Itotwr iMJtëdjr €mnmt Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden sn Omstreken Gratis lezen tot 1 October BINNENLAND. BRONWATER abonnementsprijs: Per kwartaal in Leiden en in plaatsen waar een agentschap gevesligd is 2.35 Franco per post 2.35 portokosten Per week0.18 Voor het Buitenland bij wekelijkscbe zending4.50 Bij dagelijksche zending550 Alles bij vooruitbetaling Losse nummers 5 cl. met Zondagsblad 7 '[i ct Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbaar No. 5266 Bureau: Breestriat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936 WOENSDAG 5 SEPTEMBER 1934 15e Jaargang asbertentieprijjen: Van 1 tot 5 regelst.17'/» Elke regel meer 0.22 Ingezonden Mededeelingen van 1-5 regels2.30 Elke regel meer 045 Handelsadvertentiën per regel 0.17'/» Bij contract belangrijke korting Voor het bevragen aan 't bureau sword! berekend 0.10 Wie zich heden op ons blad abonneert met ingang van I October a.s„ ontvangt de tot dien datum verschijnende nummers gratis. Vriendelijk verzoek op te geven, of men per kwartaal of per week wenscht te betalen. De namen geve men op aan De Administratie van dit blad MET TWEE MONDEN De leiders der S.D.A.P. laten geen gele genheid voorbijgaan om zich los te maken yan de muiterij bij de marine. Hun blanke onschuld demonstrceren zij telkens weer. Nu het Witboek over de Marine-ongere geldheden verschenen is, maakt de heer Al- barda er onmiddellijk gebruik van om te betoogen, dat in de uit\oerige verslagen .van de rechtszittingen geen enkel feit is aangevoerd, waaruit kan blijken, dat de marine-organisaties en speciaal S.D.A.P. en N.V.V. schuldig staan. Wij verstonden dit gewurm niet recht Waarom schuift men nu alle verantwoorde lijkheid van zich af voor gebeurtenissen, welke men toejuichte en prees, toen ze het land in beroering brachten'? Bovendien, of men nu al honderd maal herhaalt, dat aan de roode organisaties, binnen en buiten de marine, geen enkel feit ten laste is gelegd; wij blijven daar tegenover stellen, dat wij en anderen op grond van historische gegevens uit het roode archief zelf, met de stukken hebben aangetoond, dat er werkelijk schuld was. Evenwel, we begrijpen thans ook, waar om men alle verantwoordelijkheid afwijs*. De heer Albarda deelt het ons mee. Nu, .volgens hem, de onschuld der organi saties duidelijk bleek, is er maar één con clusie mogelijk: S.D.A.P. en N.V.V. behoo- ren niet langer op de „zwarte lijst'' te staan; het moet weer mogelijk worden, dat sociaal-democraten als militair- of burger ambtenaar bij de weermacht dienen. De leider der &D.A.P, vordert dus, dat de overheid de oogen zal sluiten voor de revo lutionaire gezindheid van deze partij en haar gezagondermijnend streven. Op grond van verleden en heden wijzen we die eisch krachtig af; doch wij zouden ook de vraag willen stellen: wat willen de sociaal-democraten in de begeerde functies doen en, hoe zullen zij het daar uitboudeji? Zullen zij, om den broode, hun beginsel ver loochenen? Nog pas hadden wij de Marinedag te Scheveningen. Wat zei do roode pers daar van? Ziehier het begin van het artikel: De Goden hebben dorstDe milita ristische goden namelijk van allerlei slag, die deze gelegenheid te baat hebben genomen, om in allerlei toonaarden hun eigen lof te zingen en den volke kond te doen, dat het hoogst nuttig, ja dringend gewcnscht zou zijn, aan hun goddelijke .verschijning nog eenige millioenen 's jaars meer te offeren. En ziehier het schampere slot: De dorstige goden begaven zich ter ruste, maar hun dorst is niet gelescht en nauwelijks te lesschen. Het arbeidende en vredelievende deel des volks seinde na deze marinedag aan alle posten: „Weest op uw hoede!"