Groote rede van Dr. H. Schacht
VRIJDAG 31 AUGUSTUS 1934
ÊERSTE BLAD PAG. 3
Kerknieuws.
NED. HERV. KERK
Beroepen; Te Eliecom, G. v. Ve-ldhuizen te
Hautum. Te Bruinisse. C H. G. Blok te West
maas. Te Rijssen; W. J. v. Lokhorst te Hilver-
AFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE
Ds. J. T. Huisman is voornemens 23
Sept. afscheid te nemen van de Ned. Herv. Gem.
tc Noordwolde (Fr.) en 30 Sept. zijn intrede
te doen te B o z u m. Bevestiger is Ds. de Muinck
Keizer te IJsbrechtum. Daar Noordwolde niet heeft
voldaan aan de voorwaarden van de Raad van
Beheer, zal voorloopig niet beroepen kunnen
worden.
Ds. C. B. Bavinck te Hoek (Z) hoopt
Zoodag 30 Sept. a.s. afscheid te nemen van de
Geref. Kerk tc Hoek en Zondag 21 October zijn
intrede te doen te O. en W. Souburg, na be
vestigd te zijn door zijn vader. Ds. C. 8. Bavinck,
emer. pred. te Amersfoort.
Ds. H. J. COUVEE
Zoodag 2 Sept. zal het 40 jaren geleden zijn dat
Ds. H J. Couvée, thans em. pred. der Ned. Herv.
Gemeente van Nijmegen en wonende te Zeist,
de ambtsbediening te Kerkwerve aanvaardde.
Ds. Couvée, die thans 67 jaar oud is, werd can-
didaat in 1893 en heeft ook gestaan te Kortgene
en Amerongen. Op 1 Oct. 1931 cam hij zijn eme-
EMERITAAT Ds. Sj. MIEDEMA
De Ned. Herv. predikant van Schingen en
Slappeterp, Ds. Sj. Miedema, heeft emeritaat
aangevraagd en verkregen met 1 November a.s.
Ds. Miedema is geboren in 1864, werd in 1893
caodidaat en heeft, behalve zijn tegenwoordige
gemeente (waar hi| sedert 1901 staat) die van
Eenigenburg, Anna Paulowoa en Beetzum gediend.
AFVAL EN TOELOOP NAAR DE KERK
Te Berlijn in 1931 en 1933.
Op een merkwaardige verschuiving vao cijfers
vestigt de Berlijnsche correspondent van de Maas
bode de aandacht. Er zijn toch in 1933 in Berlijn
bijna 64.000 menschen toegetreden tot de
Evangelische Kerk. De motieven daarvoor terzijde
latende, zien we op dit cijfer een eigenaardig licht
vallen door het feit, dat slechts 3 jaren ge'eden. in
1931. ruim 66.000 menschen die kerk hebben ver-
Het schijnt niet gewaagd, deze afval te zien als
een gevolg van de verwoestende werking, die de
hoogescholen, het liberalisme, het Marxisme, het
semitisme op het Christendom in Duitschland uit
oefenden. Evenzeer is het waarschijnlijk, dat het
natiooaal-socialisme bedoeld of niet bedoeld
een reactie op die los-van-de-kerk-beweging te
voorschijn heeft geroepen, welke tot uitdrukking
komt in het cijfer 63.815. zijnde het aantal perso
nen. dat in 1933 te Berlijn zich meer in de kerke
lijke registers liet inschrijven. Hoezeer ook minder
hoog liggende beweegredenen mede dit cijfer mo
gen hebben gevormd, het feit. dat het slechts drie
jaren verwijderd ligt van een even omvangrijken
afval, kan niet anders dan met verheuging begroet
wo'dei en wijst in elk geval op een zóne „midden
stof". die nog niet geheel onontvankelijk geworden
os voor invloeden van hooger orde.
Kenmerkend is ook, dat de R.K. Kerk te Berlijn
in 1933 3328 leden moest afstaan a_n de Prot.
Kerken, een cijfer, dat in 1931 veel lager, al. 842
VRIJE KATHOLIEKE KERK
Naar wij vernemen heeft de Episcopale Synode,
der Vrije Katholieke Kerk in de plaats van wijlen
Bisschop C. W. Leadbeater met algemeene stem
men tot Voorzittend-Bisschop der Kerk benoemd
Mgr. F. W. Pigott. M. A. uit Londen. Hij heeft
eerst in de Anglicaansche Kerk. daarna in Theoso
fische Scholen gearbeid, en sedert 1923 in de Vrije
Kath. Kerk
KERKBRIEF ANNO DOMINI 1934
Als laatste Kerkbrief van 1934 is bl] Bosch
Keuning te Baarn verschenen „Het jaar
onzes Heeren 1934", een verzameling bijdragen
Van W. H. van de Pol, Dr. G. W. Oberman,
Ds. L. D. Poot en Prof. Dr. G. van der Leeuw.
