonderlijk per trein naar Parijs gegaan.
Zij wilde den koning in Dijon ontmoeten.
De Fransche ministerraad bijeen
Uit Parijs: De ministerraad is om zes uur
'in een speciale zitting bijeengekomen.
Aan de Regeering van Joego-Slavië is de
deelneming van de Fransche regeering be-
In Frankrijk zal een dag van nationale
rouw worden gehouden.
Proclamatie der Fransche regeering
In verband met den aanslag te Marseille
heeft, de ^ransche regeering de volgende
proclamatie uitgevaardigd:
„De Fransche regeering ziet izich met
smart gedwongen, de natie d .i dood mede
te deelen, van Z.M. koning Alexander van
Zuid-Slavië, j'dst op het oogenblik waarop
Zijne Majesteit het Fransche volk de bewij
zen kwam brengen van de toegenogenheid
van het Zuid-Slavische volk.
De Fransche regeering geeft uiting aan
haar groote smart tegenover Hare Majesteit,
Koningin Maria van Zu-d-Slavië, de regee
ring van Zuid-Slav'en de bevriende natie.
Tevens v*rvult de regeering den droeven
plicht, kennis te geven van het feit, dat, te
zamen met koning Alexander, de minister
an buitenlandsche zaken Barthou, doodelijk
•etroffen is.
In dit tragisch uur nu beide volkeren zoo
smartelijk getroffen zijn, gevoelen zij zich
meer dan ooit vereenigd in gedachten en
gevoelens".
Uit Parijs wordt gemeld, dat' minister
president Doumergue zich belast heeft met
de leiding van het ministerie .van buiten
landsche zaken.
Sarrant neemt ontslag
Sarraut, de Fransche minister van binnen
landsche zaken die zich voor den aanslag
verantwoordelijk acht, heeft ontslag ge
vraagd.
LEBRUN EN TARDIEU NAAR MARSEILLE
Gisteravond 9 u. 40 heeft President Le
brun zich naar Marseille begeven. Tardieu
vergezelt hem.
De genomen voorzorgsmaatregelen
Bii gelegenheid van de ontvangst van den
Zuid-Slavischen koning waren buitengewone
veiligheidsmaatregelen door de politie ge
troffen. Meer dan 200 kennisgevingen met
foto's der verdachte personen waren aan dc
autoriteiten, die met de handhaving der orde
waren belast, medegedeeld.
Buitendien had men in verschillende Mar-
seillaansche en Parijsche hotels een onder
zoek ingesteld naar verdachte elementen.
Al deze maatregelen hebben echter den
aanslag op den koning niet kunnen voor
komen, evenmin als de afzetting te Marseille.
Deze was toevertrouwd aan 1200 politie
beambten, 191 rechercheurs, 1*20 gendarmen,
48 leden van de mobiele garde, zoomede aan
een aantal soldaten.
Toen een politiebeambte bemerkte, dat een
man wilde doordringen tot den wagen van
den koning, wierp hij zich direct op dezen
man. De moordenaar richtte evenwel direct
zijn vuurwapen op Jen politieagent dien hij
neerschoot. Od deze wijze kon de moorde
naar den a as-en van den koning, welke
slechts een snelheid van 9 K.M. had, be-
ï'eiken.
De moordenaar maakte, zooals nader ge
meld wordt, gebruik van een schietwapen-
dat een soort machinepistool was.
Dimitryewitsj overleden
Nader wordt gemeld, dat ook de Joego-
Slavische hofmaarschalk aan zijn wonden
-overleden is.
In verband met den aanslag op Koning
Alexander wordt van officieele regeerings-
zijde aan den vroegeren aanslag op den
vorst herinnerd, welke 17 September van
het vorige jaar te Agram door den Joego
slaaf Oret gepleegd werd.
Tijdens het proces heeft do dader indertijd
verklaard, dat hij uit Italië wapens gekre
gen had. Hieraan wordt op het oogenblik in
een officieele verklaring herinnerd.