...... Zóó spreekt men met twee monden. Men noemt en waant zich misschien ook on schuldig aan de muiterij; doch op hetzelfde oogenblik construeert men een tegenstelling tusschen „het arbeidende en vredelievende deel des volks" en hen, die landsverdedi ging plicht achten. Maar wat moeten zij, die dergelijke taal toejuichen, dan toch bij de weermacht doen? ZENDING EN POLITIEK In Oost-Indië zijn raadsverkiezingen ge houden. Het orgaan der „Vaderlandsche Club" meldt, dat deze groep, welke aan vankelijk louter „beweging" was, in samen werking met het Indo-Europeesch Verboni »,een éclatante overwinning" heeft behaald. Ten bewijze daarvan wordt meegedeeld, hoeveel candidaten van de „Vad. Club'' in verschillende raden zijn gekozen. Deze „overwinning", welke we verder on besproken laten, is volgens het blad bevoch ten op politieke tegenstanders, die de strijd op zeer minderwaardige wijze gevoerd heb ben. Als voorbeeld daarvan wordt gewezen op de propaganda, welke van roomsch-kath. zijde te Soerabaja werd gedreven. Daar be titelde men, aldus lezen we, de V.C'ers ei> de I.E.V'ers als „moordenaars van tallooze ziele n"; „welke gespierde taal werd gemotiveerd met het feit, dat de genoemde partijen in de Volksraad tegen de toelating op Bali van Missie en Zending hebben gestemd". Wij weten niet op welke wijze van roomsch-kath. zijde gesproken is van „moor denaars van tallooze zielen". Geschiedde tet in een schreeuwerige kóp bóven een artikel of strooibiljet (dat er ook ongetee- kende circulaires tegen de V.C. verschenen, keuren we af!) dan lijkt het ons niet zeer kiesch en tegen dikke woorden hebben we in de regel bezwaar. Doch wie de kwestie principieel stelt kan de waarheid der be schuldiging niet ontkennen. Een partij, die de deur voor het Evangelie van Jezus Chris tus sluit, pleegt ("van menschelijke zijde gezien) een moordaanslag op de zielen. Uit „taktische" overwegingen, waarbij het geld meestal de grootste rol speelt, belet men schelijke wijsheid, voorzoover men kan, de voortgang van het Evangelie der zaligheid. De slavernij is somwijlen verdedigd met een beroep op Gods Woord, waarin tot dri3- maal toe gezegd wordt: „Vervloekt zij K; naan, een knecht der knechten zij hij zijn broederen". En men vergat, dat dezelfde Bijbel zegt „Aethiopie zal zijn handen uitstrekken naar God" en voor den Messias-Koning zul len de Aethiopiërs (dat zijn de verbranden van aangezicht) zich op hun aangezicht nederwerpen". Dit was een misverstand en de Zending heeft ons geleerd, wat roeping der Christen volken is. Wanneer de „Vad. Club" dus thans openlijk een politiek gaat voeren, welke de verkondiging van het Evangelie wil tegengaan en de inlandsche volken be letten om het pad des heils te vinden, dan „vermoordt zij tallooze zielen". De beschuldiging moge hard zijn, en de woordkeus misschien wat ruig; de waar heid is niet anders. De Koningin in Noorwegen Naar de Msb. verneemt is thans vastge steld, dat de Koningin en de Prinses Vrijdag Aasgaardd;rand zullen verlaten om naar Ne derland terug te keeren. Alvorens echter de terugreis naar het vaderland te aanvaarden zullen de Koningin en de Prinses zich naar Oslo begeven, waar zij kamers hebben besteld in het Grand Hotel. De hooge gasten zullen zich Zaterdag omstreeks 12 uur te Oslo met haar gevolg inschepen. Rusland en de Volkenbond Nederland's voorstemmen niet verwacht Naar van officieele zijde wordt me degedeeld, kan niet verwacht worden, dat Nederland vóór toelating van Sovjet-Rnsland tot den Volkenbond zal stemmen. De vraag of Nederland zal tegenstemmen dan wel zich ont houden, moet voorshands nog open blijven. Steunregeling Zuiderzeevischventers Eerste vergadering der Contact-Commissie Dezer dagen had te Amsterdam in het gebouw van den Rijksdienst ter uitvoering van de Zuiderzeesteunwet, onder voorzit terschap van den heer Ir. G. F. H. Houben, directeur van dezen Dienst, de eerste ver gadering plaats van de Contact-Commissie van belanghebbenden