Wij vinden er, na den kerkbrief die meer bij
zonder handelt over de Kerk als verkondigster
van Christus, een dagorde voor de huisgodsdienst
oefeningen van 2 Sept. tot 1 December, voorts
liturgische gebeden; opstellen over Allerheiligen,
en een artikel van Prof. van der Leeuw over
„Onze Bijbellezingen'
NED. PROTESTANTENBOND
Beroepen: Te Ede, Lunteren. Renkum, Rhe-
nen en Veenendaal, J. C. Fischer te Slootdorp
Deze heeft het beroep naar Ede. waarbij de andere
genoemde plaatsen behooren als zuster-afdeelingen,
ral 30 Sept. zijn intrede doen.
WEER IN EIGEN HUIS
Wat een gezellige sfeer heerscht in die
familie, waar de kinderen 's avonds een
boeiend boek lezen. Het is niet gemakkelijk
oog te houden op de lectuur van Uw kin
deren. Wanneer ge voor Uw kinderen
MEINEMA's uitgaven koopt, is het in orde.
Een volledige catalogus kunt ge gratis be
komen bij Uw boekhandelaar of franco per
post van de uitgeefster N.V. W. D. MEINE-
MA, Delft Reeds voor 90 cent een flink deel.
ZENDING EN PH1LANTHRQPIE
Weeshuis Chr. Geref. Kerk
Hef nieuwe huis te Utrecht
Gisteren is te Utrecht ter gelegenheid
van den „tienden weeshuisdag" in de
Ghr. Geref. Kerk het nieuwe weeshuis
der Christelijk Gereformeerde Kerken
officieel in gebruik genomen.
Deze inrichting, die sinds 1924 te Soestdijk ge
vestigd was, gaat uit van de Vereeniging van
Diaconieën der Chr. Geref. Kerken. Met het oog
op de betere mogelijkheid tot opleiding der pupillen
en de beperkte ruimte van het oude weeshuis is
het naar Utrecht overgebracht. Daartoe is om
streeks een jaar geleden het Tehuis voor Ouden
van Dagen der Gereformeerde Kerk aaa het Pre
dikheerenkerkhof aangekocht Dit gebouw met een
fraaien historischen gevel is door een inwendige
verbouwing voor het nieuwe doel geschikt ge-
maakt. r f
De voorzitter der vereeniging van Chr. cerer.
Diaconieën, de heer P. A. B e k e t van D e n
Haag sprak een welkomstwoord waarin hij de
geschiedenis van het weeshuis memoreerde.
P r o f. W. J. Ge e 1 s van A p e 1 d oo r n. hield
de openingsrede, daarbij uitgaande van Lucas
vers 5: „Vrede zij dezen huize".
De .bezoekers van den weeshuisdag begaven zich
na de beëindiging van de samenkomst naar de
nieuwe inrichting, waar zij een maaltijd gebruikten.
Om 1 uur werd in den tuin ter herinnering aan
dezen dag een boompje geplant, waarbij Prot.
Geels een korte toespraak hield.
's Middags werd de vergadering voortgezet. De
weesvader, de heer P. van den B urg bracht
zijn verslag uit. De Chr. Geref. predikant te
Utrecht, ds P. de Smit. sprak een welkomst
woord tot het bestuur van de vereeniging. tot ae
weezen en hun verzorgers.
ONGECONTROLEERDE KINDERTEHUIZEN
Van de destijds vermelde besprekingen over het
rapport inzake de ongeccntroleerde kindertehuizen
gecombineerde vergadering van de Ned. Ver.
r Armenzorg en Weldadigheid en den Ned.
Bond tot Kinderbescherm'ng, is het verslag in druk
verschenen als nr. 60 van de uitgaven der eerst
genoemde Vereeniging. bij H. D. Tje enk Wil
link 6 Zn. N.V. te Haarlem.
LANDDAG-DRIMMELEN
D* Ned. Herv. Evangelisaties in en ten bate
van de Ned Herv. Kerk m Noord-Brabant houden
Zaterdag 1 Sept. te Drimmelen een landdag, met
ils sprekers o.a. de heeren I. T. Blootshoofd te
Hrimmelen (opening), ds. A. de Bruin van Hooge-
'uwe, eenige heeren godsdienstonderwijzers en
ds. R. Beerekamp van Werkendam (slotwoord).
ARTIKEL 177 L S.
Er zijn van die getallen, bij het zien waarvao
onmiddellijk een complex van herinneringen en
gedachten wordt opgeroepen. Zulk een getal is ook
'77 van de wet op de Indische Staatsinrich
ting; het doet terstond voor ons oprijzen een jaren
lange reeks van parlementaire en missionaire ver
handelingen en disputen, een reeks, die tot op dit
oogenblik nóg met afgewerkt is, al is er dan een
pauze ingetreden.
Het boek van Dr. A. J. A. Eijkman een
studie van pijn. 150 bladzijden, is niet alleen als
samenvatting van de pariemental-e historie te
dezer zake in hooge mate onenteerend, maar het
bevat tevens een tot in finesses afdalende bespre-
van de vraag, of art. 177 staatrcchteiijk te
verantwoorden, in overeenstemming met het be
ginsel van Godsdienstvrijheid, eu op den duur te
handhaven is.
