Dohbelmcmn
]ekker...ificm!
VRIJDAG 14 SEPTEMBER 1934
EERSTE BLAD PAG. 3
MET VASTE TRED DOOR DEZE
ZWARE TIJDEN GAAN
Minister Slotemaker houdt een
fede over „Viermaal Vasthouden
De begrooting voor 1935
Op den Landdag van den Chr.-Hist, Sta-
tenkring Dtikkum heeft Prof. Dr J. u.
Slqtemaker de Bruine een rece
gehouden over „Viermaal vasthouden aan
.welke rede het volgende is ontleend:
Ik heb gaarne de uitnoodiging aangeno
men om hier te spreken, want meer dan ooit
is het noodig, dat er contact blijft Uisscnon
degenen, die op vooruitgeschoven poiten
6taan, en degenen, die het groote leger vor
men. Eenheid en begrijpen tusec.ieo
Regeering en Volk is meer dan ooit n<HxL-
Allereerst vraagt de ontzaglijke financoeele
en economische ontreddering der wereld do
eandaoht. Er is een groote nood bij ouzo
werklooze en valide arbeiders, maar niet
minder bij onze behoeftigen, 0112e k erio
zelfstandigen, onze boertjes, onzen middel
stand, onze mtellectueelen, ons gaheele be
drijfsleven.
De nood van ons land wordt verergerü,
doordat internationaal de toestand zonder
eenig lioht is. Bij dit alles blijft het een
primaire eisch om de begrooting sluitend
te maken en sluitend te houdvn. Dit zal m
de naaste toeJeormst nog nieuwe ernstige
verplichtingen veroorzaken.
Dè deelen, die thans sprekers de
partement samenstellen, vroegen
tezamen in 1914 van de Staatsbe-
grooting nog geen 5 milliuen. Voor
dezelfde doeleinden heeft de begroo-
ting van 1934 100 millioen meer ge-
yraagd; in 20 jaar tijd. Daarbij zijn
rond ƒ60.000.000 in verband met do
■werkloozeiKzorg, maar de andere
ƒ40.000.000 zijn toch nog akïus ver
deeld: voor arbeidembescherming
1.000.000 meer, voor arbeidersver-
Bekering ƒ28.000.000 meer, voor volks
gezondlheid ƒ2.000.000 meer en voor
woningvoorziening 9.000.000 meer.
Spr. beweert geenszins, da.t dit alles
weelde beteekent, maar hij beweert
wel, dat wij zoo niet zullen kunnen
verder gaan en dat het de grootste
moeite zal kosten om het bereikte
zooveel doenlijk in stand te houden.
Spr.'s begrooting voor 1935, die de
volgende week wordt ingediend, is
uit sociaal oogpunt gezien, zeer ver
dedigbaar. Maar spr. vraagt zich wel
af, hoe lang hij dat zal kunnen vol
houden.
Reeds nu heeft spr. natuurlijk bezuinigd
en moeten bezuinigen; er zal met name op
de overheidsbemoeienis meer bezuinigd
moeten warden. Dat is een zwaar werk.
Het i6 veel mooier om e:n nieuw ©chip te
bouwen, op te tuigen en te laten uitvaren,
zonder dat men op de millioenen behoeft te
letten, dan om gedurende een storm oen ge
havend ©chip zoo te leiden, dat het toch nog
drijvenl blijft. Maar alles overwogen is de
laatste taaie girootscher dan de eerste. F.n
dit alles zullen wij in 6trijd met alle dema
gogie nadrukkelijk aan ons volk moeten
zeggen.
Deze economisch-sociale beschouwing ie
het eerste, wat. wij moeten vasthouden.
Het tweede is de georganiseerde volks
invloed. Rat het met het Parlement en flen
parlementairen invloed in de wereld beden
kelijk staat, weet ieder. Wij mogen zeer
dankbaar zijn voor wat wij in Nederland
nog bezitten; maar bewaren daarvan zal
©leohts mogelijk zijn, wanneer wij de be
voegdheden scherp scheiden. Het volk heeft
hiet de taak om te regeeren. Het heeft er
ook de kennis van de feiten niet vcor. Wan
neer dit. niet aan het volk nadrukkelijk
verkondigd wordt en wanneer een vai.sche
'demagogie blijft voortgaan te propageeren,
'dat de regeering de exponent is van de vclks
massa, dan is het weldra met iederen volks
invloed gedaan.
Spr. stelt ér prijs op te zeggen,
Hat, naar zijn overtuiging die volks
invloed bewaard moet blijven, reeds
daarom, omdat critiek tegenover de
Regeeering noodzakelijk is en blijft.
Zij moet natuurlijk een loyale critiek
zijn. Zij moet zóó worden geoefend,
dat de oppositie van heden niet an
ders zou behoeven te spreken of t9
handelen, wanneer zij morgen meer
derheid werd. Spr. betreurt, dat de
sociaal-democratie aan deze eisoii
niet voldeed.
De Staten-Generaal zuilien voor
haar deel ervoor moeten zorgen, dat
het overleg tueschen i'egeering en
volk blijft loopen over het daarvoor
aangewezen orgaan, derhalve over
de Kam eis.
Het derde, da.t vastgehouden moet' wor
den, is de nationale gedachte. Daarbij zul
het noodig zijn, dat allen oog hebben voor
de nationale goederen. Spr. denkt aan het
bezit van Oranje, aan een opvatting van
geestelijke vrijheid, die zioli onder leid'ng
van Oranje en in den strijd tegen Spanje
heeft gevormd en sindsdien telkenmale zich
heeft aangemeld.