in den zin der Zui derzeesteunwet, welke voor de toepassing van deze wet als vischventer zijn erkend. Aan de orde werd gesteld de vraag, of en in hoeverre de vischventers, welke hun be drijf aan het vervormen zijn, nog steun in gevolge de Zuiderzeesteunwet behoeven en in welken vorm deze steun zal moeten wor den verleend. Van verschillende zijden werd gewezen op de moeilijkheden, welke zich bij de vervor ming van het bedrijf voordoen, terwijl met betrekking tot de verleening van steun ver schillende wenschen naar voren werden gebracht. Door den voorzitter is te kennen gegeven, dat een en ander nader zal worden overwo gen en dat het in zijn voornemen ligt, in een in October te houden vergadering met voorstellen te komen. Ontslag als ambtenaar Op grond der nieuwe wettelijke regeling Men meldt ons uit Hengelo: De Raad besloot op voorstel van B. en W. in een geheime zitting eervol ontslag te verleenen aan den heer J. Hi 1 vers, di recteur der gemeentelijke Arbeidsbeurs, op grond van het onlangs aangevulde art..59 in het Ambtenarenreglement (den heer is lid der O.S.P.). Vóór stemden 13 leden (R.K., C.H., A.R., V.B.; Vip:); Tegen S.D.A.P en 9 leden CP) CLEARING NEDERLAND-CHILI Frieslands Commissaris jubileert De eerste cijfers Verloop van zaken niet onbevredigend Het Nederlandsche Clearinginstituut is voor nemens maandelijks een aantal cijfers te pu- bliceeren nopens de ontwikkeling der clearing tusschen Nederland en Chili. De eerste cijfers zijn thans verstrekt en hebben uitsluitend be trekking op nieuwe vorderingen (rekening A) Naar men weet is de clearing 15 Juni jj werking getreden. Uit deze cijfers blijkt dat hier te lande ter betaling van import uit Chili op rekening het Clearing-instituut is gestort een bedrag van f 270.061.09. Tegenover dit niet onbelang rijke bedrag aan stortingen staat tot dusver slechts een bedrag aan uitbetalingen hier te lande van f 7279.11. Intusschen is, gelijk uit de cijfers blijkt, op de clearing-rekening bij de Banco Central de Chile ter betaling van Ne derlandsche export naar Chili reeds een be drag van f 51.384.36 in pasos gestort, ter wijl bovendien door het clearing-instituut nog een totaal van f 113.000 aan vorderingen, op in Chili nog niet werd gestort, voorloopig tot de clearing is toegelaten. Onder de stortingen in Chili is een som van rond f 20.000 begrepen wegens leve: ties van Indische thee van oudsher belangrijk export-arC^.'l van Indië i Chili welk bedrag, zoolang het clearing- verdrag de Indische instanties niet gepasseerd heeft, voorloopig geblokkeerd blijft. Het totaal van den plaats gehad hebbenden of reeds geadviseerden Nederlandschen port is alzoo f 165.000, een cijfer, dat voor 2Vz maand niet on-.unstig afsteekt bij het cijfer van f 352.000, dat den Nederlandschen export over het geheele jaar 1933 weergeeft. Volgens bovenstaande cijfers is alzoo euwen nog niet aangemelden export Chili op de clearing-rekening een bedrag f 106.000 beschikbaar. Het Clearing-instituut geeft tenslotte nog een cijfer nopens de particuliere compensate Tusschen de voornaamste banken in Chi'.' i enkele in Nederland gevestigde bankinstel lingen zijn met machtiging van de Banco Cen tral de Chile en het Nederlandsch. Clearing- instituut regelingen tot stand gekomen, op grond waarvan zich een compensatieverkeer in rekeningcourant begint te ontwikkelen, dat feitelijk als een reeks kleine clearingen kan worden aangemerkt. Het toezicht der beide vereffeningsinstituten beperkt zich tot een al- gemeene controle. De in compensatie te bren gen transacties zijn aan voorafgaande goed keuring onderworpen, aangezien dient vast te staan dat slechts export van goederen uit het eigen land in compensatie wordt gebracht. Het Clearine-instituut is voornemens slechts het grootste cijfer van de beide zijden dezer