De persoonlijke meening var. den schrijver staat
afwijzend tegenover artikel 177, dat een bijzondere
toelating eischt voor Christenleeraars, priesters en
zendelingen, ten einde hun dienstwerk in Ned.
te kunnen verrichten. Hij acht zulk een
preventieve maatregel overbodig (bl. 133) en
meent, dat art. 177 zonder het minste bezwaar kan
worden afgeschaft (bl. 137), wanneer Kerk en
Staat in gemeenschappelijk overleg de voorwaar
den opmaken, waaronder priesters en zendelingen
hun geestelijk dienstwerk mogen uitoefenen (bl.
136). Z.i. heeft dc (80-jarige!) praktijk van art
langetoond, dat de maatregel der bijzondere
toelating niet aan het doel heeft beantwoord (bl.
120). Bovendien is naar de meening van Dr.
Eijkman het artikel in strijd met het principe van
Christus' lastgeving, vervat in de bekende woor
den: „Gaat dan been", een argument waarin de
Prot. Zending en de RJC. Missie samengaan (bl.
113).
Wil de Regeering niettemin haar taak: hand
having van orde en rust ook op dit terrein, tot
uitvoering brengen, dan kan zij dat doen door het
recht van aggreatie (bl. 137), waardoor zij zich de
goedkeuring op de voordracht tot plaatsing van
priester, zendeling of christenleeraar voorbe
houdt.
Afgezien van de vraag, of de tijd voor een her
vatting van den aanval op art. 177 thans de meest
gunstige is, verdient het denkbeeld van Dr. Eljk-
de ernstige overweging der betrokken instan-
van Staat en Kerken. Want zoowel in Prot.
als in R.K. kring blijft, zoolang art 177 gehand
haafd wordt (en de toepassing telkens weer
bedenkingen doet rijzen!) onvoldaanheid bestaan,
die slechts kan opgeheven worden door een rege-
j, welke het beginsel der Godsdienstvrijheid
ten volle tot gelding brengt
H. LöWENSTElN f
Te Taroetoeng Is overleden de zendelingsarts
Dr. H. Löwenstein, die was uitgezonden door de
Rijnsche Zending en werkzaam was aan het Zen
dingsziekenhuis te Pearadja (Sumatra).
Schoolnieuws.
De nieuwe spelling
Op Gymnasia, H.B.S. en Kweekscholen
De minister van onderwijs, kunsten
en wetenschappen heeft aan de
hoofden van de openbare gymnasia,
hoogere burgerscholen en kweek
scholen een aanschrijving doen toe
komen, waarin het gebruik van de
nieuwe spelling met ingang van
September wordt voorgeschreven.
Prof. Dr. H. J. BONNEMA
Prof. dr. H. J. Boncema, die het vorig jasr
ontslag vroeg en verkreeg als hoogleeraar in de
geologie aan de Rijksunivers.teit te Groningen,
doch die door curatoren tijdelijk met het geven
onderwijs in dat vak bleef belast zal deze
arbeid 15 September a.s. neerleggen.
ONDERWIJSBENOEMINGEN
Mej. N. Simonides is benoemd tot kweeke-
l*ige met acte aan de Chr. school te Roode-
hooi
Aan de „Boaz-school" te Berk el,
._n de Geref. Gemeente (hoofd H. Jansen)
benoemd Mej. J. van Ginkel te Zeist
Aan de Chr. school voor uitgebreid lager
onderwijs te Ap pinged am is als derde prov.
leerkracht benoemd de heer H. F o 1 k e r s, wacht
gelder aldaar.
Wegens ziekte van den heer Ploeg is aan de
Ned. Herv. School te Dinteloord tijdelijk tot
onderwijzeres benoemd Mej. T. J. van der Plaats,
te Apeldoorn.
Tot tijdel. onderwijzer aan de Herv. School te
Boskoop is benoemd de heer W. van Leeu
wen te Goudswaard.
K. BOUMA
De heer K Bouma, sedert 1 Oct. 1901 hoofd
der Chr. School te Hemchum (Fr.), heeft
wegens het bereiken van den 65-jarijen leeftijd,
ontslag aangevraagd, met irgang vaD 12 Febr
1935. De heer Bouma werd in 1890 onderwijzer te
Gauw (bij Soeek), later te Zwartsluis en te Spijk
(Groa.),
C HOEKSMA
Vandaag neemt de heer C. Hoeksma, hoofd der
Chr. School op G.G. te Drogeham afscheid
van het onderwijs. Hij is reeds eenigen tijd nonac-
tief door ongesteldheid. De heer Hoeksma, die
thans 64 jaar oud is, heeft gewerkt te Zuidwolde.
Elburg, Nijkerk, 2e keer Zuidwolde en Amster
dam; sedert 1899 was hij hoofd der Chr. School
in zijn geboorteplaats. In verschillend opzicht heeft
hij voorts kerk en Vereenigingsleven gediend.
LEERAREN M. O.
In de 68e jaarvergadering der Ver. van Leeraren
bij het M.O. heeft de voorzitter de heer L. C.