Daarnaast staat de ei6ch, dat alle groeppi
zioh bewust blijven of worden, deel te zijn
van het groote geheel. Wie in deze tijden
werft voor zijn eigen klasse, zijn eigen
groep, zijn eigen branche, zonder voor:du
rend heit geheel in het oog te houden, die
versplintert het volk en hij offert het
nationale. De vraag is dam echter of niet
gebroken moet worden met iedere gedaoote
aan geleding van het volk en of dit niet
louter als één geheel zal moeten worden ge-
Deze vraag voert naar het vierde on
derwerp, waarover spir. tenslotte iets zeg
gen ging. Wij moeten onze beginselen vast
houden. Wij willen niet een staat ails al-
beheerschen. De eenheid moet komen door
dat wij ons op onze geestelijke beginselen
bezonnen hebben en doordat wij, aldus
eerst onszelf zijnde, onderzoeken welke ge
meenschappelijke taak wij met den ander
samen kunnen vervullen.
Wie de vier genoemde dingen vasthoudt
en het laatste het meeste, die kan met Code
hulp door deze zware tijden gaan met een
vasten tred.
BELASTINGDIENST
Bij beiaehikkLng
ciën is de ontvan;
K'erck verpl
i min
er dir. bel. enz. P A. de
het kantoor der Invoerr.
Den Haag naar het 5e kantoor der
r. bel. aldaar;
is de ontvanger der dir. bel. enz. D. J. Muller
irplaatst van het kantoor der dir. bel., lnv.
P. T. T.
Bij K. B. is met 1 Oct. aan den co:
öon P.T.T.-driienst R. Postmn. belaft
'beheer va.n het bijpost-, telegr.- en telefoon-
ontslag las zoodanig verleend.
ïizoek eervol
Bondsdag Chr. Jonge
Boeren en Tuinders
Een mooie samenkomst te Meppel
Referaat van
Mr. G. E. van Walsum over
Corporatieve gedachte
en Landbouw
Te Meppel werd de vierde Bondsdag ge
houden van den Bond van Chr. Jmge
Boeren- en Tuindereorganisaties en de Chr.
Federatie van Plattelandsvrouwen en
meisjes.
De Voorzitter, de heer C. v. d. Heuvel,
hield een openingsrede, d1.1 tot titei droeg.
„Vasthouden on
volharden bij het
ideaal". Dat is
wel moeilijk, zegt
epr*., want op alle
gebied, zoowel op
politiek als op
economisch ter
rein zien we onZ'
idealen verv'.ie
gen. Wat den
landbouw
gaat, wat is er
overgebleven van
het ideaal van
vrijen landbouv
zonder maatrege
len van de over
heid? Het is voor
allen om pessimis
tisch" te worden. Dit behoeven we echter
niet, wanneer we antwoord kunnen geven
op de vraag: Leven we nog ons eigen levoo,
of worden we geleefd?
We moeten blijven vasthouden ean onze
idealen. Aan de iedalen op landbouwge
bied. maai- ook aan het groote ideaal, dat
we ons gesteld hebben: iedere Chr. jongo
plattelander* in onze organisatie. En ten
slotte aan ons grootste ideaal: liefde tot
Gc>d en Zijn dierst.
Verschillende afgevaardigden hebben ver
volgens namens hun organisaties de ver
gadering toegesproken. Burgemeester J.
Knoppers voerde 't woord namens t
gemeentebestuur van Meppel.
Nadat verschillende verslagen waren uit
gebracht uit dat van den secretaris Mr.
W. R i p bleek, dat de Bond thans 63 afdee-
lingen met 1600 leden telt werd bestuurs
verkiezing gehouden. De aftredende ledpn
de heeren C. v. d. Heuvel en Mr. W. Rip
werden herkozen.
DE MIDDAGSAMENKOMST.
Eerste spreker in de middagvergadering
was mevr. Mr. Dr. P. M. Fran ken-van
D r i e 1, die een rede hield over het onder
werp:
nDe weg, die voor ons ligt".
De plattelandsmensch, zei spr., is in vele
opzichten de grootestadsmenschen nage
volgd. Hij vergat daarbij, dat hij daarbij
aan eigenwaarde inboette. Laat men toch
op het platteland weer zijn eigen leven ba-
wust worden.
Teruggegeven moet worden het oude ge
meenschapsgevoel, dat men in de stad ver
loren heeft, evenals de liefde voor de na-
De plattelandsmensch wake ervoor dat
hij geen stadsmensch wordt, immers veron
achtzaamd hij daardoor zijn roeping, welke
van God is. Hij worde ook op eigen wijze
onderricht, waartoe het landbouwhuishoud-
onderwijs speciaal voor de vrouwen op het
platteland is ingesteld. Het meisje van bui
ten moge inzien, welke haar beteekenis is
voor het leven en voor de gemeenschap,
waarin zij verkeert
Voorts heeft Mr. G. E. van Walsum,
van Rotterdam, in deze vergadering een
referaat gehouden over
Na uiteengezet te hebben het begrip cor
poratieve gedachte, als uiting van het stre
ven naar organischen opbouw van staat en
maatschappij, stelde spr. daartegenover de
overheerschende positie, die de individu in
het individualisme heeft.
Hoe aan de organisatiemaatschappij en
staatsopvatting, d.w.z aan de corporatieve
gedachte kan worden vorm gegeven, werd
hierna uiteengezet. Hij wees op Italië, daar
bij echter opmerkend, dat men corporatieve
gedachte en fascisme niet moet vereenzel
vigen.