gecombineerde compensatie-rekeningen te pu- bliceeren. Per 31 Augustus j.l. luidt het be drag f 47.191. Dit bedrag vertegenwoordigt het totale bedrag der Chileensche vo'rderin- waarvoor de in compensatie te brengen Nederlandsche transacties ten deele nog aan gemeld moeten worden. Men heeft Prof. Mr. G. W. J. Bruins, de leider van het Nederlandsche Clearing-ii stituut naar zijn oordeel gevraagd over hi verloop van de clearing. Prof- Bruins deelde mede, dat de clearing op zeer bevredigende wijze verloopt. Wat het bedrag van f 270.000 aangaat, dat op rekening van het Clearing- instituut is gestort voor de voldoening van uit Chili plaats gehad hebbende importen, ver klaarde hij, dat het niet in dit tempo zal door gaan. Het grootste deel toch is te danken aan stortingen op Chilisalpeter, waarvan 2-5% der koopsommen aan de nieuwe vorderingen, ten goede komt. Chilisalpeter is met het oog op de behoeften van den landbouw min of meer ee seizoenartikel en de aankoopen plegen zich i dit deel van het jaar te concentreeren. De oude vorderingen. Otrent de „oude vorderingen", deelde Prof. Bruins mede, dat de termijn van indiening 16 Augustus irs verstreken. Het gaat om een be- van rond f 750.000. Op de clearing-reke ning B., die voor pude vorderingen gereser veerd is en met 15% van de salpeter-verkoo- pen wordt gealimenteerd, is op het oogenblik reeds f 157.000 gestort. Het iigt in de bedoe ling de uitbetalingen pondponas-gewijze te doen geschieden. Zoo spoedig een overzicht over het totaal der vorderingen zal zijn verkre >n de Banco Central de Chile en het Clea ringinstituut het over de te erkennen vorde ringen eens zijn, zal een eerste uitbetaling ge schieden. Tenslotte verklaarde Prof. Bruins dat hij -er de voorloopige gang van zaken tevreden Zoowel het herstel van het onder den druk der Chileensche deviezenbeperkingen ineen ge schrompelde handelsverkeer als de ontdoomg der bevroren vorderingen is goed op gang. Al gaat het, aldus Prof. Bruins, ten slotte om beperkte bedragen, het grondbeginsel der clea ring, dat wat wij aan het andere land schuldig zyn hier ter beschikking blijft om allereerst te worden benut tot voldoening van onze eigen vorderingen op dat land, heeft niet nagelaten zijn goede werking te doen gevoelen. Er zij echter nadrukkelijk op gewezen, dat de gepu bliceerde cijfers in zoover gunstig zijn, dat de salpeterleveringen niet het geheele jaar door in denzelfden omvang zullen plaats hebben. Het oogenblikkelijk saldo moet due niet tot te snelle expansie van den export leiden. Bovendien is er de Indische thee. Het ligt ech ter op den weg, zoowel van de exporteurs ii Indië als van de Chilenen zelf, om te trachten de eerste plaats in het directe verkeer tus schen Indië en Chili althans een gedeeltelijke compensatie voor deze theezendngen te GEEN VLIEGVELD IN LIMBURG. Wij vernemen, dat eenige belangrijke groote gemeenten, wier steun is gevraagd bij de stichting van een vliegveld in Zuid- Limburg, daarvan definitief hebben afge zien. De tijdsomstandigheden zijn er niet naar om aan de respectievelijke gemeente raden een voorstel te doen om gelden voor het bekende doel beschikbaar te stellen. Bovendien is gebleken dat geen bevredi gende oplossing kon worden gevonden om trent de plaats van de luchthaven. Door het Provinciaal personeel gehuldigd Zaterdag was het 25 jaar geleden, dat P. A. V. baron van Harinxma thoe Sloot en het ambt op zich nam van Com missaris der Koningin in de prov. Friesland. De jubilaris, die G3 jaar oud is, werd in Beetsterzwaag geboren op Harinxma State. Op 8-jarigen leeftijd, toen zijn vader tot Commissaris der Koningin in dat gewest werd benoemd, verhuisde hij naar Leeu warden. In 1909 legde zijn vader zijn ambt neer en op voordracht van minister Heemskerk werd de zoon, toen raadsheer in den Cen- tralen