Buurveld van Rotterdam, een openingsrede gehou
den. waaraan wij ontleenen, dat z.i. in de finan-
cieele verhoudingen tusschen het Rijk. de gemeen
ten en de schoolbesturen een chaotische toestand
heerscht. De z.g. „vrije" gemeenten betalen alle
kosten, de gesubsidieerde gemeenten ontvangen 8
pet. van de totale kosten van het Rijk.
Hierbij, aldus de spreker, dient de vrijheid der
gemeenten en schoolbesturen zoo veel mogelijk
worden hersteld, terwijl aan den anderen kant
gezorgd moet worden voor een gelijke behandeling
van het openbaar en het bijzonder onderwijs. Wel
moet vermeden worden, dat zich toestanden
wikkelen, zooals bij het lager onderwijs het geval
ECONOMIE EN FINANCIEN
NEDERLANDSCHE
BETALINGS-BALANS
De inkomsten uit onze
Koopvaardijvloot
Opnieuw belangrijk gedaald
In de wekelijksche Mededeelingeri van
,De Ned. Conjunctuur" publiceert het Cen
traal Bureau voor de Statistiek een voor
loopig overzicht van eenige voorname pos
ten van de Nederlandsche betalings- en
schulderibalans over 1933. Daarbij wordt op
gemerkt, dat het aantal banken, dat ge
gevens inzond een belangrijke uitbreiding
onderging.
Het Centraal Bureau voor de Statistiek
heeft echter ook nog gegevens ontvangen,
omtrent verdiende goederenvrachten, etc.
van een groot aantal zeereederijen, omvat
tende ruim 98 pet. van de Nederlandsche
K oopva ardij vloot.
Op den grondslag dier opgaven konden
de netto-inkomsten van onze geheele na
tionale koopvaardijvloot, welke in de beta
lingsbalansen over 1930, 1931 en 1932 op
reep. 155, 125 en 86 millioen gulden werden
geschat, over het jaar 1933 op 65 millioen
gulden worden berekend. Uiteraard geven
cijfers geen aanwijzing omtrent de
winsten der scheepvaartmaatschappijen.
Een uitvoerig overzicht zal in een der
volgende afleveringen van het „Maand
schrift van het Centraal Bureau voor de
Statistiek" worden opgenomen.
SCHULDENBALANS
In millioenen
guldens p. 31 Dec.
1932 1933
Passief:
Schuld op korten termijn
aan het buitenl., volgens
opgaven van 24 banken
in 1932 en 23 banken in
1933 incl. de Ned. Bank
In rek.-courant met bui
tenl. correspondenten 107.— 67.9
b Verplichtingen uit hoof
de van wissels 12.6 123
Andere schulden 306.6 265.—
Actief:
Vlottend tegoed in het bui
tenl., volgens opgaven
van 24 banken in 1932
en 23 banken in 1933
(incl. de Nederl. Bank)
In rek.-courant met bui
tenl. correspondenten 190.2 117.8
b Wissete, betaalbaar in 't
buitenland 120.2 44.2
c Andere voi*deringen 341.315.7
SPECIFICATIE NAAR LANDEN
In millioenen
guldens p. 31 Dac.
Passief:
1933
Schuld op korten termijn
(totaal a, b en c volgens
opgaven van 23 banken)
Duitsohland 61.1
Engeland 35.
Frankrijk 40.9
Vereenigde Staten 35.4
Andere landen 172.9
Actief:
Vlottend tegoed (totaal a. b
en c volgens opgaven
van 23 banken) in:
Duitschland 167.5
Engeland 80.5
rank rijk 67.6
Vereenigde Staten 30.2
Andere lenden 131.9
JUBILEUM C. J. NOBELS
Zaterdag 1 Sept. a.s. hoopt de heer C. J. Nobels,
hoofd der Chr. School te Sluiskil zijn 25-jarig
iubileum als hoofd te vieren. 1 Aug. j.l. was hij
35 jaar bij het onderwijs. De heer Nobels werd
opgeleid te Middelburg aan de Chr. Normaallessen
en diende achtereenvolgens het Chr. Onderwijs te
Middelburg. Weesinnchting Neerbosch. Winters-
ijk. Rotterdam en Heerjansdam. Daarna als hoofd
Rozenburg en Sluiskil. De heer Nobels is voor-
-itter van de afd. „Lacd van Axel" van de
.Groote" en voorzitter van de Scholenbocd „Land
/an Axel".
R.K. AMBACHTSSCHOOL TE ROTTERDAM
M.nister Marchant heeft gisteren de R.K. Am
bachtsschool aan de Baljuwstraat (Biijdorp) ge
opend. Dit is de 5c Ambachtsschool in Rotterdam,
de 2e R.K. in Nederland. Bij de opening heeft o m.
het woord gevoerd Ds. C. C. G. Visser, bestuurs-
d van de Chr. Ambachtsschool. Directeur van de
ieuwe school is de heer Th. Bastiaai"®
DE SCHOOLRADIO
Men verzoekt ons het volgende op te nemen:
De Ned. Chr. Radio-Vereen, opent 3 September
.s. haar nieuwe serie school uitzendingen. Tegen-
ver veel ontmoedigende critiek houdt zij dat
zerk vol. Ook nu staan op de lijst der sprekers
al van oude bekenden, waaronder er zijn, die
alleen reeds de aansluiting en de korte kennisma
king voor onze kinderen waard zijn. Zij geeft
wederom een rijke verscheidenheid van onderwer
pen uit Bijbelsche en Kerk- en Zendingsgeschiede
nis en die des Vaderlands, over hygiène, een paar
voordrachtlessen. Camping zal dat tot besluit
het hebben over de Friesche Nachtegaal, tot
welke hooge waardigheid hij zijn Friesche kik-
vorsch heeft gepromoveerd.