Het aanvaarden van de corporatieve ge
dachte beteekent afwijzing van de indivi
dualistische opvatting t. a. v. organisatie en
taak van den staat en t. a. v. het economi
sche leven.
Op economisch terrein beteekent de cor
poratieve gedachte, dat niet langer de indi-
vidueele welvaart, maar de welvaart van de
volksgemeenschap als geheel richtsnoer is.
Een corporatieve ordening, zoo ging Spr.
verder, kan niet volledig opgaan in een sa
menspel van bedrijfsorganen. Men moet
scherp onderscheiden tusschen regelingen
van algemeenen aard en regelingen, die be-
drijfsgewijze behooren te worden getroffen.
Voor eerstgenoemde regelingen staat de
Overheid, met inschakeling van 't bedrijfs
leven. Voor de laatstgenoemde zorgen de
bedrijfsorganen. Bij de lichamen voor de
algemeene regelingen onderscheide men dan
die voor centrale regelingen en die voor re
gionale regelingen.
Wat nu de landbouw betreft, zegt spr.,
valt op de merken, dat het vraagstuk van
de landbouwvertegenwoordiging al zeer oud
is, ofschoon de behandeling ervan nimmer
de instelling van vertegenwoordigende
lichamen van den landbouw heeft tengevol
ge gehad. Reeds in 1873 werd op het Ned.
Landhuishoudkundig Congres de vraag aan
de orde gesteld of de oprichting van Ka
mers van Landbouw wenschelijk was.
Wanneer men de landbouwvertegenwoor
diging ziet in het licht van de corporatieve
gedachte, aldus spr., verliezen de bezwaren
die tot dusver de instelling daarvan hebben
teruggehouden hun beteekenis. Zuiver par
ticuliere organisaties kunnen niet de dra
gers zijn van de pubiekrechtelijke bevoegd
heden. die in een corporatieve ordening
noodzakelijk zijn.
Noodig zijn voor de algemeene regeling
van landbouwzaken een Landbouwraad als
onderdeel van den Economischen Raad en
districisgewijze in te deelen Kamers van
Landbouw. Daarnaast voor de bedrijfsgewij-
2e regelingen bedrijfsraden, die wellicht on
derscheiden kunnen zijn voor de verscha
lende takken van landbouw en zoo noodig
ook territoriale vertakkingen kunnen krij
gen.
Tenslotte legde spr. den nadnuk op de
moreele beteekenis van de corporatieve or
dening; uitkomst uit de tegenstelling van
socialisme en individueel liberalisme.
Op dit referaat volgde een levendige be
spreking.
Ds. A. Donszelmann, Ned. Herv. pre
dikant te Meppel, sprak een slotwoord
eindigde dozen welgeslaagden
met
A.M.A.T.O.
Heden te 11.45 werd de A. M. A. T. O. te
Amsterdam, de groote Land- en Tuinbouw
tentoonstelling, die gehouden werd ter ge
legenheid van de ingebruikneming van de
Nieuwe Centrale Markt te Amsterdam, ge
opend door den burgemeester van Arnster-
Aanwezig waren o.a. de Commissaris der
Koningin in Noord-Holland en verschillende
andere autoriteiten.
In de groote hal waren ca. 1Ó00 genoodig-
den aanwezig, toen de heer Mi. G. C. J. D.
Kropman, wethouder van Amsterdam,
voorzitter van het Uitvoerend Comité, de
aanwezigen welkom heette en wees op de
aanleiding tot het houden van deze tentoon
stelling, n.l. het in gebruik nemen van een
nieuwe markthal, wat een hoogst belang
rijke gebeurtenis is in het leven van Am
sterdam.
Spr. ging na de wordingsgeschiedenis
dezer Centrale Markt. Reeds in 1912 werd
door de Raad een Commissie benoemd om
over de mogelijkheid van zoo'n Centrale
markt advies uit te brengen. Door de oorlog
kwam stagnatie, maar in 1926 werd een be
drag van 10 millioen ter beschikking ge
steld. En nu in 1934 is alles tot stand geko
men. Het is een waag in deze crisistijd, doch
als men bedenkt, dat Amsterdam met om-
Rtrekcn ca. 1 millioen consumenten heeft,
dan begrijpt men, dat de Centrale Markt
noodzakelijk is. En als inleiding tot de
Centrale Markt i9 deze tentoonstelling ge
organiseerd.
Spr. noodigde nu den burgemeester uit de
tentoonstelling en daarmede de Amsterdam-
sche Centrale Markt te openen.
De burgemeester van Amsterdam, Dr. W.
de Vlugt, voldeed hieraan, na een redevoe
ring, waarin hij wees op de gebreken, die
het oude Amsterdamsche Marktwezen had
en die door deze Centrale Markt overwon
nen zijn: onvoldoende ruimte, ontoeganke
lijkheid voor grootere schepen, ontbreken
van spoorwegaansluitingen en onoverrjzichte
lijkheid.
Door deze Centrale Markt in te richten
heeft Amsterdam een taak volbracht Spr.
wees op de belangrijkheid dezer tentoon
stelling en de groote moeilijkheid om deze
te organiseeren. Met de bede, dat Gods ze
gen op den omvangrijken arbeid moge rus
ten verklaarde hij de A.M.A.T.O. en de Cen
trale Markt voor geopend.
Hierna volgde een rondwandeling over
de uitgebreide 40 H.A. groote terreinen.