Raad van Beroep, met ingang van 1 September van dat jaar tot diens opvolge: benoemd. Ter herdenking van dit feit kwam het geheele personeel in de Statenzaal te Lee- warden bijeen. Hier werd de jubilaris, die bij Kon. besl. is benoemd tot groot-officier in de orde van Oranje Nassau, toegespro ken door Dr. G. A. W u m k e s, als oudste chef van de zes takken van dienst Spr. he groette den Commissaris met de woorden: Wij waardeeren het, mijnheer de Com missaris, dat u hebt toegestemd in een ge meenschappelijke hulde bij uw zilveren ambtsjubileum, dat u thans met uw familie in ons midden tegenwoordig zijt en dat <1 Statenzaal ons is gegeven om u openlijk geluk te wenschen. Wij begroeten u met de woorden, die meester Gijsbert in zijn „husmanne petear' boer Egge in den mond legt, als hij Gods- frjeon ontmoet, den Frieschen edelman, die bij Nieuwpoort streed onder Prins Maurits: „Jou selsskip is us ljeaf". Spr. vergeleek dan den provincialen dienst bij een schip, waarvan de jubilaris de ge zagvoerder is en het personeel de beman ning vormt. 25 jaar heeft dat schip onder uw leiding, mijnheer de Commissaris, geva ren Soms waren de winden en stormen mee, soms ook was de hemel zwaar bewolkt en sloeg het schuim over den boeg. Maar altijd hebben allen heel sterk het gevoel gehad, dat gestuurd werd vastbera den, doelbewust en plichtsgetrouw, dat de man op de brug 's morgens de eerste was en 's avonds de laatste en dus .een voor beeld gaf van werkzaamheid en toewijding aan de zaak van Friesland. Spr. hoopte dat de jubilaris zijn functie nog vele jaren zal vervullen en bood hem vervolgens als herinnering aan een Friesche klok, in den Franschen tijd in Grouw ver vaardigd. Na deze bijeenkomst volgde om 12 uur een zitting van de Staten, waarin gedepu teerde, de heer B. W. Okma, het woord voerde namens de tegenwoordige leden e.n de heer Th. Rengers namens de oud leden. De spelling-vereenvoudiging In en buiten het onderwijs. In- de op 1 dezer gehouden vergadering van het bestuur der S.D.A.P. is besloten, in alle stukken van het partijbestuur uitgaan de, de speliing-Marchant te gebruiken. Het partijbestuur sprak daarenboven den wensch uit, dat ook de bladen van de Ar beiderspers in de speliing-Marchant zullen verschijnen, ten einde te bevorderen, dat de verwarring, die op dit oogenblik in de spel ling. bestaat, zoo spoedig mogelijk tot het verleden zal behooren. Naar wij vernemen, heeft de minister van onderwijs, kunsten en wetenschappen in verband met rle invoering van de vereen voudigde spelling een aanschrijving gezon den aan de besturen van de gesubsidieerde scholen en cursussen voor nijverheidsonder wijs en aan de besturen van gemeenten, welke zoodanige scholen en cursussen met rijkssteun in stand houden. In deze aanschrijving wordt mededeeling gpdaan van de bekende wijzigingen welke voor een aantal examens op 1 Sept. j.l. zijn ingevoerd. De minister schrijft, dat hij het op prijs zal stellen, indien deze vereenvoudigde schrijfwijze in het vervolg bij de nijver heidsscholen zal worden toegepast. Onnoo- dige vervanging van leerboeken moet ech ter worden voorkomen. In de briefwisseling verzoekt de minister gebruik te maken van de vereenvoudigd© schrijfwijze, hetzij van de tot nu toe gebrui kelijke spelling-De Vries en Te Winkel. Het dreigend conflict in de Hoeksche Waard In tier minne geschikt Tusschen de laodbouwers en de landarbeiders vereeoigd in den Modernen en in den Ned. Chris- teJijken Landarbeidersbond, in de Hoeksche Waard dreigde het sinds eeoigeo tijd tot een loonconflict komen. Nu kan zooals men weet volgens de Crisisorga- satie-beschikking in zulke aangelegenheden een Rijksbemiddelaar met dwingende macht optreden. Ook in dit geval zou het zoo gaan en zou te Klaas waal overleg gepleegd worden. Op voorstel van en-kelen is bij deze