Wij spreken geen kwaad van onze onderwijzers,
wanneer wij de meening uitspreken, dat onze jon
gens en meisjes van de extra-schoteltjes, wanneer
men ze die toestaat, zullen smullen.
Wie min of meer geregeld luistert, gelieve een
lijstje van sprekers aan te vragen bij de N C.R.V.,
Postbus 5, Hilversum.
EXAMENS
TEEKENEN M.O. A
DEN HAAG. Gesl. de heeren W. G. Theuni"-
sen. Den Haag; J. Veringa, Overveen; J. M. D.
de Vries, Amsterdam
HOOFDAKTE
BREDA. Geëx. 8 cand. Gesl. de dames Th. M
W. v. Steen. Bergen op Zoom: M. P. F. Hen.s-
kens. Boxmeer; C. F. C. CaJp. Oudenboseh; H.
M. Breekelmans en M. W. Keijzer, Oirschot.
BRAND
Te Laren is vermoedelijk tengevolge van kort
sluiting brand ontstaan in de garage van den heer
Vos Men slaagde er nog in de in de garage staan
de auto's en een hoeveelheid benzine in veiligheid
te brengen. Het vuur greep snel om zich heen en
sloeg over naar de tegen de garage aangebouwde
woning van den heer Baylé. Beide perceelen zijn
geheel uitgebrand. De vrijwillige brandweer, die
spoedig ter plaatse was, kon weinig tegen de vuur
zee uitrichten.
Over het Internationale Schulden
en Gredietprobleem
Duitschlands schuldenvraagstuk
moet internationaal geregeld
worden
Een volledig moratorium voor
meerdere jaren kan slechts
redding brengen
De President van de Duitsche Rijks
bank en de Rijksminister van Econo
mische Zaken, Dr. H. Schacht, heeft
gisteravond op de internationale Con
ferentie voor agrarische wetenschap
pen te Bad Eilsen een groote rede ge
houden, waarin hij „het internationale
schulden- en credietprobleem" ter
sprake bracht. Wij ontleenen aan deze
belangrijke rede het volgende:
Dr. Schacht gaf eerst eenige algemeene
beschouwingen over de wereldcrisis en de
wereldconjunctuur. Wanneer 't economisch
leven zich volgens do economische wet
matigheid zou voltrekken, zou de vraag,
wanneer de wereldcrisis een einde neemt,
beantwoord kunnen worden. Maar seden
Versailles wordt het economisch leven be-
heerscht door de politiek en daarom is
thans slechts te zien welke economische fac
toren een verbetering van de wereldcon
junctuur op 't oogenblik in den weg staan.
De positie der groote circulatiebanken
verspert den weg naar een opleving niet.
De goudvoorraden zijn grooter dan voor den
oorlog. Ook de bankbiljettencirculatie ligt
in het algemeen hooger dan men zou ver
wachten. Vooral echter is de ongewoon
sterke stijging van de vreemde gelden hef
beste bewijs, dat er voldoende geld aanwe
zig is.
De interesttarievcn op korten termijn lig
gen bij alle crediteurenlanden abnormaal
laag en bewegen zich overwegend nog ver
der in dalende richting. De kapitaalmarkt-
tarieven daarentegen zijn relatief slechts
weinig gedaald. Ook de richting waarin zij
zich bewegen is verdeeld, al gaat deze mee-
rendeels naar beneden. De oorzaak ligt hier
in, dat de politiek de atmosfeer van inter
nationaal vertrouwen, die voor belegging
op langen termijn onontbeerlijk is, nog
steeds niet heeft gecreëerd.
In- en uitvoer vertoonen overal een bui
tengewone inkrimping t. o. v. den voor
oorlogsstand.
De ware schuldig a
In den regel stelt men de ontreddering op
valutagebied verantwoordelijk voor de ver
lamming van den wereldhandel. Deze ver
klaring is oppervlakkig en gaat aan de
kern van het vraagstuk voorbij.
Consequent doorgeredeneerd zou dan de
crisis opgelost moeten zijn als ook de goud
landen devahieeren. Zou dit geDeuren, dan
zou men echter weer even ver zijn als in
1931 toen de valutadepreciatie begon. Het
kan niet van beslissenden aard zijn of men
in het economisch leven met een grooteren
of kleineren maatstaf mfeet, indien de ver
anderingen van de grootte ongeveer gelijk
zijn. Daarom is de strijd, of eerst de valuta
gestabiliseerd moeten worden en daarna de
handelsbelemmeringen uit den weg moeten
worden geruimd of omgekeerd, absoluut
overbodig. De valuta kunnen eerst dan in
orde komen, en de handelsbelemmeringen
eerst dan verzacht worden, indien de sto
ringsfactor uit den weg geruimd is, die
beide verschijnselen gelijktijdig veroorzaakt
heeft Deze storingsfactor is d p
politieke schuld, dateerend van
den wereldoorlog.