Te halftwee had in het restaurant bij den
ingang een lunch plaats, waar o.a. door den
burgemeester het woord gevoerd werd. Hij
wees op de groote verdiensten van enkelen,
aan wie allen door 't gemeentebestuur een
zilveren medaille werd verleend, o.a. aan
Prof. Visser en Prof. Sponger te Wagenin-
gen, Ir Tukker te Beekbergen en, natuur
lijk. aan de groote stuwkracht van deze ten
toonstelling, Ir. E. de Kruyff te Utrecht en
nog enkele vereenigingen, die krachtig heb
ben meegewerkt tot het welslagen van deze
tentoonstelling.
ROOK DOBBELMANN3 TABAK EN GEEN ANDERE!
Gemengd Nieuws.
VISSCHER OVERVAREN EN VERDRONKEN
Men meldt ocis uit Stellendam:
De botvisscher J. Langbroek is in zijn roeiboot
S.L. 51 door de motorbotter S.L. 36, schipper H.
Brinkman, benoorden de havenmond alhier op het
Haringvliet overvaren. Roeiboot en schipper ver
dwenen in de diepte. De S.L. 36 keerde daarop
weder in de haven terug. Te ongeveer 1.30 uur
werd de roeiboot door schipper Waling opgevischt
en te ongeveer 2.30 uur werd door schipper P.
Jansen van de motorboot Neptune, het lijk van
schipper Langbroek opgehaald. Langbroek is 58
jaar en ongehuwd.
ARBEIDSONGEVAL
Woensdag is bij de in aanbouw zijnde kerk te
Spekholzerheide onder de gemeente Kerkrade de
timmerman vao der Linde, afkomstig uit Bugge-
num bij Roermond van een 20 meter hooge steiger
gevallen. De man was op slag dood.
HET SLOT VAN EEN VUURWERK
Twee meisjes uit Hilversum maaVlen
kennis met twee jongens aldaar, die even
als zij naar het vuurwerk waren gaan kij
ken, dait tot sluiting van het LarensGie
muziekconcours werd gegeven.
De 18-jarige E. D. bracht het meisje langs
een omweg naar de heide en toen het meisje
dit bemerkte wees zij den jongeman er op,
dat zij daar niet van gediend was. D. wierp
het meisje toen op den grond. Het meisje
verzette zich krachtig, waarop D. haar met
een boksbeugel op het hoofd en in het gi-
laat sloeg.
De dader sloeg op het hulpgeroep van hel
slachtoffer op de vlucht, doch de polit-'e,
dde van eenige personen die de paren had
den zien fietsen, te weten was gekomui,
wie de dader was, lichtte hem te 4 uur
's nachts van zijn bed. D. 16 naar Ams'e^
dam overgebracht en voor den Officier \an
Justitie geleid. Hij heeft een volledige be
kentenis afgelegd.
GOED AFGELOOPEN
Te Amsterdam kwamen op den Eemweg in
de nabijheid van de pont. twee auto's met elkaar
botsing. Een van de pont komende auto wilde
1 groep wielrijders passeeren. Juist op het mo
ment dat de bestuurder uithaalde kwam van de
andere kant ook een auto. de weg bleek te smal
te passeeren en een botsing was het gevolg.
Een der auto's kwam daardoor in een sloot terecht.
Alles liep echter zonder persoonlijke ongelukken
af. Slechts de auto was beschadigd.
DOODELIJK AUTO-ONGELUK
Men meldt ons uit Oud-Beijerland:
De 56-jarige G. R. die Maandagmiddag aan den
Langeweg alhier door een vrachtauto werd aange
reden, is ia het ziekenhuis te Rotterdam overleden.
Brand bij de Vredestein-fabrieken
Tengevolge van broeiing ontstaan
In den nacht van Donderdag op Vrijdag
heeft een zware uitslaande brand een be
langrijk gedeelte van de Rubberfabrieken te
Loosduinen in de asch gelegd.
De brand is ontstaan, vermoedelijk ten
gevolge van broeiing in de walskamers en
Is vandaar overgeslagen op de technische af-
deelingen en de machinekamer.
De vuurzee was zoo hevig, dat de brand
weer. welke met al het beschikbare materiaal
In actie moest komen, er pas na urenlange
inspannende blusschingswerkzaamheden in
daagde het vuur te dooven, zoodat het ove
rige gedeelte der fabrieken zoomede de kan
toren behouden bleef.
Wèl is de brand overgeslagen op eenige
schuren, welke behoorden tot een warmoe-
zerlj aan den Loosduischen kant van de fa
brieksgebouwen. Deze schuren zijn een prooi
der vlammen geworden.
De schade aan de Vredestein-fabrieken
aangericht is niet bij benadering te schatten.
De nablussching duurde oog eenige uren.
MOTOR OVER DEN KOP GESLAGEN
Een persoon ernstig, één licht gewond.
Te Veenendaal zijn de gebroeders Vroege
uit Doorn, toen zij met hun motor op de Kerke-
wijk te Veenendaal reden, over den kop geslagen
doordat zij over een hond, die plotseling voor het
motorrijwiel kwam, reden. Jan Vroege, die op d'
duo zat, kreeg zeer ernstige verwondingen, hij i.
in vrijwel hopeloozen toestand naar het ziekenhuis
te Amerongen overgebracht. Voor zijn
wordt gevreesd. Zijn fcroer Jacob Vroege, die het
motorrijwiel bestuurde, bekwam slechts lichte ver-
wondiogen. De motor is ernstig beschadigd.