besperking de geheele Hoek sche Waard als een geheel opgetreden. Het ging hier over een uurloon van 23 cent, dat de werk nemers vroegen, terwijl de werkgevers met meer als 21 cent wilden geven. Hierover kon geen over- emm.ng verkregen worden en de werknemers stelden tenslotte een ultimatum, nl. dat op 1 Sept. 1.1. hun voorstellen aangenomen moesten zijn of dat er bemiddelend moest opgetreden worden, daar anders een staking zou afgekondigd worden. Vrijdag 11 werd te Rotterdam met de Rijks bemiddelaar Prof. Josephus Jitta onderhandeld, die het voorstel deed om het uurloon op 22 cent te bepalen. Dit werd door de besturen van weerszij den aangenomen en bepaald, dat het ultimatum zou vervallen, totdat de besturen met de leden overleg zouden gepleegd hebben. Op Maandag had dit overleg plaats en besloot nen van beide zijden de voorgestelde regeling te lanvaarden. Tegelijk vervalt nu het loon in na- ura dat tot dusver zeer ongelijk geregeld werd. Het delfloon voor aardappelen werd bepaald op 10 cent per H.L. bij een opbrengst van 350 H L. per H.A.. bij elke 50 H.L. minder is het loco 2 V2 nt per H.L. meer. Bij 3 sorteeringen 2J^ cent Bietenrooien werd op 7 cent per roe gesteld of f 42 per H.A. en bietenladen op 2 cent per roe of f 12 per H.A. Voor zwaar werk wordt 2-iyz cent tr uur, voor overwerk 30 cent betaald. Tevens garandceren de werkgevers in Dec., Jan. Febr. bij minimum werktijd van 8 uren een dag loon van f 2 te zullen geven. DE WINKELSLUITING Principieele engelegenheids redevoeringen in de Kamer van Koophandel te Rotterdam In de openbare vergadering van de Kamer van Kooph. en Fabr. te Rotterdam kwam gistermiddag aan de orde een voor stel van het bureau om overeenkomstig het. advies van de afdeeling Kleinbedrijf een adres te zenden aan B en W. waarin wordt uitgesproken, dat. dc tegenwoordige tijdsom standigheden aanleiding geven tot verrui rning van de verkoopgelegenheid op Zondag Dit voorstel heeft aanleiding gegeven tot een voor de K. v. K. ongewoon debat De heer B o r s t(grootbedrijf) verklaarde het concept voor hem onaannemelijk. Dat er crisisomstandigheden zijn zal niemand ontkennen. maar dat deze crisisomstandig heden aanleiding kunnen geven tot het overtreden van Gods geboden is hem niet recht duidelijk. Niet eon overtreden, maar juist een getrouw ieven naar die geboden kan alleen genezing brengen ook in de cri sisomstandigheden van thans. Spr. zegt dit expres zoo positief omdat in het concept ook zoo positief staat zonder beperking zelfs, dat de tegenwoordige buitengewone omstandig heden aanleiding geven tot het openstellen van de winkels op Zondag. Spr. aanvaardt dat ook niet op practische gronden. Zijn er varing van 20 jaar in de brood- en banket- warcnbranche heeft spr. geleerd, dat voor het hebben van een Iconende onderneming in deze branche Zondagsverkoop in winkels niet noodzakelijk is. Het publiek heeft zich goeddeels aan gewend om de benoodigd heden voor Zondag op Zaterdag in te slaan. De oorzaak van de achteruitgang van een bepaalde categorie var: winkeliers is, dat deze nagelaten hebben hun zaken aan te passen aan de eischen van den tijd. Zij zijn het, die nu hun achteruitgang geheel boeken op de Zondagssluiting. Geen enkele onderneming in de .door spr.. bedoelde branche die met haar tijd is meegegaan heeft behoefte aan Zondagsveikoop, of hst moest zijn, dat men met het oog op nog meer winstbejag tracht ook de Zondag voor de verkoop te exploiteeren. Spr. herinnert er aan, dat van zijn eigen bedrijf Paul C. Kaiser's zaak na het loslaten van alle Zondagsverkuop toch een bloeien de onderneming is geworden. En zoo zijn er meer. Heel de actie tot verkrijgen van meerdere Zondagsverkoop acht spr. een on- verantwoordelijke daad van menschen met vaak beperkte blik,, die zon dei grundis kennis van zaken en omstandigheden