Vóór den oorlog.
Voor den oorlog waren de internationale
schuldenverhoudingen geen probleem. De
wereldhandel en de wereldschulden en ook
de interestverhoudingen in de afzonderlijke
landen hadden zich voor den oorlog orga
nisch ontwikkeld. De wereldoorlog heeft dit
organisch opgebouwde wereldhandelsmecha
nisme grondig verstoord.
De Ver. Staten zijn door toenemende in
dustrialisatie en prohibitie onafhankelijk
geworden van Europa. Zij leveren echter
nog steeds de grootste hoeveelheden g
stoffen en zijn tegelijkertijd de schuld-
eischers van de gansche wereld geworden
In Europa heeft Frankrijk zich door an
nexatie van Elzas Lotharingen een eterk
industrieele basis verschaft. Engeland nam
de Duitsche koloniën en de Duitsche han
delsvloot in beslag In Z.-O. Europa is een
vrij hopelooze toestand ontstaan door de
ontbinding der Oostenrijksch-Hongaarschc
monarchie. En Duitschland is van schuld-
eischer schuldenaar geworden. Uit alles
blijkt, dat dit alléén den verloren oorloj
betalen moet.
Hierna ontwikkelde Dr. Schacht nog eens
zijn overbekende zienswijze betreffende het
ontstaan der Duitsche buitenlandsche schul
den. Echter: het buitenland betaalde door
het verstrekken van de credieten zichzelf.
De gevolgen bleven niet uit:
Eind 1930 bedroegen de buitenland
sche schulden als gevolg van de her-
stelpolitiek eenerzij ds en de onjuiste
credietplaatsing anderzijds meer dan
R.M. 25 miliard, waarvan ongeveer
R.M. 15 milliard met korten looptijd.
Op dit moment bedraagt de buiten
landsche schuld rond R.M. 13,9 mil
liard. In 3 jaar tijds heeft Duitschland
dus ongeveer R.M. 11 milliard betaald
hetgeen meer is dan zijn gansche niet-
politieke schuld! Hierin is begrepen
een daling van R.M. 4 milliard door
waardeverlies van buitenlandsche va
luta's. Zoodoende is dus de effectieve
terugbetaling van R.M. 7 milliard mo
gelijk geweest.
Hoe dit mogelijk was.
Deze maatregelen zijn mogelijk geworden:
1 door het opheffen van alle reserves
aan goud en deviezen van de Rijksbank ten
bedrage van rond drie milliard mark.
2 door het liquideeren van alle eeniger-
mate te realiseeren buitenlandsche vorde
ringen en andere nog bestaande buitenland
sche bezittingen van Duitsche ondernemin
gen en van particulieren.
3 door rigoureuze beperking van den in
voer en bevordering van den uitvoer in ge
lijke mate.
4 door een deflatiepolitiek welke volgens
de deskundigen van Bazel „zonder weerga"
Deze prestaties werden Volbracht:
1 ondanks het feit, dat door het kapitaal
verlies in en na den oorlog de binnenland-
sche Duitsche rentevoet steeds veel te hoog
alhoewel gansche takken van produc-
n in het bijzonder de landbouw niet
rendeerden.
3 alhoewel de werkloosheid steeg tot een
derde van het aantal arbeiders.
4 alhoewel vrijwel het gansche buiten
land zijn grenzen sloot voor den Duitscher
uitvoer.
5 alhoewel de devaluatie van twee derde
van de gansche wereld tot 40 k 60 pet van
de oorspronkelijke pariteit de Duitsche goe
deren in sterke mate verhinderde te con
6 alhoewel door boycotbewegingen de
uitvoer verder daalde.
7 alhoewel de lasten van de buitenland
sche schulden door de prijsdalingen in veel
sterkere mate zijn gestegen dan de boek
winst uit valutadevaluaties bedroeg
Thans is de transfercapaciteit vari
Duitschland volledig uitgeput De
herstelschulden kan het niet meer uit
eigen kracht regelen. Het betreft hier
een probleem, dat het gansche inter
nationale economische leven omvat
Een regeling van de buitenlandsche
schulden van Duitschland is een voor
waarde voor het herstel van den
wereldhandel en het liquideeren van
de wereldcrisis. Het zou onverstandig
zijn Duitschland opnieuw een defla
tiepolitiek op te dringen. Minstens
even gevaarlijk is het voorstel tot de
valuatie. De Duitsche schuldenpositie
zou daardoor slechts te ongunstiger
worden. De transfermoeilijkheden
zouden niet afnemen, maar vermeer
deren.
Geen internationale clearing
Wat het internationale clearingvoorstel
aangaat, dit zou een volledige ineenstorting
van de thans nog bestaande wereldhandel
"s onvermijdelijk gevolg hebben.