VECHTPARTIJ
Te Arasterdam had op de Kattenburger
kade een vechtpartij plaats tusschen een elftal
wacht en een groot aantal buurtbewoners. De
leden van de Burgerwacht kwamen uit de Oranji
Nassau Kazerne en hadden zich naar de Gr. Wit-
tenburgerstraat bewegen om een kameraad
huis te brengen. Toen zij op de Kattenburgerkade
verschenen werden zij door een groote overmacht
aangevallen. De Burgerwacht-leden sloegen op de
vlucht en zochten een goed heenkomen in het po
litiebureau aan de Kattenburgerkade. Een
hen, een 48-jarige mao, wonende te Diemerbrug,
kwam er echter niet zonder kleerscheuren af. Hij
had een hoofdwonde opgeloopcn. zijn tenue was
gescheurd en zijn kepi was in het gevecht gebleven.
Onmiddelli|k werd een aantal agenten naar de
Kattenhurge-kade gestuurd, doch toen deze daar
aankwamen, was geen van de aanvallers me
VERDRONKEN
Te Princenhage is een 20-jarige jongeman
bij het zwemmen in de rivier de Aa verdronken.
MEISJE DOODGEREDEN
Op de Keizersgracht bij de Leidschestraat te
Amsterdam had te omstreeks half één een
verkeersongeluk met doodelijken afloop plaats. Het
13-jarig meisje C. B. reed met haar fiets tegen
stilstaande vrachtauto. Zij raakte hierbij haar
stuur kwijt en kwam te vallen. Het meisje werd
door een andere vrachtauto gegrepen en deerlijk
verwond. Korten tijd later overleed zij. De chauf
feur treft geen schuld.
DOODELIJKE AANRIJDING
Gistermiddag ie het 13-jarig meieje C.
ter hoogte van de Keizersgracht aan de
Leidschestraat te Amsterdam met haar
fiets tegen een stilstaande vrachtauto gere
den. Ze raakte hierbij haar stuur kwijt en
kwam te vallen. Het meisje werd door eer
andere vrachtauto gegrepen en doorieüjK
verwond. Korten tijd later overleed zijn. De
ohauffeur treft geen schuld.
DE MOORD TE HOOFDDORP
In de moordzaak te Hoofddorp is nog steeds
geen klaarheid gekomen. Zoowel de pleegzoon
den vermoorden electricien als de vrouw
dezen laatste blijven hardnekkig alle schuld of
medeplichtigheid ontkennen.
Voor de vrouw heeft het onderzoek blijkbaar
geen verdere bezwarende feiten opgeleverd. Zij i:
lthans op vrije voeten gesteld. De pleegzoon even
wel blijft in hechtenis.
DE GOOISCHE INBREKERS
De politie te Hilversum heeft een 23-jari-
gen Bussuuier gearresteerd, die do dader
bleek te zijn van een aantal inbraken te
Hilversum, Laren en Blaricum. Behalve
geld en ©ienaden had de man een revolver
gastolen, die op hem ge\ -nden werd. Do
man i6 gearresteerd, doordat liij in een cafe
te Hilversum lastig werd. De eigenaar van
het café vroeg de politie om assistentie,
waarna de man werd ingerekend. Men vond
de revolver en enkele sierad-m op hem. Een
medeplichtige, woonachtig in het woom-
_;nkamp te Rus&ura en tijdelijk in mili
tairen dienst in Ede, is dcor de militaire
polftie aldaar gearresteerd en ter beschik
king gesteld van den commissaris van po
litie te Hilversum.
OM HET GOUD VAN DE „LUTINE"
Men meldt van Terschelling: De werk
zaamheden bij de „Lutine" hebben een vlot
erioop. Woensdagavond heeft de toren bij
na den kleilaag bereikt, waaronder de „Lu
tine" zich bevindt, zoodat men epoédig
met de opruimingswerkzaamheden hoopt te
kunnen beginnen en men op de plaats kan
komen, waar men denkt dat het goud zich
zal bevinden.
NASLEEP VAN DE AMSTERDAMSCHE
RELLETJES
De arr. rechtbank te Amsterdam behan
delde een aantal strafzaken, voortvloeiende
uit de gebeurteniseen tijdens de relletjes in
de hoofdstad in Juli jl.
Zoo stonden twee jonge menschen, een sol
deerder en een rijwielhersteller, terecht, die
n worden verdacht in de Ribessiraai
een lantaarnpaal te hebben vernield.
De Offciier van Justitie requireerde tegen
de verdachten wegens vernieling een ge-
angenisstraf van één maand.
EEN HARDHANDIGE TOLGAARDER
Iemand is met een lastig oh cpvllegend
karakter, die het herhaaldelHk len
bruikers lastig maakt en hen dlkwdli
raai tot bevestiging
verdediger betwistte op Juridische gron
den de juistheid van het vonnis en betoogde
it de verklaringen van de getuigen on ter
ug met elkaar in strtfd z(in. Pleiter vroeg
•lispraak subs, een lichte straf.
Uitspraak 26 September a.s.
ECONOMIE EN FINANCIEN
VERKLARING
VAN DE NEDERL. BANK
Een normaal gevolg van de
jongste goudverschepingen.
Wij hebben gister in 't kort gemeld dat het vriji
goudverkeer tusschen Nederland en de V.S. is
hersteld. De Ned. Bank heeft zich bereid verklaard
de toekomst weer goud voor uitvoer naar de
V.S. te verkoopen, indien de wisselkoers op New-
York daartoe aanleiding geeft. Als voorwaarde is
gesteld, dat de V.S. de goudwaarde van dec
dollar op de huidige basis handhaven en weder-
keerig goud blijven afgeven voor uitvoer naai
Nederland.