DE INDRUK IN ITALIË
Het bericht van den moordaanslag op
Koning Alexander van Joego-Slavië en
Barthou heeft te Rome in alle kringen, niet
in het minst van de Piazza Venezzia, een
verpletterenden indruk gemaakt
Het officieele blad van Mussolini gaf reeds
een korte beschouwing: „De afschuwelijke
en gemeene aanslag van Marseille vervult
het geweten der geheele wereld met afgrij
zen. Het is een van die beestachtige mis
drijven, die slechts één ding bewijzen: de
dwaasheid en de wreedheid van dengene,
die ze heeft begaan of heeft geïnspireerd.
Het Italiaansohe volk vereenigt zich met
het Joego-Slavische en het Fransche in deze
ure van droefenis en rouw en betuigt hun
zijn innigste deelneming.
Het Italiaanschc volk is geheel in het bij
zonder getroffen door het tragisohe en ge
heel onverwachte einde van den Fran-
schen minister van buitenlandsche zalven,
terwijl men aan de voorbereidingen bezig
was voor diens feestelijke ontvangst in Ita
lië binnenkort.
Barthou vertegenwoordigde in deze be
wogen ure van Europa één van die geesten,
die het meest aftief werkten aan de pacifi
catie van Europa.
Het Italiaansche volk betreurt daarom
dubbel zijn verlies en neemt diep bewogen
deel aan den rouw en smart van het Fran
sche volk.
Tezamen mét Frankrijk gaat ook Joego-
Slavië in rouw. Ook de dood van den dap
peren koning-soldaat zal door het Italiaan
sche volk boven alle politieke meeningsver-
schillen uit met diepe droefheid en met
groote verafschuwing over dit brutale bar-
baarsche delict worden ontvangen".
Uit Berlijn: De moord op koning Alexan
der van Joego-Slavië en op den Franschcn
minister van buitenlandsche zaken, Barthou
heeft in officieele en politieke kringen van
Duitschland groote ontsteltenis verwekt, des
temeer, daar beide dooden politieke per
soonlijkheden waren, wier politieke beslui
ten en handelingen juist voor Duitschland
van bijzondere beteekenis waren.
Joego-Slavië is den laatsten tijd voor
Duitschland in belang toegenomen, daar het
één van de landen scheen te worden, met
welker hulp men de isoleering van Duitsch
land op het gebied van buitenlandsche poli
tiek hoopte te overwinnen.
De Fransche minister van buiten
landsche zaken Louis Barthou, die
gisteren eveneens door moordenaars
hand viel
Barthou anderzijds was de internationale
politicus, die den laatsten tijd in Duitsch
land het meest werd genoemd, zij het dan
in ongunstigen zin, als de hoofdveroorzaker
van de nieuwe Duitsche isolatie.
De beide dooden vertegenwoordigden
op deze wijze voor Duitschland twee
politieke principes en men heeft daar
om de ontmoeting van deze beiden met
mishagen tegemoet gezien, vreezend, dat
Barthou bij zijn besprekingen met ko
ning Alexander den Joego-Slavischen
koning de nieuwe vriendschappelijke
politiek van Joego-Slavië ten opzichte
van Duitschland weder uit het hoofd
zou praten.
De moord op de beide persoonlijk
heden heeft thans aan de speculaties
ten aanzien van de bijeenkomst een
einde gemaakt.
Hier is de algemeene indruk, dat door
den dood van Barthou een einde wordt
gemaakt aan de Fransche politiek in
zake het veiligheidssysteem en dat
daarentegen de Joego-Slavische politiek
van vriendschap tegenover Duitschland
zal worden voortgezet.
Daar de bijeenkomst van Barthou
met koning Alexander niet had kunnen
bijdragen tot zuivering van de atmosfeer,
kan men hier in Berlijn natuurlijk
naast afschuw over de moorddaad een
zeker gevoel van verlichting, dat op
deze wijze de onderhandelingen zijn
.verhinderd, niet verhelen.
Uit. Londen: In diplomatieke kringen al
hier beschouwt men den moord op koning
Alexander als een slag tegen Frankrijk.
Koning Alexander, aldus verzekert men, is
een krachtige vriend van Frankrijk geweest
en heeft slechts onder den druk van in
vloedrijke, Joego-Slavische militaire krin
gen de onlangs doorgevoerde nieuwe oriën
teering van Joego-Slavië's politiek naar
Duitschland toegestaan.
Het in Joego-Slavië in te stellen regenten-
college zal, aldus neemt men hier aan, nog
Koning Alexander in de bibliotheek van zijn
te Belgrado