een oordeel vellen. Dat is te meer te bejamme ren, omdat zij daarmede aantasten een groot sociaal goed. de Zondagsrust Wie dit ele ment in zijn zaken verwaarloost, gaat naar spr.'s vaste overtuiging vroeg of laat on herroepelijk naar de kelder. Spr. concludeert dat althans in zijn branche geen. enkele onderneming met meerdere verlkoopgelegen heid is gebaat, dat de crisis-omstandigheden daartoe niet wettigen en dat daarom de door het bureau geconcipieerde brief niet vrz/mden moet worden. De heer D o n n e r (kleinbedrijf) meent, dat de Kamer den brief van B. en W. voor kennisgeving behoort aan te nemen. Vol gens de wet moet het advies van de „be trokken bedrijfsorganisaties" worden inge wonnen. Is de K. van K. een organisatie belanghebbenden in den zin der wet? Het schrijven van B. en W. is geheel op gesteld om het advies van de betrokken be- drijfskringen te hooren en er wordt ook in gevraagd op te geven hoeveel leden de ge adresseerde vereeniging telt Moet het bu reau der Kamer nu opgeven hoeveel leden deze telt? Nu de wet er ligt is het niet meer de tijd om van de Kamer een algemeen ge steld advies omtrent de verkoopgelegen heid op Zondag te vragen. Op welke gron den baseert men een advies, dat meerdere verkoopgelegenheid op Zondag gewenscht zou zijn? Heeft de K. v. K. het oordeel gevraagd van de banketbakkers en sigaren winkeliers? Het bureau heeft niets gedaan. I-Iet is afgegaan op de verklaringen van een paar loden van het kleinbedrijf en haar advies is dan ook waardeloos omdat het niet op feiten steunt. De eenig juiste hou ding zou zijn, dat de Kamer aan B. en W. berichtte, dat zij niet geacht wil worden te beboeren tot de betrokken bedrijfsgroepen waaraan in den zin der wet advies moet worden gevraagd. De heer S o k d ij k (grootbedrijf) sluit zich voor wat betreft de pmicipieele zijde aan hij de beschouwingen der vorige spre kers en wijst er op. dat destijds, toen voor de tot standkoming van de wetswijziging het verzenden van een adres aan de Tweede Kamer of aan B. en W: ter sprake kwam, de heer Koopmeiners, na een verdediging daar van zelf tegen zulk een adres stemde, om dat hij de absurditeit er van in zag. Indien dit acjres nu verzonden werd zou het een klap in het aangezicht van de K. van K. beteekenen. De heer Van Doorn (kleinbedrijf) had geon principieel debat venvacht en hij kan daarom ook niet zoo een-twee-drie antwooi den op waf de Christelijke heeren hier te berde hebben gebr.acht. Spr. meent, dat de K. van K. wel kun adviseeren als vertegen woordigend lichaam van den middenstand. In de commissie kleinbedrijf is ook met al- gemeene stemmen daartoe besloten. De heer Donner: „Er waren drie leden tegenwoordig!" De heer Van Doorn meent, dat dit er niet toe doet. Als men beslist voor deze Zondagsheiliging had willen opkomen had men zich moeten doen gelden en er niet mee hier moeten komen, om comedie te spelen nu de wet de menschen de mogelijk heid eenmaal heeft geopend om een paar uurtjes langer open te blijven. Spr. vraagt, waarom Onze Lieve Heer hier bij te pas moet worden gebracht en meent dat Deze het zeker niet kwalijk zal nemen, nu het door de practijk noodig is geworden voor menschen, die anders ook liever zou den sluiten. Honderden gaan door de winkel sluiting te gronde. Natuurlijk is dat niet het eenige: ook de groote filiaalbedrijven zijn daar schuld aan De heer Donner: „Ja, misschien van Jamin!" De heer Van Doorn zegt, dat de heer Donner allesbehalve de opinie van de meer derheid weergeeft en dat de practijk leerc. dat hetgeen deze zeide onjuist is. De heer Borst: „Daar weet U niets van!' De heer Van Doorn meent, dat de. De superieure Hollandsche Tafeldrank a nit de heetwaterbron te Maastricht Hoogst Geneeskrachtig Hoofdd. R'darasche Biercentrale TeL 41850. Voornaamste Nieuws. Dit nummer