Het bericht heeft vanzelfsprekend de aandacht
getrokken, doch het heeft niet veel uitwerking
gehad. Het lag voor de hand, dat vroeg of laat de
Ned. Bank er toe over zou moeten gaan de
king van den gouden standaard tusschen de V.S.
en Nederland te herstellen.
Naar men weet gaf tot nu toe de Ned. Bank
alleen vrij goud af naar die landen, waar evenals
bij ons de gouden standaard in eere wordt ge
houden in tegenstelling met de Fransche circulatie
bank, die naar alle landen vrij goud afgaf.
Toen Roosevelt in het voorjaar den dollar op de
nieuwe goudbasis bracht, had dit tot gevolg dat er
een groote goudstroom naar de V.S. uit Europa
ontstond. Ook vanuit Nederland werd goud
de V.S. geëxporteerd en wel uitsluitend door de
particuliere banken. Echter is ook goud van de
Ned. Bank via Parijs naar Amerika gevloeid.
Rechtstreeksche uitvoer naar de V.S. had
echter niet plaats, omdat de Ned. Bank Amerika
niet erkende als een land met den volledigen gou
den standaard.
Roosevelt hehieM toch de machtiging om toi
verdere valutadepreciatie over te gaan. Men trok
het in twijfel of het herstel van den gouden
standaard in de V.S. we! serieus bedoeld was en
of, indien de wisselkoersen daartoe aanleiding
geven. Amerika wel bereid zou zijn om óók
naar Europa te verzenden. De laatste weken is
echter in de sfinxachtige houding van Roosevelt
een verandering gekomen. De nieuwe goudba
van den dol'ar is tot heden gehandhaafd
Amerika heeft thans ook blijk gegeven bereid
zijn goud af te staan, als de koers van de do'lar
onder het gouduitvoerpunt daalt. De laatste weken
werd herhaaldelijk goud uit de V.S. naar Frank
rijk verscheept. Ook werd melding gemaakt var
eenige kleinere goudexporten raar ons land.
Daarom is er thans geen aanleiding meer vooi
de Nederlandsche Bank haar standpunt langer te
handhaven en dies verklaarde zij zich bereid het
vrije goudverkeer met de V.S. te herstellen. Hier
en daar heeft men de verklaring van de Ned.
Bank met ingenomenheid begroet omdat men
een eerste stap in de richt-.og van meer normale
toestanden op valutagebied beschouwt.
Voorloopig kunnen wij dit enthousiasme niet
deelen. De machtiging d:e President Roosevelt
bezit om tot verdere dollardepreciatie ovi
gaan, is immers onvemvcderd blijven bestaan,
zal zeggen of Roosevelt, als de groeiende
moeilijkheden in het land hem daartoe aanleiding
geven, straks niet opnieuw tot valuta-experimen
ten za' overgaan? Wc! is waar heeft Roosevelt
zijn afkeer daarvan te kennen gegeven, doch
eenig houvast aan zijn verklaringen heeft
niet Bovend en hebben de verkiezingsuitslag
Califomië, Maine en Louisiane, waar de regeer'ng
Roosevelt een eclatante overwinn-'ng behaalde, aan
leiding gegeven tot nieuwe geruchten over valuta-
depreciatie. Men heeft den indruk, dat Roosevelt
thans een zekere valuta-stabiliteit noodig heeft
het grootscheepsche conversieprogramma, dat is
aangekondigd, een succes te bezorgen.
Doch wat daarna zal geschieden, wie zal het
zeggen? Vooral dê groeiende moeilijkheden in het
land van den vroegeren „allmigbty dollar" scheppen
nieuwe onzekerheid.
De Ned. Bank heeft thans het zekere voc
onzekere genomen. F,en verrassing vormde het
besluit, ook in Wallstreet, niet. Het is een no
maal gevolg van de jongste goudverschepingen.
Laten we ondanks alles hopen, dat het begin
van een zekere valuta-stabiliteit is ingetreden. Doch
daarbij geenszins de realiteit uit het oog ver-
Philips Gloeilampenfabrieken
Totaal dividend van 11
op de gewone aandeelen
Naar wij vernemen is in de gister gehou
den vergadering van commissarissen der
N.V. Philips Gloeilampen Fabrieken beslo
ten aan de jaarlijksche algemeene vergudi
ring van aandeelhouders, te houden op 2
Oct a.s., voor te stellen over het boekjaar
1933'34 uit te keeren op de pref. aand. van
ƒ750 een dividend van 74, waarvan reeds
is uitgekeerd 45 als interim-dividend, en
op de gew. aand. van ƒ750 een dividend
van ƒ82.50, vvöarvan eveneens reeds is ui1
gekeerd 43 al6 interim-dividend. Door den
raad van beheer der NV. Gemeenschappe
lijk Bezit van Aandeelen Philips Gloeilam
pen Fabrieken zal worden voorgesteld aan
de algemeene vergadering van 2 Oct. a.s.
over het boekjaar 1933/34 uit te keeren op
de pref. aand. van ƒ750 een dividend van
ƒ74, waarvan reeds i6 uitgekeerd ƒ45 als
interim-dividend, op de gew. aand. van
ƒ750 een dividend van ƒ82.50, waarvan
reeds is uitgekeerd ƒ45 als interim-dividend
(Het boekjaar 1933/34 is op 30 April ïl.
afgeloopen en liep over een periode van 16
maanden. Volgens bovenstaand bericht be
draagt het dividend 11 tegenover
het boekjaar 1932, dat slechts over 12
maanden liep. Toen waren ook de aandee
len nog niet afgestempeld op ƒ750. Dr
factoren in aanmerking genomen is het
dividend-percentage op ongeveer hetaelfc'e
niveau gehandhaafd.