Ook de gedachte van een clearing uitslui
tend de handelsbalansen betreffende, moet
an de hand worden gewezen, want dit zbu
zonder het schuldenprobleem aan te raken,
ongetwijfeld een blijvende inkrimping van
den wereldhandel tot gevolg hebben, omdat
alle landen zich aan de telkens kleiner wor
dende zijde van hun goederenimport zouden
oriënteeren.
In het vervolg zijner rede zeide Schacht,
dat de wereld voor het volgende alternatief
komt te staan:
1 De Duitsche goederen worden van alle
belemmeringen, die in den weg worden ge
legd, vrijgesteld, of
2 De Duitsche schulden worden ge
schrapt
Practisch zijn beide oplossingen niet
meer mogelijk. De eerste niet als gevolg
van den tegenstand der buitenlandsche in«
dustrieën; de tweede niet als gevolg van
den tegenstand van de buitenl an dscho
moet dientengevolge in het midden liggenj
en wel in de richting, dat de regeeringen
der crediteurenstaten in een grootere afne
ming van Duitsche goederen en de credi
teuren in een verlaging van hun schuldvor
deringen toestemmen.
Twee jaar geleden zou een dergelijke
middenweg nog mogelijk zijn geweest.
Thans niet meer. Het gebrek aan deviezen
dwingt Duitschland tot rigoureuze invoer
beperkingen. Bitter wreekt zich thans, dat
men niet tijdig een regeling heeft getroffen.
De valuta-depreciaties kunnen niét meer
ongedaan worden gemaakt
In deze bijna hopelooze positie kan
slechts een edelmoedig ingrijpen red
ding brengen.
Duitschland kan zijn schulden-
dienst slechts onder een grootér
wereldhandelsvolume presteeren. Tot
dit grooter wereldhandelsvolume kan
het onder den druk van het inter
nationale deflatieproces niet geraken.
Er zal dientengevolge niets anders
overblijven dan Duitschland een vol
ledig moratorium voor meerdere
jaren te verleenen. Gelijktijdig zal
men den last van de buitenlandsche
schulden moeten verlagen tot een
niveau, dat na afloop van het mora
torium op den duur kan worden ge
dragen.
Het is jammer, dat thans meer offers
moeten worden gebracht dan een jaar ge
leden. Dit is niet de schuld van Duitsch
land. Ook niet als zelfs thans de mogelijk
heid niet gevonden wordt tot een reddende
daad. Duitschland zelf is tot onderhande
len bereid. Maar het is onze plicht, aldus
Schacht er op te wijzen, dat iedere verloren
maand het internationaal prestatievermogen
van Duitschland vermindert en zijn herstel
belemmert
NIEUWE UITGAVEN
B. Wolter* Uitgever* M!
zijn opgesteld
-J tekst gevo:g<i vat»
►ofdzaken uit de Organisatie en Techntelc
ieder die zich
"Wij ontvingen het
schrijver. Voor
voorbereidt op
■richt en zelf-
rn. ts dit stel
wlj«
r CaJidlda;
exi'liool te Rotterdam 1934/35 In
aat uitgegeven bevat dit boekje
ce gegevens voor hen. dl» op een
vijze met de Ned. Handel-ahooge-
atie staan. Het boekje is weer tot
gewerkt Het bevat één geheel
stuk. getiteld „Algemeen". Het
root aantal bijzonderheden overa
i inschrijving, de 1
de
het afleggen v:
nens etc. etc. Ter completeering de;
ireklngen schreef Prof. W. E. Boer
bljdilage betreffende „Het aanvullen*
onderwijs in boekhouden
jtudlebei
handelende
ictijk" 01
ureiee. Prof. F. de Vrlea
akt enkele zeer behartonswaardige opmer-
litteratüur- en tljvteohrifteiilijstcn zijn
-cwn geheel bijgqewerkt. He 'boekje is
rroeger uitgekomen dan vorig jaar en ook
ongetwijfeld dankbar
ZATERDAG 1 SEPTEMBER
HUTZEN 301.5 M.
RJR.O.
8.00—9.15 Morgenconcert.
10.00—10.30 Gramofoonmuziek.
1030—11.0 Muziekuitzeoding voor fabrie-
11.001130 Gramofoonmuziek.
11.30—12.00 Godsdienstig halfuurtje door
Pastoor L. H. Perquin.
12.0112.15 n.m. Politieberichten.
12.15—1.00 n.m. Lunchconcert door de
KRO-Boys o.l.v. Piet Lustenhouwer,
1.001.15 n.m. Gramofoonmuziek.
±1.15 n m. Berichten van den Nederl. Post-
duivenhoudersbond van Zaterdagvliegers.
1.15-1.45 njn. De KRO-boys o.l.v. Piet
Lustenhouwer.
1.45—2.00 n.m. Verzorging zender.
2.002 30 n.m. Halfuurtje voor de rijpere
jeugd door mevr. A. Schelfhout v. d. Meu-
len.
2.303.00 n.m. Gramofoonmuuziek.
3.004.00 n.m. Kinderuurtje verzorgd door
mevr. Sophie Nuwenhuis van der Rijst en
mevr Corrie Marres van der Ven.
4.00—5.00 n.m. Op last van den Minister
van Binnenlandsche Zaken afgestaan aan de
H.I.R.O.