bestaat uit DRIE bladen Bk. t 4 De Commissaris der Koningin in Friesland, mr. P. A. V. baron van Harinxma thoe Slooten, heeft zijn 25-jarig ambtsjubileum gevierd. Gegevens over de Clearing Ncderlandsch-Chili. Verwacht wordt dat Nederland niet voor de toelating van Rusland tot de Volkenbond zal stemmen. Blz. 2 De helft der textielarbeiders in Amerika heeft het werk neergelegd. Uitbreiding van de staking wordt verwacht. Reeds enkele botsingen. De Japansch-Russische spanning over de aan slagen op den Oosterspoorweg verergert. Zwitserland besloot officieel te stemmen tegen Ruslands toelating tot den Volkenbond. Nederland en België schijnen écn lijn te zullen trekken. Het partijcongres der N.S.D.A.P. te NeurcnBerg is begonnen. Een Fransch memorandum over de Saarkwestie. Blz. 3 Ds. H. A. Leenmans te Harlingen wordt 13 Sept. Te Amsterdam wordt een internationaal congres an kleinhandelaren in levensmiddelen gehouden. i de Synode der Chr. Gercf. Dr. von Brehmer te Berlijn Dahlem heeft een kanker-veroorzakende bacil ontdekt Het bericht heeft groote opschudding verwekt in de weten schappelijke wereld. Muziek MAKEN is beter dan muziek HOOREN! drie groote middenstandsbonden tot andere conclusies zijn gekomen en daar valt niet tegen te liegen. De Voorzitter, de heer Engelbrecht, zegt dat ook bij het bureau' twijfel heeft geheerscht over de vraag of op deze brief door J3. en W. een antwoord werd verwacht; gister is daarop van den gemeentesecretaris een bevestiging ontvangen. Spr. meent dat verder alles precies volgens de orde is ge gaan: de commissie-kleinbedrijf is bijeen geroepen en met respect voor de niet te overbruggen bezwaren van sommige leden meent spr. toch dat advies kan worden se- geven overeenkomstig het advies van deze commissie. Het gaat hier uitsluitend over de mogelijkheid tot instandhouding van enkele bedrijven in moeilijke tijden, niet om meerdere of mindere welvaart. De heer Donner zegt ook geen behoefte te hebben gehad aan een debat, maar zij die altijd hebben gezegd dat het bedrijfs leven schreeuwt om verkoop-verruiming, terwijl thans uit de adviezen der bedrijfs groepen blijkt, dat 60 pCL daar tegen is probeeren nu, nog eens desondanks te sug- gereeren, dat zij gelijk hebben. Dat in de commissie-kleinbedrijf slechts 3 leden te genwoordig waren bij de behandeling is een gevolg van de vacantie. De bedoeling van den wetgever is niet geweest dat de Kamers van Koophandel algemeene adviezen zouden geven maar dat de betrokken bedrijfsgroe pen zelf zouden heslissen of zij van denver- ruiming der verkoopgelegenheid gebruik zouden maken. Spr. zal bij stemming slechts onder protest stemmen. Nadat nog eenig splinterig en onaange naam debat is gevoerd, waarbij de heer v B e u n i n g e n de tegenstanders haarklo verij verwijt omdat zij spreken van „be langhebbenden in den zin der wet" doet de he eer Donner het voorstel, dat de Ka mer zich uitspreke, dat het niet in de be doeling der wet ligt om de Kamers van Koophandel maar de belanghebbenden n.l. de betrokken bedrijfsgenooten, te hooren over de wenschelijkheid van verruiming der verkoopgelegerheid op Zondag. Dit voorstel wordt verworpen mot 7 tegen 13 stemmen. Als de heer Donner dan nog enkele amendementen in het adres voorstelt en daarbij niet te reppen van de mogelijkheid tot meerdere verkoopgelégenheid nabij de kerken, informeert de heer v. d. M a n d e 1 e of men dan met „kerkhoven" geen genoe gen kan nemen. Nadat m<»t medewerking van den voorzit ter nog enkele scherpe kanten van het con- cep -adres zijn afgevijld wordt met 13—7 stemmen tot verzending besloten. BRUSSEL ï?0,el -ChlenVer»" (bij de w ,n T- Beurs) Angost Ortsstraat Nos. 3840. Kamers vanaf 20 fr.. str. water warm en koud. Ook gel. y. familiën,"

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1934 | | pagina 1