Het jaarverslag, dat nu zeer binnenkort
is te wachten, zal wel een duidelijk inzicht
geven in de beteekenis van deze dividend-
declaratie, die overigens in overeenstemming
is met de verwachtingen op de beurs. Naar
men weet is de gang van zaken in het con
cern den laatsten tijd belangrijk verbeterd
en werd in Juni weer een personeelssterkte
van 15.000 man bereikt. Twee jaar geleden
werd het dieptepunt bereikt, teen slechts
9500 arbeiders bij Philips in dienst wiren.
Ook de maandelijksche uitvoercijfers geven
voor de laatste maanden een beduidend
betere gang van zaken te zien. Red.).
Ned. Ford Automobielfabrieken
Interim-dividend van S
Naar wij vernemen, zal de N.V. Ned. Ford
Automobiel Fabrieken op 20 Sept a.s. hel
interim-dividend, groot 5 declareeron op
rekening van het jaardividend.
(Over het boekjaar 1933 werd per aan
deel van nom. ƒ1000 een dividend van 6
uitgekeerd. Naar men weet is intusschen
op de aandeelen ƒ400 terugbetaald, zoodat
de nominale waarde der aandeelen thans
ƒ600 bedraagt Op deze basis zou dus, wan
neer het dividend over 1934 op dat van het
vorige jaar gehandhaafd blijft, een slot-
dividend van 5 zijn te verwachten. Red
FINANTIEEL WEEKOVERZICHT,
ALGEMEEN LOOME TENDENZ
Toch optimisme
voor de toekomst
Strijd tegen de economische
verwording
12 September 1934
Er is op geen enkele voorname beurs eeirigh
b?iJfT'"loom3 en geen enkele gebeurtenis doet
zich voor. waaruit men eenig optimisme zou
kunnen halen. De geheele wereld is in econo
mische en politieke gisting. Dat er oorlog zal
ontstaan, is menschelljkerwijs uitgeslote.i, al
is het natuurlijk niet te ontkennen, dat hoe<
grooter de tegenstellingen, hoe gemakkelijker
een onvoorziene gebeurtenis de lont in heC
kruit kan doen steken. Men is hiervan alge
meen overtuigd: daarom waakt men angst*
vallig voor dat soort gebeurteniseen en uit
deze mentaliteit ooncludeeren wij, dat er voor*
loopig van een oorlog weinig zal komen. Bo
vendien is de winner van een g^'omlsche ver
houdingen .Men is algemeen overtuigd dat eer»
nieuwe strijd, die op geheel andere wijze zal
worden gevoerd dan de vroegere (gas-oorlog
etc.) tot algemeene verarming zal l-elden. tot
algemeenen moreelen en materieelen ondergang
waaruit men zich niet spoedig zal wetoa te
hérstellen.
Indien men aanneemt, dat oorlogen vonr-
loopig niet zullen plaats vinden dan zal eco
nomische opleving niet kunnen uitblijven. Net
zoo min als men een crisis niet kan voorkomen!
hoeveel moeite men er ook voor moge doen.
evenmin is een herstel tegen te houden. De
menteel van dien aard, dat men niet meer kan.'
blijven volstaan met het volgen van de vroe
gere theorieën: men ls op weg naar nieuwe
structureele verhoudingen, doch deze zullen
toch komen ook al zou men niets doen. De
leidende staatslieden. teneinde de verarming
zooveel mogelijk in eigen land tegen te houden,
nemen maatregelen. In het eene land stuurt
r.icn aan op deflatiein het ande-e wil
men juist door ruime staatsuitgaven de be<irij-
v-gheid prikkelenhier meent men in eert
dictatoriaal staatsgezag de economische ver
wording te bestrijden, dii&r zoekt men net
middels corporatieve ordening. Maar allen stre
ven naar meerdere welvaart: deze welvaart zal
er komen, door of ondanks al die maairegycn.
Vandaar, dat wij voor de naaste toekomst op
timist blijven, ook al zijn er weinig teekenert
van reëel herstel en ook al blijven de Inter*
nationale verhoudingen nevelig.
Nevelige olieslluatl©
Over de beurs is weinig te zeggen.
Het internationale hoofdfonds op het Dam*
rak. de aandeelen Koninklijke Olie, hebbert
enkele procenten moeten prijsgeven, niettegen
staande het Pond vaster in dc markt ligt. Aan
deelen Kon. Olie reageeren niet meer zoo sterk:
op het olienieuws, omdat de Koninklijke zulke
uite-enloopende belangen heeft dat niet te zeg
gen valt, of een stagnatie hier en een opieving
dAër de resultaten der maatschappij benadeelt
of ten goede komt. Hoogore olieprijzen bijv.
kunnen nadeelig zijn, indien men ruwe oli®
moet bijkoopen; lagere olieprijzen zijn in eea
dergelijk geval een niet te verwaarloozen voor
deel. Lage benzineprijzen kunnen voordee'lg
zijn. daar lage prijzen het verbruik aanmoe
digen. Het hangt geheel van den loop der kost
prijzen af. of lage prijzen tot ruimere winsten
zullen bijdragen. Men mag niet vergeten, dat
van een geheele serie chemische verbruiks-
artikelen. De verhoudingen tueschen al die
verbruiksartiketen (gasolle. benzine, teer, is-
falt, kaarsen etc.) zijn voor een outsider niet
te pellen, reden, waarom men bij de Konlinc-
lijke dan ook afgaat op den mooien staat vort
dienst, die de maatschappij gedurende lange
jaren kan vertoornen en de arbltrage-voordee-
len welke het aandeel biedt, doordat het aart
zooveel beurzen genoteerd is.