4.00 n.m. Uitzending voor de Theosofische
Vereeniging.
4.30 n.m. Uitzending voor de Nat. Bond van
Handels- en Kantoorbedienden ..Mercurius".
5.00 nm. Sluiting.
K.R.O.
5.00—5.30 n.m. Orkest o.l.v. Marinus van
't Woud.
5.30—5.45 n.m. „Het Blinden-Instituut te
Grave". Causerie door Paul de Waart.
5.45—6 20 n.m. Orkest o.l.v. Marinus van
't Woud.
7.007.15 n.m. Politieberichten.
7.15—7.35 n.m. „Volkstaal en Volkskunde
in verband het de nationale opleving" door
Drs. W. Roukens.
7.358.00 n m. Gramofoonmuziek.
8.008.30 n.m. De KRO-boys o.l.v. Piet
Lustenhouwer.
8.30-8.35 n.m. Vaz Dias.
8.359.05 n.m „Meneer de Directeur"; een
misplaatste grap met een niet verwacht ein-
de. Hoorspel van Emmerich Halass.
9.05 9.15 n.m. Gramofoonmuziek.
9 15—9.30 n.m. Het Cabaretgezelschap Ri
chard Schut.
9.309.45 n.m Microfoonvertelsel door
Harry Poll. „De Ontmoeting".
9.4510.30 n.m. De KRO-boys oJ.v. Piet
Lustenhouwer.
10.30—10.35 n.m. Vaz Dias.
10 35—10 50 n.m. Het cabaret-gezelschap
Richard Schut.
10.5012.00 njn. Gramofoonmuziek.
HTLVERSUM 1875 M.
VARA
8.01 Gramofoonmuziek.
VF.R.O.
10.00 Morgenwijding.
VARA
10.15 Uitzending voor de arbeiders in de
continubedrijven.
12.01 n.m. Klein-ensemble o.l.v. Frits Ba-
kels.
I.00 n.m. De Flierefluiters o.l.v. Jan van der
Horst.
2.15 n.m. De Notenkrakers oJ.v Daaf Wins
3.00 «vm. Van het witte doek. Filmkwartier-
tje door M. Sluyser.
3-15 n.m. De Notenkrakers o.l.v. Daaf Wins
3 45 n.m. Overschakelen naar den zender
Kootwijk.
4.01 n.m. Platen dezer maand (gr muziek).
4.40 n.m „Bekentenis uit de jonge genera
tie". (Stem der jeugd).
5.00 n.m. Mandoline-ensemble o.l.v. Joh. B.
Kok.
5.4C n.m. Stemmen uit het proletariaat.
6.01 n m. Letterkundig overzicht door A. M
de Jong: „Caricatuur".
6-20 n.m. Ernst Busch zingt met pianobege
leiding van Gor Steyn.
7.00 n.m. ..De sociaal-democratie als inter
nationale beweging". Lezing door Dr. W.
van Ravesteyn.
7.20 njn. Gramofoonmuziek.
7.30 n m. De nieuwe knipcursussen. Mevr.
A. van Blankenvan Kuyk doet mededee-
lingen over de a.s. knipcursussen.
735 n.m. Men vraagt! en wij draaien
gramfoonplaten, waarom gevraagd is.
8.03 n m. Uitzend ng vanuit Amersfoort m.
m.v. Orkest o.l.v. Hugo de Groot; Joh. Lam
men, bas.
900 n.m. „De vooruitzichten van het socia
lisme". Lezing door Ir W. Albarda.
9 30 n m. Orgelspel door Joh. Jong.
1001 n.m. Vaz Dias.
10.15 n.m. Vervolg uitzending vanuit Amers
foort m m.v. de Flierefluiters o.l.v. Jan v. d.
Horst; Alb. de Booy, zang
II.00 n.m. Vroolljke gramofoonplaatjes.
BlUTENLAND
Münchcn 405.4 M.: 7.20 n.m. „Schlager.
Sch'ager. nichts als Schlager".
Berlijn 356.7 M.: 7 20 n.m. Humperdinck-
programma.
Parijs (Radio) 1648.4 M.: 8.20 n.m. „Frie-
derike" van Lehèr.
Daventry 1500 M.t 8.20 n.m. Promenade-
ccncert, m.m.v. Frédéric Lamond, piano, Ri
chard Strauss-programma.
Wee oen 506.8 M.; 8.25 n.m. Julius Patzak
zingt. 9.35 n.m. „Das Musikantenmadel",
operette van Georg Jano.
Milaan 368.8 M.: 9.05 n.m. „Lakmé", opera
van Delibes.
Rome 420.8 M.: 9.05 n.m. Tweede deel van
Perosi's drama: „La resurezzione di Cristo",
Daarna 9de van Beethoven.
Scott'sh Reg. 373.1 M. 9.35 njn. Mozart-
London Reg. 342.1 M.: 9 35 n m. Orgelcon
cert door Marcel Dupré in „Broadcasting-
Midland Reg. 391.1 M.: 10.35 M.: „Humo
resques". O m. „Le Carnaval des animaux'"
van Saint-Saëns.