De olie-situatie in Amerika is nog steeds
nevelig en zoolang de olie-verhoudingen aldaar
niet voldoende zijn geregeld, kan ex van één
verbetering in de olietoestand in de wereld
De Algemeene Exploratie Maatschappij meid-
het aanboren van een nieuwen spuiter
nu op het concessie ter re in Noord-Kloeang, dat
destijds door dading van de Koninklijke is
verkregen. De royalty-zaken van deze maat
schappij gaan goed; de op haar terreinen ge
wonnen olie heeft spectale voordeeJen, redtn
waarom de Koninklijke hier geen reswicti»
toepast. De inzinking, die zioh enkele weken
geleden In aandeelen Unilever voordeed, be
hoort weer tot de geschiedenis; de koers van
het aandeel beweegt zich weer in de buurt
van 70%!
Omtrent de kunstzijdemarkt is niets bijzon
ders te vermelden. De vraag naar kunstzijde
blijft zich nog steeds gunstig ontwikkelen,
maar de onderlinge concurrentie der verschil
lende maatschappijen is nog te scherp om van
de betere statistische positie voordeel te kun
nen trekken. Dit Jaar werd uit ons land ge
middeld per maand 702.000 kilo geëxporteerd
tegen een 1933-maanögemlddelde van 689.00-J
kg. en een 1922-average van 686.000 kg. Er is
dus een verbetering te onderkennen. De prlj3
per kilo netto beweegt zich momenteel om de
2 09 heen; deze prijs geeft geen groote ver-
ook' tusschen Ve"/Y85*^" d°e "«AO schommel
den. Wat Philips betreft, kunnen wij vermel
den, dat de patentstrljd tuaschen Philips. Te-
lefunken en Tungsram geëindigd Ie, zoodat de
voordeelen hiervan zullen worden geplukt.
Men moet nu nog vrede zien te sluiten met da
Engelsche marconlfubriek; patenten-oorlogen
zijm voor geen der partijen voordeellg. Zij ko
men op hooge kosten te staan.
4 Sept. 11 Sept*
Unilever 693 ?<i
Philips gloeilampen 218» 2!6i
Ned. Ford 195 1983
Aku 86 3'i
Algemeene Exploratie 130 1333
Koninklijke Olie 155 1511
Cont. Oil log 91»:
Mideontlnental 7j} 'j
Phillips Oil log 93
Shell Union 49 «t
Tidewater S if CJ
De slechte Dultsehe devlezenposltie heeft er
toe geleid dat ook tabak ts opgenomen onder de
Invoerartikelen, die vla zoogenaamde Uber-
wachungastellen moeten worden geïmporteerd.
Zoolang deze Stelle niet is opgericht, verbood
de Duitsche Regeering den Invoer ervan. V3r.-
daar. dat zoowel de Sumatra- als de JavA-
tabaksvellingen een maand zijn ultge>stï.d. De
koersen dezer aandeelen zijn door een en ander
hts teruggetoopen maar de pap worlt ook
hier niet zoo heet gegeten. Dultschla/nd kan
het niet niet zonder onze Indische tabak stel
len terwijl de Staat er bovendien door invoer
rechten en accijnsen behoorlijk aan verdient^
De theeprijzen zijn in de laatste veilingen,
zonder dat hiervoor speciale en bekend ge
worden oorzaken bestaan, niet onbelangrijk
teruggeloopen. De stemming was onmisken
baar aan den flauwen kunt.
Banjoewangl thee 4 5SPt 11 49
Ma a bur 245 242
Gonlpara 3S0
Pastr Nar.gka 370 355
Sedep 2393 213
Dell Batavia i52| 156
Dell Maatschappij 132U2g
Senembah 1J7J ,SIJ
Omtrent de rubber-amdeelen Is ditmaal r its
bijzondere te vermelden Ook d«ze =.,a--e- km-
den t.ch niet aan d* algem-ene 'oome t-ndenz
*061 Amsterdam-Rubber leugeerde tut
DE RUBBERRESTRICTIE
Een uitvoerrecht op bevoikings*
rubber. De tweede licentieperioda
1934
BATAVIA, 13 Sept (Aneta). Bij regeerlngs-
besluit van 12 Sept. is het uitvoerrecht op K-
volk-ngsrubber als volgt vastgesteld:
le. voor alle droge rubber 20 per 100 kg;
2e. voor alle andere rubber voor Westelijke
havens van Borneo. Sumatra, afd. Bengkn.ie
en afd. Indragiri 16.50 per 100 kg; voor ult-
voerhavens in Djambl, Palembang. Z.-O. Bor
neo 15 per 100 kg; voor ultvoerhavens ven
Atjeh. TapanoelI, Sumatra's Oostkust (uitee-
erd Bengkalis) en Sabang 17 per 100 kg;
alI« overige havens alsmede Sambo en
Tarempa 18.50 per 100 kg. De verordening
treedt 1 October a.s. in werking.
•e tweede llcentle-perlode in het restrlctie-
1934 voor rubber loopt van 1 Oct tem 30
Nov. 1934. Voor dio periode is het exporipe--
oentage vastgesteld op 8 pet.
